JAARVERSLAG 2014 Leden Van De Commissie Integriteit Publieke Omroep
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
JAARVERSLAG 2014 Leden van de Commissie Integriteit Publieke Omroep Voorzitter van CIPO is J.W. (Johan) Remkes, commis- saris van de Koning in Noord-Holland. Tevens vervult hij een aantal toezichthoudende functies buiten de mediasector en is hij voorzitter van het Interprovinciaal Overleg. Eerder was hij onder meer minister van Binnenlandse Zaken, vicepremier en woordvoerder mediabeleid in de Tweede Kamer. Drs. M.A.M. (Marleen) Barth is penningmeester van CIPO. Zij is vice-voorzitter van de KNMP en onder meer voorzitter van de Eerste Kamerfractie van de Partij van de Arbeid, voorzitter raad van toezicht van De Jeugd- en Gezinsbeschermers, lid raad van toe- zicht Hogeschool van Amsterdam / adviseur raad van toezicht Universiteit van Amsterdam en eigenaar van Marleen Barth Advies. Per 1 januari 2014 is mr. C.H.M. (Conny) van Altena lid van CIPO. Zij is sinds 2003 Staatsraad bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State en onder meer Raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof Amsterdam, plv. voorzitter van de Commissie van Beroep Stichting Code Geneesmiddelenreclame en docent Studiecentrum Rechtspleging. Een overzicht van de (neven-)functies van de leden van CIPO staat op de website. Drs. S.J. (Sandor) Varga is secretaris/onderzoeker van CIPO. JAARVERSLAG 2014 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Governancetoetsen aanvragers erkenningen 2016-2020 4 - 6 Overige activiteiten in 2014 7 - 13 Financiële verantwoording 15 2 Voorwoord GEACHTE LEZER, Na de ingrijpende hervormingen van het bestel in 2013, waarbij onder meer de drie fusie- en samenwerkingsomroepen tot stand kwamen, heeft CIPO in 2014 op de negen aanvragers van een (voorlopige) erkenning voor de periode 2016-2020 een governancetoets uitgevoerd. In dat kader keken we opnieuw naar de scheiding tus- sen bestuur en toezicht, een hoeksteen van good governance. Die scheiding wordt niet alleen gerealiseerd door het vormgeven van intern toezicht in een apart orgaan, de raad van toezicht (rvt), maar ook door een zorgvuldige benoemingsprocedure voor de rvt. Na doorlichting van de statuten adviseerde CIPO maar liefst drie media- instellingen om de benoemingsprocedures in de statuten te wijzigen. CIPO vindt het niet acceptabel als het bestuur zitting heeft in de benoemingscommissie voor de rvt. Ook een recht van het bestuur om rvt-leden voor te dragen kan al afbreuk doen aan de onafhankelijkheid van het interne toezicht. Elders in dit jaarverslag gaan we dieper in op de uitkomst van de toetsen. Onze adviezen zijn overgenomen. Sommige media-instellingen hadden al eerder con- tact met CIPO gezocht en ons gevraagd om concept-statuten te toetsen op confor- miteit met de Gedragscode goed bestuur en integriteit 2012. Die proactieve houding beveelt CIPO van harte aan. Zo worden tijdrovende procedures van statutenwijziging achteraf voorkomen. Alle aanvragen voor de periode 2016-2020 zijn inmiddels door het ministerie van OCW gehonoreerd, maar voor de houders van een nieuwe erkenning is het daarmee niet klaar. Er gaat per 2016 immers het nodige veranderen. Het bestel wordt opener voor externe producenten en de druk om doelmatiger te werken wordt opgevoerd. Daarvoor zijn meer dan ooit soliditeit in bestuur en effectiviteit van het interne toezicht nodig. Daarbij hoort ook dat omroepen hun verantwoordelijkheid nemen om alle aspecten van de code te integreren in de dagelijkse bedrijfsvoering, inclusief openbare verantwoording. Johan Remkes – Voorzitter Commissie Integriteit Publieke Omroep Dit is CIPO De commissie is door de raad van bestuur van de NPO ingesteld om de landelijke publieke media-instellingen, en de NPO zelf, te ondersteunen bij de naleving van de Mediawettelijk voorgeschreven Gedragscode goed bestuur en integriteit. CIPO bestaat per 1 januari 2014 uit drie onafhankelijke leden, ondersteund door een secretaris/ onderzoeker. CIPO laat zich zo nodig bijstaan door externe deskundigen. We ondersteunen de compliance-officers, directies en raden van toezicht. Ook onderzoeken we gevraagd en ongevraagd naleving van de code. Bij misstanden is de commissie extern meldpunt. In dit boekje doen we verslag van onze activiteiten in 2014. 3 GOVERNANCETOETS AANVRAGERS ERKENNINGEN 2016-2020 Klaar voor een nieuwe periode? Omroepverenigingen moeten elke vijf jaar bij het Ministerie van OCW een aanvraag indienen voor, zo staat in de Mediawet, het verkrijgen van een (voorlopige) erkenning voor de verzorging van media-aanbod voor de landelijke publieke mediadienst. Bij zijn besluitvorming betrekt OCW adviezen van onder meer de NPO. Net als vijf jaar geleden, heeft de raad van bestuur van de NPO CIPO verzocht de aanvragers door te lichten op het punt van bestuur en toezicht. Zo’n ‘governancetoets’ voor de erken- ningsperiode 2016-2020 hebben we in 2014 uitgevoerd op negen organisaties: - de fusie- of samenwerkingsomroepen KRO-NCRV, BNN-VARA, AVROTROS, als- mede op de EO, VPRO en Omroep MAX (alle t.b.v. een erkenning); - PowNed en WNL (t.b.v. een nieuwe voorlopige erkenning) en - Vereniging Investeer in Human (t.b.v. een voorlopige erkenning). Werkwijze Bij elke omroep heeft CIPO vier aspecten onderzocht: 1. of statutair wordt voldaan aan het vereiste van een heldere scheiding tussen bestuur en toezicht; 2. of reeds bestaande zittingsduur van interne toezichthouders een (potentieel) risico vormen voor de kwaliteit van bestuur en toezicht; 3. of nevenfuncties van de bestuurders en toezichthouders in ieder geval via de website van de instelling openbaar zijn; 4. of de statuten in het licht van de Gedragscode goed bestuur en integriteit pu- blieke omroep 2012 (andere) bijzonderheden bevatten. Bij de analyse van de statuten zijn mevrouw mr. I.H.J.M. Vollenbrock, kandidaat- notaris bij Houthoff Buruma, en mevrouw mr. M. Bijkerk, notaris-partner bij hetzelfde kantoor betrokken. 44 CIPO heeft niet alleen tot taak om vast te stellen in hoeverre de code wordt nage- leefd. Nadrukkelijk is ook het bevorderen van naleving ons werk. Met het oog op die bevorderingstaak, en ten behoeve van de zorgvuldigheid, hebben we alle organisaties schriftelijk op de hoogte gebracht van onze voorlopige bevindingen. Ook hebben we daarover met een aantal organisaties gesproken. Dat gaf ze de gelegenheid om zaken nog aan te passen of, zoals bij een statutenwijziging, de procedure daarvoor in gang te zetten. Pas daarna heeft CIPO gerapporteerd aan de NPO, die onze bevindingen bij zijn advies aan OCW voegde. Resultaten Het was goed om te zien dat bijna alle door CIPO voorgestelde aanpassingen vlot werden gerealiseerd. Voor het overige werd de verzekering gegeven ze op redelijke termijn door te voeren. Bij een aantal omroepen leek de nieuwe weging door het mi- nisterie van OCW bij te dragen aan het gevoel van urgentie ten aanzien van de door ons voorgestelde wijzigingen. Zo’n periodieke check houdt iedereen scherp. 5 Samenvatting resultaten governancetoets Zittingsduur Nevenfuncties bestuur/ Scheiding bestuur/ toezicht openbaar toezicht openbaar Omroepen toezicht (statutair) (op site omroep*) (op site omroep*) 1 Helder Ja (7 van 7) 9 van 10 2 Bestuur en rvt samen 3 van 5 Ja (7 van 7) dragen 4 leden rvt voor 3 Helder Ja (6 van 6) 5 van 10 4 Helder Ja (7 van 7) Ja (9 van 9) 5 Helder Ja (6 van 6) Ja (7 van 7) 6 Bestuur benoemt rvt via commissie Ja (3 van 3) Ja (4 van 4) 7 Helder Nee (0 van 3) 3 van 5 (Alleen rvt) 8 Helder Ja (4 van 4) 4 van 7 (Alleen rvt) 9 Niet helder geformuleerd Nee (0 van 2) Nee (0 van 3) * Een aantal sites was bij toetsing als gevolg van fusies nog niet volledig operationeel. Scheiding bestuur en toezicht Op grond van artikel 1.4.1. van de Code (en artikel 2.142a, eerste lid, van de Me- diawet) moeten toezichthoudende taken helder gescheiden te zijn van bestuurlijke taken. Naar het oordeel van CIPO waren bij drie aanvragers wijzigingen noodzakelijk in de statutaire benoemingsprocedures voor leden van de raden van toezicht. In alle gevallen zijn deze wijzigingen toegezegd. Bij het verschijnen van dit jaarverslag zijn de wijzigingen bij twee omroepen afgerond. Bij een omroep zal de toegezegde wijziging deel uitmaken van een voorgenomen pakket van wijzigingen, dat in 2015 -na een evaluatie- wordt doorgevoerd. Zittingsduur toezicht Heel lang toezicht houden op (de bestuurders van) een organisatie leidt vaak tot afname van de kwaliteit van het interne toezicht. Al in 2012 vroeg CIPO aandacht voor het belang van ‘doortellen’: de zittingstermijnen van rvt-leden zouden na een omroepfusie doorgeteld moeten worden, en niet op nul moeten worden gesteld. Bij toetsing op dit aspect in 2014 bleken helaas toch niet alle fusie- of samenwer- kingsomroepen ‘door te tellen’. De betrokken omroepen voerden overwegingen van continuïteit en van behoud van kwaliteit aan om vooralsnog af te wijken van ons drin- gende advies. Wel lieten ze CIPO weten het sterk oplopen van de totale zittingsduur via het rooster van aftreden te zullen beperken. Vanzelfsprekend gaan we dat nauwgezet volgen. Het feit dat een fusie- of samenwer- kingsomroep formeel een nieuwe juridische entiteit is, doet aan genoemd belang van doortellen niet af. Bovendien hoort het beperken van de zittingsduur van toezicht- houders inmiddels tot algemeen aanvaarde normen van good governance. 66 Meer activiteiten in 2014 1. In contact over de kwaliteit van bestuur en toezicht Voordat CIPO haar onderzoek in het kader van de governancetoetsen afsloot (zie hiervoor), hebben we in mei, samen met het Commissariaat voor de Media (CvdM) en de NPO, een bijeenkomst georganiseerd voor directeuren en voorzitters van de raden van toezicht van de spelers die per 2016 waarschijnlijk deel van het bestel zouden uitmaken. Door de samenwerking met het CvdM stonden onderwerpen op het programma die gerekend kunnen worden tot good governance in brede zin. Primair de wijze waarop bestuur en intern toezicht in de organisaties zijn vormgegeven en -voor zover nog niet gerealiseerd- idealiter zouden moeten functioneren. Maar ook de manier waarop beheersprocessen en de financiële en administratieve organisatie zijn inge- richt. Op laatstgenoemde zaken ziet alleen het CvdM toe. Doel was met elkaar te werken aan versterking van bestuur, intern toezicht en de AO/ IB-processen.