PPUH BASZ

Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Drużbice 2004

SPIS TREŚCI

1. Informacje ogólne str. 3 1.1. Podstawy funkcjonowania ZPORR str. 3 1.2. Procedura przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Drużbice str. 4

2. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego str. 5

3. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej gminy str. 5 3.1. Informacje ogólne str. 5 3.2. Demografia i mieszkalnictwo str. 7 3.3. Sfera społeczna str. 16 3.4. Sfera gospodarcza str. 20 3.5. Infrastruktura techniczna str. 24 3.6. Środowisko naturalne str. 29 3.7. Główne problemy rozwoju społeczno-gospodarczego str. 32

4. Cele strategiczne i cele operacyjne str. 33

5. Programy i plan zadań str. 38

6. Harmonogramy realizacji zadań str. 42 6.1. Zadania bieżące str. 42 6.2. Zadania długoterminowe str. 52

7. Powiązanie projektów z innymi działaniami str. 65

8. Zestawienie oczekiwanych efektów realizacji planu str. 70

9. Plan finansowy str. 72

10.System wdrażania planu str. 78

11.Monitoring realizacji planu str. 79

12. Ocena realizacji planu str. 80

2 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

1.Informacje ogólne

1.1. Podstawy funkcjonowania ZPORR

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest jednym z programów operacyjnych, które posłużą do realizacji Narodowego Planu Rozwoju/Podstaw Wsparcia Wspólnoty na lata 2004-2006 (NPR/PWW). Program ten rozwija cele NPR, określając priorytety, kierunki i wysokość środków przeznaczonych na realizację polityki regionalnej państwa, które będą uruchamiane z udziałem funduszy strukturalnych w pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

W ramach ZPORR realizowane będą następujące priorytety:

Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów ukierunkowany jest na wsparcie regionalnej infrastruktury technicznej (drogowej, środowiskowej, a także społeczeństwa informacyjnego), infrastruktury turystycznej i związanej z kulturą, infrastruktury społecznej i ochrony zdrowia mającej decydujące znaczenie dla perspektyw rozwojowych polskich regionów w Unii Europejskiej. Priorytet 1 jest współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

Priorytet 2 Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach. W ramach tego priorytetu działania ukierunkowane są na wspomaganie procesu dostosowawczego regionalnych zasobów ludzkich do wymogów europejskiego rynku pracy, wyrównywania możliwości dostępu do edukacji na poziomie wyższym w mieście i na wsi, współpracy sektora badawczo-rozwojowego w regionach ze światem biznesu oraz wsparcie rozwoju przedsiębiorczości. Priorytet 2 jest współfinansowany przez Europejski Fundusz Społeczny.

Priorytet 3 Rozwój lokalny ukierunkowany jest na wspieranie ośrodków gospodarczych poprzez realizację projektów z zakresu infrastruktury technicznej, zwłaszcza połączeń transportowych pomiędzy centrami regionalnymi, infrastruktury środowiskowej, lokalnej infrastruktury turystycznej, kulturowej i rekreacyjnej, edukacyjnej oraz ochrony zdrowia, tworzenia i rozwoju lokalnych mikroprzedsiębiorstw oraz infrastruktury służącej działalności gospodarczej

3 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______oraz rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich i przemysłowych, jak również rewitalizacji obszarów poprzemysłowych i powojskowych. Priorytet 3 jest współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

Priorytet 4 Pomoc techniczna dotyczy działań związanych ze wsparciem procesu realizacji całego programu operacyjnego. Szczegółowe rodzaje projektów możliwych do realizacji w ramach ZPORR zawarte są w Uzupełnieniu ZPORR.

Plan Rozwoju Lokalnego

Ideą wymogu przygotowania programu rozwoju jest przede wszystkim włączenie w proces wyznaczania celów rozwoju społeczno-gospodarczego lokalnych społeczności jak najszerszego spektrum odbiorców późniejszych działań, zwłaszcza dla priorytetu 3 – Rozwój lokalny. Dokument ten powinien być tworzony przy współudziale partnerów społeczno-gospodarczych i stanowić istotny wkład w budowę społeczeństwa obywatelskiego. Powinien przyczynić się do realizacji najistotniejszych celów gmin. Celem programu rozwoju lokalnego powinno być zapewnienie koncentracji środków na strategicznych działaniach samorządów. Środki finansowe powinny być wydawane na wcześniej zaplanowane inwestycje według zaprogramowanej w programach kolejności. Poza tym program ten mógłby być realizowany w dłuższej perspektywie czasowej, co pozwoliłoby lokalnym samorządom na konsumpcję środków z Funduszy Strukturalnych również w następnym okresie programowania. Dokumenty takie byłyby monitorowane przez partnerów społecznych i podlegałyby czasowej aktualizacji. Programy mają służyć koncentracji środków i efektywności ich wykorzystania. * ZPORR – Ogólny podręcznik wdrażania

1.2. Procedura przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Drużbice

Zarządzeniem Nr 26/2004 Wójta Gminy Drużbice z dnia 30 września powołana została Komisja ds. Planu Rozwoju Lokalnego. W skład Komisji weszli: • Jacek Retkiewicz – pełnomocnik ds. Rozwoju Lokalnego • Bogusława Kokocińska • Grażyna Niemczyk • Władysława Lewińska • Agnieszka Dudzińska

4 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

Harmonogram prac zespołu zadaniowego:

Data Działanie 30 września 2004 Powołanie przez Wójta Gminy Drużbice Komisji i Pełnomocnika ds. Rozwoju Lokalnego 13 października 2004 Konsultacje w Urzędzie Gminy 14 października 2004 Konsultacje w Urzędzie Gminy 27 października 2004 Konsultacje w Urzędzie Gminy 4 listopada 2004 Spotkanie z Komisją ds. Rozwoju Lokalnego 05 listopada 2004 Konsultacje w Urzędzie Gminy 9 listopada 2004 Przyjęcie Planu Rozwoju Lokalnego Uchwałą Rady Gminy Drużbice Nr XVI/105/2004

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Drużbice został przyjęty uchwałą UG Nr XVI/105/2004 Rady Gminy w Drużbicach z dnia 9 listopada 2004 roku.

2. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego

Plan Rozwoju Lokalnego opracowany został dla gminy Drużbice (województwo łódzkie, powiat bełchatowski). Plan obejmuje analizę stanu obecnego gminy w sferze społecznej, sferze gospodarczej, w zakresie infrastruktury technicznej i stanu środowiska naturalnego oraz definiuje cele strategiczne (główne), cele operacyjne (pomocnicze) oraz programy realizacyjne w tych obszarach. Szczegółowy plan zadań opracowany został na lata 2004-2006, na lata 2007- 2013 sporządzono zarys planu zadań.

3. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej gminy

3.1. Informacje ogólne

Gmina Drużbice położona jest w południowo-wschodniej części Wysoczyzny Łaskiej, na pograniczu z Wysoczyzną Bełchatowską. Wysoczyzna Łaska ma charakter moreny równinnej zbudowanej na powierzchni z luźnych osadów czwartorzędowych, o miąższości dochodzącej do kilkudziesięciu metrów, z wyraźnie zarysowanym dnem doliny Grabi. Pod względem geomorfologicznym gmina znajduje się w obrębie Łódzkiej Niecki Kredowej związanej z występowaniem skał wapiennych górnej kredy, wykształconej w postaci wapieni, margli i opok.

5 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Główną rzeką gminy jest Grabia z prawobrzeżnymi dopływami Brzeziną i Małą Widawką Na terenie gminy istnieją stawy rybne, m.in. we Wdowinie, Drużbicach oraz na wschód od Teresina. Administracyjnie gmina Drużbice jest jedną z siedmiu gmin powiatu bełchatowskiego i graniczy: od zachodu z Gminą Zelów, od północy z Gminą Dłutów (powiat pabianicki), od wschodu z Gminą Grabica i Gminą Wola Krzysztoporska (powiat piotrkowski), od południa z Miastem i Gminą Bełchatów. Powierzchnia ogólna gminy wynosi 114 km² (11452 ha) i podzielona jest na 31 sołectw, w tym 47 wsi. Liczba mieszkańców wynosi 4933 osoby (stan na rok 2003 - wg danych UG Drużbice).

Gmina Drużbice charakteryzuje się bardzo dobrym układem komunikacyjnym n a szlaku dróg tranzytowych północ-południe i wschód-zachód, nawiązujących do historycznych szlaków handlowych. Przez jej obszar przebiega droga krajowa nr 12 i droga wojewódzka nr 485, łącząca centrum województwa z Bełchatowskim Okręgiem Przemysłowym. Gmina pełni istotną funkcję w transporcie drogowym. Poprzez Piotrków Trybunalski jest dogodne połączenie z Lubelszczyzną i Małopolską Wschodnią, a poprzez Łask z Wielkopolską. Gmina Drużbice jest gminą typowo wiejską, pełniącą także funkcje turystyczne. Użytki rolne zajmują 8685 ha (w tym: grunty orne – 6743 ha, sady – 32 ha, łąki – 1252 ha i pastwiska 668 ha), co stanowi 75,8% powierzchni ogólnej gminy (wg danych Rocznika Statystycznego Woj. Łódzkiego 2002). Udział lasów i gruntów leśnych z powierzchnią 1901 ha stanowi 16,6%. Na terenie gminy funkcjonują: 3 szkoły podstawowe: w Drużbicach, Wadlewie, i Suchcicach, Publiczne Gimnazjum w Rasach, 2 Ośrodki Zdrowia w Drużbicach i Wadlewie, 2 apteki, Lecznica Weterynarii z siedzibą w Drużbicach Gminny Dom Kultury w Drużbicach, Gminna Biblioteka Publiczna w Drużbicach z przyszkolnymi punktami bibliotecznymi, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.

W celu realizacji zadań Gmina powołała jednostki pomocnicze. W skład Gminy Drużbice wchodzi 31 jednostek pomocniczych (sołectwa): 1. Brzezie 2. Bukowie Dolne 3. Bukowie Górne 4. Chynów 5. Drużbice Kolonia 6. Drużbice Wieś 7. Głupice 8. Józefów 9. Gręboszów 10.Hucisko 11.Kazimierzów

6 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______12.Kącik 13.Kobyłki 14.Łęczyca 15.Patok 16.Podstoła 17.Rasy 18.Rawicz 19.Rożniatowice 20.Skrajne 21.Stefanów 22.Stoki 23.Suchcice 24.Teofilów 25.Teresin 26.Wadlew 27.Wdowin Kolonia 28.Wdowin Wieś 29.Wola Rożniatowska 30.Zabiełłów 31.Zwierzyniec

3.2. Demografia i mieszkalnictwo

Sytuacja demograficzna i społeczna

Gmina Drużbice liczy 4933 (stan na 31.12.2003) mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia na 1 km2 wynosi 43 osoby (w powicie bełchatowskim: 116 osób/km2, natomiast w województwie łódzkim: 143 osoby/km2). Przyrost naturalny w 2002 roku (dane wg Rocznika Statystycznego Województwa 0 Łódzkiego 2003) wyniósł -2,8 /00 dla gminy Drużbice (dla powiatu 0 0 bełchatowskiego +0,5 /00, dla województwa łódzkiego –3,2 /00). Wskaźnik salda 0 0 0 migracji: -6,0 /00 dla gminy (+1,4 /00 dla powiatu i –0,6 /00 dla województwa).

Liczba mieszkańców gminy w latach 1999 – 2003:

Rok 1999 2000 2001 2002 2003 Drużbice 5030 4931 4978 4949 4933 * wg danych Urzędu Gminy Drużbice

W latach 1999-2003 zaobserwować można spadek liczby ludności gminy. W 2001 roku nastąpił nieznaczny wzrost liczby mieszkańców gminy Drużbice. Czynnikiem wpływającym na sytuację demograficzną jest ujemny przyrost naturalny i stałe ujemne saldo migracji.

7 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Liczba ludności w poszczególnych sołectwach (stan na 31.12.2002 rok):

Lp. Sołectwo Liczba ludności 1 Brzezie 114 2 Bukowie Dolne 139 3 Bukowie Górne 155 4 Chynów 131 5 Drużbice Kolonia 448 6 Drużbice Wieś 114 7 Głupice 310 8 Józefów 135 9 Gręboszów 230 10 Hucisko 173 11 Kazimierzów i Zbijowa 140+53 12 Kącik 99 13 Kobyłki 107 14 Łęczyca 61 15 Patok 87 16 Podstoła 276 17 Rasy 196 18 Rawicz 184 19 Rożniatowice 165 20 Skrajne 57 21 Stefanów 136 22 Stoki i Pieńki Głupickie 112+31 23 Suchcice 183 24 Teofilów 49 25 Teresin 41 26 Wadlew 444 27 Wdowin – Kolonia i Gadki 97+34 28 Wdowin Wieś 120 29 Wola Rożniatowska 76 30 Zabiełłów 28 31 Zwierzyniec 225 RAZEM 4949 * wg danych Urzędu Gminy Drużbice

8 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Struktura wiekowa mieszkańców gminy Gmina Drużbice liczy 4933 mieszkańców (stan na 31.12.3003 – wg danych Urzędu Gminy), w tym 2432 mężczyzn i 2501 kobiet.

Strukturę wiekową ludności w latach 1990 – 2003 przedstawia poniższe zestawienie:

Wiek 0-6 7-15 16-19 20-65 20-60 Pow.65 Pow.60 Razem Płeć M K M K M K M K M K M K M+K 1990 249 230 357 348 122 81 1425 1134 298 652 2451 2445 4896 1991 233 224 359 349 129 89 1432 1146 320 672 2473 2480 4953 1992 230 224 351 354 138 102 1461 1156 315 677 2495 2513 5008 1993 226 238 344 356 136 111 1474 1161 315 686 2497 2552 5049 1994 228 227 343 366 131 104 1503 1191 313 688 2518 2576 5094 1995 227 225 351 368 112 103 1535 1224 301 680 2526 2600 5126 1996 207 234 356 342 107 114 1545 1230 300 682 2515 2602 5117 1997 213 215 346 345 112 123 1541 1225 299 685 2511 2593 5104 1998 203 215 334 317 121 137 1542 1234 297 678 2500 2581 5081 1999 192 191 331 320 115 130 1545 1249 286 671 2469 2561 5030 2000 189 172 317 355 125 135 1546 1259 273 660 2450 2481 4931 2001 193 174 311 292 123 124 1559 1267 262 643 2448 2530 4978 2002 184 161 297 292 131 118 1555 1300 274 637 2441 2508 4949 2003 178 162 291 283 110 110 1574 1319 279 627 2432 2501 4933 * wg danych Urzędu Gminy Drużbice

Struktura wiekowa ludności gminy Drużbice - 2003

powyżej 65 lat 279

627 powyżej 60 lat

od 20 do 65 lat 1574 Kobiety od 20 do 60 lat 1349 Mężczyźni 110 od 16 do 19 lat 110

283 od 7 do 15 lat 291

162 od 0 do 6 lat 178

0 500 1000 1500 2000

9 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Dla charakterystyki demograficznej istotne są także struktury ludności gminy wg wieku i płci, które prezentuje poniższe zestawienie (rok 2003):

Wiek Liczba % Liczba % ludności kobiet od 0-6 lat 340 6,9 162 6,5 od 7-15 lat 574 11,6 283 11,3 od 16-19 lat 220 4,5 110 4,4 od 20-65(M) i 60 (K) lat 2893 58,7 1319 52,7 od 65(m) i 60(K) i powyżej 906 18,3 627 25,1 RAZEM 4933 100 2501 100 * obliczenia własne wg danych Urzędu Gminy Drużbice

Największy odsetek ludności gminy (58,7%) stanowią mieszkańcy w wieku produkcyjnym (20-60K i 65M lat). W tym wieku pozostaje ogółem 2893 osoby. W wieku przedprodukcyjnym (0-19 lat) pozostaje 1134 osoby tj. 579 mężczyzn i 555 kobiet (22,2% ogółu kobiet). W wieku poprodukcyjnym (mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety w wieku 60 lat i więcej) pozostaje ogółem 906 osób (18,3%), w tym 279 mężczyzn i 627 kobiet (25,1% ogółu kobiet).

Poziom wykształcenia

Na terenie gminy Drużbice w 2002 roku poziom wykształcenia ludności w wieku 15 lat i więcej kształtował się następująco (wg Spisu Powszechnego Ludności 2002, Łódź 2003): • wyższe – 116 osób (2,8% ogółu wykształconych): - 37 mężczyzn - 79 kobiet • policealne – 45 osób (1,1% ogółu wykształconych): - 11 mężczyzn - 34 kobiety • średnie ogólnokształcące – 135 osób (3,2% ogółu wykształconych): - 33 mężczyzn - 102 kobiety • średnie zawodowe – 508 osób (12,2% ogółu wykształconych): - 238 mężczyzn - 270 kobiet • zasadnicze zawodowe – 979 osób (23,5 % ogółu wykształconych): - 589 mężczyzn - 390 kobiet • podstawowe ukończone – 1939 osób (46,5% ogółu wykształconych): - 934 mężczyzn - 1005 kobiet

10 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______• podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego – 419 osób (10,1% ogółu wykształconych): - 159 mężczyzn - 260 kobiet • nieustalone -25 osób (0,6% ogółu wykształconych)

19,3% ogółu wykształconych mieszkańców gminy Drużbice w wieku 15 lat i więcej ma wykształcenie przynajmniej średnie, ale tylko 2,8% posiada wykształcenie wyższe. W dobie dużego bezrobocia wysokie umiejętności i kwalifikacje są niezbędne do zaprezentowania się na rynku pracy, wobec czego konieczne będzie podwyższenie poziomu wykształcenia mieszkańców gminy Drużbice.

Poziom bezrobocia

Dane na temat zatrudnienia są bardzo istotnym wskaźnikiem charakteryzującym sytuację społeczną gminy. Poziom bezrobocia na terenie gminy w latach 1999-2003:

Lata Bezrobotni Ogółem Kobiety z prawem do zasiłku 1999 415 230 114 2000 425 220 86 2001 480 243 111 2002 462 214 82 2003 475 228 38 * wg danych Urzędu Gminy Drużbice

Na terenie gminy Drużbice w latach 1999-2003 można zaobserwować wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Nieznaczny spadek wystąpił w 2002 roku. W 2003 roku (stan na 31 grudnia) liczba zarejestrowanych bezrobotnych na terenie gminy Drużbice wynosiła 475 osób, w tym 38 osób z prawem do zasiłku. 48% ogółu bezrobotnych stanowią kobiety. Struktura zarejestrowanych bezrobotnych wg wieku przedstawia się następująco (stan na 31.12.2003):

Wiek w latach Liczba bezrobotnych Udział w % 18-24 86 18 25-34 115 24 35-44 184 39 45-54 60 13 >55 30 6 Razem 475 100 * wg danych Urzędu Gminy Drużbice

11 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Największy odsetek liczby bezrobotnych stanowią bezrobotni w wieku 35-54 lata, stanowiąc 39% ogółu bezrobotnych. 42% ogółu bezrobotnych stanowią ludzie młodzi w wieku 18-34 lata, co odzwierciedla występujące trudności adaptacyjne młodzieży na rynku pracy.

Liczba bezrobotnych

480

470

460 450

440

430

420

410 400

390

380 1999 2000 2001 2002 2003

Pomoc społeczna

Zadania z zakresu pomocy społecznej w gminie Drużbice realizuje jednostka organizacyjna Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Drużbicach. Podstawową działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej przedstawia poniższe zestawienie:

12 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

Rodzaj świadczenia Zasiłek stały Zasiłek Zasiłek celowy Ochrona Renta Socjalna okresowy macierzyństwa liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba Rok osób, osób w osób, osób w osób, osób w osób, osób w osób, osób w którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie wydano wydano wydano wydano wydano decyzję decyzję decyzję decyzję decyzję 1996 44 134 316 1148 28 89 40 173 1 3 1997 16 49 320 1055 40 99 33 152 21 57 1998 20 57 302 1051 39 148 29 116 24 71 1999 18 46 285 929 80 200 27 100 25 74 2000 18 46 189 619 91 268 20 74 28 82 2001 18 41 105 349 168 546 19 72 28 83 2002 23 53 77 291 258 766 18 66 29 87 2003 27 56 101 348 232 702 28 117 32 96 * wg danych Urzędu Gminy w Drużbicach

Środki finansowe na pomoc społeczną wg źródeł pochodzenia przedstawia tabela:

Rok Zadania własne Zadania zlecone (kwota w PLN) (kwota w PLN) 1996 20 168 259 727 1997 24 565 349 450 1998 42 680 364 756 1999 39 693 345 327 2000 79 278 299 535 2001 71 111 255 778 2002 95 468 255 468 2003 75 958 253 457

13 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

Środki przeznaczone na opiekę społeczną

400 000 350 000 300 000 250 000 Zadania własne 200 000 Zadania zlecone 150 000 100 000 50 000 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Liczba osób objętych świadczeniami opieki społecznej

350 300 zasiłek stały 250 zasiłek okresowy 200 zasiłek celowy 150 ochrona macierzyństwa 100 renta socjalna 50 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

14 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Planowane działania Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Drużbicach.

Z uwagi na ubożenie ludności wiejskiej a szczególnie klientów Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, w perspektywie swoich działań zamierzamy:

• opracowanie programów pomocy społecznej, których celem jest integracja osób i rodzin wymagających szczególnej opieki • udzielanie schronienia, zapewnianie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionych, • przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, okresowych, świadczeń rodzinnych oraz dodatków do tych świadczeń, • profilaktyka nad dzieckiem i rodziną.

Mieszkalnictwo

Liczba mieszkań i powierzchnia użytkowa mieszkań w gminie Drużbice:

Rok 1999 2000 2001 2002 Gmina Liczba Powierzchnia Liczba Powierzchnia Liczba Powierzchnia Liczba Powierzchnia mieszkań (tys. m2) mieszkań (tys. m2) mieszkań (tys. m2) mieszkań (tys. m2) Drużbic 1579 104,3 1584 104,9 1599 107,0 1371* 114,8* wg Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego * wg Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002

Wg danych Powszechnego Spisu Ludności 2002 wskaźniki dotyczące zasobów mieszkaniowych kształtują się następująco:

Przeciętna Gmina Powiat Województwo Drużbice Bełchatowski Łódzkie liczba izb w 1 mieszkaniu 3,87 3,82 3,24 liczba osób w 1 mieszkaniu 3,65 3,34 2,98 liczba osób na 1 izbę 1,08 1,15 0,87 powierzchnia użytkowa 83,8 70,5 63,9 mieszkania (m2) powierzchnia użytkowa na 1 23,1 21,1 21,5 osobę (m2) * wg Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2003 i Powszechnego Spisu Ludności i Mieszkań 2002

15 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Wskaźnik procentowy (dla gminy Drużbice) liczby mieszkań wyposażonych w (wg Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002): • wodociąg – 80,9% • ustęp spłukiwany –55,4 % • łazienkę – 60,6% • ciepłą wodę – 54,1% • gaz z butli – 81% • centralne ogrzewanie – 44,3%

3.3. Sfera społeczna

Oświata i kultura

Na terenie gminy Drużbice funkcjonuje Publiczne Gimnazjum w Rasach i Publiczne Szkoły Podstawowe w miejscowościach: Drużbice, Suchcice i Wadlew. Funkcje upowszechniania kultury na terenie gminy prowadzi: Gminny Ośrodek Kultury w Drużbicach wraz z Gminną Biblioteką Publiczną i filiami przyszkolnymi. Ponadto na terenie gminy funkcje kulturowe pełnią instytucje sakralne tj. kościoły w Drużbicach, Suchcicach i Wadlewie oraz strażnice Ochotniczych Straży Pożarnych (m.in. w Chynowie, Drużbicach, Wadlewie, Bukowiu i Rożniatowicach). Obok głównego zadania jakim jest ochrona przeciwpożarowa i profilaktyka, pełnią one rolę kulturową poprzez organizowanie zabaw wiejskich, uroczystości rodzinnych, spotkań itp.

Baza lokalowa placówek oświatowych:

Nazwa placówki Liczba sal Liczba miejsc Powierzchnia Sale Powierzchnia dydaktycznych dydaktycznych użytkowa w gimnastyczne dydaktyczna sali m2 gimnastycznej w m2 SP Drużbice 10 280 1162 1 68,44 SP Wadlew 8 120 900 1 50,00 SP Suchcice 7 75 600 sala zastępcza 50,00 Gimnazjum 8 208 284 1 63,00 Rasy * wg danych Urzędu Gminy

Placówki oświatowe są w dobrym stanie technicznym. Salę gimnastyczną zastępczą posiada szkoła podstawowa w Suchcicach. Gmina planuje budowę nowoczesnych sal gimnastycznych przy szkole podstawowej w Drużbicach, Wadlewie oraz przy gimnazjum w Rasach.

16 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Liczbę uczniów w latach szkolnych 1988/99 – 2003/04 przedstawia poniższa tabela:

Rok SP Drużbice SP Wadlew SP Suchcice Gimnazjum RAZEM szkolny Rasy 1998/99 248 145 98 - 491 1999/00 220 109 81 71 481 2000/01 249 119 80 129 577 2001/02 228 96 65 196 585 2002/03 233 98 58 198 587 2003/04 202 92 52 219 565 * wg danych Urzędu Gminy

Od 1988 roku systematycznie spada liczba dzieci w wieku szkolnym – uczęszczających do szkół podstawowych. W roku szkolnym 2003/04 w szkołach podstawowych uczyło się 346 uczniów, natomiast w gimnazjum 219 uczniów.

Kwalifikacje kadry pedagogicznej w latach 1998 – 2004 przedstawia tabela: Rok szkolny Liczba nauczycieli Poziom wykształcenia Szkoły gimnazjum razem mgr WZ SN SP podstawowe 1998/99 48,84 - 48,84 32,39 9,45 4 3 1999/00 42,65 18 60,65 44,10 10,11 2 3,44 2000/01 45,90 15 60,90 44,80 9,10 5 2 2001/02 45,12 16 61,12 52,18 11,45 1,61 1 2002/03 44,83 17 61,83 53,33 4,61 1 1 2003/04 46,46 17 63,46 55,13 6,33 1 - mgr – wykształcenie wyższe magisterskie, WZ – wyższe zawodowe, SN – Studium Nauczycielskie, SP –średnie pedagogiczne Kwalifikacje kadry pedagogicznej w roku szkolnym 2003/2004: Lp. Placówka oświatowa Liczba Liczba Wykształcenie uczniów nauczycieli mgr WZ SN SP 1 SP Drużbice 202 20,40 18,40 2 - - 2 SP Wadlew 118 13,06 10,73 0,33 1 - 3 SP Suchcice 52 13 11 2 - - 4 Gimnazjum Rasy 219 17 15 2 - - RAZEM 591 63,46 55,13 6,33 1 - * wg danych Urzędu Gminy Drużbice

Od 1998 roku systematycznie rosną kwalifikacje kadry pedagogicznej. W roku szkolnym 2003/04 w placówkach oświatowych na terenie gminy Drużbice pracuje w sumie na etacie 63,46 nauczycieli (46,46 w szkołach podstawowych i 17 w gimnazjum), w tym 55,13 z wykształceniem wyższym.

17 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Ochrona zdrowia

W gminie funkcjonuje Gminny Ośrodek Zdrowia w Drużbicach oraz wiejski Ośrodek Zdrowia w Wadlewie. Placówki te zatrudniają 4 lekarzy, 2 lekarzy stomatologów i 6 pielęgniarek. W ośrodku w Drużbicach mieści się poradnia dla dorosłych, pediatryczna, stomatologiczna i ginekologiczna; wykonywane są szczepienia dla dzieci i zabiegi iniekcyjne. Na terenie gminy znajdują się 2 apteki w Drużbicach i Wadlewie.

Bezpieczeństwo publiczne

W gminie Drużbice działa 11 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych, które posiadają własne obiekty. Do najprężniej działających należą jednostki z Drużbic i Wadlewa, które zostały włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Ilość zdarzeń będących przedmiotem interwencji OSP na terenie gminy Drużbice przedstawia poniższe zestawienie:

Rok Ilość zdarzeń Miejscowe Pożary zagrożenia 2000 42 22 17 2001 49 32 17 2002 17 11 6 2003 64 38 24 * wg danych Urzędu Gminy Drużbice Nad bezpieczeństwem mieszkańców na terenie gminy Sulejów czuwa 11 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych. W latach 2000-2003 można zaobserwować zwiększającą się liczbę pożarów zagrażających środowisku, w 2003 roku jednostki OSP brały udział w 64 zdarzeniach, w tym 24 pożarach i 38 innych działaniach ratowniczych.

Turystyka i rekreacja

Walorami turystycznymi gminy Drużbice są: - położenie geograficzne – walorem o znaczeniu krajowym jest centralne położenie gminy, zwłaszcza komunikacyjne; - walory przyrodnicze, które związane są z dostępnymi dolinami rzek, urozmaicona rzeźbą, zalesieniem oraz różnorodnością krajobrazową. Najcenniejsze z przyrodniczego punktu widzenia obszary zostały objęte ochrona prawną w granicach Tuszyńsko-Dłutowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu jak również pomniki przyrody i użytki ekologiczne;

18 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______- walory antropogeniczne – barwna przeszłość historyczna i związane z nią obiekty kultury materialnej, zabytkowe układy urbanistyczne i rurystyczne. Podstawową bazę turystyczno-rekreacyjną gminy Drużbice stanowią: • Motel Guliwer w Drużbicach • kwatery prywatne we wsiach letniskowych • sezonowe wykorzystanie szkół i ich zaplecza Uzupełnieniem obiektów noclegowych o charakterze zbiorowym jest indywidualne budownictwo letniskowe występujące w okolicach Czarnego Lasu koło Wadlewa, w rejonie Skrajne-Zwierzyniec, w Głupicach przy drodze do Zelowa, w obszarze Pieńki Głupickie-Teofilów, w Brzeziu, Rawiczu i w rejonie Kącika, charakteryzujące się w ostatnich latach znaczną dynamiką rozwoju.

Dziedzictwo kulturowe

Pierwsze wzmianki o obszarze na którym położona jest gmina Drużbice pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku. W okresie tym Suchcice były już osadą rolniczą –1336 rok, natomiast pierwsza wzmianka o Drużbicach pochodzi z 1386 roku. W początkach XIX wieku tereny północne (m.in. Wadlew) oraz zachodnie (m.in. Głupice) gminy wchodziły w skład dóbr biskupów kujawskich. W XIX wieku na terenie dzisiejszej gminy rozbudowana była gospodarka folwarczna z dużym udziałem lasów, o czym świadczą pozostałości po majątkach ziemskich poddanych parcelacji po II wojnie światowej (Głupice, Suchcice, Bukowie, Zwierzyniec). Spuścizna dziejowa gminy Drużbice jest bardzo uboga, obejmuje jedynie obiekty podworskie, zniszczone parki, pozostałości po budowlach dworskich, kościoły, zabytki techniki.

Stan obiektów dziedzictwa kulturowego

Główne obiekty dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Drużbice to:  układ przestrzenny historycznych wsi  obiekty architektury wpisane do rejestru zabytków i ewidencji konserwatorskiej: • murowany dwór w miejscowości Bukowie z pierwszej polowy XIX wieku • murowany dwór wraz z zespołem dworskim w miejscowości Głupice z pierwszej polowy XIX wieku • drewniany kościół pw. Św. Ignacego Loyoli w Suchcicach z drugiej połowy XIX wieku • murowany kościół pw. Św. Rocha w Drużbicach z 1906 roku • dwory z zespołami dworskimi w miejscowościach Wadlew i Wrzosy  historyczne zespoły zieleni formowanej:

19 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______• park zabytkowy w Bukowie z połowy XIX wieku • park zabytkowy w Głupicach z przełomu XVIII/XIX wieku • park zabytkowy w Suchcicach z przełomu XVIII/XIX wieku • park zabytkowy w Wrzosach z ok. 1920 roku • park w Kącikach z połowy XIX wieku (ewidencja konserwatorska) • park we Owdowienie z drugiej polowy XIX wieku (ewidencja konserwatorska)  zabytki techniki • młyn wodny w Chynowie – XIX/XX wiek • młyn we wsi Depczyk – XVII wiek • młyn wodny we wsi Kuców – XIX wiek • młyn wodny we wsi Zalepa – 1890 rok  cmentarze: • cmentarz wojenny w Chynowie – 1914 rok • przykościelny cmentarz rzymsko-katolicki w Drużbicach • cmentarz rzymsko-katolicki w miejscowości Drużbice Poduchowne – XIX wiek • cmentarze ewangelickie w Rasach i Stokach  stanowiska archeologiczne

3.4. Sfera gospodarcza

Gmina Drużbice jest gmina rolniczą, pełniącą również funkcje gminy turystyczno-rekreacyjnej. Ponad 50% mieszkańców czynnych zawodowo pracuje w rolnictwie. Innym znaczącym źródłem utrzymania na obszarze gminy jest edukacja oraz budownictwo. Gmina należy do obszarów o ograniczonej ilości miejsc pracy poza rolnictwem. Wynika to z prawie całkowitego braku przemysłu.

Do największych pracodawców na terenie gminy należy zaliczyć: o Wytwórnia Koncentratów Spożywczych, Grażyna Sobańska Drużbice 16 o PPHU „TARJAN”, Eugeniusz Janicz, Drużbice 16 o PPHU Cegielnia, Eugeniusz Cieślikowski, Drużbice 104 o Stacja paliw Drużbice Kolonia 96A o Stacja paliw Zwierzyniec o Piekarnia Kordian Janowski , Drużbice 84 o Ubojnia zwierząt, Halina Stempień, Zwierzyniec 10 o Firma transportowa, Krzysztof Olejnik, Wdowin Kolonia 19 o Firma handlowo-transportowa, Konrad Kacperski, Drużbice 77 o Firma handlowa, Leszek Wesołowski – sklepy na terenie woj. łódzkiego o Firma transportowa, Adam Zasępa, Wadlew 90A

20 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______o Firma krawiecka , Ryszard Kurdek, Wadlew 151 Podstawowy rynek pracy istnieje poza gminą głównie w Bełchatowie i Zespole Paliwowo-Energetycznym Bełchatów, a częściowo również w Pabianicach i Zelowie.

Miernikiem rzeczywistości społecznej i ekonomicznej jest m.in. liczba zarejestrowanych w systemie Regon podmiotów gospodarczych. Na terenie gminy Drużbice w 2002 roku zarejestrowanych było w systemie Regon 265 podmiotów gospodarczych (wg danych Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego). Największa liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych jest w sektorze prywatnym – 257. Na terenie gminy zarejestrowanych jest: - 5 spółek prawa handlowego - 15 spółek cywilnych - 3 spółdzielnie - 224 zakłady osób fizycznych

Rolnictwo

Gmina Drużbice pełni głównie funkcje rolnicze. W rolnictwie pracuje około 56% czynnych zawodowo mieszkańców. Użytki rolne stanowią 75,8% ogólnej powierzchni gminy. 77,7% użytków rolnych zajmują grunty rolne, 0,4% - sady, 14,2% - łąki i 7,7% - pastwiska.

Strukturę gruntów na terenie gminy Drużbice przedstawia tabela:

Powierzchnia Użytki rolne (ha) Lasy i Pozost. ogólna (ha) Razem Grunty Sady Łąki Pastwiska grunty leśne grunty orne 11452 8685 6743 32 1242 668 1901 866 * wg Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2002

21 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

Struktura gruntów na terenie gminy Drużbice

Pozostałe Lasy i grunty leśne

Pastwiska Grunty orne Łąki Sady

Struktura bonitacyjna gruntów ornych w gminie Drużbice:

Klasa bonitacyjna Powierzchnia w ha Powierzchnia w % I 0 0 II 0 0 III a 72 1,0 III b 569 7,9 IV a 1089 15,0 IV b 1130 15,6 V 2727 37,6 VI 1615 22,3 VIz 43 0,6 *wg danych IUNiG Puławy (Strategia Rozwoju Gminy Drużbice)

Większość gruntów ornych gminy należy do gleb słabych i bardzo słabych. (Klasy V, VI iVIz zajmują 60,5%). Słaba jakość gruntów ogranicza możliwości intensyfikacji produkcji rolniczej – głównie uprawia się na nich żyto, owies, łubin, częściowo ziemniaki. Grunty dobre (klasy III) zajmujące tylko 8,9% powierzchni gruntów ornych gminy, umożliwiają uprawę gatunków bardziej wymagających, intensywnych tj. pszenica, uprawy przemysłowe. Grunty klasy IV (średnie) o przeciętnych warunkach plonotwórczych dla zbóż i ziemniaków zajmują powierzchnię 30,6% ogólnej powierzchni gruntów ornych gminy.

22 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Strukturę indywidualnych gospodarstw rolnych w 2002 roku przedstawia tabela:

Lp. Wielkość Liczba Łączna % łącznej gospodarstwa (ha) gospodarstw powierzchnia powierzchni (ha) ** 1 do1ha 226 124,49 1,4 2 1-5 443 1428,60 16,0 3 5-10 369 3067,53 34,5 4 10-15 136 1889,30 19,2 5 Powyżej 15 93 2405,14 27,1 Razem 1267 8915,06 100 *wg danych Powszechnego Spisu Rolnego 2002 ** łączna powierzchnia gospodarstw rolnych obejmuje użytki rolne oraz lasy i grunty rolne

Struktura wielkości gospodarstw rolnych (w ha)

do 1 od 1 do 5 od 5 do 10 od 10 do 15 powyżej 15

W gminie Drużbice ogólna powierzchnia zasiewów głównych ziemiopłodów przedstawia się następująco:

Wyszczególnienie Ogółem (ha) Ogółem (w odsetkach) Ogółem 4514,15 100,0 Zboża ogółem: 3861,60 85,5 -w tym podstawowe z mieszankami zbożowymi 3858,95 85,5 Rośliny strączkowe jadalne na ziarno 1,61 0,0 Ziemniaki 505,65 11,2 Rośliny przemysłowe - - Rośliny pastewne łącznie z 98,42 2,2 mieszankami zbożowo-strączkowymi Pozostałe 46,87 1,0 -w tym warzywa 20,47 0,5 *wg danych Powszechnego Spisu Rolnego dla Gminy Drużbice (2002)

23 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Ilość zwierząt gospodarskich w gospodarstwach indywidualnych w gminie Drużbice prezentuje tabela:

Wyszczególnienie Ogółem (szt.) Bydło 2928 Trzoda chlewna 9664 Owce 170 Kozy 123 Konie 102 Króliki (samice) 259 Pnie pszczela 115 Drób ogółem 14707 Obsada zwierząt gospodarskich (w 51 szt./100 ha użytków rolnych) *wg danych Powszechnego Spisu rolnego dla gminy Drużbice (2002)

W gminie przeważają małe gospodarstwa indywidualne o powierzchni do 5 ha (stanowią 52,8%). Najwięcej takich gospodarstw występuje w miejscowościach: Drużbice Kolonia, Wadlew, Drużbice oraz Teresin. W strukturze użytkowania gruntów ornych gminy Drużbice dominują zboża Ich udział w strukturze zasiewów w gospodarstwach rolnych gminy wyniósł w 2002 roku 85,5%. W gminie przeważa hodowla trzody chlewnej (9664 szt.) i bydła (2928 szt.) oraz dodatkowo królików i drobiu.

3.5. Infrastruktura techniczna

Gospodarka wodno-ściekowa

Długość sieci wodociągowej na terenie gminy Drużbice wynosi około 126 km (stan na rok 2003), do której przyłączonych jest ok. 4900 mieszkańców (ilość przyłączy wynosi 1309 szt.). Gmina zwodociągowania jest w 99%. Właścicielem sieci jest Urząd Gminy Drużbicach, natomiast użytkownikiem sieci jest Ewa Cłapa – Gazomia. System wodociągowy zasilany jest z ujęć wód głębinowych zlokalizowanych w miejscowościach: Suchcice i Wadlew. Woda z ujęcia w Suchcicach dostarczana jest do sieci bez uzdatniania, natomiast w ujęciu w Wadlewie zainstalowane są odżelaziacze. Na terenie gminy funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków typu Bioclar o przepustowości 15 m3/dobę w Drużbicach oddana do eksploatacji w listopadzie 2003 roku. Oczyszczalnia ta obsługiwała będzie jedno z osiedli mieszkaniowych w Drużbicach, około 165 mieszkańców. Obecnie długość sieci kanalizacyjnej na

24 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______terenie gminy wynosi 1,2 km, liczba przyłączy - 34. Na terenie gminy brak jest kanalizacji deszczowej

Gospodarka energetyczna

Położenie gminy w bliskiej odległości od Elektrowni Bełchatów powoduje, że przez teren gminy przebiegają linie energetyczne najwyższych napięć: • 400 KV Bełchatów-Łowicz-Płock przez Głupice-Wadlew • 220 KV Bełchatów-Pabianice przez Rożniatowice • 220 KV Łagisza-Łódź-Janów przez Wdowin Gmina Drużbice zaopatrywana jest w energię elektryczna liniami elektroenergetycznymi średniego napięcia 15 kV wyprowadzonymi z głównych stacji zasilających 110/15 kV w Bełchatowie i Zelowie. Sieć linii średniego napięcia w swej przeważającej mierze jest siecią napowietrzną doprowadzającą energię do stacji transformatorowo-rozdzielczych 15/0,4 kV w poszczególnych miejscowościach (na terenie gminy znajdują się 94 stacje transformatorowe 15/0,4 kV). Do indywidualnych odbiorców energia doprowadzana jest za pomocą linii niskiego napięcia 0,4/0,231 kV. Stan techniczny sieci na terenie gminy jest ogólnie dobry. W niektórych miejscowościach konieczna jest modernizacja sieci polegająca na dobudowie stacji transformatorowo- rozdzielczych 15/0,4 kV dla skrócenia obwodów niskiego napięcia i poprawy napięciowych standardów dostawy energii.

Gospodarka odpadami stałymi

Odpady ze względu na źródło powstania dzielą się na: - odpady komunalne, pochodzące w większości z gospodarstw domowych - odpady przemysłowe, pochodzące z procesów technologicznych w przemyśle - odpady niebezpieczne powstające w oczyszczalniach ścieków, w sektorze medycznym oraz znajdujące się w strumieniu odpadów komunalnych i gospodarczych (akumulatory, baterie, świetlówki, zużyty sprzęt RTV i AGD, odpady zawierające azbest itp.)

Odpady komunalne Wśród odpadów komunalnych powstających w gospodarstwach domowych na terenach wiejskich można wyróżnić: - odpady stanowiące potencjalne surowce wtórne: papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło, materiały tekstylne oraz metale (żelazne i kolorowe) - odpady biologiczne i kuchenne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, które mogą być przeznaczone na kompost

25 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______- odpady z ogrzewania i remontu mieszkań – popiół, żużel, gruz itp., które mogą być składowane lub wykorzystywane jako materiał budowlany - inne odpady występujące sporadycznie, m.in. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne itp.

Funkcjonujący na terenie gminy system gospodarki odpadami komunalnymi obejmuje następujące rodzaje odpadów: • odpady zmieszane, które kierowane są na składowisko w Woli Kruszyńskiej • odpady zielone i bioodpady, które kierowane są na płytę kompostową zlokalizowaną na terenie składowiska w Woli Kruszyńskiej • odpady gromadzone selektywnie o charakterze surowców wtórnych (szkło kolorowe, białe, makulatura, PETY), które kierowane są do Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Segregowanych i Wielkogabarytowych w Drużbicach– GPZOSiW) • odpady wielkogabarytowe, które zbierane są okresowo i kierowane do PZOSiW • odpady niebezpieczne i opony, które przyjmowane SA do GPZOSiW

Głównym odbiorcą odpadów zmieszanych z terenu gminy jest Firma EKO- REGION Sp. z o.o., która w 2003 roku zebrała 237,5 Mg odpadów niesegregowanych (ilość wytworzona na terenie gminy wynosi 800 Mg). W gminie Drużbice od 1997 roku wdrażana jest selektywna zbiórka odpadów, od 2002 roku zbiórkę papieru, szkła i tworzyw sztucznych prowadzi spółka EKO- REGION, która odpady te transportuje do PZOSiW w Bełchatowie, gdzie poddawane są ręcznej segregacji wtórnej, a następnie przekazywane do recyklingu.

Odpady niebezpieczne W chwili obecnej odpady niebezpieczne z terenu gminy Drużbice odbierane są przez firmy posiadające specjalne zezwolenia i przekazywane na składowisko odpadów przemysłowych SANIKOMU w Rogowcu w gminie Kleszczów bądź przekazywane do unieszkodliwienia do odpowiednich podmiotów gospodarczych.

Odpady medyczne Odpady medyczne z ośrodków zdrowia i aptek zbierane są przez wyspecjalizowaną firmę i wywożone w ilości 13,5 kg rocznie (2002 rok) do spalarni odpadów medycznych ECO-ABC w Bełchatowie, gdzie poddawane są procesowi unieszkodliwienia. Żużle i popioły powstałe po spaleniu odpadów

26 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______medycznych traktowane są jako odpad inny niż niebezpieczny i kierowane są na składowisko odpadów.

Odpady przemysłowe Na terenie gminy Drużbice brak jest składowisk odpadów przemysłowych. Każdy wytwórca odpadów przemysłowych, we własnym zakresie zajmuje się organizacją ich wykorzystania lub odbioru. Najczęściej odpady są odbierane, odzyskiwane lub unieszkodliwiane przez uprawnionych odbiorców, którzy posiadają odpowiednie zezwolenia. Odpady przemysłowe z terenu gminy Drużbice przewożone są na składowisko odpadów przemysłowych zlokalizowane na terenie gminy Kleszczów.

Zaopatrzenie w ciepło

Na terenie gminy nie ma zbiorczych systemów grzewczych. Lokalne kotłownie funkcjonują w obiektach użyteczności publicznej (Urząd Gminy, obiekty szkolne) oraz gospodarstwach produkcji rolnej w Głupicach i Bukowiu Górnym. Gospodarstwa domowe posiadają indywidualne źródła ciepła (piece lub kotłownie domowe), bazujące głównie na paliwie węglowym. Coraz częściej mieszkańcy gminy Drużbice instalują lokalne, domowe urządzenia grzewcze oparte o olej opałowy i gaz płynny propan-butan.

Telekomunikacja

Przez teren gminy Drużbice, wzdłuż drogi krajowej nr 12 i drogi wojewódzkiej Bełchatów-Łódź, przebiegają kable telekomunikacji międzymiastowej. Usługi telekomunikacyjne dla gminy realizuje telefoniczna centrala automatyczna w Drużbicach i Wadlewie. Teren gminy obejmują swoim zasięgiem operatorzy telefonii komórkowej. Na terenie gminy zlokalizowana jest stacja bazowa telefonii komórkowej w Zwierzyńcu (GSM).

System komunikacyjny

Układ komunikacyjny gminy Drużbice tworzą drogi: • droga krajowa nr 12 relacji Piotrków Trybunalski-Łask (długość w granicach gminy ok.15 km) • droga wojewódzka nr 485 relacji Bełchatów-Łódź • drogi powiatowe o łącznej długości 39,70 km: - droga nr 30 508 Zelów-Głupice, - droga nr 30 510 Kociszew-Drużbice, - droga nr 30 511 Drużbice-Wola Rożniatowska, - droga nr 30 512 Rożniatowice-Ławy, - droga nr 30 513 Rawicz-Grabica,

27 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______- droga nr 30 514 Drużbice-Kolonia Hucisko, - droga nr 30 522 Widawa-Mzurki, • drogi gminne o łącznej długości 71,85 km: - droga nr 1 (101301E) Zabiełłów-Podstoła-Wadlew (od drogi krajowej nr 12 do granicy gminy Grabica) o dł.7,80 km, - droga nr 2 (101303E) Chynów-Zwierzyniec (od drogi krajowej nr 12 do drogi krajowej nr 12) o dł. 2,70 km, - droga nr 3 (101304E) Chynów-Czarny Las (od drogi krajowej nr 12 do drogi wojewódzkiej nr 485) o dł. 5,10 km, - droga nr 4 (101305E) Zwierzyniec-Skrajne (od drogi gminnej nr 3 do drogi wojewódzkiej nr 484) o dł. 4,30 km, - droga nr 5 (101319E) Rawicz-Józefów (od drogi powiatowej nr 905 do drogi krajowej nr 12) o dł. 4,70 km, - droga nr 6 (101353E) Helenów-Józefów (od drogi krajowej nr 12 do granicy gminy Grabica) o dł. 1,00 km, - droga nr 7 (101306E) Brzezie (od drogi wojewódzkiej nr 485 do drogi powiatowej nr 905) o dł. 1,45 km, - droga nr 8 (101307E) Patok (od drogi powiatowej nr 30510 Drużbice-Kociszew do drogi gminnej nr 3) o dł. 1,80 km, - droga nr 9 (101310E) Wola Głupicka-Patok (od drogi powiatowej nr 30510 Drużbice-Kociszew do drogi gminnej nr 1) o dł. 4,10 km, - droga nr 10 (101308E) Gręboszów-Boryszów (od drogi wojewódzkiej nr 485 do granicy gminy Grabica) o dł. 1,75 km, - droga nr 11 (101309E) Gręboszów-Wdowin (od drogi gminnej do drogi powiatowej nr 30 514 Drużbice-Wdowin) o dł. 1,80 km, - droga nr 12 (110159E) Wdowin-Gadki (od drogi powiatowej nr 30514 do granicy gminy Grabica) o dł. 2,80 km, - droga nr 13 (101311E) Emilianów-Stefanów-Pólko (od drogi powiatowej nr 31514 do granicy gminy Bełchatów) o dł. 4,70 km, - droga nr 14 (101312E) Rożniatowice-Rasy-Wdowin (od drogi powiatowej nr 30514 Drużbice-Wdowin do drogi powiatowej nr 30511 Rożniatowice-Ławy) o dł. 8,80 km, - droga nr 15 (101312E) Wdowin-Kazimierzów (od drogi wojewódzkiej nr 485 do drogi gminnej nr 14) o dł. 2,10 km, - droga nr 16 (101313E) Kazimierzów-Bukowie Dolne (od drogi gminnej nr 15 do drogi powiatowej nr 30522 Widawa-Piotrków Trybunalski) o dł. 1,75 km, - droga nr 17 (101314E) Katarzynka-Zbijowa (od drogi wojewódzkiej nr 485 do drogi gminnej nr 18) o dł. 2,10 km, - droga nr 18 (101262E) Bukowie Dolne-Dobrzelów (od drogi gminnej nr 15 do granicy gminy Bełchatów) o dł. 2,30 km, - droga nr 19 (101315E) Drużbice Wieś (od drogi wojewódzkiej nr 485 do drogi powiatowej nr 30514) o dł. 1,10 km,

28 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______- droga nr 20 (101316E) Drużbice Kolonia (od drogi powiatowej nr 30510 do drogi wojewódzkiej nr 485) o dł. 2,40 km, - droga nr 21 (101317E) Teofilów (od drogi powiatowej nr 50511 Drużbice-Rożniatowice do drogi powiatowej nr 30511) o długości 1,50 km, - droga nr 22 (101252E) Wola Rożniatowska-Józefów (od drogi powiatowej nr 30522 Wola Rożniatowska do granicy gminy Bełchatów) o dł. 1,70 km, - droga nr 23 (101318E) Pieńki Głupickie-Katarzynka (od granicy gminy Zelów do drogi wojewódzkiej nr 485) o dł. 4,70 km.

Zarówno drogi powiatowe, jak i częściowo gminne wymagają modernizacji.

3.6. Środowisko naturalne

Lesistość gminy

Lasy jako najbardziej naturalna forma przyrodnicza związana jest z krajobrazem i życiem społeczeństwa. Lasy pełnią wielorakie funkcje: dodatnio oddziałują na środowisko przyrodnicze, dostarczają surowca drzewnego, owoców leśnych oraz są obszarem dla rekreacji i turystyki. Lasy korzystnie wpływają na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia ludzi oraz równowagę przyrodniczą. Lasy i grunty leśne w gminie Drużbice zajmują 16,6% ogólnej powierzchni gminy (1895 ha). W strukturze własnościowej przeważają lasy państwowe (ok. 50%) administrowane głównie przez Nadleśnictwo Bełchatów oraz Nadleśnictwo Kolumna (niewielki obszar w północnej części gminy). Największe kompleksy leśne (północna część gminy) wchodzą w obręb Tuszyńsko-Dłutowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na pozostałym obszarze lasy są rozrzucone i stanowią na ogół własność prywatną.

Surowce mineralne

Na terenie gminy występują i są eksploatowane kopaliny użyteczne, reprezentowane przez surowce okruchowe – piaski wydmowe, piaski i żwiry akumulacji lodowcowej i wodnolodowcowej. Głównymi kopalniami gminy Drużbice są złoża kruszywa naturalnego: • Złoże Zwierzyniec obejmujące 3,0 ha o zasobach udokumentowanych wynoszących 230 tys. ton, złoże nieeksploatowane (występuje niekontrolowane wydobycie piasku przez okoliczna ludność) • Złoże Suchcice obejmujące powierzchnię 0,97 ha o zasobach udokumentowanych w ilości 82,0 tys. ton (piaski, piaski i żwiry) nie ujęte w krajowym bilansie kopalin, eksploatacja prowadzona jest nieregularnie.

29 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Hydrografia i hydrogeologia

Na terenie gminy Drużbice występuje dość gęsta sieć wód powierzchniowych. Rzeki i zbiorniki wodne zajmują 111 ha powierzchni gminy. Główna rzeką jest Grabia z dopływami prawobrzeżnymi: Brzezia i Małą Widawką. Rzeki charakteryzują się nizinnym reżimem hydrologicznym. Rzeka Grabia w swym górnym biegu od Gręboszowa po Skrajne jest regulowana, a okoliczne łąki są zmeliorowane. Podobnie regulowana jest Brzezia i Małą Widawka. Na Tereni gminy znajdują się niewielkie zbiorniki wodne: Rawicz-Dziewuliny z ośrodkiem wypoczynkowym i Teresin z przyległymi terenami komunalnymi przeznaczonymi pod zabudowę letniskową. Na zachód od Teresina znajdują się stawy rybne. Również we Wdowinie i Drużbicach istnieją stawy przeznaczone do hodowli ryb, które wymagają odbudowy. Na obszarze gminy wody podziemne występują głównie w utworach kredowych trzeciorzędowych i czwartorzędowych. Poziomami użytkowymi jest czwartorzędowy (eksploatowany głównie przez wodociągi wiejski oraz obiekty o niewielkim zapotrzebowaniu na wodę) i kredowy poziom wodonośny.

30 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Analiza SWOT :

Mocne strony: 1. Położenie geograficzne (bliskość miast Bełchatów, Piotrków Trybunalski, Łask) 2. Czyste środowisko 3. Duże kompleksy leśne 4. Duża ilość działek rekreacyjno-letniskowych 5. Potencjalne tereny pod zabudowę usługową i społeczną 6. Aktywność mieszkańców 7. Sieć placówek oświatowych 8. Bardzo dobre wyposażenie placówek oświatowych 9. Opieka społeczna 10.Prężnie działające jednostki OSP 11.Zwodociągowanie gminy 12.Dobry stan nawierzchni dróg 13.Funkcjonująca oczyszczalnia ścieków 14.Selektywna zbiórka odpadów 15.Rozwiązanie problemu zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych (istniejący na terenie gminy PZONiW) 16.Istnienie gospodarstw specjalistycznych

Słabe strony: 1. Niepełna sieć kanalizacyjna na terenie gminy 2. Nieekologiczne systemy grzewcze w większości budynków 3. Słabo rozwinięta baza sportowa 4. Brak ścieżek rowerowych 5. Słabo rozwinięta agroturystyka 6. Rozdrobnienie części gospodarstw 7. Słabe gleby 8. Niewystarczająca ilość miejsc pracy

Zagrożenia: 1. Duże natężenie ruchu na drogach krajowych, wojewódzkich i powiatowych 2. Kopalnia odkrywkowa (negatywny wpływ na lustro wody) 3. Bezrobocie 4. Ubożenie mieszkańców 5. Starzenie się społeczeństwa, niski przyrost naturalny 6. Patologie – alkoholizm, narkotyki 7. Zbyt niskie dochody własne gminy

31 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Szanse: 1. Pozyskanie środków zewnętrznych na inwestycje 2. Inwestorzy z zewnątrz 3. Budowa obwodnicy Bełchatowa (szansa rozwoju południowej części gminy) 4. Rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego

3.7. Główne problemy rozwoju społeczno-gospodarczego

Za najważniejsze problemy społeczności gminy Drużbice uznano: • Niepełną infrastrukturę techniczną na terenie gminy • Bezrobocie i ubożenie społeczeństwa • Brak miejsc pracy dla młodych ludzi oraz osób z wyższym wykształceniem • Niesprawny system przepływu informacji w gminie • Rozdrobnienie części gospodarstw • Brak ścieżek rowerowych

32 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______4. Cele strategiczne i cele operacyjne rozwoju gminy

Planowanie rozwoju gminy

Proces planowania rozwoju gminy ma na celu ustalenie w jakim kierunku powinna zdążać gmina w ciągu najbliższych kilkunastu lat. Plan oparty o przeprowadzoną analizę stanu obecnego gminy i uwzględniający wnioski z analizy SWOT pozwala na dobór optymalnych rozwiązań umożliwiających osiągnięcie zamierzeń wcześniej określonych i dokładnie zdefiniowanych celów działania. Proces planowania przebiega zgodnie z przedstawionym niżej schematem

Dążenie strategiczne (misja)

Cele strategiczne

Cele operacyjne

Strategie wdrażania

Programy

Konkretne działania (plan zadań)

33 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Analiza pozwala zdefiniować cele strategiczne (główne), cele operacyjne (pomocnicze) i programy:

CELE STRATEGICZNE CELE OPERACYJNE PROGRAMY (Główne) (Szczegółowe) (Działania) Podniesienie poziomu • Program edukacji gospodarczej wykształcenia w gminie mieszkańców gminy • Program informacyjny o UE Inwestowanie w młodzież • Program organizacji zajęć pozalekcyjnych dla młodzieży I • Program organizacji wolnego czasu Wysoki poziom życia dla młodzieży mieszkańców gminy Zwiększenie dostępności • Program rozwoju sportu i infrastruktury sportowej i rekreacji rekreacyjnej dla mieszkańców i inwestorów Dobry stan i • Program modernizacji placówek odpowiednie sfery społecznej wyposażenie bazy • Program poprawy wyposażenia infrastruktury placówek sfery społecznej społecznej Pielęgnacja i ochrona • Program ochrony dziedzictwa dziedzictwa kulturowego kulturowego Promocja gminy • Program promocji gminy Gmina przyjazna dla • Program pozyskania inwestorów inwestorów • Program poprawy obsługi interesantów • Program pozyskania i przygotowania terenów pod inwestycje Rozwój systemów • Program rozbudowy systemu infrastruktury technicznej kanalizacji i oczyszczania ścieków • Program rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowej • Program rozbudowy sieci III gazociągowych Kompleksowa infrastruktura • Program modernizacji systemów techniczna i drogowa w elektroenergetycznych gminie Sprawny system • Program poprawy stanu nawierzchni komunikacyjny w gminie dróg na terenie gminy • Program poprawy systemu komunikacyjnego w gminie Wysoki poziom • Program gospodarki odpadami świadomości ekologicznej • Program poprawy świadomości społeczeństwa ekologicznej społeczeństwa

34 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______• Program popularyzacji III ekologicznych technologii Czyste środowisko Wykorzystanie walorów • Program rozwoju turystyki i gminy dla rozwoju rekreacji turystyki i rekreacji • Program wspierania rozwoju agroturystyki • Program wspierania rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno- spożywczego Zwiększenie walorów • Program ochrony zasobów turystyczno- przyrody rekreacyjnych w gminie • Program zwiększania lesistości gminy • Program rozwoju małej retencji

Cele strategiczne gminy Drużbice:

 Wysoki poziom życia mieszkańców gminy

Cel strategiczny jakim jest „Wysoki poziom życia mieszkańców” wymaga podjęcia przez samorząd gminy działań w kierunku podniesienia poziomu życia mieszkańców. Niezbędnym czynnikiem wzrostu gospodarczego i rozwoju społecznego jest jakościowy rozwój zasobów ludzkich. We współczesnym świecie umiejętności ludzi i posiadana wiedza są głównym bogactwem regionu. Dla osiągnięcia celu należy zwiększyć dostęp młodzieży do różnych form kształcenia, dostosować kwalifikacje mieszkańców do potrzeb rozwijającej się gospodarki oraz zwiększyć możliwości korzystania z różnych form kultury, sportu, rekreacji i turystyki. Ważnym problemem jest bezrobocie, rozwój gminy wymaga podjęcia starań o pozyskanie inwestorów tworzących nowe miejsca pracy. Celem działań podejmowanych przez samorząd gminy powinno być dążenie do podniesienia jakości życia i stanu zdrowotności mieszkańców, co wpłynie na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców, poczucie stabilizacji, posiadania pracy i zmniejszenie strachu przed bezrobociem.

 Kompleksowa infrastruktura techniczna i drogowa w gminie

Ze względu na położenie komunikacyjne, dostępność infrastruktury i mediów energetycznych gmina Drużbice posiada predyspozycje do lokowania na swoim terenie różnego rodzaju inwestycji gospodarczych, nawet o znaczeniu ponadlokalnym. Strategiczne położenie gminy zachęca do lokowania na jej terenie centrów magazynowych i logistycznych o szerokim znaczeniu. Warunkiem osiągnięcia wszystkich założonych celów rozwoju gminy jest pełna infrastruktura techniczna i drogowa. Realizacja zadań związanych z rozbudową systemów infrastruktury technicznej i drogowej wymaga znacznych środków

35 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______finansowych – budżet gminy samodzielnie nie będzie w stanie sfinansować większości inwestycji. Konieczne jest podjęcie starań o pozyskanie środków zewnętrznych, pochodzących z funduszy strukturalnych UE, funduszy ochrony środowiska, budżetu państwa i innych.

 Czyste środowisko

Cel strategiczny – Czyste środowisko - wymaga działań w sferze gospodarki leśnej i gospodarki wodnej oraz ochrony istniejących ekosystemów. Działania chroniące środowisko naturalne mają na celu zachowanie zasobów przyrodniczych w jak najlepszym stanie oraz umożliwienie korzystania z terenów o wysokich walorach przyrodniczych bez pogarszania ich stanu. Zwiększenie lesistości gminy (zagospodarowanie nieużytków i gruntów nieprzydatnych rolniczo), budowa zbiorników retencyjnych, tworzenie szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych oraz pełna infrastruktura techniczna zwiększy atrakcyjność turystyczno-rekreacyjną gminy dla turystów i nowych inwestorów. Możliwość rozwoju nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa wpłynie na rozwój gospodarczy gminy. Działania Samorządu wspierające rolnictwo i przetwórstwo to przede wszystkim rozbudowa systemów infrastruktury technicznej i systemu komunikacyjnego.

Cele operacyjne:

• Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa – umożliwienie mieszkańcom gminy podnoszenia kwalifikacji i zdobywania wiedzy m.in. w zakresie działalności gospodarczej, pozyskiwania środków zewnętrznych na rozwój gospodarstw rolnych i działalności gospodarczej, nowych technologii chroniących środowisko itp.

• Inwestowanie w młodzież – poprawa warunków nauki młodzieży, zwiększenie oferty edukacyjnej placówek oświatowych (zajęcia pozalekcyjne), stworzenie odpowiednich warunków spędzania wolnego czasu (rozbudowa bazy kulturalnej, sportowej, rekreacyjnej).

• Zwiększenie dostępności infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców i inwestorów – stworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju sportu i rekreacji, rozbudowa infrastruktury sportowej (sale gimnastyczne, baseny, korty tenisowe itp.).

• Dobry stan i odpowiednie wyposażenie bazy infrastruktury społecznej – poprawa warunków lokalowych placówek oświatowych, kulturalnych, służby zdrowia, ochotniczej straży pożarnej oraz modernizacja wyposażenia placówek.

36 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

• Pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego – konserwacja i budowa obiektów dziedzictwa kultury i historii, ożywienie życia kulturowego w gminie, bazującego na własnej tradycji i dziedzictwie kulturowym.

• Promocja gminy – stworzenie programu promocji gminy, uruchomienie wydawnictw promocyjnych – gmina przyjazna dla turystów i nowych inwestorów, promocja turystyki i rekreacji.

• Gmina przyjazna dla inwestorów – stworzenie systemu ulg dla osób i firm tworzących nowe miejsca pracy, systemu zachęt dla inwestorów, poprawa obsługi interesantów w Urzędzie Gminy (standardy ISO).

• Rozwój systemów infrastruktury technicznej – rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej, systemu oczyszczania ścieków oraz popularyzacja i budowa oczyszczalni przydomowych i przyzagrodowych, rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej, gazyfikacja gminy, modernizacja sieci elektroenergetycznej i budowa sieci na nowych terenach inwestycyjnych, modernizacja systemów melioracyjnych.

• Sprawny system komunikacyjny w gminie – modernizacja dróg gminnych, współpraca z Zarządem Powiatu w sprawie modernizacji dróg powiatowych, budowa bezkolizyjnych skrzyżowań, rozbudowa infrastruktury drogowej, budowa chodników, parkingów, ścieżek rowerowych itp.

• Wysoki poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa – edukacja w zakresie ekologii, popularyzacja ekologicznych źródeł energii, popularyzacja energooszczędnych technologii, system selektywnej zbiórki odpadów, likwidacja eternitowych pokryć dachowych, odzysk surowców wtórnych itp.

• Wykorzystanie walorów środowiska naturalnego dla rozwoju gminy – rozwój agroturystyki i turystyki, wspieranie rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego oraz tworzenia grup producenckich, ułatwienie przepływu informacji o funduszach i programach Unii Europejskiej, wsparcie działań marketingowych i promocji lokalnych produktów turystyki i rekreacji.

• Zwiększenie walorów turystyczno-rekreacyjnych gminy – zalesienia gleb niższych klas, nie użytkowanych rolniczo, rozwój małej retencji, poprawa estetyki gminy, ochrona zasobów przyrody.

37 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

5.Programy i plan zadań

Komisja ds. Rozwoju Lokalnego powołana przez Wójta Gminy Drużbice opracowała szczegółowe programy realizacyjne. Zarys programów przedstawiono poniżej:

Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa

1. Program edukacji gospodarczej mieszkańców gminy – analiza zapotrzebowania na kursy i szkolenia w zakresie agroturystyki, marketingu, prowadzenia działalności gospodarczej, współpraca z wyspecjalizowanymi instytucjami, pomoc organizacyjna Urzędu Gminy 2. Program informacyjny o Unii Europejskiej – organizacja we współpracy z wyspecjalizowanymi instytucjami cyklu spotkań informacyjnych o przepisach unijnych, możliwościach pozyskania środków z programów pomocowych itp.

Inwestowanie w młodzież

3. Program organizacji zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży – zwiększenie oferty edukacyjnej – organizacja w oparciu o bazę placówek oświatowych zajęć np. komputerowych, kulturalnych 4. Program organizacji wolnego czasu dla młodzieży – budowa obiektów sportowych i rekreacyjnych, organizacja imprez sportowych, kulturalnych

Zwiększenie dostępności infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców i turystów

5. Program rozwoju sportu i rekreacji – budowa obiektów sportowych i rekreacyjnych, promocja turystyczna gminy

Dobry stan i odpowiednie wyposażenie bazy infrastruktury społecznej

6. Program modernizacji placówek sfery społecznej – analiza stanu bazy placówek oświatowych, kulturalnych, służby zdrowia, OSP, opracowanie harmonogramu inwestycji, pozyskanie środków na inwestycje

38 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______7. Program poprawy wyposażenia placówek sfery społecznej – analiza potrzeb w zakresie wyposażenia placówek, opracowanie harmonogramów zakupów, pozyskanie środków na realizację programu

Pielęgnacja ochrona dziedzictwa historycznego

8. Program ochrony dziedzictwa kulturowego – konserwacja i renowacja pomników przyrody, zabytkowych parków, zabytków techniki, rezerwatów przyrody, zasobów kulturowych itp., pielęgnacja tradycji i zwyczajów regionu.

Promocja gminy

9. Program promocji gminy – utworzenie centrum informacji turystycznej, promocja terenów rekreacyjno-turystycznych i inwestycyjnych.

Gmina przyjazna dla inwestorów

10. Program pozyskania inwestorów – opracowanie i wdrożenie systemu ulg i zachęt dla inwestorów, rozpowszechnienie informacji o ulgach

11. Program poprawy obsługi interesantów – podniesienie standardu obsługi petentów przez Urząd Gminy (wprowadzenie standardów ISO), utworzenie komórki ds. promocji i kontaktów z inwestorami

12. Program pozyskania i przygotowania terenów pod inwestycje – dostosowanie planów zagospodarowania przestrzennego, pozyskanie i uzbrojenie działek pod inwestycje budowlane, rekreacyjne, działalność gospodarczą, promocja oferty gminnej

Rozwój systemów infrastruktury technicznej

13. Program rozbudowy systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków – opracowanie harmonogramów prac, pozyskanie środków zewnętrznych, realizacja programu 14. Program rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowych - opracowanie harmonogramów prac, pozyskanie środków zewnętrznych, realizacja programu 15. Program rozbudowy sieci gazociągowych - analiza zapotrzebowania społecznego, opracowanie harmonogramów prac, pozyskanie środków, realizacja programu

39 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______16. Program modernizacji systemów elektroenergetycznych – analiza stanu obecnego systemu elektroenergetycznego, opracowanie harmonogramu prac modernizacyjnych i budowy sieci na nowych terenach inwestycyjnych, realizacja programu

Sprawny system komunikacyjny w gminie

17. Program poprawy stanu nawierzchni dróg na terenie gminy – analiza stanu dróg w gminie, opracowanie harmonogramów prac, pozyskanie środków na inwestycje, realizacja programu. 18. Program poprawy systemu komunikacyjnego w gminie – budowa bezkolizyjnych skrzyżowań na terenie gminy, chodników, parkingów itp. oraz pozyskanie środków na inwestycje.

Wysoki poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa

19. Program gospodarki odpadami - kontynuacja segregacji odpadów „u źródła”, systemu odbioru odpadów od mieszkańców, likwidacja azbestu 20. Program poprawy świadomości ekologicznej społeczeństwa – popularyzacja wiedzy ekologicznej, współdziałanie z mieszkańcami w zakresie budowy infrastruktury chroniącej środowisko 21. Program popularyzacji ekologicznych technologii – popularyzacja ekologicznych źródeł energii, termomodernizacji budynków, technologii „przyjaznych” środowisku

Wykorzystanie walorów gminy dla rozwoju turystyki i rekreacji

22. Program rozwoju turystyki i rekreacji – budowa bazy obsługi ruchu turystycznego, wytyczanie i oznakowanie nowych szlaków turystycznych, budowa ścieżek rowerowych, utworzenie nowych terenów rekreacyjnych, budowa ośrodków rekreacyjnych. 23. Program wspierania rozwoju agroturystyki - popularyzacja dodatkowej działalności gospodarstw rolnych, pomoc organizacyjna, promocja gminnej oferty agroturystycznej, promocja zdrowej żywności, dostosowanie planów zagospodarowania przestrzennego, doprowadzenie infrastruktury technicznej do terenów przeznaczonych na działalność usługową na rzecz rolnictwa, pomoc organizacyjna przy tworzeniu grup producenckich. 24. Program wspierania rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolno- spożywczego – przeprowadzenie analizy stanu przetwórstwa rolno- spożywczego w gminie i ocena możliwości jego rozwoju, opracowanie i wdrażanie programu rozwoju przetwórstwa, którego efektem będą nowe miejsca pracy i zwiększenie opłacalności produkcji rolnej.

40 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______

Zwiększanie walorów turystyczno-rekreacyjnych w gminie

25. Program ochrony zasobów przyrody – dokładna inwentaryzacja chronionych zasobów przyrody i zamieszczanie tablic informacyjnych, rekultywacja terenów zdegradowanych 26. Program zwiększania lesistości gminy– opracowanie – we współpracy ze Starostwem Powiatowym i rolnikami – „mapy” terenów pod zalesienia, harmonogramów zalesień, pozyskanie środków finansowych na zalesienia oraz realizacja programu. 27. Program rozwoju małej retencji – analiza możliwości budowy zbiorników retencyjnych, opracowanie dokumentacji, pozyskanie środków zewnętrznych.

6.Harmonogramy realizacji zadań

Osiągnięcie założonych celów strategicznych i celów operacyjnych gminy warunkuje realizacja konkretnych zadań inwestycyjnych. Plan zadań przedstawiono w podziale na zadania bieżące (2004-2006) opisane szczegółowo oraz na zadania długoterminowe (2007-2013), przedstawione w zarysie.

41 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______6.1. Zadania bieżące

Opis najważniejszych zadań inwestycyjnych, przewidzianych do realizacji w latach 2004-2006 przedstawia poniższe zestawienie: Lp. Nazwa zadania Termin Uzasadnienie potrzeby Zgodność z planami realizacji realizacji zadania strategicznymi Program rozbudowy systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków 1 Budowa oczyszczalni 2005 Pełne zwodociągowanie ścieków oraz kanalizacji gminy, brak systemu oczyszczania ścieków we sanitarnej wraz z wszystkich miejscowościach, przyłączami dla nieszczelne szamba w części zabudowy gospodarstw wielorodzinnej w Zadanie zgodne z celami miejscowości Bukowie strategicznymi Strategii Dolne Rozwoju Gminy Drużbice, Powiatu 2 Budowa oczyszczalni 2004/2005 Pełne zwodociągowanie Bełchatowskiego i ścieków oraz kanalizacji gminy, brak systemu Województwa oczyszczania ścieków we Łódzkiego oraz sanitarnej wraz z wszystkich miejscowościach, przyłączami dla wojewódzkiego, nieszczelne szamba w części powiatowego i gminnego zabudowy gospodarstw Programu Ochrony wielorodzinnej w Środowiska miejscowości Głupice 3 Budowa oczyszczalni Rozpoczęcie Pełne zwodociągowanie ścieków oraz kanalizacji rok 2005, gminy, brak systemu sanitarnej wraz z zakończenie oczyszczania ścieków we rok 2008 wszystkich miejscowościach, przyłączami dla nieszczelne szamba w części zabudowy gospodarstw wielorodzinnej w miejscowości Bukowie Górne Program rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowej 4 Budowa sieci 2004/2006 Zapewnienie ciągłości Zadanie zgodne z celami wodociągowej w dostaw wody o wysokiej strategicznymi Strategii jakości Rozwoju Gminy miejscowości Rawicz- Drużbice, Powiatu Podlas Bełchatowskiego i 5 Budowa studni 2004/2006 Zapewnienie ciągłości Województwa głębinowej w Suchcicach dostaw wody o wysokiej Łódzkiego oraz jakości wojewódzkiego, powiatowego i gminnego Programu Ochrony Środowiska Program poprawy stanu nawierzchni dróg na terenie gminy 6 Przebudowa dróg 2005 Zły stan techniczny drogi gminnych na odcinku ważnej dla gminnego systemu komunikacyjnego Teresin-Wola Zadanie zgodne z celami Rożniatowska strategicznymi Strategii 7 Przebudowa drogi 2005 Zły stan techniczny drogi Rozwoju Gminy gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego Drużbice, Powiatu Stoki systemu komunikacyjnego Bełchatowskiego i

42 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______8 Przebudowa drogi 2004 Zły stan techniczny drogi Województwa gminnej Podstoła-Zalesie ważnej dla gminnego Łódzkiego oraz systemu komunikacyjnego wojewódzkiego, 9 Przebudowa drogi 2006 Zły stan techniczny drogi powiatowego i gminnego gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego Programu Ochrony Środowiska Józefów systemu komunikacyjnego 10 Przebudowa drogi 2006 Zły stan techniczny drogi gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego Gadki systemu komunikacyjnego Program gospodarki odpadami 17 Kontynuacja selektywnej 2005/2006 Udoskonalenie systemu Zadanie zgodne z celami zbiórki odpadów segregacji odpadów strategicznymi Strategii komunalnych „u źródła” Rozwoju Gminy 18 Likwidacja azbestu – 2005/2006 Poprawa stanu zdrowotności Drużbice, Powiatu pokrycia dachowe mieszkańców - odpady Bełchatowskiego i niebezpieczne Województwa (inwentaryzacja i Łódzkiego oraz wymiana eternitowych wojewódzkiego, pokryć dachowych) powiatowego i gminnego Programu Ochrony Środowiska Program poprawy świadomości ekologicznej społeczeństwa 19 Edukacja ekologiczna dla 2004/2006 Niska świadomość Zadanie zgodne z celami dzieci i młodzieży ekologiczna strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Drużbice, Powiatu 20 Organizacja i 2004/2006 Niska świadomość Bełchatowskiego i przeprowadzanie ekologiczna Województwa konkursów Łódzkiego oraz 21 Organizacja akcji 2004/2006 Niska świadomość wojewódzkiego, ekologiczna powiatowego i gminnego ekologicznych Programu Ochrony Środowiska Program rozwoju sportu i rekreacji 22 Budowa sali 2004/2006 Niedostateczna baza Zadanie zgodne z celami gimnastycznej z sportowa na terenie gminy strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy zapleczem w Drużbicach Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program modernizacji placówek sfery społecznej 23 Termomodernizacja 2004/2006 Zły stan techniczny Zadanie zgodne z celami budynku GOPS w budynku, wysokie koszty strategicznymi Strategii ogrzewania Rozwoju Gminy Drużbicach Drużbice, Powiatu 24 Rozbudowa wraz z 2004/2006 Zły stan techniczny Bełchatowskiego i termomodernizacja budynku, wysokie koszty Województwa budynku Urzędu Gminy ogrzewania Łódzkiego oraz w Drużbicach Gminnego Programu Ochrony Środowiska Program poprawy wyposażenia placówek sfery społecznej 25 Wyposażenie i 2005/2006 Zły stan wyposażenia szkoły Zadanie zgodne z celami rozbudowa stołówki przy strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Szkole Podstawowej w Drużbice, Powiatu

43 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice ______Wadlewie Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program ochrony dziedzictwa kulturowego 26 Konserwacja i renowacja 2006 Zły stan obiektów Zadanie zgodne z celami zespołu kościelno – dziedzictwa kulturowego strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy parkowego w Suchcicach Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program promocji gminy 27 Utworzenie centrum 2005 Niedostateczna dostępność Zadanie zgodne z celami informacji turystycznej informacji turystycznej strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy w miejscowości Drużbice Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program pozyskania i przygotowania terenów pod inwestycje 28 Wykup gruntów pod 2006 Niedostateczna baza terenów Zadanie zgodne z celami inwestycje przemysłowe pod inwestycje strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy w miejscowości Rasy Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego

44 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Cel operacyjny: Zwiększenie dostępności infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców i inwestorów

Program nr 5 Nazwa programu: Program rozwoju sportu i rekreacji Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Budowa sali 2004/2006 Budowa sali gimnastycznej Poprawa stanu Gmina Urząd 1.700.000 3 – rozwój gimnastycznej w z zapleczem w Drużbicach bazy Marszałkowski lokalny Drużbicach sportowej

Cel operacyjny: Dobry stan i odpowiednie wyposażenie bazy infrastruktury społecznej

Program nr 6 Nazwa programu: Program modernizacji placówek sfery społecznej Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Modernizacja GOPS w 2004/2006 Termomodernizacja Poprawa Urząd 150.000 3 – rozwój Drużbicach budynku GOPS w stanu bazy Gmina Marszałkowski lokalny Drużbicach infrastruktury PFOŚiGW społecznej Modernizacja budynku 2004/2006 Rozbudowa wraz z Poprawa Urząd 600.000 3 – rozwój Urzędu Gminy termomodernizacja stanu bazy Gmina Marszałkowski lokalny budynku Urzędu Gminy infrastruktury PFOŚiGW w Drużbicach społecznej

45 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Program nr 7 Nazwa programu: Program poprawy wyposażenia placówek sfery społecznej Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Wyposażenie i 2005/2006 Powiększenie zaplecza Poprawa stanu Gmina Łódzki Urząd 120.000 3 – rozwój rozbudowa stołówki przy kuchennego, tunelu bazy Wojewódzki lokalny Szkole Podstawowej w czystego, brudnego, zakup infrastruktury Wadlewie nowych naczyń społecznej

Cel operacyjny: Pielęgnacja i ochrona dziedzictwa kulturowego

Program nr 8 Nazwa programu: Program ochrony dziedzictwa kulturowego Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Ochrona dziedzictwa 2006 Konserwacja i renowacja Poprawa stanu Gmina Urząd 500.000 3 – rozwój kulturowego zespołu kościelno – obiektów Marszałkowski, lokalny parkowego w Suchcicach dziedzictwa Wojewódzki kulturowego Konserwator Zabytków

46 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Cel operacyjny: Promocja gminy

Program nr 9 Nazwa programu: Program promocji gminy Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Promocja gminy 2005 Utworzenie centrum Oferta Gmina Urząd 27.000 3 – rozwój informacji turystycznej turystyczno- Marszałkowski lokalny w miejscowości Drużbice rekreacyjna i inwestycyjna

Cel operacyjny: Gmina przyjazna dla inwestorów

Program nr 11 Nazwa programu: Program poprawy obsługi interesantów Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Utworzenie punktu 2005/2006 Rozpowszechnianie Sprawna Gmina Urząd 30.000 3 – rozwój informacyjnego w UG informacji w postaci ulotek, obsługa Marszałkowski lokalny w Drużbicach folderów itp. interesantów

47 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Program nr 12 Nazwa programu: Program pozyskania i przygotowania terenów pod inwestycje Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Pozyskiwanie nowych 2006 Wykup gruntów pod Zwiększenie Gmina ANR, ARiMR, 50.000 3 – rozwój terenów inwestycyjnych inwestycje przemysłowe w oferty terenów Mieszkańcy lokalny miejscowości Rasy inwestycyjnych

Cel operacyjny: Rozwój systemów infrastruktury technicznej

Program nr 13 Nazwa programu: Program rozbudowy systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Budowa oczyszczalni 2005 Budowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd 500 000 ścieków wraz z ścieków oraz kanalizacji środowiska Marszałkowski, 3 – rozwój Poprawa kanalizacją sanitarnej wraz z warunków Agencja lokalny przyłączami dla zabudowy życia Nieruchomości wielorodzinnej w mieszkańców Rolnych, miejscowości Bukowie PFOŚiGW, Dolne WFOŚiGW Budowa oczyszczalni 2004/2005 Budowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd 350 000 ścieków wraz z ścieków oraz kanalizacji środowiska Marszałkowski, 3 – rozwój Poprawa

48 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______kanalizacją sanitarnej wraz z warunków PFOŚiGW, lokalny przyłączami dla zabudowy życia WFOŚiGW wielorodzinnej w mieszkańców miejscowości Głupice Budowa oczyszczalni Rozpoczęcie Budowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd ścieków wraz z rok 2005, ścieków oraz kanalizacji środowiska Marszałkowski, 1.500.000 3 – rozwój kanalizacją zakończenie sanitarnej wraz z Poprawa PFOŚiGW, lokalny rok 2008 warunków przyłączami dla zabudowy życia WFOŚiGW wielorodzinnej w mieszkańców miejscowości Bukowie Górne

Program nr 14 Nazwa programu: Program rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowych Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Rozbudowa sieci 2004/2006 Budowa sieci wodociągowej Poprawa stanu Gmina Urząd 80.000 3 – rozwój wodociągowej na terenie w miejscowości Rawicz- środowiska Marszałkowski, lokalny Poprawa gminy Podlas warunków PFOŚiGW życia mieszkańców Poprawa jakości wody 2004/2006 Budowa studni głębinowej w Poprawa stanu Gmina Urząd 30 000 3 – rozwój na ujęciu w Suchcicach Suchcicach środowiska Marszałkowski lokalny Poprawa warunków życia mieszkańców

49 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Program nr 16 Nazwa programu: Program modernizacji systemów elektroenergetycznych Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Zaopatrzenie w energię 2004/2006 Modernizacja sieci – rejon Poprawa Zakład Gmina 45.000 3 – rozwój miejscowości Chynów, zaopatrzenia energetyczny lokalny Zabiełłów w energię

Cel operacyjny: Sprawny system komunikacyjny w gminie

Program nr 17 Nazwa programu: Program poprawy stanu nawierzchni dróg na terenie gminy Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Przebudowa dróg 2005 Przebudowa dróg Sprawny system Gmina Urząd 500 000 3 – rozwój gminnych gminnych na odcinku komunikacyjny Marszałkowski lokalny Teresin-Wola Rożniatowska Przebudowa drogi 2005 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 270 000 3 – rozwój gminnej w miejscowości Stoki komunikacyjny Marszałkowski lokalny Przebudowa drogi 2004 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 230 000 3 – rozwój gminnej Podstoła-Zalesie komunikacyjny Marszałkowski, lokalny FOGR

50 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Przebudowa drogi 2006 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina 150.000 3 – rozwój gminnej w miejscowości Józefów komunikacyjny FOGR lokalny Przebudowa drogi 2006 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd Gminy 220.000 3 – rozwój gminnej w miejscowości Gadki komunikacyjny Kleszczów, lokalny FOGR

Cel operacyjny: Wysoki poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa

Program nr 19 Nazwa programu: Program gospodarki odpadami Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Kontynuacja selektywnej 2005/2006 Wspieranie i propagowanie Poprawa stanu Gmina WFOŚiGW 100.000 3 – rozwój zbiórki odpadów selekcji odpadów w środowiska PFOŚiGW lokalny miejscu Likwidacja azbestu – 2005/2006 Inwentaryzacja i wymiana Poprawa stanu Gmina WFOŚiGW 100.000 3 – rozwój pokrycia dachowe eternitowych pokryć środowiska PFOŚiGW lokalny dachowych

Program nr 20 Nazwa programu: Program poprawy świadomości ekologicznej społeczeństwa Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Edukacja ekologiczna 2004/2006 Szkolenie i pokazy w Wysoka Gmina Instytucje 10.000 3 – rozwój dla dzieci i młodzieży szkołach i przedszkolach świadomość oświatowe lokalny ekologiczna RCEE mieszkańców

51 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Organizacja i 2004/2006 Konkursy ekologiczne w Wysoka Gmina Instytucje 15.000 3 – rozwój przeprowadzanie szkołach, konkurs „Czysta świadomość oświatowe lokalny konkursów wieś” ekologiczna RCEE mieszkańców Organizacja akcji 2004/2006 Akcja „Sprzątanie świata” Wysoka Gmina Instytucje 10.000 3 – rozwój ekologicznych świadomość oświatowe lokalny ekologiczna RCEE mieszkańców

52 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______6.2.Zadania długoterminowe

Opis najważniejszych zadań inwestycyjnych, przewidzianych do realizacji w latach 2007-2013 przedstawia poniższe zestawienie: Lp. Nazwa zadania Termin Uzasadnienie potrzeby Zgodność z planami realizacji realizacji zadania strategicznymi Program rozbudowy systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków 1 Budowa oczyszczalni Rozpoczęcie Pełne zwodociągowanie ścieków oraz kanalizacji rok 2005, gminy, brak systemu oczyszczania ścieków we sanitarnej wraz z zakończenie wszystkich przyłączami dla rok 2008 miejscowościach, zabudowy nieszczelne szamba w części wielorodzinnej w gospodarstw miejscowości Bukowie Górne 2 Budowa oczyszczalni 2007/2013 Pełne zwodociągowanie ścieków oraz kanalizacji gminy, brak systemu oczyszczania ścieków we Zadanie zgodne z celami sanitarnej wraz z wszystkich przyłączami w strategicznymi Strategii miejscowościach, Rozwoju Gminy miejscowości Wadlew nieszczelne szamba w części Drużbice, Powiatu gospodarstw Bełchatowskiego i 3 Rozbudowa oczyszczalni Wykonanie Pełne zwodociągowanie Województwa ścieków w miejscowości drugiego gminy, brak systemu Łódzkiego oraz oczyszczania ścieków we wojewódzkiego, Drużbice Kolonia etapu 15 wszystkich 3 powiatowego i m /d, razem miejscowościach, 3 gminnego Programu 30 m /d nieszczelne szamba w części Ochrony Środowiska 2008r gospodarstw 4 Budowa oczyszczalni 2007/2013 Pełne zwodociągowanie ścieków oraz kanalizacji gminy, brak systemu oczyszczania ścieków we sanitarnej wraz z wszystkich przyłączami w miejscowościach, Drużbicach- Głupice nieszczelne szamba w części gospodarstw 5 Popularyzacja i budowa 2007/2013 Pełne zwodociągowanie przydomowych gminy, brak systemu oczyszczania ścieków we oczyszczalni ścieków wszystkich miejscowościach, nieszczelne szamba w części gospodarstw Program rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowej 6 Wymiana rur 2007/2009 Zapewnienie ciągłości Zadanie zgodne z celami azbestowych sieci dostaw wody o wysokiej strategicznymi Strategii jakości Rozwoju Gminy wodociągowej w Drużbice, Powiatu miejscowościach: Bełchatowskiego i Głupice-Drużbice, Województwa

53 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Wadlew Łódzkiego oraz wojewódzkiego, powiatowego i gminnego Programu Ochrony Środowiska Program poprawy stanu nawierzchni dróg na terenie gminy 7 Przebudowa drogi 2007/2013 Zły stan techniczny drogi gminnej Katarzynka- ważnej dla gminnego Zbijowa systemu komunikacyjnego 8 Przebudowa drogi 2007/2013 Zły stan techniczny drogi gminnej Suchcice-Pólko ważnej dla gminnego Zadanie zgodne z celami systemu komunikacyjnego strategicznymi Strategii 9 Przebudowa drogi 2007/2013 Zły stan techniczny drogi Rozwoju Gminy gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego Drużbice, Powiatu Zwierzyniec systemu komunikacyjnego Bełchatowskiego i Przebudowa drogi 2007/2013 Zły stan techniczny drogi Województwa 10 Łódzkiego oraz gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego systemu komunikacyjnego wojewódzkiego, Chynów powiatowego i 11 Przebudowa drogi 2007/2013 Zły stan techniczny drogi gminnego Programu gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego Ochrony Środowiska Patok systemu komunikacyjnego 12 Przebudowa drogi 2007/2013 Zły stan techniczny drogi gminnej w miejscowości ważnej dla gminnego Łęczyca systemu komunikacyjnego Program poprawy systemu komunikacyjnego w gminie 13 Budowa chodników, 2007/2013 Poprawa bezpieczeństwa Zadanie zgodne z celami parkingów itp. na terenie ludzi i kierowców na terenie strategicznymi Strategii gminy Rozwoju Gminy gminy Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego oraz wojewódzkiego, powiatowego i gminnego Programu Ochrony Środowiska Program gospodarki odpadami 14 Wspieranie i 2007/2013 Udoskonalenie systemu Zadanie zgodne z celami propagowanie selekcji segregacji odpadów strategicznymi Strategii komunalnych „u źródła” Rozwoju Gminy odpadów w miejscu Drużbice, Powiatu 15 Inwentaryzacja i 2007/2013 Poprawa stanu zdrowotności Bełchatowskiego i wymiana eternitowych mieszkańców - odpady Województwa pokryć dachowych niebezpieczne Łódzkiego oraz wojewódzkiego, powiatowego i gminnego Programu Ochrony Środowiska Program poprawy świadomości ekologicznej społeczeństwa

54 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______16 Edukacja ekologiczna 2007/2013 Niska świadomość Zadanie zgodne z celami dla dzieci i młodzieży ekologiczna strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Drużbice, Powiatu 17 Organizacja i 2007/2013 Niska świadomość Bełchatowskiego i przeprowadzanie ekologiczna Województwa konkursów Łódzkiego oraz 18 Organizacja akcji 2007/2013 Niska świadomość wojewódzkiego, ekologiczna powiatowego i ekologicznych gminnego Programu Ochrony Środowiska Program popularyzacji ekologicznych technologii 19 Wspierania inicjatyw w 2007/2013 Ochrona środowiska Zadanie zgodne z celami zakresie nowych naturalnego strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy technologii z dziedziny Drużbice, Powiatu alternatywnych źródeł Bełchatowskiego i energii, utylizacji Województwa odpadów, oczyszczania Łódzkiego oraz ścieków itp. wojewódzkiego, powiatowego i gminnego Programu Ochrony Środowiska Program rozwoju sportu i rekreacji 20 Budowa sali 2007/2013 Niedostateczna baza Zadanie zgodne z celami gimnastycznej przy sportowa na terenie gminy strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Gimnazjum w Rasach Drużbice, Powiatu 21 Budowa sali 2007/2013 Niedostateczna baza Bełchatowskiego i gimnastycznej przy SP w sportowa na terenie gminy Województwa Wadlewie Łódzkiego Program modernizacji placówek sfery społecznej 22 Modernizacja obiektów 2007/2013 Zły stan techniczny Zadanie zgodne z celami wiejskich – budynki OSP budynków strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program poprawy obsługi interesantów 23 Rozwój bazy 2007/2013 Niedostateczna baza Zadanie zgodne z celami teleinformatycznej (sieci teleinformatyczna strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy internetowe) Drużbice, Powiatu 24 Uzyskanie przez Urząd 2007/2013 Sprawy system obsługi Bełchatowskiego i Gminy certyfikatu ISO interesantów Województwa Łódzkiego Program rozbudowy sieci gazociągowych 25 Analiza zapotrzebowania 2010/2013 Brak gazyfikacji terenu Zadanie zgodne z celami i opracowanie koncepcji gminy, poprawa stanu strategicznymi Strategii środowiska – paliwo Rozwoju Gminy gazyfikacji alternatywne Drużbice, Powiatu

55 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program modernizacji systemów elektroenergetycznych 26 Modernizacja 2007/2013 Brak pełnego oświetlenia oświetlenia ulicznego na ulicznego na terenie gminy Zadanie zgodne z celami strategicznymi Strategii terenie gminy – Rozwoju Gminy kontynuacja Drużbice, Powiatu 27 Modernizacja sieci – 2007/2013 Poprawa zaopatrzenie w Bełchatowskiego i rejon Rawicz, Wola energię elektryczną Województwa Głupicka, Skrajne, Łódzkiego Suchcice

Program rozwoju turystyki i rekreacji 28 Budowa ośrodka 2007/2013 Niewystarczająca baza wypoczynkowego w turystyczna miejscowości Rożniatowice-Teresin Zadanie zgodne z celami (tzw. „Ogóły”) strategicznymi Strategii 29 Wytyczenie i 2007/2013 Zwiększanie atrakcyjności Rozwoju Gminy oznakowanie ścieżek terenu gminy Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i rowerowych, tablice Województwa informacyjne, wydanie Łódzkiego folderów i informatorów 30 Wytyczenie i 2007/2013 Zwiększanie atrakcyjności oznakowanie nowych terenu gminy szlaków turystycznych, wydanie folderów i informatorów Program wspierania rozwoju agroturystyki 31 Wspieranie tworzenia 2007/2013 Zwiększenie atrakcyjności nowych gospodarstw gminy Zwiększenie dochodów agroturystycznych i mieszkańców ekoturystycznych Zadanie zgodne z celami 32 Opracowanie i wydanie 2007/2013 Zwiększenie atrakcyjności strategicznymi Strategii folderów (również gminy Rozwoju Gminy informacje internetowe) Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i dotyczących Województwa gospodarstw Łódzkiego agroturystycznych 33 Wspieranie tworzenia i 2007/2013 Zwiększenie atrakcyjności pomoc gospodarstwom gminy Zwiększenie dochodów ekologicznym mieszkańców 34 Wspieranie i 2007/2013 Zwiększenie atrakcyjności popularyzacja produkcji gminy

56 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______zdrowej żywności Zwiększenie dochodów mieszkańców Program ochrony zasobów przyrody 35 Rozbudowa zbiornika 2007/2013 Większa atrakcyjność terenu Zadanie zgodne z celami wodnego w Teresinie gminy strategicznymi Strategii Rozwoju Gminy Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego Program zwiększania lesistości gminy 36 Zwiększanie lesistości 2007/2013 Zagospodarowanie gleb Zadanie zgodne z celami gminy niewykorzystywanych strategicznymi Strategii rolniczo (gleb niższych klas Rozwoju Gminy bonitacyjnych) Drużbice, Powiatu Bełchatowskiego i Województwa Łódzkiego

57 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Cel operacyjny: Zwiększenie dostępności infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców i inwestorów

Program nr 5 Nazwa programu: Program rozwoju sportu i rekreacji Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Budowa sali 2007/2013 Budowa sali gimnastycznej Poprawa stanu Gmina Urząd 2.500.000 3 – rozwój gimnastycznej w Rasach przy Gimnazjum w Rasach bazy Marszałkowski lokalny sportowej Urząd Gminy Kleszczów Budowa sali 2007/2013 Budowa sali gimnastycznej Poprawa stanu Urząd 3.000.000 gimnastycznej w przy SP w Wadlewie bazy Marszałkowski Wadlewie sportowej Urząd Gminy Kleszczów

Cel operacyjny: Dobry stan i odpowiednie wyposażenie bazy infrastruktury społecznej

Program nr 6 Nazwa programu: Program modernizacji placówek sfery społecznej Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Modernizacja obiektów 2007/2013 Modernizacja obiektów Poprawa Urząd 100.000 3 – rozwój wiejskich – OSP wiejskich – budynki OSP stanu bazy Gmina Marszałkowski lokalny infrastruktury społecznej

58 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Cel operacyjny: Gmina przyjazna dla inwestorów

Program nr 11 Nazwa programu: Program poprawy obsługi interesantów Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Poprawa obsługi 2007/2013 Rozwój bazy Sprawna Gmina Urząd 200.000 3 – rozwój interesantów teleinformatycznej (sieci obsługa Marszałkowski lokalny internetowe) interesantów Poprawa obsługi 2007/2013 Uzyskanie przez Urząd Sprawna Gmina Urząd 300.000 3 – rozwój interesantów w Gminy certyfikatu ISO obsługa Marszałkowski lokalny Urzędzie Gminy interesantów

Cel operacyjny: Rozwój systemów infrastruktury technicznej

Program nr 13 Nazwa programu: Program rozbudowy systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Budowa oczyszczalni Rozpoczęcie Budowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd ścieków wraz z rok 2005, ścieków oraz kanalizacji środowiska Marszałkowski, 1.500.000 3 – rozwój Poprawa kanalizacją zakończenie sanitarnej wraz z warunków PFOŚiGW, lokalny rok 2008 przyłączami dla życia WFOŚiGW zabudowy mieszkańców wielorodzinnej w miejscowości Bukowie Górne

59 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Budowa oczyszczalni 2007/2013 Budowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd 1.700.000 ścieków wraz z ścieków oraz kanalizacji środowiska Marszałkowski, 3 – rozwój Poprawa kanalizacją sanitarnej wraz z warunków PFOŚiGW, lokalny przyłączami w życia WFOŚiGW miejscowości Wadlew mieszkańców Modernizacja Wykonanie Rozbudowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd 800.000 oczyszczalni drugiego ścieków w miejscowości środowiska Marszałkowski, 3 – rozwój etapu 15 Drużbice Kolonia Poprawa PFOŚiGW, lokalny 3 warunków m /d, razem życia WFOŚiGW 30 m3/d mieszkańców 2008r Budowa oczyszczalni 2007/2013 Budowa oczyszczalni Poprawa stanu Gmina Urząd 800.000 ścieków wraz z ścieków oraz kanalizacji środowiska Marszałkowski, 3 – rozwój Poprawa kanalizacją sanitarnej wraz z warunków PFOŚiGW, lokalny przyłączami w życia WFOŚiGW Drużbicach- Głupice mieszkańców Wsparcie i budowa 2007/2013 Popularyzacja i budowa Poprawa stanu Gmina Urząd 250.000 3 – rozwój przydomowych przydomowych środowiska Marszałkowski lokalny Poprawa oczyszczani ścieków oczyszczalni ścieków warunków PFOŚiGW, życia WFOŚiGW mieszkańców

60 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Program nr 14 Nazwa programu: Program rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowych Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Modernizacja sieci 2007/2009 Wymiana rur azbestowych Poprawa stanu Gmina Urząd 1.500.000 3 – rozwój wodociągowej sieci wodociągowej w środowiska Marszałkowski lokalny Poprawa miejscowościach: warunków PFOŚiGW Głupice-Drużbice, Wadlew życia WFOŚiGW mieszkańców

Program nr 15 Nazwa programu: Program rozbudowy sieci gazociągowych Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Gazyfikacja gminy 2010/2013 Analiza zapotrzebowania i Poprawa stanu Gmina Urząd 9.400.000 3 – rozwój opracowanie koncepcji środowiska Zakłady Marszałkowski lokalny gazyfikacji gazownicze

Program nr 16 Nazwa programu: Program modernizacji systemów elektroenergetycznych Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Modernizacja 2007/2013 Modernizacja oświetlenia Poprawa Zakład Gmina 200.000 3 – rozwój oświetlenia ulicznego ulicznego na terenie gminy zaopatrzenia energetyczny lokalny – kontynuacja w energię Zaopatrzenie w energię 2007/2013 Modernizacja sieci – rejon Poprawa Zakład Gmina 180.000 3 – rozwój Rawicz, Wola Głupicka, zaopatrzenia energetyczny lokalny

61 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Skrajne, Suchcice w energię

Cel operacyjny: Sprawny system komunikacyjny w gminie

Program nr 17 Nazwa programu: Program poprawy stanu nawierzchni dróg na terenie gminy Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Przebudowa drogi 2007/2013 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 200.000 3 – rozwój gminnej Katarzynka-Zbijowa komunikacyjny Marszałkowski lokalny FOGR UG Kleszczów Przebudowa drogi 2007/2013 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 180.000 3 – rozwój gminnej Suchcice-Pólko komunikacyjny Marszałkowski lokalny FOGR Przebudowa drogi 2007/2013 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 250.000 3 – rozwój gminnej w miejscowości komunikacyjny Marszałkowski lokalny Zwierzyniec FOGR Przebudowa drogi 2007/2013 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 350.000 3 – rozwój gminnej w miejscowości Chynów komunikacyjny Marszałkowski lokalny Przebudowa drogi 2007/2013 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 180.000 3 – rozwój gminnej w miejscowości Patok komunikacyjny Marszałkowski lokalny FOGR Przebudowa drogi 2007/2013 Przebudowa drogi gminnej Sprawny system Gmina Urząd 210.00 3 – rozwój gminnej w miejscowości Łęczyca komunikacyjny Marszałkowski lokalny

Program nr 18 Nazwa programu: Program poprawy systemu komunikacyjnego w gminie Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające

62 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Budowa elementów 2007/2013 Budowa chodników, Sprawny Gmina Urząd 500.000 3 – rozwój infrastruktury parkingów itp. na terenie system Marszałkowski lokalny drogowej gminy komunikacyjny

Cel operacyjny: Wysoki poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa

Program nr 19 Nazwa programu: Program gospodarki odpadami Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Kontynuacja selektywnej 2007/2013 Wspieranie i propagowanie Poprawa stanu Gmina WFOŚiGW 200.000 3 – rozwój zbiórki odpadów selekcji odpadów w środowiska PFOŚiGW lokalny miejscu Likwidacja azbestu – 2007/2013 Inwentaryzacja i wymiana Poprawa stanu Gmina WFOŚiGW 200.000 3 – rozwój pokrycia dachowe eternitowych pokryć środowiska PFOŚiGW lokalny dachowych

Program nr 20 Nazwa programu: Program poprawy świadomości ekologicznej społeczeństwa Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Edukacja ekologiczna 2007/2013 Szkolenie i pokazy w Wysoka Gmina Instytucje 10.000 3 – rozwój dla dzieci i młodzieży szkołach i przedszkolach świadomość oświatowe lokalny ekologiczna mieszkańców

63 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Organizacja i 2007/2013 Konkursy ekologiczne w Wysoka Gmina Instytucje 15.000 3 – rozwój przeprowadzanie szkołach, konkurs „Czysta świadomość oświatowe lokalny konkursów wieś” ekologiczna mieszkańców Organizacja akcji 2007/2013 Akcja „Sprzątanie świata” Wysoka Gmina Instytucje 10.000 3 – rozwój ekologicznych świadomość oświatowe lokalny ekologiczna mieszkańców

Program nr 21 Nazwa programu: Program popularyzacji ekologicznych technologii Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Popularyzacja 2007/2013 Wspierania inicjatyw w Poprawa stanu Gmina Mieszkańcy 10.000 3 – rozwój ekologicznych zakresie nowych środowiska lokalny technologii technologii z dziedziny Zwiększenie alternatywnych źródeł dochodów energii, utylizacji odpadów, mieszkańców oczyszczania ścieków itp.

Cel operacyjny: Wykorzystanie walorów gminy dla rozwoju turystyki i rekreacji

Program nr 22 Nazwa programu: Program rozwoju turystyki i rekreacji Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Zagospodarowanie 2007/2013 Budowa ośrodka Bogata oferta Gmina Urząd 1.000.000 3 – rozwój terenów rekreacyjnych wypoczynkowego w dla turystów Marszałkowski lokalny miejscowości Rożniatowice- Teresin (tzw. „Ogóły”)

64 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Ścieżki rowerowe – 2007/2013 Wytyczenie i oznakowanie Bogata oferta Gmina Starostwo 120.000 3 – rozwój wytyczenie i ścieżek rowerowych, tablice dla turystów Powiatowe w lokalny oznakowanie informacyjne, wydanie Bełchatowie folderów i informatorów Szlaki turystyczne - 2007/2013 Wytyczenie i oznakowanie Bogata oferta Gmina Starostwo 120.000 3 – rozwój wytyczenie i nowych szlaków dla turystów Powiatowe w lokalny oznakowanie turystycznych, wydanie Bełchatowie folderów i informatorów

Program nr 23 Nazwa programu: Program wspierania rozwoju agroturystyki Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Rozwój gospodarstw 2007/2013 Wspieranie tworzenia Bogata oferta Gmina Rolnicy 14.000 3 – rozwój agroturystycznych nowych gospodarstw dla turystów lokalny agroturystycznych i ekoturystycznych Promocja gospodarstw 2007/2013 Opracowanie i wydanie Bogata oferta Gmina Rolnicy 15.000 3 – rozwój agroturystycznych folderów (również dla turystów lokalny informacje internetowe) dotyczących gospodarstw agroturystycznych Rozwój gospodarstw 2007/2013 Wspieranie tworzenia i Bogata oferta Gmina Rolnicy 10.000 3 – rozwój ekologicznych pomoc gospodarstwom dla turystów lokalny ekologicznym Popularyzacja zdrowej 2007/2013 Wspieranie i popularyzacja Bogata oferta Gmina Rolnicy 17.000 3 – rozwój żywności produkcji zdrowej żywności dla turystów lokalny

65 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Cel operacyjny: Zwiększenie walorów turystyczno-rekreacyjnych w gminie

Program nr 25 Nazwa programu: Program ochrony zasobów przyrody Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Rozbudowa zbiornika 2007/2013 Powiększenie i pogłębienie, Zwiększenie Gmina WFOŚiGW 1.000.000 3 – rozwój wodnego w Teresinie wykonanie strzeżonego chronionych PFOŚiGW lokalny kąpieliska zasobów przyrody

Program nr 26 Nazwa programu: Program zwiększania lesistości gminy Nazwa zadania Rok Opis zadania Oczekiwane Podmiot Instytucje Szacunkowe Odpowiadające rezultaty realizujący współpracujące koszty – priorytety całość ZPORR inwestycji Poprawa lesistości 2007/2013 Zwiększenie lesistości Zwiększanie Starostwo Gmina 150.000 3 – rozwój gminy lesistości Powiatowe ARiMR lokalny gminy

66 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______7. Powiązanie projektów z innymi działaniami

Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice odpowiada celom strategicznym rozwoju województwa łódzkiego, celom strategicznym rozwoju powiatu bełchatowskiego oraz celom strategicznym rozwoju gminy Drużbice, zapisanych w strategiach rozwoju tych samorządów. Zadania związane z rozbudową sieci infrastruktury technicznej i komunikacyjnej odpowiadają celom wojewódzkiej, powiatowej i gminnej polityki ekologicznej opisanym w Programach Ochrony Środowiska i Planach Gospodarki Odpadami.

Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego definiuje następujące cele strategiczne oraz priorytetowe kierunki działań: • Wzrost ogólnego poziomu cywilizacyjnego województwa: o Podniesienie poziomu wykształcenia i rozwój kulturowy mieszkańców o Podniesienie jakości życia i stanu zdrowotności mieszkańców o Uporządkowanie gospodarki przestrzennej • Poprawa pozycji konkurencyjnej gospodarki województwa: o Zwiększenie dostępności regionu poprzez rozwój infrastruktury transportowej i informacyjnej o Tworzenie nowoczesnej bazy gospodarczej o Stymulowanie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich regionu o Tworzenie, w kraju i zagranicą, wizerunku regionu przyjaznego i atrakcyjnego do zamieszkania i współpracy • Stworzenie rzeczywistego regionu społeczno-ekonomicznego posiadającego własną podmiotowość kulturowa i gospodarczą: o Wspomaganie i promowanie różnych form edukacji regionalnej dzieci, młodzieży i dorosłych o Inicjowanie i wspomaganie rozwoju różnych form i przejawów kultury regionalnej oraz ruchów regionalistycznych o Stymulowanie przemian w sieci osadniczej województwa, polegających na wzroście roli miast w organizacji funkcjonalno- przestrzennej regionu.

67 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

Strategia Rozwoju Powiatu Bełchatowskiego definiuje misję oraz główne kierunki rozwoju powiatu:

MISJA dla Powiatu Bełchatowskiego „Poprawa warunków życia i wzrost poziomu cywilizacyjnego mieszkańców powiatu bełchatowskiego poprzez: edukację, promocję i wykorzystanie istniejących zasobów, usprawnienie organizacji w sferze gospodarczej i społecznej oraz rozszerzenie działalności inwestycyjnej.”

Główne kierunki rozwoju: GOSPODARKA • Przemysł Rozbudowa zdolności wytwórczych w Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów S.A.” oraz Elektrowni „Bełchatów S.A.”, poprzez budowę odkrywki „Szczerców”, modernizację Elektrowni I i budowę Elektrowni II oraz w innych firmach w celu:  zapewnienia dostawy energii elektrycznej do krajowego systemu energetycznego;  racjonalnego wykorzystania istniejących zasobów surowcowych, ludzkich i urządzeń technicznych zlokalizowanych w ZGE;  zapewnienia miejsc pracy w zakładach będących głównym źródłem utrzymania i warunków bytowych mieszkańców powiatu bełchatowskiego. • Rolnictwo i gospodarka żywnościowa  Kształtowanie warunków pracy i życia ludności wiejskiej, odpowiadających standardom cywilizacyjnym i pozwalających mieszkańcom wsi realizować ich cele ekonomiczne, edukacyjne, kulturowe i społeczne: . rozwój infrastruktury technicznej; . poprawa infrastruktury społecznej; . tworzenie warunków dla rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej  Przebudowę struktur sektora rolnego, tworzącą przesłanki adaptacji rolnictwa do zmieniającej się sytuacji gospodarczej i społecznej . poprawa struktury obszarowej gospodarstw;

68 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______. modernizacja gospodarstw rolnych - poprawa jakości produktów rolnych i ich przetwórstwa; . wzmocnienie roli rolników na rynku produktów rolnych; . wdrażanie postępu biologicznego.

 Kształtowanie warunków rozwoju zrównoważonego na obszarach wiejskich, ochrona zasobów środowiska naturalnego wraz z wiejskim dziedzictwem kulturowym: . ograniczenie szkodliwego wpływu rolnictwa na środowisko naturalne oraz ochrona terenów rolniczych przed negatywnymi skutkami oddziaływania przemysłu; . upowszechnienie metod produkcji rolniczej przyjaznych dla środowiska, w tym rolnictwa ekologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych lub o szczególnej wrażliwości na zmiany środowiskowe; . zagospodarowanie gruntów marginalnych, w tym zwiększenie powierzchni lasów poprzez zalesianie słabych gleb (tzw. marginalnych); . ochrona i promocja twórczości ludowej - sztuki, rękodzieła ludowego i folkloru oraz obrzędów kultywowanych w poszczególnych regionach. • Problematyka małej i średniej przedsiębiorczości  powstawanie nowych podmiotów specjalizujących się w produkcji wyrobów przemysłowych  rozwój przedsiębiorstw budowlano – montażowych  rozwój usług dla rolnictwa, zlokalizowanych przede wszystkim w gminach wiejskich  możliwość utworzenia na terenie Bełchatowa Inkubatora Przedsiębiorczości

DEMOGRAFIA I RYNEK PRACY • zahamowanie tendencji wzrostowych bezrobocia, • stopniowe obniżanie stopy bezrobocia przynajmniej do poziomu z lat 1997 - 1998, tj. do około 13 - 14 %, • powstrzymanie spadku, a następnie przyrost liczby miejsc pracy na terenie powiatu,

69 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______• skuteczniejsze działania osłonowe dla osób pozostających bez pracy oraz działania ułatwiające powrót do zatrudnienia / przeciwdziałanie długotrwałemu bezrobociu /.

POZIOM ŻYCIA I ROZWÓJ CYWILIZACYJNY • Zwiększenie dostępu ludności do regionalnych i krajowych urządzeń infrastruktury komunikacyjnej i komunalnej. Wpłynie to w konsekwencji na poprawę poziomu cywilizacyjnego mieszkańców miast i wsi powiatu. • Wykorzystanie istniejącej infrastruktury i jej rozbudowa dla ułatwienia połączeń międzyregionalnych.

• Dokończenie realizacji programu wodociągowania powiatu w tym wsi, w ciągu najbliższych 2-3 lat. • Stopniowa rozbudowa i modernizacja istniejących oczyszczalni ścieków oraz budowa nowych ( w tym niekonwencjonalnych) dla poprawy jakości wód otwartych oraz środowiska naturalnego. • Utrzymanie wysokiej rangi powiatu w krajowej produkcji energii elektrycznej i infrastrukturze energetyki. • Dostawa energii cieplnej dla głównych odbiorców: m. Bełchatowa, ZGE, centrum gminy Kleszczów oraz kontynuacja zmian źródeł energii cieplnej – na przyjazną środowisku. • Sukcesywna rozbudowa sieci gazownictwa, głównie przewodowego, na miarę potrzeb, oraz w celu ochrony środowiska. • Podniesienie poziomu cywilizacyjnego mieszkańców powiatu poprzez ułatwienie łączności ze „światem”

EDUKLACJA • konsekwentne wdrażanie systemu edukacji dla zwiększenia możliwości korzystania przez społeczeństwo z różnych form kultury, w tym kultury wyższego rzędu; • poprawa ogólnego poziomu wykształcenia mieszkańców powiatu, • zapewnienie młodzieży, zwłaszcza wiejskiej, możliwie szerokiego • dostępu do szkół o zróżnicowanych kierunkach kształcenia w dostosowaniu do potencjalnego popytu na rynku pracy; • zapewnienie dorosłym możliwości zdobywania dodatkowych • kwalifikacji w zależności od zapotrzebowania na lokalnych i zewnętrznych rynkach pracy. • poszerzenie systemu doradztwa zawodowego dla młodzieży i • dorosłych;

70 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______• poprawa bazy materialnej szkolnictwa, w tym szczególne nadrobienie wieloletnich zaległości w remontach obiektów i ich modernizacji; • podniesienie na wyższy poziom organizacyjny poradnictwa

EKOLOGIA I OCHRONA ŚRODOWISKA • Zmierzanie do sukcesywnej poprawy stanu środowiska i ekologii we wszystkich sferach gospodarki, głównie poprzez edukację i inwestycje, w tym związane z rekultywacją w górnictwie odkrywkowym • Stała poprawa stanu środowiska i ekologii poprzez edukacje społeczeństwa, racjonalne wykorzystanie odpadów i surowców odpadowych elektrowni i kopalni, sanitację wsi oraz organizację subregionalnej stacji przetwarzania. • Prowadzenie działań na rzecz ograniczenia skutków oddziaływania KWB i elektrowni na sferę obiegu wody w przyrodzie oraz w celu wykorzystania istniejących i przyszłych zasobów wodnych przez przemysł, rekreacje, rybołówstwo i gospodarkę komunalną.

Strategia Rozwoju Gminy Drużbice definiuje następujące cele strategiczne i cele operacyjne w zakresie rolnictwa i gospodarki żywnościowej: 1) Tworzenie warunków funkcjonowania rolnictwa na poziomie standardów zachodnioeuropejskich  Tworzenie grup producenckich  Szkolenie liderów wiejskich

2) Zapewnienie satysfakcjonującego poziomu życia ludności wiejskiej poprzez tworzenie miejsc pracy i dochodów życia ludności utrzymującej się dotychczas z rolnictwa w gospodarstwach, które w przyszłości wystarczających dochodów nie będą w stanie zapewnić  Rozwój agroturystyki  Szkolenie ludności w zawodach pozarolniczych

3) Wzajemne powiązanie rozwoju poziomu produkcji rolniczej, poziomu ludności z ochrona i poprawa stanu środowiska  Ochrona gleb  Zalesianie  Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy

71 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

8. Zestawienie oczekiwanych wskaźników realizacji planu

Oczekiwane efekty realizacji zadań, przewidzianych do realizacji w latach 2004- 2006 zamieszczono w tabeli:

Lp. Nazwa zadania Oczekiwane wskaźniki 1 Budowa sali gimnastycznej z zapleczem w Powierzchnia użytkowa obiektu = 901,70 m2 Drużbicach Ilość osób korzystających z obiektu = 530 2 Termomodernizacja budynku GOPS w Powierzchnia użytkowa obiektu = 562,00 m2 Drużbicach 3 Rozbudowa i termomodernizacja budynku Powierzchnia użytkowa zmodernizowanego Urzędu Gminy w Drużbicach obiektu = 470,00 m2 4 Budowa oczyszczalni ścieków wraz z Przepustowość = 15m3/d siecią kanalizacyjną w miejscowości Ilość oczyszczonych ścieków =15m3/d Bukowie Dolne Długość sieci kanalizacyjnej = D200 L = 439,00m, D160 L = 74,50 m Liczba przyłączy = 7 5 Budowa oczyszczalni ścieków oraz Przepustowość =15m3/d kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami Ilość oczyszczonych ścieków =15m3/d miejscowości Głupice Długość sieci kanalizacyjnej L = 350 m Liczba przyłączy = 2 szt. 6 Budowa oczyszczalni ścieków oraz Przepustowość =45 m3/d kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami Ilość oczyszczonych ścieków =45 m3/d miejscowości Bukowie Górne Długość sieci kanalizacyjnej D200 L =1500m Liczba przyłączy = 50 – 70 szt.

72 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______7 Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Przepustowość = II etap 15m3/d Razem 30m3/d miejscowości Drużbice Kolonia Ilość oczyszczonych ścieków = 30m3/d 8 Popularyzacja i budowa przydomowych Przepustowość = 5m3/d oczyszczalni ścieków Ilość oczyszczonych ścieków =5m3/d 9 Budowa sieci wodociągowej w Długość sieci wodociągowej = 1800m miejscowości Rawicz-Podlas Liczba przyłączy = 7 szt. 10 Wymiana rur azbestowych sieci Długość przebudowanej sieci wodociągowej wodociągowej w miejscowościach: L = 15000m Głupice-Drużbice, Wadlew 11 Budowa studni głębinowej w Suchcicach - 12 Przebudowa dróg gminnych na odcinku Długość przebudowanej drogi L = 2627m Teresin-Wola Rożniatowska 13 Przebudowa drogi gminnej w Długość przebudowanej drogi L = 2550m miejscowości Stoki 14 Przebudowa drogi gminnej Podstoła- Długość przebudowanej drogi L = 2100m Zalesie 15 Przebudowa drogi gminnej w Długość przebudowanej drogi L = 1100m miejscowości Józefów 16 Przebudowa drogi gminnej w Długość przebudowanej drogi L = 1480m miejscowości Gadki 17 Kontynuacja selektywnej zbiórki odpadów Ilość zebranych surowców wtórnych= 36 ton 18 Likwidacja azbestu –pokrycia dachowe Ilość azbestu = 33,72 m2 Oczekiwane efekty realizacji zadań, przewidzianych do realizacji w latach 2007-2013 zamieszczono w tabeli: Lp. Nazwa zadania Oczekiwane efekty 1 Budowa sali gimnastycznej przy Powierzchnia użytkowa obiektu = 1000 m2 Gimnazjum w Rasach Liczba osób korzystających z obiektu = 320 2 Budowa sali gimnastycznej przy SP w Powierzchnia użytkowa obiektu = 1200 m2 Wadlewie Liczba osób korzystających z obiektu =450 3 Modernizacja obiektów wiejskich – Powierzchnia użytkowa obiektów = 9500 m2 budynki OSP 4 Rozwój bazy teleinformatycznej (sieci Liczba petentów = 350 internetowe) 5 Uzyskanie przez Urząd Gminy Liczba petentów = 70/d certyfikatu ISO 6 Budowa oczyszczalni ścieków oraz Przepustowość = 80m3/d kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami Ilość oczyszczonych ścieków =80m3/d w miejscowości Wadlew Długość sieci kanalizacyjnej L = 5000m Liczba przyłączy = 142 7 Budowa oczyszczalni ścieków oraz Przepustowość = etap III 15m3/d, kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami razem 45 m3/d w Drużbicach- Głupice Ilość oczyszczonych ścieków = 45m3/d Długość sieci kanalizacyjnej L = 1500m Liczba przyłączy = 56

73 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______8 Popularyzacja i budowa przydomowych Przepustowość = 5m3/d oczyszczalni ścieków Ilość oczyszczonych ścieków =5m3/d 9 Wymiana rur azbestowych sieci Długość zmodernizowanej sieci = brak, wodociągowej w pozostałych podano wcześniej miejscowościach 10 Przebudowa drogi gminnej Katarzynka- Długość zmodernizowanej drogi L = 2000m Zbijowa 11 Przebudowa drogi gminnej Suchcice- Długość zmodernizowanej drogi L = 1800m Pólko 12 Przebudowa drogi gminnej w Długość zmodernizowanej drogi L = 2500m miejscowości Zwierzyniec 13 Przebudowa drogi gminnej w Długość zmodernizowanych dróg L = 3500m miejscowości Chynów 14 Przebudowa drogi gminnej w Długość zmodernizowanej drogi L = 1800m miejscowości Patok 15 Przebudowa drogi gminnej w Długość zmodernizowanej drogi L = 2100m miejscowości Łęczyca 16 Gazyfikacja sołectw terenu gminy Długość sieci gazociągowych L = 8000m Liczba przyłączy = 300 17 Kontynuacja selektywnej zbiórki Ilość zebranych surowców wtórnych = 130 ton odpadów 18 Likwidacja azbestu – pokrycia dachowe Ilość azbestu = 134,87 m2 19 Budowa ośrodka wypoczynkowego w Powierzchnia użytkowa wybudowanego miejscowości Rożniatowice-Teresin obiektu = 1200 m2 (tzw. „Ogóły”) Liczba turystów korzystających z obiektu = 280 9. Plan finansowy

Zbiorcze zestawienie kosztów planowanych inwestycji przedstawiają zestawienia:

Lp. Nazwa programu Termin Szacunkowe koszty realizacji całkowite (zł) 1 Program rozwoju sportu i rekreacji 1 700 000 2 Program modernizacji placówek 750 000 sfery społecznej 3 Program poprawy wyposażenia 120 000 placówek sfery społecznej 4 Program ochrony dziedzictwa 500 000 kulturowego 4 Program promocji gminy 27 000

74 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______5 Program poprawy obsługi 30 000 interesantów 6 Program pozyskania i 2004-2006 50 000 przygotowania terenów pod inwestycje 7 Program rozbudowy systemu 2 350 000 kanalizacji i oczyszczania ścieków 8 Program rozbudowy i modernizacji 110 000 sieci wodociągowych 9 Program modernizacji systemów 45 000 elektroenergetycznych 10 Program poprawy stanu nawierzchni 1 370 000 dróg na terenie gminy 11 Program gospodarki odpadami 200 000 12 Program poprawy świadomości 35 000 ekologicznej społeczeństwa Razem 7 287 000

Lp. Nazwa programu Termin Szacunkowe koszty realizacji całkowite (zł) 1 Program rozwoju sportu i rekreacji 5 500 000 2 Program modernizacji placówek 100 000 sfery społecznej 3 Program poprawy obsługi 500 000 interesantów 4 Program rozbudowy systemu 5 050 000 kanalizacji i oczyszczania ścieków 5 Program rozbudowy i modernizacji 1 500 000 sieci wodociągowych 6 Program rozbudowy sieci 9 400 000

75 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______gazociągowych 7 Program modernizacji systemów 380 000 elektroenergetycznych 8 Program poprawy stanu nawierzchni 1 370 000 dróg na terenie gminy 9 Program poprawy systemu 500 000 komunikacyjnego w gminie 2007-2013 10 Program gospodarki odpadami 400 000 11 Program poprawy świadomości 35 000 ekologicznej społeczeństwa 12 Program popularyzacji 10 000 ekologicznych technologii 13 Program rozwoju turystyki i 1 240 000 rekreacji 14 Program wspierania rozwoju 56 000 agroturystyki 15 Program ochrony zasobów przyrody 1 000 000 16 Program zwiększania lesistości 150 000 gminy Razem 27 191 000

Zestawienie przewidywanych źródeł środków dla poszczególnych zadań:

Lata 2004-2006 Źródła środków (tys. zł) Ogółem Lp. Nazwa zadania Budżet Budżet Środki Środki Inne (tys. zł) – gminy państwa prywatne UE całość inwestycji 1 Budowa sali 280 170 - 1.250 - 1700 gimnastycznej z zapleczem w

76 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Drużbicach 2 Termomodernizacja 50 - - - 4 150 budynku GOPS w Drużbicach PFOŚiGW- 100 3 Rozbudowa i 100 - - - Urząd Marszałk. 600 termomodernizacja - 400 budynku Urzędu Gminy w PFOŚiGW Drużbicach -100 4 Wyposażenie i 120 rozbudowa stołówki przy SP w Wadlewie 5 Konserwacja i - - - - 500 500 renowacja zespołu kościelno- parkowego w Suchcicach 6 Utworzenie 27 centrum informacji turystycznej w miejscowości Drużbice 7 Utworzenie punktu 30 informacji w UG w Drużbicach 8 Wykup gruntów 50 pod inwestycje przemysłowe w miejscowości Rasy 9 Budowa 31 - - - ANR - 240 500 oczyszczalni ścieków wraz z PFOŚiGW -95 siecią kanalizacyjną w miejscowości WFOŚiDW Bukowie Dolne -134 10 Budowa 100 - - - PFOŚiGW 350 oczyszczalni 150 ścieków oraz WFOŚiDW kanalizacji 100 sanitarnej wraz z przyłączami miejscowości Głupice 11 Budowa 95 - 105 1.050 PFOŚiGW 1500

77 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______oczyszczalni 100 ścieków oraz WFOŚiGW kanalizacji 150 sanitarnej wraz z przyłączami miejscowości Bukowie Górne 12 Budowa sieci 40 - - - PFOŚiGW -40 80 wodociągowej w miejscowości Rawicz-Podlas 13 Budowa studni 30 - - - - 30 głębinowej w Suchcicach 14 Modernizacja sieci 45 elektroenergetyczn. – rejon Chynów, Zabiełłów 15 Przebudowa dróg 140 - - - Urząd 500 gminnych na Marszałkowski odcinku Teresin- 360 Wola Rożniatowska 16 Przebudowa drogi 80 - - - Urząd 270 gminnej w Marszałkowski miejscowości Stoki 190.000 17 Przebudowa drogi 110 - - - Urząd Gminy 230 gminnej Podstoła- Kleszczów - 60 Zalesie FOGR - 60 18 Przebudowa drogi 100 - - - FOGR - 50 150 gminnej w miejscowości Józefów 19 Przebudowa drogi 80 - - - FOGR - 70 220 gminnej w Urząd Gminy miejscowości Kleszczów - 70 Gadki 15 Kontynuacja 20 - - - WFOŚiGW-40 100 selektywnej zbiórki PFOŚiGW-40 odpadów 16 Likwidacja azbestu 20 - - - WFOŚiGW-40 100 –pokrycia dachowe PFOŚiGW-40 Lata 2007-2013

Źródła środków (w tys. zł) Ogółem

78 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Lp. Nazwa zadania Budżet Budżet Środki Środki Inne (tys. zł) – gminy państwa prywatne UE całość inwestycji 1 Budowa sali 200 250 - 1850 Urząd Gminy 2500 gimnastycznej przy Kleszczów- Gimnazjum w 200 Rasach 2 Budowa sali 200 300 - 2200 Urząd Gminy 3000 gimnastycznej przy Kleszczów SP w Wadlewie -300 3 Modernizacja 100 - - - - 100 obiektów wiejskich – budynki OSP 4 Rozwój bazy 100 - - 100 - 200 teleinformatycznej (sieci internetowe) 5 Uzyskanie przez 200 - - 100 - 300 Urząd Gminy certyfikatu ISO 6 Budowa 95 - 105 1.050 PFOŚiGW 1500 oczyszczalni 100 ścieków oraz WFOŚiGW kanalizacji 150 sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Bukowie Górne - kontynuacja 7 Budowa 250 - 150 850 WFOŚiGW 1700 oczyszczalni -250 ścieków oraz PWOŚiGW kanalizacji - 200 sanitarnej wraz z przyłączami w miejscowości Wadlew 8 Budowa 150 - - - Urząd 800 oczyszczalni Marszałk.- ścieków oraz 300 kanalizacji WFOŚiGW- sanitarnej wraz z 200 PFOŚiGW przyłączami w -150 miejscowości Drużbice Kolonia 9 Budowa 150 - 50 400 WFOŚiGW 800 oczyszczalni -100

79 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______ścieków oraz PFOŚiGW kanalizacji -100 sanitarnej wraz z przyłączami w Drużbicach- Głupice 10 Popularyzacja i 50 - - - WFOŚiGW 250 budowa -100 przydomowych PFOŚiGW oczyszczalni -100 ścieków 11 Wymiana rur 200 - - - Urząd 1 500 azbestowych sieci Marszałk.- wodociągowej 700 Głupice-Druzbice- WFOŚiGW- Wadlew 300 PFOŚiGW -300 12 Gazyfikacja 1000 500 500 6000 PFOŚiGW 9400 sołectw terenu -400 gminy WFOŚiGW -1000 13 Modernizacja 200 oświetlenia ulicznego na terenie gminy - kontynuacja 14 Modernizacja sieci 180 elektroenerget. Rejon –Rawicz, Wola Głupicka, Skrajne, Suchcice 15 Przebudowa drogi 90 - - - FOGR-60 200 gminnej UG Katarzynka- Kleszczów- Zbijowa 50 16 Przebudowa drogi 130 - - - FOGR - 50 180 gminnej Suchcice- Pólko 17 Przebudowa drogi 170 - - - FOGR - 80 250 gminnej w miejscowości Zwierzyniec 18 Przebudowa drogi 180 - - 170 - 350 gminnej w miejscowości Chynów

80 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______19 Przebudowa drogi 100 - - - FOGR - 80 180 gminnej w miejsc. Patok 20 Przebudowa drogi 100 - - 110 - 210 gminnej w miejscowości Łęczyca 21 Rozbudowa 500 elementów infrastruktury drogowej (chodniki, parkingi itp.) 22 Kontynuacja 20 - - - PFOŚiGW 200 selektywnej -100 zbiórki odpadów WFOŚiGW -80 23 Likwidacja azbestu - - - - PFOŚiGW 200 – pokrycia -100 dachowe WFOŚiGW -100 24 Budowa ośrodka 300 - - 700 - 1000 wypoczynkowego w miejscowości Rożniatowice- Teresin (tzw. „Ogóły”) 25 Rozbudowa 1000 zbiornika wodnego w Teresinie

10. System wdrażania planu

Plan Rozwoju Lokalnego określa priorytety inwestycyjne dla gminy Drużbice na lata 2004-2006 oraz 2007-2013. Sposób opracowania dokumentu – przy szerokim udziale lokalnej społeczności – gwarantuje społeczną akceptację dla zakresu i ram czasowych planowanych zadań. Harmonogramy realizacyjne zadań będą stanowić materiał pomocniczy dla Rady Gminy, natomiast decyzje dotyczące realizacji konkretnych zadań będą podejmowane przez Radę Gminy przy uchwalaniu corocznych budżetów. System wdrażania planu wynika z kompetencji organów gminy, określonych w „ustawie o samorządzie gminnym”. Dla przewidzianych do realizacji zadań został sporządzony plan finansowania, z wykazem źródeł środków oraz ich udziałem w ogólnych kosztach inwestycji. Dla większości zadań udział środków zewnętrznych jest warunkiem ich

81 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______rozpoczęcia – gmina samodzielnie nie będzie w stanie udźwignąć ciężaru finansowania inwestycji. Wdrażaniem Planu Rozwoju Lokalnego będzie kierować Wójt Gminy Drużbice. Wójt może – dla realizacji poszczególnych programów – powoływać specjalne zespoły, złożone z pracowników Urzędu Gminy lub powierzać nadzór nad realizacją konkretnego zadania przygotowanemu merytorycznie pracownikowi.

Rada Gminy

Wójt

Zespół Zespół

Przygotowanie projektów Przygotowanie projektów

Procedury przetargowe Procedury przetargowe

Realizacja inwestycji Realizacja inwestycji

Rozliczenie zadania Rozliczenie zadania

Sprawozdanie Sprawozdanie

Raport

11. Monitoring realizacji planu

Osiągnięcie celów, wyznaczonych w Planie Rozwoju Lokalnego wymaga prowadzenia bieżącego monitoringu przebiegu jego realizacji. Stały monitoring umożliwia ocenę skuteczności podejmowanych działań oraz wprowadzanie – w razie wystąpienia takiej konieczności – odpowiednich korekt. Harmonogram działań monitorujących program przedstawia schemat:

Działanie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

82 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______Opracowanie x Planu Rozwoju Lokalnego Raporty z x x x x x x x x x realizacji planu Aktualizacja x x planu

System monitoringu realizacji Planu Rozwoju Lokalnego powinien być prowadzony wg następującego schematu:

• Wójt powołuje zespoły robocze złożone z pracowników Urzędu Gminy, których zadaniem jest przygotowanie realizacji poszczególnych zadań inwestycyjnych. Zespół będzie odpowiedzialny za przygotowanie projektu, wniosku o środki zewnętrzne na jego realizację itp.. • Zespoły robocze przygotują sprawozdania ze swoich działań, a na podstawie tych sprawozdań będzie sporządzany coroczny raport z realizacji planu. Raport będzie przedstawiany Radzie Gminy. • Raport będzie zatwierdzany przez Radę Gminy. • Aktualizacja planu będzie przeprowadzana w systemie 6-letnim, zgodnym z okresami planowania budżetu funduszy strukturalnych. W razie zaistnienia konieczności wcześniejszej nowelizacji planu Wójt powoła Zespół ds. nowelizacji, który przygotuje i przedłoży Radzie Gminy odpowiedni projekt wraz z uzasadnieniem.

Dla oceny realizacji programu konieczne jest ustalenie systemu wskaźników, określających skuteczność poszczególnych działań. Wskaźniki te można podzielić na grupy:

• wskaźniki ekologiczne – pozwolą określić efekt ekologiczny podejmowanych działań (jakość wód powierzchniowych i podziemnych, wskaźniki zanieczyszczenia powietrza, długość sieci infrastruktury, wskaźniki lesistości, ilość odpadów wytwarzanych przez 1 mieszkańca, stopień odzysku surowców wtórnych itp.) • wskaźniki ekonomiczne – koszt jednostkowy osiągnięcia określonego efektu ekologicznego, • wskaźniki społeczne – zaangażowanie mieszkańców w działania, udział w realizacji zadań, uczestniczenie w procesach planowania, monitorowania itp.

83 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______

12. Ocena realizacji planu

Ocena skuteczności wdrażania programu będzie prowadzona m.in. przez porównanie wskaźników charakteryzujących stan przed i po realizacji zadania. Przykładowe wskaźniki zamieszczono w poniższej tabeli:

Działanie Wskaźnik Wskaźniki produktu Długość dróg o zmodernizowanej powierzchni km Długość sieci wodociągowej – nowej i zmodernizowanej mb Długość sieci kanalizacji deszczowej– nowej i zmodernizowanej mb Długość sieci kanalizacji sanitarnej – nowej i zmodernizowanej mb Długość nowo wybudowanej sieci gazowej mb Powierzchnia nowych terenów pod inwestycje ha Powierzchnia zmodernizowanych budynków oświatowych m2 Powierzchnia zbudowanych placówek oświatowych m2 Powierzchnia zbudowanych placówek rekreacyjno-sportowych m2 Ilość zmodernizowanych stacji uzdatniania wody pitnej szt. Ilość zmodernizowanych oczyszczalni ścieków szt. Wzrost przepustowości oczyszczalni ścieków m3/dobę Ilość wybudowanych zakładów utylizacji odpadów komunalnych szt. Wskaźniki rezultatu Ilość nowopodłączonych gospodarstw domowych do wodociągu, sieci % kanalizacyjnej i deszczowej Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu, sieci % kanalizacyjnej i deszczowej do wszystkich budynków Wskaźnik powierzchni dróg objęty modernizacją i ulepszeniem % nawierzchni Powierzchnia nowoutworzonych pomieszczeń oświatowych m2 Ilość ścieków oczyszczonych w wyniku rozbudowy lub modernizacji m3 Wskaźnik ilości ścieków dopływających do oczyszczalni w stosunku % do jej przepustowości Zwiększenie ilości segregowanych odpadów na terenie gminy % Wskaźniki oddziaływania Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, szt. deszczowej i gazowej Polepszenie stanu środowiska naturalnego (ilość odprowadzanych i %

84 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Drużbice

______oczyszczanych ścieków, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego) Wielkość migracji ‰ Wzrost poziomu życia mieszkańców % Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich % modernizacji i ulepszenia nawierzchni 3 Spadek emisji niebezpiecznych związków - CO2, SO2, NO2 mg/m

Informacja o aktualnym stanie realizacji Planu Rozwoju Lokalnego będzie publikowana w specjalnych biuletynach, przekazywanych radnym, sołtysom oraz upowszechniana na tablicach ogłoszeń Urzędu Gminy.

85