4 Minister: 'Een Heel Emotioneel Debat' 8 Pia Dijkstra Over Wetsvoorstel
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
4 Minister: ‘een heel emotioneel debat’ 8 Pia Dijkstra over wetsvoorstel voltooid leven 18 Wie heeft beste papieren voor functie stervenshulpverlener? 4 22 Sutorius: ‘laatstewilpil is geen doktersding’ 8 18 22 RELEVANT Tijdschrift van de nvve | nummer 1 | januari 2017 4 Relevant is een uitgave van de nvve, 8 16 Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde, en verschijnt vier keer per jaar. Colofon Redactioneel Redactie: Leo Enthoven, Marijke Hilhorst, Inge Klijn, Ronald van Rheenen (bladmanager), Koos van Wees, Els Wiegant (eindredactie), Een waardige discussie Robert Schurink (hoofdredactie a.i.) Vormgeving: Studio Marise Knegtmans In de ruim 25 jaar discussie over een waardige over aangesproken. ‘Het wordt een heel Corrector: Evelyn Jongman dood voor mensen die hun leven voltooid emotioneel debat’, verwacht ze. Druk: Senefelder Misset, Doetinchem vinden, zal het laatste kwartaal van 2016 Die verwachting getuigt van realiteitszin. Oplage: 144.000 Redactieadres: Relevant, Postbus 75331, 1070 AH mogelijk de geschiedenis ingaan als een Tegenstanders wijzen er nogal eens op dat Amsterdam, e-mail: [email protected] gedenkwaardige mijlpaal. In een paar weken ouderen zich door het voorstel mogelijk (uitsluitend voor reacties op het blad). tijd kondigde het kabinet een wet aan en niet meer welkom zullen voelen in onze Adres nvve: Postbus 75331, 1070 AH Amsterdam, presenteerde D66-Kamerlid Pia Dijkstra een maatschappij. En dat we dáár beter wat telefoon (020) 620 06 90, e-mail: [email protected] concreet voorstel. aan kunnen doen, door betere zorg, Lidmaatschap nvve: Lid worden kan via Belangrijk genoeg om van deze Relevant een meer aandacht en solidariteit. Of, zoals nvve.nl of telefonisch (tijdens kantooruren). Contributie: € 17,50 per jaar. nvve-leden themanummer over voltooid leven te maken. de snedige reactie van de voorzitter van ontvangen Relevant gratis. Opzeggen van het De redactie verzamelde de reacties van ouderenpsychologen luidt: het kabinet wil lidmaatschap kan telefonisch of per mail betrokkenen en opiniemakers, interviewde deze mensen niet in de kou laten staan, (svp lidnummer en/of adres vermelden). Eugène Sutorius, de (mede)opsteller van een zorg dan dat ze het lekker warm krijgen. Contributie wordt niet gerestitueerd. eerder wetsontwerp, portretteerde een oudere Voorstanders van een wettelijke mogelijkheid Adreswijzigingen: Zelf invoeren na inloggen op die meer dan genoeg heeft van zijn leven en voor hulp bij zelfdoding in het geval van ‘Mijn nvve’, telefonisch of per mail. Gesproken versie Relevant: Voor mensen met sprak, last but not least, met de twee politieke voltooid leven zijn vanzelfsprekend positief een leeshandicap is een gesproken versie van hoofdrolspelers: minister Edith Schippers en over de ontwikkelingen. Relevant op cd aan te vragen bij de nvve, Pia Dijkstra. Hoe emotioneel de discussie ook moge telefonisch, schriftelijk of per mail. De minister merkte daags na haar worden, laten we hopen dat zíj in ieder geval Privacy: De nvve legt gegevens van leden aankondiging in het tv-programma Nieuwsuur waardig zal zijn. vast in een geautomatiseerd systeem. Heeft u al hoezeer het onderwerp de gemoederen bezwaar tegen digitale post van de vereniging, meld dit dan telefonisch, schriftelijk of per mail. bezighoudt. Ze werd er zelfs op straat Els Wiegant issn 1381-2866 30 18 26 Januari 2017, jaargang 43, nummer 1 Inhoudsopgave Achterzijde omslag 4 Schippers: ‘Het is een heel emotioneel debat’ inge boulonois (1945) geboren in Alkmaar, is van oorsprong beeldend kunstenaar. Ze deed de 8 Pia Dijkstra geeft uitleg over initiatief wetsvoorstel Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem en een 10 Uiteenlopende reacties op voorstel kabinet en D66 studie kunstpsychologie, die ze in 1988 afrondde. In 2000 verruilde ze de beeldende kunst voor poëzie. Ze debuteerde in 2004 met Ooglijke tijd. Daarna 16 95-jarige Theo de Vries zou graag gebruikmaken volgden nog vijf bundels. De laatste, Idioom van geluk, van nieuwe wet verscheen vorig voorjaar. Boulonois was van 2011 tot 2015 stadsdichter van Heerhugowaard, haar woon- en 18 Drie visies op nieuwe functie stervenshulp verlener werkplaats. Ze is tevens medewerker voor het digitale poëziemagazine Meander. Voor haar gedichten 22 Eugène Sutorius: ‘Laatstewilpil is van ons allemaal’ ontving ze diverse Nederlandse en Vlaamse prijzen. 24 Standpunten politieke partijen over levenseinde 26 Met goed gevoel terugkijken op euthanasie Verder in dit nummer: 30 In Beeld 32 nvve-nieuws Relevant | januari 2017 foto’s: vvd 4 Minister Schippers overstelpt met reacties na kabinetsbrief voltooid leven ‘Het is een heel emotioneel debat’ 5 ‘Het is een heel emotioneel debat’ Er zijn maar weinig voorstellen waarop ze zoveel reacties Daar is niks mis mee. Er is nooit gezegd dat iemand op heeft gekregen, vertelt minister Edith Schippers over het dit punt consequent moet zijn. kabinetsvoornemen om een waardige dood mogelijk te Als mensen op hoge leeftijd – die een prachtig leven hebben gehad, met ups en downs, zoals iedereen – tot maken voor mensen op leeftijd die hun leven voltooid de conclusie komen dat het voor hen echt niet meer achten. ‘Het is een heel emotioneel debat. Zelfs op hoeft, dan ben ik er voorstander van dat zij zélf kunnen beslissen hoe zij willen sterven. Dat geldt voor hen die straat word ik er zomaar op aangesproken. Ons voorstel onder de euthanasiewet vallen, maar evenzeer voor raakt mensen recht in het hart. Dat geldt voor hen die dit hen die er niet onder vallen omdat bij hen de medische grondslag ontbreekt. En ja, dat betrek ik ook op mij- absoluut niet willen en het hellend vlak vrezen, maar ik zelf. Alleen kan ik op dit moment geen concrete situatie heb ook een ongelooflijke hoeveelheid steunbetuigingen beschrijven waarin dat voor mij zou gelden.’ gekregen.’ • Leo Enthoven Worden euthanasie en aanverwante onderwerpen wel eens besproken in uw huiselijke kring? ‘Zeker. Wij hebben van jongs af aan veel gepraat over dingen van het leven, maar ook van de dood.’ ijdens een symposium over voltooid leven Hebt u een euthanasieverklaring? afgelopen november benadrukte de minister van ‘Nee. Ik heb er wel met mijn huisarts over gesproken. Volksgezondheid, Welzijn en Sport de waarden Tijdens dat gesprek kwam ik er snel achter dat mijn die iedereen in onze samenleving belangrijk vindt: huisarts sowieso geen euthanasie toepast. Dat werd Tbarmhartigheid, zelfbeschikking, veiligheid, empathie, een indringend gesprek. Inmiddels staat mijn huisarts respect en het gevoel welkom te zijn, ongeacht er anders tegenover. Ook artsen kunnen van mening achtergrond of behoeften. Schippers en haar collega’s veranderen.’ in het kabinet besloten vanuit deze waarden te gaan werken aan een wet waarin de overheid burgers de Nog steeds is 40 procent van de dokters niet bereid euthanasie ruimte biedt om op een zelfgekozen tijdstip en op een toe te passen. zorgvuldige en veilige manier een waardige dood te ‘Dat is hun goed recht. Alleen, ze moeten dat wel sterven. duidelijk maken aan hun patiënten. Als ze zelf niet aan deze wens kunnen of willen voldoen, moeten ze Kunt u zich voorstellen dat u dat zelf zou doen? hen doorgeleiden naar een collega die geen principiële ‘Ik ben inmiddels van een leeftijd dat je in je omge- bezwaren heeft.’ ving het een en ander hebt meegemaakt op dit gebied. Iemand overlijdt terwijl hij dat niet wil, of het tegen- Een van de bezwaren van tegenstanders van stervenshulp bij overgestelde: sterft níét terwijl hij of zij dat wél wil. voltooid leven betreft het risico van misbruik van dodelijke Soms zeggen mensen: “Als ik op dit punt ben…” – en middelen. dan beschrijven zij een situatie –, “dan hoeft het voor ‘Dat punt verdient zeker aandacht. Daarom heeft het mij niet meer, dan wil ik euthanasie”. In de praktijk heb kabinet in zijn brief ook uitgebreid aandacht besteed ik gezien dat mensen hun grenzen verleggen. Als ze in aan veiligheidsmaatregelen. Het moet uiteindelijk een die gevreesde omstandigheden belanden, vinden ze het zeer zorgvuldig proces worden. leven nog steeds mooi genoeg om hun lijden te dragen. De farmaceutische industrie fabriceert allerlei medicij- Relevant | januari 2017 6 nen die giftig en dodelijk zijn als ze worden gebruikt patiëntenverenigingen, noem maar op. We moeten in een verkeerde samenstelling, hoeveelheid of door samen kijken waar je die leeftijdsgrens zou moeten de verkeerde persoon. Daarom is het zo geregeld dat trekken.’ ‘ Dit soort artsen deze middelen voorschrijven en apothekers ze leveren. Wanneer is de wet er? wetgeving Een euthanaticum is geen geneesmiddel. Het bevat ‘Dit soort wetgeving wordt niet in één kabinetsperiode stoffen die grote schade kunnen berokkenen als ze in gerealiseerd. Dit verdient een zorgvuldig pad. De wordt niet in verkeerde handen vallen. Met veel medicijnen moet discussie loopt nu ruim een kwart eeuw. Dan moet je één kabinets- je voorzichtig omgaan, voor deze dodelijke middelen op een gegeven moment wel een besluit durven nemen. geldt dat dubbel.’ Daarom hechtte ik eraan dat het kabinet dit standpunt periode zou innemen. Het initiatiefwetsvoorstel van D66, dat Een ander bezwaar is dat ouderen wellicht druk gaan ervaren ik positief vind, is inmiddels gepubliceerd en gaat gerealiseerd’ vanuit hun omgeving. naar de Raad van State. Het is heel goed dat vanuit ‘Zoals gezegd kent onze samenleving waarden die we verschillende richtingen, zowel oppositie als coalitie, allemaal, zonder uitzondering, belangrijk vinden. Een wordt gewerkt aan plannen om dit mogelijk te maken. daarvan is: iedereen is welkom. Mensen die negatief Het voorstel van D66 ligt dicht tegen de kabinetsbrief reageren, zijn bang dat ouderen zich uiteindelijk niet aan, en beide zijn geïnspireerd door de initiatiefwet meer welkom zullen voelen. Ook voorstanders vinden van Uit Vrije Wil van een paar jaar geleden.’ Z dat iedereen welkom is. We moeten respect hebben voor elkaar. Dat vergt ook het tonen van inlevingsver- mogen voor mensen die de existentiële vraag “wil ik nog verder leven?” beantwoorden met: “nee, dat wil ik echt niet”. Die mensen moeten wij waardig kunnen laten sterven.’ PAUL VAN EERDE-AWARD De commissie-Schnabel zegt dat die mensen niet bestaan. NAAR MINISTER SCHIPPERS ‘Die zegt: ze vormen een kleine groep.