Tarzan 3 | Dick Tracy 23 | Filmkeuring 31 | Im 37
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
TARZAN 3 | DICK TRACY 23 | FILMKEURING 31 | IM 37 #48 Film FunVIERDE JAARGANG TARZAN Dick Tracy Filmkeuring IM TARZAN 3 | DICK TRACY 23 | FILMKEURING 31 | IM 37 Film Fun wenst alle lezers mooie feestdagen toe en veel filmplezier in 2018 Tekst en foto’s: Thys Ockersen/Stillphoto Gastredacteuren: Film Fun Peter Cuijpers, Ruud den Drijver, Michael Helmerhorst, Wim Jansen, Film Fun is een tijdschrift van Thomas Leeflang, Hans van Pelt, Thys Ockersen Bram Reijnhoudt. dat maandelijksverschijnt MAAR VOORAL OOK JANE en geleverd wordt aan een Vormgeving: Hille Tymstra select gezelschap Thys Ockersen Films De schepper van Tarzan, Edgar Rice Burroughs, die nooit een geïnteresseerden. Wilhelminaweg 54 2042NR ZANDVOORT voet in Afrika heeft gezet, vond dat er elk jaar een Tarzan-film Dit is nummer 48 ßthysockersenfilms.com moest verschijnen. Zo’n vaart nam het niet, maar toch kun- 4e jaargang december 2017 [email protected] ©2016: Thys Ockersen Films/Film Fun nen sinds het begin van de vorige eeuw ruim vijftig verfilm- De Film Fun-uitgaven kunnen ingen worden geteld, niet meegerekend imitaties, animatief- hier worden gedownload. ilms en tv-series. Vorig jaar nog zagen we onze oerwoudheld en halfgod terug in de bioscooop, dit keer INHOUD TARZAN 3 | DICK TRACY 23 | FILMKEURING 31 | IM 37 welbespraakt en politiek geëngageerd. De films blijven komen, maar in het begin was het woord… door Bram Reijnhoudt Toen Tarzan onder de schitterende Afri- kaanse maan de woeste canon afliep, was het ‘hem, alsof de jungle hem riep. De eenzaam- heid en de woeste vrijheid vervulden zijn hart met levenslust en veerkracht (…) Trots, majestueus, de prachtige staart omhoog slaande, zijn twee vurige ogen gericht op zijn prooi, stond daar Numa ‘el adrea’, de zwarte leeuw (…) Een reuzenarm omcirkelde de zwartgemaande keel en één-, twee-, drie- Op de set van Tarzan and his Mate (MGM, 1933), met Johnny Weisssmuller en Maureen O’Sullivan. maal bliksemde een scherp lemmet in en uit December 2017 3 TARZAN 3 | DICK TRACY 23 | FILMKEURING 31 | IM 37 Edgar Rice Burroughs (1875-1950). Burroughs zag het levenslicht in Zijn eerste verhalen (spelend op Chicago. Als jongeman wilde hij militair de planeet Mars) werden in 1911 worden, maar hij werd afgekeurd. gepubliceerd door het All story Mafgazine, Allerlei baantjes volgden, tot hij in 1911 een tijdschrift voor ‘pulpfiction’. Een jaar (hij was toen grossier in puntenslijpers), later verscheen in dat blad het eerste door geldnood gedreven, begon te Tarzan-verhaal. In boekvorm werd Tarzan schrijven— met onmiddellijk succes. the Apeman voor het eerst gepubliceerd in Acht jaar later kocht hij een ranch in 1914. Burroughs heeft 48 romans op zijn in het gebied van Los Angeles, die hij naam staan, waaronder 24 in de Tarzan- Tarzana noemde. Burroughs woonde reeks. De jungleheld figureert bovendien daar tot zijn dood woonde. Hij ligt in vele stripboeken, hoorspelen en zelfs begraven onder de notenboom in het theaterstukken, waaronder een musical. vortuintje van zijn vroegere kantoor De (waarschijnlijk) eerste verfilming was op 18354 Ventura Blvd. De wijk staat in 1918, met Elmo Lincoln is de titelrol. nu officieel te boek als Tarzana en heeft een eigen postkantoor (foto). de taankleurige lende onder de linkerschouder veel rauwer, primitiever en woester was dan enige (. .) Nu zette Tarzan van de Apen zijn voet op het film-Tarzan in mijn herinnering. De goddelijke een- lichaam van de dode buit en, zijn hoofd oprich- zaamheid en de wilde kracht van de aapmens hebben tend naar de volle maan, verhief hij zijn machtige de heren van de film nooit zo aangesproken; de rol stem in de onheilspellende en vreselijke kreet van van Jane en de stichting van een gelukkig gezinnetje zijn soort. Een aap had een prooi buitgemaakt.’ was in hun ogen veel belangrijker. Het zijn passages als deze uit de kleine deeltjes van Veelschrijver Edgar Rice Burroughs liet Tarzan gebo- Gebr. Graauw’s Uitgeverij (AmsterdamSoerabaia) die ren worden in 1912. Burroughs woonde toen in Chi- destijds de meeste indruk maakten op de jongensziel. cago en was een gedeprimeerd mens. Ten einde raad Gelukkig waren de passages talrijk. Soms gebeurden probeerde hij carrière te maken als broodschrijver, ook minder interessante dingen, zoals: ‘Tarzan van de nadat hij was mislukt als zelfstandig ondernemer, als Apen liet het zich niet voor de tweede maal vragen. sigarenwinkelier en grossier in puntenslijpers. Na Hij nam het meisje dat hij liefhad in zijn sterke armen een SF-verhaal over de planeet Mars met John Car- en kuste haar niet één, maar wel honderd malen tot ter als de held en een minder geslaagde historische zij naar adem hijgde; maar toch sloeg zij, toen hij roman, was Tarzan of the Apes een schot in de roos. ophield, haar armen om zijn hals en drukte zijn lip- Het manuscript werd onmiddellijk geaccepteerd Omslag van het maandblad All-Story Magazine De citaten op de vorige en deze pagina komen uit de van oktober 1912: de eboorte van Tarzan. Het blad pen op de hare.’ door het tijd schrift All-Story en enthousiaste brieven derde druk van Tarzan de Verschrikkelijke, die in 1938 publiceerde de verhalen als regel in de vorm van een is uitgegeven op pocketformaat door uitgeverij Gebr. ßRegels als deze kwam je sporadisch tegen en van lezers stroomden binnen. Het duurde nog enkele feuilleton, maar Tarzan of the Apes werd in één keer in Graauw. Het stofomslag van deze hardcover is hier indruk maakten ze helemaal niet. Mekaar kussen jaren voordat het tot een boekuitgave kwam, maar z’n geheel afgedrukt. De uitgever had het verhaal in de afgebeeld. De vertaling is van W.J.A. Roldanus Jr. (‘aflikken’, noemden we dat) deden ze overal, maar toen ook dat was geregeld, begon ERB zich in 1915 te septembernummer al aangekondigd: “It’s a crackerjack! (Bron: http://www.edgarriceburroughs.nl/) ‘achter hem sloop lenig een oude, schurftige leeuw’, dat interesseren voor de filmmarkt. (…) It is the most exciting story we have seen in a blue moon, and about as original as they make ‘em.’ overkwam je in de polder zelden. Vanaf dat moment stapelden de frustraties zich op. Waarmee gezegd wil zijn dat de boeken-Tarzan Burroughs ergerde zich aan de vage beloften van agen- 4 Film Fun #48 December 2017 5 TARZAN 3 | DICK TRACY 23 | FILMKEURING 31 | IM 37 ten, aan de producenten die belangstelling van de bruto recette zijn de voorwaarden. toonden maar niet het geld konden opbren- ERB koopt een luxe Packard en een vracht- gen, en aan zijn eigen onvermogen om een auto met trailer en vertrekt richting Californië pakkende synopsis te schrijven. Het hele jaar met vrouw, drie kinderen, chauffeur, meid en door bleef hij ontwerp-scenario’s sturen aan de hond Tarzan. Onderweg, na enkele schrif- filmmaatschappijen en agenten. Niet alleen telijk afgewerkte ergernissen over het uitblij- leed zijn produktie van nieuwe verhalen daar- ven van de betalingen, leest hij met stijgend onder (hij schreef in 1915 slechts twee romans ongenoegen het scenario en verkondigt in een en een drietal novellen), hij begint ook last te brief aan Parsons over scriptschrijver William krijgen van een stekende pijn aan de linker- Wing: “Hij heeft die door de wol geverfde schouder, vermoedelijk een gevolg van vele overtuiging van filmmensen dat elk verhaal krampachtige uren achter de schrijf machine. moet worden veranderd voordat het kan wor- Dan vraagt hij zijn voonaamste agent alle den verfilmd, terwijl ik er vast van overtuigd scenario’s terug te sturen: ‘Ik blijf niet langer ben dat Tarzan, door hem te wijzigen, kapot met dat spul leuren. De meerderheid van de zou worden gemaakt in de ogen van de onge- producenten zijn schurken en als ik dan met veer een miljoen mensen die het verhaal heb- een van hen zaken moet doen, zoek ik liever ben gelezen, ook al zou die verandering het mijn eigen schurk uit.’ verhaal zelf ten goede komen. Ik heb ook zijn Hij benadert in dat verband zijn tijdschrift- aandacht gevestigd op het feit dat u de rech- uitgever en biedt hem een post aan in een op ten hebt verworven van slechts één verhaal en te richten firma voor de vervaardiging van dat u, op het moment dat het slot gewijzigd ‘photo-plays’. Burroughs zegt niet in te zien, wordt, iets gebruikt uit het tweede boek dat u waarom een filmmaatschappij niet even fat- niet gekocht hebt en tegelijkertijd verknoeit u soenlijk te werk zou kunnen gaan als een uit- dan de mogelijkheden voor verfilming van het geverij, waar de auteurs “een volstrekt eerlijke tweede verhaal.” behandeling krijgen, zonder ook maar een Wat dit laatste betreft: Burroughs had met zweem van valse praktijken.” veel plezier zijn eerste boek voorzien van Maar de uitgever weigert op grond van zijn een, wat hij zelf noemde ‘rotten ending’. Dat positie een nevenfunctie in de filmwereld te hield in dat Tarzan afstand deed van zijn aanvaarden en Burroughs, moegestreden en geboorterecht als Lord Greystoke en tevens geplaagd door pijn, besluit een lange kam- van zijn geliefde Jane, om eenzaam naar de peertocht te maken van Chicago naar Los wildernis terug te keren. De schrijver was de Angeles. mening toegedaan dat de lezer door dit slot, Haastig doet hij de filmrechten van Tarzan dat in strijd was met de Hollywood-traditie of the Apes over aan William Parsons van de van het happy-end, verlangend zou uitzien National Film Corporation, die Elmo Lincoln naar een vervolgverhaal, in casu The return of in gedachten heeft voor de rol van Tarzan. Tarzan. Aandelenbezit, $5000,contant en 5 procent Elmo Lincoln was de eerste film-Tarzan. Hij speelde de oerwoudmens in drie (zwijgende) films tussen 1918 en 1920. 6 Film Fun #48 December 2017 7 TARZAN 3 | DICK TRACY 23 | FILMKEURING 31 | IM 37 elkaar omhelzen.