TOPJAAR 2018 JAARVERSLAG

CENTRAAL MUSEUM HET SUCCESVOLSTE JAAR UIT DE GESCHIEDENIS

We hebben al veel bijzondere jaren gehad, maar als er een het Binnen de collectie-opstelling boden we voor Natuurlijk blijven we er naar streven u ook in 2019 te predicaat topjaar verdient, dan is het 2018 wel. Het Centraal Museum, fijnproevers een programma, dat zich richtte op onder verrassen en inspireren door opnieuw een uitdagend meer liefhebber van actuele kunst, Utrechtse en blik verruimend programma met tentoonstellingen het nijntje museum én het Rietveld Schröderhuis trokken afgelopen kunstenaars, mode en verdieping op de en activiteiten samen te stellen. Voor het zover is jaar samen maar liefst 389.000 bezoekers. Na een goede start met stadsgeschiedenis. Met Ondertussen in Utrecht en de kijken we met veel trots en tevredenheid nog eens De wereld van Pyke Koch hadden we weinig last van de warme zomer. taalcafés in het museum brachten nieuwe bewoners terug, samen met onze vrienden en relaties die Bijna honderdduizend mensen wilden de ontwerpen van Jan Taminiau van Utrecht een bezoek aan ons museum en voerden bijdroegen aan dit succes. zien, waaronder jurken van HM Koningin Maxima en ontwerpen voor zij aan de hand van kunstwerken uit onze collectie Lady Gaga, Koningin Mathilde en Beyoncé. gesprekken met bewoners uit Overvecht. Ook het We wensen u alvast veel leesplezier toe. resultaat hiervan was op zaal te zien en horen. Deze programma’s zullen we ook in 2019 continueren. Hartelijke groet,

Naast inclusiviteit en diversiteit, blijft ook Marco Grob Bart Rutten Het was bovendien een jaar met een koninklijk tintje. duurzaamheid een terugkerende thema. We mochten Zakelijk directeur Artistiek directeur Was in Jan Taminiau. Reflections de kroningsjurk al ons opnieuw de trotse bezitter van een Golden Green te zien, in december kwam voor het eerst in 180 jaar Key noemen en blijven voortdurend maatregelen een koning op bezoek in het Centraal Museum nemen om het museum verder te verduurzamen. Zo Utrecht. ZM Koning Willem Alexander opende de deden we onder meer een Europese aanbesteding tentoonstelling Utrecht, en Europa en voor het vernieuwen van onze installaties. luidde daarmee een nieuwe periode van uitverkochte tijdsblokken en veel media aandacht in. De We realiseerden eveneens nieuwe websites voor het ambitieuze tentoonstelling bracht meer topstukken Rietveld Schröderhuis en het Centraal Museum met voor het eerst naar Nederland dan ooit te voren, met verbeterde navigatie en een aantrekkelijk uiterlijk. En als absoluut hoogtepunt ‘De graflegging van het museum startte met de nieuwe programmalijn Christus’ van Caravaggio uit de collectie van de deCentraal, waarin we samenwerken met Vaticaanse Musea. vooraanstaande partners uit diverse culturele disciplines. Onze ambitie liet zich echter ook zien in de overige programmering en activiteiten. De belangstelling Het stijgend aantal bezoekers leidde ook tot voor het nijntje museum bleef onverminderd groot. ongekende groei in Café Centraal. De omzet en het Naast een bezoek aan het Rietveld Schröderhuis aantal verkopen in de winkels ging eveneens kon men nu ook de woningen in de Erasmuslaan en omhoog; de verkoop van boeken vertoonde een de Robijnhof bezoeken. Deze modelwoningen uit stijgende lijn. Daarnaast werd de hoogste omzet ooit 1931 en 1957 zijn ter gelegenheid van de jaarlijkse gehaald door de afdeling Evenementen. En dan Rietvelddag die in 2018 voor het eerst plaatsvond, geven we nog maar een kleine bloemlezing uit een voortaan maandelijks te bezichtigen. bijzonder 2018.

2 2018 JANUARI DE WERELD VAN PYKE KOCH NIJNTJE WINTERMUSEUM

AUGMENTED REALITY ONDERTUSSEN IN UTRECHT FEBRUARI

MAART ERICH WICHMAN: VRIJE RADICAAL

JAN TAMINIAU. REFLECTIONS WORKSHOPS BORDUREN APRIL MEI

RIETVELDDAG RONDLEIDING IN GEBAREN REGENBOOGZEBRAPAD JUNI

JULI SHELTER MICHAEL TEDJA. HYPERSUBJECTIVE JAN MULDER. DE REIS

LOWLANDS AUGUSTUS

SEPTEMBER DECENTRAAL DE LINE UP.

NIEUWE WEBSITE JANIS RAFA. EATEN BY NON-HUMANS OKTOBER

NOVEMBER KIJKEN NAAR ZIEN

UTRECHT, CARAVAGGIO EN EUROPA DECEMBER

3 JANUARI

VLIEGENDE START MET DE WERELD VAN PYKE KOCH

De wereld van Pyke Koch die in 2017 opende, trok ook in 2018 veel bezoekers.

In de tentoonstelling werd Kochs werk getoond in de context van dat van zijn tijdgenoten. Naast Nederlandse kunstenaars als Carel Willink, Raoul Hynckes en Charley Toorop waren ook Georg Grosz, Anton Räderscheidt en Christian Schad te zien, als vertegenwoordigers van de Neue Sachlichkeit in Duitsland. Daarnaast gaven korte documentaires, samengesteld door Ad van Liempt, een tijdsbeeld.

Op deze manier beoogde de tentoonstelling een dieper inzicht te geven, zowel in Kochs kunstenaarschap als in de politieke complexiteit van het Interbellum, de periode tussen de beide wereldoorlogen. En daarmee ook Kochs bekentenis tot het fascisme in perspectief te zetten en bij te dragen aan het debat over ‘goed’ of ‘fout’.

We lieten tevens zien hoe hij bij het schilderen van een reeks portretten en Zaaloverzicht Pyke Koch voorstellingen refereerde aan Piero Werken in beeld: Koch, Pyke (Beek 1901 - Wassenaar 1991) Vrouwenportret (portret van H.M. Koch-de Geer) 1940 - olieverf op paneel della Francesca, een van de grote h 230.5 x b 130.2 cm h 234.5 x b 134 cm (met lijst) Collectie Centraal Museum Utrecht; aankoop 1971 Image & copyright CMU / Ernst Moritz meesters van de vroege Italiaanse Renaissance. En hoe hij de zogeheten ‘naïeve’ kunst van Henri Rousseau revitaliseerde.

4 JANUARI

NIJNTJE WINTERMUSEUM

Het nijntje museum ontvangt jaarlijks tienduizenden kindjes met hun begeleiders die kunnen genieten van Wat is een museum, De dierentuin en De Dokter. Ook In het verkeer blijft een onverminderd populair onderdeel van het nijntje museum.

Inmiddels traditie is het nijntje wintermuseum. Met lichtjes, muziek, en natuurlijk heel veel spelletjes liet het museum opnieuw vele peuters en kleuters de winter ervaren. Ze bonden ski’s onder, reden een stukje op de slee, bouwden een sneeuwpoppuzzel of versierden een kerstengeltje. Daarnaast konden ze tussen de sneeuwvlokken hun favoriete attracties bezoeken.

5 KUNST VERBINDT BEWONERS IN bespiegeling op de collectie te geven. gepresenteerd in aanwezigheid van AUGMENTED REALITY bezoekers aan het Rietveld Schröder ONDERTUSSEN IN UTRECHT Deze keer vroeg het museum in Wethouder Kees Diepenveen, IN HET RIETVELD SCHRÖDER HUIS Huis, UNESCO erfgoed en onderdeel samenwerking met Welkom in Utrecht verantwoordelijk wethouder voor van het Centraal Museum. Bij het FEBRUARI en Plan Einstein bewoners uit de wijk onder meer Cultuur, Welzijn, Zorg en onderzoek zijn ook studenten van de Inclusiviteit en samenwerking in de Overvecht en zes bewoners van het Participatie en Bart Rutten, artistiek Jurgen Wasser, HR directeur TU Delft betrokken. Op termijn zullen stad blijven zoals gezegd belangrijke AZC Einstein. In koppels van twee directeur van het Centraal Museum. Capgemini Nederland en Marco Grob, ook de mogelijkheden voor het thema’s. Een mooi voorbeeld hiervan zochten zij een kunstwerk voor elkaar De resultaten waren te zien en horen zakelijk directeur Centraal Museum Centraal Museum worden onderzocht. is het project Ondertussen in Utrecht uit in het museum. De gesprekken over in het AZC Einsteindreef en in het Utrecht, tekenden een contract voor dat we in 2018 organiseerden. Het de motivaties werden opgenomen. museum. In Plan Einstein waren samenwerking op het gebied van Centraal Museum Utrecht vraagt ieder replica’s van de uitgekozen werken te Augmented Reality (AR) Met behulp half jaar onder deze noemer een groep Deze bijzondere interviews werden op zien, en geluidsfragmenten met de van deze technologie wil het museum bewoners uit de stad Utrecht om een 15 februari voor het eerst opnames te beluisteren. een extra dimensie toevoegen voor

Ondertussen in Utrecht Bart Rutten en Rebecca de Kuijer Foto: Jan-Kees Steenman

6 MAART

Zaaloverzicht Erich Wichman Erich Wichman: Vrije radicaal (T201804) Periode: 2018-03-17 - 2018-06-24 Locatie: Central Museum Utrecht Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Ernst Moritz 2018

Wichman, Erich (Utrecht 1890 - Amsterdam 1929) OVERZICHTSTENTOONSTELLING zich tot één van de eerste abstracte de richting Grafisch Ontwerp, Zelfportret, 1925, olieverf op doek kunstenaars van zijn tijd. Het Centraal verzorgde in opdracht van het 35.8 x 35.6 cm; met lijst 46.5 x 46.5 cm ERICH WICHMAN: VRIJE RADICAAL Collectie Centraal Museum, Utrecht; aankoop Museum toonde in het voorjaar onder Centraal Museum de tentoonstellings­ 1972; Image & copyright CMU/Ernst Moritz de titel Erich Wichman: Vrije radicaal vormgeving. Frans van Burkom, Utrechter Erich Wichman (1890-1929) een overzichtstentoonstelling met werk Wichman-kenner was gastconservator. was een invloedrijk en eigenzinnig van de schilder, graficus, criticus, Onder meer burgemeester van kunstenaar tijdens het interbellum. Hij dichter, chemicus en politiek activist. Utrecht, Jan van Zanen, en Ingmar kwam al vroeg in aanraking met het Heytzen waren op zaal te horen met Duitse expressionisme en het Eva Bosveld, afgestudeerd aan de door hen gedeclameerde teksten van Italiaanse futurisme en ontwikkelde Hogeschool van de Kunsten Utrecht in Wichman.

7 JAN TAMINIAU. REFLECTIONS Om het productie oppervlak en OVERTREFT DE VERWACHTINGEN de wachttijden te verminderen tijdens grote tentoonstellingen Mode keert regelmatig terug in het zoals Jan Taminiau. Reflections. tentoonstellingsprogramma. Met bijna werd de bar uitgebreid en honderdduizend bezoekers droeg de geïnvesteerd in extra tentoonstelling Jan Taminiau. mankracht. De bediening werd Reflections. vanaf 17 april in ruime in een nieuwe outfit gestoken mate bij aan het record aantal en er werd gewerkt met een

APRIL bezoekers. wisselend menu met bijbehorende kaart. Het Centraal Museum had al langer werk van de beroemde Nederlandse ontwerper in de collectie. Aan de hand van tientallen topstukken liet de tentoonstelling het traditionele, ambachtelijke handwerk en productietechnieken, de unieke originele, materialen en stof­ bewerkingen zien die de Nederlandse ontwerper wereld­beroemd maakten. De tentoonstelling kende een bijzondere en aantrekkelijke Foto:Robert Oosterbroek vormgeving door de samenwerking met vermaard vormgever Maarten Spruyt. In de tentoonstelling waren WORKSHOPS BORDUREN bijzondere bruiklenen van HM Koningin Maxima te zien, alsmede ontwerpen gedragen door Beyoncé, Op de Utrechtse lapjesmarkt Lady Gaga, HM Koningin Mathilde De Utrechtse lapjesmarkt is een van België en uit de Hunger Games. fenomeen. Dit jaar werden gelijktijdig Dat haute couture borduren een met de Jan Taminiau-tentoonstelling bijzonder vak is, werd duidelijk tijdens workshops borduren gegeven op de vier workshops die rondom de Lapjesmarkt, die op veel tentoonstelling werden gegeven. belangstelling mochten rekenen. Dit Verdieping vonden de bezoekers aan past ook in de doelstelling van het de tentoonstelling ook tijdens de Centraal Museum om andere delen Jan Taminiau. Reflections. Periode: 2018-04-21 - 2018-08-26 eerste donderdagavond van de van de stad bij haar programmering te Locatie: Centraal Museum Utrecht Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Ernst Moritz maand, waarop Jan Taminiau telkens betrekken en daarmee nieuw publiek een bijzondere gast interviewde. te trekken.

8 JAARLIJKSE RIETVELDDAG preview op haar biografie van Erasmuslaan en Robijnhof iedere buitenland kennis kunnen laten bereikt en vice versa. De route is Truus Schröder-Schräder. laatste zondagmiddag van de maand maken met het gedachtegoed van De ongeveer 20 km lang. Hans Beunderman, architect en te bezoeken. Stijl. Op de Rietvelddag werd dan ook Het Centraal Museum startte op de emeritus prof/decaan Faculteit de fietsroute tussen Juni was tevens de maand van de geboortedag van met Bouwkunde TU Delft gaf een lezing Het De Stijl-project, dat in 2017 Amersfoort en Utrecht met tien realisatie van een eigen website en een jaarlijks terug te keren en fotograaf Arjan Bronkhorst startte met het Mondriaan tot Dutch bijzondere beelden van kunstenaar eigen logo voor het Rietveld Rietvelddag; gedurende deze verzorgde een fotoproject over huizen Designjaar, verbindt de stad van Boris van Tellegen geopend met een Schröderhuis. De website biedt themadag vonden bijzondere van Gerrit Rietveld en zijn bewoners. Rietveld (Utrecht) met de stad van feestelijke fietstocht. De fietsroute mogelijkheid tot verdieping met activiteiten plaats op verschillende In de tuin van het Centraal Museum Mondriaan (Amersfoort). Deze loopt vanaf de Kleine Singel in verhalen over de geschiedenis van locaties in Utrecht, zoals een waren de Truus Tapes te beluisteren regionale samenwerking werd Utrecht, via De Bilt, Den Dolder, langs het huis en Rietveld en Truus filmvertoning rondom Bertus Mulder, met interviewmateriaal met Truus gecontinueerd, waardoor de publieke het spoor door de Soesterbossen tot Schröder. Door de hedendaagse architect en filmmaker, journalist en Schröder. Vanaf de Rietvelddag zijn sector en culturele instellingen ook aan de nieuwe westelijke rondweg navigatie is het nog gemakkelijker om historicus Jessica van Geel gaf een ook de stijlhuizen aan de vanaf 2018 bezoekers uit binnen- en waarna je snel het station Amersfoort online tickets voor het huis te boeken. JUNI

9 REGENBOOGZEBRAPAD voor de regenboog zebrapaden Midzomergracht festival en de Gay ontstond in 2012 in Los Angeles Pride Utrecht was het ruim twee gekoppeld aan Gay Pride), wilde het weken aanwezig in de museumtuin Het Centraal Museum verzamelt ook Centraal Museum het concept van het Centraal Museum Utrecht. Op objecten die getuigen van de recente bewaren voor de stad. Het zebrapad 15 juni verrichtte Pepijn Zwanenberg stadgeschiedenis. Aangezien het staat voor de gedachte dat Utrecht de officiële overhandiging aan zakelijk regenboog zebrapad, geïnitieerd door een stad is waar iedereen welkom is, directeur Marco Grob. Pepijn Zwanenberg, voor het eerst in ongeacht geaardheid of overtuiging. Utrecht een vaste plek kreeg (het idee Ter gelegenheid van het JUNI

RONDLEIDING IN GEBAREN werkgelegenheid voor doven en slechthorenden. Inmiddels doen zestien musea mee aan Musea in In juni vond de pilot plaats van gebaren. Na de zomer werd het rondleidingen in gebarentaal voor mogelijk om iedere maand een peuters en kleuters. Deze rondleiding in gebarentaal te volgen in rondleidingen waren onderdeel van het nijntje museum. Musea in gebaren, een project geïnitieerd door FOAM in Natuurlijk is 21 juni ook de dag van samenwerking met WatTelt!. Het nijntjes verjaardag en behalve een Regenboogzebrapad project maakt kunst en cultuur traktatie was er een extra grote nijntje, Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Jan-Kees Steenman toegankelijk én draagt bij aan meer waarmee kindjes op de foto konden.

10 SAMENWERKING MET Shelter. Deze tentoonstelling paste Hirst, Marlene Dumas, Kerry James CATHARIJNECONVENT IN SHELTER naadloos binnen de samenwerking die Marshall, Jan Taminiau, Carl Andre, het Centraal Museum voortdurend Sarah van Sonsbeeck en Danh Vo zoekt binnen Utrecht met musea en gingen een verrassende ontmoeting Ter gelegenheid van het 550 jarig vooraanstaande organisaties uit aan met het gebouw en de collectie bestaan van het klooster van Museum andere culturele disciplines. van het CatharijneConvent. De Catharijneconvent was artistiek tentoonstelling droeg bij aan een directeur Bart Rutten gevraagd als Werken van internationale feestelijk jubileum en werd goed gastconservator voor de tentoonstelling hedendaagse kunstenaars als Damien ontvangen in de pers. JULI

11 MICHAEL TEDJA. HYPERSUBJECTIVE De reeksen tekeningen konden het best worden vergeleken met hoofdstukken uit een boek. In ieder De hoofdmoot van de tentoonstelling hoofdstuk koos de tekenaar een Michael Tedja. Hypersubjective. werd nieuw uitgangspunt voor het gevormd door een overweldigende onderzoeken van zijn eigen beeldtaal. installatie, bestaande uit 134 grote Tevens werden de boeken De briljante tekeningen. De ingelijste werken man en Het holarium van Michael werden aaneengesloten op en naast Tedja getoond. elkaar geplaatst, zodat zij beeldwanden vormden die de bezoeker volledig omringden. JULI

JAN MULDER. DE REIS volgde hij, dwars door Europa, het spoor van een van de grootste dichters uit de tweede helft van de Utrechtse schilders krijgen regelmatig vorige eeuw. In het taalgebruik van een plek in het Centraal Museum en Celan ziet Mulder overeenkomsten in de zomermaanden kon men met zijn manier van schilderen. Het genieten van het werk van kunstenaar inspireert hem tot beelden en ideeën Jan Mulder (1955). De schilder is al voor schilderijen. De titels van het een decennium lang gefascineerd vierluik Meridian, ondertitel (20-01), door de gedichten van Paul Celan Noord, Zuid, Oost, West zijn (1920-1970). In de tentoonstelling De bijvoorbeeld ingegeven door de Reis in het Centraal Museum Utrecht poëtica lezing Der Meridian uit 1960 van Paul Celan.

Jan Mulder Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Jan-Kees Steenman

12 LOWLANDS

Voor het tweede jaar was het Centraal Museum aanwezig op Lowlands. De jeugdige bezoekers konden deelnemen aan workshops borduren in het kader van de Jan Taminiau. Reflections. tentoonstelling. In hun hang-out Planet Paradise stond vier keer per dag technisch borduren centraal onder leiding van kunstenaar/ ontwerper Desiree Hammen. Gezamenlijk maakten de deelnemers een gigantische plattegrond van Lowlands. Daarnaast werden van afvalmaterialen van het museum, de opbouw van Lowlands Paradise én AUGUSTUS materialen op het terrein twee kubussen geborduurd.

Op de laatste dag van het festival werd het borduurwerk door zakelijk directeur Marco Grob overhandigd aan festivaldirecteur Eric Eerdenburg.

13 SAMENWERKING IN DECENTRAAL zowel in de stad als binnen de muren van het museum activiteiten georganiseerd. What Is the City but the People? vormde op 15 september de aftrap Partners van What Is the City but van het programma deCentraal, the People? waren initiator BAK, waarin het Centraal Museum Utrecht basis voor actuele kunst, en SPRING steeds vaker buiten de muren treedt. Performance Arts Festival. In samen­werking met partners uit Gezamenlijk deden zij een oproep diverse culturele disciplines en onder Utrechters. Uiteindelijk deden maat­schappelijke organisaties in meer dan tweehonderdvijftig inwoners Utrecht wil het museum nieuwe van de stad mee aan een reusachtige bezoekers aan het museum catwalk. Overige partners waren verbinden, met name uit groepen die CU2030, DOX en Utrecht nu nog niet goed in het museum zijn Marketing - Culturele Zondagen. vertegenwoordigd. Daartoe worden SEPTEMBER

14 DE LINE UP. werk van jonge en beginnende, als DE KRACHT VAN HET TEKENEN. van ervaren en gearriveerde kunstenaars getoond. Onder de ruim honderd kunstenaars bevonden zich Het Centraal Museum heeft een onder meer Marlene Dumas, Koen bijzonder rijke collectie tekeningen uit Taselaar, Geta Brătescu, Mounira Al de twintigste eeuw, die ook in het Solh en Iris Kensmil. nieuwe millennium met regelmaat wordt uitgebreid. De collectie vormde Recente aankopen van Evelyn de basis voor een tentoonstelling die Taocheng Wang en Erik van Lieshout de grote verscheidenheid aan (zijn grootste zelfportret ooit) uit 2018 tekentechnieken liet zien. Bovendien werden voor het eerst getoond. toonde De Line Up hoe kunstenaars Daarnaast waren de animatie vandaag de dag met het tekenen Imitation of Life van Matthias Poledna omgaan. Lokaal, nationaal en en een selectie werken van Julie internationaal opererend talent werd Blightman voor het eerst in Nederland samengebracht en er werd zowel te zien. SEPTEMBER

De Line Up. De kracht van tekenen Periode: 2018-09-22 - 2018-11-18 Locatie: Centraal Museum Utrecht Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Ernst Moritz 2018

15 SEPTEMBER VEEL ACTIVITEITEN EN SAMENWERKING ín de tentoonstelling hun eigen lijn bracht tussen de kerkmuren. In Tivoli BIJ DE LINE UP konden trekken. De tentoonstelling Vredenburg was een film van trok veel schoolkinderen die niet gastconservator Robbie Cornelissen alleen bijdroegen aan deze lijn, maar te zien. Wie zelf aan de slag wilde, kon zijn of ook aan een indrukwekkende serie haar hart ophalen. Onder begeleiding tekeningen in de onderdoorgang. In Tijdens het Nederlands Film Festival van tekendocente Ineke Kanters workshops Zentangle kon een vorm (NFF) boden curatoren van de konden bezoekers portretten tekenen van meditatie door het tekenen van tentoonstelling een introductie op het van twee Utrechtse sterren: schrijver lijnen, patronen en motieven worden programma. Een door hun gekozen en cabaretier Vincent Bijlo en ervaren. tekening vormde een artistieke kunstenaar Kees Wennekendonk. Zij inleiding op de film die daarna werd werden tijdens de tekenworkshop Voor de tentoonstelling werd nauw vertoond in het Louis Hartlooper geïnterviewd door Jeroen Wielaert. samengewerkt met Le Guess Who; Complex. In dit filmtheater werden Lucrecia Dalt droeg bij aan de ook twee animatieprogramma’s in In diverse bibliotheken vonden soundtrack voor de audiotour en in de relatie tot de tentoonstelling succesvolle workshops plaats en de Nicolaïkerk bouwde Saâdane Afif een ontwikkeld door Gerben Schermer, tentoonstelling zelf kende een zichzelf bedienende muziekmachine, oprichter van het Utrechtse participatieproject, waarbij bezoekers die spontaan klanken ten gehore Animatiefestival.

16 EERSTE SOLOTENTOONSTELLING JANIS RAFA. EATEN BY NON-HUMANS NAAR BUITEN Janis Rafa,( - ) A Sign of Prosperity to the Dreamer, 2014 - video Collectie Centraal Museum Utrecht; aankoop 2019 Image & copyrights CMU / Ernst Moritz 2019 De Griekse kunstenares Janis Rafa Met de titel van haar eerste solo- gebruikt films en sculpturen om met tentoonstelling Eaten by Non-Humans verstilde visuele beeldverhalen verwees Rafa naar het zogenaamde universele thema’s te belichten, als ‘niet-menselijke’. Het niet-menselijke sterfelijkheid, onze (rituele) omgang omvat niet alleen de dierenwereld, met verlies, maar ook de relatie maar ook computer gestuurde tussen mens en dier en tussen mens systemen en robots. Eaten by en landschap. Non-Humans kon het best vergeleken worden met een visueel essay, waarin de vraag over de hiërarchie tussen mens en niet-mens op subtiele wijze aan de orde kwam. OKTOBER

VIDEOWERK BUITEN HET MUSEUM Rafa’s A Sign of Prosperity to the Dreamer was het eerste videowerk dat buiten op de nieuwe gevelschermen werd vertoond en voor iedereen in Utrecht te bezichtigen was. Het Centraal Museum blijft op deze stadsschermen ook in de toekomst op maat gemaakte videokunst programmeren.

17 NIEUWE WEBSITE

Ook het Centraal Museum kreeg in oktober een vernieuwde website. Veel kleur en foto’s en een nieuw font geven deze een aantrekkelijk en modern uiterlijk. De navigatie- en zoekfuncties zijn sterk verbeterd.

De nieuwe website biedt daarnaast verhalen om de bezoekers meer verdieping en achtergronden te geven over diverse onderwerpen. In de toekomst worden telkens nieuwe verhalen toegevoegd.

Ook is het mogelijk om op de nieuwe website online kaarten te kopen voor het Centraal Museum. Na een pilot tijdens de Jan Taminiau- tentoonstelling, konden we in oktober van start gaan met de online kaartverkoop voor Utrecht, Caravaggio en Europa. De bezoekers maakten voor beide blockbusters gretig gebruik van de mogelijkheid om online te bestellen. OKTOBER

18 VAN KIJKEN NAAR ZIEN dagen om kritisch te kijken, te vertellen wat ze zien en hierover met elkaar in gesprek te gaan. Stapsgewijs Het Centraal Museum was gastheer worden de studenten zich zo meer voor een grote conferentie ten bewust van aannames, vooroordelen, behoeve van het MBO. Ruim honderd andere perspectieven en hoe die de docenten wisten de weg naar het blik kunnen beïnvloeden. Het museum te vinden voor het programma van Kijken naar zien werd programma rondom Van kijken naar ontwikkeld door Museum Boijmans zien, dat in de conferentie werd Van Beuningen in samenwerking met toegelicht. In dit programma voor het uitgeverij Codename Future. MBO werken Museum Boijmans Van Daarnaast werd voor het programma Beuningen, Fries Museum, Van samengewerkt met LKCA en het Abbemuseum, het Netwerk Expertisecentrum Kritisch denken van Burgerschap en het Centraal Museum ROC Midden Nederland. Utrecht samen om studenten uit te

350.000ste bewoner van Utrecht NOVEMBER 350.000STE BEWONER VAN UTRECHT

Met de geboorte van Sebastiaan uit Zuilen telt Utrecht nu officieel 350.000 inwoners. Sebastiaan, de 350.000ste bewoner van Utrecht krijgt cadeaus uit handen van burgemeester Jan van Zanen en artistiek directeur Bart Rutten.

19 ZM KONING WILLEM ALEXANDER OPENT van Juseppe de Riberra. De UTRECHT, CARAVAGGIO EN EUROPA tentoonstelling toonde de drie Utrechters te midden van Europese navolgers van Caravaggio. Daarnaast Op 15 december werd Utrecht, waren bijzondere werken van Caravaggio en Europa geopend door Caravaggio zelf te zien. De eerste Koning Willem-Alexander. Met maar vier weken De graflegging van liefst tweeënzestig bruiklenen, Christus uit het Vaticaan, die in zijn waarvan er vijfenveertig nog nooit in tijd al werd geroemd als Caravaggio’s Nederland waren geweest, toonde de mooiste werk. Ook was De meest ambitieuze tentoonstelling uit mediterende Hiëronymus van onze geschiedenis de drie Utrechtse Caravaggio te zien. caravaggisten , en Hendrick ter Voor de tentoonstelling werd Er was zowel in het museum Brugghen. Deze drie jonge mannen samengewerkt met de gemeenten als in de stad veel te doen trokken begin zeventiende eeuw naar Utrecht en Amersfoort, waarmee de rondom Utrecht, Caravaggio en Rome en werden geïnspireerd door tentoonstelling via Utrecht Marketing Europa. Zo werd er een film de kunst van Caravaggio, maar ook additionele exposure kreeg. over Caravaggio in het Louis Hartlooper Complex geprogrammeerd, waarvoor men op vertoon van een ticket van de tentoonstelling terecht kon. Veel activiteiten rondom Utrecht, Caravaggio en Europa stonden en staan in het teken van muziek; in de tentoonstelling zelf verzorgde mondharpist Danibal een optreden. Holland Baroque deed onderzoek naar componisten uit die tijd dat in 2019 zal uitmonden in een concert. Zelfs de beiaardier van de Domtoren sloot aan met een concert. DECEMBER Om in te spelen op het groeiend aantal bezoekers werd het

Utrecht, Caravaggio en Europa terras van Café Centraal Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Jan-Kees Steenman overkapt.

20 ART ROCKS Kröller-Müller Museum, Bonnefantenmuseum, Drents Museum, Tropenmuseum, Museum Art Rocks is de grootste Nederlandse Prinsenhof Delft en het Centraal muziekcompetitie die kunst en muziek Museum Utrecht. samenbrengt. Art Rocks daagt muzikanten uit zich voor een lied te In het Centraal Museum Utrecht zijn laten inspireren door een kunstwerk. er tweeënveertig songs geschreven De ruim 50 kunstwerken en objecten geïnspireerd op werken uit de waar muzikanten zich door kunnen collectie. Twee van deze artiesten zijn laten inspireren in 2018, behoren tot in de finale terecht gekomen en de collecties van zeven hebben het lied ten gehore mogen toonaangevende Nederlandse musea: brengen op het poppodium Paradiso Boijmans Van Beuningen Rotterdam, in Amsterdam. DECEMBER

21 EDUCATIE

Het Centraal Museum biedt op diverse wijzen verdieping in de collectie- opstelling en bij tentoonstellingen. In de kaders bij de tentoonstellingen in dit jaarverslag kon u al meer informatie vinden over onder meer de workshops die we dit jaar gaven tijdens de tentoonstelling Jan Taminiau. Reflections. op onder meer de Lapjesmarkt, Lowlands en in het museum. Tijdens De Line Up organiseerden we samenwerkingen met onder meer de bibliotheken. Zo zorgen we dat onze bezoekers kunnen genieten van een vaak interactief programma.Verder kunnen bezoekers op de zondagen vijf verschillende instaprondleidingen volgen die telkens een ander thema adresseren en hier aan de hand van de kunst in ons museum op ingaan, zoals de radicalen, vernieuwers en grote veranderingen in de kunst, en politiek, macht en maatschappij, verzet en sociaal commentaar in de Cevdet Erek (Istanbul 1974), Shading monument 2017 Collectie Centraal Museum Utrecht; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds 2017 kunst. Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Adriaan van Dam

Ruimt twintig onderwijsprogramma’s bieden docenten en leerlingen een keur aan lesmateriaal, toegespitst op Ontwikkeling van taalgevoel is een Vanzelfsprekend blijft er ook aandacht primair onderwijs, VMBO, MBO, belangrijk speerpunt. In het nijntje voor de ouderen. De programma’s HAVO, VWO en WO. museum zijn er interactieve voorlees­ Onvergetelijk Centraal en het koffers om kindjes daarmee te helpen. Alzheimercafé voor ouderen met Daarnaast waren er specifieke In 2018 werd de samenwerking met Alzheimer en hun dierbaren en Vrijdag samenwerkingen met de ASschool en voorschoolse opvang gecontinueerd Museumdag en Vier het leven voor Puntenburg, X11, Glu, en veel groepen met peuters wisten alleenstaande ouderen worden conservatorium, HKU en Nimeto. de weg naar het museum te vinden. gecontinueerd.

22 BEHOUD EN BEHEER VAN DE COLLECTIE

Een uniek stuk voor Nederland en Utrecht is De overgave van de stad Utrecht op 30 juni 1672. Schilder en wandtapijt-ontwerper Lambert De Hondt II creëerde het in 1672. Het Centraal Museum Utrecht kon het werk aankopen met steun van het Mondriaanfonds en het KF Heinfonds. Op het schilderij staat het moment afgebeeld, waarop het stadsbestuur in het rampjaar 1672 de sleutels van de stad overdraagt aan de Franse koning Lodewijk XIV. Het Centraal Museum bezat nog geen enkel stuk dat naar dit dramatische, maar ook cruciale moment in de Utrechtse geschiedenis verwijst.

In 1929 verbouwde Rietveld de zolderkamer van mevrouw Fraenkel- 2018 was ook een mooi jaar voor de beroemde AIDS behang in gedeeld Nieuwstraten. Voor deze verdieping collectie: we zijn trots op het feit dat we eigendom met het Stedelijk Museum. ontwierp hij een asymmetrisch laag circa honderd schenkingen mochten Daarnaast werden drie Infected bankje. De lage rood-blauwe ontvangen, waaronder belangrijke Rietveld stoelen gekocht waarin het lattenleunstoel werd door Rietveld ook stukken van Marlene Dumas, Peter Vos collectief de ‘zuivere’ betekenis van speciaal voor haar gemaakt. Ze vond en Gerrit Rietveld. Daarnaast belichten deze De Stijl iconen toe-eigent om de de originele lattenstoel onvriendelijk we graag een aantal opvallende impact van AIDS aan te kaarten door voor vrouwen, die in die dagen hun toevoegingen aan de collectie. de kleur geel te vervangen door haar vaak in een knotje hadden dat groen. Het Centraal Museum verwierf tegen de leuning drukte. Rietveld Hans Spekman schonk voor de meerdere werken in gedeeld deed voor haar een aantal collectie stadsgeschiedenis een van eigendom: het videowerk De jurk van aanpassingen aan het de truien die hij als wethouder van Jan Dietvorst en Roy Villevoye met wereldberoemde ontwerp. Deze Utrecht en voorzitter van de PvdA het Catharijne Convent en met het prachtige schenkingen waren van juli veelvuldig droeg. Frans Halsmuseum de video Progress tot en met 1 oktober te zien in het Bye Bye De Stijl Periode: 2017-12-16 – 2018-03-04 vs Regress waarin Utrechtse Centraal Museum. Locatie: Centraal Museum Utrecht Het museum verwierf met steun van bejaarden vertellen over de toekomst Image & copyright Centraal Museum Utrecht / Ernst Moritz 2017 de Vereniging Rembrandt het van gisteren en vandaag.

23 BEHOUD EN BEHEER VAN DE COLLECTIE ACTIEPLAN COLLECTIE

De collectie van de Gemeente Utrecht Collectie. In dit actieplan is de hele Op basis hiervan wordt een wordt onderzoek gedaan naar de CENTRAAL MUSEUM OP REIS is al meer dan 175 jaar in beheer bij collectie prenten en tekeningen voorselectie gemaakt om de collectie mogelijkheden voor een nieuw depot, het museum. Wij vinden het belangrijk gecontroleerd, omgepakt, op te schonen. omdat duidelijk is geworden dat het dat onze collectie actueel blijft en dat gebarcodeerd en gedigitaliseerd. huidige depot niet blijft voldoen. De collectie is intensief getoond: naast er aandacht blijft voor onderhoud. De Bovendien zijn tientallen schilderijen Daarnaast zijn belangrijke stappen Vooruitlopend op deze ontwikkelingen de vaste collectie-opstelling, zijn Gemeente Utrecht heeft daarom in gerestaureerd. Ook is er veel gezet om de bewaaromstandigheden is in 2018 ook een extern zeshonderd objecten voor kortere of 2015 extra financiële ondersteuning progressie gemaakt in het controleren te verbeteren. Samen met de overloopdepot in gebruik genomen. langere tijd te zien geweest in het toegekend aan het Actieplan van de bewaarplaats van de objecten. gemeente Utrecht en andere partijen Centraal Museum zelf en in andere musea in binnen- en buitenland. We hebben met bruiklenen bijgedragen aan tentoonstellingen in onder meer Brussel, Parijs, Londen, Munchen, Oslo en Tokyo.

In Jakarta was de tentoonstelling Dutch Droog Design te zien, die het museum organiseerde in samenwerking met het ministerie voor buitenlandse zaken.

Achter de schermen is ook veel gebeurd: tientallen restauraties, de digitalisering van duizenden prenten en tekeningen en nader onderzoek naar mogelijkheden voor een nieuw depot dat nodig is om ook in de toekomst goed voor de collectie te kunnen blijven zorgen.

Met steun van de Getty werd onderzoek gedaan naar de restauraties van de buitenkant en het interieur van het Rietveld Schröderhuis. Dit zal in 2019 resulteren in een boek.

24 AANWINSTEN MODERNE KUNST Schenkingen zijn aangegeven in blauw

MOUNIRA AL SOLH Tas Visit-Utrecht Nijntje aan zee Overdracht 2018; inv.nr. 34918 Braille; 1963-1991; uitgebracht ter gelegenheid van twintigste jaar van Mercis; drukwerk, My speciality was to make a peasants’ Boek Stadsonderscheidingen Houd het toilet net ringband; schenking 2018; inv.nr. 34150 haircut, but they obliged me work till midnight Overdracht 2018; inv.nr. 34921 Stichting Bevordering Hygiënsche Gewoonten often 1963- oorspronkelijk ontwerp 1963; drukwerk; Envelop behorende bij voorlichtingspakket 2018; borduursel, verschillende soorten textiel; Romper voor alle nieuwgeborenen schenking 2018; inv.nr. 34116/002 Stichting Bevordering Hygiënsche gouache, potlood, pen, koffie en kurkuma op Gemeente Utrecht; overdracht 2018; inv.nr. 34922 Gewoonten textiel; aankoop met steun van het Mondriaan Na gebruik van het toilet handen wassen tot ‘s-Gravenhage 1963 oorspronkelijk ontwerp 1963 Fonds 2018; inv.nr. 34869 T-shirt Jongerenlintje en met drukwerk; schenking 2018; inv.nr. 34116/005 overdracht 2018; inv.nr. 34920 Stichting Bevordering Hygiënische Gewoonten FRANK AMMERLAAN 1963- oorspronkelijk ontwerp 1963; drukwerk; Groot verdriet. Stop kinderarbeid FNV Na gebruik van het toilet handen wassen tot schenking 2018; inv.nr. 34116/004 1999; drukwerk op papier; aankoop 2018; inv.nr. en met 34866 Untitled Stichting Bevordering Hygiënische Gewoonten Kinderpostzegels 2018; metaal op linnen; aankoop met steun van 1963; oorspronkelijk ontwerp 1963; drukwerk; 1969; aangetroffen 2018; inv.nr. 34914 ...met een boek het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34843 schenking 2018; inv.nr. 34116/003 1978; drukwerk op papier; aankoop 2018; inv.nr. Nijntje op de fiets (in ut Utregs) 34242 ERIK ANDRIESSE Nijntje in de dierentuin [1955] 2015; Oorspronkelijk uitgegeven in 1982. 1955; drukwerk op papier en karton; ingebonden Vertaling in het uit 2015 door uitgeverij N.V. Mateor tot boek; schenking 2018inv.nr. 34141 Ananassen Bornmeer.; drukwerk op papier en karton; aangetroffen 2018; inv.nr. 34867 1986; acrylverf op doek; aankoop 2018; inv.nr. aankoop 2018; inv.nr. 34916 Oor tegen Oor 34821 Een bril is best leuk Hans en Monique Hagen 1998; schenking 2018; Wij wassen onze handjes onze neusjes, onze 1975- i.o.v. kinderbrillen Pol-boetique; drukwerk inv.nr. 34915 MELANIE BONAJO mond en wij poetsen onze tandjes daarom op papier; aankoop 2018; inv.nr. 34865 zijn we zo gezond Zilveren speldje Jongerenlintje Stichting Bevordering Hygiënsche Gewoonten; Kristalsuiker bloed goed? geef het dan Progress vs Regress Overdracht 2018; inv.nr. 34919 Frederik Hendriklaan 34A ‘S-Gravenhage 1963; 1974; drukwerk op papier; schenking 2018; inv. 2016; Multimediainstallatie; aankoop met steun oorspronkelijk ontwerp 1963; drukwerk; nr. 34853 van het Mondriaan Fonds 2018 (Gezamenlijke Japanse postzegels schenking 2018; inv.nr. 34116/001 aankoop met het Frans Hals Museum); inv.nr. 2016; drukwerk op zelfklevend papier; aankoop S.O.S. O.S.S. 117 34232 2018; inv.nr. 34917 drukwerk op papier; aankoop 2018; inv.nr. 34241

25 100 jaar KVLO RENÉ DANIËLS HENRI JACOBS IRIS KENSMIL 1991; schenking 2018; inv.nr. 34117

Auto Piccadilly Journal Drawings 678: Waar Jeje Disi 1957; drukwerk op papier; ingebonden tot boek 1980-1985; olieverf op doek; schenking Paul 2013; inkt op papier; schenking 2018; inv.nr. 2016; houtskool op papier; aankoop met steun schenking 2018; inv.nr. 34233 Andriesse 2018; inv.nr. 34820 34896 van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34874/001-002 Groenogige Venus MARLENE DUMAS Journal Drawings 899: Red herring drukwerk op papier; aankoop 2018; inv.nr. 34240 2017; inkt en waterverf op papier; aankoop met MICHAEL KIRKHAM steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. ROBBIE CORNELISSEN EN KEES WENT Man met roze mond 34893 1985; olieverf op doek; schenking met dank voor Obst und Gemüse, Frisch und Verdorben de inzet van Libuse Brozek en Marja Bosma voor Enveloppe 2017; olieverf op doek; aankoop met steun van The black room de eigentijdse kunst 2018; inv.nr. 34830 1992; olieverf op doek; schenking Paul Andriesse het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34122 2018; Multimediainstallatie; aankoop met steun 2018; inv.nr. 34819 van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34842 The monk ERIK VAN LIESHOUT 1985; olieverf op linnen; schenking met dank Journal Drawings 845: Clockwork PAULINE CURNIER JARDIN voor de inzet van Libuse Brozek en Marja Bosma 2017; inkt en waterverf op papier; aankoop met Untitled voor de eigentijdse kunst 2018; inv.nr. 34831 steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 2017; mixed media; vinyl op papier; aankoop met 34894 Explosion Ma Baby GENERAL IDEA steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 2016; Multimediainstallatie; aankoop met steun 34143 Journal Drawings 683: Red, green, blue, black van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34123 spatial planning Infe©ted Rietveld 2013; inkt op papier; aankoop met steun van het BERT MEBIUS La tête qui tourne 1994; vernis en acryl op hout; aankoop met steun Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34895 2013; acrylverf op papier; fluweel; houten lijst met van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34851 perspex; aankoop met steun van het Mondriaan Untitled (Girl at opening night) Fonds 2018; inv.nr. 34125 AIDS behang CUNY JANSSEN 2018; inkt op papier; aankoop met steun van het 1990; bedrukt papier; aankoop met steun van de Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34897 Baubo fait la morte Vereniging Rembrandt 2018 (gezamenlijke Dick Bruna Untitled (Het woord Kerncentrale is een 2014; textiel; lurex; pruik; acrylverf; ongebakken aankoop met Stedelijk Museum Amsterdam); inv. 2007; Fotoprint; Schenking van Cuny Janssen tautologie) klei; aankoop met steun van het Mondriaan nr. 34852 2018; inv.nr. 34237 Fonds 2018; inv.nr. 34124 2018; inkt, gouache en collage op papier; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds JEROEN HERMKENS REMY JUNGERMAN La Vase magique 2018; inv.nr. 34900 (Viola Melon, Baiser Melocoton) 2014; ongebakken klei; stickers; spiegel; aankoop met Portret met Arnon Grunberg Pimba Adiba Untitled (Updates on abstraction) steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 2018; lithografie; aankoop 2018; inv.nr. 34145 2016; kaolien, textiel en hout; schenking 2018; 2018; inkt op papier; aankoop met steun van het 34126 inv.nr. 34111 Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34901

26 Untitled (Liever samen in de schaduw dan JOHAN RIJPMA MICHEL SEUPHOR KOEN TASELAAR alleen in het licht) 2018; gouache, acrylverf en inkt op papier; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds Extrapolate Zonder titel The Magic Garlic Color Theory - Imaginary 2018; inv.nr. 34898 2016; animated video; aankoop met steun van Inkt op papier; schenking van particulier 2018; Band #20 het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34844 inv.nr. 34827 2018; potlood op papier; schenking 2018; inv.nr. Untitled (Alle Menschen werden Frauen) 34839 2018; inkt and acrylverf op papier; aankoop met JOOP SCHAFTHUIZEN Zonder titel steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. Inkt op papier; schenking van particulier 2018; MICHAEL TEDJA 34899 inv.nr. 34828 Ein kleines weltgemälde Paintings are prisons 1977; collage en olieverf; schenking van PETER STRUYCKEN I, the universal being should have a 2018; inkt op papier; schenking 2018; inv.nr. particulier 2018; inv.nr. 34823 permanently high fever. 34967 Gemengde techniek op papier; schenking 2018; JOOP SCHAFTHUIZEN Legaat inv.nr. 34864 J.H. MOESMAN 2018; inv.nr. 34923 A boundary leads the way to communications Zonder titel ERIK SUIDMAN as emotional complex. Visschersplein 1973; Ingelijste collage; schenking van particulier Gemengde techniek op papier; schenking 2018; 1946; olieverf op doek; bruikleen 2018; inv.nr. 2018; inv.nr. 34822 inv.nr. 34863 34933 Albert Heijn Stervende bloem 2013; olieverf op doek; aankoop met steun van HELEN VERHOEVEN Venus en Sater 1979; Ingelijste polaroid foto; schenking van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34138 1928; houtskool en rood krijt op papier; aankoop particulier 2018; inv.nr. 34826 met steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. Dirk De Kruisafname 34112 HAN SCHUIL 2011; olieverf op doek; schenking 2018 2017; acryl op linnen; aankoop met steun van het (Schenking van familie Suidman); inv.nr. 34140 Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34862 NAVID NUUR HEAT XXXXIV Aldi De Zondeval 2017; Alkyd en spuitbusverf op aluminium; 2011; olieverf op doek; schenking 2018 2017; acryl op linnen; aankoop met steun van het Popcorn schenking 2018; inv.nr. 34235 (Schenking van familie Suidman); inv.nr. 34139 Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34861 2008; schenking Paul Andriesse 2018; inv.nr. 34128 HEAT XXXXII (zelfportret als) Slager ROY VILLEVOYE 2017; Alkyd en spuitbus op aluminium; aankoop 2002; olieverf op doek; aankoop met steun van Room for retreat met steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34137 2005-2008; Hout, mahonie coating; schenking 34234 The New Dress Paul Andriesse 2018; inv.nr. 34825 2016; video; katoenen jurk, mixed media; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds Untitled 2018 (gezamenlijke aankoop met Museum 2006-2008; plastic en verf; schenking Paul Catharijneconvent); inv.nr. 34127/001-002 Andriesse 2018; inv.nr. 34824

27 PETER VOS

De geschiedenis van het levendige kind Inkt op papier; schenking 2018; inv.nr. 34838

Scheppingsverhaal 1959; inkt op papier; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34155

ABC voor Kors Inkt op papier; schenking 2018; inv.nr. 34837

EVELYN TAOCHENG WANG

Excluded Winter with and without Santa Claus 2017; acrylverf en rijstpapier op canvas; Agnes B schoenen; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34120/001-003

Light Bulbs 2016; inkt en waterverf op rijstpapier; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34118

Black shirt 2017; inkt en acrylverf op rijstpapier; aankoop met steun van het Mondriaan Fonds 2018; inv.nr. 34119

VERSCHILLENDE KUNSTENAARS

Slagersvriend Mixed media; schenking Paul Andriesse 2018; inv.nr. 34829/001-025

Evelyn Taocheng Wang, Excluded Winter with and without Santa Claus, 2017, Galerie Fons Welters Foto: Gert Jan van Rooij

28 MODE EN KOSTUUMS Schenkingen zijn aangegeven in blauw

Oorbellen BERRY BRUN Tas met beugel en rits MAISON THE FAUX Schenking 2018; inv.nr. 34134/001-002 Schenking uit particuliere collectie Joke van Ruth 2018; inv.nr. 34905 Broche Trouwjurk Hiking pumps Schenking 2018; inv.nr. 34133 1964; zijde; schenking 2018; inv.nr. 34816/001- Riem 2018; leer, lakleer, kunstleer, suèdemetaal; 002 Schenking uit particuliere collectie Joke van Ruth aankoop 2018; inv.nr. 34236/001-008 Zwarte trouwjurk ca. 1921 2018; inv.nr. 34932 Zijden tule; zijde; kralen; schenking 2018; inv.nr. Avondensemble bestaande uit jas en rok ISSEY MIYAKE 34836 Schenking 2018; inv.nr. 34817/001-002 Gebreide top Gebreid katoen; schenking uit particuliere Plissé top Jurk naar ‘Petits Chevaux’ 1921-1926 COMME DES GARÇONS collectie Joke van Ruth 2018; inv.nr. 34930 Geplisseerd polyester; schenking uit particuliere Crepe, geborduurd; kralen; schenking 2018; inv. collectie Joke van Ruth 2018; inv.nr. 34906 nr. 34248 Zwarte jurk - Reproduction d’une serie des Schoenen met bloemmotief vetements ancients du 1950 Schenking Grietje Hartman 2018; inv.nr. Schenking uit particuliere collectie Joke van Ruth DRIES VAN NOTEN MATTIJS VAN BERGEN 34249/001-003 2018; inv.nr. 34931 Top met gestreepte foto print Painting Robe-Manteau uit de collectie JAN JANSEN Lang gilet Fotoprint; schenking uit particuliere collectie Joke Complementair Flanel wol; satijn; schenking uit particuliere van Ruth 2018; inv.nr. 34907 2014- najaar/winter 2014; canvas (katoen), Trouwschoenen collectie Joke van Ruth 2018; inv.nr. 34902 beschilderd; aankoop 2018; inv.nr. 34113/001 1964; crêpe georgette; aankoop 2018; inv.nr. YVES SAINT LAURENT 34908/001-002 Coltrui Ceintuur behorende bij Painting Robe- Gebreid; schenking uit particuliere collectie Conti Manteau uit de collectie Complementair HELMUT LANG Hermenet 2018; inv.nr. 34913 Roze tulband 2014- najaar/winter 2014; roodkoper; aankoop Ca. 1960-1970; aankoop 2018; inv.nr. 34940 2018; inv.nr. 34113/002 Top met tatoeage print Paper dress Schenking uit particuliere collectie 2018; inv.nr. Zilveren tulband Kimono Tepe Flowers uit de collectie Zwart 1990- voorjaar/zomer 1990; schenking Grietje 34911 Ca. 1960; lamé, tule; aankoop 2018; inv.nr. 2015; zijden organza, zeefdruk; aankoop 2018 Hartman 2018; inv.nr. 34818 34939 inv.nr. 34114/001 Gilet met fotoprint MAISON MARTIN MARGIELA Katoen; schenking uit particuliere collectie Joke ALEXANDER VAN SLOBBE MATTIJS VAN BERGEN van Ruth 2018; inv.nr. 34903

Top van handschoenen Ballon rok Ceintuur behorende bij Kimono Tepe Flowers Schenking uit particuliere collectie Joke van Ruth Schenking uit particuliere collectie ; inv.nr. 34912 uit de collectie Zwart 2018; inv.nr. 34904 2014- najaar/winter 2014; koper en messing; aankoop 2018; inv.nr. 34114/002

29 JAN TAMINIAU YOHJI YAMAMOTO

Borduurstalen Lange zwarte jurk met omgeslagen Zijden organza, geborduurd; kralen; aankoop manchetten 2018; inv.nr. 34928/001-003 2003; zijde satijn; wol; schenking Lam de Wolf 2018; inv.nr. 34910 Cocktailjurk uit Robotic Nature 2016; Micro neopreen, handbeschilderd zijden TESS VAN ZALINGE organza, borduursel, pailletten, kralen en draadwerk; aankoop 2018; inv.nr. 34927 Porceleyne fles-outfit VIKTOR & ROLF 2018-2018; aankoop 2018; inv.nr. 34892/001-005

Blouse aankoop 2018; inv.nr. 34909

T-shirt “Monsieur” 2003; schenking uit particuliere collectie; inv.nr. 34147

Overhemd “Monsieur” 2003; schenking uit particuliere collectie; inv.nr. 34146

Tas met bloempatroon 2003; schenking uit particuliere collectie; inv.nr. 34115

Riem “Monsieur” 2003; schenking uit particuliere collectie; inv.nr. 34230

JUNYA WATANABE

Herencolbert 2011- voorjaar/zomer 2011; katoen, zijde, suède, machinaal en handmatig genaaid; schenking uit particuliere collectie 2018; inv.nr. 34845 Overzicht borduurwerken Jan Taminiau

30 STADSGESCHIEDENIS Schenkingen zijn aangegeven in blauw

Vaandel Martelaren van Gorucm HENDRIK VAN OORT 1875-1925; damast en fluweel, geborduurd; schenking 2018; inv.nr. 34873 Achter de Dom en de Domstraat in 1827 Vaandel Maria Koningin van de Rozenkrans Aankoop met steun van de BankGiro Loterij 1875-1925; zijde en fluweel, geborduurd; 2018; inv.nr. 34868 schenking 2018; inv.nr. 34872 HENDRIK VAN VELTHOVEN Vaandel Aartsbroederschap Heilige Familie 1900-1909; natuurzijde en fluweel, geborduurd; Portret van Mathias Daniël Römer schenking 2018; inv.nr. 34870 Legaat 2018; inv.nr. 34855

Vaandel Heilige Radboud Portret van Johanna Alexandria van 1900-1925; natuurzijde en fluweel, geborduurd; Wachendorff schenking 2018; inv.nr. 34871 Legaat 2018; inv.nr. 34856

De beroemdste trui van Hans Spekman Schenking; 2018; inv.nr. 34108 PIETER CHRISTOFFEL WONDER

Kruisbloem Portret van Louisa Maria Momma en 1880; Aankoop; 2018; inv.nr. 34153 Alexander Everard Römer Legaat 2018; inv.nr. 34860 MARTIN DUVANDER Portret van Anna Wilhelmina van Doelen Legaat 2018; inv.nr. 34857 Regenboogzebrapad 2013 - aangelegd in Utrecht op 21 juni 2013; Portret van Alexander Everard Römer schenking 2018 (Overdracht van gemeente Legaat 2018; inv.nr. 34858 Utrecht); inv.nr. 34130

Portret van Hendrik Gabriel Römer LAMBERT DE HONDT II Legaat 2018; inv.nr. 34859

De overgave van de stad Utrecht aan de Franse legers op 24 juni 1672 Olieverf op doek; aankoop met steun van het Mondriaanfonds en het K.F. Hein Fonds 2018; inv.nr. 34244

31 TOEGEPASTE KUNST Schenkingen zijn aangegeven in blauw

EIGENDOM TRUUS SCHRÖDER-SCHRÄDER Theetafel CLAUDIA LINDERS NEXT ARCHITECTS Esdoorn, palissander fineer, glas, coromandel, linoleum; schenking 2018; inv.nr. 34832 Oorbellen Dare to UNLABEL Slow Glow lamp / Fat lamp Schenking 2018; inv.nr. 34134 Bureau ca. 1925 2003; textiel; aankoop met steun van de 2004; Glas, vet, elektriciteitsnoer, gloeilamp, Bureau voor mevrouw L.H. van Groningen- BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34162 kurk; aankoop met steun van de BankGiro Loterij Broche Koningsveld; aankoop met steun van Pon 2018; inv.nr. 34168 Schenking 2018; inv.nr. 34133 Holdings B.V. en de BankGiro Loteri 2018 TON MATTON, JAN KONINGS EN LUCAS VERWEIJ (gezamenlijke aankoop met het Rijksmuseum GERRIT THOMAS RIETVELD Ring Amsterdam); inv.nr. 34929 Schenking 2018; inv.nr. 34132 Free range kitchen 2001; Metaal, hout, plastic; aankoop met steun Paraplubak Boekenkast van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34185 1915; hout; zink; schenking 2018; inv.nr. 34231 DEJONGEKALFF Esdoorn,coromandel, kunststof; schenking 2018; inv.nr. 34834 HANS VAN DER MEER Lage Zigzagstoel met armleggers Table skin- strings & things 1932 (ontwerp); Metz & Co 1945-1950 2013; Silicone rubber, textiel; aankoop met steun RYAN GANDER (uitvoering); iepenhout; langdurig bruikleen 2018; van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34198 Team inv.nr. 34144 2012; video; aankoop met steun van de BankGiro Styling out of fatigue - Aatif (age 11) Loterij 2018; inv.nr. 34188 PIET HEIN EEK 2011; hout; aankoop met steun van New JAN ROTHUIZEN Carlsberg Foundation 2018; inv.nr. 34245 CHRISTIEN MEINDERTSMA Even-dik-en-breed stoel met armleggers (nr. Li Peng the factory worker 2227) CHRIS KABEL 2015; Potlood op papier; aankoop met steun van Hout, vilt, metaal; aankoop 2018; inv.nr. 34854 Wild bone china de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34207 2010-2011; Porselein, as ; aankoop met steun Shadylace parasol van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34191 PIET ELLING 2004; Polyester, aluminium, staal, PC; aankoop Li the taxi driver met steun van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 2015; Potlood op papier; aankoop met steun van 34171 BERTUS MULDER de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34208 Ontwerpperspectief van een theetafel Potlood op lichtdruk; schenking 2018; inv.nr. Vivien the travel agent DIRK VANDER KOOIJ Archief / documentatie Rietveld Schröderhuis 34835 2015; Potlood op papier; aankoop met steun van Schenking 2018 de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34209 Boekenkast Changing Vase Esdoorn, coromandel; schenking 2018; inv.nr. 2017; polystyreen; aankoop 2018; inv.nr. 34239 Yu Panging the retired investor 34833 2015; Potlood op papier; aankoop met steun van Bloown pendant light de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34210 2017; Staal, gerecycled synthetisch materiaal, elektriciteitssnoer; aankoop 2018; inv.nr. 34238

32 MART VAN SCHIJNDEL Construct me! STUDIO MINALE-MAEDA Red revisited 2015; aankoop met steun van de BankGiro 2005; polystyreen; aankoop met steun van de Loterij 2018; inv.nr. 34206 BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34175 Bureau Virtual florist Staal, glas; schenking 2018; inv.nr. 34217 Family vase 2011; polyamide; aankoop met steun van de Red revisited 2013; aankoop met steun van de BankGiro BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 2005; polystyreen; aankoop met steun van de TRUUS SCHRÖDER Loterij 2018; inv.nr. 34194 34205/001-006SUPERFLEX BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34177

Family vase Red Blue chair (Zanzibar Version) Ketting met hanger 2013; aankoop met steun van de BankGiro 2007- Editie 1, 2018; aankoop met steun van Schenking 2018; inv.nr. 34135 Loterij 2018; inv.nr. 34193 New Carlsberg Foundation 2018; inv.nr. 34246

DIRK VAN SLIEDREGT Glass series AA FRANK TJEPKEMA 2012; kristalglas; aankoop met steun van de BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34202 Fauteuil model 514C Signature vase Branzi 1960-1970; pitriet, metaal; schenking 2018 Glass series AA 2003; aankoop met steun van de BankGiro inv.nr. 34156; Helmut Smits 2012; kristalglas; aankoop met steun van de Loterij 2018; inv.nr. 34158 BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34203 Coin Signature vase Guixe 2012; Legering nikkel-messing, koper, zink, Glass series AA 2003; aankoop met steun van de BankGiro nikkel; aankoop met steun van de BankGiro 2012; kristalglas; aankoop met steun van de Loterij 2018; inv.nr. 34160 Loterij 2018; inv.nr. 34187 BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34201 Signature vase Wanders SIMON STARLING Glass series AA 2003; aankoop met steun van de BankGiro 2012; kristalglas; aankoop met steun van de Loterij 2018; inv.nr. 34159 Zig-Zag Chair BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34200 Designed by Gerrit Rietveld in 1934 and JO UITERWAAL reproduced using 45,910 year-old swamp Kauri STUDIO DROOG EN METAHAVEN wood in 2015 2015; aankoop met steun van New Houten sculptuur Carlsberg Foundation 2018 Investment is an invisible screw Hout; schenking 2018; inv.nr. 34136 inv.nr. 34247 2011; goud; Aankoop met steun van de BankGiro Loterij 2018; Inv.nr. 34966 BAS WARMOESKERKEN STUDIO DROOG

STUDIO MINALE-MAEDA Red revisited Glass series AA 2005; polystyreen; aankoop met steun van de 2012; kristalglas; aankoop met steun van de Inside-Out - sideboard with drawers BankGiro Loterij 2018 BankGiro Loterij 2018; inv.nr. 34199 2011; aankoop met steun van de BankGiro Loterij inv.nr. 34176 2018; inv.nr. 34204

33 DEVELOPMENT

Onze vaste partners – de Gemeente van het plan en een reisbudget Cultuurfonds, het VSB fonds en de Utrecht en de BankGiroLoterij, beschikbaar stelde om musea te Van de Ende Foundation dankbaar, de Rabobank Utrecht – maken onze bezoeken en bruiklenen te bespreken. Utrechtse fondsen, De Van Baaren reguliere activiteiten mogelijk en Een belangrijke en genereuze bijdrage stichting en het KF Hein fonds die voor dragen bij aan onze ambitieuze kwam van het Gieskes Strijbis fonds. deze gelegenheid boven hun reguliere programmering. Daarnaast zijn Daarmee werden de ambities voor wat plafond bijdroegen, de Turing projecten in het museum niet betreft de bruiklenen behaald. De Foundation, het Prins Bernard mogelijk zonder de steun van Rijksoverheid: de Rijksdienst voor het Cultuurfonds en het Fentener van publieke en private fondsen, Cultureel Erfgoed kende namens de Vlissingen fonds danken wij zeer particulieren en bedrijven. We minister van Onderwijs, Cultuur en omdat we dankzij deze breed gedragen willen hier dan ook graag van de Wetenschap een indemniteitsgarantie steun Utrecht, Caravaggio en Europa gelegenheid maken om hen toe. Gezien de hoge verzekerings­ naar deze hoogte konden stuwen. nogmaals te bedanken. kosten essentieel om deze tentoon­ stelling te kunnen realiseren. BEDRIJVEN TENTOONSTELLINGEN Daarnaast zijn we het Blockbuster­ fonds, de samenwerking van de BankGiroLoterij, het Prins Bernard Dank gaat uit naar de volgende JAN TAMINIAU. REFLECTIONS. bedrijven die als Centraal Sponsor, Fonds 21, M4Four, Modemuze en Centraal Kennispartner of Centraal De Bijenkorf droegen bij aan deze Member het museum zowel financieel, tentoonstelling. In De Bijenkorf kon als met kennis van steun voorzien. men een speciale etalage met vier ontwerpen van Jan Taminiau CENTRAAL SPONSOR JANIS RAFA. EATEN BY NON-HUMANS VRIENDEN bewonderen. LM Flower Fashion, Rabobank Utrecht Bidfood en Food, Jazz & DJ’s droegen De tentoonstelling Janis Rafa. Eaten Het aantal Vrienden groeide naar 250 CENTRAAL KENNISPARTNER bij aan een zeer feestelijke opening. by Non-Humans werd genereus vanaf 175. Er waren diverse Capgemini ondersteund door Stichting Hartwig activiteiten, zoals een workshop Ebru DE LINE-UP Hof Hoorneman Foundation. De kunstenares Janis (marmeren) en een rondleiding bij Jan De Line Up werd genereus Jaarbeurs Utrecht Rafa heeft ook een bijdrage van het Taminiau. Daarnaast was er een ondersteund door onder meer het Signify Mondriaan Fonds ontvangen in het bijzonder bezoek aan a.s.r., hier Mondriaan Fonds en stichting M4FOUR kader van de experimenteerregeling bekeken we o.a. de prachtige Zabawas. Kunstenaarshonoraria. kastenwand afkomstig uit De Utrecht CENTRAAL MEMBERS die daar in bruikleen is. De feestelijke UTRECHT, CARAVAGGIO EN EUROPA Gispen preview van Utrecht, Caravaggio en Allereerst was er het Mondriaanfonds Maison van den Boer Europa was voor de Vrienden een die het Centraal Museum steunde in Food, Jazz & DJ’s mooie afsluiting van het jaar. het onderzoek naar de haalbaarheid

34 DEVELOPMENT

BIJZONDERE BIJDRAGEN AANKOPEN

Het Mondriaan Fonds droeg in het De gezamenlijke aankoop van het kader van de experimenteer regeling behang General Idea kon worden Kunstenaarshonoraria in 2018 bij aan gerealiseerd met steun van de Michael Tedja. Hypersubjective, Janis Vereniging Rembrandt Rafa. Eaten by Non-Humans en de kunstenaars die deelnamen aan Met steun van het Mondriaan Fonds De Line Up tentoonstelling. incidentele aankoopregeling en het K.F. Heinfonds kon het Centraal Van Baaren stichting maakt het project Museum De overgave van de stad deCentraal mogelijk. Utrecht op 30 juni 1672 door Lambert de Hondt II verwerven. Tevens ontving het Centraal Museum een bijdrage collectieprogramma’s De Carlsberg Foundation droeg bij erfgoedinstellingen van het Mondriaan aan de aankoop van een Zig-Zag Fonds voor aankopen in 2019. stoel van Gerrit Rietveld.

SAMENWERKINGEN AMBASSADEURS CENTRAAL

Het programma Van kijken naar zien Veel dank zijn wij verschuldigd aan kan alleen worden gerealiseerd met onze ambassadeurs die zich met tijd behulp van Fonds 21, Van Leeuwen en expertise ook dit jaar weer hebben van Lignac Stichting, Ars Donandi + ingezet om het draagvlak buiten het W.J.O. de Vries en Tomenco museum te vergroten: Management & Consultancy, en de provincie Utrecht. Aukje Haan, Cecile Narinx, Cuno van Steenhoven, Doreen Boonekamp, Eric Balemans, Ingmar Heytze, Jan Willem Weissink, Mas Lubbers, Michaël Kortbeek, Peter Coffeng, Peter Pennekamp, Ronald van der Giessen, Astrid de Waal, Tessa de Waal, Trude Maas-de Brouwer en Willem Noyons.

35 VERSLAG RAAD VAN TOEZICHT

De Raad van Toezicht (RvT) bestaat uit Van belang acht de Raad ook de Vaticaan in bruikleen gaf. De RvT is SAMENSTELLING EN BEZOLDIGING RVT • Lid Raad van Toezicht Yulius zes leden: drs. Koen Perik (voorzitter), samenwerking met andere Utrechtse hierbij aanwezig geweest. (GGZ-instelling in Dordrecht) mr. Monique Commelin (secretaris), culturele organisaties, zoals met BAK • Lid curatorium postinitiële opleiding prof. dr. Rosemarie Buikema, Hans rond hedendaagse kunst en met het Het aantal bezoekers van het CM De RvT bestaat uit zes leden: tot registercontroller Erasmus Pieters, dr. Renée Steenbergen en festival le Guess Who 2018. steeg van 318.000 in 2017 naar bijna • Drs. Koen Perik (voorzitter) School of Accounting & Assurance prof. dr. Micha de Winter. Er zijn in Daarnaast was artistiek directeur Bart 390.000 vorig jaar: een stijging van • Mr. Monique Commelin (secretaris) 2018 geen mutaties geweest. Rutten gastconservator van de ruim twintig procent. De RvT kijkt • Prof. dr. Rosemarie Buikema Hans Pieters: zomertentoonstelling ‘Shelter’ in het terug op een mooi jaar met wederom • Hans Pieters • Ondernemer in vastgoed en horeca De Raad van Toezicht volgt de Code Catharijneconvent. zeer hoge bezoekersaantallen en • Dr. Renée Steenbergen • Voorzitter stichting No Limits Cultural Governance die staat voor constateert dat de directie en het team • Prof. dr. Micha de Winter • Lid Raad van Commissarissen goed bestuur, adequaat toezicht en De voorgenomen uitbreiding van het van museummedewerkers met Stadsherstel Utrecht transparante verantwoording. In 2018 nijntje museum, dat nog steeds veel enthousiasme verder werken aan de Er zijn in 2018 geen mutaties • Bestuurslid Stg. Beheer USV vergaderde de RvT vijf keer mét, en bezoek trekt, is in 2018 nader ontwikkeling van het museum. geweest. De leden van de RvT Hercules meerdere malen zonder de directie. uitgewerkt. Mooi resultaat is dat ontvangen een vergoeding Strategie en realisatie van Mercis naast bruikleengever ook GOVERNANCE CODE CULTUUR (vacatiegeld) voor aanwezigheid van Renée Steenbergen: doelstellingen, risicobeheer, de financiële partner is geworden van de €256 per keer (voorzitter €316), met • Senior research fellow Mecenaat financiële situatie en de evaluatie van uitbreiding. De fondsenwerving een maximum van zes keer per jaar. aan Universiteit Utrecht lopende en afgeronde (development) wordt uitgebouwd met Het Centraal Museum onderschrijft de • Eigenaar Bureau Renée tentoonstellingen waren vaste hulp van leden van De Spil die zich als Governance Code Cultuur. Het NEVENWERK­ZAA­MHEDEN VAN DE RVT Steenbergen voor strategisch advies vergaderthema’s. De RvT heeft in ambassadeurs inzetten hun netwerk museum wordt bestuurd volgens het over verzamelen en mecenaat 2018 eenmaal overlegd met de OR. te betrekken bij de giftenwerving en Raad van Toezichtmodel, waarbij de • Bestuurslid van de Aziatische Kunst Rosemarie Buikema: De RvT heeft op eigen initiatief een sponsoring voor het CM. directie verantwoordelijk is voor de Vereniging VVAK in het • Hoogleraar kunst, cultuur en zelfanalyse gedaan onder leiding van dagelijkse sturing en de Raad van Rijksmuseum Amsterdam diversiteit Universiteit Utrecht een extern bureau. In 2018 programmeerde het museum Toezicht (RvT) toeziet op het beleid • Lid van de adviescommissies • Wetenschappelijk directeur van de een aantal interessante en succesvolle van de directie. De RvT staat de Collectiebeleid van musea en van Nederlandse Onderzoeksschool De RvT vindt het belangrijk dat het exposities, waaronder ‘Bye bye De directie met raad en daad bij en heeft Volkenkundige musea van het Gender Studies (NOG) team van conservatoren weer Stijl’, Wichman en de zeer goed een belangrijke klankbordfunctie. Mondriaan Fonds compleet is met het aantreden van de bezochte modeontwerpen van Jan Monique Commelin: nieuwe conservator Taminiau, waarvoor veel media- De RvT draagt tevens zorg voor de Micha de Winter: • Directeur Juridische Zaken, stadsgeschiedenis. Met belangstelling aandacht was. In het najaar trok ‘De evaluatie van het functioneren van de • Hoogleraar Pedagogiek Universiteit Immigratie- en Naturalisatiedienst volgt het de gedachtegang van het Line Up’, over de kracht van tekenen, statutair directeur en vergadert ten Utrecht team over het formuleren van een veel ook jongere bezoekers. Het jaar minste eenmaal per jaar buiten de • Bijz. Lector HU Koen Perik: meer dynamische collectieopstelling, werd klinkend afgesloten met de aanwezigheid van de directie. De • Lid RVT Kindertelefoon • Partner advieskantoor SIS Finance mede op grond van een nieuw opening van de tentoonstelling ‘Utrecht bezoldiging van de statutaire directie • Lid Bestuur Werkplaats Consulting aankoop- en collectiebeleidsplan Caravaggio Europa’ die de koning zelf valt binnen de kaders van de Wet Kindergemeenschap Bilthoven • Lid Raad van Toezicht Medisch waarvoor het Mondriaan Fonds opende en veel belangstellenden trok, Normering bezoldiging • Voorzitter Commissie Onderzoek Specialisten Noordwest (MSNW) 125.000 euro beschikbaar stelt. mede vanwege de Caravaggio die het Topfunctionarissen. geweld Jeugdzorg

36 PERSONELE BEZETTING EN was daarmee lager dan 2017 (5,66 % basischemie voor restauratoren, Ook werd in 2018 het strategisch Het functiewaarderingstraject is in ZIEKTEVERZUIM exclusief zwangerschap). De cursus kunstgeschiedenis, personeelsplan opgeleverd, waarmee 2018 afgerond. Alle bedrijfsarts is frequent betrokken en leidinggeven aan vrijwilligers, adlib, we een eerste stap zetten om te functiedocumenten zijn daarmee nog steeds wordt er gesproken met leren preserveren, leiderschap in komen tot een leeftijdsfasebewust opnieuw getoetst aan de actualiteit en Door het vertrek van medewerkers, medewerkers die vaker ziek zijn dan cultuur, vrouwelijk leiderschap, personeelsbeleid. Daarnaast werd het met behulp van een extern zijn er in 2018 twintig vacatures drie keer om te zien of er verband is kunststromingen in de 20e eeuw en opleidingsplan voor 2018-2019 adviesbureau opnieuw gewaardeerd. ontstaan. Zestien medewerkers met het werk. Over het algemeen is het storytelling ter verbetering van de gerealiseerd en is invulling gegeven beëindigden zelf hun dienstverband. ziekteverzuim niet werk-gerelateerd. fondsenwerving. aan de nieuwe Arbowetgeving. Daarnaast werd voor vijf nieuwe functies geworven. Aan het einde van HOSTMANSHIP het jaar waren 20 vacatures ingevuld.

Het gemiddeld aantal medewerkers Om de service en klantgerichtheid naar met een arbeidsovereenkomst in (potentiële) bezoekers te vergroten, dienst van het Centraal Museum bleef zijn in 2018 over alle afdelingen heen ongeveer gelijk op 97 (t.o.v. 98 in Hostmanship trainingen gehouden. 2017). Daarnaast was sprake van Bedoeling is dat hier in 2019 verder inhuur voor tijdelijke projecten: 13 opvolging aan wordt gegeven met de medewerkers (t.o.v. 16 tijdelijke ontwikkeling van toolkits en train-de- medewerkers in 2017). Er waren 86 trainers sessies. Uiteindelijk doel is om medewerkers gedetacheerd via hostmanship structureel binnen de Driessen in 2018 (t.o.v. 64 in 2017). organisatie te beleggen. Deze werden met name ingezet op de Inspiratiesessies voor het MT droegen afdeling Commerciële Zaken voor bij aan het verbeteren van ‘intern horeca en evenementen. Daarnaast samenwerken’. Eveneens zijn er om dit werkte het museum met 22 stagiaires verder in te bedden (t.o.v. 33 in 2017). afdelingsoverschrijdende sessies geweest en individuele Het aantal reguliere vrijwilligers bleef coachingstrajecten. In het kader van ten opzichte van 2017 vrijwel gelijk op kennisactualisatie zijn onder andere circa 100 personen. Zij werken nog trainingen gevolgd op het gebied van steeds bij de entree van het museum MS Office, conserveren hedendaagse en het nijntje museum. Daarnaast kunst, traceren herkomst werden in verband met de drukte voor kunstobjecten, de evolutie van kunst de tentoonstelling Utrecht, Caravaggio en beveiligingsopleidingen (BHV, en Europa vanaf 10 december 2018 luchtvracht, crisismanagement, beheer zestig tijdelijke vrijwilligers voor deze brandmeldinstallatie). Ter versterking periode aangenomen. van competenties zijn onder andere individuele trainingen gevolgd op het Het ziekteverzuim daalde in 2018 naar gebied van time management (getting 4,53 % exclusief zwangerschap en things done), vergadertraining, cursus

37 PASSIVA IN € 1.000 31-12-18 31-12-17 CIJFERS F Continuïteitsreserve 1.368 1.582

G Bestemmingsreserves ACTIVA EN PASSIVA Verzelfstandigingskorting 845 704 Tentoonstellingen 615 909 Nijntje Museum 40 - Totaal bestemmingsreserves 1.500 1.613

ACTIVA IN € 1.000 31-12-18 31-12-17 H Bestemmingsfondsen VASTE ACTIVA Voorschot liquiditeit 245 263 A Materiele vaste activa Bestemmingsfondsen 2.613 2.541 Kunstcollectie 40 50 Totaal bestemmingsfondsen 2.858 2.804 Gebouwen 512 518 Verbouwingen 5.655 5.977 I Voorzieningen Installaties 591 488 Jubilea 71 67 ICT voorzieningen 79 21 Onderhoud gebouwen 609 357 Activa in uitvoering 244 299 Totaal voorzieningen 680 424 Totaal materiele vaste activa 7.121 7.353

J Langlopende schulden B Langlopende vorderingen 2 2 Leningen 1.030 1.540 Totaal langlopende schulden 1.030 1.540 VLOTTENDE ACTIVA

C Voorraden 184 135 K Kortlopende schulden Crediteuren 1.584 946 D Vorderingen en overlopende activa Vooruitontvangen subsidies 313 224 Debiteuren 299 78 Vooruitontvangen betaling tickets 190 - Omzetbelasting 293 225 Nog te betalen 390 241 Overige vorderingen 1.139 945 Lening (aflossingsverplichting) 10 10 Overlopende activa 421 440 Reservering vakantiegeld 159 139 Totaal vorderingen en overlopende activa 2.153 1.687 Reservering verlofuren 139 106 Loonheffing en pensioenpremies 244 228 E Liquide middelen 1.006 679 3.030 1.894

TOTAAL ACTIVA 10.466 9.857 TOTAAL PASSIVA 10.466 9.857

38 CIJFERS BATEN EN LASTEN

BATEN IN € 1.000 REALISATIE 2018 BEGROTING 2018 REALISATIE 2017 LASTEN IN € 1.000 REALISATIE 2018 BEGROTING 2018 REALISATIE 2017 DIRECTE OPBRENGSTEN BEHEERLASTEN

Publieksinkomsten 21 Beheerlasten personeel 2.055 2.124 1.910 11 Omzet museumbezoek 2.565 1.460 1.860 Beheerlasten materieel 12 Omzet museumwinkels 892 603 735 22 Huisvesting 2.100 1.798 1.822 13 Omzet restaurant 604 400 415 23 Afschrijvingen 472 459 558 Overige inkomsten 24 Bedrijfsvoeringskosten beheer 857 564 607 14 Omzet bruiklenen en beeldmateriaal 99 78 112 25 Projectmatige kosten 135 - 84 15 Overige inkomsten 93 41 93 5.620 4.946 4.980 Totaal beheerlasten 39% 42% 43% INDIRECTE OPBRENGSTEN ACTIVITEITENLASTEN 16 Omzet evenementen 550 420 426 31 Activiteitenlasten personeel 3.721 3.372 3.232 17 Overige indirecte opbrengsten 515 37 82 Activiteitenlasten materieel Totaal opbrengsten 5.318 3.038 3.723 Percentage opbrengsten 37% 26% 30% 32 Commerciële activiteiten 1.114 741 820 33 Collectiebeheer 179 219 208 BIJDRAGEN 34 Aankopen 688 465 441

18 Subsidie provincie - - - 35 Tentoonstellingen 2.420 1.520 1.132 19 Subsidie gemeente 36 Publiek en informatie 340 245 403 7.457 7.457 7.326 37 Bedrijfsvoeringskosten activiteiten 109 82 81 Exploitatiesubsidie 52% 65% 58% 38 Projectmatige activiteiten 386 250 360 53 - 8.958 6.894 6.678 Subsidie tbv incidentele doelen - Totaal activiteitenlasten 0% 0% 61% 58% 57% Overige inkomsten 93 41 93

Overige bijdragen private middelen TOTAAL LASTEN 14.577 11.839 11.658 1.515 1.022 1.569 20 Bijdragen fondsen en sponsors 11% 9% 12% Totaal bijdragen 9.025 8.479 8.894

TOTAAL BATEN 14.343 11.518 12.617

39 CIJFERS RESULTATEN

RESULTAAT IN € 1.000 REALISATIE 2018 BEGROTING 2018 REALISATIE 2017 Totaal baten 14.343 11.518 12.617 Totaal lasten 14.577 11.839 11.658 41 Saldo uit gewone bedrijfsvoering -234 -321 959 42 Saldo rentebaten / - lasten -39 -100 -39 RESULTAAT VOOR BESTEMMING -273 -421 919 (baten - lasten) Overige inkomsten

BESTEMMING RESULTAAT REALISATIE 2018 BEGROTING 2018 REALISATIE 2017

43 Mutaties bestemmingsreserves Continuiteitsreserve -214 -3 -102 Best.reserve tentoonstellingen -294 -300 541 Best.reserve liquiditeit -18 -18 -18 Best.reserve verzelfstandigingskorting 141 141 141 Best.reserve Actieplan collectie -213 -250 -35 Fonds Rietveld Schröderhuis -7 5 5 Fonds Van Baarencollectie 3 3 3 Best.fonds collectie uitbreiding+instand 32 - 383 Best.fonds uitbreiding nijntje museum 257 - - Best.reserve Nijntje museum 40 - - MUTATIES (stortingen - onttrekkingen) -273 -421 919

VRIJ TE BESTEMMEN RESULTAAT - - -

40