Cantrefs Myvyrianarchaiology.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
735 PARTTIAU CYMRU. Lltma y mocld i mesurwyd ' ac i rlianwyd Cantrevydd a Cliymydau holl Gymru, yn amser Llywelyn ab Grufudd y Tywysawg diweddav o'r Cymry. Tair talaitli a fu yn Ngbymrii; iin yn Aberfraw yn Mûn ; a'r ail yn Ninefwr- yn Nelieubarth ; a'r dryd- edd ' yn ]Mathvaval, yn Mhowys ; ac wrth Aberfiaw i rlioed xv. Cantref Gwyned<J, aid ainsren. Cantrevydd Gwynedd dli Cliymydau. Cantrev Penllyn. Uwch Meloch. Mòn. Is Meloch. Alierfraw. 1. CANTREV Mignaiut. Cwrawd Llivon. Malldraeth Y Bervsddwlad Ccmmaes.* Cantrev Ystrad." Talebolion. Uwch Aled. Y Tsvr Cclyn. Is Aled. 2. Cantref Rliosyr. Cantrev Rhuvoniog." Tindaethwy. Hiraethog. Menai. Cevn Meirch." Caer yn Arfon. Cantrev Rhos. Uwch Dulag. ^. Cantref Aber. Is Dulas. y Lleclnvedd UcliaT. y Creudilyn. y Llccliwedd Isav. Dyfryn Clwyd. Nant Comvy. Cantref Cwmwdy Golygion.'^ 2. Cantrev Arvon. Llanncicli.'* Uwch Gv/yrvai. Rhuthyn,'^ Is Gwyrvai. Cantrev Tregeingyl. 3. Cantrev Dunodig. Ardudwy. Cwnsallt.'« Prystatyn. Eivionydd. Rhnddlan. 4. Cantrev Lleyn. Ac velly i cavad yn Dalaeth hono, xv. ÄFaen.' y Cantrev. a xxxviii.'" o Gynij'dau. Finllaen.* Ac wrth Dalaeth Matiiraval i rhned Caelogion.'' y Cantrevydd a'r Cymydau sydd yn canlyn. Meirionydd. PowijS Vadawc. Cantrev Meirion. r'antrev Barwn. Tal y bont. Ponnal. Cwmwd y Dinir.ael. Ystum anner.' Ed ey I'll ion. Cantrev Arwystli. Glyn Dyiidwy, Cantrev Rliiw. Uwch Coed. y lal. Is Coed. Cwmwd Gwarareinion.' Ystiad Alun; yr Hob. '8 ' Rhanwyd ac i mesur- * Cyniytmaen. wyd, ac i rhivwyd. • '° Tinllaon. Rhyvoniawg. " Rutliyn ; hevyd Cwm- ' Yn Mathi-avaL ' Gafalogion, y Ciinolog- " Ystnifl. wd Dogveilin. ' Yn Nini vwr. on. '^ Cryjncirch. '* Cwngyllt. ' Yn LI. H. Y. Cantrev ' Ystymofir. Ysty m aner. '' Ooloion, Coelogion, " xxxix. yw {.'cinnis, ynCynwysC. ° Gwerthi-'nion. Colyan. " Yr Hobcu. Tiilyholion, a Twicclyn. '* L!an Arch, Llannarth. 3 c 7:îh I'ARTIIAU CYMRU. Cantrcv üwch Nant; Cantrev Swydd Drevlym. Merford. la Irwon.** Maelor Gymractr. Ac velly i cad yu y dalaeth, bodwar can» Maelor Saesneg." trev ar Ddeg; ac yn y cantrevydd i mae cwiuwd. Cantrev Trevred. deugain Croes Vain." Ac wrth Dalanth Dinevwr i rhoed j Cantrefydd Trev y Waun hyn. Croes Oswall- Cantref Penwedig. Cantrev Rhaiadyr. Geneu y Glyn. Müchnaiit Is Raiadyr. Pcrvedd. Cynllaith. Creudd^Ti. Nantheudwy. Cantrev Canawl. Hevyd o vewn Powys Vadawg i rhoed Mevenydd. Anhnnawt;.** swydd y Drevwen gynt : ac felly y dyly Peiiardd.*'" vod etto. Cantrev Castell.* Powys Wemt'i/nwy.''^ Caorwedros, Cantrev y Vurnwy." Cantrev Hirweu.*-' Mochnant Uwch RhaiadjT. Gwinionydd.' Mechain Is Coed Is Coed. Llancrch HudoL Caer/yrddin. Cantref Ystrad.** Cantref Finiog. Deuddwr. Hirvryn. GorddwT Isaf. Pei-vedd. Ystrad Marchell Is Cynnen." Cantrev Llyswynav. Cantrev y Geiniog.*' Caer Einion. Gwyr. Mechain Uwch Coed. Cydweli. Cantrev Cede wain. Camwyllon." Cynan." I Cantrev Bychan. Cyveilicg.** Mallaen. Mawddwy.*' Caeo.« Rhwng Gwy a Havren, Maenor Deilo.** Cantrev Maelieuydd .^ Cantrev Mawr. Ceri.^-» Certhiniog.*' Swydd Grcv.M Mab Elvy-w." Rhiwlallt." Mab Uchtryd." Glyn leithon."* Widigada. Cantrev Elvael. Brecheiniog. Uwch Mynydd." Cantrev Selyv. * Is Mynydd. Selyv. Llech Ddyvnog.* Tii-baiarn.** Cantrev y Clawdd. Canawl." Teveidiat.'* Talgarth. Swyddinogion.* Ystrad Yw Uchaf. Penallt." Eglwys lail.** Cantrev Buellt. Cantrev Mawr. Swydd y Van.*^ Tir Rawf.». " Seisnig. ydd hynny i mae iL LUwel.» '• Faen. Cwmwd. *' *' Trefywen, Trevowain, *' Melienydd. *» Irron. Deivi, ' •» Cethinog. Lib. Herg. Trefwen. " Allan mewn LL ereilL Anhinog «' *• Elvydh. " WenwynwjTi. '" Fuddugre, Swydd Penuth. ' »' •* Vymwy. Ddygre. Cantrevwyrdon, "Wyn- Ychdryd. LI. " Trahaiam. »' YstUys. >' KhiwUaUt, TraillaUt. ion. —Mai hyn yn H. Cadell " Cantrev Canawl, Cwm- * Uwch Hanes, ac Is " Swydd Dineithoru Y. Cantrev Cwm- Talgarth, C. Ystrad Banes. " C. Elvael TTwchmyn- wd MabwnionC.Caerwed- wd yw, figlwys laü. •• Havren. ydd. C. Elfael Ismynydd. ros C. Gwinionydd. C. ' " C. Ystrad yw isaf.. *' Cantrev Cynan C. ^* Dj"vynawg. Seirwen. " Kalph. ' Cyveiliawg. C. Mawddwy. ** Dyfrj-n Tyveidiad. Iskenen. * Cantrev Eginog. [ion. ** Cantrev Lliwel, C. Tir O. L. H. Y. — Ac velly y " Swydhynogion. •Camwallan, Camwyll- Rawlf, C. Lliwel, C. Crug cad yn y Dalaeth lion xiv. *' Penwellt. ' Caer. Hywel. cantrev ; ao yn y cantrev- * Dinan, y wain. PARTHAU CYMRU. 737 Ddena, hyd Gaer- Morga/nwg. oant rev Ooch yn y loew. Cantrev Gro Nadd.»' Dyved. rliwng Nedd ac Avan. Cantrev Emlyn. Tir vr Hwndiwd.** Uwch Cuch. I'ir yr larll.'" Is Cuch. Glyn Ogvvr.^o Evelythyr." Cantrev Vin y Nen.^' Cantrev Arberth. y Van." Penrhyn ar Elan.'" Rlaenor Rluitliyn." Escyrogev." Meisíçyn. Talacliarn. Glyn Rhoddni.»* Cantrev Daugleddyv. Cantrev Breuhinawl. Amgoed. Cibwr.« Pennant, Seinghenydd.*' Velvre.'" Uwch CayacL.*^ y Cantrev y Coed. Is Cayach. Llanhuadain.^* Cantrev Gwaunllwg.'* Castell Gwis. yr Haidd. Cantrev Penvro. Canawl. Coed.8=» Eithias Elogion."' y Cantrev Rhos. y Mynydd."" Hwlfordd. Castell Gwalchnffai Gwent. y Garn. Cantrev Gwent Uwch Coed. Cantrev Pebidiog. Mynwy." Mynyw.*' Is3oed. Pencaer. Llevenydd."* Cantrev Cemmaes.^* Trev y Grug. Cwmwd Uwch Nyver* Cantrev Iscoed." Is Nyver. Bryn Buga'* Trevdraeth. Uwclicoed. Ac velly i cavad yn y Dalaeth hono y Teirtrev. chwech cantrev ar hiigain ; ac yn y Can- Ergiiig.'* trevydd hyny y mae Ixxxviii o Gymydau. Bach.'« Ac felly tervyna henwau a rhanau y Cy- C!antrev Cocliion yw y seithved Cantrev o mydau a'r Cantrevydd yn holl Gymru i Vorganwg, a hwnw a vesurwyd, o gyd. Ac velly mae yn y Llyvyr Coch yn Vynwy hyd yn Mhont Caerloew; neu Hergest. PARTHAU C Y M K U. Cantrev Tegeimjyl. Cantrev Dyfryn Ch'-yd. 2. Cwmwd Cwmseled. CoHan. Pros tan. Llaimerch. Phuddlan. Ystiad. Cantrev Rhyvoniawj. 3. •" Cronarth. • Cacach. " KbwngNeddaTbawy. '5 Gwfeiitllwcb. Ruthyn. Cwmwd urail yw hwn ya »•' Eithav Edlygion, £d- Uch Aleth. U H. Y. lyglon, Fdlyglon. Is Aleth. " Y Coetty. " Allan yii LI. H. Y, " Maenawr Ogwr, Maen- " Y Myuydd, Uwch " Elved, Llefethyr. i cavas Castell Maonawl jr Glynogwr. Myiiydd. " Ar Deivi, ar Elyas. Pyr ei benw, C. Penvro. *' Penychcn. " Llcvnydd, Llcvynydd. " Eaterolef. *' Cwmwd (Cantrev) " Maeiior *" Dal y Vann. " lacoed Gwent. Evelore. Miniw ; CwmwJ (Can- " Rhythun. '* Brynbygaf. " Hauibaden. trev) I'encaer, Cantrev *• Khodduei, Khoddne. '* Erging ac Euas. ^' Cwmwd Coed yr Hav, Pebidiog. •» Cibwru. " Allan yn LI. H. Y. C. jMaenor Byr, Caldey y w » Cemmaesa'iChantrev •* Saint Henydd. Ynys Pyr, o'r Pyr hwnw •' Never. 738 PARTHAU CYMRU. Cant ev Rhon. 4. Canirw. Uch Dulaa. Nant Odyu. is Diilas. Cevn lilaidd. y CiLUildyn. Uch Khaiu'lyr. Môn. 6. Fovoys Wenioynvoyn. Llanfaes. Cantrev. C'ciuniais. Is Rluiiadyr. Taleboliou. Deuddwvr. Aberlraw. Llaunerch HudwI. Penihos. lllio.syr. Cantrev. Ystrad Maichell, Cantrcv Arllechwedd. 6. Mechain. Trevriw. Caereinioa. Aber. Cantrev. Cantrev Arvon. 7. Uch Affes. Uch Conwy, Is Affes. Is Couwy. Caidrev, CcnUrev Dinodyn. 8 Uchcoet. Privnot. Is coet. Aidudwy. SwDip Cantre\7dd Powys. Cantrev Llyn. VUL Dinmael. Swuip y Cymydau. xxi Clogyon. Is Madienydd. Cuandinian.' Cantre Cantrev Jfeirionydd. eri. Estumanner. Gwerthryniaw Tal y Boat. Cantrev Cantrev. Cyvelawch. Swydd Fuddugre. Maden. Swydd leithon. Llythyvwr, Cantrev ' EryrL PueUt. Uch Meloch. Is Meloch. Cantrev. Cantrev. Cymwd, Pen Vuellt. Swyddinan. Llangonwy. Dinmael. Cantrev, Glyndyvrdwy. Trevlya. Swrnp Cantrevydd. Is livon; xv. Gwynedd Elvueli a. swuip ei Chymydau xxxvi. Cantrev. Uch Mynydd, Povyya. Is Mynydd. Powys Vadawc Brecheiniog. Cantrev. Canlrev. lail. Bvwynllys. ^ÿstrad Alun. Talgarth. yr Hop. Cantrev Tewdos. Cantrev. Dyfryn HodnL Bevfovd. Llywel. Uncnan.* Til- Rawf. Croes Oswallt. Canlrev Ida. y Treuddyu. Ystmd Yw. > Ctandiman. ' Uchnant. ; PAtìTHAU Ci'MiVlKU. 73iì Cymwd Crng IxyweL Pebidiawg. Euas. Cantrev. Ystrad Tì/un, Pencaer Myuyw. Cantrev Bi/chan. Hirvryn. Ehos. Pervedd. Canlrev. Is Cennen. Hawlfordd. Cantrev Eyinawg. Castell Gwalchmai. Cydweli. Morganwg.^ Cam y WiUiawn. Gwyr. Cantrev Gorvynydd. rhwng Nedd a Thawy. Cantrev JIavjr. Cymwd Tir yr Hwndrwd. Mallaen. Khwng Nedd ac Avyn. Caeaw. Coetty. Miienawr Deilaw. y CetlieÌDÌawg. ^ Saith Cantrev Morganóc oc C6ta Elvyvv. Mab civaroit. Mab Utryd. Góibeted pobyl Breteinieid, pauiö seith Widigada. Cantrev essit e Morganóc, eni arglóitiaeth Ceredigion. ai escobaeth. Cantrev Gwa/rthm. E cintav i6 e Cantrev Biclian; er ail iö Gwir a Chedóeîi ; tridet i6 Gor- Genau y Glya. Cantrev Peiuichen Pervedd. 6onit; ped6erit i6 Cantrev Cieuddyn. pummed i6 G6aenll6c ac Edeligion ; e óeched Cantrev i6 G6ent-is-coed; e seith- Cantrev Mabwynia'W.ì-. ved Cantrev i6 G6ent-ucli-coed, Estrad E6, Mevenydd. ac Euas : er rai a elöid en dói laóes Gwent- Anhuiawg. uchcoed ; ac hevid Erging ac Anerging, Pennardd. mal e mae e c6bil tervineu en Llevir Teilo. Cantrev Caer Wedros. Pan etoet Edgar vxenhin eu Lloegir, a Winionydd. He6el Da vab Cadell deóisaóc Dëeubarth lacoed. Cimru : sev oet heni e dridet dalaeth, et Emlyn, oet i Vorgau Hen oil Vorganoc en tang- nevetiis, lut pan geisiot Heôel i dreis- Cantrev. Da iaó am Estred E6 ac Euas. Cymwd Uch Cuch. Pan glebu Edgar heni, ev a devenoet Is Cuch. ato Aeóel Da, a Morgan Hen^ ac Eóein e Cantrev Wartlwv. vab hit ei lys ev in Llundein. Ac ev a Cantrev Di/vecl. órandeóis estir er emrison a oet retint. Cymwd Elvod. Sev a dervinoit, trói givreithlaon varn i Derllys. lis, a panió He6el Da a di-eisiot en an- Penryu. dledus, trói gani6et, Morgan Hen, ac Eóein E->ty)'l\v-yv. e vab ; ac am heni divreiniao He6el Da a Talacharn. orugaut Estrad E6 ac Euas en di-agi6it. Amgoed. Ac en ol heni Edgar vreuiu a ganiataot, Ptliniawg. ac a roes i Eóein vab Morgant