Hatmi Zıpzıpı / alceae

Beslendiği bitkiler: , , cinsinde çeşitli ebegümeciler.

Habitat: Kuru ılık açık alanlar, kurak çayırlar, kaba alanlar, yol kenarları, çiçekli dağ yamaçları, orman kenarları gibi araziler.

Uçuş dönemi: İkim koşullarına göre, Mart-Nisan diğer bölgelerde Mayıs-Ağustos ayları.

Tüylü Zıpzıp /

Beslendiği bitkiler: ve cinsinden bitkiler.

Habitat: Çiçekli çayırlar ve yamaçlar, kayalık vadiler, bazen orman açıklıkları, genellikle nemli alanlarda görülür.

Uçuş dönemi: Haziran sonu ve Ağustos ortası.

Mermer Zıpzıpı /

Beslendiği bitkiler: Stachys spp.

Habitatı: Sıcak ve çayırlı bölgeleri tercih eder. Kayalıklarla ve arazilerde yaşar. Ege bölgesinde nadir olmak üzere ülkemizin her yerinde bulunurlar.

Uçuş dönemi: Mayıs - Temmuz ayları arasında tek nesil oluşturarak uçar.

Şark Zıpzıpı /

Beslendiği bitkiler: Yumurtalarını Ebegümeci bitkisi (Stachys, Marrubium ) yapraklarının üst kısmına tek tek bırakırlar. Lamiaceae (ballık) familyasından bitki türleri ile beslenir

Habitatı: Sıcak bölgeleri, çiçekli alanları, nehir kenarlarını tercih eder. İklime bağlı olarak üç veya daha fazla nesil oluşturabilirler. Hemen hemen Türkiye nin her yerinde görülebilir.

Uçuş dönemi: Mayıs - Eylül Aylarında uçar.

Cezayir Zıpzıpı / Carcharodus stauderi

Beslendiği bitkiler: Tırtılları ile beslenir.

Habitatı: Carcharodus stauderi, özellikle konukçu bitkilerin bol olduğu, ağır otlu (keçi), kayalık, kuru ve sıcak alanlara yerleşir. Kurak ve taşlık arazileri ve kuru dere yataklarını tercih eder.

Uçuş dönemi: Haziran - Eylül Ayları arasında uçar. Yüksekliğe göre Mayıs-Eylül.

Sarı Benekli Zıpzıp / Carterocephalus palaemon

Beslendiği bitkiler: Türler, nemli yerlerin çoğunda orta ila yüksek üretimi olan çimler üzerinde beslenir. Tırtılları kuru yapraklardan oluşan bir korunakta, 2-3 cm kadar büyüyebilir ve kış uykusuna yatar.

Habitatı: Türkiye’de, Rize ve Bursa görülür. Nemli ormanlarda gür, daha fazla büyüyen meralar, açıklıklar, sulak alanlar, çimenli forb toplulukları ve saçakları içerir.

Uçuş Dönemi: Mayıs - Temmuz aylarında tek nesil oluşturarak uçar.

Kara Zıpzıp / Erynnis marloyi

Beslendiği bitkiler: Prununs cinsi dâhil, gül giller ve çalıları.

Habitatı: Kurak, Kayalık yamaçlarda, dağlarda, yarı açık meralarda, dere kenarları. Bütün bölgelerde görülür.

Uçuş Dönemi: Birinci nesil mart-mayıs, ikinci nesil haziran sonu -temmuz sonu, sadece Akdeniz Bölgesinde olmak üzere üçüncü nesil eylül-ekim.

Nostrodamus / nostrodamus

Beslendiği bitkiler: (Çayır), Potentilla, Aeluropus ve Panicum familyasından çeşitli bitkileriyle beslenir.

Habitatı: Sıcak veya yarı kurak bölgelerde veya Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerde yaşar. Gegenes nostrodamus kıyı bölgelerinde, kum tepelerinde, kuru dere yataklarında, sulak alanlarda ve diğer çimenli ve sıcak yerlerde yaşar. Genellikle denize yakın bulunur, ancak bazen iç kısımda da bulunur

Uçuş Dönemi: Mayıs Ağustos arası uçar. Birbirini takip eden birkaç nesil oluştururlar.

Paslı Zıpzıp / Erynnis tages

Beslendiği bitkiler: Tırtılları; Fabaceae, özellikle Hippocrepis comosa, Coronilla varia ve Lotus corniculatus ile beslenir.

Habitatı: Tüm bölgelerde yaygındır. Orman açıklıklarını ve çayırlıkları tercih eder. Özellikle besleyici-fakir, her türlü ılık çayırlıklar, seyrek bitki örtüsü alınmış berraklıklar, çok geniş, yetersiz yol dolguları ve benzeri yerlerdir.

Uçuş Dönemi: Nisan - Haziran ayları arasında uçar.

Cüce Zıpzıp /

Beslendiği bitkiler: Tırtılları Gramineae ve erecta gibi çeşitli otların üzerinde beslenir. Tırtıl, yazın bile dayanıklı gıda sunan kuraklığa dayanıklı çimlerde yaşıyor. Ancak yaz aylarında sulama hendeklerinde ve sulak alanlarda da ovipisyon için çimenler kullanılır.

Habitatı: Ege ve Akdeniz sahil kesimi illeri Sıcak ve kayalık bölgeleri tercih eder. Gegenes pumilio çoğunlukla sıcak, kıyı yamaçlarında, kayalık alanlarda ve çok geniş zeytinliklerde yaşar. Daha az sıklıkla iç bölgelerde, sıcak yamaçlarda deniz seviyesinden 1200 m yüksekliğe kadar bulunurlar.

Uçuş Dönemi: Nisan ekim ayları arasında uçar. 3 nesil oluştururlar

Gümüş Benekli Zıpzıp / Hesperia comma

Beslendiği bitkiler: Yumurtalar, Festuca ovina agg gibi çimlerde toplanır, ve beslenir.

Habitatı: 3900 rakıma kadar görülebilir. Çayırlık yamaçlarda, özellikle kurak bölgelerdeki su kenarlarında bulunur. Dağların güney yamaçlarını tercih eder. Uçuş Dönemi: Temmuz ve Eylül aylarında görülür.

Beyaz Benekli Zıpzıp / Heteropterus morpheus

Beslendiği bitkiler: Tırtılı, Molinia, Phleum veya Brachypodium gibi orta ile yüksek üretime sahip çimlerde yaşar.

Habitatı: Heteropterus morpheus, nemli orman kenarlarında, orman açıklıklarında, sulak alanlarda, geniş sığır meralarında ve benzeri yerlerde yaşar.

Uçuş Dönemi: Haziran sonundan ağustos başlarına kadar olan dönemde uçar.

Akdeniz Zıpzıpı / Large Grizzled / Muschampia proto

Beslendiği bitkiler: Çoğunlukla Phlomis herba-venti, aynı zamanda Phlomis lychnidis gibi diğer Phlomis türleri.

Habitat: Muschampia proto, kayalık yamaçlar, bozkırlar, meralar, beyaz meşe çalılıkları gibi sıcak ve kuru habitatlarda yaşar. Uçuş Dönemi: Nisan – Ekim ayları.

Mozaik Zıpzıpı / Muschampia tessellum

Beslendiği bitkiler: Phlomis spp türleri.

Habitatı: Türkiye’de Hakkari, Van, Şırnak bölgesinde nomas ise (Suriye Zıpzıpı olarak adlandırılmış) Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu'nun bazı yerlerinde yaşar. Muschampia tessellum, deniz seviyesinden 500 ila 1600 m yüksekliğindeki orta irtifada orta derecede kuru otlu, güneşli ve kısmi çalı bakımından zengin, büyük ölçekli, yoğun olarak otlatılmış mera manzaralarına yerleşir. Orman içi açıklıklar ve otlakları da tercih eder.

Uçuş Dönemi: Mayıs ortalarından Ağustos başlarına kadar görülebilirler. Tek nesil oluştururlar.

Orman Zıpzıpı / Ochlodes venatus

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar, Brachypodium pinnatum'daki xerothermic otlaklardan Calamagrostis ile yapılan açık kesikler üzerinde, Phalaris arundinacea veya Molinia ile ıslak fen çayırlarına kadar bulunabilir.

Habitatı: Seyrek ormanlar ve ağaçlı akarsu vadilerinde bulunurlar.

Uçuş Dönemi: Mayıs sonu-Ağustos başı.

Beyaz Çilli Kara Zıpzıp / Millet Skipper /

Beslendiği bitkiler: Phlomis spp türleri, geniş yapraklı ve sağlam çimlerle beslenir.

Habitatı: Akdeniz makisi görülen bölgeler. Göç davranışı gösterebilir.

Uçuş Dönemi: Nisan-Temmuz başı ve Eylül - Ekim uçuş zamanları, genelde iki nesil verir.

Büyük Boz Zıpzıp / Pyrgus alveus

Beslendiği bitkiler: Helianthemum sp. türü bitkilerle beslenir.

Habitatı:Pyrgus alveus daha geniş anlamda besleyici-fakir çayırlarda yaşar. Bu tür, bol miktarda kaya gülünün olduğu boşluklu alanları tercih eder. Pyrgus alveus, Helianthemum'un hala daha yüksek yoğunlukta bulunduğu az çok kapalı çayırlarda da üreyebilir.

Uçuş Dönemi: Temmuz - Ağustos aylarında uçar.

İspanyol Zıpzıpı / Pyrgus armoricanus

Beslendiği bitkiler: Potentilla tabernaemontani, Potentilla reptans, Potentilla arenaria, Fragaria vesca, Heliantemum nummularium.

Habitatı: Türkiye’nin her yerinde görülebilir. Çayırlar ve kuru çimen örtüsü üzerinde daha sık rastlanmaktadır. Pyrgus armoricanus, Potentilla bitkilerinin açık topraklarda veya yosunlarda büyüdüğü, yoğun bitki örtüsü olmayan, çok seyrek kaplı yerlere ihtiyaç duyar.

Uçuş Dönemi: Nisan ile eylül ayı ortasına kadar iki nesil olusturarak ucarlar.

Nadir Zıpzıp / Pyrgus carthami

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar genel olarak Potentilla verna ve Potentilla pusilla'da, türleriyle beslenir.

Habitatı: Pyrgus carthami, bozkır benzeri, kuru, zengin otlaklara ve tercihen karışımlı kuru çalılıklara sahip kayalık yamaçlarda yaşar.

Uçuş Dönemi: Mayıs - Temmuz ayları arasındaki dönemde uçar.

Güzel Zıpzıp / Pyrgus cinarae

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar Potentilla recta ve nadiren Potentilla hirta ile beslenir (kök yaprakları, saplar, en sık sapın yanında kaliks tabanı).

Habitatı: Tüm bölgeler. Pyrgus cinarae, beyaz meşe bölgesindeki tek bozkır yamaçlarında genellikle Pyrgus sidae, P. serratulae ve Spialia phlomidis ile birlikte geniş bozkır yamaçlarını kolonize eder.

Uçuş Dönemi: Haziran - Ağustos ayları arasındaki dönem.

Ebegümeci Zıpzıpı / Pyrgus malvae

Beslendiği bitkiler: Yumurtalar Potentilla, Agrimonia, Sanguisorba, Filipendula, Fragaria ve bazen de Rubus gibi çoğunlukla otsu Rosaceae'de depolanır. Bu bitkilerle beslenir.

Habitatı: Kuru çayırlar ve orman açıklıkları.

Uçuş Dönemi: Nisan-Mayıs ve Temmuz-Eylül. Yılda iki nesil oluştururlar.

Zeytuni Zıpzıp / Pyrgus serratulae

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar Potentilla verna), Potentilla heptaphylla, P. recta ve Alplerde ayrıca Potentilla aurea ile beslenir. Habitatı: Çiçekli çayırlar, Nemli orman açıklıkları ve akarsu vadileri.

Uçuş Dönemi: Mayıs-Eylül başı arası uçarlar.

Sarı Bantlı Zıpzıp / Pyrgus sidae

Beslendiği bitkiler: Beşparmakotları (Potentilla rita ve Potentilla hirta) türü bitkileri tercih eder.

Habitatı: Akarsu kenarları ve çiçekli çayırları tercih eder.

Uçuş Dönemi: Mayıs- Temmuz ayları arasında uçarlar.

Kızıl Zıpzıp / Spialia orbifer

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar Sanguisorba minor beslenir. Yumurtalar çiçeklere (genellikle ilkbaharda) veya yapraklara (çoğunlukla yaz aylarında) serilir.

Habitatı: Spialia orbifer, bozkır yamaçlarında, toprak setlerinde, çayırlarda, kayalık alanlarda, kuru yol kenarlarında ve meralarda yaşar.

Uçuş Dönemi: Nisan - Eylül ayları arasında iki nesil oluşturarak uçarlar. Sıcak bölgelerde Ekim sonuna kadar görülebilirler.

Acem Zıpzıpı / Persian Skipper / Spialia phlomidis

Beslendiği bitkiler: Bu tür kuru, genellikle kayalık yamaçlardaki Convolvulus türleri ile beslenir

Habitatı: Spialia phlomidis açık, sıcak kuru bozkır habitatlarında, kayalık yamaçlarda, otlaklarda ve meralarda yaşar.

Uçuş Dönemi: Haziran sonundan Temmuz sonlarına kadar tek nesildir.

Sarı Lekeli Zıpzıp / Thymelicus acteon

Beslendiği bitkiler: Brachypodium, Calamagrostis, Elymus familyasından bitkiler ile beslenir. Haziran-Eylül aylarında yumurtlar, Ağustos ayı ortalarında yumurtadan çıkmaya başlayan tırtıllar bütün yıl beslenirler ve kışı uykusuna yatarlar.

Habitatı: Kuru çalılık çayırlar, orman açıklıkları.

Uçuş dönemi: Nisan - Ağustos aylarında uçar.

Sarı Antenli Zıpzıp / Thymelicus sylvestris

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar Brachypodium, Calamagrostis veya Molinia gibi bitkilerle beslenip gelişir ve kış uykusuna yatar.

Habitatı: Thymelicus sylvestris, kuru çalılık çayırlar, orman açıklıkları.

Uçuş dönemi: Mayıs - Ağustos aylarında tek nesil oluştururlar.

Siyah Antenli Zıpzıp / Thymelicus lineolus

Beslendiği bitkiler: Alopecurus pratens-Brachypodiumsylvaticum- Bromobsis erecta

Not: Tırtılı Sarı antenli zıpzıpa benzer. Siyah antenli zıpzıpta baş kısmında iki siyah şerit bulunur.

Habitatı: Kuru çalılık çayırlar, orman açıklıkları.

Uçuş dönemi: Mayıs – Temmuz ayları. Doğu kesimlerde Haziran sonu- Ağustos başıdır.

Beşparmakotu Zıpzıpı/Pyrgus cirsii

Beslendiği bitkiler: Tırtıllar, Potentilla (Beşparmakotu) türleri ile beslenirler

Habitatı: Çiçekli çayırlar, Nemli orman açıklıkları ve akarsu vadileri.

Uçuş Dönemi: Ağustos - Eylül döneminde uçar.

Kaynaklar:

Ahmet BAYTAŞ- Türkiye’nin Kelebekleri Arazi Rehberi

http://www.trakel.org

http://www.pyrgus.de

(Bazı fotoğraflar trakel’den alınmıştır)

Not: Türler, tırtıldan pupaya kadarki gelişimi süreçlerinde, vücut rengi ve beneklerinde ton farklılıkları görülebilir.

Hazırlayan: Aytekin YAŞAR Katkı ve destek: Hakan YILDIRIM