Jsn-Vol.6-No.1-2016.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
วารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 มิถุนำยน 2559 ที่ปรึกษา (Editorial Advisory Board) ศ.ดร.ไชยวัฒน์ ค�้ำชู จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยำนุรักษ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รศ.ดร.ศิริพร วัชชวัลคุ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ บรรณาธิการ (Editor) รศ.ทัศนีย์ เมธำพิสิฐ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ บรรณาธิการผู้ช่วย (Associate Editor) คุณเอกสิทธิ์ หนุนภักดี โครงการสันติไมตรีไทย-ญี่ปุ่น เจ้าของ : สมำคมญี่ปุ่นศึกษำแห่งประเทศไทย กองบรรณาธิการ (Editorial Board) ห้อง 606 คณะรัฐศำสตร์ มหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์ ศ.ดร.สิริมนพร สุริยะวงศ์ไพศำล จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถนนพระจันทร์ แขวงพระบรมมหำรำชวัง รศ.ดร.สุรำงค์ศรี ตันเสียงสม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เขตพระนคร กรุงเทพมหำนคร 10200 รศ.ปรำณี จงสุจริตธรรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ URL: jsat.or.th, e-mail: [email protected] รศ.วรินทร วูวงศ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผศ.ดร.กัลยำณี สีตสุวรรณ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กำาหนดออก : ปีละ 2 ฉบับ มิถุนำยน และ ธันวำคม ผศ.ดร.ชมนำด ศีติสำร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วารสารออนไลน์ : https://www.tci-thaijo.org/ ผศ.ดร.เตวิช เศวตไอยำรำม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ index.php/jsn ผศ.ดร.ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น พันเอกหญิง ผศ.นงลักษณ์ ลิ้มศิริ สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ พิมพ์ที่ ผศ.ดร.บำรนี บุญทรง มหาวิทยาลัยนเรศวร บริษัท แก่นสำระ จ�ำกัด อ.ดร.ปิยวรรณ อัศวรำชันย์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 15/4 หมู่ 3 ต�ำบลบำงกระทึก อ�ำเภอสำมพรำน ดร.ทรำยแก้ว ทิพำกร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จังหวัดนครปฐม 73210 กรรมการกลั่นกรองประจำาฉบับ (Reviewers) ศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยำนุรักษ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รศ.ดร.สร้อยสุดำ ณ ระนอง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ รศ.ดร.อรรถยำ สุวรรณระดำ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รศ.วรินทร วูวงศ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผศ.ดร.สุพัฒนำ เอื้อทวีเกียรติ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผศ.ดร.บำรนี บุญทรง มหาวิทยาลัยนเรศวร ผศ.ดร.เตวิช เศวตไอยำรำม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ผศ.ดร.น�้ำทิพย์ เมธเศรษฐ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผศ.ดร.ยุพกำ ฟูกุชิม่ำ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผศ.ดร.คมกริช กำรินทร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ผศ.ดร.โสภำ มะสึนำริ มหาวิทยาลัยนเรศวร ผศ.ดร.นันท์ชญำ มหำขันธ์ มหาวิทยาลัยบูรพา พันเอกหญิง ผศ.นงลักษณ์ ลิ้มศิริ สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ อ.ดร.ปิยะนุช วิริเยนะวัตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อ.ดร.สุนทรี คันธรรมพันธ์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อ.ดร.ภัทร์อร พิพัฒนกุล มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ISSN 2229-1997 อ.ดร.ศิริวรรณ มุนินทรวงศ์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อ.ดร.วินัย จำมรสุริยำ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา อ.สรัญญำ คงจิตต์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อ.มนวัธน์ พรหมรัตน์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ดร.ทรำยแก้ว ทิพำกร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รศ.ทัศนีย์ เมธำพิสิฐ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คุณเอกสิทธิ์ หนุนภักดี โครงการสันติไมตรีไทย-ญี่ปุ่น วัตถุ ประสงค์ในการพิมพ์ วารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา (jsn Journal) เป็นวารสารวิชาการของสมาคม ญี่ปุ่นศึกษาแห่งประเทศไทย จัดพิมพ์ขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1. เพื่อเผยแพร่ผลการศึกษาและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับญี่ปุ่น ในสาขา มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ 2. เพื่อเป็นเวทีให้คณาจารย์ นักวิชาการ และนักศึกษาระดับปริญญาโทและ เอกได้แลกเปลี่ยนความรู้ ประสบการณ์ ใช้วารสารเป็นแหล่งต่อยอดองค์ความรู้ที่เป็น ประโยชน์ต่อสังคมและการพัฒนาประเทศชาติในเชิงบูรณาการ 3. เพื่อส่งเสริมให้เกิดการขยายเครือข่ายทางการศึกษาในวงกว้างและ เสริมสร้างความร่วมมือทางวิชาการในแขนงญี่ปุ่นศึกษาให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น jsn Journal ประกอบด้วย บทความรับเชิญ บทความวิจัย บทความวิชาการที่ ไม่เคยตีพิมพ์ที่ใดมาก่อน บทวิจารณ์หนังสือ บทความปริทัศน์ และรายงานสัมมนา โดย ทุกบทความต้องมีบทคัดย่อภาษาไทยและภาษาอังกฤษ วารสารมีการตีพิมพ์เป็นรูปเล่ม และเผยแพร่แบบออนไลน์ บทความวิจัยที่ได้รับการตีพิมพ์จะต้องผ่านกระบวนการ ตรวจสอบเบื้องต้นโดยกองบรรณาธิการและการทบทวนโดยผู้รู้เสมอกันด้วยระบบ ปกปิดชื่อ ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นของผู้เขียนบทความนั้นๆ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสาร jsn Journal jsn Journal Vol.6 No.1 (Jun. 2016) i Aim and Scope The “jsn Journal” is an academic journal of the Japanese Studies Association in Thailand, and is published once a year. The journal has following objectives: 1. To be a channel for the dissemination of research outputs related to Japan in the humanities and social sciences. 2. To be a platform for scholars, practitioners, and graduate students to share their knowledge and experience, as well as utilize the journal as a source to enhance the body of knowledge that benefits our society and nationally-integrated development. 3. To expand the network as well as strengthen academic cooperation in the area of Japanese studies. The “jsn Journal” consists of invited papers, original research papers, academic articles, review articles, book reviews and conference reports. Each paper must have an abstract in both Thai and English. The journal is published in simultaneous print and electronic editions. All research articles in this journal have undergone rigorous peer review, based on initial editor screening and double-blind peer review. Any views expressed in the articles are the views of the authors only. ii jsn Journal Vol.6 No.1 (Jun. 2016) Journal jsn ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 มิถุนายน 2559 สารบัญ หน้า บรรณาธิการแถลง v บทความวิจัยและบทความวิชาการ ญี่ปุ่นกับการจัดการเชิงสถาบันส�าหรับการให้และรับความช่วยเหลือ 1 เพื่อบรรเทาทุกข์และปฏิบัติการเพื่อมนุษยธรรม: กรณีศึกษาเหตุการณ์มหาภัยพิบัติ 3 ประการในปี 2011 ศิริพร วัชชวัลคุ Locality in Japanese Animation: Transboundary Interactions between 21 the Animation Tamayura and Takehara City in Hiroshima, Japan Masayuki Nishida การอุปถัมภ์การแปลหนังสือภาษาญี่ปุ่นในไทยด้านสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ 39 ช่วง ค.ศ. 1970-1980 ทนพร ตรีรัตน์สกุลชัย ญี่ปุ่นกับการพัฒนามาตรการริเริ่มเชียงใหม่: บทบาท แรงจูงใจ และความท้าทาย 57 นิรินธร มีทรัพย์นิคม ลักษณะการประสมและความหมายค�าประสม NV ในภาษาญี่ปุ่นและภาษาไทย 74 ณัฏฐิรา ทับทิม ความชัดเจนในการพูดแสดงความเห็นโต้แย้ง: การศึกษาเปรียบเทียบ 95 ผู้พูดชาวญี่ปุ่นกับผู้เรียนภาษาญี่ปุ่นชาวไทย ภรณีย์ พินันโสตติกุล jsn Journal Vol.6 No.1 (Jun. 2016) iii โหมโรงซากุระ : สังคีตลักษณ์และการวิเคราะห์ 114 นภดล ทิพยรัตน์ ความต้องการศึกษาต่อประเทศญี่ปุ่นของนักศึกษาชาวไทยและนโยบายรัฐบาลญี่ปุ่น 132 ในการรับนักศึกษาต่างชาติ ฮิโรนากะ โทมิตะ ทาโร โมจิซึคิ การบ่อนเซาะอัตลักษณ์ความเป็นชาติในงานวรรณกรรมของโอเอะ เคนสะบุโร 147 วรัญญา มหาจุนทการ ภาพไทยใน ซะโยะนะระอิท์ซุกะ: การศึกษาเปรียบเทียบระหว่างนวนิยาย 161 และภาพยนตร์ ภีมภัทร บัวระภา ทนพร ตรีรัตน์สกุลชัย The Role of Linguistic Relativity for the Teaching of Japanese Language 173 Hideo Maruyama iv jsn Journal Vol.6 No.1 (Jun. 2016) บรร ณาธิการแถลง สวัสดีท่านผู้อ่านทุกท่าน วารสาร jsn Journal หรือ วารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา ฉบับนี้เป็นฉบับปีที่ 6 เล่ม 1 (มิถุนายน 2016) ซึ่งมีความหนากว่าเล่มที่ผ่านๆ มา เนื่องจากมีทั้งบทความทั่วไป และบทความที่ได้มีการน�าเสนอปากเปล่าในที่ประชุมวิชาการระดับชาติญี่ปุ่นศึกษา ในประเทศไทย ครั้งที่ 9 วันที่ 17-18 ธันวาคม 2558 ณ โรงแรมเซ็นทาราหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ในวารสารฉบับนี้ มีบทความวิจัยและบทความวิชาการรวม 11 เรื่องเป็น บทความด้านสังคมศาสตร์ 3 เรื่อง ด้านภาษา 4 เรื่อง ด้านวรรณคดีและสื่อบันเทิง 3 เรื่อง และดนตรี 1 เรื่อง ประเด็นที่อยู่ในความสนใจของนักวิชาการด้านญี่ปุ่นศึกษาใน ปัจจุบัน มีความหลากหลายมากขึ้น อาทิ เรื่องการจัดการมหาภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ ญี่ปุ่นประสบ ญี่ปุ่นกับมาตรการริเริ่มเชียงใหม่ อิทธิพลของการ์ตูนอะนิเมะ การอุปถัมภ์ การแปลหนังสือภาษาญี่ปุ่น แนวคิดวิเคราะห์บทเพลงไทยส�าเนียงญี่ปุ่น ทางด้านภาษา ญี่ปุ่นมีบทความที่ศึกษาเปรียบเทียบภาษาญี่ปุ่นกับภาษาไทยในเชิงโครงสร้างค�าและ ความหมาย การใช้ภาษาในการสื่อสารเชิงโต้แย้ง ทฤษฎีภาษาศาสตร์สัมพัทธภาพที่ เน้นความเข้าใจในบริบททางวัฒนธรรม ด้านวรรณกรรม มีทั้ง การศึกษาวรรณกรรมของ เคนสะบุโร โอเอะ นักเขียนรางวัลโนเบลปี ค.ศ. 1994 ภาพไทยที่สะท้อนในนวนิยาย และภาพยนตร์ญี่ปุ่นร่วมสมัย ตลอดจน การวิเคราะห์เกี่ยวกับความสอดคล้องของ นโยบายรับนักศึกษาต่างชาติของรัฐบาลญี่ปุ่นกับความต้องการของผู้เรียนชาวไทย บทความแต่ละเรื่องได้รับการประเมินอย่างเข้มข้นจากผู้ทรงคุณวุฒิจาก หลากหลายสถาบัน กองบรรณาธิการใคร่ขอขอบคุณผู้ทรงคุณวุฒิที่กรุณาสละเวลา อันมีค่าในการกลั่นกรองให้ค�าแนะน�า ขอขอบคุณ Dr. Bruce Lloyd Leeds ที่ตรวจสอบ คุณภาพบทคัดย่อภาษาอังกฤษ และขอขอบคุณ อาจารย์ นักวิจัย นักวิชาการทุกท่านที่ ให้ความร่วมมือในการปรับปรุงบทความจนเสร็จสมบูรณ์ jsn Journal Vol.6 No.1 (Jun. 2016) v เนื่องในโอกาสที่ทีมงานกองบรรณาธิการได้เข้ารับการอบรมการใช้ระบบ ออนไลน์ของศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทย (Thai-Journal Citation Index Centre : TCI) ท�าให้วารสารฉบับนี้ได้ทดลองใช้ระบบออนไลน์ในการรับส่ง รวมทั้ง ประเมินบทความอย่างเต็มรูปแบบ ซึ่งได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีจากทั้งผู้นิพนธ์ บทความและผู้ทรงคุณวุฒิ ท่านผู้อ่านสามารถเข้าถึงบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารได้ ทาง https://www.tci-thaijo.org/index.php/jsn/index เพิ่มขึ้นอีกหนึ่งช่องทาง ท่านที่สนใจส่งบทความมาเพื่อรับการพิจารณาตีพิมพ์ในวารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา ฉบับปีที่ 6 เล่ม 2 (ธันวาคม 2016) สามารถติดต่อมาผ่านระบบออนไลน์ได้ตั้งแต่บัดนี้ ถึงเดือนกันยายน 2016 สุดท้ายนี้ ขออนุญาตใช้พื้นที่นี้ในการประชาสัมพันธ์ การประชุมวิชาการ ระดับชาติญี่ปุ่นศึกษาในประเทศไทย ครั้งที่ 10 ซึ่งจะจัดขึ้นในวันที่ 15-16 ธันวาคม 2559 ซึ่งสมาคมฯ จัดร่วมกับสถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หวังเป็น อย่างยิ่งว่า สมาชิกสมาคม และผู้ที่สนใจด้านญี่ปุ่นศึกษาจะร่วมแรงร่วมใจกันส่งผลงาน ที่ต่อยอดองค์ความรู้ใหม่ๆ ให้แก่วงการการศึกษาด้านญี่ปุ่นศึกษาในประเทศไทย กันอย่างอุ่นหนาฝาคั่ง หวังว่าจะได้พบกับทุกท่านในงานประชุมวิชาการครั้งที่ 10 นี้ รองศาสตราจารย์ ทัศนีย์ เมธาพิสิฐ บรรณาธิการวารสาร jsn Journal vi jsn Journal Vol.6 No.1 (Jun. 2016) ญี่ปุ่นกับการจัดการเชิงสถาบันสำาหรับการให้และ รับความช่วยเหลือเพื่อบรรเทาทุกข์และ ปฏิบัติการเพื่อมนุษยธรรม : กรณีศึกษาเหตุการณ์มหาภัยพิบัติ 3 ประการในปี 2011 ศิริพร วัชชวัลคุ* บทคัดย่อ บทความนี้พยายามอธิบายถึงการจัดการ แนวคิดในการศึกษา ได้มีการประยุกต์ใช้แนวคิด เชิงสถาบันและองค์กรของญี่ปุ่น ในการตอบสนอง เรื่อง อ�านาจอธิปไตยของรัฐ กฎหมายและวิธีปฏิบัติ ต่อสถานการณ์ฉุกเฉินในเรื่องการรับความช่วยเหลือ ระหว่างประเทศในเรื่องการรับความช่วยเหลือเพื่อ เพื่อมนุษยธรรม ในเหตุการณ์มหาภัยพิบัติ 3 บรรเทาทุกข์และปฏิบัติการเพื่อมนุษยธรรมระหว่าง ประการในปี 2011 เนื้อหาหลักของบทความ ประเทศ Cluster Approach และการจัดการ คือ การเปลี่ยนแปลงเชิงสถาบัน