Załącznik do uchwały Nr XXVIII/341/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 24 marca 2017 r. zmieniony uchwałą Nr XXXII/409/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 28 czerwca 2017 r.

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany

na lata 2016-2025

Kraków 2016

Opracowanie:

Future Green Innovations S.A. ul. Podole 60 30 – 394 Kraków

Telefon: +48 12 632 41 29 Fax: +48 12 418 26 30 E-mail: [email protected]

Kierownik zespołu: mgr Agnieszka Borcz

Opracował zespół w składzie: mgr Aleksandra Gó źdź mgr in ż. Justyna Kutek mgr Jarosław D ąbrowski in ż. Jakub Minor

Spis tre ści: I. WPROWADZENIE ...... 6 1.1. Wst ęp...... 6 1.2. Terminologia...... 7 1.3. Zestawienie głównych regulacji oraz dokumentów wykorzystanych przy opracowaniu Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 9 II. ZGODNO ŚĆ PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI GMINY ...... 10 III. Diagnoza ogólna Gminy Zaleszany ...... 15 3.1 Strefa przestrzenno-funkcjonalna...... 15 3.1.1 Poło żenie administracyjne gminy Zaleszany...... 15 3.1.2 Struktura u żytkowania terenu gminy Zaleszany...... 16 3.2. Strefa społeczna...... 18 3.2.1. Ludno ść i demografia ...... 18 3.2.2. Rynek pracy ...... 22 3.2.3. Ubóstwo...... 24 3.2.4. Edukacja i wychowanie przedszkolne ...... 25 3.2.5. Kultura i ochrona zdrowia ...... 26 3.3. Strefa gospodarcza...... 29 3.3.1. Liczba osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą w gminie w latach 2012-2015 ...... 29 3.3.2. Liczba podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON na 1000 miesza ńców w gminie w latach 2012-2015 ...... 30 3.3.3. Nowo zarejestrowane podmioty gospodarze w gminie w latach 2012-2015...... 30 3.3.4. Podmioty wyrejestrowane z rejestru REGON w latach 2012-2015 w gminie ... 31 3.4. Strefa techniczna...... 31 3.4.1. Ogólna liczba mieszka ń i powierzchnia w gminie w latach 2013-2015...... 31 3.4.2. Struktura komunikacyjna ...... 32 3.5. Strefa środowiskowa...... 33 IV. METODOLOGIA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ... 37 4.1. Identyfikacja obszaru zdegradowanego gminy Zaleszany...... 37 4.2. Przyj ęte wska źniki w analizie obszaru zdegradowanego...... 39 V. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO W GMINIE ZALESZANY...... 42 5.1. Wska źniki zjawisk kryzysowych ...... 42 5.2. Obszar zdegradowany gminy Zaleszany...... 47 VI. WYZNACZENIE OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZALESZANY ...... 54 6.1. Obszar rewitalizacji gminy Zaleszany ...... 54 6.2. Pogł ębiona diagnoza obszaru rewitalizacji ...... 58 6.3. Identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych ...... 68 VII. CELE REWITALIZACJI ...... 69 7.1. Cele strategiczne i kierunki działa ń rewitalizacyjnych ...... 69 VIII. WIZJA OBSZARU REWITALIZACJI...... 73

IX. PRZEDSI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE...... 76 9.1. Planowane projekty rewitalizacyjne...... 76 9.1.1. Podstawowe przedsi ęwzi ęcia...... 77 9.1.2. Przedsi ęwzi ęcia uzupełniaj ące...... 89 X. SYSTEM ZARZ ĄDZANIA REALIZACJ Ą GPR...... 117 10.1. Struktura zarz ądzania Programem...... 117 10.2. Koszty zarz ądzania wraz z ramowym harmonogramem realizacji Programu ...... 120 XI. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI...... 122 XII. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA W PROCESIE PRZYGOTOWANIA GPR ...... 129 12.1. Diagnozowanie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji...... 129 12.2. Tworzenie Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 132 12.3. Mechanizmy wł ączania mieszka ńców i innych podmiotów w proces rewitalizacji na etapie wdra żania Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 134 12.3.1. Procedura zgłaszania nowych zada ń do GPR...... 136 12.3.2. Procedura zgłaszania propozycji zmian do GPR...... 136 12.3.3. Działania promocyjne ...... 136 12.4. Partycypacja społeczna na etapie monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 138 XIII. KOMPLEMENTARNO ŚĆ PROCESU REWITALIZACJI ...... 138 13.1. Komplementarno ść przestrzenna ...... 139 13.2. Komplementarno ść problemowa...... 140 13.3. Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna...... 143 13.4. Komplementarno ść mi ędzyokresowa...... 144 13.5. Komplementarno ść źródeł finansowania ...... 146 XIV. OKRE ŚLENIE NIEZB ĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH...... 146 14.1. Okre ślenie niezb ędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust. 3...... 146 XV. ZMIANY W ZAKRESIE PLANOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO...... 147 15.1. Specjalna Strefa Rewitalizacji...... 147 15.2. Zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego...... 147 15.2.1. Niezb ędne zmiany w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego...... 147 15.2.2. Niezb ędne zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego 147 XVI. STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO...... 147 Spis rysunków ………………………………………………………………………………149 Spis tabel ……………………………………………………………………………………150

I. WPROWADZENIE 1.1. Wst ęp

Dokument Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 składa si ę z 16 rozdziałów głównych. Struktura i zakres przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco: • rozdział pierwszy to wst ęp prezentuj ący kontekst całego opracowania, definicje najwa żniejszych poj ęć dotycz ących procesu rewitalizacji, wykorzystane skróty i zestawienie dokumentów, niezb ędnych przy opracowywaniu GPR, • rozdział drugi wskazuje na zgodno ść GPR z innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy, • rozdział trzeci to diagnoza ogólna gminy Zaleszany, • rozdział czwarty przedstawia przyj ętą metodologi ę opracowania Gminnego Programu Rewitalizacji, • rozdział pi ąty zawiera delimitacj ę obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, ze wskazaniem problemów w poszczególnych sferach, • rozdział szósty wskazuje wybrane obszary, które zostan ą poddane działaniom rewitalizacyjnym, • rozdział siódmy to opis celów rewitalizacji wraz ze wskazaniem beneficjentów działa ń, • rozdział ósmy to wizja obszaru rewitalizacji, czyli wskazanie kierunku wyprowadzenia obszaru z sytuacji kryzysowej, • rozdział dziewi ąty obejmuje wykaz przedsi ęwzi ęć podstawowych – zada ń rewitalizacyjnych wraz z ich szczegółowym opisem, a tak że charakterystyk ę pozostałych, uzupełniaj ących przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, • rozdział dziesi ąty przedstawia system zarz ądzania realizacj ą Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR), • rozdział jedenasty zawiera system monitorowania i oceny Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR), • rozdział dwunasty przedstawia partycypacj ę społeczn ą w procesie przygotowania Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR), • rozdział trzynasty wskazuje komplementarno ść procesu rewitalizacji, • rozdział czternasty okre śla niezb ędne zmiany w uchwałach,

6 • rozdział pi ętnasty przedstawia zmiany w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego, • rozdział szesnasty zawiera decyzj ę odst ąpienia od wykonywania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

1.2. Terminologia

Gminny Program Rewitalizacji (GPR) : inicjowany, opracowany i uchwalony przez rad ę gminy, wieloletni program działa ń w sferze społecznej oraz gospodarczej, przestrzenno- funkcjonalnej, technicznej lub środowiskowej, zmierzaj ący do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównowa żonego rozwoju, stanowi ący narz ędzie planowania, koordynowania i integrowania ró żnorodnych aktywno ści w ramach rewitalizacji ( Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 03.07.2015 r.).

Obszar zdegradowany : obszar gminy znajduj ący si ę w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych (w szczególno ści bezrobocia, ubóstwa, przest ępczo ści, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a tak że niewystarczaj ącego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwyst ępuj ących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z nast ępuj ących sfer: • gospodarczej – w szczególno ści niskiego stopnia przedsi ębiorczo ści, słabej kondycji lokalnych przedsi ębiorstw lub • środowiskowej – w szczególno ści przekroczenia standardów jako ści środowiska, obecno ści odpadów stwarzaj ących zagro żenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska lub, • przestrzenno-funkcjonalnej – w szczególno ści niewystarczaj ącego wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą i społeczn ą lub jej złego stanu technicznego, braku dost ępu do podstawowych usług lub ich niskiej jako ści, niedostosowania rozwi ąza ń urbanistycznych do zmieniaj ących si ę funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jako ści terenów publicznych lub, • technicznej – w szczególno ści degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwi ąza ń technicznych umo żliwiaj ących efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególno ści w zakresie energooszcz ędno ści i ochrony środowiska

7 (Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 03.07.2015 r.; Ustawa z dnia 9 pa ździernika 2015 o rewitalizacji tj. Dz. U. 2015 poz. 1777, ze zm., art. 9) .

Projekt rewitalizacyjny (przedsi ęwzi ęcie) : proces zaplanowany w programie rewitalizacji i ukierunkowany na osi ągni ęcie jego celów albo logicznie powi ązany z tre ści ą i celami programu rewitalizacji, zgłoszony do obj ęcia albo obj ęty współfinansowaniem UE z jednego z funduszy strukturalnych albo Funduszu Spójno ści w ramach programu operacyjnego. Wynikanie projektu rewitalizacyjnego z programu rewitalizacji oznacza zatem albo wskazanie (wymienienie) go wprost w programie rewitalizacji albo okre ślenie go w ogólnym (zbiorczym) opisie innych, uzupełniaj ących rodzajów działa ń rewitalizacyjnych (Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 03.07.2015 r. ).

Rewitalizacja : proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczno ści, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji (Ustawa z dnia 9 pa ździernika 2015 o rewitalizacji tj. Dz. U. 2015 poz. 1777, ze zm., art. 2) .

Obszar rewitalizacji: wyznaczony obszar obejmuj ący cało ść lub cz ęść obszaru zdegradowanego, cechuj ący si ę szczególn ą koncentracj ą negatywnych zjawisk, o których mowa w art. 9 ust. 1, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzi ć rewitalizacj ę (art. 10 ustawy z dnia 9 pa ździernika 2015 o rewitalizacji tj. Dz. U. 2015 poz. 1777, ze zm.).

8 1.3. Zestawienie głównych regulacji oraz dokumentów wykorzystanych przy opracowaniu Gminnego Programu Rewitalizacji

1. Ustawa z dnia 9 pa ździernika 2015 r. o rewitalizacji (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 1777, ze zm.). 2. Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 lipca 2015 roku. 3. Instrukcja przygotowania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 4. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (tj. Dz. U. 2016 poz. 446 ze zm.). 5. Uchwała NR XXVI/329/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie okre ślenia zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji. 6. Uchwała Nr XXVI/323/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Zaleszany 7. Raport z konsultacji społecznych projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. 8. Raport z konsultacji - Komitet Rewitalizacji. 9. Ustawa o rewitalizacji. Praktyczny komentarz, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Warszawa 2016.

9 II. ZGODNO ŚĆ PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I

PLANISTYCZNYMI GMINY

Elementem opracowania Programu jest zapewnienie komplementarno ści pomi ędzy dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 pozostaje w zgodno ści z innymi dokumentami dotycz ącymi rozwoju tego terenu, a w szczególno ści ze Strategi ą Rozwoju Gminy Zaleszany na lata 2016- 2025. Wzajemna komplementarno ść Gminnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami strategicznymi podniesie efektywno ść podejmowanych działa ń oraz prawdopodobie ństwo ich realizacji. Opracowane działania rewitalizacyjne b ędą spójne z wybranymi celami i zało żeniami uwzgl ędnionymi w wy żej wymienionych dokumentach. Dokładne powi ązania opisano w podpunktach od I do IV.

Strategia Rozwoju Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 Strategia Rozwoju Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 jest dokumentem długofalowym, który wskazuje główne kierunki, w jakich powinna zmierza ć gmina, aby polepsza ć warunki życia mieszka ńców i zapewni ć zrównowa żony rozwój gospodarczy. Strategia ukazuje kompleksowe uj ęcie rozwoju gminy w wielu kluczowych obszarach, a wdra żanie jej daje mo żliwo ść wpływania na procesy społeczne, gospodarcze, przyrodnicze i przestrzenne. Przedstawiona w Strategii misja rozwoju gminy Zaleszany brzmi nast ępuj ąco: „Zrównowa żony rozwój gminy poprzez aktywny udział wspólnot lokalnych w zarz ądzaniu, odwołuj ących si ę do zasady pomocniczo ści, działaj ących w oparciu o mechanizmy partnerstw lokalnych”. Cele strategiczne gminy zostały opracowane dla czterech obszarów funkcjonowania: I. EDUKACJA I KULTURA : cel strategiczny : Wysoka jako ść usług kulturalnych i edukacyjnych świadczonych na rzecz mieszka ńców gminy Zaleszany. II. INFRASTRUKTURA DLA ROZWOJU : cel strategiczny : Zapewnienie mieszka ńcom i przedsi ębiorstwom z terenu gminy Zaleszany optymalnych warunków do życia i prowadzenia działalno ści. III. SOLIDARNO ŚĆ SPOŁECZNA I PROMOCJA ZDROWIA : cel strategiczny : Zapewnienie mieszka ńcom gminy równoprawnych warunków do samodzielnego

10 i aktywnego uczestnictwa w sferze życia społecznego i uczestnictwa w profilaktyce zdrowotnej. IV. AKTYWNO ŚĆ SPOŁECZNA : cel strategiczny : Rozwój wspólnot lokalnych i współpracy mi ędzysektorowej w gminie. Tabela 1 przedstawia wzajemne powi ązania z wybranymi celami operacyjnymi i zadaniami wy żej wymienionej Strategii z celami strategicznymi postawionymi w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025.

11 Tabela 1. Powi ązania celów Gminnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi Gminy Zaleszany

Strategia Rozwoju Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 powiązania z celami postawionymi cele operacyjne zadania w GPR I II III 1.1. Stworzenie bazy lokalowej (budowa, wyposa żenie) dla potrzeb organizacji pracy przedszkola/punktu przedszkolnego na
terenie gminy zgodnie z zapotrzebowaniem na miejsca przedszkolne. 1.2. Projekty społeczne uwzgl ędniaj ące cele edukacyjne skierowane do grup dzieci, młodzie ży oraz dorosłych i seniorów –

zgodne z wcze śniejsz ą diagnoz ą potrzeb. 1. Rozwój inicjatyw zwi ązanych z edukacj ą formaln ą 1.3. Projekty ukierunkowane na przeobra żenia w funkcjonowaniu i nieformaln ą b ędących odpowiedzi ą na potrzeby bibliotek dostosowane do oczekiwa ń mieszka ńców – formy i oczekiwania mieszka ńców gminy Zaleszany multimedialnych punktów o światowych i informacyjnych dla mieszka ńców, działania zwi ązane z popularyzacją czytelnictwa,
konkursy wspieraj ące czytelnictwo dzieci i młodzie ży, wystawy, prelekcje, spotkania z ciekawymi lud źmi (podró żnicy, poeci, pisarze). 1.4. Projekty ukierunkowane na indywidualne wspieranie rozwoju pasji młodych mieszka ńców – szczególnie wykorzystuj ące czas

wolny od nauki (popołudnia, dni wolne, wakacje i ferie). 2. Rozwój inicjatyw oddziaływuj ących na wzrost 2.1. Tworzenie sieci wsparcia na rzecz seniorów w gminie jako ściowego życia kulturalnego mieszka ńców gminy Zaleszany poprzez powoływanie Klubów Seniora i utrzymywanie
Zaleszany adekwatnie do ich potrzeb i oczekiwa ń cyklicznej aktywno ści w tych że Klubach. i sprzyjaj ących podtrzymywaniu lokalnych tradycji 2.2. Projekty zaj ęć sportowych skierowane do całych społeczno ści
mieszka ńców poszczególnych sołectw. 2.3. Organizacja imprez integracyjnych na poziomie sołectw
i gminy. 2.4. Zakup sprz ętu słu żą cego organizacji imprez kulturalnych
i masowych. 2.5. Projekty kulturalne o wysokiej jako ści organizacyjnej

12 i odpowiedniej promocji – dostosowane do oczekiwa ń i potrzeb mieszka ńców. 2.6. Projekty rozwoju działa ń kulturalnych adresowane do młodzie ży i dzieci (grupy rekonstrukcyjne, zespoły muzyczne,

taneczne, folklor, etc.) 2.7 . Organizacja pikników rodzinnych, alternatywnych form wypoczynku rodzinnego spływy kajakowe, wycieczki rowerowe,
turnieje piłkarskie, etc. 1.1. Rozbudowa sieci dróg w obszarach istniej ącej i planowanej
zabudowy. 1. Układ komunikacyjny gminy dostosowany do potrzeb mieszka ńców i przedsi ębiorców 1.2. Modernizacja na terenach zamieszkania istniej ącej sieci drogowej poprzez utwardzenie (nawierzchnia asfaltowa lub
betonowa). 3. Ograniczenie negatywnego oddziaływania człowieka na środowisko oraz wykorzystanie cennych przyrodniczo 3.1. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków.
zasobów dla rozwoju gminy 4. Wykorzystanie potencjału lokalnego w celu tworzenia 4.1. Edukacja w zakresie przedsi ębiorczo ści.
źródeł dochodów dla mieszka ńców 4.2. Zwi ększenie dost ępno ści do przedszkoli i żłobków.

1.1. Rozbudowa i przebudowa budynku OPS w celu likwidacji

barier architektonicznych. 1. Dostosowanie technicznej infrastruktury społecznej 1.2. Utworzenie o środka wsparcia na bazie budynku OSP.
(budowa, modernizacja, remonty) do potrzeb mieszka ńców i wymogów prawnych 1.3. Utworzenie klubu samopomocy seniora.
1.4. Budowa siłowni zewn ętrznych na terenie gminy.

1.1. Rozwój sieci miejsc dost ępnych dla aktywnych mieszka ńców.

1.2. Wsparcie sprz ętowe istniej ących miejsc spotka ń dla 1. Tworzenie lokalnej infrastruktury dla działalno ści
podniesienia ich atrakcyjno ści i funkcjonalno ści. obywatelskiej 1.3. Szkolenie i wsparcie lokalnych animatorów działaj ących
w miejscach spotka ń mieszka ńców. 3. Ułatwienie i wypracowanie lokalnych rozwi ąza ń na 3.1. Tworzenie lokalnej infrastruktury dla działa ń obywatelskich.

rzecz zwi ększenia aktywno ści mieszka ńców 3.2. Wspieranie działa ń maj ących na celu zwi ększenie w podejmowaniu działa ń na rzecz płynnego zaanga żowania mieszka ńców w rozwi ązywanie konkretnych
i zrównowa żonego rozwoju swojego s ąsiedztwa, wsi problemów społecznych i podnoszeniu jako ści życia.

13 i gminy 3.3. Tworzenie i utrzymywanie fizycznych miejsc spotka ń mieszka ńców, gdzie mog ą realizowa ć działania społeczne,

integrowa ć si ę i rozwija ć swoje zainteresowania. Studium uwarunkowa ń i zagospodarowania przestrzennego gminy Zaleszany

ą ę Podniesienie atrakcyjno ści gminy jako miejsca zamieszkania 1. Rozwój funkcji gminy, stanowi cych podstaw jej
ekonomicznego rozwoju ludno ści okolicznych o środków przemysłowych 2. Poprawa warunków zamieszkania i obsługi ludno ści jako istotnego czynnika podniesienia poziomu jako ści życia mieszka ńców gminy, ze szczególnym

uwzgl ędnieniem wyposa żenia w usługi i infrastruktur ę techniczn ą 3. Ochrona warto ści środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz kształtowania ładu przestrzennego jako
podstawy prawidłowego i efektywnego rozwoju wszystkich ww. wymienionych rodzajów działalno ści Strategii Rozwoju Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Stalowej Woli na lata 2014-2020 Cel rozwojowy 4. Poprawa konkurencyjno ści Zachowanie i promocja regionalnego dziedzictwa kulturowego
turystycznej i kulturalnej Miejskiego Obszaru oraz rozwój infrastruktury i zaplecza kultury Funkcjonalnego Stalowej Rozwój funkcji turystycznych w oparciu o zasoby przyrody
Kompleksowa rewitalizacja obszarów o niewła ściwym potencjale


Cel rozwojowy 5. Poprawa jako ści życia mieszka ńców Rozwój usług dla osób starszych
Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Stalowej Woli Kształcenie w zakresie rozwoju kompetencji kluczowych

14 III. DIAGNOZA OGÓLNA GMINY ZALESZANY 3.1 Strefa przestrzenno-funkcjonalna 3.1.1 Poło żenie administracyjne gminy Zaleszany

Gmina Zaleszany poło żona jest w województwie podkarpackim, w powiecie stalowowolskim (rysunek 1). Bezpo średnio graniczy z miastem Stalowa Wola i jest jedn ą z pi ęciu gmin powiatu stalowowolskiego. Odległo ść do stolicy województwa podkarpackiego – Rzeszowa wynosi ok. 80 km. Według podziału fizyczno-geograficznego Polski Kondrackiego, gmina Zaleszany le ży w Prowincji Zewn ętrznych Karpat Zachodnich – Północne Podkarpacie, w makroregionie Kotliny Sandomierskiej w obr ębie mezoregionów – Równiny Tarnobrzeskiej i Doliny Dolnego Sanu. W układzie administracyjnym graniczy od północnego wschodu z gmin ą Radomy śl nad Sanem, od południowego wschodu z gmin ą Stalowa Wola, od zachodu z gminami Gorzyce i Gr ębów (powiat tarnobrzeski). gmina Zaleszany zajmuje obszar 87,32 km 2,a jej siedzib ą jest miejscowo ść Zaleszany.

Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 Rysunek 1. Poło żenie gminy Zaleszany na tle województwa i powiatu W skład gminy Zaleszany wchodzi 13 sołectw: Agatówka, Dzierdziówka, K ępie Zalesza ńskie, Kotowa Wola, Majdan Zbydniowski, Motycze Szlacheckie, Obojna, Pilchów, Skowierzyn, Turbia, Wólka Turebska, Zaleszany i Zbydniów (tabela 2).

15

Tabela 2. Liczba ludno ści, powierzchnia oraz g ęsto ść zaludnienia w poszczególnych sołectwach gminy Zaleszany Liczba Gęsto ść Powierzchnia L.p. Sołectwo ludno ści zaludnienia [km 2] (2015 r.) [os/km 2] 1. Agatówka 446 1,16 386 2. Dzierdziówka 594 6,19 96 3. Kępie Zalesza ńskie 1345 8,99 150 4. Kotowa Wola 934 11,53 81 5. Majdan Zbydniowski 465 3,45 135 6. Motycze Szlacheckie 235 2,10 112 7. Obojna 651 8,60 76 8. Pilchów 1 117 6,79 164 9. Skowierzyn 893 8,68 103 10. Turbia 1509 8,97 168 11. Wólka Turebska 386 3,71 104 12. Zaleszany 1 082 7,33 148 13. Zbydniów 1 327 9,84 135 Ogółem 10 984 87,32 125 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Zaleszanach stan na 31.12.2016 r.

Powierzchnia gminy Zaleszany stanowi 0,49% powierzchni województwa podkarpackiego oraz 10,48% powierzchni powiatu stalowowolskiego. Najwi ększ ą powierzchni ę gminy Zaleszany zajmuje sołectwo Kotowa Wola (11,53 km 2). Średnia g ęsto ść zaludnienia w całej gminie wynosi 125 os/km 2. Jest to warto ść wy ższa ni ż g ęsto ść zaludnienia dla województwa podkarpackiego (119 os/km 2). Najwi ększ ą g ęsto ść zaludnienia odnotowano w sołectwie Agatówka 386 os/km 2.

3.1.2 Struktura u żytkowania terenu gminy Zaleszany

W strukturze u żytkowania ziemi w gminie Zaleszany przewa żaj ą u żytki rolne, które zajmuj ą 6 534 ha (tabela 3) i stanowi ą 75% powierzchni gminy. Jest to warto ść znacznie wi ększa ni ż dla powiatu stalowowolskiego, gdzie u żytki rolne zajmuj ą jedynie 36% powierzchni. Świadczy to o rolniczym charakterze gminy. Grunty le śne oraz zadrzewione i zakrzewione zajmuj ą jedynie 16% powierzchni gminy (1432 ha) i jest to warto ść znacznie ni ższa ni ż średnia dla powiatu (54,4%) czy województwa (40,9%). Kolejn ą, pod wzgl ędem wielko ści zajmowanej powierzchni, formą u żytkowania ziemi są grunty zabudowane i zurbanizowane (409 ha), stanowi ące 4,9% całkowitego terytorium gminy (tabela 3).

16 Tabela 3. Struktura u żytkowania ziemi w gminie Zaleszany na tle powiatu i województwa w 2014 roku [ha] Forma Powiat PODKARPACKIE Zaleszany użytkowania ziemi stalowowolski Powierzchnia ogółem 1784576 83174 8717 Powierzchnia l ądowa 1764046 81951 8537 Użytki rolne: 937886 30241 6534 grunty orne 606217 18115 4376 Sady 10240 241 96 łąki trwałe 116805 5727 987 pastwiska trwałe 154643 4667 776 grunty rolne 40297 1028 273 zabudowane grunty pod stawami 3971 294 0 grunty pod rowami 5713 169 26 Grunty le śne oraz zadrzewione i 729211 45245 1432 zakrzewione: Lasy 683462 43536 1260 grunty zadrzewione i 45749 1709 172 zakrzewione Grunty pod wodami 20530 1223 180 grunty pod wodami powierzchniowymi 19373 968 141 płyn ącymi grunty pod wodami powierzchniowymi 1157 255 39 stoj ącymi Grunty zabudowane i 82145 3604 409 zurbanizowane: tereny mieszkaniowe 13554 728 45 tereny przemysłowe 4967 614 4 tereny inne zabudowane 6869 236 26 tereny zurbanizowane 1347 48 0 niezabudowane tereny rekreacji i 3132 161 6 wypoczynku tereny komunikacyjne – 45624 1468 226 drogi tereny komunikacyjne – 4203 275 45 kolejowe tereny komunikacyjne – 1383 61 55 inne użytki kopalne 1065 13 2 Użytki ekologiczne 1596 12 0 Nieu żytki 10936 2571 130 Tereny ró żne 2271 278 32 Źródło: opracowanie własne na podstawie na danych BDL 2015

17 3.2. Strefa społeczna

Problemy społeczne zostały uznane za najwa żniejsze w procesie rewitalizacji (zgodnie z Wytycznymi… MIR). Nale ży jednak pami ęta ć, i ż s ą one kategori ą bardzo szeroką. Sfera społeczna obejmuje ró żne aspekty życia i funkcjonowania w przestrzeni gminy jej społecze ństwa, pocz ąwszy od zjawisk demograficznych, poprzez rynek pracy, bezpiecze ństwo publiczne, dost ępno ść usług publicznych takich jak: edukacja, ochrona zdrowia i kultura, a ż po zaanga żowanie mieszka ńców w życie publiczne. Problematyka dotycz ąca tej sfery została przeanalizowana w ramach diagnozy gminy Zaleszany oraz w dalszej kolejno ści wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Uwzgl ędniono zarówno dane obiektywne, znajduj ące si ę w zasobach statystyki publicznej (BDL GUS) oraz innych publicznych instytucji lokalnych i ponadlokalnych (UG Zaleszany, OPS w Zaleszanach), jak i informacji subiektywnych – wynikaj ących z postrzegania sytuacji przez interesariuszy rewitalizacji (mieszka ńców, w tym przedsi ębiorców). Dane subiektywne zgromadzono dzi ęki ankietyzacji, przeprowadzonej na potrzeby pogł ębionej analizy problemów wyst ępuj ących w na terenie gminy. Przeprowadzona ankietyzacja potwierdziła fakt wyst ępowania okre ślonych problemów, wynikaj ących równie ż z analizy danych obiektywnych przeprowadzonych w pierwszej kolejno ści.

3.2.1. Ludno ść i demografia

Według danych BDL GUS, gmin ę Zaleszany w 2015 r. zamieszkiwało 10 866 osób (stan na dzie ń 31.12.2015), co stanowiło 10,07% ludno ści powiatu stalowowolskiego. Do 2012 r. liczba ludno ści w gminie systematycznie si ę zwi ększała, tym samym na dzie ń 31.12.2011 r. wynosiła 10 919 osób. Natomiast od 2012 r. liczba ludno ści zmniejszyła si ę o 53 osoby tj. o 0,5% ogółu populacji gminy. Podobne tendencje mo żna zaobserwowa ć w liczbie ludno ści zarówno w powiecie stalowowolskim, jak i województwie podkarpackim, gdzie równie ż po 2012 r. nast ąpił spadek liczby ludno ści.

18

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Rysunek 2. Liczba ludno ści w gminie Zaleszany w latach 2005-2015

W gminie Zaleszany w 2015 r. wska źnik urodzonych na 1 000 ludno ści był ni ższy (6,7 osób) ni ż w powiecie stalowowolskim (7,8 osób) i w województwie podkarpackim (9,2 osób). Podobnie ni ższa była równie ż w gminie liczba zmarłych osób na 1 000 ludno ści (8,9 osób). W zwi ązku czym przyrost naturalny na 1 000 ludno ści w gminie w 2015 r. był ujemny (-2,2) i tym samym był ponad dwudziestoktrotnie ni ższy ni ż w województwie podkarpackim (0,1). W przedstawionych latach 2013-2015, tylko w roku 2014 odnotowano zmniejszenie przyrostu naturalnego na 1 000 ludno ści (tabela 4).

Tabela 4. Liczba urodzonych i zmarłych osób oraz przyrost naturalny na 1000 osób ludno ści Urodzenia żywe na 1000 Przyrost naturalny na Zgony na 1000 ludno ści JST ludno ści 1000 ludno ści 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Województwo 9,6 9,4 9,2 8,73 8,63 9,13 0,8 0,7 0,1 podkarpackie Powiat 8,3 8,2 7,8 8,83 8,99 8,92 -0,5 -0,7 -1,1 stalowowolski Gmina Zaleszany 9,8 9,4 6,7 12,04 12,50 8,90 -2,2 -3,1 -2,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS

Według danych BDL GUS w 2015 r. struktura ludno ści według ekonomicznych grup wieku w gminie Zaleszany była porównywalna ze struktur ą ludno ści w powiecie stalowowolskim i w województwie podkarpackim (rysunek 3). Odsetek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym (18,6%) był wy ższy ni ż w powiecie stalowowolskim (16,8%) i w województwie podkarpackim (18,5%).

19 O procesach starzenia si ę społecze ństwa gminy Zaleszany świadczy ć mo że tak że wysoki odsetek osób w wieku poprodukcyjnym (18,3%).

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Rysunek 3. Struktura mieszka ńców według ekonomicznych grup wieku (wiek przedprodukcyjny, wiek produkcyjny, wiek poprodukcyjny) w gminie Zaleszany na tle powiatu stalowowolskiego i województwa podkarpackiego w 2015 r.

Ze struktur ą ludno ści według ekonomicznych grup wieku powi ązane s ą nierozerwalnie wska źniki obci ąż enia demograficznego, które obrazuj ą relacje pomi ędzy okre ślonymi grupami wiekowymi w danej populacji (rysunek 4). Pierwszym analizowanym wska źnikiem była liczba osób w wieku nieprodukcyjnym w przeliczeniu na 100 osób w wieku produkcyjnym. W 2015 roku na obszarze gminy Zaleszany na ka żde 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało przeci ętnie 58,6 osób w wieku nieprodukcyjnym. Tym samym analizowany wska źnik osi ągn ął warto ść wy ższ ą ni ż średnia dla powiatu stalowowolskiego (57,5 osób) oraz od województwa podkarpackiego (58,1 osób).

20

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Rysunek 4. Wska źniki obci ąż enia demograficznego dla gminy Zaleszany, powiatu stalowowolskiego oraz województwa podkarpackiego w 2014 r.

Na tle powiatu stalowowolskiego gmina Zaleszany wypada gorzej bior ąc pod uwag ę wska źnik przedstawiaj ący liczb ę osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym. W gminie wska źnik ten wynosi 93,4 osoby, natomiast w powiecie 110,8 osób. W 2014 roku wska źnik przedstawiaj ący liczb ę osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym był ni ższy ni ż warto ść 30. Najwy ższy był w przypadku powiatu stalowowolskiego (29,5). W porównaniu do 2010 r., w 2014 r. w gminie Zaleszany sytuacja demograficzna była bardziej niekorzystna. W 2010 r. warto ść wska źnika przedstawiaj ącego liczb ę osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosiła 59,2. Korzystniej w 2010 r. kształtował si ę równie ż wska źnik obrazuj ący ilo ść osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym, wynosił 81,6 osób. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2010 roku również była korzystniejsza, wynosiła 26,6 osób.

21 3.2.2. Rynek pracy

Od 2005 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych sukcesywnie zmniejsza si ę (rysunek 5). Pod koniec 2015 r. na terenie gminy Zaleszany zarejestrowanych było 418 osób bezrobotnych, a zatem o 357 osób mniej ni ż w roku 2005 r. Tak niski poziom bezrobocia mo że by ć konsekwencj ą wyjazdu mieszka ńców z gminy Zaleszany w celu znalezienia pracy poza miejscem zamieszkania.

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Rysunek 5. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w gminie Zaleszany w latach 2005 – 2015

Wa żnym wska źnikiem ukazuj ącym kondycj ę rynku pracy na terenie gminy jest udział osób bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym (rysunek 6). Warto ść tego wska źnika w gminie Zaleszany w 2015 r. wyniosła 6,1%. Wska źnik jest ni ższy w porównaniu do średniej dla powiatu stalowowolskiego (6,2%) i województwa podkarpackiego (9,1%) mimo, że bezrobocie nadal jest powa żnym problemem na terenie całej gminy, a w ostatnich trzech latach zauwa ża si ę jego spadek.

22

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Rysunek 6. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym

Spo śród 418 zarejestrowanych osób bezrobotnych w 2015 r. w gminie Zaleszany, 184 osoby stanowili m ęż czy źni, natomiast 234 osoby to kobiety. W latach 2005-2015 najwi ększ ą liczbę bezrobotnych m ęż czyzn odnotowano w 2009 r., za ś kobiet w 2005 r. Warto ści te były wy ższe od liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych 2015 r. (rysunek 7). Jedynie w latach 2009-2010 liczba zarejestrowanych bezrobotnych m ęż czyzn była wi ększa ni ż liczba bezrobotnych kobiet.

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Rysunek 7. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych według płci w latach 2005 – 2015

23 Bezrobocie szczególnie długotrwałe odbija si ę negatywnie na tkance społecznej, dlatego te ż na poziomie delimitacji obszarów zdegradowanych był to jeden ze wska źników predestynuj ących do wł ączenia ich w działania rewitalizacyjne. Wykorzystano tutaj wska źnik udziału osób bezrobotnych długotrwale na 1 000 osób, z wykorzystaniem podziału gminy na sołectwa i jednostki pomocnicze. Za osob ę długotrwale bezrobotn ą uznano, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. 2016 poz. 645 ze zm.), bezrobotnego zarejestrowanego w urz ędzie pracy przez okres ł ącznie ponad 12 miesi ęcy w okresie 2 ostatnich lat, z wył ączeniem okresów odbywania sta żu i przygotowania zawodowego dorosłych. Z przeprowadzonej ankietyzacji wynika, i ż respondenci wskazali bezrobocie jako pierwszy najbardziej istotny problem sfery społecznej, potwierdzaj ą to równie ż przeprowadzone warsztaty w ramach pogł ębionej diagnozy problemów w gminie.

3.2.3. Ubóstwo

Ubóstwo, jako przyczyna udzielania pomocy społecznej, to powód najcz ęś ciej wskazywany przez beneficjentów Ośrodka Pomocy Społecznej w Zaleszanach. Ubóstwo jest czynnikiem, który wpływa negatywnie na jako ść życia mieszka ńców gminy. W du żej mierze mo że ogranicza ć perspektywy życiowe dzieci, poprzez nierówno ści w dost ępie do systemu edukacji. Ponadto mo że równie ż wpływa ć na wzrost przest ępczo ści, wywoływa ć sytuacje konfliktowe w rodzinie, ogranicza ć aktywno ść obywatelsk ą i ekonomiczn ą, a tak że dost ęp do opieki zdrowotnej. Do czynników zwi ększaj ących ryzyko nasilenia si ę zjawiska – ubóstwa nale żą przede wszystkim bezrobocie, niski poziom wykształcenia, niepełnosprawno ść oraz wielodzietno ść lub niepełno ść rodziny. Ubóstwo było tak że dostrzegane na poziomie szerszego grona interesariuszy rewitalizacji. W ramach przeprowadzonej ankietyzacji respondenci wskazali ubóstwo jako drugi najbardziej istotny problem sfery społecznej. Fakt ten potwierdzaj ą równie ż warsztaty przeprowadzone podczas pogł ębionej diagnozy problemów w gminie. Z powy ższych wzgl ędów uzyskane dane pozwoliły dokona ć delimitacji obszaru zdegradowanego i rewitalizacji z wykorzystaniem wska źnika liczby osób korzystaj ących z pomocy społecznej w podziale na sołectwa.

24 3.2.4. Edukacja i wychowanie przedszkolne

Wykaz instytucji o światowych wychowania przedszkolnego i podstawowego w gminie Zaleszany: • Przedszkole w Kotowej Woli, • Publiczna Szkoła Podstawowa w Kotowej Woli, • Publiczna Szkoła Podstawowa im. II Armii Wojska Polskiego w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej, • Publiczna Szkoła Podstawowa w Pilchowie, • Publiczna Szkoła Podstawowa w Skowierzynie, • Zespół Szkół w Zaleszanach, • Zespół Szkół w Turbi, • Zespół Szkolno – Przedszkolny w Zbydniowie, Jednostk ą organizacyjn ą gminy jest równie ż Gminny Zespół Obsługi Szkół i Przedszkoli w Zaleszanach, b ędący jednostk ą obsługuj ącą w zakresie administracyjnym, finansowym i organizacyjnym placówki o światowe, dla których organem prowadz ącym jest gmina Zaleszany.

Tabela 5. Dane liczbowe dotycz ące edukacji w gminie Zaleszany

Edukacja i wychowanie przedszkolne 2013 2014 2015 2016

Placówki wychowania przedszkolnego 11 11 11 9

w tym przedszkola 2 2 3 4

Miejsca w przedszkolach 90 100 142 167

Liczba szkół podstawowych 7 7 7 7

Liczba uczniów szkół podstawowych 546 568 608 538

Liczba szkół gimnazjalnych 3 3 3 3

Liczba uczniów szkół gimnazjalnych 313 284 286 285 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS

25 3.2.5. Kultura i ochrona zdrowia

Działalno ść kulturalna w gminie Zaleszany prowadzona jest przez szereg publicznych oraz społecznych podmiotów, w śród których nale ży wymieni ć: • Gminny O środek Kultury w Zaleszanach, • Gminna Biblioteka Publiczna w Zaleszanach i jej filie: • Biblioteka w Kotowej Woli, • Biblioteka w Pilchowie, • Biblioteka w Turbi, • Biblioteka w Zbydniowie, • Biblioteka w Dzierdziówce. W ostatnich latach, w gminie zmniejsza si ę ilo ść inwestycji w infrastruktur ę kulturaln ą, co znajduje swoje odzwierciedlenie w wydatkach na kultur ę (tabela 6), które s ą zbli żone do wydatków w powiecie stalowowolskim jednak wy ższe ni ż w województwie podkarpackim.

Tabela 6. Wydatki na kultur ę w gminie Zaleszany w latach 2013-2015 w uj ęciu porównawczym

Udział wydatków w Dziale 921 - Wydatki na 1 mieszka ńca na Kultura i ochrona dziedzictwa kultur ę i ochron ę dziedzictwa JST narodowego w wydatkach ogółem narodowego 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Województwo podkarpackie 3,5 3,3 3,1 116,14 114,77 109,83 Powiat 4,0 3,8 4,5 126,38 129,19 134,14 stalowowolski Gmina 4,6 3,4 4,0 114,63 99,85 113,66 Zaleszany Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS

Na obszarze gminy nie zanotowano formalnie działaj ących kół czy klubów. Natomiast na terenie powiatu stalowowolskiego oraz całego województwa podkarpackiego liczba takich organizacji z roku na rok ro śnie. Jednak że mieszka ńcy gminy organizuj ą si ę w grupy nieformalne, których jest kilkana ście. Ich funkcjonowanie zazwyczaj wynika z podejmowania realizacji okre ślonego dla grupy celu. Równie ż Gminny Ośrodek Kultury w Zaleszanach prowadzi koła zainteresowa ń nieuj ęte w statystykach Głównego Urz ędu Statystycznego, jak: • modelarnia,

26 • nauka gry na keyboardzie, • nauka gry na akordeonie, • zespół wokalny, • młodzie żowa orkiestra d ęta, • warsztaty plastyczne.

W porównaniu do wcze śniejszych lat, w 2015 liczba kursów w gminie Zaleszany zmniejszyła si ę i jest to tendencja odwrotna ni ż w przypadku powiatu i województwa (tabela 7). W zwi ązku z powy ższym liczba absolwentów kursów w gminie równie ż si ę zmniejszyła.

Tabela 7. Liczba kursów w gminie Zaleszany oraz liczba ich absolwentów w latach 2013- 2015 w uj ęciu porównawczym

Liczba kursów Liczba absolwentów JST 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Województwo podkarpackie 493 547 566 7 733 8 321 7 752 Powiat 19 51 50 312 613 456 stalowowolski Gmina 2 2 1 5 6 2 Zaleszany Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS

W porównaniu do wcze śniejszych lat, w 2015 r. liczba imprez w gminie Zaleszany równie ż si ę zmniejszyła i jest to tendencja odwrotna ni ż w przypadku powiatu i województwa (tabela 8). Wzrosła natomiast liczba uczestników imprez, co mo że by ć zwi ązane z organizowaniem mniejszej liczby przedsi ęwzi ęć ale na wi ększ ą skal ę. W Gminnym O środku Kultury w Zaleszanach w 2016 roku odbywały się nast ępuj ące imprezy: • wystawa szopek Bo żonarodzeniowych, • koncert kol ęd w wykonaniu Młodzie żowej Orkiestry D ętej, • bale i zabawy okoliczno ściowe dla dzieci i dorosłych, • warsztaty florystyczne, • jasełka Bo żonarodzeniowe, • zaj ęcia i warsztaty prowadzone w czasie ferii zimowych, • spektakle dla dzieci i dorosłych, • imprezy okoliczno ściowe, jak: Dzie ń Kobiet, Piknik Rodziny, Dzie ń Matki, Dzie ń Dziecka itp.,

27 • konkurs plastyczny „Wielkanocna Plastyka Obrz ędowa”, • do żynki gminne, powiatowe. Dodatkowo wiele spotka ń organizowanych jest przez bibliotek ę publiczn ą i jej filie, spotkania te maj ą na celu zapoznanie dzieci i młodzie ży z funkcjonowaniem biblioteki.

Tabela 8. Imprezy kulturalne organizowane w gminie Zaleszany oraz liczba ich uczestników w latach 2013-2015 w uj ęciu porównawczym

Liczba imprez Uczestnicy imprez JST 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Województwo podkarpackie 12 681 14 407 12 710 2 832 130 3 161 837 2 423 150 Powiat 354 503 738 135 947 136 823 108 902 stalowowolski Gmina 37 44 25 6 500 7 150 9 320 Zaleszany Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS

Na obszarze gminy działaj ą organizacje samorz ądowe, które realizuj ą zadania na rzecz mieszka ńców w sferze ochrony i promocji zdrowia, kultury, sportu i rekreacji. W skład tych jednostek wchodz ą organizacje samodzielne, stowarzyszenia, kluby uczniowskie i kluby sportowe. Liczba działaj ących organizacji została zestawiona w tabeli 9. Najwi ęcej z nich działa w Zbydniowie oraz w Turbi.

Tabela 9. Liczba działaj ących organizacji na terenie gminy Zaleszany ( źródło: http://bazy.ngo.pl/) Miejscowo ść Liczba organizacji Zbydniów 8 Zaleszany 4 Obojna 2 Kępie Zalesza ńskie 4 Turbia 8 Majdan Zbydniowski 3 Skowierzyn 5 Motycze Szlacheckie 3 Pilchów 6 Kotowa Wola 4

28 Dzierdziówka 2 Wólka Turebska 1

Aktywno ść społeczn ą na terenie gminy ukazuje rysunek 8, na którym przedstawiono frekwencje w wyborach do sejmu i senatu w roku 2015. Udział ludno ści w wyborach był mniejszy w porównaniu do powiatu stalowowolskiego, a tak że prawie o 2% mniejszy w stosunku do województwa podkarpackiego.

Rysunek 8. Frekwencja w wyborach do sejmu i senatu w roku 2015 na terenie województwa, powiatu i gminy

3.3. Strefa gospodarcza 3.3.1. Liczba osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą w gminie w latach 2012-2015

Jak zobrazowano na rysunku 9, z roku na rok przybywa osób, które prowadz ą działalno ść gospodarcz ą. Liczba ta wzrosła z 527 osób w 2012 do 573 osób w roku 2015. Mieszka ńcy gminy coraz cz ęś ciej chc ą pracowa ć na własny rachunek i sami ustala ć sobie warunki pracy. W uruchomieniu działalno ści gospodarczej pomagaj ą programy unijne oraz rz ądowe.

29

Rysunek 9. Liczba osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą

3.3.2. Liczba podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON na 1000 miesza ńców w gminie w latach 2012-2015

Według danych zawartych w tabeli 11 na 1000 mieszkańców gminy Zaleszany w latach 2012-2013 przypadało 0,15 przedsi ębiorstwa. Stan ten zmienił si ę w 2014 r., w którym omawiany wska źnik spadł do 0,14. W powiecie stalowowolskim na przełomie lat 2012-2015 wska źnik nie uległ zmianie i utrzymywał si ę na stałym poziomie 0,1 przedsi ębiorstwa na 1000 osób. Podobnie w województwie nie zaobserwowano zmian warto ści wska źnika z poziomu 0,1 przedsi ębiorstwa na 1000 osób.

Tabela 10. Zestawienie liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszka ńców w latach 2012-2015 w gminie, powiecie i województwie (źródło: GUS) 2012 2013 2014 2015 Gmina Zaleszany 0,15 0,15 0,14 0,14 Powiat stalowowolski 0,1 0,1 0,1 0,1 Województwo podkarpackie 0,1 0,1 0,1 0,1

3.3.3. Nowo zarejestrowane podmioty gospodarze w gminie w latach 2012-2015

Na podstawie rysunku 10 stwierdza si ę, że z roku na rok maleje liczba osób, które otwieraj ą własn ą działalno ść gospodarcz ą. Liczba ta zmalała z 74 osób w 2013 r. do 62 osób w 2015 r. Społeczno ść gminy rezygnuje z zarz ądzania własnym biznesem na rzecz pracy w innych przedsi ębiorstwach lub utrzymywania si ę z innych źródeł.

30

Rysunek 10. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie Zaleszany w latach 2012-2015 ( źródło: GUS)

3.3.4. Podmioty wyrejestrowane z rejestru REGON w latach 2012-2015 w gminie

Liczba wyrejestrowanych z rejestru REGON podmiotów gospodarczych na przełomie lat 2012-2015 kształtowała si ę zmiennie. Najmniej (45) wyrejestrowano w 2014 r., rok pó źniej warto ść ta wzrosła do 55.

Tabela 11. Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w latach w 2012-2015 w gminie powiecie i województwie ( źródło: GUS) 2012 2013 2014 2015 Gmina Zaleszany 48 53 45 55

Powiat stalowowolski 530 593 548 529

Województwo podkarpackie 9912 10519 11500 11262

3.4. Strefa techniczna 3.4.1. Ogólna liczba mieszka ń i powierzchnia w gminie w latach 2013-2015

W tabeli 12 zamieszczono liczb ę mieszka ń na przełomie lat 2013-2015, natomiast ich powierzchni ę u żytkow ą przedstawia tabela 13. Zauwa żalna jest tendencja wzrostowa w stosunku do liczby mieszka ń, a co za tym idzie wzrasta powierzchnia u żytkowa. Wzrost

31 liczby zasabów mieszkaniowych jest widoczny równie ż w powiecie stalowowolskim oraz województwie podkarpackim.

Tabela 12. Zasoby mieszkaniowe gminy Zaleszany w latach w 2013-2015 ( źródło: BDL, GUS) Liczba mieszka ń 2013 2014 2015

Gmina Zaleszany 3191 3233 3276

Powiat stalowowolski 35258 35424 35680 Województwo 635669 641447 648473 podkarpackie

Tabela 13. Powierzchnia u żytkowa [m 2] mieszka ń w gminie, powiecie i województwie w latach 2013-2015 ( źródło: BDL, GUS) Powierzchnia użytkowa mieszka ń 2013 2014 2015 [m2] Gmina Zaleszany 317203 322451 328143

Powiat stalowowolski 2532707 2554675 2586180 Województwo 51190677 51861327 52615563 podkarpackie

3.4.2. Struktura komunikacyjna

Gmina posiada dobr ą infrastruktur ę drogow ą. Na jej terenie wyst ępuj ą drogi gminne, powiatowe, jak i droga krajowa nr 77 Lipnik-Przemy śl. W planach jest budowa drogi ekspresowej na trasie Opatów – Nisko. Dobrze zorganizowana kolej łączy gmin ę z Rzeszowem, Tarnobrzegiem, Lublinem, Warszaw ą, Przeworskiem, Zamo ściem i Bydgoszcz ą. W niedalekim s ąsiedztwie gminy znajduje si ę port lotniczy Rzeszów– Jasionka. Istniej ąca infrastruktura drogowa gminy wymaga remontów. Dzi ęki bie żą cym inwestycjom w naprawy stan dróg polepsza si ę. W dalszym ci ągu jednak na renowacj ę czekaj ą pobocza. Niezb ędne jest równie ż wykonanie odwodnienia oraz poprawa bezpiecze ństwa na chodnikach, szczególnie wzdłu ż dróg o zwi ększonym nat ęż eniu ruchu. Na przestrzeni lat wzrasta popularno ść transportu rowerowego, czego skutkiem jest rosn ąca liczba ście żek rowerowych oraz wyznaczanie nowych atrakcyjnych tras w okolicy. Zwi ększa to popularno ść obszarów pod wzgl ędem turystyki rowerowej. Mieszka ńcy gminy maj ą do dyspozycji komunikacj ę autobusow ą oraz prywatnych przewo źników.

32 Atutem gminy jest zlokalizowane w Turbi lotnisko, którego wła ścicielem jest Stowarzyszenie Aeroklub Stalowowolski. Lotnisko pełni funkcj ę sportow ą oraz turystyczno- biznesow ą. Poza rozgrywanymi na nim zawodami sportowymi o randze mi ędzynarodowej, coraz cz ęś ciej jest wykorzystywane przez przedsi ębiorców, wykorzystuj ących własne niewielkie samoloty, jako komunikacyjne.

3.5. Strefa środowiskowa

Gmina Zaleszany poło żona jest na terenach zalewowych rzek: San, Ł ęg i Osa. Obszar gminy bogaty jest w rzeki, potoki i wody stoj ące. Dominuje jednak rzeka San, która jest typow ą rzek ą nizinn ą. Na zachodzie i południu teren gminy otacza Ł ęg, do którego wpada w pobli żu wsi K ępie Zalesza ńskie strumie ń Osa. Działalno ść rzeki San ukształtowała starorzecza, nad którymi ulokowały si ę osady nadrzeczne: Zaleszany, Motycze Szlacheckie, Skowierzyn, Zbydniów, Majdan Zbydniowski, Wólka Turebska, Dzierdziówka. Stwierdzono tu wyst ępowanie wielu chronionych gatunków ro ślin pływaj ących. Najciekawsz ą z nich jest papro ć wodna – salwinia pływaj ąca. Inne ciekawe ro śliny to: rosiczka okr ągłolistna i pływacz zwyczajny. Obszar gminy Zaleszany poło żony jest na pograniczu dwóch odr ębnych regionów klimatycznych: Wy żyny Sandomierskiej i Kotliny Sandomierskiej. Do ukształtowania krajobrazu gminy w du żym stopniu przyczyniło si ę zlodowacenie środkowopolskie i północne. W okresie tym powstały lessy, gliny zwałowe, miejscami piaski z głazami akumulacji denno – lodowcowej. Znaczny wpływ na ukształtowanie terenu wywarł równie ż człowiek. W procesie produkcji człowiek stwarza nowe formy terenu tj. doły po wybiórce piachu, margla lub gliny, progi rolne, groble, kopce i inne. Ukształtowanie terenu jest równinne z lekkimi wzniesieniami i pagórkami oraz polodowcowymi formami dolin rzecznych. Lasy zajmuj ą ok. 1350 ha terenu gminy, co stanowi ok. 15 % ogólnej jej powierzchni. Najwi ększy obszar lasów znajduje si ę w: • Obojnej i wynosi 474 ha, • Kotowej Woli – 267 ha oraz • Zbydniowie – 241 ha. Pozostałe wsie posiadaj ą niewielkie kompleksy le śne. Lasy na terenie gminy stanowi ą resztki dawnej Puszczy Sandomierskiej, która kiedy ś porastała niemal cały obszar Kotliny

33 Sandomierskiej, wykraczaj ąc nawet poza jej tereny. Jeszcze kilkadziesi ąt lat temu w Zbydniowie był pi ękny park z dworkiem Horody ńskich. Zbydniowski dwór jest wyj ątkowym zabytkiem tego regionu. Całe zało żenie dworsko-parkowe zostało zrealizowane na lewym brzegu Sanu w bezpo średniej blisko ści meandrów tej rzeki, które stanowiły stawy parkowe przy normalnym stanie wody w rzece. Główna cz ęść zało żenia wraz z budowlami poło żona jest na terenie wysokim od 3,0 m do 4,5 m. W XIX wieku rozbudowano zaplecze gospodarcze tj. gorzelni ę, tartak, młyn parowy oraz stawy rybne. Zało żenie nosi do ść typowy, XIX-wieczny układ, w skład którego wchodzi dwór, oficyna i oranżeria wraz z okalaj ącym parkiem, ogród warzywny i aleje dojazdowe. Ten lokalny układ komunikacyjny zapewniał dojazd do dworu trzema alejami od drogi Sandomierz – Rozwadów, stacji kolejowej i du żego folwarku. Na terenie parku wyst ępuje szereg okazałych drzew o du żych rozmiarach, cennych przyrodniczo i krajobrazowo. Siedem z nich obj ęto ochron ą jako pomniki przyrody: • Topola biała ( Populus alba ) o pier śnicy ok. 150 cm, wysoko ści ok. 25 m. Korona nieregularna o średnicy ok. 15 m. Stan zdrowotny zły – liczne konary uschni ęte. Wymaga wykonania zabiegów konserwacyjnych, głównie usuni ęcia uschni ętych konarów. • Dąb szypułkowy ( Quercus robur ) o pier śnicy ok. 145 cm, wysoko ści ok. 25 m. Korona rozległa kulista. Stan zdrowotny dobry, nieliczne uschni ęte konary do usuni ęcia. • Jesion wyniosły ( Fraxinus excelsior ) o pier śnicy ok. 165 cm, wysoko ść ok. 30 m. Korona w ąska, nieregularna, dwójka od wysoko ści ok. 5 m, dalej pie ń tworzy trzy odnogi. Stan zdrowotny dobry. Do usuni ęcia liczne uschni ęte konary. • Topola biała ( Populus alba ) o pier śnicy ok. 195 cm, wysoko ści ok. 25 m. Korona kulista, rozległa o średnicy ok. 25 m. Stan zdrowotny średni. Wymaga zabiegów konserwacyjnych. Usuni ęcia uschni ętych konarów, oczyszczenia i zabezpieczenia ubytków pni. • Dąb szypułkowy ( Quercus robur ) o pier śnicy ok. 190 cm, dwójka od wysoko ści ok. 1 m, wysoko ść ok. 30 m. Korona podłu żna (jajowata). Stan zdrowotny zły – liczne uschni ęte konary, ubytki pnia po wewn ętrznej stronie obu odnóg. Konieczne pilne zabiegi konserwacyjne. Oczyszczenie i zabezpieczenie pnia, zało żenie ści ągów łącz ące obie odnogi, obci ęcie suchych konarów.

34 • Dąb czerwony ( Quercus rubra ) o pier śnicy ok. 140 cm, wysoko ści ok. 25 m. Korona kulista. Stan zdrowotny dobry, do usuni ęcia uschni ęte konary. • Dąb szypułkowy ( Quercus robur ) o pier śnicy ok. 155 cm, wysoko ści ok. 28 m. Korona rozległa. Stan zdrowotny średni – do usuni ęcia liczne uschni ęte konary. Wi ększe grupy starodrzewia wyst ępuj ą w południowej cz ęś ci parku oraz na północny- zachód od dworu. Przewa żaj ą lipy drobno i szerokolistne, klony zwyczajne i kasztanowce o średnicy pni od 40 do 120 cm. Stan zdrowotny starodrzewu zró żnicowany – od złego do dobrego. Przewa żaj ą drzewa o średnim i złym stanie zdrowotnym. W najgorszym stanie s ą białodrzewy z natury podatne na niszczenie mechaniczne, zwłaszcza stare egzemplarze, w tym stare lipy. Skład gatunkowy i ilo ściowy przedstawia si ę nast ępuj ąco: • lipa drobnolistna ( Tilia cordata ) - 12 egz. • lipa szerokolistna ( Tilia platyphyllos ) - 36 egz. • grochodrzew biały ( Robinia pseudoacacia ) - 15 egz. • klon zwyczajny ( Acer platanoides ) - 21 egz. • kasztanowiec biały ( Aesculus hippacastanum ) - 17 egz. • grab pospolity ( Carpinus betulus ) - 15 egz. • d ąb szypułkowy ( Quercus robur ) - 21 egz. • olcha czarna ( Alnus glutinosa ) - 28 egz. • jesion wyniosły ( Fraxinus excelsior ) - 9 egz. • dąb czerwony ( Quercus rubra ) - 3 egz. • sosna wejmutka ( Pinus strobus ) - 2 egz. • brzoza brodawkowata ( Betula verrucosa ) - 4 egz. • topola osika ( Populus tremula ) - 5 egz. • klon jawor ( Acer pdeudoplatanus ) - 10 egz. • topola biała ( Populus alba ) - 16 egz. • klon jesionolistny ( Acer negundo ) - 1 egz. • buk pospolity ( Fagus silvatica ) - 1 egz. • orzech włoski ( Juglans regia ) - 1 egz. • wi ąz szypułkowy ( Ulmus laevis ) - 1 egz. • klon polny ( Acer campestre ) - 1 egz. • dąb szypułkowy odmiana piramidalna ( Qeurcus r obur vor. fastigiata ) - 1egz.

35 • platan klonolistny ( Platanus acerifolia ) - 1 egz. • świerk kłuj ący odmiana srebrzysta (Picea pungens ) - 1egz. • żywotnik zachodni odmiana kolumnowa (Thuja occidentalis var. fastigiata ) - 1 egz. • modrzew europejski ( Larix decidua ) - 1 egz.

Dawne nasadzenia krzewów ozdobnych wygin ęły. Na skutek braku piel ęgnacji terenu parku nast ąpiła cz ęś ciowa sukcesja krzewów stanowi ąca naturalne poszycie charakterystyczne dla wyst ępuj ących tu siedlisk. W śród krzewów odnotowa ć mo żna dzi ś nast ępuj ące odmiany: • bez czarny ( Sambucus nigra ) • bez lilak ( Siringa vulgaris ) • cis pospolity ( Taxus baccata ) • czeremcha zwyczajna ( Prunus padus ) • głóg jednoszyjkowy ( Crataegus monogyana ) • je żyna pospolita ( Rubus adoratus ) • śnieguliczka biała ( Symphoricarpos albus ) • winobluszcz pi ęciolistny ( Parthenocissus guinquefolia ) • żywotnik zachodni ( Thuja occidentalis )

Rzadkie gatunki drzew na terenie gminy to – daglezja, sosna wejmutka, platan klonolistny. W śród krzewów odnotowa ć mo żna m.in. nast ępuj ące odmiany: bez czarny, bez lilak, cis pospolity, czeremcha zwyczajna, dere ń biały, sumak octowiec, śnieguliczka biała, żywotnik zachodni itd. Z punktu widzenia ekologicznego park stanowi cenny zespół zró żnicowanej wiekowo i gatunkowo zieleni. Cenne okazy starodrzewu oraz parkowego stawu powinny podlega ć szczególnej ochronie ekologicznej. Zbydniowski park ma równie ż korzystne oddziaływanie na warunki przyrodnicze środowiska w otoczeniu, a wi ęc wpływ na retencj ę wód, wilgotno ść powietrza, zmniejszenie szybko ści wiatru, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza itp. Łąki i pastwiska stanowi ą 26,5% powierzchni gminy, co stwarza dogodne warunki do rozwoju hodowli zwierz ąt. Najbardziej korzystne warunki pod tym wzgl ędem wyst ępuj ą w Majdanie Zbydniowskim i Kotowej Woli, w których na trwałe u żytki zielone przypada ok. 20% ogólnej powierzchni. Szata ro ślinna obszaru wideł Wisły i Sanu, a wi ęc i terenów gminy, jest bardzo interesuj ąca, szczególnie ze wzgl ędu na wyst ępowanie w tym rejonie rzadkich

36 i chronionych ro ślin tj. kotewka orzech wodny (Skowierzyn) i salwinia pływaj ąca (Zbydniów). Pomimo, i ż na terenie gminy brak jest rezerwatów, to jednak wyst ępuj ą pomniki przyrody i rzadkie gatunki drzew. Najcenniejsze gatunki ro ślin wyst ępuj ących na terenie gminy Zaleszany to: • bluszcz pospolity, • goryczka w ąskolistna, • gr ąż el żółty, • grzybienie białe, • konwalia majowa, • tysi ącznik pospolity, • wolfia bezkorzeniowa.

IV. METODOLOGIA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI

4.1. Identyfikacja obszaru zdegradowanego gminy Zaleszany

Diagnoz ę ogóln ą gminy Zaleszany przeprowadzono na podstawie danych obiektywnych wyst ępuj ących w publicznej statystyce (BDL GUS) i w zasobach instytucji publicznych (Urz ąd Gminy w Zaleszanach, Ośrodek Pomocy Społecznej w Zaleszanach) oraz danych subiektywnych. Dane subiektywne stanowi ą wynik uspołecznienia procesu powstawania GPR (np. badania ankietowe, uwagi ustne i wnioski zgłaszane przez mieszka ńców na spotkaniach konsultacyjnych). Diagnoza ogólna dała materiał pocz ątkowy, okre ślaj ąc główne problemy i potrzeby gminy oraz pozwoliła wskaza ć przesłanki rewitalizacji i kryteria, według których wyznaczono obszary zdegradowane i obszary rewitalizacji. W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji okre ślono zestawienie kryteriów – wska źników wpisuj ących si ę w zakres diagnozowania oraz delimitacji sprecyzowany w ustawie o rewitalizacji oraz Wytycznych Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. Szczegółowa diagnoza stanu kryzysowego gminy Zaleszany (delimitacja) wymagała zgromadzenia i zagregowania licznych danych:

37 • społecznych – pozwalaj ących wyznaczy ć miejsca koncentracji negatywnych zjawisk, w szczególno ści czynników demograficznych, bezrobocia, ubóstwa, niskiego poziomu edukacji; • gospodarczych – w szczególno ści niskiego stopnia przedsi ębiorczo ści, objawiaj ącego si ę mał ą liczb ą podmiotów gospodarczych; • przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególno ści, braku dost ępu do podstawowych usług np. komunikacyjnych lub ich niskiej jako ści; • technicznych – w szczególno ści niewystarczaj ącego wyposa żenia w infrastruktur ę techniczn ą lub złego stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej; • środowiskowych – przekroczenia standardów jako ści środowiska. Procedura delimitacji jest zgodna z wymaganiami ustawy z dnia 9 pa ździernika 2015 r. o rewitalizacji w zakresie zbierania, przetwarzania, a tak że prezentowania danych. Metodologia opracowania przedstawia si ę nast ępuj ąco: • podział gminy na jednostki funkcjonalno-przestrzenne (sołectwa), dla których zostały zebrane dane, dotycz ące zjawisk społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych oraz technicznych. Podział ten uwzgl ędnia wyst ępuj ący na danym obszarze specyficzny typ zabudowy oraz charakter społeczno-kulturowy mieszka ńców, a tak że jest zgodny z poło żeniem topograficzno-przestrzennym. Tym samym diagnoz ę przeprowadzono dla 13 jednostek (13 sołectw) gminy Zaleszany; • przyst ąpienie do analizy porównawczej jednostek funkcjonalno-przestrzennych opartych na zestawie syntetycznych wska źników degradacji, pozwalaj ących na obiektywne okre ślenie stopnia zró żnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego; • wyznaczenie obszaru zdegradowanego gminy Zaleszany; • wyodr ębnienie obszaru rewitalizacji spo śród zamieszkałych obszarów zdegradowanych, w których wyst ępuje kumulacja zjawisk kryzysowych. Wyszczególnienie podanych jednostek pozwoliło na okre ślenie obszarów kumulacji negatywnych zjawisk społecznych, gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych i środowiskowych, które wymaga ć b ędą działa ń rewitalizacyjnych.

38 4.2. Przyj ęte wska źniki w analizie obszaru zdegradowanego

Jako syntetyczne wska źniki degradacji do analizy przyj ęto wska źniki wskazane w Wytycznych Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. S ą to wska źniki opisuj ące negatywne zjawiska społeczne, czyli poziom bezrobocia, ubóstwa, przest ępczo ści, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczaj ący poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Dane zostały pozyskane z Urz ędu Gminy w Zaleszanach (ewidencja ludno ści, wska źniki demograficzne), O środka Pomocy Społecznej w Zaleszanach, Powiatowego Urz ędu Pracy w Stalowej Woli, a także w przypadku kategorii edukacja i integracja społeczna, ze stron internetowych odpowiednio: Okr ęgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie i Pa ństwowej Komisji Wyborczej. W celu identyfikacji obszarów zdegradowanych w gminie Zaleszany zgodnie z ustaw ą o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 r. (tj. Dz. U. 2015 poz. 1777 ze zm.) przeprowadzono diagnoz ę w sferach: społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej. Dla ka żdej ze sfer wybrano wska źniki (ł ącznie 12), na podstawie których zdiagnozowano obszary o wysokim nasileniu zjawisk kryzysowych. W analizie wykorzystano wska źniki takie jak: • Sfera społeczna 1) Kategoria – Demografia: • ludno ść w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludno ści w wieku produkcyjnym według faktycznego miejsca zamieszkania, • saldo migracji na pobyt stały w przeliczeniu na 100 osób według faktycznego miejsca zamieszkania, • mediana wieku, • przyrost naturalny w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania. 2) Kategoria – Pomoc społeczna: • liczba osób korzystaj ąca ze świadcze ń z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania. 3) Kategoria – Edukacja: • wyniki egzaminów 6-klasisty. 4) Kategoria – Integracja społeczna: • liczba organizacji pozarz ądowych na 100 osób wg miejsca zamieszkania,

39 • frekwencja w wyborach do organów stanowi ących jednostek samorz ądu terytorialnego: rady gminy, na terenie województwa podkarpackiego. • Sfera gospodarcza: 5) Kategoria – Rynek pracy: • udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania. 6) Kategoria – Podmioty gospodarcze: • liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania - ogółem. • Sfera techniczna: 7) Kategoria – Uwarunkowania przestrzenne: • liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych. • Sfera środowiskowa 8) Kategoria – Ochrona środowiska: • zanieczyszczenie powietrza: wyst ępowanie przekrocze ń dopuszczalnych norm dla st ęż enia średniorocznego pyłu PM10. Otrzymane wska źniki w poszczególnych jednostkach przestrzenno-funkcjonalnych zestawiono w tabele podsumowuj ące ka żdą ze sfer. W wi ększo ści badanych wska źników otrzymana warto ść świadczy o sytuacji gorszej ni ż średnia dla całej gminy. Jednak w niektórych przyj ętych wska źnikach warto ść świadczy o sytuacji lepszej ni ż średnia w gminie, zatem w tych przypadkach za odchylenie od normy uznawane były warto ści poni żej średniej. W celu obliczenia wyniku ko ńcowego zestawiono wszystkie dane w zbiorczej tabeli wynikowej dla wszystkich sfer. Nast ępnie dokonano klasyfikacji wska źników świadcz ących o odchyleniach od normy, polegaj ącej na nadaniu punktacji w skali od „1” do „2”, gdzie: • punkt „1” –„poni żej normy” – nadano jednostkom o niewielkich anomaliach, • za ś punkt „2” –„najgorszy” – został przyznany jednostkom, w których odchylenia od normy s ą bardzo du że,

40 • dla warto ści świadcz ących o lepszej sytuacji ni ż średnia dla gminy przyj ęto warto ść „0”. Analizuj ąc poziom przyj ętych wska źników zgodnie z art. 10 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 r. w ww. sferach obejmuj ących analizowane jednostki (sołectwa), wyznaczono obszary zdegradowane. Cechuj ą si ę one szczególn ą koncentracj ą negatywnych zjawisk, na których z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, gmina powinna prowadzi ć rewitalizacj ę. Szczegółowa prezentacja wytypowanych wska źników, odnosz ąca zastan ą sytuacj ę do kontekstu całej gminy (wraz z wyznaczeniem tzw. średniej dla gminy) oraz warto ści referencyjnych dla województwa podkarpackiego, zgodnie z Instrukcj ą znajduje si ę w rozdziale V. „Wyznaczenie obszaru zdegradowanego w gminie Zaleszany”.

41 V. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO W GMINIE ZALESZANY 5.1. Wska źniki zjawisk kryzysowych

Sfera społeczna

1) Kategoria – Demografia

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludno ści w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy – 2014 metodologia wyznaczania wska źnika : - syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.): wska źnik wyliczono jako iloraz liczby osób w wieku poprodukcyjnym gminy i liczby osób w wieku produkcyjnym gminy, pomno żony przez 100% Wsk.deg. = (Lopop/ Lopg)*100%

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.): wska źnik wyliczono jako iloraz liczby osób w wieku poprodukcyjnym jednostki i liczby osób w wieku produkcyjnym jednostki, pomno żony przez 100%

Wsk.deg.jedn. = (Lopop/Loprs)*100%

warto ść referencyjna wynosi 27,9%

Saldo migracji na pobyt stały w przeliczeniu na 100 osób według faktycznego miejsca zamieszkania

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy – 2014 metodologia wyznaczania wska źnika :

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.): wska źnik wyliczono jako iloraz, iloczynu różnicy mi ędzy liczb ą zameldowa ń, a liczb ą wymeldowa ń pomno żony przez 100, i liczby mieszka ńców gminy

42 Wsk.deg. = ((Lzam – Lwym)*100)/ Lmg

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.): wska źnik wyliczono jako iloraz, iloczynu ró żnicy mi ędzy liczb ą zameldowa ń, a liczb ą wymeldowa ń w jednostce przestrzenno-funkcjonalnej pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców jednostki

Wsk.deg.jedn. = ((Lzam – Lwym)*100)/ Lmj

warto ść referencyjna wynosi - 0,11

Mediana wieku

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy – 2014 warto ść referencyjna wynosi 38 lat

Przyrost naturalny w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy – 2014 metodologia wyznaczania wska źnika :

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.): wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu ró żnicy mi ędzy liczb ą urodze ń żywych w gminie, a liczb ą zgonów w gminie pomno żony przez 100, i liczby mieszka ńców gminy

Wsk.deg. = ((Lu żg – Lzg)*100)/ lmg

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.): wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu ró żnicy mi ędzy liczb ą urodze ń żywych w jednostce, a liczb ą zgonów w jednostce pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców jednostki

Wsk.deg.jedn. = ((Lu żm – Lzm)*100)/ Lmj

warto ść referencyjna wynosi 0,075

2) Kategoria – Pomoc społeczna

Liczba osób korzystaj ąca ze świadcze ń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy – 2015 metodologia wyznaczania wska źnika :

43 - syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.): wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu liczby osób korzystaj ących z zasiłków pomocy społecznej w gminie pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców gminy

Wsk.deg.=(Lz*100)/Lmg

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.) : wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu liczby osób korzystaj ących z zasiłków pomocy społecznej w jednostce pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców jednostki

Wsk.deg.jedn.=(Lz*100)/Lmj

warto ść referencyjna wynosi 6,1

3) Kategoria – Edukacja

Wyniki egzaminów 6-klasisty

dane źródłowe : Okr ęgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie, rok bazowy 2014

warto ść referencyjna 67,7%

4) Kategoria – Integracja społeczna

Liczba organizacji pozarz ądowych na 100 osób wg miejsca zamieszkania

dane źródłowe : baza NGO, rok bazowy – 2013 metodologia wyznaczania wska źnika :

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.): wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu liczby organizacji pozarz ądowych w gminie pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców gminy

Wsk.deg.=(Lop*100)/Lmg

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.): wska źnik wyliczono jako iloraz liczby organizacji pozarz ądowych w jednostce pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców jednostki

Wsk.deg.jedn.= (Lopm*100)/lmj

warto ść referencyjna wynosi 0,33

44 Frekwencja w wyborach do organów stanowi ących jednostek samorz ądu terytorialnego: rady gminy, na terenie województwa podkarpackiego

dane źródłowe: Pa ństwowa Komisja Wyborcza, rok bazowy 2014 r. metodologia wyznaczania wska źnika :

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.) : wska źnik wyliczono jako iloczyn ilorazu udziału osób w głosowaniu podzielony przez liczb ę wyborców i liczby 100

Wsk.deg.=(Log/Lwyb)*100

- wska źnika degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.) : wska źnik wyliczono jako iloczyn ilorazu udziału osób w głosowaniu w jednostki podzielony przez liczb ę wyborców w jednostce i liczby 100

Wska.deg.jedn.= (Logj/Lwybj)*100

warto ść referencyjna wynosi 50,87

5) Kategoria – Rynek pracy

Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania

dane źródłowe : Powiatowy Urz ąd Pracy w Stalowej Woli, stan na 31.12.2014 r. metodologia wyznaczania wska źnika :

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.) : wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu udziału bezrobotnych zarejestrowanych ogółem w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym pomno żony przez 100% i liczby mieszka ńców gminy

Wsk.deg.=(Lobz*100%)/Lbmg

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.) : wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu udziału bezrobotnych zarejestrowanych ogółem w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym w jednostce pomno żony przez 100% i liczby mieszka ńców jednostki Wsk.deg.jedn.=(Lobz*100%)/Lbj

warto ść referencyjna wynosi 10,2%

45 Sfera gospodarcza

6) Kategoria – Podmioty gospodarcze

Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania - ogółem

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy 2014 r. metodologia wyznaczania wska źnika:

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.) : wska źnik wyliczono jako iloraz iloczynu liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców gminy

Wsk.deg.=(Lzpg*100)/Lmg

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.) : wska źnik wyliczono jako iloraz liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w jednostce pomno żony przez 100 i liczby mieszka ńców jednostki

Wska.deg.jedn.= (lzpg*100)/lmj

wska źnik referencyjny wynosi 7,6

Sfera techniczna

7) Kategoria – Uwarunkowania przestrzenne

Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych

dane źródłowe : Urz ąd Gminy w Zaleszanach, rok bazowy 2015 metodologia wyznaczania wska źnika :

- syntetycznego degradacji gminy (Wsk.deg.) : wska źnik wyliczono jako iloczyn ilorazu liczby budynków wybudowanych przed 1989 i liczby budynków ogółem oraz liczby 100% Wsk.deg.=(Lb1989/Lbo)*100%

46

- degradacji dla poszczególnych jednostek (Wsk.deg.jed.) : wska źnik wyliczono jako iloczyn ilorazu liczby budynków wybudowanych przed 1989 jednostce i liczby budynków ogółem w jednostce oraz liczby 100%

Wska.deg.jedn.= (Lb1989/Lbo)*100%

warto ść referencyjna wynosi 76,36%

Sfera środowiskowa

8) Kategoria – Ochrona środowiska

Wyst ępowanie przekrocze ń dopuszczalnych norm dla st ęż enia średniorocznego pyłu PM10 Na terenie całej gminy Zaleszany nie stwierdzono przekrocze ń dopuszczalnych norm dla st ęż enia średniorocznego pyłu PM10.

5.2. Obszar zdegradowany gminy Zaleszany

Podstawow ą kategori ą wyznaczenia obszaru, jako kryzysowego i wskazania go do obj ęcia działaniami z zakresu rewitalizacji s ą warto ści gorsze ni ż średnia dla całej gminy. W niniejszym rozdziale zaprezentowano wyniki analizy porównawczej obszarów problemowych. Porównania dokonano przede wszystkim w oparciu o wska źniki okre ślone w art. 10 ustawy o rewitalizacji oraz wska źników okre ślonych w Instrukcji przygotowywania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020.

47 Tabela 14. Analiza porównawcza wska źników w kategorii demografia Demografia Ludno ść w wieku poprodukcyjnym w Saldo migracji na pobyt stały Przyrost naturalny na 100 Liczba stosunku do ludno ści w w przeliczeniu na 100 osób Sołectwo Mediana wieku osób wg faktycznego ludno ści wieku produkcyjnym wg wg faktycznego miejsca miejsca zamieszkania faktycznego miejsca zamieszkania zamieszkania Agatówka 443 24,83 0 1,13 0 43,3 2 0,90 0 Zaleszany 1080 32,65 2 1,20 0 35,6 0 -0,09 1 Zbydniów 1304 31,69 2 1,53 0 38,5 0 0,51 0 Pilchów 1105 17,35 0 0,18 0 39,0 0 -0,09 1 Dzierdziówka 594 30,91 2 0,84 0 40,0 1 -1,18 1 Kępie Zalesza ńskie 1369 28,14 0 0,07 0 37,0 0 -0,66 1 Kotowa Wola 957 27,87 0 0,94 0 38,0 0 0,63 0 Majdan Zbydniowski 458 24,41 0 1,31 0 37,0 0 -0,87 1 Motycze Szlacheckie 242 23,84 0 0,41 0 36,0 0 -0,41 1 Obojna 636 23,46 0 2,20 0 38,0 0 -0,16 1 Skowierzyn 905 29,20 1 0,44 0 38,0 0 -0,11 1 Turbia 1500 26,26 0 0,40 0 39,0 0 -0,33 1 Wólka Turebska 393 34,87 2 0,51 0 41,0 1 0,00 0 Gmina Zaleszany 10 986 27,29 0,80 38,5 -0,18 27,9 -0,11 38 0,07 warto ść referencyjna dla województwa warto ść powy żej warto ść poni żej podkarpackiego warto ść powy żej referencyjnej warto ść poni żej referencyjnej referencyjnej referencyjnej

48 Tabela 15. Analiza porównawcza wska źników w kategoriach pomoc społeczna, edukacja i integracja społeczna

Pomoc społeczna Edukacja Integracja społeczna Liczba osób korzystaj ąca ze Liczba Liczba organizacji Frekwencja w wyborach do Sołectwo świadcze ń z pomocy społecznej w Wyniki egzaminów ludno ści pozarz ądowych na 100 osób wg organów stanowi ących jst: przeliczeniu na 100 osób wg miejsca 6-klasisty [%] miejsca zamieszkania rady gminy zamieszkania Agatówka 443 2,93 0 59,5 2 0,00 0 58.40 0 Zaleszany 1080 4,17 0 71,9 0 0,28 1 53.81 0 Zbydniów 1304 7,13 1 69,5 0 0,61 0 55.44 0 Pilchów 1105 5,97 0 59,5 2 0,45 0 47.17 0 Dzierdziówka 594 8,92 1 69,5 0 0,34 0 51.01 0 Kępie Zalesza ńskie 1369 5,04 0 71,9 0 0,15 1 55.89 0 Kotowa Wola 957 5,75 0 63,0 1 0,31 0 55.91 0 Majdan Zbydniowski 458 12,23 2 82,9 0 0,44 0 56.67 0 Motycze Szlacheckie 242 1,24 0 71,9 0 0,83 0 53.81 0 Obojna 636 8,65 1 64,2 1 0,16 1 40.95 1 Skowierzyn 905 3,42 0 70,2 0 0,44 0 51.05 0 Turbia 1500 6,93 1 64,2 1 0,47 0 42.90 1 Wólka Turebska 393 9,16 2 82,9 0 0,25 1 56.67 0 Gmina Zaleszany 10 986 5,27 69,2 0,36 51,55 6,10 67,7 0,33 50,87 warto ść referencyjna dla warto ść poni żej warto ść poni żej województwa podkarpackiego warto ść powy żej referencyjnej warto ść poni żej referencyjnej referencyjnej referencyjnej

49 Tabela 16. Analiza porównawcza wskaźników w kategoriach rynek pracy, podmioty gospodarcze i uwarunkowania przestrzenne

Rynek pracy Podmioty gospodarcze Uwarunkowania przestrzenne Udział bezrobotnych zarejestrowanych Liczba budynków mieszkalnych Liczba Liczba zarejestrowanych podmiotów Sołectwo w liczbie ludno ści w wieku zamieszkałych, wybudowanych przed ludno ści gospodarczych w rejestrze REGON na 100 produkcyjnym wg miejsca rokiem 1989 w relacji do ogólnej liczby osób wg miejsca zamieszkania - ogółem zamieszkania budynków mieszkalnych zamieszkałych Agatówka 443 6,55 0 10,38 0 58,00 0 Zaleszany 1080 11,48 1 4,07 2 84,27 2 Zbydniów 1304 4,60 0 4,29 2 79,13 1 Pilchów 1105 4,71 0 3,53 2 77,18 1 Dzierdziówka 594 6,90 0 2,53 2 78,38 1 Kępie Zalesza ńskie 1369 4,09 0 3,43 2 69,12 0 Kotowa Wola 957 3,34 0 4,39 2 75,78 0 Majdan Zbydniowski 458 5,02 0 1,75 2 76,99 0 Motycze Szlacheckie 242 3,72 0 3,31 2 79,63 1 Obojna 636 4,09 0 3,46 2 57,23 0 Skowierzyn 905 3,43 0 2,76 2 85,71 2 Turbia 1500 3,73 0 3,67 2 72,00 0 Wólka Turebska 393 5,34 0 2,29 2 78,13 1 Gmina Zaleszany 10 986 5,10 3,79 74,96 warto ść referencyjna dla 10,20 7,6 76,36 województwa podkarpackiego warto ść powy żej referencyjnej warto ść poni żej referencyjnej warto ść powy żej referencyjnej

50 W sferze społecznej, w kategorii demografia wyró żniono cztery wska źniki: ludno ść w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludno ści w wieku produkcyjnym, saldo migracji na pobyt stały na 100 osób wg miejsca zamieszkania, mediana wieku oraz warto ść przyrostu naturalnego w przeliczeniu 100 osób wg miejsca zamieszkania. Za miejsce zameldowania przyj ęto odpowiednie sołectwo. Najmniejsz ą liczb ę osób w wieku poprodukcyjnym w relacji do osób w wieku produkcyjnym stwierdzono w Pilchowie (17,35%). Oznacza to, że sołectwo zamieszkiwane jest przez osoby młode, społecze ństwo jest w wieku rozwojowym i nie jest zdominowane przez osoby starsze. Kryzysowa sytuacja dotyczy natomiast Wólki Turebskiej, gdzie wska źnik ten jest równy 34,87%, tym samym jest on wy ższy od warto ści średniej wska źnika dla gminy oraz warto ści referencyjnych dla województwa podkarpackiego. Ze wska źnikiem tym ści śle zwi ązany jest wska źnik „mediana wieku”, której średnia warto ść dla całej gminy wynosi 38,5 lat, i jest ona tylko nieznacznie wy ższa ni ż warto ść referencyjna dla województwa podkarpackiego – 38 lat. Stan kryzysowy w sferze społecznej w gminie Zaleszany zbadano równie ż za pomoc ą wska źnika przyrostu naturalnego. Najwi ększa liczba urodze ń na 100 osób wg miejsca zamieszkania wyst ępuje w Agatówce (0,9). Najmniejsza za ś w Dzierdziówce, która wykazuje ujemny przyrost naturalny (-1,18), jednocze śnie przewy ższaj ąc warto ść średni ą dla gminy, której wska źnik równie ż przyjmuje warto ść ujemn ą (-0,18). Kolejn ą kategori ą w sferze społecznej jest pomoc społeczna, w której wzi ęto pod uwag ę wska źnik – liczba osób korzystaj ących ze świadcze ń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania. Najwi ęcej osób korzystaj ących z tego rodzaju pomocy notuje si ę w Majdanie Zbydniowskim, gdzie na 100 osób ponad 12 kwalifikuje si ę do pobierania świadcze ń. Warto ść ta ponad dwukrotnie przekracza średni wska źnik dla gminy, co mo że świadczy ć o złym statusie społecze ństwa i kryzysie w tej sferze. Najmniej osób (1,24) korzysta z pomocy materialnej w miejscowo ści Motycze Szlacheckie. Wska źnik dla tego sołectwa jest znacznie ni ższy ni ż warto ść dla gminy. Dla ukazania stanu edukacji wykorzystano wyniki sprawdzianu szóstoklasisty. Najlepsze wyniki (82,5%) uzyskali uczniowie z Majdanu Zbydniowskiego i Wólki Turebskiej. Najsłabiej wypadli na egzaminie szóstoklasi ści z Agatówki oraz Pilchowa osi ągaj ąc wynik ni ższy (59,%) ni ż warto ść średnia dla gminy (69,2%). Obszar integracji społecznej opisuje liczba organizacji pozarz ądowych na 100 osób wg siedziby oraz frekwencja w wyborach.

51 Najwi ęcej organizacji pozarz ądowych zlokalizowanych jest w Turbi i Zbydniowie (8). Najmniejsza aktywno ść w tym zakresie wyst ępuje w Wólce Turebskiej (1), Dzierdziówce (2) oraz Obojnej (2). Najmniej osób uczestniczyło w wyborach w Obojnej (40,9%). Świadczy to o niskiej integracji społecze ństwa oraz braku zaanga żowania w sprawy lokalnej społeczno ści. Najbardziej aktywnymi mieszka ńcami, s ą obywatele Agatówki, gdzie w wyborach uczestniczyło 58,4% osób. Kategoria rynku pracy na terenie gminy została opracowana w oparciu o wska źnik – udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wg miejsca zamieszkania. Najwi ększ ą liczb ę osób bezrobotnych zamieszkuje sołectwo Zaleszany, wska źnik ten przyj ął tam warto ść (11,48), ponad dwukrotnie wi ększ ą od średniej warto ści dla gminy (5,1). Bezrobocie stanowi istotny problem na ka żdym obszarze i jest sygnałem do stwierdzenia stanu kryzysowego w tej kategorii. Kolejnym wa żnym wska źnikiem branym pod uwag ę przy opisie sytuacji gospodarczej na terenie gminy jest liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na 100 osób wg miejsca zamieszkania. Najwi ęcej podmiotów jest zarejestrowanych w Agatówce (10,38), wskazuje to na zaradno ść mieszka ńców tego obszaru oraz ch ęć prowadzenia własnego biznesu. Odwrotna sytuacja kształtuje si ę w Majdanie Zbydniowskim, gdzie zarejestrowanych jest jedyne 1,75 przedsi ębiorstwa na 100 mieszka ńców. Stan przestrzenny i jego uwarunkowania zostały zobrazowane przez wska źnik liczby budynków mieszkalnych zamieszkałych, wybudowanych przed rokiem 1989 w stosunku do ogólnej liczny budynków mieszkalnych. Najwi ęcej wiekowych budynków znajduje si ę w Skowierzynie (85,71), a najmniej w Agatówce (85,0). Zgodnie z przyj ętą metodologi ą, obszary zdegradowane to obszary, dla których suma wszystkich wska źników wynosi ≥ 6 pkt (tabela 17). Na terenie gminy Zaleszany s ą to nast ępuj ące jednostki funkcjonalno-przestrzenne (sołectwa): 1) Zaleszany, 2) Wólka Turebska, 3) Dzierdziówka, 4) Obojna, 5) Zbydniów, 6) Pilchów, 7) Skowierzyn, 8) Turbia.

52 Tabela 17. Analiza porównawcza wska źników w wszystkich kategoriach wyznaczaj ąca obszar zdegradowany gminy Zaleszany

Pomoc Integracja Podmioty Uwarunkowania Sołectwo Liczba ludno ści Demografia Edukacja Rynek pracy społeczna społeczna gospodarcze przestrzenne SUMA SUMA Agatówka 443 2 0 2 0 0 0 0 4 Zaleszany 1080 3 0 0 1 1 2 2 9 Zbydniów 1304 2 1 0 0 0 2 1 6 Pilchów 1105 1 0 2 0 0 2 1 6 Dzierdziówka 594 4 1 0 0 0 2 1 8 Kępie Zalesza ńskie 1369 1 0 0 1 0 2 0 4 Kotowa Wola 957 0 0 1 0 0 2 0 3 Majdan Zbydniowski 458 1 2 0 0 0 1 0 5 Motycze Szlacheckie 242 1 0 0 0 0 2 1 4 Obojna 636 1 1 1 2 0 2 0 7 Skowierzyn 905 2 0 0 0 0 2 2 6 Turbia 1500 1 1 1 1 0 2 0 6 Wólka Turebska 393 3 2 0 1 0 2 1 9

53 VI. WYZNACZENIE OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZALESZANY

6.1. Obszar rewitalizacji gminy Zaleszany

Obszar wyznaczony do rewitalizacji mo że stanowi ć, zgodnie z ustaw ą o rewitalizacji, maksymalnie 20% obszaru gminy oraz by ć zamieszkały przez maksymalnie 30% mieszka ńców gminy. Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczno ści, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Obszarami poddanymi rewitalizacji mog ą by ć zamieszkałe tereny wcze śniej okre ślone jako zdegradowane oraz niezamieszkałe tereny poprzemysłowe, w tym poportowe i powydobywcze, tereny powojskowe albo pokolejowe, na których wyst ępuj ą negatywne zjawiska, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o rewitalizacji, które mog ą wej ść w skład obszaru rewitalizacji wył ącznie w przypadku, gdy działania mo żliwe do przeprowadzenia na tych terenach przyczynia si ę do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o rewitalizacji. Analizuj ąc zjawiska kryzysowe w sferze społecznej w gminie, bior ąc pod uwag ę, i ż obszar zdegradowany to obszar, w którym wyst ępuje ponadto co najmniej jeden z negatywnych wska źników gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych czy technicznych oraz Wytyczne Instytucji Zarz ądzaj ącej Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego tj. Instrukcj ę przygotowywania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020, wskazuj ące, i ż w ramach RPO WP 2014-2020 mog ą zosta ć wsparte obszary rewitalizacji, dla których skal ę negatywnych zjawisk w sferze społecznej i pozostałych opisuj ą mierniki (minimum 4 z wymienionych w Instrukcji wska źników), dla których warto ści s ą mniej korzystne ni ż warto ści referencyjne dla województwa podkarpackiego, dla gminy Zaleszany obszary zdegradowane, wymagaj ące rewitalizacji, znajduj ą si ę w sołectwach.

54 Wyznaczony obszar rewitalizacji składa si ę z 3 podobszarów, obejmuj ących tereny zabudowane wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych w sołectwach: Zaleszany, Obojna i Wólka Turebska (tabela 19). Na podobszarach tych b ędą prowadzone działania zmierzaj ące do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom zidentyfikowanym w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025. Wytypowany obszar zajmuje 1,11 km 2, czyli 1,27% powierzchni gminy oraz jest zamieszkały przez 1 716 osób - czyli 15,62% mieszkańców gminy. Podobszary rewitalizacji poło żone s ą w pewnej odległo ści od siebie i nie granicz ą ze sob ą. Wobec powy ższego, wskazany obszar rewitalizacji nie przekroczył 20% powierzchni gminy ani nie jest zamieszkały przez wi ęcej ni ż 30% liczby jej mieszka ńców.

Tabela 18. Analiza porównawcza wybranych wska źników z poszczególnych kategorii wyznaczaj ąca obszar rewitalizacji gminy Zaleszany Integracja Podmioty Demografia Edukacja Rynek pracy społeczna gospodarcze Ludno ść Liczba w wieku Udział zarejestrowanych poprodukcyjnym Liczba bezrobotnych podmiotów w stosunku do organizacji zarejestrowanych gospodarczych Sołectwo Wyniki ludno ści pozarz ądowych w liczbie ludno ści w rejestrze egzaminów w wieku na 100 osób w wieku REGON SUMA 6-klasisty produkcyjnym wg miejsca produkcyjnym na 100 osób wg faktycznego zamieszkania wg miejsca wg miejsca miejsca zamieszkania zamieszkania - zamieszkania ogółem Zaleszany 2 0 1 1 2 5 Zbydniów 2 0 0 0 2 4 Pilchów 0 2 0 0 2 4 Dzierdziówka 2 0 0 0 2 4 Obojna 0 1 1 0 2 4 Skowierzyn 1 0 0 0 2 3 Turbia 0 1 0 0 2 3 Wólka 5 2 Turebska 0 1 0 2

55 Tabela 19.Wska źniki obrazuj ące stan kryzysu podobszarów rewitalizacji z powodu koncentracji problemów Demografia Ludno ść w wieku Przyrost naturalny w Saldo migracji na pobyt stały w poprodukcyjnym w stosunku do przeliczeniu na 100 osób wg Podobszar rewitalizacji przeliczeniu na 100 osób wg Mediana wieku ludno ści w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca faktycznego miejsca zamieszkania faktycznego miejsca zamieszkania zamieszkania Zaleszany 32,65 2 1,20 0 35,6 0 -0,09 1 Obojna 23,46 0 2,20 0 38,0 0 -0,16 1 Wólka Turebska 34,87 2 0,51 0 41,0 1 0,00 0 Obszar rewitalizacji (ł ącznie) 30,22 1,37 38,2 -0,09 Gmina Zaleszany 27,29 0,80 38,5 -0,18

warto ść referencyjna dla 27,9 -0,11 38 0,07 warto ść poni żej województwa podkarpackiego warto ść powy żej referencyjnej warto ść poni żej referencyjnej warto ść powy żej referencyjnej referencyjnej Pomoc społeczna Edukacja Integracja społeczna

Sołectwo Liczba osób korzystaj ąca ze świadcze ń z Liczba organizacji Frekwencja w wyborach do pomocy społecznej w przeliczeniu na Wyniki egzaminów 6-klasisty [%] pozarz ądowych na 100 osób wg organów stanowi ących jst: 100 osób wg miejsca zamieszkania miejsca zamieszkania rady gminy

Zaleszany 4,17 0 71,9 0 0,28 1 53.81 0 Obojna 8,65 1 64,2 1 0,16 1 40.95 1 Wólka Turebska 9,16 2 82,9 0 0,25 1 56.67 0 Obszar rewitalizacji (ł ącznie) 6,42 73,0 0,24 50,47 Gmina Zaleszany 5,27 69,2 0,36 51,55 6,10 67,7 0,33 50,87 warto ść referencyjna dla warto ść poni żej województwa podkarpackiego warto ść powy żej referencyjnej wartość poni żej referencyjnej warto ść poni żej referencyjnej referencyjnej

56 Rynek pracy Podmioty gospodarcze Uwarunkowania przestrzenne

Liczba budynków mieszkalnych zamieszkałych, Udział bezrobotnych zarejestrowanych w Liczba zarejestrowanych podmiotów Sołectwo wybudowanych przed rokiem 1989 w relacji do liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wg gospodarczych w rejestrze REGON na 100 ogólnej liczby budynków mieszkalnych miejsca zamieszkania osób wg miejsca zamieszkania - ogółem zamieszkałych Zaleszany 11,48 1 4,07 2 84,27 2 Obojna 4,09 0 3,46 2 57,23 0 Wólka Turebska 5,34 0 2,29 2 78,13 1 Obszar rewitalizacji (ł ącznie) 8,55 3,55 64,62 Gmina Zaleszany 5,10 3,79 74,96 warto ść referencyjna dla 10,20 7,6 76,36 województwa podkarpackiego warto ść powy żej referencyjnej warto ść poni żej referencyjnej warto ść powy żej referencyjnej

57 6.2. Pogł ębiona diagnoza obszaru rewitalizacji

Na obszarze rewitalizacji na terenie Gminy Zaleszany 7 wska źników osi ągn ęło warto ści mniej korzystne od warto ści referencyjnych dla województwa podkarpackiego (tabela 19). Zgodnie z zapisami Instrukcji przygotowania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 obszar rewitalizacji charakteryzuj ą 4 wska źniki (maksymalnie po 1 z ka żdej kategorii) • kategoria: demografia • ludno ść w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludno ści w wieku produkcyjnym wg faktycznego miejsca zamieszkania - mieszka ńcy w wyniku ankietyzacji wskazywali na niewystarczającą ofert ę zagospodarowania czasu dla osób starszych, dzieci i młodzie ży jako główny problem sfery społecznej oraz niedostosowanie infrastruktury do osób starszych i niepełnosprawnych w sferze technicznej. Okre ślenie nasilenia zjawiska obci ąż enia demograficznego na obszarze rewitalizacji pozwoli na rozwiązanie istniej ącego problemu;

• kategoria: pomoc społeczna

• liczba osób korzystaj ąca ze świadcze ń z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania - mieszka ńcy w ankietyzacji wskazali, że bezrobocie jest jednym z problemów borykaj ących sfer ę społeczn ą. Okre ślenie poziomu bezrobocia na obszarze rewitalizacji pozwoli na rozwi ązanie istniej ącego problemu.

• kategoria: integracja społeczna

• liczba organizacji pozarz ądowych na 100 osób wg miejsca zamieszkania - mieszka ńcy wskazali w ankietyzacji, i ż głównymi problemami sfery społecznej s ą: niewystarczaj ąca ofert ę zagospodarowania czasu dla osób starszych, dzieci i młodzie ży oraz niska samoorganizacja i aktywno ść mieszka ńców, a tak że brak organizacji integruj ących mieszka ńców. Okre ślenie nasilenia tych zjawisk na obszarze rewitalizacji pozwoli na rozwi ązanie istniej ącego problemu;

• kategoria: podmioty gospodarcze

• liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON na 100 osób wg miejsca zamieszkania - ogółem - mieszka ńcy w ankietyzacji wskazali, że problemami sfery gospodarczej s ą brak miejsc pracy oraz niewielka ilo ść małych i średnich

58 przedsi ębiorstw (a tak że brak wsparcia dla nich). Okre ślenie nasilenia tych zjawisk na obszarze rewitalizacji pozwoli na rozwi ązanie istniej ącego problemu.

Ka żdy z podobszarów rewitalizacji boryka si ę z analizowanymi problemami w ró żnym stopniu nasilenia, co przedstawia pogł ębiona analiza podobszarów.

Podobszar rewitalizacji – Zaleszany: • poło żenie podobszaru: północna cz ęść gminy, • opis podobszaru: obszar stanowi ścisłe centrum usługowo-administracyjne gminy, cechuj ący si ę wy ższym wska źnikiem ludno ści w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludno ści w wieku produkcyjnym ni ż warto ść referencyjna dla województwa podkarpackiego i najwy ższ ą liczb ą osób bezrobotnych w całej gminie. Modernizacji wymagaj ą przede wszystkim: dawno nieremontowane drogi, budynki u żyteczno ści publicznej oraz o świetlenie ulic. Brakuje równie ż miejsca w centrum gminy, które posłu żyłoby spotkaniom i integracji społeczno ści lokalnej. Taka sytuacja powoduje, że mieszka ńcy maj ą niskie poczucie bezpiecze ństwa. Mieszka ńcy s ą zainteresowani planowanymi działaniami rewitalizacyjnymi i aktywnie uczestnicz ą w konsultacjach społecznych.

Tabela 20. Przesłanki wyboru podobszaru rewitalizacji - Zaleszany Aspekty pozostałe (w tym gospodarcze, Aspekty społeczne środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne) • Brak miejsc i aktywno ści integruj ących • Du że nagromadzenie starych obiektów mieszka ńców. publicznych, w wi ększo ści w złym lub • Niewystarczająca oferta instytucji bardzo złym stanie technicznym. kultury. • Zły stan techniczny i estetyczny • Du ża liczba osób starszych obiektów publicznych (Urz ędu Gminy, pozostaj ących bez opieki. Ośrodka Zdrowia). • Brak wsparcia dla osób • Brak infrastruktury słu żą cej integracji niepełnosprawnych. mieszka ńców. • Wysokie bezrobocie. • Brak zagospodarowania centralnego • Brak stosownej oferty zagospodarowania Placu Ko ściuszki. wolnego czasu dzieciom i młodzie ży. • Nieuporz ądkowana przestrze ń publiczna • Niewykorzystany potencjał instytucji przy Gminnym Centrum Kultury i kultury (biblioteka). Biblioteki w Zaleszanach. • Zły stan techniczny dróg.

Podobszar rewitalizacji – Obojna: • poło żenie podobszaru: południowa cz ęść gminy, • opis podobszaru: wyznaczony podobszar zlokalizowany jest w południowej, peryferyjnej cz ęś ci gminy. Charakteryzuje si ę zabudow ą jednorodzinn ą. Obszar o niskiej spójno ści

59 estetycznej. Mieszane budownictwo murowane i drewniane. Du że nagromadzenie obiektów w złym lub bardzo złym stanie technicznym.

Tabela 21. Przesłanki wyboru podobszaru rewitalizacji - Obojna Aspekty pozostałe (w tym gospodarcze, Aspekty społeczne środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne) • Niska jako ść o światy (słabe wyniki • Brak kanalizacji egzaminów szóstoklasistów). • Du że nagromadzenie starych obiektów, • Dezintegracja mieszka ńców obszaru . w wi ększo ści w złym lub bardzo złym • Niska aktywno ść mieszka ńców. stanie technicznym. • Niewystarczaj ąca oferta i infrastruktura • Zły stan techniczny i estetyczny instytucji kultury. obiektów publicznych (budynku OSP). • Du ża liczba osób starszych • Brak infrastruktury słu żą cej integracji pozostaj ących bez opieki. mieszka ńców. • Brak wsparcia dla osób • Brak miejsca spotka ń dla mieszka ńców. niepełnosprawnych. • Brak zagospodarowania terenu wokół • Brak szkoły, przedszkola i żłobka. budynku OSP. • Zły stan techniczny dróg. • Mała liczba podmiotów gospodarczych

Podobszar rewitalizacji – Wólka Turebska • poło żenie podobszaru: wschodnia cz ęść gminy. • opis podobszaru: wyznaczony podobszar zlokalizowany jest we wschodniej cz ęś ci gminy. Charakteryzuje si ę rozproszon ą zabudow ą, o niskiej spójno ści estetycznej. Brak tak że infrastruktury słu żą cej rekreacji mieszka ńców (tym sali gimnastycznej przy istniej ącej Publicznej Szkole Podstawowej w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej (pomimo swej nazwy szkoła poło żona na podobszarze rewitalizacji – Wólka Turebska).

60 Tabela 22. Przesłanki wyboru podobszaru rewitalizacji – Wólka Turebska Aspekty pozostałe (w tym gospodarcze, Aspekty społeczne środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne) • Niska jako ść o światy (słabe wyniki • Brak kanalizacji egzaminów – szkoły podstawowe). • Du że nagromadzenie starych obiektów, • Dezintegracja mieszka ńców obszaru . w wi ększo ści w złym lub bardzo złym • Wzrastaj ąca liczba seniorów. stanie technicznym. • Niska udział mieszka ńców w życiu • Zły stan techniczny i estetyczny kulturalnym. obiektów publicznych (budynku Domu • Niewystarczaj ąca oferta i infrastruktura Ludowego w Wólce Turebskiej). instytucji kultury. • Brak infrastruktury słu żą cej integracji • Niewystarczaj ąca oferta rekreacyjna. mieszka ńców. • Du ża liczba osób starszych • Brak zagospodarowania terenu wokół pozostaj ących bez opieki. budynku Domu Ludowego w Wólce • Brak wsparcia dla osób Turebskiej (m.in. placu spotka ń). niepełnosprawnych. • Zły stan techniczny dróg. • Mała liczba podmiotów gospodarczych.

Dodatkowo przy wyborze obszaru rewitalizacji uwzgl ędniono wyniki ankietyzacji mieszka ńców gminy Zaleszany, a tak że uwagi i wnioski zgłaszane podczas spotka ń otwartych w ramach przeprowadzonych konsultacji społecznych. Ankietyzacja miała na celu identyfikacj ę problemów w gminie Zaleszany w sferze społecznej, gospodarczej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz środowiskowej. Po zako ńczonych konsultacjach otrzymano 416 wypełnionych ankiet i ponad 50 formularze zgłaszania przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Odpowiedzi oraz uwagi i sugestie w ankietach przedstawiały si ę nast ępuj ąco:

Pytanie 1. Prosz ę wskaza ć co Pani/Pana zdaniem stanowi o atrakcyjno ści gminy Zaleszany?

Rysunek 11. Atrakcyjno ść gminy Zaleszany według ankietowanych

61

Zdaniem mieszka ńców najwi ększ ą atrakcyjno ść gminy stanowi ą walory przyrodnicze. Odpowiedzi tej udzieliło odpowiednio 60,1% ankietowanych. Najmniej respondentów (10,6%) uznało natomiast ofert ę kulturaln ą za warto ść podnosz ącą atrakcyjno ść gminy. Tym samym jest to sygnał do władz gminy by dokona ć poprawy w tej kwestii.

Pytanie 2. Czy Pani/Pana zdaniem gmina Zaleszany potrzebuje rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzenno-środowiskowego poprzez realizacj ę działa ń w zakresie rewitalizacji?

Rysunek 12. Potrzeba programu o żywienia rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzenno-funkcjonalnego poprzez realizacj ę działa ń w zakresie rewitalizacji

Na pytanie 2 w ankiecie, a ż 95,4% respondentów (221 osób) przyznało, że gmina Zaleszany potrzebuje rozwoju we wszystkich sferach poprzez realizacj ę działa ń w zakresie rewitalizacji. Pytanie 3. Które ze wst ępnie wyznaczonych obszarów zdegradowanych Pana(i) zdaniem powinny zosta ć poddane działaniom rewitalizacyjnym?

Rysunek 13. Obszar, który zdaniem ankietowanych powinien zosta ć poddany działaniom rewitalizacyjnym

62

Wi ększo ść ankietowanych (52,4%) przyznała, że działaniom rewitalizacyjnym powinien zosta ć poddany obszar Zaleszany. Z pozostałych wymienionych obszarów zdegradowanych, 34,9% wskazało obszar Obojna, nieznacznie mniej za ś uznało za obszar zdegradowany Wólk ę Turebsk ą.

Pytanie 4. Jakie problemy wyst ępuj ą w sferze społecznej?

przest ępczo ść 6,0%

ubóstwo 11,3%

niewystarczj ący dostep do nowoczesnej technologii (komputer, internet) 11,3%

mała liczba organizacji pozarz ądowych 12,7%

patologie społeczne 18,5%

bezrobocie 32,7%

brak organizacji integruj ących mieszka ńców 40,1%

niska samoorganizacja i aktywno ść mieszka ńców 42,1%

emigracja z gminy osób młodych i wykszatałconych 54,1%

niewystarczaj ąca oferta zagospodarowania czasu wolnego dla osób starszych , dzieci i młodzie ży 63,0%

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Liczba udzielonych odpowiedzi [%] Rysunek 14. Problemy wyst ępuj ące w sferze społecznej na wybranym obszarze

Jako najwi ększy problem w sferze społecznej mieszka ńcy gminy Zaleszany wskazali emigracj ę z gminy młodych i wykształconych osób (63,0%), nisk ą samoorganizacj ę i aktywno ść mieszka ńców (54,1%) oraz brak organizacji integruj ących mieszka ńców (40,1%). Ponad 1/3 respondentów przyznała, że bezrobocie równie ż stanowi problem na wskazanym przez siebie obszarze. Najmniej ankietowanych, tylko 14 osób wskazało przest ępczo ść za problem w sferze społecznej, mo że to świadczy ć o du żym poczuciu bezpiecze ństwa w śród pozostałych respondentów.

63

Pytanie 5. Jakie problemy wyst ępuj ą w sferze gospodarczej?

Rysunek 15. Problemy gospodarcze, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji

Mieszka ńcy gminy Zaleszany, na wskazanym przez siebie obszarze rewitalizacji, za główny problem gospodarczy, uznali brak miejsc pracy (54,1% - 125 osób). Du żym problemem ekonomicznym według nich jest równie ż brak szkole ń/kursów podnosz ących kwalifikacje zawodowe (45,9% ankietowanych). Kolejnymi istotnymi według respondentów problemami w tej sferze jest brak wsparcia małych i średnich przedsi ębiorstw oraz silnie koreluj ąca z poprzednim problemem niewielka ilo ść małych i średnich przedsi ębiorstw. Nieznaczna liczba ankietowanych wskazała, na zaproponowanym przez siebie obszarze rewitalizacji, brak lub zł ą jako ść terenów inwestycyjnych.

64

Pytanie 6. Jakie problemy wyst ępuj ą w sferze technicznej?

niewystarczaj ący poziom zwodoci ągownia gminy 8,2%

zła gospodarka odpadami i ściekami 14,9%

niefektywne i przestarzałe systemy grzewcze w budynkach 28,6% niewystarczaj ący poziom skanalizowania gminy 30,5%

zły stan nawierzchni dróg 31,7%

zbyt mała ilo ść poł ącze ń komunikacyjnych z innymi o środkami 32,0% infrastruktura niedostosowana dla osób niepełnosprawnych/starszych 37,3%

brak chodników 39,4%

słabo rozwini ęta baza turystyczna 46,2%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Liczba udzielonych odpowiedzi [%] Rysunek 16. Problemy w sferze technicznej, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji

Zdaniem ankietowanych najwi ększymi problemami w sferze technicznej jest słabo rozwini ęta baza turystyczna oraz brak chodników. Takiej odpowiedzi udzieliło odpowiednio 46,2% i 39,4% respondentów. Istotnymi problemami s ą tak że: niedostosowana dla osób niepełnosprawnych/starszych infrastruktura, zbyt mała liczba poł ącze ń komunikacyjnych z innymi o środkami, nieefektywne i przestarzałe systemy grzewcze w budynkach oraz niewystarczaj ący poziom skanalizowania gminy.

65

Pytanie 7. Jakie problemy wyst ępuj ą w sferze przestrzenno- funkcjonalnej?

Rysunek 17. Problemy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji

Ponad połowa respondentów uznała za problem brak lub zł ą jako ść terenów rekreacyjno-wypoczynkowych (55,8%). Ponad 1/3 zaś stwierdziła, że zły stan estetyczny otoczenia oraz zły stan zabytków to istotne problemy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej.

Pytanie 8. Jakie problemy wyst ępuj ą w sferze środowiskowej?

Rysunek 18. Problemy w sferze środowiskowej, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji

Jako najwi ększy problem w sferze środowiskowej, ankietowani wskazali nisk ą świadomo ść ekologiczn ą (55,0%), a tak że zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego

66

(45,0%) Najmniej ankietowanych, tylko 28 osób wskazało na zanieczyszczenie wód podziemnych. Mieszka ńcy gminy Zaleszany przy pomocy ankiet mieli tak że mo żliwo ść przedstawienia własnych propozycji przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych i społecznych, maj ących na celu zmniejszenie problemów w poszczególnych sferach. Jako przedsi ęwzi ęcia/projekty inwestycyjne mieszka ńcy gminy podawali: • rozbudow ę Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach, • budow ę placów zabaw i boisk szkolnych dla dzieci, • organizacj ę parków wypoczynkowych, • budow ę chodników, • budow ę żłobka i przedszkola, • budow ę parkingów samochodowych i ście żek rowerowych. Natomiast propozycje mieszka ńców, dotycz ące przedsi ęwzi ęć /projektów społecznych odnosiły si ę do: • organizacji spotka ń, festynów i lokalnych świ ąt, • szkole ń dla seniorów i warsztatów z zakresu technik artystycznych, • szkole ń w zakresie j ęzyków obcych, hodowli zwierz ąt i uprawy ro ślin • wsparcia finansowego i doradczego przedsi ębiorców, • aktywacji młodzie ży w działaniach gminy. Przesłank ą do wyznaczenia obszaru rewitalizacji był równie ż jego potencjał w zakresie pełnienia przez niego funkcji społecznej, w tym kulturalno-usługowej. Przeprowadzaj ąc analiz ę czynników wewn ętrznych i zewn ętrznych, wpływaj ących na poziom rozwoju podobszarów w stosunku do poprawy sytuacji na terenie całej gminy wzi ęto pod uwag ę cechy przestrzenno-funkcjonalne terenów zamieszkałych oraz ich mo żliwo ści nowego zagospodarowania przestrzennego i nadania im nowych funkcji. Analiza wskazała na najwy ższy potencjał obszaru rewitalizacji ze wzgl ędu na: • pełnienie funkcji centrum administracyjno-usługowego gminy, • koncentracj ę działa ń społecznych i kulturalnych na terenie całej gminy, • du żą aktywno ść lokalnych przedsi ębiorców, • lokalizacj ę obiektów o potencjale rekreacyjno-wypoczynkowym, • historyczny charakter obszaru,

67

• potencjaln ą liczb ę obiektów przestrzeni publicznej, które mog ą zosta ć poddane działaniom rewitalizacyjnym, wpływaj ącym na podniesienie jako ści życia mieszka ńców.

6.3. Identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych

Cele strategiczne i operacyjne wraz z kierunkami działa ń, ujętymi w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 zostały zdefiniowane na podstawie przeprowadzonej analizy sytuacji społecznej i są odpowiedzi ą na zidentyfikowane problemy i potrzeby rewitalizacyjne. Po zako ńczonej analizie, uwzgl ędniaj ącej kwestie wypracowane w procesie konsultacji społecznych i procesów wł ączaj ących interesariuszy, okre ślono nast ępuj ące potrzeby rewitalizacyjne: • poprawa dost ępno ści do podstawowej infrastruktury techniczno-sanitarnej, • podniesienie kwalifikacji zawodowej mieszka ńców, • zwi ększenie aktywno ści mieszka ńców oraz integracji osób nara żonych na wykluczenie społeczne, • utworzenie nowej placówki przedszkolnej, • podniesienie oferty kulturalno-sportowej skierowanej do mieszka ńców, • zwi ększenie atrakcyjno ści przestrzeni publicznej, w tym modernizacja budynków użyteczno ści publicznej oraz placówek edukacyjno-wychowawczych i zdrowotnych, • podniesienie poczucia bezpiecze ństwa w śród mieszka ńców, szczególnie w zakresie bezpiecze ństwa na drogach gminnych, • poprawa stanu jako ści środowiska. Za najwa żniejsze mieszka ńcy gminy Zaleszany uznali kwestie zwi ązane z tworzeniem atrakcyjnych warunków do życia na obszarze gminy tj. rozwijania podstawowej infrastruktury, dbało ści o jako ść środowiska naturalnego, zwi ększenie poczucia bezpiecze ństwa oraz rozbudow ę infrastruktury kulturowej i sportowo-rekreacyjnej, a tak że kształtowanie przestrzeni publicznej słu żą cej zaspokajaniu potrzeb wszystkich mieszka ńców. Równie wa żne jest przeciwdziałanie wszelkiej marginalizacji i wzmacnianie procesów integracji i aktywizacji mieszka ńców. Dla rozwi ązania problemów obszaru zdegradowanego fundamentalne znaczenie ma aktywizacja zawodowa mieszka ńców, poprawa stanu

68

technicznego budynków, a tak że stworzenie miejsc sprzyjaj ących integracji mieszka ńców. Mieszka ńcy podkre ślali tak że konieczno ść poprawy dost ępu do kultury i wzmocnienie poczucia lokalnej to żsamo ści.

VII. CELE REWITALIZACJI

7.1. Cele strategiczne i kierunki działa ń rewitalizacyjnych

Okre ślono cel główny rewitalizacji stanowi ący punkt odniesienia dla pozostałych celów szczegółowych:

CEL GŁÓWNY: Działania rewitalizacyjne wspieraj ą mieszka ńców w budowaniu wi ęzi społecznych, w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, dbaj ą o przestrze ń publiczn ą i środowisko przyrodnicze, kształtuj ąc przyjazn ą przestrze ń do życia.

Na podstawie opracowanego celu głównego procesu rewitalizacji wyznaczono trzy cele strategiczne, które odnosz ą si ę do wszystkich sfer (społecznej, technicznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej), na które powinna oddziaływa ć rewitalizacja (rysunek 1). Wszystkie powy ższe cele wzajemnie si ę uzupełniaj ą, a ich sfery działa ń wzajemnie si ę przenikaj ą, dzi ęki czemu zapewniaj ą one komplementarno ść i spójno ść Programu. Poni ższe cele zostały sformułowane równie ż w oparciu o opinie mieszka ńców wyra żone w procesie ankietyzacji, a ich realizacja przyczyni si ę do rozwi ązywania wskazanych przez ankietowanych problemów.

Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści społecznej mieszka ńców Przeprowadzona na obszarze gminy Zaleszany diagnoza wskazuje na niski poziom integracji oraz aktywno ści lokalnej społeczno ści. Przyszłe działania nale ży prowadzi ć w zakresie dalszego rozwoju działalno ści instytucji i organizacji prowadz ących działania w zakresie edukacji i kultury m.in. poprzez zwi ększenie funkcjonalno ści obiektów (modernizacje i remonty) oraz organizacj ę cyklicznych imprez lokalnych. Wskazane jest równie ż prowadzenie działa ń zorientowanych na udzielanie wsparcia, przede wszystkim finansowego dla wszystkich organizacji społecznych i instytucji kultury,

69

w celu poszerzenia ich działalno ści w zakresie integrowania społeczno ści. Nale ży tak że wspiera ć wszelkie działania podejmowane w obszarach wiejskich w zakresie integrowania lokalnej społeczno ści, w zwi ązku z brakiem dostosowanych tym celu nielicznych przestrzeni lub obiektów publicznych. Wskazana w ogólnej diagnozie tendencja wzrostu obci ąż enia demograficznego na terenie całej gminy Zaleszany oraz wysoka liczba osób w wieku poprodukcyjnym na obszarze rewitalizacji, wskazuj ą na problem starzej ącego si ę społecze ństwa gminy. Tym samym nale ży zatem planowane działania ukierunkowa ć na potrzeby osób starszych. W tym celu wskazane jest uruchomienie programów aktywizuj ących osoby starsze oraz integruj ących pokolenia, wspierane przez dost ęp do placówek pomocy społecznej, zwi ększenie dost ępno ści komunikacyjnej (ograniczenie barier architektonicznych) oraz zapewnienie odpowiedniej infrastruktury w przestrzeni publicznej. Głównymi beneficjentami działa ń podj ętych w ramach tego celu s ą: • osoby starsze, • dzieci i młodzie ż, • osoby korzystaj ące z pomocy społecznej, • osoby bezrobotne, • mieszka ńcy gminy, • organizacje pozarz ądowe, instytucje samorz ądowe jak: Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach (GCKiB), O środek Pomocy Społecznej w Zaleszanach, ochotnicze stra że po żarne.

Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego Problem wysokiego poziomu bezrobocia, odsetek osób korzystaj ących z pomocy społecznej w obszarze rewitalizacji, a tak że wyniki ankietyzacji mieszka ńców, uznaj ących brak miejsc pracy za jeden z głównych problemów ekonomicznych, które chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji, wskazuje na potrzeb ę działa ń w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych i aktywizacji osób bezrobotnych. Równie wa żne jest wsparcie systemu wychowania młodzie ży, zwi ązane z niskimi wynikami uzyskiwanymi przez uczniów. Równoczesne działania maj ące na celu podniesienie jako ści kształcenia oraz wzrostu aktywno ści i integracji młodzie ży b ędzie skutkowa ć zmniejszeniem si ę stanu kryzysowego w sferze społecznej. Głównymi beneficjentami działa ń podj ętych w ramach tego celu s ą:

70

• mieszka ńcy obszaru rewitalizacji, w szczególno ści dzieci i młodzie ż, • mieszka ńcy całej gminy, • osoby bezrobotne, • osoby korzystaj ące z pomocy społecznej.

Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i przestrzeni do życia mieszka ńców Nowe zagospodarowanie terenów publicznych, zwi ększenie dost ępno ści komunikacyjnej poprzez planowane remonty dróg gminnych i modernizacje o świetlenia dróg poprawi ą poziom bezpiecze ństwa, a tak że wpłyn ą na podniesienie poziomu atrakcyjno ści przestrzeni gminnej. W celu poprawy jako ści środowiska w ramach działa ń nale ży d ąż yć do termomodernizacji obiektów u żyteczno ści publicznej, a tak że rozbudowy kanalizacji sanitarnej. Głównymi beneficjentami działa ń podj ętych w ramach tego celu s ą: • mieszka ńcy obszarów rewitalizacji, • mieszka ńcy całej gminy, • przedsi ębiorcy, • potencjalni inwestorzy.

Rysunek 19. Cel główny oraz cele strategiczne procesu rewitalizacji

71

Poni żej przedstawiono cele operacyjne wraz z odpowiadaj ącymi im kierunkami działa ń, które zostan ą podj ęte w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji.

Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści społecznej Cel operacyjny 1.1. Wzrost aktywno ści społecznej, integracja grup społecznych oraz tworzenie wi ęzi w grupie społecznej. Cel operacyjny 1.2. Poprawa warunków oraz bazy kulturalno-sportowo-rekreacyjnej, umo żliwiaj ącej rozwój aktywno ści mieszka ńców gminy. Cel operacyjny 1.3. Reintegracja i aktywizacja grup wykluczonych i zagro żonych wykluczeniem społecznym. Cel operacyjny 1.4. Rozwój działalno ści organizacji pozarz ądowych, tj.: stowarzysze ń i fundacji. Kierunki działa ń: • Rozwój oferty aktywizacji dzieci, młodzie ży i seniorów. • Integracja społeczna i aktywizacja osób niepełnosprawnych. • Rozbudowa istniej ących placówek kultury (Gminnego O środka Kultury, Biblioteki w Zaleszanach, Domu Ludowego w Wólce Turebskiej). • Rozbudowa infrastruktury sportowej i rekreacyjnej. Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego Cel operacyjny 2.1. Rozwój kompetencji społecznych oraz edukacyjnych dzieci i młodzie ży. Cel operacyjny 2.2. Działania wspieraj ące podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Cel operacyjny 2.3. Zmniejszenie liczby osób bezrobotnych.

Kierunki działa ń: • Rozwój systemu wychowania oraz rozwoju dziecka. • Podniesienie kwalifikacji zawodowych mieszka ńców w celu podniesienia jako ści lokalnego rynku pracy.

Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i przestrzeni do życia mieszka ńców Cel operacyjny 3.1. Modernizacja budynków i zwi ększenie funkcjonalno ści obiektów użyteczno ści publicznych. Cel operacyjny 3.2. Zwi ększenie atrakcyjno ści przestrzeni publicznych. Cel operacyjny 3.3. Modernizacja istniej ącej infrastruktury techniczno-sanitarnej i drogowej.

72

Cel operacyjny 3.4. Poprawa stanu środowiska.

Kierunki działa ń: • Poprawa dost ępno ści do podstawowej infrastruktury techniczno-sanitarnej. • Rozwój systemu drogowego w gminie. • Poprawa bezpiecze ństwa publicznego. • Termomodernizacja obiektów u żyteczno ści publicznej. • Kształtowanie przestrzeni publicznej słu żą cej zaspokojeniu potrzeb mieszka ńców (skwery, parki, place zabaw). • Poprawa stanu zagospodarowania i estetyki przestrzeni publicznej. • Poprawa stanu technicznego i parametrów energetycznych budynków.

VIII. WIZJA OBSZARU REWITALIZACJI

Na podstawie zdiagnozowanych problemów wyst ępuj ących na obszarze rewitalizacji sformułowano wizj ę stanu obszaru jako planowany efekt oraz po żą dany stan rewitalizacji, przy jednoczesnym osi ągni ęciu zało żonych celów rewitalizacji oraz odpowiadaj ących im kierunków działa ń:

WIZJA: Zrównowa żony rozwój społeczny, gospodarczy i środowiskowy w całym obszarze rewitalizacji, nastawiony na potrzeby mieszka ńców, dbaj ący o ich integracj ę i wzmacnianie wi ęzi społecznych, pr ęż nie rozwijaj ący si ę gospodarczo w oparciu o posiadany kapitał społeczny, zapewniaj ący wysok ą jako ść życia.

Wizja podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji w gminie Zaleszany, okre ślaj ąca ich stan za kilka najbli ższych lat powstała jako suma wyobra żeń uczestników procesu partycypacji na etapie przygotowywania niniejszego opracowania oraz przewidywanych inwestycji i przedsi ęwzi ęć społecznych, planowanych do realizacji przez instytucje publiczne, reprezentantów sektora społecznego oraz lokalnych przedsi ębiorców. Wyznaczony obszar po przeprowadzeniu procesów rewitalizacyjnych, w tym wdro żeniu planowanych przedsi ęwzi ęć i inwestycji, jest obszarem, który został uzdrowiony. Nast ąpiło

73

ożywienie w sferze społecznej, technicznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej, przy jednoczesnym zachowaniu zasad zrównowa żonego rozwoju i walorów przyrodniczych gminy. We wszystkich wyznaczonych podobszarach rewitalizacji zmniejszyła si ę zdiagnozowana sytuacja kryzysowa. Podobszar Zaleszany stał si ę „wizytówk ą gminy”. Podobszar ten to przestrze ń dogodnych warunków życia dla mieszka ńców, a tak że teren kumulacji pozytywnej energii. Wysoki standard techniczny budynków u żyteczno ści publicznej i ci ągów komunikacyjnych (w tym dróg i chodników) wpłyn ął na podniesienie poczucia bezpiecze ństwa u mieszka ńców podobszaru i całej gminy. Dodatkowo bogata oferta usług publicznych, a tak że ró żnorodne perspektywy dla wł ączenia i rozwoju społecznego oraz zawodowego, dostosowane do potrzeb podobszaru, wpłyn ęły na podniesienie aktywno ści mieszka ńców. Ze wzgl ędu na wyst ępuj ący tutaj potencjał ludzki, przestrzenno-funkcjonalny, kulturalny oraz oferowane usługi podobszar ten przyci ąga zarówno młodszych, jak i starszych obywateli oraz całe rodziny. Równocze śnie wyremontowane i zmodernizowane zostały istniej ące przestrzenie publiczne (przedsi ęwzi ęcie 1, 4, 13-14, 17-18), słu żą ce zaspokajaniu ró żnorodnych potrzeb (kulturalnych i rekreacyjno-wypoczynkowych) mieszka ńców podobszaru rewitalizacji oraz całej gminy. Na terenie podobszarów rewitalizacji instytucje społeczne (np. Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach, O środek Pomocy Społecznej w Zaleszanach, Ochotnicza Stra ż Po żarna w miejscowo ści Obojna i Zaleszany), poszerzyły swoj ą dotychczasow ą ofert ę skierowan ą na pomoc mieszka ńcom, w tym realizacj ę, zaj ęć edukacyjno-kulturalnych, szkole ń oraz warsztatów pozwalaj ących przeciwdziała ć zaistniałym zjawiskom kryzysowym. Działania szkoleniowe przyczyniły si ę do podniesienia kwalifikacji osób bezrobotnych – mieszka ńców gminy, natomiast bogata oferta zaj ęć umo żliwiła zwi ększenie aktywno ści i współpracy pomi ędzy mieszka ńcami. Zapewnienie miejsc integracji społecznej, takich jak Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach czy Klub Seniora, dało mieszka ńcom mo żliwo ść spotkania osób o podobnych zainteresowaniach i pasjach, czasem także problemach. Skutkuje to tworzeniem i powstawaniem oddolnych inicjatyw społecznych, anga żuj ących osoby zainteresowane współprac ą, które staraj ą si ę rozwi ązywa ć wspólnie problemy i wzajemnie sobie pomaga ć. W efekcie realizowanych działa ń rewitalizacyjnych poprawie uległ równie ż istniej ący stan zagospodarowania, a tak że jako ść (w tym estetyka) przestrzeni publicznej. Utworzone

74

oraz zagospodarowane przestrzenie publiczne stanowią tereny, na których podejmowane s ą ró żnego rodzaju inicjatywy (edukacyjne, kulturalne, sportowe, integracyjne itp.), których inicjatorami i/lub organizatorami s ą zarówno podmioty publiczne, jak i organizacje pozarz ądowe (stowarzyszenia) i te ż sami mieszka ńcy. Tym samym powstała przestrze ń słu żą ca szerszej integracji oraz aktywizacji mieszka ńców. Uruchomione zostały równie ż działania aktywizuj ące osoby starsze (m.in. Gminne Centrum Dziecka i Seniora), do czego przyczyniło si ę Ośrodek Pomocy Społecznej w Zaleszanach oraz Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach, jak równie ż działaj ące na obszarze rewitalizacji organizacje pozarz ądowe. Dzi ęki przeprowadzonym działaniom rewitalizacyjnym poprawie uległ równie ż stan infrastruktury technicznej, w tym rozbudowa sieci kanalizacyjnej w miejscowo ści Obojna i w Wólce Turebskiej, co zminimalizowało kryzys w sferze technicznej podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji. Powy ższe działania przewidziane do realizacji w niniejszym programie przyczyni ą si ę do poprawy warunków życia mieszka ńców obszaru rewitalizacji i całej gminy. Do realizacji tak przedstawionej wizji – ukształtowania podobszaru zadbanego, ekologicznego, wygodnego, bezpiecznego, otwartego, wspieraj ącego zagro żonych marginalizacj ą, stwarzaj ącego szerokie perspektywy rozwoju, przyczynił si ę szereg przedsi ęwzi ęć o wymiarze społecznym oraz infrastrukturalnym. W śród tych pierwszych mo żna wskaza ć przedsi ęwzi ęcia zmierzaj ące do aktywizacji życiowej młodych, bezrobotnych, niepełnosprawnych czy seniorów, a w szczególno ści do stwarzania lepszych perspektyw rozwoju dzieciom i młodzie ży. W śród działa ń infrastrukturalnych wa żniejszymi będą te, które przyczyni ą si ę do wzmocnienia infrastruktury społecznej (niezb ędnej do realizacji projektów społecznych) i poprawy infrastruktury technicznej budynków. Będą one sprzyjały lepszemu wykorzystaniu energii, a tym samym zmniejsz ą presj ę na środowisko, poprawi ą poziom bezpiecze ństwa – zarówno w miejscach publicznych, jak i na drogach, stworz ą dodatkow ą przestrze ń dla rekreacji oraz podnios ą estetyk ę podobszaru.

75

IX. PRZEDSI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE

9.1. Planowane projekty rewitalizacyjne

Poni żej zaprezentowano wszystkie przedsi ęwzi ęcia podstawowe i uzupełniaj ące, które zaplanowano do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025. Realizacja przedsi ęwzi ęć podstawowych (przedsi ęwzi ęcia 1-11) jest kluczowa do powodzenia procesu rewitalizacji. Przedsi ęwzi ęcia uzupełniaj ące (przedsi ęwzi ęcia 12-21) s ą istotne z punktu widzenia potrzeb obszaru rewitalizacji i maj ą za zadanie swym oddziaływaniem uzupełnia ć zaplanowane przedsi ęwzi ęcia podstawowe. W dalszej cz ęś ci rozdziału znajduje si ę szczegółowy opis ka żdego z tych przedsi ęwzi ęć w poszczególnych kartach zadania. Ka żde zamieszczone w GPR, podstawowe przedsi ęwzi ęcie rewitalizacyjne w swoim opisie uwzgl ędnia nast ępuj ące elementy (m.in. wynikaj ące z ustawy o rewitalizacji): 1) numer porz ądkowy; 2) nazw ę przedsi ęwzi ęcia; 3) wnioskodawc ę i partnerów w realizacji; 4) informacj ę dotycz ącą powi ązania przedsi ęwzi ęcia z celami okre ślonymi w GPR, przyj ęto tutaj system powi ąza ń bezpo średnich oraz po średnich – ka żde z zaproponowanych przedsi ęwzi ęć wpisuje si ę w jeden cel bezpo średnio (przyczyniaj ąc si ę tym samym do jego realizacji i osi ągania wła ściwych wska źników produktu i rezultatu) oraz w jeden lub wi ęcej celów po średnio, co finalnie przyczynia si ę do osi ągania wska źników oddziaływania; 5) lokalizacj ę przedsi ęwzi ęcia – z uwzgl ędnieniem podobszaru rewitalizacji; 6) orientacyjn ą warto ść przedsi ęwzi ęcia; 7) planowany termin realizacji przedsi ęwzi ęcia; 8) główny problem postawiony w koncepcji przedsi ęwzi ęcia; 9) cel przedsi ęwzi ęcia; 10) koncepcj ę przedsi ęwzi ęcia, w tym zakres realizowanych zada ń; 10) oddziaływanie przedsi ęwzi ęcia na poszczególne sfery; 11) produkty (jednostka miary, warto ść docelowa, źródło danych), które zostan ą wytworzone w wyniku realizacji przedsi ęwzi ęcia; 12) rezultaty (jednostka miary, warto ść docelowa, źródło danych), które zostan ą osi ągni ęte w wyniku realizacji przedsi ęwzi ęcia. Opis przedsi ęwzi ęć uzupełniaj ących w punktach 1-8 jest to żsamy z przedsi ęwzi ęciami podstawowymi. W dalszej kolejno ści opisu zamieszczono nast ępuj ące informacje: 9) celu i oddziaływania przedsi ęwzi ęcia, ze wskazaniem grupy docelowej, do której jest ono skierowane.

76

9.1.1. Podstawowe przedsi ęwzi ęcia Numer przedsi ęwzi ęcia 1 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz Gmina Zaleszany rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Termomodernizacja budynku Urz ędu Gminy w Zaleszanach, budynku Ośrodka Zdrowia w Zaleszanach i budynku remizy OSP w miejscowo ści Obojna Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Mog ę wi ęcej – organizacja kursów i szkole ń umo żliwiaj ących powrót na Powi ązania z celami GPR rynek pracy Reaktywacja Kultura OSP w Naszej Gminie Gminne Centrum Dziecka i Seniora Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3 i 1.4)

Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów po średnie i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2, 3.4) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 7 500 000 2017-2019 Realizacja przedsi ęwzi ęcia wi ąż e si ę ze zdiagnozowanymi problemami dotycz ącymi skali wyst ępowania zdegradowanych obiektów publicznych, ich niewykorzystanym potencjałem lokalizacyjnym oraz w zakresie oferowanej przez nie przestrzeni. Z drugiej strony wskazany problem koresponduje z potrzeb ą zorganizowania dodatkowych przestrzeni/miejsc publicznych pozwalaj ących rozwija ć zainteresowania zarówno dzieciom i młodzie ży, jak i osobom poszukuj ącym wiedzy i informacji, maj ącym utrudniony dost ęp do tego rodzaju zasobów w warunkach domowych. Jednocześnie brakuje takiego rodzaju obiektów, które byłyby w wystarczaj ącym stopniu dostosowane (ilo ściowo i jako ściowo) do potrzeb osób z ograniczeniami ruchowymi czy Główny problem innymi specyficznymi oczekiwaniami. Problemem w systemie świadczenia postawiony w koncepcji usług publicznych w gminie Zaleszany jest tak że funkcjonowanie Gminnego przedsi ęwzi ęcia Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach (obecnie Gminny O środek Kultury w Zaleszanach oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Zaleszanach, maj ące siedzib ę w jednym budynku) – powszechny dost ęp do usług bibliotecznych jest ograniczony ze wzgl ędu na brak siedziby spełniaj ącej biblioteczne normy i standardy, biblioteka nie ma miejsca na pełn ą prezentacj ę swoich zbiorów. Remont pomieszcze ń przyczyni si ę do poszerzenia prowadzonej działalno ści w zakresie oferty kulturalno-edukacyjne i powstania instytucji Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach. Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki wymaga za ś zmian niezb ędnych, by zwi ększy ć atrakcyjno ść przestrzeni publicznej. Celem głównym przedsi ęwzi ęcia jest stworzenie dodatkowej przestrzeni Cel przedsi ęwzi ęcia publicznej w gminie pozwalaj ącej aktywnie funkcjonowa ć mieszka ńcom (w tym

77

szczególnie mieszka ńcom obszarów rewitalizowanych) w obszarach wiedzy i nauki. Plac ma by ć przestrzeni ą bezpiecznej aktywno ści dla dzieci, miejscem rekreacji, wypoczynku codziennego dla okolicznych mieszka ńców, miejscem bezpiecznej zabawy i spacerów dla rodziców z dzie ćmi. Dzi ęki realizacji przedsi ęwzi ęcia poprawi si ę jako ść i warunki życia mieszka ńców. Miejsce to przyczyni si ę do budowania pozytywnych relacji i wi ęzi zarówno mi ędzy rówie śnikami, jak i mi ędzy dzie ćmi a seniorami, zatem b ędzie miało wpływ na zwi ększenie poziomu ich uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Poprawi równie ż estetyk ę otoczenia. Przedsi ęwzi ęcie to obejmuje nast ępuj ące etapy prac: I etap – rewitalizacja Placu Ko ściuszki W ramach I etapu planuje si ę zagospodarowanie terenu Placu Ko ściuszki poprzez wyposa żenie przestrzeni m.in. w: murki, siedziska, amfiteatr, oświetlenie terenu, osłony śmietnikowe oraz kosze na odpadki, miejsca postojowe i stojaki na rowery, mała architektura, mostek nad kanałem melioracyjnym, urz ądzenie zieleni oraz przebudowa układu drogowego – doj ścia do budynku, dojazd do domu kultury wraz z placem manewrowym dla stra ży po żarnej, droga po żarowa i chodniki. II etap – Rozbudowa, przebudowa i nadbudowa Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Koncepcja przedsi ęwzi ęcia Projektowane Centrum Kultury obejmuje: sal ę widowiskow ą, administracj ę, kawiarni ę, szatni ę, pomieszczenia ochotniczej stra ży po żarnej (gara ż, sala szkoleniowa, pomieszczenie socjalne i sanitariat), garderoby, kuchni ę, sanitariaty i pomieszczenia biblioteki (biblioteka, czytelnia, k ącik dla dzieci oraz sale warsztatowe). Budynek dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zakres prac obejmuje: rozbiórk ę zb ędnych elementów konstrukcji, wznoszenie konstrukcji, prace wyko ńczeniowe, instalacje elektryczne, sanitarne, wentylacji. III etap – budowa wiat ekspozycyjnych, piknikowych oraz placu zabaw Przebudowa placu zabaw, budowa wiat ekspozycyjnych na potrzeby wystawowe i piknikowych wraz z utwardzeniem terenu i urz ądzeniem zieleni. Oddziaływanie Warto ść Źródło danych Nazwa wska źnika - produkt przedsi ęwzi ęcia docelowa I etap: Powierzchnia terenu inwestycji: ok. 18 000 m 2 Liczba miejsc postojowych: ok. 45 szt. X Sfera społeczna 2 Dane wnioskodawcy Powierzchnia dróg, miejsc ok. 6 800 m postojowych i chodników

II etap: Pow. zabudowy ok. 1 545 m 2 Pow. u żytkowa ok. 1 375 m 2 X Sfera gospodarcza Pow. usługowa ok. 145 m 2 Dane wnioskodawcy Liczba wspartych obiektów 1 infrastruktury zlokalizowanych na rewitalizowanych obszarach III etap: Pow. wiaty ekspozycyjnej ok. 490 m 2 X Sfera techniczna 2 Dane wnioskodawcy Pow. wiaty piknikowej ok. 35 m Pow. placu zabaw ok. 600 m 2 Sfera przestrzenno- Warto ść X Nazwa wska źnika - rezultat Źródło danych funkcjonalna docelowa Liczba zatrudnionych: ok. 8 os. Liczba czytelników: ok. 513 os. Wypo życzenia roczne: ksi ąż ek 7 270 szt. X Sfera środowiskowa Dane wnioskodawcy i zbiorów audiowizualnych ok. 22 szt. Liczba osób korzystaj ących z min. 15 000 GCKiB w Zaleszanach: os./rok.

78

Numer przedsi ęwzi ęcia 2 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Termomodernizacja budynku Urz ędu Gminy Gmina Zaleszany w Zaleszanach, budynku O środka Zdrowia w Zaleszanach i budynku remizy OSP w miejscowo ści Obojna Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Zagospodarowanie terenu przyległego do OSP w miejscowo ści Obojna OSP Powi ązana z celami GPR w Naszej Gminie Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3 i 1.4) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów po średnie i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2, 3.4) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 1 000 000 2016-2017 Budynki, w których siedzib ę maj ą Urz ąd Gminy w Zaleszanach, O środek Zdrowia w Zaleszanach oraz Ochotnicza Stra ż Po żarna w Obojnej wymagaj ą przeprowadzenia prac remontowych oraz termomodernizacyjnych. W zwi ązku z faktem, i ż budynki te nie s ą ocieplone, a stolarka w wi ększej cz ęś ci jest stara Główny problem i nieszczelna budynki s ą energochłonne, co zwi ązane jest z wysokimi kosztami postawiony w koncepcji ich utrzymania. Realizacja inwestycji pozwoli na ograniczenie kosztów przedsi ęwzi ęcia eksploatacji, jednocze śnie dostosowuj ąc budynki do obowi ązuj ących norm. Ich termomodernizacje wpłyn ą na podniesienie poziomu jako ść usług oraz komfort mieszka ńców korzystaj ących z instytucji samorz ądowej oraz z podstawowej opieki zdrowotnej. Celem przedsi ęwzi ęcia jest podniesienie poziomu jako ści usług, świadczonych przez Urz ąd Gminy w Zaleszanach, O środek Zdrowia z pomieszczeniami Referatu Gospodarki i Ochrony Środowiska, O środka Pomocy Społecznej i Cel przedsi ęwzi ęcia Stowarzyszenia „Lasowiackiej Grupy Działania” oraz budynku Ochotniczej Stra ży Po żarnej. Jego realizacja przyczyni si ę do poprawy stanu technicznego budynków, a tak że popraw ę jako ści stanu środowiska przyrodniczego. W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę: 1) termomodernizacj ę budynków Urz ędu Gminy, O środka Zdrowia z pomieszczeniami administracyjno-biurowymi i Koncepcja przedsi ęwzi ęcia budynku OSP Obojna 2) wymian ę stolarki okiennej i drzwiowej oraz modernizacj ę instalacji c.o. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika - produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa Liczba wspartych obiektów X Sfera społeczna infrastruktury zlokalizowanych 3 szt. Dane wnioskodawcy na rewitalizowanych obszarach Powierzchnia budynku Urz ędu Sfera gospodarcza 600 m 2 Dane wnioskodawcy Gminy X Sfera techniczna Powierzchnia O środka Zdrowia 550 m 2 Dane wnioskodawcy Powierzchnia Domu Ludowego 300 m 2 Dane wnioskodawcy w Obojnej Sfera przestrzenno- Warto ść X Nazwa wska źnika - rezultat Źródło danych funkcjonalna docelowa Liczba osób korzystaj ących z X Sfera środowiskowa 10 000 os./rok Dane wnioskodawcy nowopowstałej infrastruktury Numer przedsi ęwzi ęcia 3

79

Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury Gmina Zaleszany i Biblioteki w Zaleszanach wraz Partnerzy w realizacji: Gminne Centrum Kultury z urz ądzeniem placu imprez plenerowych i Biblioteki w Zaleszanach, Ochotnicza Stra ż Po żarna, szkoły i przedszkola na terenie gminy Zaleszany Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Zagospodarowanie terenu przyległego do OSP w miejscowo ści Obojna Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- Powi ązana z celami GPR 16) z terenu gminy Zaleszany Reaktywacja Kultura OSP w Naszej Gminie Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3 i 1.4) Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel po średnie operacyjny 2.1) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 1 000 000 2017-2019 Przedsi ęwzi ęcie stanowi odpowied ź na zdiagnozowane problemy w postaci: 1) niskiej aktywno ści mieszka ńców oraz integracji osób nara żonych na Główny problem wykluczenie społeczne, 2) niedostatecznej oferty kulturalnej skierowanej do postawiony w koncepcji mieszka ńców, 3) nieuporz ądkowanej przestrzeni publicznej. Wskazane deficyty przedsi ęwzi ęcia wi ążą si ę z niewystarczaj ącą działalno ści ą Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach. Celem przedsi ęwzi ęcia jest wzrost poziomu zaspokajania potrzeb mieszka ńców w zakresie: wspomagania funkcji edukacyjnej szkół i placówek, organizacji zaj ęć pozaszkolnych, zapewnienia mieszka ńcom interaktywnego kontaktu Cel przedsi ęwzi ęcia z bibliotek ą, koordynacji i implementacji programu cyfrowego upowszechniania zbiorów bibliotecznych i obiektów zabytkowych lub szczególnie wa żnych dla kultury i nauki, rozwoju i doskonalenia informacji regionalnej, a tak że w realizacji projektów kulturalnych i rozrywkowych. Przedsi ęwzi ęcie obejmuje nast ępuj ące prace: 1) kompleksowe wyposa żenie obiektu tj. meble, o świetlenie, nagło śnienie, ksi ąż ki do biblioteki, wyposa żenie czytelni w nowy sprz ęt komputerowy, projektora, ekranów mobilnych, kurtyny Koncepcja przedsi ęwzi ęcia w sali widowiskowej, gablot do ekspozycji, urz ądzenie i wyposa żenie kuchni i kawiarni, urz ądzenie k ącika dla dzieci w bibliotece, 2) zakup trybun mobilnych składanych, podestu scenicznego z zadaszeniem i trawersami, barierek koncertowych modułowych, nagło śnienia i o świetlenia zewn ętrznego. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika - produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa Liczba obiektów wyposa żonych X Sfera społeczna 2 szt. Dane wnioskodawcy w nowy sprz ęt Powierzchnia obszaru obj ętego Sfera gospodarcza 0,20 ha Dane wnioskodawcy rewitalizacj ą Warto ść X Sfera techniczna Nazwa wska źnika - rezultat Źródło danych docelowa Sfera przestrzenno- Liczba osób korzystaj ących X 9 000 os./rok Dane wnioskodawcy funkcjonalna z Gminnego O środka Kultury Liczba osób korzystaj ąca Sfera środowiskowa 500 os./rok Dane wnioskodawcy z Biblioteki w Zaleszanach

80

Numer przedsi ęwzi ęcia 4 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Zagospodarowanie terenu przyległego do OSP Gmina Zaleszany w miejscowo ści Obojna Partnerzy w realizacji: Ochotnicza Stra ż Po żarna w Obojnej Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych OSP w Naszej Gminie Powi ązana z celami GPR Termomodernizacja budynku Urz ędu Gminy Zaleszany, budynku O środka Zdrowia w Zaleszanach i budynku remizy OSP w miejscowo ści Obojna Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów bezpo średnie i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści po średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3, 1.4) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 500 000 2018-2020 Aktualnie teren przyległy do budynku Ochotniczej Stra ży Po żarnej w miejscowo ści Obojna jest nieuporz ądkowany i wymaga prac zwi ązanych z nadaniem mu nowych funkcji. W zwi ązku tym nie mo żna prowadzi ć na nim Główny problem żadnych zaj ęć , zwi ązanych z działalno ści ą OSP. Teren słu ży równie ż organizacji postawiony w koncepcji corocznej imprezy plenerowej „Konie nasza pasja”, podczas której odbywaj ą si ę przedsi ęwzi ęcia zawody konne, pokazy i prezentacje. W miejscowo ści Obojna istniej ący plac zabaw jest niewystarczaj ący i nie spełnia oczekiwa ć mieszka ńców w zakresie potrzeb dzieci w ró żnych grupach wiekowych. Ponadto nie ma te ż miejsca przeznaczonego na aktywizacj ę młodzie ży, dorosłych i seniorów. Celem przedsi ęwzi ęcia jest podniesie atrakcyjno ści przestrzeni publicznej, w tym uporz ądkowanie terenu przyległego do OSP w miejscowo ści Obojna, Cel przedsi ęwzi ęcia a tak że stworzenie terenu, wraz z niezb ędn ą mał ą architektur ą do prowadzenia działa ń, maj ących na celu wzrost aktywno ści i integracji mieszka ńców. Realizacja przedsi ęwzi ęcia wi ązała si ę b ędzie z nast ępuj ącymi działaniami: 1) zagospodarowanie przyległego terenu w zakresie obiektów małej architektury, urz ądzenia zieleni, utwardzenia terenu oraz ogrodzenia, 2) rozbudow ą placu Koncepcja przedsi ęwzi ęcia zabaw z dobudow ą siłowni na świe żym powietrzu, 3) urz ądzeniem placu na potrzeby imprez plenerowych, 4) dostosowaniem terenu do organizacji imprez plenerowych. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika - produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa X Sfera społeczna Powierzchnia obszaru obj ętego 2 3 500 m Dane wnioskodawcy Sfera gospodarcza rewitalizacj ą Warto ść X Sfera techniczna Nazwa wska źnika - rezultat Źródło danych docelowa Sfera przestrzenno- Liczba osób korzystaj ących z X funkcjonalna nowopowstałej infrastruktury 4 000 os./rok Dane wnioskodawcy Sfera środowiskowa Numer przedsi ęwzi ęcia 5 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Przebudowa i adaptacja budynku szkoły na Gminny Zespół Obsługi Szkół i Przedszkoli potrzeby przedszkola i żłobka wraz w Zaleszanach z zagospodarowaniem przyległego terenu Partnerzy: Gmina Zaleszany, Klub Malucha „T ęczowe

81

w miejscowo ści Obojna Misie” Kinga Rostek Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel Powi ązana z celami GPR bezpo średnie operacyjny 2.1) Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści po średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3), Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 1 900 000 2017-2022 Coraz wi ększa świadomo ść rodziców dotycz ąca korzy ści z edukacji przedszkolnej oraz ch ęć powrotu młodych rodziców na rynek pracy sprawia, że Główny problem liczba miejsc dost ępnych na terenie gminy nie zaspakaja w pełni potrzeb. Tym postawiony w koncepcji samym przebudowa budynku byłej szkoły i adaptacja pomieszcze ń na przedsi ęwzi ęcia przedszkole i żłobek wpisuj ą si ę w potrzeby zidentyfikowane na terenie gminy Zaleszany. Celem przedsi ęwzi ęcia jest zwi ększenie dost ępu do wysokiej jako ści edukacji przedszkolnej na terenie gminy Zaleszany poprzez przebudow ę i adaptacj ę budynku szkoły na potrzeby przedszkola i żłobka, zapewniaj ące opiek ę nad Cel przedsi ęwzi ęcia dzie ćmi w wieku przedszkolnym. Przedsi ęwzi ęcie b ędzie pozytywnie oddziaływało na system rozwoju oraz wychowania dziecka. W wyniku jego realizacji poprawie ulegnie stan zagospodarowania podobszaru Obojna, podniesie si ę jego estetyka i wzmocniona zostanie funkcja rekreacyjna. Przedsi ęwzi ęcie obejmuje nast ępuj ące prace: 1) przebudow ę i adaptacj ę budynku szkoły na: przedszkole na parterze (33 wychowanków) i żłobek na I pi ętrze (20 wychowanków), 2) wyposa żenie placówki w meble, sprz ęt Koncepcja przedsi ęwzi ęcia i urz ądzenia, zabawki, materiały i pomoce edukacyjne, 3) ogrodzenie terenu placówki, urz ądzenie zieleni i placu zabaw dla dzieci, 4) urz ądzenie terenu placówki na potrzeby miejsc postojowych. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika - produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa Liczba wspartych obiektów X Sfera społeczna infrastruktury zlokalizowanych 1 szt. Dane wnioskodawcy na rewitalizowanych obszarach Powierzchnia obszaru obj ętego Sfera gospodarcza 1 600 m 2 Dane wnioskodawcy rewitalizacj ą X Sfera techniczna Powierzchnia zabudowy 220 m 2 Sfera przestrzenno- Warto ść Nazwa wska źnika - rezultat Źródło danych funkcjonalna docelowa Liczba osób korzystaj ących z nowopowstałej infrastruktury: Sfera środowiskowa Liczba wychowanków 33 osoby Dane wnioskodawcy przedszkole Liczba wychowanków żłobek 20 osób Numer przedsi ęwzi ęcia 6 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Rozwój gospodarki ściekowej na terenie Gmina Zaleszany gminy Zaleszany w celu ochrony zlewni Wisły i Sanu Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Powi ązana z celami GPR Przebudowa i modernizacja dróg gminnych

82

Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów bezpo średnie i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.3, 3.4) Powi ązania po średnie Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 30 000 000 zł (85% RPO) 2017-2025 Brak kanalizacji sanitarnej w sołectwach Obojna, Wólka Turebska, Kotowa Wola, Majdan Zbydniowski, Dzierdziówka, Motycze Szlacheckie i Skowierzyn. Dotychczasowy sposób odprowadzania ścieków w tych miejscowo ściach oparty jest o bezodpływowe zbiorniki ścieków, o zró żnicowanym poziomie Główny problem technicznym i eksploatacyjnym, co powoduje szereg zjawisk negatywnych w postawiony w koncepcji sferze środowiskowej w tym: zanieczyszczenie cieków wodnych i przedsi ęwzi ęcia zanieczyszczenie gleb (notuje si ę przypadki odprowadzania ścieków bezpo średnio do rowów i gruntu). W zwi ązku z powy ższym istnieje pilna potrzeba uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej na tym obszarze aglomeracji poprzez budow ę zbiorczego systemu kanalizacyjnego w tych miejscowo ściach. Głównym celem przedsi ęwzi ęcia jest uporz ądkowanie gospodarki wodno- ściekowej na terenie gminy Zaleszany. Działania obj ęte przedsi ęwzi ęciem przyczyni ą si ę do likwidacji istniej ących niedoborów w zakresie systemu odprowadzania ścieków z terenu miejscowo ści obj ętych projektem. Budowa sieci kanalizacyjnej ma na celu osi ągni ęcie okre ślonych w prawie polskim i UE parametrów ścieków oczyszczonych oraz doprowadzi do likwidacji bezodpływowych zbiorników, a przede wszystkim wyeliminuje odprowadzanie ścieków bezpo średnio do gleby i wód powierzchniowych. Projektowana inwestycja b ędzie miała pozytywny wpływ na środowisko. Stworzy bowiem Cele projektu system zorganizowanego odprowadzania powstałych ścieków, celem ich oczyszczenia. Zwi ększenie stopnia skanalizowania przyczyni si ę tym samym do ograniczenia ska żenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz poprawy stanu środowiska naturalnego. Zwi ększy si ę zatem poziom ochrony wody pitnej, a tym samym zmniejszy ryzyko zachorowalno ści mieszka ńców gminy Zaleszany. Wyeliminowanie braku infrastruktury w zakresie ochrony środowiska oraz ograniczenie zanieczyszczenia środowiska spowoduje wzrost atrakcyjno ści gospodarczej, inwestycyjnej i turystycznej gminy oraz wzrost standardu życia jego mieszka ńców. Przedsi ęwzi ęcie obejmuje prace zwi ązane z rozbudow ą oczyszczalni ścieków w gminie Zaleszany. Przedsi ęwzi ęcie to wi ązało si ę b ędzie z realizacj ą Koncepcja przedsi ęwzi ęcia nast ępuj ących działa ń: 1) budow ą sieci kanalizacyjnej, 2) budow ą przył ączy kanalizacyjnych. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika - produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa Długo ść sieci kanalizacyjnej 18 647 + 23 904 X Sfera społeczna Dane wnioskodawcy Obojna + Wólka Turebska mb Sfera gospodarcza Liczba przył ączy kanalizacyjnych Obojna + 143 + 200 szt. Dane wnioskodawcy X Sfera techniczna Wólka Turebska Sfera przestrzenno- Warto ść Nazwa wska źnika - rezultat Źródło danych funkcjonalna docelowa Liczba osób korzystaj ąca z X Sfera środowiskowa kanalizacji sanitarnej Obojna + 639 + 857 os. Dane wnioskodawcy Wólka Turebska

83

Numer przedsi ęwzi ęcia 7 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Przebudowa i modernizacja dróg gminnych Gmina Zaleszany Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Rozwój gospodarki ściekowej na terenie gminy Zaleszany w celu ochrony zlewni Sanu Powi ązana z celami GPR Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów bezpo średnie i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.3) Powi ązania po średnie Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji ś Ramy realizacji 3 600 000 zł (85% rodki 2018-2022 zewn ętrzne, 15% środki własne) Obecnie nawierzchnie ulic s ą w znacznym stopniu zdegradowane. Nawierzchnie jezdni, jak i chodników nie były wcze śniej remontowane. Powzi ęte w ramach Główny problem przedsi ęwzi ęcia działania doprowadz ą do poprawy stanu technicznego ulic, jak postawiony w koncepcji równie ż wzrostu bezpiecze ństwa pieszych i kieruj ących pojazdami. Inwestycja przedsi ęwzi ęcia wpłynie tak że na popraw ę estetyki przestrzeni publicznej oraz podniesienie jako ści życia osób zamieszkałych przy ulicach. Celem przedsi ęwzi ęcia jest poprawa jako ści dróg oraz towarzysz ącej im infrastruktury, znajduj ących si ę na terenach przeznaczonych do rewitalizacji. Potrzeba realizacji przedsi ęwzi ęcia wynika z post ępuj ącej degradacji dróg oraz niewystarczaj ącego zakresu towarzysz ącej im infrastruktury (dróg, chodników, niewystarczaj ącej ilo ści parkingów, itp.). W efekcie realizacji przedsi ęwzi ęcia zwi ększeniu ulegnie poczucie bezpiecze ństwa mieszka ńców oraz poprawi si ę Cele projektu komfort poruszania si ę po drogach gminnych przez u żytkowników drogi. Przedsi ęwzi ęcie b ędzie miało pozytywny wpływ na popraw ę warunków technicznych w poło żonych wzdłu ż ulic budynkach oraz stanowił b ędzie bodziec do rozwoju biznesu. Przedsi ęwzi ęcie skierowane jest dla wszystkich mieszka ńców podobszarów rewitalizacji: Zaleszany, Obojna i Wólka Turebska. Ponadto planuje si ę modernizacje dróg w nast ępuj ących sołectwach: Zbydniów, Kotowa Wola, K ępie Zalesza ńskie, Pilchów, Turbia oraz Dzierdziówka. W ramach przedsi ęwzi ęcia przewidziano kompleksow ą modernizacj ę ulic i chodników, poł ączon ą z wymian ą nawierzchni asfaltowych jezdni. Zakres prac Koncepcja przedsi ęwzi ęcia obejmuje: 1) wykonanie dokumentacji projektowej, 2) wykonanie zgłoszenia robót do starostwa 3) wyłonienie wykonawcy. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika – produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa Długo ść wyremontowanych /przebudowanych dróg 1,73 + 1,40 + X Sfera społeczna Dane wnioskodawcy gminnych Zaleszany + Obojna + 1,86 km Wólka Turebska Warto ść Sfera gospodarcza Nazwa wska źnika – rezultat Źródło danych docelowa Liczba u żytkowników (samo- X Sfera techniczna chodów) wyremontowanych 73 000 sam./rok Dane wnioskodawcy dróg gminnych Sfera przestrzenno- Liczba u żytkowników X funkcjonalna (pieszych) wyremontowanych 1 600 os/rok Dane wnioskodawcy Sfera środowiskowa dróg

84

Numer przedsi ęwzi ęcia 8 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych Gminny Zespół Obsługi Szkół i Przedszkoli o charakterze kompensacyjnym, w Zaleszanach, Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminne profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach (w wieku 3-16) z terenu Gminy Zaleszany Partnerzy w realizacji: organizacje pozarz ądowe, szkoły i przedszkola na terenie gminy Zaleszany Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych Reaktywacja Kultura OSP w Naszej Gminie Rozbudowa „Publicznej Szkoły Podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej” o sal ę gimnastyczn ą wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia Powi ązana z celami GPR Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i doposa żenie Szkoły Podstawowej w Pilchowie Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i doposa żenie Szkoły Podstawowej w Turbi Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i doposa żenie Szkoły Podstawowej w Zaleszanach Przebudowa i adaptacja budynku szkoły na potrzeby przedszkola i żłobka wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu w miejscowo ści Obojna Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel bezpo średnie operacyjny 2.1) Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści po średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3, 1.4) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 200 000 2017-2025 Głównym zidentyfikowanym problemem s ą niskie wyniki nauczania w śród dzieci i młodzie ży ucz ęszczaj ących do szkół w gminie Zaleszany. Najwi ększe problemy dotycz ą umiej ętno ści z zakresu edukacji matematycznej i przyrodniczej, j ęzyka obcego, zaj ęć informatycznych, zaburzenia komunikacji Główny problem społecznej, niewystarczaj ącego zaplecza wsparcia dzieci szczególnie postawiony w koncepcji uzdolnionych. Efekty wskazanych deficytów znajduj ą swoje odzwierciedlenie przedsi ęwzi ęcia w niskich wynikach egzaminów zewn ętrznych. Przedsi ęwzi ęcie to wychodzi naprzeciw potrzebom zwi ązanym z zapewnieniem dzieciom i młodzie ży warunków do rozwoju oraz wychodzenia z sytuacji zagro żenia marginalizacj ą społeczn ą. Celem przedsi ęwzi ęcia jest eliminacja niskiego poziomu edukacji, integracja uczniów oraz ograniczenie negatywnych zjawisk społecznych. Przedsi ęwzi ęcie przewiduje organizacj ę dodatkowych zaj ęć wyrównawczych dla wskazanej grupy docelowej w zale żno ści od zdiagnozowanego w danym roku/semestrze zapotrzebowania. Planowane wsparcie dzieci i młodzie ży przyczyni si ę do Cel przedsi ęwzi ęcia poprawy ich wyników w nauce, poszerzenia wiedzy i umiej ętno ści przedmiotowych, wspomagania ucznia w jego indywidualnym rozwoju. Dodatkowe zaj ęcia wzmocni ą potencjał rozwoju młodzie ży zagro żonej marginalizacj ą oraz ich szanse na wyj ście z sytuacji kryzysowej (społecznie). Dodatkowo dzieci b ędą rozwijały umiej ętno ści społeczne polegaj ące na nauce współpracy, kreatywno ści oraz współzawodnictwa. Przedsi ęwzi ęcie przyczyni

85

si ę zwi ększenia wł ączenia społecznego dzieci i młodzie ży, zagro żonych marginalizacj ą w społeczno ści szkolnej z powodu niskich wyników w nauce. Zaj ęcia obejmuj ą: pomoc w nauce, wyrównywanie braków edukacyjnych, organizowanie czasu wolnego wychowanków, zaj ęcia plastyczne, zaj ęcia muzyczne, zaj ęcia ruchowe, zaj ęcia informatyczne, zaj ęcia teatralne, zaj ęcia wychowawcze, zaj ęcia logopedyczne, j ęzyki obce, gry i zabawy dydaktyczne, Koncepcja przedsi ęwzi ęcia rozwijanie uzdolnie ń, zainteresowa ń i umiej ętno ści praktycznych, stał ą współprac ę z rodzinami wychowanków, profilaktyk ę uzale żnie ń (zaj ęcia profilaktyczne), wdra żanie w działalno ść kulturaln ą, ferie w bibliotece, pomoc socjaln ą w formie jednego posiłku, konkursy tematyczne. Oddziaływanie Nazwa wska źnika - produkt Warto ść Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa X Sfera społeczna Liczba zorganizowanych zaj ęć 100 godzin/rok Dane wnioskodawcy Sfera gospodarcza edukacyjno-wychowawczych Nazwa wska źnika - rezultat Warto ść Sfera techniczna Źródło danych docelowa Sfera przestrzenno-

funkcjonalna Liczba uczestników zaj ęć 500 osób Dane wnioskodawcy Sfera środowiskowa Numer przedsi ęwzi ęcia 9 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Mog ę wi ęcej – organizacja kursów i szkole ń Ośrodek Pomocy Społecznej w Zaleszanach umo żliwiaj ących powrót na rynek pracy Partnerzy w realizacji: Powiatowy Urz ąd Pracy w Stalowej Woli i Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz Powi ązana z celami GPR z urz ądzeniem placu imprez plenerowych Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel bezpo średnie operacyjny 2.2, 2.3) Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści po średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.3) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 800 000 2018-2025 Organizacja kursów i szkole ń jest odpowiedzi ą na du że zapotrzebowanie w śród mieszka ńców obszaru obj ętego programem rewitalizacji na pomoc w zakresie Główny problem zdobycia pracy. W skali całej gminy, w szczególno ści na obszarze postawiony w koncepcji rewitalizowanym, wyst ępuje najwy ższe wska źniki bezrobocia w śród jej przedsi ęwzi ęcia mieszka ńców. Przyczynia si ę to do wzrastaj ącego ubóstwa, które z kolei wi ąż e si ę z wykluczeniem i marginalizacj ą osób bezrobotnych. Celem przedsi ęwzi ęcia jest zwi ększenie kapitału ludzkiego, w tym zdobycie nowych kwalifikacji, umo żliwiaj ących osobom bezrobotnym powrót na rynek pracy. Jego realizacja przyczyni si ę równie ż do zmniejszenia marginalizacji osób Cel przedsi ęwzi ęcia bezrobotnych. W jego efekcie nast ąpi poprawa jako ści życia i zachowa ń, polepszenie kontaktów z innymi lud źmi, zmiana postaw i pewnych cech osobowo ści (np. zredukowanie poziomu l ęku, podwy ższenie samooceny). Zakres działa ń obejmuje: organizowanie kursów i szkole ń nakierunkowanych na Koncepcja przedsi ęwzi ęcia specyfik ę gminy Zaleszany np. kursy specjalistyczne (np. opiekunki), prawa jazdy kat. B, C, BE, CE, T, uprawnie ń na wózki widłowe kat. II WJO, III WJO,

86

kursy komputerowe, organizowanie targów pracy. Oddziaływanie Nazwa wska źnika - produkt Warto ść Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa X Sfera społeczna Liczba kursów i szkole ń 10 szt./rok Dane wnioskodawcy Sfera gospodarcza Nazwa wska źnika - rezultat Warto ść Sfera techniczna Źródło danych docelowa Sfera przestrzenno- Liczba uczestników kursów i funkcjonalna 80 os/rok Dane wnioskodawcy szkole ń Sfera środowiskowa Numer przedsi ęwzi ęcia 10 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Reaktywacja Kultura Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach Partnerzy w realizacji: Ośrodek Pomocy Społecznej w Zaleszanach Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych Zagospodarowanie terenu przyległego do OSP w miejscowo ści Obojna Powi ązana z celami GPR Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany OSP w Naszej Gminie Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3) Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel po średnie operacyjny 2.1) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 500 000 2018-2025 Przedsi ęwzi ęcie to ma celu ograniczenie negatywnych zjawisk społecznych tj. Główny problem niskiego poziomu edukacji i niskiego poziomu uczestnictwa w życiu postawiony w koncepcji kulturalnym i społecznym, zmniejszenie marginalizacji osób szczególnie przedsi ęwzi ęcia nara żonych na wykluczenie społeczne: dzieci, a tak że osób starszych. Planowane przedsi ęwzi ęcie przyczyni si ę integracji społecznej mieszka ńców, inkluzji środowisk zagro żonych marginalizacj ą, a tym samym ograniczeniu Cel przedsi ęwzi ęcia negatywnych zjawisk społecznych, które charakteryzuj ą obszary kumulacji problemów. Zakres działa ń obejmuje: organizowanie imprez kulturalnych, patriotycznych, wsparcie lokalnych zespołów, grup teatralnych itp., dofinansowanie małych oddolnych projektów kulturalnych (zakup kostiumów aktorskich, strojów ludowych, dofinansowanie przejazdów zespołów na konkursy, przegl ądy, koncerty), zatrudnienie w Gminnym Centrum Kultury i Biblioteki animatora kultury, organizacja przegl ądów zespołów i finansowanie nagród. Organizowane Koncepcja przedsi ęwzi ęcia imprezy plenerowe skupiaj ą społeczno ść lokaln ą oraz mieszka ńców gmin ościennych. Ponadto planuje si ę doposa żenie i rozwój grupy rekonstrukcyjnej w barwach 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. Ta cz ęść zadania obejmowa ć b ędzie zakup umundurowania oraz ekwipunku, jak równie ż prezentacj ę (udział) grupy rekonstrukcyjnej podczas lokalnych i regionalnych wydarze ń maj ących na celu

87

kultywowanie tradycji regionu. Docelowo zakłada si ę, że działanie skutkowa ć będzie utworzeniem na bazie zainteresowanych osób stowarzyszenia rekonstrukcyjnego. Oddziaływanie Nazwa wska źnika – produkt Warto ść Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa X Sfera społeczna Liczba imprez kulturalnych 10 szt./rok Dane wnioskodawcy Sfera gospodarcza Nazwa wska źnika – rezultat Warto ść Sfera techniczna Źródło danych docelowa Sfera przestrzenno- Liczba uczestników imprez funkcjonalna 10 000 os./rok Dane wnioskodawcy kulturalnych Sfera środowiskowa Numer przedsi ęwzi ęcia 11 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca OSP w Naszej Gminie Zarz ąd Oddziału Gminnego Zwi ązku OSP RP, Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach Partnerzy: szkoły i przedszkola na terenie gminy Zaleszany, stowarzyszenia OSP na terenie gminy Zaleszany Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Termomodernizacja budynku Urz ędu Gminy Zaleszany, budynku O środka Zdrowia w Zaleszanach i budynku remizy OSP w miejscowo ści Obojna Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych Powi ązana z celami GPR Zagospodarowanie terenu przyległego do OSP w miejscowo ści Obojna Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Reaktywacja Kultura Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3) Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel po średnie operacyjny 2.1) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 500 000 2017-2025 Realizacja przedsi ęwzi ęcia jest odpowiedzi ą na trudn ą sytuacj ę mieszka ńców w tym obszarze gminy, wskazuj ącą na podwy ższony stopie ń zagro żenia wykluczeniem społecznym w poszczególnych grupach społecznych. Z danych Główny problem pozyskanych w czasie przygotowa ń analiz wynika, że na obszarze tym postawiony w koncepcji wyst ępuj ą równie ż inne problemy społeczne takie jak: starzenie si ę przedsi ęwzi ęcia społecze ństwa, bezrobocie, schematy niemocy utrwalone z pokolenia na pokolenie, mała oferta kulturalna i rozrywkowa, słaby dost ęp do sportu i rekreacji (obiekty w trakcie rewitalizacji), niska aktywno ść społeczna mieszka ńców obszaru wsparcia. Celem przedsi ęwzi ęcia jest zwi ększenie integracji społecznej mieszka ńców poprzez udział w zaj ęciach edukacyjno-informacyjnych skierowanych do dzieci Cel przedsi ęwzi ęcia i młodzie ży, zagro żonych marginalizacj ą i negatywnym wpływem środowiska. Wśród osób dorosłych planuje si ę prowadzenie akcji, maj ącej na celu zwi ększenie aktywnej postawy obywatelskiej poprzez wst ąpienie do struktur

88

Ochotniczej Stra ży Po żarnej. W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę: 1) prowadzenie zaj ęć edukacyjno- informacyjnych dla dzieci i młodzie ży, 2) organizacj ę gminnych zawodów sportowo-po żarniczych, 3) promocj ę aktywnej postawy obywatelskiej oraz anga żowanie w życie lokalnych społeczno ści, przez czynny udział w strukturach Koncepcja przedsi ęwzi ęcia Ochotniczych Stra ży Po żarnych, 4) szkolenia dla ratowników z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy kierowane do grupy wiekowej 18-65 lat oraz szkolenia specjalistyczne, 5) organizacja eliminacji do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Po żarniczej. Oddziaływanie Warto ść Nazwa wska źnika – produkt Źródło danych przedsi ęwzi ęcia docelowa X Sfera społeczna Liczba zorganizowanych zaj ęć 10 szt./rok edukacyjno-informacyjnych Dane wnioskodawcy Sfera gospodarcza 4 szt./rok Liczba zorganizowanych szkole ń Warto ść Sfera techniczna Nazwa wska źnika – rezultat Źródło danych docelowa Sfera przestrzenno- Liczba uczestników zaj ęć 200 os. /rok funkcjonalna Dane wnioskodawcy Liczba uczestników szkole ń 20 os./rok Sfera środowiskowa

9.1.2. Przedsi ęwzi ęcia uzupełniaj ące Numer przedsi ęwzi ęcia 12 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Rozbudowa „Publicznej Szkoły Podstawowej Gmina Zaleszany, Gminny Zespół Obsługi Szkół im. II Armii Wojska Polskiego w Majdanie i Przedszkoli w Zaleszanach Zbydniowskim i Wólce Turebskiej” o sal ę Partnerzy w realizacji: Stowarzyszenie Pi-Ko-Ma, PSP gimnastyczn ą wraz z zagospodarowaniem w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej, przyległego otoczenia Gospodarstwo Agroturystyczne „Madejówka”, Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Reaktywacja Kultura Powi ązana z celami GPR Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3, 1.4) Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel po średnie operacyjny 2.1), Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 2 500 000 2017-2022 Sala gimnastyczna Publicznej Szkoły Podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej znajduje si ę na obszarze zdegradowanym gminy Zaleszany, w rewitalizowanym podobszarze wsparcia – Wólka Turebska, ale jej oddziaływanie sięga nawet dalej, ze wzgl ędu Główny problem na miejsce zamieszkania uczniów szkoły: Wólka Turebska i Majdan postawiony w koncepcji Zbydniowski. Realizacja przedsi ęwzi ęcia wi ąż e si ę z potrzeb ą stworzenia przedsi ęwzi ęcia przestrzeni dla rozwoju zdolno ści sportowych i aktywno ści ruchowej dzieci i młodzie ży. Niewykorzystana i/lub zdekapitalizowana infrastruktura budynku użyteczno ści publicznej stanowi potencjał materialny, który mo żna spo żytkowa ć dla rozwoju oferty dedykowanej dzieciom i młodzie ży. Koncepcja przedsi ęwzi ęcia W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę:

89

I etap: 1) rozbudow ę placu zabaw, 2) budow ę siłowni na świe żym powietrzu, 3) przebudow ę ogrodzenia, 4) urz ądzenie terenu w zakresie zieleni i małej architektury, 5) kompleksowe wyposa żenie: boiska sportowego, pracowni komputerowej oraz innych pomieszcze ń szkoły na potrzeby przystosowania placówki szkolnej na przyj ęcie VII i VIII klasy uczniów szkoły podstawowej II etap: 1) dobudow ę sali gimnastycznej wraz z jej wyposa żaniem. Planowane przedsi ęwzi ęcie ma na celu popraw ę stanu zagospodarowania przestrzeni publicznej (obiektu u żyteczno ści publicznej). W efekcie realizacji zaplanowanych prac powstanie obiekt, który pozwoli zwi ększy ć i uatrakcyjni ć ofert ę wsparcia skierowan ą do dzieci i młodzie ży (w szczególno ści pochodz ącą z Cel i oddziaływanie podobszaru rewitalizacji). Obiektowi publicznemu zostanie nadana nowa przedsi ęwzi ęcia funkcja, nast ąpi tak że poprawa stanu technicznego budynku, poprawa estetyki zagospodarowania, poprawa bezpiecze ństwa, zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do środowiska. Liczba wychowanków szkoły – 80 osób, pozostali mieszka ńcy korzystaj ący z sali 400 osób/rocznie, powierzchnia terenu objętego rewitalizacj ą – 3 500 m 2. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X X Numer przedsi ęwzi ęcia 13 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Rozbudowa, przebudowa i nadbudowa Domu Gmina Zaleszany Ludowego w Wólce Turebskiej wraz z zagospodarowanie terenu przyległego Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Reaktywacja Kultura Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3) Powi ązana z celami GPR Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel po średnie operacyjny 2.1), Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 1 500 000 2018-2022 Aktualnie Dom Ludowy w Wólce Turebskiej jest w złym stanie technicznym, wymagaj ącym kompleksowego remontu. Realizacja przedsi ęwzi ęcia stanowi odpowied ź na zdiagnozowane problemy w postaci: niskiego udziału mieszka ńców w życiu kulturalnym podobszaru rewitalizacji, niewystarczaj ącej Główny problem oferty rekreacyjnej (brakuje placu spotka ń), niskiej jako ści przestrzeni publicznej postawiony w koncepcji (nieuporz ądkowane tereny przyległe do Domu Ludowego). Dom Ludowy jest przedsi ęwzi ęcia jedynym obiektem kulturalnym w podobszarze rewitalizacji Wólka Turebska. Aktualnie jest siedzib ą nieoficjalnego Klubu Seniora, w którym odbywaj ą si ę spotkania osób starszych, Sołtysa i Rady Sołeckiej, a tak że Ochotniczej Stra ży Po żarnej w Wólce Turebskiej. W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę 1) remont budynku Domu Ludowego, 2) zagospodarowanie przyległego terenu w zakresie obiektów małej architektury, Koncepcja przedsi ęwzi ęcia urz ądzenia zieleni, utwardzenia terenu oraz poprawy ogrodzenia, 3) urz ądzenie placu na potrzeby spotka ń mieszka ńców min. altana na spotkania, miejsce na ognisko. Cel i oddziaływanie Celem jest poprawa stanu technicznego budynku Domu Ludowego oraz

90

przedsi ęwzi ęcia zwi ększenie atrakcyjno ści przestrzeni publicznej, a tak że stworzenie miejsca spotka ń dla lokalnej społeczno ści poprzez rozbudow ę, przebudow ę, nadbudow ę budynku Domu Ludowego wraz z wyposa żeniem. Prowadzone w nim b ędą zaj ęcia zarówno dla dzieci, młodzie ży, jak i osób starszych, maj ące na celu kultywowanie tradycji. Powierzchnia terenu obj ętego rewitalizacj ą – 400 m 2, powierzchnia budynku 150 m 2, liczba osób korzystaj ąca z Domu Ludowego 300 osób/rocznie (b ędą to głównie mieszka ńcy podobszaru rewitalizacji Wólka Turebska). Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X X Numer przedsi ęwzi ęcia 14 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Przebudowa o świetlenia ulicznego na terenie Gmina Zaleszany gminy Zaleszany na oprawy energooszcz ędne Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Przebudowa i modernizacja dróg gminnych Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i Powi ązana z celami GPR bezpo średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.3) Powi ązania po średnie Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 3 000 000 zł 2018-2025 Realizacja przedsi ęwzi ęcia stanowi odpowied ź na zdiagnozowane problemy Główny problem w postaci: 1) du żego zu życia energii elektrycznej dla potrzeb o świetlenia postawiony w koncepcji ulicznego; 2) wysokie koszty eksploatacji o świetlenia; 3) niski poziom przedsi ęwzi ęcia bezpiecze ństwa mieszka ńców, z uwagi na braki w o świetleniu. W ramach przedsi ęwzi ęcia przewidziano modernizacj ę o świetlenia ulicznego poprzez wymian ę istniej ących opraw na nowe oprawy ledowe. Zakres prac Koncepcja przedsi ęwzi ęcia obejmuje: 1) wykonanie dokumentacji projektowej, 2) wykonanie zgłoszenia robót do starostwa oraz 3) wyłonienie wykonawcy. Przedsi ęwzi ęcie b ędzie miało pozytywny wpływ na popraw ę warunków technicznych o świetlenia ulicznego wzdłu ż ulic. Przedsi ęwzi ęcie to skierowane jest dla wszystkich mieszka ńców podobszarów rewitalizacji: Zaleszany, Obojna i Wólka Turebska. Ponadto planuje si ę modernizacje o świetlenia ulicznego w nast ępuj ących sołectwach: Turbia, Motyczne Szlacheckie, Kotowa Wola, Skowierzyn, Pilchów, Agatówka, Zbydniów, Majdan Zbydniowski, K ępie Zalesza ńskie i Dzierdziówka. Cele przedsi ęwzi ęcia to: 1) zwi ększenie bezpiecze ństwa ruchu kołowego i przechodniów na drogach; 2) uzyskanie Cel i oddziaływanie wymiernych oszcz ędno ści finansowych poprzez obni żenie mocy zainstalowanej przedsi ęwzi ęcia urz ądze ń o świetleniowych; 3) obni żenie energochłonno ści całego systemu oświetlenia ulicznego gminy; 4) unowocze śnienie o świetlenia poprawa jego jako ści i standardu. Planuje si ę wymian ę nast ępuj ącej liczby lamp istniej ącego oświetlenia ulicznego na ledowe: podobszar Zaleszany 112 szt., podobszar Obojna 62 szt. oraz podobszar Wólka Turebska 66 szt.. Ponadto liczba opraw oświetleniowych na pozostałym obszarze gminy: Agatówka 54szt, Dzierdziówka 53 szt., Kotowa Wola 81 szt., Majdan Zbydniowski 49 szt., Motycze Szlacheckie 32 szt., Pilchów 78 sztuk., Skowierzyn 108 szt., Turbia 133 szt., Zbydniów 143 szt. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna Sfera środowiskowa gospodarcza przestrzenno-

91

funkcjonalna X X X Numer przedsi ęwzi ęcia 15 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Gminne Centrum Dziecka i Seniora Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach Partnerzy w realizacji: organizacje pozarz ądowe działaj ące na rzecz osób starszych i dzieci, Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Wyposa żenie Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze Powi zana z celami GPR ą kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Reaktywacja Kultura Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3, 1.4) Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel po średnie operacyjny 2.1) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X X X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 5 000 000 2017-2025 W ramach Gminnego Centrum Dziecka i Seniora zakłada si ę utworzenie Centrum Dziecka i Klubu Samopomocy Seniora i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Centrum Dziecka jest odpowiedzi ą na du że zapotrzebowanie w śród mieszka ńców obszaru obj ętego programem rewitalizacji na pomoc psychoterapeutyczn ą, terapeutyczn ą i socjoterapeutyczn ą. W skali całej gminy, w szczególno ści za ś na obszarze rewitalizowanym, wyst ępuj ą wzmo żone negatywne zjawiska społeczne takie jak: bezrobocie, ubóstwo, przest ępczo ść , co wpływa destrukcyjnie na funkcjonowanie osób młodych, a zwłaszcza dzieci. Ma to wpływ na ich post ępy w nauce, opuszczanie zaj ęć edukacyjnych i konflikty z rówie śnikami. Realizacja przedsi ęwzi ęcia stanowi Główny problem odpowied ź na zdiagnozowane problemy w postaci: niskiej aktywno ści społecznej postawiony w koncepcji mieszka ńców i ich integralno ści. Wykorzystana zostanie istniej ąca baza przedsi ęwzi ęcia lokalowa na terenie gminy. Zatrudniony animator lokalny prowadzi warsztaty w ka żdej miejscowo ści dla dzieci i młodzie ży. Zaj ęcia obejmowa ć b ędą: zaj ęcia ruchowe, muzyczne, integracyjne, plastyczne, teatralne, wychowawcze, profilaktyczne, kultywowanie tradycji lokalnej, gry i zabawy, rozwijanie uzdolnie ń i zainteresowa ń Problemy w obszarze rewitalizowanym dotycz ą tak że osób dorosłych i starszych, którzy cz ęsto cierpi ą na l ęki, depresje, niskie poczucie warto ści, maj ą du że problemy zdrowotne, z podj ęciem pracy, izoluj ą si ę. To wła śnie do osób starszych skierowane b ędą działania Klubu Samopomocy Seniora i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wsparcie zapewni ą równie ż nieformalne kluby seniora w ka żdym z podobszarów rewitalizacji. Przedsi ęwzi ęcie realizowało b ędzie potrzeb ę wzmocnienia oferty wsparcia rozwoju młodzie ży i seniorów, którzy znajduj ą si ę w szczególnej sytuacji Koncepcja przedsi ęwzi ęcia zagro żenia marginalizacj ą, zamieszkuj ących obszary zdegradowane, na których odnotowano liczne zjawiska patologiczne. Cel i oddziaływanie Integracja społeczna, pomoc społeczna, edukacja, rynek pracy. W ramach przedsi ęwzi ęcia przedsi ęwzi ęcia prowadzone b ędą zaj ęcia prowadz ące do zaspokajania potrzeb

92

psychicznych wobec rozlu źniaj ących si ę wi ęzi społecznych, promocja lokalnej twórczo ści, wdra żanie w działalno ść kulturaln ą, pobudzenie do kreatywnego sp ędzania czasu. Liczba osób korzystaj ących z przedsi ęwzi ęcia 150+40. Nowy etat pracy animator lokalny – 1 oraz rehabilitant - 1. Liczba spotka ń: według potrzeb: codziennie w Klubie Samopomocy Seniora i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a tak że 1-2 w miesi ącu w danym sołectwie. Nast ąpi poprawa aktywno ści, zwi ększy si ę integracja społecze ństwa, uczestnicy naucz ą si ę kreatywnie sp ędza ć wolny czas, zmniejszy si ę deficyt rodzin wielopokoleniowych. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X Numer przedsi ęwzi ęcia 16 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i Gminny Zespół Obsługi Szkół i Przedszkoli doposa żenie Publicznej Szkoły Podstawowej w w Zaleszanach, Publiczna Szkoła Podstawowa w Pilchowie Pilchowie Partnerzy w realizacji: Stowarzyszenie Pi-Ko-Ma, Przedszkole Niepubliczne „Mały Mi ś” w Pilchowie,

Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Powi ązana z celami GPR Reaktywacja Kultura Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel bezpo średnie operacyjny 2.1) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i po średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Obszar lokalizacji Pilchów przedsi ęwzi ęcia Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 600 000 2017-2022 Realizacja przedsi ęwzi ęcia stanowi odpowied ź na zdiagnozowane problemy Główny problem w postaci: 1) niskich wyników u uczniów, 2) niewystarczaj ącej infrastruktury postawiony w koncepcji sportowo-rekreacyjnej, braku lub niskiej jako ści zagospodarowania przestrzeni przedsi ęwzi ęcia publicznych, w tym terenów nale żą cych do placówek szkolnych. W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę: 1) wyposa żenie pracowni komputerowej, biologicznej, chemicznej, fizyki oraz geografii, celem przygotowania placówki szkolnej na przyj ęcie VII i VIII klas uczniów szkoły podstawowej, 2) Koncepcja przedsi ęwzi ęcia zagospoda rowanie placu wokół szkoły w zakresie urz ądzenia zieleni, utwardzenia terenu i małej architektury, zagospodarowanie placu zabaw, remont toalet, 3) doposa żenie sali gimnastycznej w sprz ęt sportowy, 4) renowacj ę parkietu sali gimnastycznej ok. 220m 2, 5) wymian ę ogrodzenia terenu placówki szkolnej Planowane przedsi ęwzi ęcie przyczyni si ę do zwi ększenia potencjału dzieci ucz ęszczaj ących do Szkoły Podstawowej, poprzez wdro żenie mechanizmów naprawczych. Zwi ększy si ę równie ż zdolno ść dzieci do funkcjonowania Cel i oddziaływanie w społecze ństwie oraz ich perspektyw rozwojowych. przedsi ęwzi ęcia Społeczno ść szkolna i przedszkolna – 80 wychowanków. Poprawa warunków bytowych, lepszy dost ęp do nowoczesnych technologii, wyrównanie szans edukacyjnych. W wyniku tych działa ń poprawi si ę jako ść wyników nauczania, wzro śnie samoocena uczniów, poprawi si ę sprawno ść ruchowa. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X X

93

Numer przedsi ęwzi ęcia 17 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i Gminny Zespół Obsługi Szkół i Przedszkoli doposa żenie Zespołu Szkół w Turbi w Zaleszanach, Zespół Szkół w Turbi Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zajęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Reaktywacja Kultura Powi ązana z celami GPR Przebudowa i adaptacja budynku szkoły na potrzeby przedszkola i żłobka wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu w miejscowo ści Obojna Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel bezpo średnie operacyjny 2.1) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i po średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Obszar lokalizacji Turbia przedsi ęwzi ęcia Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 1 000 000 2017-2022 Realizacja przedsi ęwzi ęcia stanowi odpowied ź na zdiagnozowane problemy Główny problem w postaci: 1) niskich wyników uczniów, 2) niewystarczaj ącej infrastruktury postawiony w koncepcji rekreacyjnej, braku lub niskiej jako ści zagospodarowania przestrzeni publicznej, przedsi ęwzi ęcia w tym terenów nale żą cych do placówek szkolnych 3) zu żyty i niewystarczaj ący sprz ęt sportowy. W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę: 1) wyposa żenie pracowni komputerowej (2 pracownie po 12 komputerów), biologiczno-chemicznej (dodatkowe odczynniki, szafa na odczynniki, probówki z substancjami do do świadcze ń) oraz geografii (dodatkowe mapy, atlasy, ksi ąż ki z tematyk ą geograficzn ą) celem przygotowania placówki szkolnej na przyj ęcie VII i VIII klas uczniów szkoły podstawowej, 2) wyposa żenie 3 klas w zestawy ławek i krzeseł (42 ławki Koncepcja przedsi ęwzi ęcia szkolne + 84 krzesła), 3) zagospodarowanie placu wokół szkoły w zakresie urz ądzenia zieleni, utwardzenia terenu i małej architektury (zakup 8 ławek i 4 stolików), 4) renowacji ogrodzenia wokół terenu szkoły, 5) doposa żenie sali gimnastycznej w sprz ęt sportowy (płotki gimnastyczne 8 szt., piłki lekarskie 5 szt., piłki do piłki no żnej – 10 szt.), 6) zakup 4 szt. tablic interaktywnych wraz z projektorami, 7) remont sali gimnastycznej i modernizacja dachu budynku szkoły. Celem głównym przedsi ęwzi ęcia jest wzmocnienie kompetencji dzieci i młodzie ży oraz systemu rozwoju dziecka. Celem przedsi ęwzi ęcia jest tak że wsparcie młodych ludzi w planowaniu własnego rozwoju, u świadamianie niebezpiecze ństw stereotypowego podej ścia do ról społecznych i mo żliwo ści rozwoju (np. w kontek ście równo ści płci czy niepełnosprawno ści), tak aby mogli Cel i oddziaływanie wykorzysta ć swoje umiej ętno ści, zdolno ści i mocne strony na dynamicznie przedsi ęwzi ęcia zmieniaj ącym si ę rynku pracy, wzmocni ć poczucie własnej warto ści. Społeczno ść szkolna i przedszkolna – 230 wychowawców. Poprawa warunków bytowych, lepszy dost ęp do nowoczesnych technologii, wyrównanie szans edukacyjnych. W wyniku tych działa ń poprawi si ę jako ść wyników nauczania, wzro śnie samoocena uczniów. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X Numer przedsi ęwzi ęcia 18 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Zagospodarowanie terenu wokół szkoły Gminny Zespół Obsługi Szkół i Przedszkoli i doposa żenie Zespołu Szkół w Zaleszanach w Zaleszanach, Zespół Szkół w Zaleszanach

94

Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Powi ązana z celami GPR Reaktywacja Kultura Powi ązania Cel strategiczny 2. Podniesienie kapitału społecznego (cel bezpo średnie operacyjny 2.1) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i po średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 900 000 2017-2022 Realizacja przedsi ęwzi ęcia stanowi odpowied ź na zdiagnozowane problemy w postaci: 1) niskich wyników uczniów, 2) niewystarczaj ącego wyposa żenia Główny problem pracowni tematycznych uczniów szkoły podstawowej 3) niedostatecznego postawiony w koncepcji wyposa żenia placówki przedszkolnej w zakresie materiałów i pomocy przedsi ęwzi ęcia dydaktycznych i innych 4) niskiej jako ści zagospodarowania przestrzeni publicznej, w tym terenów nale żą cych do placówki szkolnej. W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę: 1) wyposa żenie pracowni geografii, biologiczno-chemicznej oraz fizycznej, celem przygotowania szkoły do nauczania nowych przedmiotów uczniów klas VII-VIII po wprowadzonej reformie edukacji, 2) zakup tablic interaktywnych wraz z projektorami, 3) zagospodarowanie placu wokół szkoły w zakresie urz ądzenia zieleni, utwardzenia Koncepcja przedsi ęwzi ęcia terenu, zamontowania elementów małej architektury i modernizacji placu zabaw, 4) doposa żenie placówki przedszkolnej w materiały i pomoce dydaktyczne, meble, niezb ędne urz ądzenia, sprz ęty itp., 5) remont sali gimnastycznej, 6) utworzenie nowej grupy przedszkolnej ok. 17 wychowanków z kompleksowym wyposa żeniem sali min. pomoce edukacyjno-dydaktyczne, meble, zabawki i inne. Celem głównym przedsi ęwzi ęcia jest wzmocnienie kompetencji dzieci i młodzie ży oraz systemu rozwoju dziecka. Ponadto wsparcie młodych ludzi w planowaniu własnego rozwoju, u świadamianie niebezpiecze ństw stereotypowego podej ścia do ról społecznych i mo żliwo ści rozwoju (np. w kontek ście równo ści płci czy niepełnosprawno ści), tak aby mogli wykorzysta ć Cel i oddziaływanie swoje umiej ętno ści, zdolno ści i mocne strony na dynamicznie zmieniaj ącym si ę przedsi ęwzi ęcia rynku pracy, wzmocni ć poczucie własnej warto ści. Społeczno ść szkolna - 270 wychowanków i przedszkolna – 37 wychowanków. Poprawa warunków bytowych, lepszy dost ęp do nowoczesnych technologii, wyrównanie szans edukacyjnych. W wyniku tych działa ń poprawi si ę jako ść wyników nauczania, wzro śnie samoocena uczniów. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X Numer przedsi ęwzi ęcia 19 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Rozbudowa i odbudowa o środka sportowego Klub LZS Turbia w Turbi Partnerzy w realizacji: Gmina Zaleszany

95

Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Rozbudowa „Publicznej Szkoły Podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej” o sal ę gimnastyczn ą wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i doposa żenie Szkoły Podstawowej w Powi ązana z celami GPR Pilchowie Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i doposa żenie Zespołu Szkół w Turbi Zagospodarowanie terenu wokół szkoły i doposa żenie Zespołu Szkół w Zaleszanach Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i po średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Turbia – planowane przedsi ęwzi ęcie b ędzie realizowane poza obszarem rewitalizacji ze wzgl ędu na poło żenie obiektu sportowo-rekreacyjnego w Turbi. Zgodnie z przeprowadzon ą diagnoz ą obszar ten wyznaczono jako obszar Obszar lokalizacji zdegradowany. Osobami korzystaj ącymi z odnowionego boiska b ędą nie tylko przedsi ęwzi ęcia mieszka ńcy Turbi, ale równie ż osoby zamieszkałe w podobszarach rewitalizacji: Zaleszany, Obojna i Wólka Turebska. Cel przedsi ęwzi ęcia ści śle koreluje z celami przyj ętymi w dokumencie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany w zakresie wzrostu aktywno ści i integracji mieszka ńców. Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 800 000 2018-2025 Pomimo poło żenia obiektu sportowo-rekreacyjnego poza obszarem rewitalizacji, natomiast na obszarze zdegradowanym Turbia, realizacja niniejszego Główny problem przedsi ęwzi ęcia silnie przyczyni si ę do wzrostu integracji społecznej, poprawy postawiony w koncepcji jako ści życia mieszka ńców w gminie oraz wzrostu atrakcyjno ści przestrzeni przedsi ęwzi ęcia publicznej. Swym oddziaływaniem obejmie nie tylko mieszka ńców Turbi, ale równie ż mieszka ńców podobszarów rewitalizacji i całej gminy, b ędą to głównie dzieci i młodzie ż. Realizacja przedsi ęwzi ęcia wi ąż e si ę z potrzeb ą stworzenia przestrzeni dla rozwoju zdolno ści sportowych i aktywno ści ruchowej dzieci i młodzie ży. Niewykorzystana i zniszczona płyta boiska stanowi potencjał materialny, który mo żna spo żytkowa ć dla rozwoju oferty dedykowanej dzieciom i młodzie ży. Przedsi ęwzi ęcie polega ć b ędzie na dostosowaniu o środka sportowego do obowi ązuj ących przepisów technicznych. W ramach dostosowania przewiduje si ę m. in.: Koncepcja przedsi ęwzi ęcia I etap - renowacja płyty boiska wraz z nawodnieniem, uzupełnieniem ziemi, nasianiem trawy, monta żem siatki zabezpieczaj ącej płyt ę boiska przed kretami, zakup i monta ż bramek z wymaganym atestem oraz o świetlenia (400 000 zł). II etap – rozbudowa budynku przy obiekcie na cele sportowe (siłownia i jej wyposa żenie), zagospodarowanie terenu z mał ą architektur ą (ławki, altana, miejsce na ognisko) oraz modernizacja trybun dla widzów (300 000 zł). III etap – wykonanie parkingu i ogrodzenia obiektu (100 000 zł). Przedsi ęwzi ęcie b ędzie rozwi ązywać problemy społeczne, przestrzenne, edukacyjne, gospodarcze, poprawi bezpiecze ństwo naszych mieszka ńców oraz znacznie zach ęci młodzie ż i dzieci do promowania sportu w naszej gminie. Pozwoli to równie ż miło i bezpiecznie sp ędza ć wolny czas na powietrzu. Cel i oddziaływanie Planowane przedsi ęwzi ęcie przyczyni si ę do poprawy stanu zagospodarowania przedsi ęwzi ęcia obszaru zdegradowanego w Turbi, a tak że wpłynie w znacznym stopniu na lepsz ą integracj ę społeczno ści w gminie oraz rozwój sportu w śród młodego pokolenia. Liczba osób korzystaj ących z obiektu sportowego 500 osób/rocznie, b ędą to zarówno mieszka ńcy podobszarów rewitalizacji, jak równie ż mieszka ńcy całej Gminy. Powierzchnia terenu obj ętego rewitalizacj ą ok. 1 500 m 2. Na obiekcie

96

tym b ędą odbywały si ę rozgrywki ligowe piłki no żnej, treningi i zaj ęcia sportowe dla dzieci i młodzie ży, a tak że imprezy integracyjne np. z okazji Dnia Dziecka. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X X Numer przedsi ęwzi ęcia 20 Nazwa przedsi ęwzięcia Wnioskodawca Odbudowa i rewitalizacja zabytkowego Fundacja Zbydniów Zespołu Dworsko-Parkowego w Zbydniowie, Fundator Mieczysław Paterek gmina Zaleszany Partnerzy w realizacji: Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Powi ązana z celami GPR Reaktywacja Kultura Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i po średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Zbydniów – przedsi ęwzi ęcie b ędzie realizowane poza obszarem rewitalizacji, jednak ze wzgl ędu na swe oddziaływanie i prowadzone dotychczas działania, jak i po zako ńczeniu planowanych prac remontowych, wpisuje si ę ono w przyj ęte Obszar lokalizacji cele do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany. przedsi ęwzi ęcia W ramach przedsi ęwzi ęcia planuje si ę prowadzenie spotka ń edukacyjnych i kulturalnych dla dzieci, młodzie ży, dorosłych i seniorów podobszarów rewitalizacji. Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 1 150 000 2017-2025 Mieszka ńcy gminy Zaleszany oraz okolicznych gmin powiatu stalowowolskiego nie maj ą udost ępnionej odpowiedniej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej; brakuje niewielkich obiektów pełni ących całoroczne, kompleksowe funkcje Główny problem usługowe nastawione na potrzeby klientów indywidualnych i zorganizowanych postawiony w koncepcji oczekuj ących przyzwoitych warunków. Zespół dworski został wpisany do przedsi ęwzi ęcia rejestru zabytków decyzj ą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Rzeszowie 29.10.1975. r. Obejmuje on dwór, oran żeri ę, czworak, gorzelni ę oraz park. Aby uzyska ć efekt rewitalizacji Zespołu dworsko-parkowego należy doko ńczy ć prace remontowo-budowlane prowadzone od 2000 roku najpierw przez wła ściciela, a od 2012 r. przez fundacj ę Zbydniów. Powy ższe roboty sprowadzaj ą si ę do wykonania: I etap - roboty wyko ńczeniowe dworu, oficyny i oran żerii (800 000 zł). II etap - rekultywacji stawu parkowego oraz popraw ę stosunków wodnych na Koncepcja przedsi ęwzi ęcia terenie parku poprzez udro żnienie rowów doprowadzaj ących i odprowadzaj ących wod ę (350 000 zł). Dla planowanego przedsi ęwzi ęcia Starosta Stalowowolski udzielił pozwolenia na remont zabytkowego zespołu dworsko-parkowego, składaj ącego si ę z XIX- wiecznego dworu, oficyny dworskiej oraz oran żerii, zgodnie z wydan ą decyzj ą nr 86/2004. Prace przeprowadzane b ędą na powierzchni ok. 5 ha. Potencjał turystyczny i rekreacyjny gminy jako bazy wypadowej dla wycieczek do Sandomierza (12 km) w chwili obecnej nie jest odpowiedni sposób Cel i oddziaływanie wykorzystywany. Potrzeb ę istnienia takiego centrum kulturalno-oświatowego na przedsi ęwzi ęcia tym terenie gminy potwierdzaj ą dotychczasowe imprezy zorganizowane w niewyko ńczonym jeszcze wn ętrzu dworu, jak równie ż w parku przez Gminny Ośrodek Kultury tj.: koncerty we Dworku z udziałem chóru Kameralnego

97

Miejskiego Domu Kultury w Stalowej Woli, orkiestry Kameralnej z Niska i Le żajska, muzyków Filharmonii Rzeszowskiej, koncert plenerowy w ramach Podkarpackiego Festiwalu Muzyki Chopinowskiej i koncerty uczestników Sierpniowych Spotka ń Muzycznych Średniej Szkoły Muzycznej w Stalowej Woli, spotkania edukacyjne dla dzieci i młodzie ży „Zbydniów Mała Ojczyzna”, prezentacje Wielkanocnych Pisanek i Potraw sołectw gminy Zaleszany. Ponadto z parku dworskiego, jako miejsca do rekreacji korzystaj ą mieszka ńcy całej gminy Zaleszany. Celem przedsi ęwzi ęcia jest wzbogacenie oferty kulturalno- edukacyjnej oferowanej przez Fundacj ę Zbydniów, skierowanej szczególnie do dzieci i młodzie ży. Uruchomienie kompleksu stworzy równie ż nowe miejsca hotelowe, baz ę gastronomiczn ą dla potencjalnych turystów. Gmina zyska tym samym kilka nowych miejsc pracy. Wzro śnie te ż ilo ść usług okołoturystycznych. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X X X Numer przedsi ęwzi ęcia 21 Nazwa przedsi ęwzi ęcia Wnioskodawca Agroturystyka w „Madejówce” Gospodarstwo Agroturystyczne „Madejówka” Agnieszka i Andrzej Madej Partnerzy w realizacji: Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach, organizacje pozarz ądowe, szkoły i przedszkola na terenie Gminy Zaleszany Komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia: Edukacja + Organizacja zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci (w wieku 3- 16) z terenu gminy Zaleszany Reaktywacja Kultura Powi ązana z celami GPR Odbudowa i rewitalizacja Zespołu Dworsko-Parkowego w Zbydniowie gmina Zaleszany Powi ązania Cel strategiczny 1. Wzmocnienie integracji i aktywno ści bezpo średnie społecznej (cel operacyjny 1.1, 1.2, 1.3) Powi ązania Cel strategiczny 3. Poprawa stanu technicznego obiektów i po średnie przestrzeni do życia mieszka ńców (cel operacyjny 3.1, 3.2) Podobszar rewitalizacji Lokalizacja przedsi ęwzi ęcia Zaleszany Obojna Wólka Turebska X Szacunkowy koszt Szacunkowy termin realizacji Ramy realizacji 3 800 000 2017-2025 Realizacji niniejszego przedsi ęwzi ęcia silnie przyczyni si ę do wzrostu integracji Główny problem społecznej, poprawy jako ści życia mieszka ńców w gminie oraz wzrostu postawiony w koncepcji atrakcyjno ści przestrzeni publicznej. Swym oddziaływaniem obejmie nie tylko przedsi ęwzi ęcia mieszka ńców Obojnej, ale równie ż mieszka ńców podobszarów rewitalizacji i całej gminy, b ędą to głównie dzieci i młodzie ż. Realizacja przedsi ęwzi ęcia wi ąż e si ę z potrzeb ą stworzenia przestrzeni dla dzieci i młodzie ży o charakterze edukacyjno-dydaktycznym. Planuje się nast ępuj ące prace: I etap – remont budynku z przeznaczeniem na sal ę edukacyjn ą do prowadzenia zaj ęć i warsztatów, kuchni ę (wraz z wyposa żeniem), poprawa infrastruktury drogowej, utworzenie miejsc postojowych oraz zagospodarowanie terenu Koncepcja przedsi ęwzi ęcia (1 000 000) – mała architektura, ławki, miejsce na ognisko, rozbudowa istniej ącej altany. II etap – organizacja zaj ęć dla dzieci, młodzie ży i osób starszych w partnerstwie z Gminnym Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach (800 000 zł). III etap – przebudowa, rozbudowa i zmiana zagospodarowania budynku na pensjonat (2 000 000).

98

Głównym celem przedsi ęwzi ęcia jest utworzenie miejsca edukacyjno- dydaktycznego w celu prezentowania życia na wsi oraz prowadzenie zaj ęć i warsztatów kształtuj ących postaw ę wobec kultury, życia społecznego i tradycji, jak równie ż zapewnienie mo żliwo ści poznawania i uczestniczenia w życiu typowych zwierz ąt hodowanych na wsi. Prowadzone b ędą równie ż zaj ęcia hipoterapii oraz nauka jazdy konnej dla dzieci i młodzie ży. Ponadto planuje si ę Cel i oddziaływanie stworzenie miejsc noclegowych, celem organizowania półkolonii i ferii przedsi ęwzi ęcia zimowych. Projekt adresowany jest do dzieci i młodzie ży ucz ęszczaj ących do szkół podstawowych, gimnazjum, szkół średnich, osób starszych, członków Klubu Seniora oraz innych zainteresowanych mieszkających na obszarze rewitalizacji i mieszka ńców całej gminy. Liczba osób korzystaj ąca z obiektu ok. 500 os./miesi ąc, utworzone nowe miejsca pracy ok. 5-10 osób. Liczba wyremontowanych budynków 2 szt. Sfera Sfera Sfera społeczna Sfera techniczna przestrzenno- Sfera środowiskowa gospodarcza funkcjonalna X X X

Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 stanowi pochodn ą gotowo ści wnioskodawców do realizacji zgłoszonych do GPR projektów oraz dost ępno ści środków finansowych mo żliwych do pozyskania ze źródeł zewn ętrznych. Sprawna realizacja przedsi ęwzi ęć zale żała b ędzie tak że od sukcesów w pozyskiwaniu środków finansowych przez wnioskodawców. Na podstawie zgłoszonych przez wnioskodawców oczekiwanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych (poprzez wypełnienia tzw. fiszki projektowej) przygotowano ramowy harmonogram realizacji GPR (tabela 23), który uwzgl ędnia tak że działania zwi ązane z zarz ądzaniem realizacj ą GPR.

Tabela 23. Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć uj ętych w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 TERMIN REALIZACJI Przedsi ęwzi ęcia 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

99

14 15 16 17 18 19 20 21 Źródło: opracowanie własne

Źródła finansowania przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych

Najwa żniejszym źródłem finansowania projektów rewitalizacyjnych w okresie programowania 2014–2020 s ą środki europejskie wydatkowane przede wszystkim w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Równocze śnie komplementarnymi wzgl ędem nich źródłami finansowania przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych s ą fundusze europejskie w ramach krajowych programów operacyjnych (np. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko), jak równie ż środki bud żetu pa ństwa i jednostek samorz ądu terytorialnego oraz inne źródła finansowania (np. środki prywatne).

100

Tabela 24. Szacunkowe ramy finansowe planowanych przedsi ęwzi ęć Szacowane środki finansowe z podziałem na źródła Koszt publiczne środki funduszy UE całkowity Nr Nazwa przedsi ęwzi ęcia Podmiot realizuj ący inne źródła Gmina % kosztów finansowanie z finansowanie finansowania Zaleszany kwalifikowalnych EFRR z EFS Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa Program Fundusz 6 375 000, 00 zł budynku Gminnego O środka Inicjatyw 1. Gmina Zaleszany 1 125 000,00 85% (RPO WP - 7 500 00,00 zł Kultury w Zaleszanach w celu Obywatelskich, Działanie 6.3) utworzenia Gminnego Programy MKiDN Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach Termomodernizacja budynku Urz ędu Gminy Zaleszany, 950 000, 00 zł FS POIi Ś, Fundusz 2. budynku O środka Zdrowia w Gmina Zaleszany 50 000,00 95% (RPO WP - Termomodernizacji 1 000 000,00 zł Zaleszanach i budynku remizy Działanie 3.2) i Remontów OSP w miejscowo ści Obojna Wyposa żenie Gminnego Program Fundusz Centrum Kultury i Biblioteki 850 000, zł Gmina Zaleszany Inicjatyw 3. w Zaleszanach wraz z 150 000,00 85% (RPO WP - 1 000 000,00 zł Obywatelskich, urz ądzeniem placu imprez Działanie 6.3) Programy MKiDN plenerowych Zagospodarowanie terenu Program Rozwoju przyległego do OSP w 425 000,00 zł Obszarów Gmina Zaleszany 4. miejscowo ści Obojna 75 000,00 85% (RPO WP - Wiejskich, Program 500 000,00 zł

Działanie 6.3) Fundusz Inicjatyw Obywatelskich Przebudowa i adaptacja Gminny Zespół budynku szkoły na potrzeby 1 615 000,0 zł RPO WP Obsługi Szkół i przedszkola i żłobka wraz (RPO WP Działanie 7.4 5. Przedszkoli w 285 000,00 85% 1 900 000,00 zł z zagospodarowaniem Działanie 6.3) - RPO WP Zaleszanach Działanie 9.1 przyległego terenu w miejscowo ści Obojna Rozwój gospodarki ściekowej 28 500 000,00 zł Program Rozwoju 30 000 000,00 6. Gmina Zaleszany 1 500 000,00 95% - na terenie gminy Zaleszany w (RPO WP Obszarów zł

101

celu ochrony zlewni Wisły i Działanie 4.3) Wiejskich Sanu Przebudowa i modernizacja PRGiPID, Program 7. dróg gminnych Gmina Zaleszany 540 000, 00 - - - Rozwoju Obszarów 3 600 000,00 zł Wiejskich Edukacja + Organizacja zaj ęć Gminny Zespół Program Fundusz dodatkowych o charakterze Obsługi Szkół i Inicjatyw kompensacyjnym, Przedszkoli w 190 000,00 zł Obywatelskich, profilaktycznym i Zaleszanach, O środek 8 10 000,00 95% - (RPO WP Program 200 000,00 zł wychowawczym dla dzieci (w Pomocy Społecznej, Działanie 9.2) wieku 3-16) z terenu Gminy Gminne Centrum Operacyjny Wiedza Zaleszany Kultury i Biblioteka w Edukacja Rozwój Zaleszanach Mog ę wi ęcej – organizacja Program Fundusz kursów i szkole ń Inicjatyw Ośrodek Pomocy 760 000,00 zł umo żliwiaj ących powrót na Obywatelskich, 9. Społecznej w 140 000,00 95% - (RPO WP 800 000,00 zł rynek pracy Program Zaleszanach Działanie 7.1) Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Reaktywacja Kultura Gminne Centrum 425 000,00 zł 10. Kultury i Biblioteka w 75 000,00 - - - 500 000,00 zł Programy MKiDN, Zaleszanach OSP w naszej Gminie Zarz ąd Oddziału Gminnego Zwi ązku OSP RP, Gminne 425 000, 00 zł 11. 75 000,00 - - - 500 000,00 zł Centrum Kultury i FRKF Biblioteka w Zaleszanach Rozbudowa „Publicznej Szkoły Gminny Zespół Podstawowej im. II Armii Obsługi Szkół i Wojska Polskiego w Majdanie Przedszkoli w 1 000 000,00 zł. Zbydniowskim i Wólce Zaleszanach, Fundusz Rozwoju 12 Turebskiej” o sale Stowarzyszenie Pi- 1 500 000 - - - 2 500 000,00 zł Kultury Fizycznej gimnastyczn ą wraz z Ko-Ma, PSP w Program MSiT zagospodarowaniem Majdanie przyległego terenu Zbydniowskim i Wólce Turebskiej 13. Rozbudowa, przebudowa i Gmina Zaleszany, 225 000,00 85% 1 275 000,00 zł - Fundusz 1 500 000,00 zł

102

nadbudowa Domu Ludowego Gminny Zespół (RPO WP Termomodernizacji w Wólce Turebskiej wraz Obsługi Szkół Działanie 6.3) i Remontów z zagospodarowanie terenu i Przedszkoli przyległego w Zaleszanach Przebudowa o świetlenia 1 950 000,00 zł ulicznego na terenie gminy Gmina Zaleszany Program Rozwoju 14. 1 050 000,00 - - - 3 000 000,00 zł Zaleszany na oprawy Obszarów energooszcz ędne Wiejskich Gminne Centrum Dziecka i Ośrodek Pomocy Seniora Społecznej w 4 750 000,00 Zaleszanach, Gminne zł 15 250 000,00 95% - - 5 000 000,00 zł centrum Kultury (RPO WP Biblioteka w Działanie 8.2) Zaleszanach Zagospodarowanie terenu Gminny Zespół wokół szkoły i doposa żenie Obsługi Szkół i Publicznej Szkoły Podstawowej Przedszkoli 510 000,00 zł Program Rozwoju 16 w Pilchowie w Zaleszanach, 90 000,00 85% (RPO WP - Obszarów 600 000,00 zł Publiczna Szkoła Działanie 6.4) Wiejskich Podstawowa w Pilchowie Zagospodarowanie terenu Gminny Zespół wokół szkoły i doposa żenie Obsługi Szkół i 850 000,00 zł Program Rozwoju 17 Zespołu Szkół w Turbi Przedszkoli 150 000,00 85% (RPO WP - Obszarów 1 000 000,00 zł w Zaleszanach, Działanie 6.4) Wiejskich Zespół Szkół w Turbi Zagospodarowanie terenu Gminny Zespół wokół szkoły i doposa żenie Obsługi Szkół i 765 000,00 zł Program Rozwoju Zespołu Szkół w Zaleszanach Przedszkoli 18 135 000,00 85% (RPO WP - Obszarów 900 000,00 zł w Zaleszanach, Działanie 6.4) Wiejskich Zespół Szkół w Zaleszanach Rozbudowa i odbudowa 680 000,00 zł Klub LZS Turbia FRKF, 19 ośrodka sportowego w Turbi 120 000,00 85% (RPO WP - 800 000,00 zł Programy MSiT Działanie 6.3) Odbudowa i rewitalizacja Fundacja Zbydniów 977 500,00 zł Programy MKiDN, 20 zabytkowego Zespołu Fundator Mieczysław 172 500,00 85% (RPO WP - 1 150 000,00 zł FS POIi Ś Dworsko-Parkowego w Paterek Działanie 6.3)

103

Zbydniowie, gmina Zaleszany Agroturystyka w „Madejówce” Gospodarstwo Agroturystyczne 3 230 000,00 zł FS POIi Ś, Program 21 „Madejówka” 570 000,00 85% (RPO WP - Fundusz Inicjatyw 3 800 000,00 zł Agnieszka i Andrzej Działanie 6.3) Obywatelskich Madej *- Wskazane mo żliwe źródła finansowania stanowi ą jedynie propozycj ę, a rzeczywiste b ędą wykorzystywane w miar ę pojawiania si ę kolejnych programów, na podstawie ogłaszanych przez instytucje finansuj ące naborów wniosków.

104

Tabela 25. Potencjalne źródła finansowania Potencjalne źródła finansowania Nr Szacowany koszt Krajowe środki Wkład własny przedsi ęwz Finansowanie z przedsi ęwzi ęcia EFRR EFS FS publiczne/Bud żet wnioskodawcy/ źródła ięcia bud żetu Gminy pa ństwa prywatne 1 7 500 000,00 X X 2 1 000 000,00 X X X 3 1 000 000,00 X X 4 500 000,00 X X 5 1 900 000,00 X X 6 30 000 000,00 X X 7 3 600 000,00 X X 8 200 000,00 X X 9 800 000,00 X X 10 500 000,00 X X 11 500 000,00 X X 12 2 500 000,00 X X 13 1 500 000,00 X X 14 3 000 000,00 X X 15 5 000 000,00 X X 16 600 000,00 X X 17 1 000 000,00 X X 18 900 000,00 X X 19 800 000,00 X X 20 1 150 000,00 X X 21 3 800 000,00 X X

105

Poni żej zamieszczono szczegółowy opis potencjalnych źródeł finansowania projektów przewidzianych do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025. Poni ższe informacje odnoszą si ę do polityk Unii Europejskiej w okresie programowania 2014–2020 oraz aktualnie realizowanych polityk i programów krajowych.

1. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020

Podstawowym źródłem finansowania projektów (zarówno infrastrukturalnych, jak i społecznych) przewidzianych do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany b ędzie Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 . Działaniami dedykowanymi obszarom wymagaj ącym rewitalizacji b ędzie Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej. W ramach przedmiotowych działa ń zaplanowano realizacj ę przedsi ęwzi ęć infrastrukturalnych, maj ących na celu przywracanie b ądź nadawanie nowych funkcji zdegradowanym społecznie, gospodarczo, środowiskowo obszarom, podporz ądkowanych i ukierunkowanych na rozwi ązywanie zdiagnozowanych problemów społecznych. W ramach Programu przewidziano tak że preferencje dla inwestycji niezb ędnych dla kompleksowej rewitalizacji danego obszaru realizowanych w ramach nast ępuj ących działa ń: Działanie 3.2. Modernizacja energetyczna budynków Działanie 4.3. Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 4.4. Kultura Działanie 5.1. Infrastruktura drogowa Działanie 6.4. Infrastruktura edukacyjna Działanie 7.1. Poprawa sytuacji osób bezrobotnych na rynku pracy Działanie 7.4. Rozwój opieki żłobkowej w regionie Działanie 8.1. Aktywna integracja osób zagro żonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym Działanie 8.3. Zwi ększenie dost ępu do usług społecznych i zdrowotnych Działanie 9.1. Rozwój edukacji przedszkolnej Działanie 9.2. Rozwój edukacji ogólnej Działanie 9.6. Wsparcie stypendialne dla uczniów 2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020

106

Głównym celem Programu jest poprawa konkurencyjno ści rolnictwa, zrównowa żone zarz ądzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównowa żony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. Program realizuje sze ść priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014-2020. S ą to: 1) Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, le śnictwie i na obszarach wiejskich. 2) Poprawa konkurencyjno ści wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwi ększenie rentowno ści gospodarstw rolnych. 3) Poprawa organizacji ła ńcucha żywno ściowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. 4) Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zale żnych od rolnictwa i le śnictwa. 5) Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodark ę niskoemisyjn ą i odporn ą na zmian ę klimatu w sektorach: rolnym, spo żywczym i le śnym. 6) Zwi ększanie wł ączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. Samorz ąd gminy Zaleszany b ędzie mógł skorzysta ć w ramach tego Programu z nast ępuj ących działa ń: Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: a) wsparcie inwestycji zwi ązanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudow ą wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energi ę odnawialn ą i w oszcz ędzanie energii: - gospodarka wodno-ściekowa, - budowa lub modernizacja dróg lokalnych, b) wsparcie bada ń i inwestycji zwi ązanych z utrzymaniem, odbudow ą i popraw ą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, krajobrazu wiejskiego i miejsc o wysokiej warto ści przyrodniczej, w tym dotycz ące powi ązanych aspektów społeczno-gospodarczych oraz środków w zakresie świadomo ści środowiskowej: - ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego

107

c) wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludno ści wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powi ązanej infrastruktury: - inwestycje w obiekty pełni ące funkcje kulturalne, - kształtowanie przestrzeni publicznej, - inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów;

3. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020

Projekty rewitalizacyjne przewidziane do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 mogą tak że zosta ć dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 . Pomimo i ż w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko nie przewidziano bezpo średniego wsparcia na rzecz rewitalizacji (tj. nie wydzielono odr ębnych działa ń dedykowanych projektom rewitalizacyjnym), to zaplanowano przyj ęcie rozwi ąza ń promuj ących projekty powi ązane z Gminnymi Programami Rewitalizacji. Preferencje dla projektów rewitalizacyjnych (tj. dedykowane kryteria wyboru projektów) przewidziane zostały w ramach nast ępuj ących działa ń: Działanie 1.3. Wspieranie efektywno ści energetycznej w budynkach Projekty obejmuj ące gł ębok ą kompleksow ą modernizacj ę energetyczn ą budynków użyteczno ści publicznej, a tak że publicznych szkół artystycznych oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych. Działanie 2.5. Poprawa jako ści środowiska miejskiego Rekultywacja terenów zdegradowanych b ądź zdewastowanych oraz remediacja terenów zanieczyszczonych, rozwój terenów zieleni w miastach i ich obszarach funkcjonalnych, inwentaryzacja terenów zdegradowanych i terenów zanieczyszczonych. Działanie 8.1. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Prace konserwatorskie, restauratorskie oraz roboty budowlane przy obiektach i na obszarach zabytkowych i zespołach tych obiektów i w ich otoczeniu, rozbudowa, przebudowa i remont niezabytkowej infrastruktury na cele działalno ści kulturalnej, edukacji artystycznej i archiwów, zakup trwałego wyposa żenia do prowadzenia działalno ści kulturalnej, ochrona

108

i zachowanie zabytkowych ogrodów i parków, zabezpieczenie obiektów przed kradzie żą i zniszczeniem.

4. Fundusz Termomodernizacji i Remontów

Przedsi ęwzi ęcia dotycz ące działa ń termomodernizacyjnych i remontowych, przewidziane do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany, mog ą si ę ubiega ć o wsparcie w ramach Funduszu Termomodernizacji i Remontów . Program ten wdra żany jest w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów, a jego celem jest pomoc finansowa dla inwestorów realizuj ących przedsi ęwzi ęcia termomodernizacyjne i remontowe, jak równie ż wypłata rekompensat dla wła ścicieli budynków mieszkalnych, w których były lokale kwaterunkowe. Fundusz obsługiwany jest przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Wsparcie w ramach programu udzielane jest w formie tzw. premii (termomodernizacyjnej, remontowej i kompensacyjnej). Premia termomodernizacyjna przysługuje inwestorowi z tytułu realizacji przedsi ęwzi ęcia termomodernizacyjnego i stanowi spłat ę cz ęś ci kredytu zaci ągni ętego przez tego inwestora. O dofinansowanie przedsi ęwzi ęć w ramach premii termomodernizacyjnej, mog ą si ę ubiega ć wła ściciele b ądź te ż zarz ądcy: budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania, budynków u żyteczno ści publicznej stanowi ących własno ść jednostek samorz ądu terytorialnego słu żą cych do wykonywania przez nie zada ń publicznych, lokalnych sieci ciepłowniczych, a tak że lokalnych źródeł ciepła. Premia remontowa przysługuje inwestorowi z tytułu realizacji przedsi ęwzi ęcia remontowego i stanowi spłat ę cz ęś ci kredytu zaci ągni ętego przez tego inwestora. O dofinansowanie projektu w ramach premii remontowej mog ą si ę ubiega ć wył ącznie wła ściciele lub zarz ądcy budynków wielorodzinnych (tj. osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe z wi ększo ściowym udziałem osób fizycznych, spółdzielnie mieszkaniowe oraz towarzystwa budownictwa społecznego), których u żytkowanie rozpocz ęto przed dniem 14 sierpnia 1961 roku. Premia kompensacyjna przysługuje osobom fizycznym, realizuj ącym projekty remontowe lub remont budynku mieszkalnego. O dofinansowanie projektu w ramach premii kompensacyjnej mog ą si ę ubiega ć wyłącznie osoby fizyczne, b ędące wła ścicielami budynków mieszkalnych oraz wła ścicielami cz ęś ci budynków mieszkalnych, w których w okresie

109

pomi ędzy 12 listopada 1994 roku a 25 kwietnia 2005 roku znajdowały si ę lokale kwaterunkowe (co najmniej jeden lokal).

5. Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Projekty przewidziane do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany dotycz ące ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego (zarówno materialnego, jak i niematerialnego), rozwoju infrastruktury kulturalnej, a tak że wspierania aktywno ści kulturalnej mieszka ńców mog ą zosta ć wsparte w ramach ró żnego rodzaju Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego . Program Rozwój infrastruktury kultury: zasadniczym celem programu jest wsparcie infrastruktury oraz poprawa funkcjonowania podmiotów prowadz ących działalno ść kulturaln ą, domów kultury, jak równie ż szkół i uczelni artystycznych). Projekty przewidziane do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany w szczególno ści mog ą ubiega ć si ę o dofinansowanie w ramach poni ższych priorytetów: Priorytet 1. Infrastruktura kultury Głównym celem priorytetu jest stworzenie optymalnych warunków dla prowadzenia działalno ści kulturalnej, poprzez rozbudow ę oraz modernizacj ę infrastruktury instytucji kultury, a tak że innych podmiotów prowadz ących działalno ść w tym obszarze. W przypadku tego priorytetu mo żliwe jest dofinansowanie projektów dotycz ących m.in. budowy, przebudowy i remontu infrastruktury słu żą cej realizacji działalno ści kulturalnej, jak równie ż zakup wyposa żenia na potrzeby działalno ści kulturalnej. O wsparcie finansowe w ramach tego priorytetu mog ą si ę ubiega ć m.in. samorz ądowe instytucje kultury (z wyj ątkiem domów i ośrodków kultury oraz centrów kultury i sztuki, a także bibliotek w skład których wchodz ą powy ższe instytucje), jednostki samorz ądu terytorialnego, organizacje pozarz ądowe, jak równie ż ko ścioły i zwi ązki wyznaniowe oraz ich osoby prawne. Priorytet 3. Infrastruktura domów kultury Podstawowym celem priorytetu jest stworzenie optymalnych warunków dla działalno ści ośrodków i domów kultury, a tak że centrów kultury i sztuki w zakresie animacji kultury i edukacji kulturalnej poprzez rozbudow ę i modernizacj ę ich infrastruktury. W ramach priorytetu mo żliwe jest dofinansowanie projektów obejmuj ących m.in. roboty budowlane (rozbudowa, przebudowa i remont istniej ących obiektów) oraz zakup wyposa żenia na potrzeby prowadzenia edukacji kulturalnej. O wsparcie finansowe w ramach priorytetu mog ą si ę ubiega ć: domy i o środki kultury oraz centra kultury i sztuki posiadające status

110

samorz ądowej instytucji kultury, biblioteki posiadaj ące status samorz ądowej instytucji kultury w skład których wchodz ą domy i o środki kultury b ądź centra kultury i sztuki, jak równie ż jednostki samorz ądu terytorialnego (wył ącznie jako organy prowadz ące dla wy żej wskazanych podmiotów). Program Edukacja: zasadniczym celem tego programu jest rozwijanie kreatywno ści oraz ekspresji twórczej, a tak że podnoszenie kompetencji artystycznych i medialnych społecze ństwa. Przedsi ęwzi ęcia zaproponowane w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany mog ą si ę ubiega ć o wsparcie w szczególno ści w ramach priorytetu: Priorytet 1. Edukacja kulturalna Głównym d ąż eniem priorytetu jest rozwijanie kreatywno ści i ekspresji twórczej obywateli oraz wspieranie wydarze ń artystycznych adresowanych do dzieci i młodzie ży. W ramach powy ższego priorytetu mo żliwe jest dofinansowanie zada ń edukacyjno-animacyjnych dla wszystkich grup wiekowych, jak równie ż wydarze ń artystycznych dla dzieci i młodzie ży do 18 roku życia.

6. Programy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Działania o charakterze proekologicznym przewidziane w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany mog ą si ę ubiega ć o dofinansowanie w ramach ró żnych programów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszów. Program Ochrona atmosfery O dofinansowanie w formie dotacji w ramach tego programu mog ą si ę ubiega ć jednostki sektora finansów publicznych oraz inne podmioty z wył ączeniem przedsi ębiorców, podejmuj ące si ę realizacji kompleksowych działa ń termomodernizacyjnych budynków użyteczno ści publicznej, w szczególno ści zwi ązanych z likwidacj ą dotychczasowych źródeł ciepła bazuj ących na paliwach stałych na obszarach wskazanych w programach ochrony powietrza jako obszary z przekroczeniami warto ści dopuszczalnych lub te ż zwi ązane z realizacj ą nowych źródeł ciepła z zastosowanie odnawialnych źródeł energii. Program Edukacja ekologiczna W ramach programu formie dotacji wspierane s ą projekty upowszechniaj ące wiedz ę ekologiczn ą, realizowane przez podmioty prowadz ące działalno ść w obszarze edukacji ekologicznej. O dofinansowanie mog ą si ę ubiega ć zwłaszcza projekty obejmuj ące: rozwój

111

bazy edukacji ekologicznej (doposa żenie pracowni edukacyjnych), budow ę i modernizacj ę terenowych ście żek edukacyjnych, organizacj ę konkursów i olimpiad (zakup nagród rzeczowych dla finalistów), jak równie ż organizacj ę konferencji, warsztatów oraz akcji upowszechniaj ących wiedz ę ekologiczn ą.

7. Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020

Ró żnorodne działania o charakterze społecznym ukierunkowane na rozwój społecze ństwa obywatelskiego, jak równie ż budow ę kapitału społecznego oraz stymulowanie aktywno ści społecznej mieszka ńców, przewidziane do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany mog ą zosta ć wsparte w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020 . Program jest instrumentem finansowanym ze środków bud żetu pa ństwa, adresowanym do podmiotów sektora społecznego (pozarz ądowego). Głównym celem programu jest zwi ększenie poziomu zaanga żowania obywateli i organizacji pozarz ądowych w życie publiczne. Osi ągni ęciu tego celu słu żyć ma realizacja 4 priorytetów, którymi s ą: Priorytet 1. Małe inicjatywy Głównym celem priorytetu jest zwi ększenie ilo ści realizowanych inicjatyw oddolnych. W ramach priorytetu wspierane s ą działania ukierunkowane m.in. na: animowanie działa ń samopomocowych i wspieranie młodych organizacji pozarz ądowych. Priorytet 2. Aktywne społecze ństwo Zasadniczym celem priorytetu jest zwi ększenie liczby obywateli anga żuj ących si ę w inicjatywy lokalne oraz działania realizowane przez organizacje pozarz ądowe. W ramach tego priorytetu wspierane s ą przedsi ęwzi ęcia zogniskowane m.in. na: aktywizacj ę obywateli w sprawach wspólnotowych, rozwijanie wolontariatu, aktywizacj ę współpracy wspólnot lokalnych i organizacji publicznych, wspieranie aktywnych form integracji społecznej, a tak że rozwój przedsi ębiorczo ści społecznej. Priorytet 3. Aktywni obywatele Podstawowym celem priorytetu jest wzrost poziomu partycypacji obywateli w sprawach publicznych. W ramach tego priorytetu wspierane s ą przedsi ęwzi ęcia dotycz ące m.in. zwi ększania wpływu obywateli na polityki publiczne, rozwijania edukacji obywatelskiej i kompetencji społecznych oraz wspierania tworzenia partnerstw i innych form współpracy słu żą cych aktywizacji obywateli i przekazywaniu im realizacji zada ń publicznych. Priorytet 4. Silne organizacje pozarz ądowe

112

Głównym d ąż eniem priorytetu jest wzmocnienie potencjału sektora pozarz ądowego. W przypadku tego priorytetu wspomagane s ą projekty dotycz ące zwi ększania kompetencji organizacji społecznych, jak równie ż wspierania działa ń o charakterze systemowym.

8. Rz ądowy Program na rzecz Aktywno ści Społecznej Osób Starszych

Ró żnego rodzaju działania społeczne ukierunkowane na zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb osób w podeszłym wieku, jakie przewidziano do realizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany, mog ą zosta ć dofinansowane za po średnictwem Rz ądowego Programu na rzecz Aktywno ści Społecznej Osób Starszych na lata 2014– 2020 . Podstawowym celem tego programu jest poprawa poziomu i jako ści życia osób starszych (osób w wieku powy żej 60 lat) dla godnego starzenia si ę poprzez aktywno ść społeczn ą. Program ten adresowany jest przede wszystkim do organizacji oraz instytucji prowadz ących działalno ść na rzecz osób w podeszłym wieku (w tym osób niepełnosprawnych lub osób o ograniczonej sprawno ści ruchowej) przy wykorzystaniu istniej ącej infrastruktury społecznej, a tak że ścisłej współpracy z jednostkami samorz ądowymi (placówkami kulturalno-oświatowymi). W programie wyznaczone zostały 4 priorytety, a mianowicie: Priorytet 1. Edukacja osób starszych Głównym celem priorytetu jest zwi ększenie dost ępno ści oraz poprawa jako ści oferty edukacyjnej adresowanej do osób starszych. W ramach priorytetu wspierane s ą działania obejmuj ące m.in.: zaj ęcia z ró żnych dziedzin dedykowanych osobom starszym oraz programy edukacyjne i warsztaty o aktywnym starzeniu, kształcenie opiekunów, zaj ęcia przygotowuj ące do usług typu wolontariat. Priorytet 2. Aktywno ść społeczna promuj ąca integracj ę wewn ątrz- i mi ędzypokoleniow ą Zasadniczym d ąż eniem priorytetu jest tworzenie odpowiednich warunków dla integracji wewn ątrzpokoleniowej, a tak że mi ędzypokoleniowej osób starszych w oparciu o istniej ącą infrastruktur ę społeczn ą. W ramach tego priorytetu wspierane s ą projekty dotycz ące m.in.: aktywno ści fizycznej i turystyczno-rekreacyjnej osób starszych, zaj ęć w obszarze kultury oraz sztuki (w tym działania anga żuj ące ró żne pokolenia), przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Priorytet 3. Partycypacja społeczna osób starszych Podstawowym celem priorytetu jest rozwój zró żnicowanych form aktywno ści społecznej osób starszych, w tym zwłaszcza ich partycypacji w życiu społecznym, procesach

113

decyzyjnych i kształtowaniu polityk publicznych. W ramach tego priorytetu wspierane s ą projekty dotycz ące m.in.: ró żnych form aktywno ści osób starszych wobec lokalnych społeczno ści, aktywno ści wspieraj ących uczestnictwo i integracj ę w życiu społecznym i publicznym. Priorytet 4. Usługi społeczne dla osób starszych (usługi zewn ętrzne) Kluczowym celem priorytetu jest zwi ększenie stopnia dost ępno ści oraz podniesienie jako ści usług społecznych dla osób starszych, a tak że wspieranie ró żnych działa ń na rzecz samoorganizacji i samopomocy. W przypadku tego priorytetu wspierane s ą projekty obejmuj ące m.in.: wspieranie ró żnych form samopomocy, szkolenia dla wolontariuszy i opiekunów (z zakresu pomocy osobom starszym), jak równie ż popraw ę dost ępno ści osób starszych do ró żnorodnych usług (m.in. opieku ńczych, kulturalnych, edukacyjnych, doradczych, sportowych i turystycznych).

9. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój

Działania realizowane we wszystkich osiach POWER s ą komplementarne w szczególno ści z działaniami realizowanymi z EFS w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. POWER koncentruje si ę na działaniach dotycz ących przygotowania i wsparcia wdra żania reform w obszarze zatrudnienia, integracji społecznej, edukacji i funkcjonowania administracji publicznej oraz tych obszarach, w których bardziej efektywne jest wsparcie z poziomu krajowego (wsparcie osób młodych, społeczno ści romskiej, osób odbywaj ących kar ę pozbawienia wolno ści, instrumentów zwrotnych dla podmiotów ekonomii społecznej, szkolnictwo wy ższe, innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa). Wybór i realizacja projektów w POWER odbywa si ę na podstawie ustawy z dnia 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójno ści finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 217 ze zm.) i odpowiednich wytycznych horyzontalnych, w tym w oparciu o Wytyczne w zakresie trybów wyboru projektów na lata 2014-2020 . Ponadto Instytucje Po średnicz ące działaj ą w powy ższym zakresie na podstawie zatwierdzonych przez Instytucj ę Zarz ądzaj ącą Instrukcji Wykonawczych. W zwi ązku z powy ższym projekty rewitalizacji o charakterze społecznym, przewidziane w Gminnym Programie Rewitalizacji mog ą zosta ć wsparte środkami Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój w szczególno ści w ramach nast ępuj ących działa ń:

114

Działanie 1.2. Wsparcie osób młodych pozostaj ących bez pracy na regionalnym rynku pracy Projekty ukierunkowane na zwi ększenie mo żliwo ści zatrudnienia osób młodych do 29 roku życia bez pracy, w tym w szczególno ści osób, które nie uczestnicz ą w kształceniu i szkoleniu (tzw. młodzie ż NEET). Działanie 1.3 Wsparcie osób młodych znajduj ących si ę w szczególnie trudnej sytuacji Projekty dotycz ące wsparcie indywidualnej i kompleksowej aktywizacji zawodowo- edukacyjnej osób młodych (bezrobotnych, biernych zawodowo oraz poszukuj ących pracy, w tym w szczególno ści osób niezarejestrowanych w urz ędzie pracy) poprzez: instrumenty i usługi rynku pracy słu żą ce indywidualizacji wsparcia oraz pomocy w zakresie okre ślenia ście żki zawodowej, skierowane do osób, które przedwcze śnie opuszczaj ą system edukacji lub osób, u których zidentyfikowano potrzeb ę uzupełnienia lub zdobycia nowych umiej ętno ści i kompetencji. Działanie 2.1 Równo ść szans m ęż czyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym w dost ępie do zatrudnienia, rozwoju kariery, godzenia życia zawodowego i prywatnego Przedsi ęwzi ęcia maj ące na celu podniesienie kompetencji kadry instytucji publicznych w zakresie równo ści szans płci w oparciu m.in. o model wypracowany w projekcie „Aktywizacja społeczno- ekonomiczna kobiet na poziomie lokalnym i regionalnym” oraz o inne programy szkole ń wypracowane w ramach PO KL. Wdro żenie narz ędzia wspieraj ącego równo ść szans płci w procesach podejmowania decyzji ekonomicznych w średnich przedsi ębiorstwach. Wdro żenie narz ędzia wspieraj ącego przeciwdziałanie dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć w miejscu pracy i w dost ępie do zatrudnienia w małych przedsi ębiorstwach. Szkolenia w zakresie form opieki nad dzie ćmi w wieku do lat 3 skierowane do przedstawicieli podmiotów tworz ących i prowadz ących instytucje opieki nad dzie ćmi w wieku do lat 3 (w szczególno ści do przedstawicieli władz samorz ądu gminnego i pracowników jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za rozwój form opieki nad dzie ćmi w wieku do lat 3). Działanie 2.4 Modernizacja publicznych i niepublicznych słu żb zatrudnienia oraz lepsze dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy Projekty ukierunkowane na szkolenia kluczowych i merytorycznych pracowników Instytucji Rynku Pracy w zakresie: • zmian zwi ązanych z przeprowadzon ą w 2014 r. nowelizacj ą (w tym przede wszystkim mo żliwo ści wykorzystania nowych instrumentów i usług, takich jak m.in. bony

115

szkoleniowe, zatrudnieniowe, granty na teleprac ę) oraz przyszłymi nowelizacjami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, • indywidualizacji wsparcia udzielanego osobom bezrobotnym, poszukuj ącym pracy oraz pracodawcom przez pracowników PSZ pełni ących funkcj ę doradcy klienta, • profesjonalizacji usług świadczonych na rzecz osób znajduj ących si ę w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, w tym lepsze przygotowanie pracowników do świadczenia usług dla tych osób (z wył ączeniem szkole ń, które nie s ą zwi ązane bezpo średnio z zadaniami wykonywanymi na zajmowanych stanowiskach). Działanie 2.5 Skuteczna pomoc społeczna Zało żenia maj ące na celu działania edukacyjne na rzecz kluczowych pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej. Działanie 2.7 Zwi ększenie szans na zatrudnienie osób szczególnie zagro żonych wykluczeniem społecznym Kompleksowe działania na rzecz poprawy motywacji i zdolno ści do podj ęcia zatrudnienia oraz funkcjonowania w społecze ństwie osób odbywaj ących kar ę pozbawienia wolno ści, a tak że rozwój współpracy i partnerstwa w zakresie promocji zatrudniania tych osób. Działanie 2.8 Rozwój usług społecznych świadczonych w środowisku lokalnym Szkolenia kadr systemu wsparcia rodziny i pieczy zast ępczej w zakresie realizacji ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zast ępczej. Działanie 2.10 Wysoka jako ść systemu o światy Szkolenia i doradztwo dla pracowników systemu wspomagania pracy szkoły i organów prowadz ących oraz trenerów z zakresu: kompetencji kluczowych uczniów niezb ędnych do poruszania si ę na rynku pracy (ICT, matematyczno-przyrodniczych, j ęzyków obcych), nauczania eksperymentalnego, wła ściwych postaw (kreatywno ści, innowacyjno ści, pracy zespołowej) oraz metod zindywidualizowanego podej ścia do ucznia (w tym narz ędzi oceny jako ści pracy szkoły). Działanie 5.2 Działania projako ściowe i rozwi ązania organizacyjne w systemie ochrony zdrowia ułatwiaj ące dost ęp do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jako ści usług zdrowotnych Projekty ukierunkowane na wsparcie deinstytucjonalizacji opieki nad osobami zale żnymi, poprzez rozwój alternatywnych form opieki nad osobami niesamodzielnymi (w tym osobami starszymi).

116

X. SYSTEM ZARZ ĄDZANIA REALIZACJ Ą GPR

10.1. Struktura zarz ądzania Programem

System zarz ądzania Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 na poziomie decyzyjnym i wdro żeniowym został przedstawiony w tabeli 26.

Tabela 26. Kompetencje Rady Gminy w Zaleszanach, Wójta Gminy Zaleszany i Komitetu Rewitalizacji w systemie zarz ądzania realizacja GPR Podmiot Zakres zada ń

Poziom decyzyjny

• uchwala Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Zaleszany na lata 2016-2025, • przyjmuje zmiany (modyfikacje) w GPR wprowadzone Rada Gminy w Zaleszanach po konsultacjach społecznych projektu, • okre śla, w drodze uchwały, zasady wyznaczania składu oraz zasady działania Komitetu Rewitalizacji, • podejmuje inne decyzje (w tym uchwały) bezpo średnio i/lub po średnio wpływaj ące na sprawno ść realizacji GPR. • prowadzi ogóln ą koordynacj ę nad opracowywaniem GPR, • przygotowuje informacj ę z realizacji GPR, Wójt Gminy Zaleszany • powołuje Komitet Rewitalizacji, • podejmuje decyzje (merytoryczne i organizacyjne) bezpo średnio i/lub po średnio wpływaj ące na sprawno ść realizacji GPR. • Komitet Rewitalizacji to forum współpracy i dialogu interesariuszy z organami gminy w sprawach dotycz ących prowadzenia i oceny rewitalizacji, • Komitet Rewitalizacji pełni funkcj ę opiniodawczo- doradcz ą Wójta Gminy Komitet Rewitalizacji • Komitet posiada uprawnienia do wyra żania opinii, w tym m.in. dotycz ących informacji z realizacji GPR, rocznych harmonogramów realizacji GPR, raportów z ewaluacji GPR, • Komitet posiada uprawnienia do wyra żania propozycji rozwi ąza ń usprawniaj ących proces rewitalizacji.

Poziom wdro żeniowy • podejmuje decyzje o potrzebie weryfikacji Programu na podstawie wniosków Komitetu Rewitalizacji, jak Wójt Gminy Zaleszany i Partnerów Programu • prowadzi ogóln ą koordynacj ę nad opracowywaniem GPR,

117

• nadzoruje prace Komitetu Rewitalizacji, • przyjmuje roczny harmonogram realizacji GPR, Rada Gminy w Zaleszanach • uchwala aktualizacj ę Gminnego Programu Rewitalizacji • upowszechnia w śród lokalnej społeczno ści informacje na temat post ępów w realizacji zało żeń GPR, • okre śla standardy bie żą cego monitorowania wdra żania GPR (wprowadza niezb ędne zmiany do procedury monitoringu), • rekomenduje zmiany w GPR, • sporz ądza okresowe sprawozdania z realizacji GPR, • tworzy warunki do współpracy i koordynacji działa ń Komitet Rewitalizacji rewitalizacyjnych, • poszukuje nowych Partnerów do realizacji istotnych przedsi ęwzi ęć , • wspiera Partnerów w poszukiwaniu zewn ętrznych środków na realizacj ę przedsi ęwzi ęć wpisuj ących si ę w zało żenia GPR, • monitoruje mo żliwo ści pozyskania dofinansowania na realizacj ę zada ń uwzgl ędnionych w GPR, • zbiera propozycje zada ń do GPR. • realizuj ą przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne spójne z wizj ą, celami rewitalizacji oraz wytyczonymi kierunkami Wnioskodawcy działania, przedsi ęwzi ęć • współpracuj ą z Komitetem Rewitalizacji w zakresie rewitalizacyjnych prowadzenia sprawozdawczo ści dotycz ącej poziomu zaawansowania realizowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych

Zgodnie z kompetencjami, w pierwszej kolejno ści wskazano organ stanowi ący oraz organ wykonawczy gminy. Ten pierwszy – Rada Gminy w Zaleszanach – b ędzie odpowiedzialny za podejmowanie decyzji stwarzaj ących główne ramy dla funkcjonowania systemu wdra żania GPR (np. przyj ęcie GPR, zmiany w WPF, zabezpieczanie środków finansowych w bud żecie gminy). Wójt Gminy Zaleszany to podmiot wła ściwy w kwestiach dotycz ących bie żą cej organizacji i nadzoru nad realizacj ą GPR oraz podmiotów zaanga żowanych w ten proces. Komitet Rewitalizacji został powołany w trybie art. 7 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 r. Zarz ądzeniem nr 27/2017 Wójta Gminy Zaleszany z dnia 3 marca 2017 r. w sprawie powołania Komitetu Rewitalizacji. Jego zasady powoływania oraz zasady działania zostały okre ślone w odr ębnej Uchwale nr XXVI/329/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie okre ślenia zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji.

118

W skład Komitetu wchodz ą przedstawiciele Urz ędu Gminy w Zaleszanach, Rady Gminy w Zaleszanach, przedstawiciele podmiotów prywatnych, prowadz ących działalno ść gospodarcz ą, organizacji pozarz ądowych oraz mieszka ńcy Gminy Zaleszany: 1) Sebastian Nabrzeski – przedstawiciel Urz ędu Gminy w Zaleszanach, 2) Grzegorz Idec – przedstawiciel Urz ędu Gminy w Zaleszanach, 3) Dorota St ępie ń – przedstawiciel Rady Gminy w Zaleszanach, 4) Władysław Stilger - przedstawiciel Rady Gminy w Zaleszanach, 5) Małgorzata Stefa ńska – przedstawiciel podmiotów prywatnych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą, 6) Mateusz Środek – przedstawiciel podmiotów prywatnych prowadzących działalno ść gospodarcz ą, 7) Marzena Kuna – przedstawiciel organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie gminy Zaleszany, 8) Barbara Domin – przedstawiciel organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie gminy Zaleszany, 9) Katarzyna Mierzwa – przedstawiciel mieszka ńców gminy Zaleszany, 10) Bogusław B ąk – przedstawiciel mieszka ńców gminy Zaleszany. Komitet Rewitalizacji stanowi forum współpracy i dialogu na rzecz rewitalizacji, integruj ące działalno ść organów gminy, lokalnej administracji, organizacji pozarz ądowych, lokalnych przedsi ębiorców, mieszka ńców – wszystkich tych interesariuszy, którzy mog ą i chc ą si ę wł ączy ć w proces wyprowadzania obszaru zdegradowanego z sytuacji kryzysowej. Jednocze śnie Komitet Rewitalizacji jest podmiotem prowadz ącym bezpo średni ą koordynacj ę nad wdra żaniem GPR, realizuj ącym szereg zada ń organizacyjnych, analitycznych, informacyjnych, animacyjnych, itp. (tabela 26). Wła ściwe merytorycznie referaty Urz ędu Gminy w Zaleszanach oraz gminne jednostki organizacyjne (np. OPS, GCKiB) z jednej strony b ędą bezpo średnimi realizatorami przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, z drugiej za ś – z racji swego osadzenia kompetencyjnego – b ędą mogły pełni ć funkcj ę wspieraj ącą (organizacyjnie), informacyjn ą, animacyjn ą w odniesieniu do innych interesariuszy (zarówno wnioskodawców, jak i beneficjentów rewitalizacji). Pozostali wnioskodawcy to podmioty (prywatne, publiczne czy organizacje pozarz ądowe), które poprzez realizacj ę zgłoszonych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych b ędą si ę przyczyniały do implementacji zało żeń rewitalizacji. Zarówno administracja samorz ądowa, jak i pozostałe podmioty realizuj ące projekty rewitalizacyjne powinny pozostawa ć we

119

współpracy z Komitetem Rewitalizacji w celu usprawniania procesów rewitalizacji (poprzez uczestnictwo w monitoringu i ewaluacji GPR).

10.2. Koszty zarz ądzania wraz z ramowym harmonogramem realizacji Programu

Zgodnie z przyj ętą struktur ą zarz ądzania Programem w jej skład wchodz ą Wójt Gminy Zaleszany, Rada Gminy w Zaleszanach oraz Komitet ds. Rewitalizacji. Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o rewitalizacji Gminny Program Rewitalizacji podlega ocenie stopnia jego realizacji. W tym celu Wójt Gminy Zaleszany wyznaczy z pracowników Urz ędu Gminy w Zaleszanach odpowiednie osoby do sporz ądzenia wspomnianej oceny. Struktura zarz ądzania Programem jest osadzona w strukturze organizacyjnej Gminy Zaleszany. Tym samym wszelkie prace b ędą wykonywane w ramach kompetencji pracowników Urz ędu Gminy w Zaleszanach, Wójta Gminy Zaleszany oraz Rady Gminy w Zaleszanach. W przypadku Komitetu Rewitalizacji, który został powołany Zarz ądzeniem nr 27/2017 Wójta Gminy Zaleszany z dnia 3 marca 2017 r. w sprawie powołania Komitetu rewitalizacji. Jego zasady działania zostały okre ślone w odr ębnej Uchwale nr XXVI/329/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie okre ślenia zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji. Zał ącznikiem do uchwały jest Regulamin Komitetu Rewitalizacji, w którym w §7 uj ęto zapis, że, uczestnictwo w Komitecie ma charakter społeczny tym samym za udział w posiedzeniach i pracach Komitetu nie przysługuje wynagrodzenie. Zadania niezb ędne do wdra żania dokumentu wykonywane b ędą w ramach obowi ązków poszczególnych struktur organizacyjnych Gminy Zaleszany, dlatego nie okre ślono dodatkowych kosztów ich realizacji. W ramach swoich kompetencji ka żda z komórek Urz ędu i/lub jednostek organizacyjnych Gminy b ędzie wdra żała te działania, dostosowuj ąc w sposób elastyczny swoje zasoby osobowe do okre ślonych aktualnie potrzeb. Wszystkie przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne realizuj ące zadania własne Gminy Zaleszany będą wdro żone zgodnie z uchwalon ą przez Rad ę Gminy w Zaleszanach Wieloletni ą Prognoz ą Finansow ą oraz bud żetami rocznymi, zapewniaj ąc efektywn ą realizacj ę zaplanowanych

120

działa ń. W zakresie zarz ądzania środkami finansowymi potrzebnymi do wdro żenia projektów rewitalizacyjnych wł ączony zostanie Skarbnik Gminy Zaleszany. Harmonogram realizacji Programu został przestawiony w poni ższej tabeli.

Tabela 27. Ramowy harmonogram realizacji Programu Lp. Termin realizacji Zadanie Podj ęcie uchwały przez Rad ę Gminy w Zaleszanach w sprawie 1. Czerwiec 2017 r. zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 Stycze ń – grudzie ń 2. Realizacja poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych 2017 r. Opracowanie sprawozdania z realizacji poszczególnych 3. Stycze ń 2018 r. przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych za rok 2017 Stycze ń – grudzie ń 4. Realizacja poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych 2018 r. Opracowanie sprawozdania z realizacji poszczególnych 5. Stycze ń 2019 r. przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych za rok 2018 Stycze ń – grudzie ń 6. Realizacja poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych 2019 r. Opracowanie sprawozdania z realizacji poszczególnych 7. Stycze ń 2020 r. przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych za rok 2019 Stycze ń – grudzie ń 8. Realizacja poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych 2020 r. Opracowanie sprawozdania z realizacji poszczególnych 9. Stycze ń 2021 r. przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych za rok 2020 10. IV kwartał 2021 r. Przyst ąpienie do oceny realizacji Programu Zaopiniowanie przez Komitet Rewitalizacji oceny realizacji 11. Stycze ń 2022 r. Programu Przyst ąpienie do aktualizacji Programu na wniosek Wójta 12. I kwartał 2022 r. Gminy Zaleszany Podj ęcie uchwały przez Rad ę Gminy w Zaleszanach w sprawie 13 III kwartał 2022 r. aktualizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 14 IV 2025 r. Opracowanie sprawozdania ko ńcowego z realizacji Programu Obja śnienia: * Decyzja o przyst ąpieniu do aktualizacji Programu zostanie podj ęta przez Wójta Gminy Zaleszany w oparciu o sporz ądzon ą ocen ę zaopiniowan ą przez Komitet ds. Rewitalizacji Źródło: opracowanie własne

Działania nr 2-7 b ędą przeprowadzone cyklicznie, w podanej kolejno ści. Tym samym Program podlegał b ędzie jednej ocenie stopnia realizacji i ewentualnej jednej aktualizacji. W 2025 r. zostanie sporz ądzone sprawozdanie ko ńcowe z całego okresu programowania tj. 2016-2025 (zadanie nr 14 w tabeli powy żej). Na podstawie jego zostan ą wyci ągni ęte wnioski odno śnie pozytywnego oddziaływania zrealizowanych przedsi ęwzi ęć na obszar rewitalizacji.

121

XI. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI

Aby proces rewitalizacji był odpowiednio przeprowadzany niezb ędne jest stosowanie systemu monitorowania etapów jego realizacji. Nadzór polega ć b ędzie na gromadzeniu i analizowaniu informacji o realizacji przyj ętych projektów. Analiza zarówno danych ilo ściowych, jak i jako ściowych pozwoli, w przypadku wyst ąpienia takiej konieczno ści, na wczesne wykrycie niezgodno ści, a tak że pozwoli na zapobiegni ęcie mo żliwych do rozpoznania komplikacji. W monitorowaniu bra ć winny udział wszystkie podmioty zaanga żowane we wdra żanie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025, a szczególno ści: • Rada Gminy w Zaleszanach, • Wójt Gminy Zaleszany, • Komitet Rewitalizacji, • Beneficjenci Programu. Szczególna rola w procesie monitoringu przypada beneficjentom, którzy maj ą obowi ązek monitorowania wdra żania poszczególnych, uj ętych w niniejszym dokumencie, projektów. Na poziomie monitorowania Programu Rewitalizacji głównym podmiotem, monitoruj ącym oraz dokonuj ącym oceny osi ągania zało żonych wska źników b ędzie Komitet Rewitalizacji, a w odniesieniu do osi ągania celów operacyjnych rewitalizacji Rada Gminy i Wójt Gminy. Rola Komitetu Rewitalizacji obejmowa ć b ędzie jednocze śnie monitoring oraz sprawozdawczo ść . Sprawozdania z realizacji programów (rzeczowo-finansowe) przedkładane powinny by ć przez Wójta Gminy Zaleszany, Radzie Gminy w Zaleszanach w formie sprawozdania rocznego, a tak że zał ączane do sprawozdania z realizacji całego Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany. Jednym z celów prowadzenia monitoringu GPR jest dostarczanie informacji o post ępie realizacji i efektywno ści wdra żania pomocy – na poziomie pojedynczego projektu, jak i całego Programu. Zgodnie z zasadami w zale żno ści od charakteru dostarczanych danych, monitoring dzielimy na rzeczowy i finansowy. Monitoring rzeczowy dostarcza informacji, obrazuj ących post ęp we wdra żaniu programu oraz umo żliwiaj ących ocen ę jego wykonania w odniesieniu do przyj ętych celów.

122

Dane wykorzystywane przy monitorowaniu powinny zosta ć skwantyfikowane i obrazowa ć post ęp we wdra żaniu oraz rezultaty działa ń, w podziale na dwie kategorie wska źników: • wska źniki produktu, które odnosz ą si ę do rzeczowych efektów działalno ści i s ą liczone w jednostkach materialnych, • wska źniki rezultatu, odpowiadaj ące bezpo średnim i natychmiastowym efektom wynikaj ącym z wdro żenia Programu, które mog ą mie ć form ę wska źników materialnych lub finansowych. Powy ższe wska źniki zostały wskazane w tabelach danego przedsi ęwzi ęcia (por. rozdział IX. Przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne ). Poszczególne przedsi ęwzi ęcia b ędą obj ęte jednakowym systemem ewaluacji. Ewaluacja ta uwzgl ędniała b ędzie nast ępuj ące kryteria oceny przedstawione w tabelach 28 i 29.

Tabela 28 . Karta oceny realizacji przedsi ęwzi ęcia Ocena przedsi ęwzi ęcia Tak Nie Trafno ść interwencji – czy cele interwencji były zgodne ze

zidentyfikowanymi problemami i potrzebami? Skuteczno ść – czy efekt, który osi ągni ęto jest tym, który

planowano osi ągn ąć Uzyskania wska źników – czy uzyskano planowane wska źniki

rewitalizacji: • czy planowane wska źniki koreluj ą ze stwierdzonymi problemami na obszarze rewitalizacji

• czy uzyskano planowane produkty danego przedsi ęwzi ęcia

• czy uzyskano planowane rezultaty danego przedsi ęwzi ęcia

• czy planowane wska źniki odzwierciedlaj ą popraw ę stwierdzonej sytuacji kryzysowej na obszarze rewitalizacji Użyteczno ść – czy interwencja spełniła oczekiwania adresatów Trwało ść – czy osi ągni ęte efekty przedsi ęwzi ęcia maj ą trwały charakter

Monitoring finansowy dostarcza danych, dotycz ących finansowych aspektów realizacji Programu i stanowi podstaw ę do oceny sprawno ści wydatkowania przeznaczonych na niego środków. Powinien odbywa ć si ę w oparciu o sprawozdania – okresowe, roczne oraz ko ńcowe (obejmuj ące projekt, cele szczegółowe, Program Rewitalizacji), które przedstawiane s ą:

123

• Komitetowi Rewitalizacji – w formie okresowych sprawozda ń, przedkładanych przez beneficjentów projektów, które uzyskały wsparcie w ramach RPO WP lub innych funduszy UE, • Radzie Gminy – w formie rocznych sprawozda ń przedkładanych przez Wójta Gminy w zakresie realizacji i sposobu finansowania Programu, • Wójtowi Gminy Zaleszany – w formie sprawozda ń przedkładanych przez Komitet Rewitalizacji, dotycz ących finansowania w odniesieniu do Programu – w podziale na cele strategiczne rewitalizacji. Dane zawarte w tych sprawozdaniach obejmowa ć powinny wysoko ść wkładu finansowego, pochodz ącego ze środków publicznych (wydatki poniesione w okresie obj ętym sprawozdaniem, wydatki poniesione od pocz ątku realizacji zadania, stan zaawansowania realizacji zadania w uj ęciu procentowym), z wyszczególnieniem: • wkładu wspólnotowego: ogółem oraz pozyskanych środków z EFRR/EFS, • krajowego wkładu publicznego: ogółem oraz bud żet pa ństwa, bud żet jednostek samorz ądu terytorialnego szczebla regionalnego, bud żet gminy, inne środki publiczne (fundusze celowe, środki specjalne), • środków z po życzek na prefinansowanie, • środków z po życzek Europejskiego Banku Inwestycyjnego, • środków prywatnych, • innych środków. Dodatkowo sprawozdania winny zawiera ć informacje na temat post ępu realizacji planu finansowego odpowiednio projektu lub Programu, w okresie sprawozdawczym oraz prognoz ę w tym zakresie na rok nast ępny. Niezb ędnym elementem zarz ądzania procesem rewitalizacji jest uwzgl ędnianie w nim udziału społecznego nie tylko na etapie planowania i wdra żania, ale tak że na etapie monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany (por. rozdział XII. Partycypacja społeczna w procesie przygotowywania GPR ).

124

Tabela 29. Zestawienie wska źników poddawanych analizie w procesie monitoringu Warto ść Zało żenia GPR Jedn. Źródło referencyjna Warto ść - cele Nazwa wska źnika Warto ść bazowa miary danych dla woj. docelowa strategiczne podkarpackiego Wska źniki oddziaływania Cel 1. Zaleszany: 32,65 Wzmocnienie Ludno ść w wieku Podobszary Obojna: 23,46 Urz ąd Gminy Warto ść integracji i poprodukcyjnym w stosunku Wólka T.: 34,87 ż aktywno ści do ludno ści w wieku os. w 27,9 poni ej Zaleszanach Ob. rew. 30,22 ref. społecznej produkcyjnym wg faktycznego mieszka ńców miejsca zamieszkania Gmina: 27,29 Saldo migracji na pobyt stały Zaleszany: 1,20 w przeliczeniu na 100 osób Urz ąd Gminy Podobszary Obojna: 2,20 Warto ść według faktycznego miejsca - w Wólka T.: 0,51 -0,11 powy żej zamieszkania Zaleszanach Ob. rew. 1,37 ref. Gmina: 0,80 Mediana wieku Zaleszany: 35,6 Urz ąd Gminy Podobszary Obojna: 38,0 Warto ść - w Wólka T.: 41,0 38 poni żej Zaleszanach Ob. rew. 38,2 ref. Gmina: 38,5 Zaleszany:-0,09 Przyrost naturalny w Urz ąd Gminy Podobszary Obojna: -0,16 Warto ść przeliczeniu na 100 osób wg - w Wólka T.: 0,00 0,07 powy żej faktycznego miejsca Zaleszanach Ob. rew. -0,09 ref. zamieszkania Gmina: -0,18 Liczba organizacji org. Baza NGO Zaleszany: 0,28 0,33 Warto ść pozarz ądowych na 100 osób Podobszary Obojna: 0,16 powy żej wg miejsca zamieszkania Wólka T.: 0,25 referencyj Ob. rew. 0,24 nej

125

Gmina: 0,36 Frekwencja w wyborach do Zaleszany: 53,81 organów stanowi ących Podobszary Obojna: 40,95 ść jednostek samorz ądu Wólka T.: 56,67 Warto % PKW 50,87 powy żej Ob. rew. 50,47 terytorialnego: rady gminy, na ref. terenie województwa Gmina: 51,55 podkarpackiego Liczba osób korzystaj ąca ze Zaleszany: 4,17 świadcze ń pomocy społecznej Urz ąd Gminy Podobszary Obojna: 8,65 Warto ść w przeliczeniu na 100 osób wg os. w Wólka T.: 9,16 6,10 poni żej miejsca zamieszkania Zaleszanach Ob. rew. 6,42 ref. Gmina: 5,27 Wyniki egzaminów 6-klasisty Zaleszany: 71,9 Podobszary Obojna: 64,2 Warto ść % OKE Kraków Wólka T.: 82,9 67,7 powy żej Ob. rew. 73,0 ref. Cel 2. Gmina: 69,2 Podniesienie Udział bezrobotnych Zaleszany: 11,48 kapitału Powiatowy zarejestrowanych w liczbie Podobszary Obojna: 4,09 Warto ść społecznego Urz ąd Pracy ludno ści w wieku os. Wólka T.: 5,34 10,20 poni żej w Stalowej Ob. rew. 8,55 ref. produkcyjnym wg miejsca Woli zamieszkania Gmina: 5,10 Liczba zarejestrowanych Zaleszany: 4,07 podmiotów gospodarczych w Podobszary Obojna: 3,46 Urz ąd Gminy Warto ść rejestrze REGON w podm. Wólka T.: 2,29 w 7,6 powy żej gosp. przeliczeniu na 100 osób wg Zaleszanach Ob. rew. 3,55 ref. faktycznego miejsca Gmina: 3,79 zamieszkania - ogółem Cel 3. Poprawa Liczba budynków bud. Urz ąd Gminy Zaleszany: 84,27 79,36 Warto ść stanu mieszkalnych zamieszkałych, w Podobszary Obojna: 57,23 poni żej technicznego wybudowanych przed rokiem Zaleszanach Wólka T.: 78,13 ref.

126

obiektów i 1989 w relacji do ogólnej Ob. rew. 64,62 przestrzeni do liczby budynków życia mieszkalnych zamieszkałych Gmina: 74,96 mieszka ńców Wska źniki produktu - przedsi ęwzi ęcia podstawowe Powierzchnia Dane ha 0 - 2,93 rewitalizowanego terenu wnioskodawcy Dane Liczba miejsc postojowych szt. 0 - 45 wnioskodawcy Powierzchnia/długo ść dróg, ha/ Dane 0,68 ha, miejsc postojowych i 2 0 - km wnioskodawcy 4,99 km chodników Liczba wspartych obiektów na Dane szt. 0 - 7 Projekty obszarze rewitalizacji wnioskodawcy rewitalizacyjne Powierzchnia Dane m2 0 - 1450 podstawowe rewitalizowanych budynków wnioskodawcy Dane Długo ść sieci kanalizacyjnej mb 0 - 42551 wnioskodawcy Liczba przył ączy Dane szt. 0 - 1496 kanalizacyjnych wnioskodawcy Liczba zorganizowanych zaj ęć godz./ Dane 0 - 124 edukacyjno-wychowawczych rok wnioskodawcy szt./ Dane Liczba imprez kulturalnych 0 - 10 rok wnioskodawcy Wska źniki rezultatu - przedsi ęwzi ęcia podstawowe Dane Projekty Liczba etatów szt. 0 - 8 rewitalizacyjne wnioskodawcy podstawowe Liczba korzystaj ących osób z os./ Dane nowo powstałej infrastruktury, 0 - 50 933 rok wnioskodawcy wydarze ń oraz szkole ń Liczba korzystaj ących samochodów z nowo sam./ Dane 0 - 73 000 rok wnioskodawcy

127

powstałej infrastruktury Dane Liczba czytelników os. 0 - 513 wnioskodawcy Liczba wypo życze ń ksi ąż ek i szt./ Dane 0 - 7292 zbiorów audiowizualnych rok wnioskodawcy

128

XII. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA W PROCESIE

PRZYGOTOWANIA GPR

Ustawa o rewitalizacji okre śla w art. 5 ust. 1, i ż partycypacja społeczna obejmuje przygotowanie, prowadzenie oraz ocen ę rewitalizacji w sposób zapewniaj ący aktywny udział interesariuszy. Wytyczne w zakresie rewitalizacji równie ż wskazuj ą na potrzeb ę uwzgl ędniania partycypacji społecznej na czterech etapach: diagnozowania, programowania, wdra żania oraz monitorowania Programu Rewitalizacji. W niniejszym opracowaniu uwzgl ędniono partycypacj ę społeczn ą na wszystkich wymaganych etapach rewitalizacji. W dokumencie opisano sposób przeprowadzonego procesu uspołeczniania rewitalizacji na etapach: diagnozowania oraz programowania. Kwestie dotycz ące partycypacji na etapach wdra żania oraz monitoringu (i ewaluacji) zostały okre ślone w rozdziałach dotycz ących zarz ądzania rewitalizacj ą, monitoringu i oceny GPR oraz mechanizmów wł ączania mieszka ńców i innych podmiotów w proces rewitalizacji. Przygotowanie GPR obj ęło dwa etapy: diagnozowania oraz programowania rewitalizacji.

12.1. Diagnozowanie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

W pierwszym etapie prowadzone były zaawansowane prace analityczne oraz konsultacje z mieszka ńcami gminy (interesariuszami rewitalizacji) – rysunek 13. Konsultacje społeczne, dotycz ące wyznaczenia obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji gminy Zaleszany przeprowadzono w terminie od 13.01.2017 r. do 11.02.2017 r. Udział mieszka ńców, dotyczył w pierwszej kolejno ści problematyki zwi ązanej z wła ściwym wytyczeniem obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji i obejmował nast ępuj ące formy: • umieszczenia na 7 dni przed rozpocz ęciem konsultacji tj. 05.01.2017 r., na stronie internetowej Urz ędu Gminy w Zaleszanach oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Gminy Zaleszany informacji o przyst ąpieniu do konsultacji społecznych projektu uchwały, w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Zaleszany, • 6 spotka ń informacyjnych w dniach od 06.02.2017 r. do 10.02.2017 r., • 2 spacery studyjne w miejscowo ściach Zaleszany i Obojna,

129

• zbieranie uwag i propozycji przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych i społecznych w formie ankiety i formularza konsultacyjnego. Wypełnione ankiety i formularze konsultacyjne mo żna było dostarczy ć: • drog ą elektroniczn ą na adres: [email protected] l, • drog ą korespondencyjn ą na adres: Future Green Innovation S.A. ul. Podole 60, 30-394 Kraków, • drog ą korespondencyjn ą na adres: Urz ąd Gminy w Zaleszanach, ul. T. Ko ściuszki 16, 37-415 Zaleszany, • bezpo średnio (osobi ście) do sekretariatu Urz ędu Gminy w Zaleszanach ul. T. Ko ściuszki 16, 37-415 Zaleszany Ankiety i formularze konsultacyjne dost ępne były do 11.02.2017 r.: • w Biuletynie Informacji Publicznej Gminy Zaleszany w zakładce Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany, • na stronie internetowej Urz ędu Gminy w Zaleszanach w zakładce Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany, • w Urz ędzie Gminy w Zaleszanach, ul. Tadeusza Ko ściuszki 16, 37-415 Zaleszany w godzinach pracy Urz ędu. Spotkania informacyjne odbyły si ę zgodnie z przyj ętym harmonogramem spotka ń: 1) 06.02.2017 r. w budynku GOK w Zaleszanach o godz. 13.00, 2) 07.02.2017 r. w budynku OSP w Zbydniowie o godz. 14.00, 3) 08.02.2017 r. w budynku Domu Ludowego w Turbi o godz. 14.00, 4) 09.02.2017 r. w budynku OSP w Obojnej o godz. 16.00, 5) 10.02.2017 r. w budynku Domu Ludowego w Skowierzynie o godz. 13.30, 6) 10.02.2017 r. w budynku Domu Ludowego w Pilchowie o godz. 16.00. Zaproszenie wraz z informacj ą o terminie spotkania zostało zamieszczone 27.01.2017 r. na stronie internetowej Urz ędu Gminy w Zaleszanach oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Gminy Zaleszany. Dodatkowo w dn. 13 lutego 2017 r. o godz. 15:30 w budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie Zbydniowskim i Wólce Turebskiej przeprowadzono spotkanie podsumowuj ące konsultacje społeczne w sprawie wytyczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji. Celem spotka ń informacyjno-konsultacyjnych było przedstawienie przy pomocy prezentacji multimedialnej:

130

• zagadnie ń dotycz ących programu rewitalizacji, które wprowadza ustawa o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 r. (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 1777 ze zm.) oraz Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014- 2020, opracowane przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju (MR/H 2014- 2020/20(2)08/2016) w sierpniu 2016 r., • metodologii wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Zaleszany, • wska źników uwzgl ędnionych w delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, • wst ępnie wyznaczonych obszarach: zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, • przedstawienie zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji. W spotkaniach uczestniczyli: pracownicy Urz ędu Gminy w Zaleszanach, pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej, przedstawiciele Rady Gminy, Sołtysi i członkowie Rad Sołeckich, przedstawiciele stowarzysze ń działaj ących na terenie gminy Zaleszany, klubu sportowego LZS i innych klubów nieformalnych, przedstawiciele Gminnej Rady Działalno ści Po żytku Publicznego, Ochotniczej Stra ży Po żarnej, Dyrektorzy Szkół Podstawowych i Zespołów Szkół, lokalni przedsi ębiorcy oraz mieszka ńcy obszaru rewitalizacji i całej gminy. Spotkania informacyjne z mieszka ńcami miały na celu zdiagnozowanie potrzeb rewitalizacyjnych oraz form i mo żliwo ści uczestnictwa w procesie rewitalizacyjnym gminy. Omówione zostały równie ż problemy wyst ępuj ące na obszarze całej gminy, mo żliwe szanse ich rozwi ązania oraz przedsi ęwzi ęcia, które w tym celu nale ży zaplanowa ć. W ramach wy żej wymienionych form partycypacji konsultowane były kwestie, które finalnie znalazły si ę w Uchwale Nr XXVI/323/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Zaleszany. Zgłoszone w toku działa ń konsultacyjnych uwagi i opinie zostały uwzgl ędnione. W procesie ankietyzacji mieszka ńcy, spo śród wskazanych obszarów zdegradowanych, jako wymagaj ące rewitalizacji najcz ęś ciej wskazywali: Zaleszany (69,6% odpowiedzi), Obojn ą (24,4% odpowiedzi) oraz Wólk ę Turebsk ą (11,1% odpowiedzi). Opinia ankietowanych została w tej kwestii uwzgl ędniona przy wyborze podobszarów rewitalizacji. Wskazywanie przez mieszka ńców w ankietach problemy poszczególnych sfer, które powinny zosta ć rozwi ązane w procesie rewitalizacji były podstaw ą do sformułowania celów Gminnego

131

Programu Rewitalizacji oraz wizji obszaru rewitalizacji po przeprowadzeniu procesu rewitalizacji. Szczegółowe zestawienie zgłoszonych uwag, opinii i propozycji przedsi ęwzi ęć oraz wyniki ankietyzacji zostały zamieszczone w Raporcie z konsultacji społecznych projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji oraz w Raporcie z konsultacji – Komitet Rewitalizacji.

12.2. Tworzenie Gminnego Programu Rewitalizacji

Istotnym mechanizmem wł ączenia interesariuszy rewitalizacji była mo żliwo ść wniesienia własnej propozycji przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjnego. Powstaj ący dokument był konsultowany z przedstawicielami Urz ędu Gminy w Zaleszanach, przedstawicielami Rady Gminy w Zaleszanach, pracownikami O środka Pomocy Społecznej w Zaleszanach, Dyrektorami Szkół Podstawowych i Zespołów Szkół, przedstawicielami stowarzysze ń działaj ących na terenie gminy Zaleszany, fundacji, klubu sportowego LZS i innych klubów nieformalnych, przedstawicielami Gminnej Rady Działalno ści Po żytku Publicznego, Ochotniczej Stra ży Po żarnej, przedsi ębiorcami prywatnymi oraz z mieszka ńcami gminy. Wspólnie opracowano list ę priorytetowych działa ń i przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Ogółem zarejestrowano 61 przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Przedsi ęwzi ęcia te zostały zweryfikowane przez Komitet Rewitalizacji, władze oraz pracowników Urz ędu Gminy w Zaleszanach. Weryfikacja została przeprowadzona na podstawie nast ępuj ących kryteriów: 1) lokalizacja przedsi ęwzi ęcia na obszarze (podobszarze) rewitalizacji; 2) komplementarno ść przedsi ęwzi ęcia z celami rewitalizacji i kierunkami działania; 3) zakres informacji na temat przedsi ęwzi ęcia (kompletno ść fiszki). Nieznaczna cz ęść przedsięwzi ęć (15%) nie spełniała głównego kryterium, które wi ązało si ę z konieczno ści ą zaplanowania realizacji projektu na terenie wytypowanym jako obszar rewitalizacji. Kilkana ście przedsi ęwzi ęć nie spełniało pozostałych kryteriów. Ostatecznie pozostało zestawienie 21 przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Jedena ście zakwalifikowano na list ę przedsi ęwzi ęć podstawowych, a pozostałe 10 – na list ę przedsi ęwzi ęć uzupełniaj ących. W wyniku konsultacji społecznych projektu uchwały Rady Gminy w Zaleszanach w sprawie przyj ęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 dokonano kilku modyfikacji w zestawieniu przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych.

132

Nast ąpiło przesuni ęcie dwóch przedsi ęwzi ęć z listy przedsi ęwzi ęć podstawowych na list ę przedsi ęwzi ęć uzupełniaj ących. Wpłyn ęła równie ż jedna dodatkowa propozycja przedsi ęwzi ęcia. Dokonano równie ż korekty okresu realizacji wybranych przedsi ęwzi ęć oraz zmian szacunkowych kosztów wybranych przedsi ęwzi ęć . Decyzj ą Komitetu Rewitalizacji, w porozumieniu z pracownikami Urz ędu Gminy w Zaleszanach uwagi zostały uj ęte w GPR. Wszelkie uwagi zgłaszane przez Partnerów rewitalizacji, a tak że mieszka ńców gminy przysłu żyły si ę lepszej organizacji systemu wdra żania rewitalizacji. W dniu 24 lutego 2017 r. o godz. 13:00 w sali Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach odbyło si ę spotkanie celem przedstawienia wst ępnych zało żeń Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 oraz poinformowania wszystkich zainteresowanym o stopniu zaanga żowania prac nad GPR Gminy Zaleszany. Podczas spotkania skonsultowano równie ż z Partnerami Programu planowane przez nich przedsi ęwzi ęcia, celem uj ęcia ich w dokumencie Programu Rewitalizacji. Wspólnie opracowano list ę priorytetowych działa ń i przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. W dalszej kolejności przeprowadzone zostały konsultacje społeczne projektu uchwały Rady Gminy w Zaleszanach w sprawie przyj ęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025. Konsultacje przeprowadzono dniach od 02.03.2017 r. do 24.03.2017 r. w trybie i formach okre ślonych w ustawie o rewitalizacji. Zastosowano nast ępuj ące formy wł ączenia mieszka ńców: • zbieranie uwag i wniosków (dostarczenie drog ą korespondencyjn ą na adres: Future Green Innovations S.A. ul. Podole 60, 30-394 Kraków lub Urz ąd Gminy w Zaleszanach, ul. T. Ko ściuszki 16, 37-415 Zaleszany), • zbieranie uwag i wniosków (dostarczenie drog ą elektroniczn ą na adres: [email protected]). Formularz z uwagami dost ępny był do 23.03.2017 r. w: • Biuletynie Informacji Publicznej Gminy Zaleszany w zakładce Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany, • na stronie internetowej Urz ędu Gminy Zaleszany w zakładce Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany, • Urz ędzie Gminy w Zaleszanach, ul. Tadeusza Ko ściuszki 16, 37-415 Zaleszany w godzinach pracy Urz ędu.

133

Kolejne spotkania konsultacyjne projektu Gminnego Programu Rewitalizacji odbyły si ę 17.03.2017 r. i 22.03.2017 r. Ich celem było zaprezentowanie przyj ętych celów rewitalizacyjnych, kierunków działa ń, listy planowanych przedsi ęwzi ęć , a tak że mo żliwo ści uzyskania dofinansowania z Funduszy Unijnych, jak i Programów Krajowych. Na tym etapie interesariuszami rewitalizacji byli pracownicy Urz ędu Gminy w Zaleszanach, pracownicy O środka Pomocy Społecznej, przedstawiciele organizacji pozarz ądowych i instytucji, Dyrektorzy Szkół Podstawowych i Zespołów Szkół, lokalni przedsi ębiorcy, przedstawiciele stowarzysze ń oraz mieszka ńcy obszaru rewitalizacji. W trakcie konsultacji społecznych nie wpłyn ęły żadne uwagi dotycz ące projektu uchwały Rady Gminy Zaleszany w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji oraz uchwały w sprawie okre ślenia zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji.

12.3. Mechanizmy wł ączania mieszka ńców i innych podmiotów w proces rewitalizacji na etapie wdra żania Gminnego Programu Rewitalizacji

Wdra żanie Gminnego Programu Rewitalizacji b ędzie miało w szerokim stopniu charakter partycypacyjny ze wzgl ędu na fakt, i ż cz ęść planowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych b ędzie realizowana przez podmioty społeczne, które miały mo żliwo ść zgłoszenia projektów do GPR (m.in. Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Zaleszanach, Ośrodek Pomocy Społecznej w Zaleszanach, organizacje pozarz ądowe działaj ące na terenie całej gminy, Szkoły Podstawowe oraz Ochotnicza Straż Po żarna). Realizacj ę Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany Rada Gminy w Zaleszanach powierza Wójtowi Gminy Zaleszany. Na ka żdym z poziomów, w proces wdra żania zało żeń Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany zaanga żowane b ędą ponadto nast ępuj ące podmioty: • Komitet Rewitalizacji, • Partnerzy Programu • interesariusze procesu rewitalizacji, w śród których znajduj ą si ę m.in. podmioty tj.:
mieszka ńcy obszaru rewitalizacji i całej gminy,
lokalni aktywi ści,
przedsi ębiorcy,

134

instytucje kultury i edukacyjne,
organizacje pozarz ądowe,
media lokalne. Wskazane powy żej podmioty w ramach procesu wdra żania i monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji pełni ć b ędą nast ępuj ące, odnosz ące si ę do poszczególnych poziomów zarz ądzania dokumentem, funkcje: • przekazywanie informacji nt. realizowanych zada ń wpisuj ących si ę w zało żenia GPR oraz statystyki i dane pomocne w procesie monitorowania wska źników dla Programu; • zgłaszanie wniosków dotycz ących zmian w GPR; • zgłaszanie propozycji projektów rewitalizacyjnych dotycz ących podobszarów; • aktywne, zgodnie z posiadanymi kompetencjami wł ączanie si ę w realizacj ę zada ń wpisuj ących si ę w GPR; • zgłaszanie Komitetowi Rewitalizacji pojawienie si ę trudno ści lub dodatkowych potrzeb zwi ązanych z wdra żanymi zadaniami uwzgl ędnionymi w GPR. Wł ączanie mieszka ńców, przedsi ębiorców oraz innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces wdra żania GPR b ędzie zapewnione poprzez: a) realizacj ę przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych przez sektor społeczny i/lub gospodarczy, b) funkcjonowanie Komitetu Rewitalizacji, o reprezentatywnym składzie, który b ędzie organizacyjnym ł ącznikiem mi ędzy organami gminy a pozostałymi interesariuszami rewitalizacji c) organizacj ę konsultacji społecznych w wa żnych kwestiach dotycz ących wdra żania GPR (np. w sytuacji aktualizacji/modyfikacji programu), d) wsparcie zawi ązywania partnerstw projektowych integruj ących sektory, e) prowadzenie aktywnej polityki informacyjnej promuj ącej potencjalne źródła finansowania rewitalizacji oraz efekty podejmowanych działa ń rewitalizacyjnych, f) aktywizacj ę sektora społecznego poprzez uj ęcie rewitalizacji w rocznych programach współpracy z organizacjami pozarz ądowymi.

135

12.3.1. Procedura zgłaszania nowych zada ń do GPR

Wszystkie instytucje zaanga żowane we wdra żanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszka ńcy obszaru rewitalizacji, maj ą mo żliwo ść zgłoszenia nowego zadania do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany. Proces ten reguluje poni ższa procedura: • propozycj ę nowego przedsi ęwzi ęcia, opisan ą zgodnie z kart ą projektu Gminnego Programu Rewitalizacji mo że zgłosi ć instytucja u żytku publicznego lub mieszka ńcy obszaru rewitalizacji, przy czym dana osoba mo że zgłosi ć 1 projekt raz na pół roku. Propozycje zada ń zbierane b ędą raz w roku i musz ą zosta ć zło żone do Komitetu Rewitalizacji w wyznaczonym przez niego terminie, • po upływie tego terminu Komitet Rewitalizacji opiniuje zebrane propozycje zada ń rewitalizacyjnych dla danego obszaru oraz zgłasza własne zadania, • na kolejnej sesji Rady Gminy, Komitet Rewitalizacji przedstawia zatwierdzone przedsi ęwzi ęcia i poddaje je za po średnictwem Wójta Gminy Zaleszany pod głosowanie Rady Gminy w Zaleszanach, celem doł ączenia ich do Programu Rewitalizacji.

12.3.2. Procedura zgłaszania propozycji zmian do GPR

Wszystkie instytucje zaanga żowane we wdra żanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszka ńcy obszaru rewitalizacji, maj ą mo żliwo ść zgłoszenia propozycji zmian w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany. Proces ten reguluje poni ższa procedura: • propozycj ę zmian do Programu wraz z uzasadnieniem mo że zgłosi ć instytucja u żytku publicznego lub mieszka ńcy obszaru rewitalizacji, przy czym dana osoba mo że zgłosi ć 1 projekt raz na pół roku. Propozycje zmian zbierane b ędą raz w roku i musz ą zosta ć zło żone do Komitetu Rewitalizacji w wyznaczonym przez niego terminie, • po upływie tego terminu Komitet Rewitalizacji opiniuje zebrane propozycje zmian dotycz ących obszaru rewitalizacji. Aktualizacja Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 nast ępuje w trybie jego ponownego uchwalenia przez Rad ę Gminy w Zaleszanach.

12.3.3. Działania promocyjne

W ramach promocji i działa ń informacyjnych podejmowane b ędą nast ępuj ące działania:

136

• umieszczenie na stronie internetowej Urz ędu Gminy – Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025, • wzbogacanie Serwisu Internetowego na stronie internetowej Urz ędu o nowo realizowane zadania w ramach GPR, • współprac ę z pras ą lokaln ą maj ąca na celu informowanie opinii publicznej o przebiegu realizacji i monitorowania GPR. Działania informacyjne b ędą prowadzone w sposób ci ągły, tak aby w ka żdym momencie zainteresowane podmioty, interesariusze procesu mieli mo żliwo ść zaczerpni ęcia wiedzy na temat poczynionych post ępów realizacji programu oraz mogli zgłasza ć swoje uwagi i pomysły na realizacj ę. Proces informacyjny jest jednak jedynie podstaw ą do prowadzenia działa ń, maj ących na celu uspołecznienie procesu rewitalizacji. Kolejnym wa żnym elementem uspołecznienia procesu rewitalizacji b ędzie prowadzenie działa ń edukacyjno-szkoleniowych na temat przebiegu całego procesu. Działania szkoleniowe b ędą prowadzone w taki sposób, aby potencjalni interesariusze procesu rewitalizacji mieli mo żliwo ść pogł ębienia wiedzy na temat tego, czym jest proces rewitalizacji i jakie mo żliwo ści niesie on za sob ą dla poszczególnych grup społecznych. Równolegle do działa ń edukacyjnych prowadzone b ędą działania skierowane na pozyskanie aktywnych partnerów do realizacji działań mi ędzysektorowych. Sposoby inicjowania współpracy pomi ędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarz ądowymi: • opracowanie i realizacja ankiety internetowej skierowanej do mieszka ńców, podmiotów gospodarczych i innych interesariuszy dotycz ącej oceny Gminnego Programu Rewitalizacji, • organizowanie wspólnych spotka ń (debat) w trakcie, których b ędzie mo żliwe ustalenie propozycji nowych zada ń proponowanych do wprowadzenia do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany. Tak szeroko zakrojone działania zapewni ą upowszechnienie i upublicznienie tego dokumentu, a tym samym uzyskanie akceptacji społecznej dla jego realizacji poprzez zapobieganie potencjalnym konfliktom interesów.

137

12.4. Partycypacja społeczna na etapie monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji

Niezb ędnym elementem zarz ądzania procesem rewitalizacji jest uwzgl ędnianie w nim udziału społecznego nie tylko na etapie planowania i wdra żania, ale tak że na etapie monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. Ocena Programu powinna obejmowa ć diagnoz ę czynników społecznych, gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych i środowiskowych obszaru rewitalizacji, opart ą na wska źnikach oraz opiniach mieszka ńców. Partycypacja społeczna na etapie oceny rewitalizacji uwzgl ędnia aktywny udział mieszka ńców w szerokich konsultacjach społecznych. Formy i narz ędzia aktywnego wł ączenia mieszka ńców w ocen ę efektów Gminnego Programu Rewitalizacji wykorzystywane na ko ńcowym etapie: • badania sonda żowe i ankiety na temat oceny procesów rewitalizacji, • debata z władzami publicznymi na temat rewitalizacji, • analiza postrzegania zmian przez mieszka ńców na obszarze rewitalizacji, • warsztaty sektorowe, festyny, świ ęta miejscowo ści poł ączone z prezentacj ą efektów rewitalizacji, spacery rewitalizacyjne, • warsztaty z mieszka ńcami. Opisywane instrumenty powinny ka żdorazowo by ć dostosowane do lokalnych warunków oraz mo żliwo ści działania.

XIII. KOMPLEMENTARNO ŚĆ PROCESU REWITALIZACJI

Komplementarno ść jest jednym z wa żniejszych aspektów Programu Rewitalizacji. Zapewnienie powi ąza ń pomi ędzy poszczególnymi projektami skutkuje lepszym i bardziej efektywnym wykorzystaniem środków finansowych przeznaczonych na rewitalizacj ę. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014- 2020 , opracowanymi przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, wymogiem koniecznym przy opracowaniu programów rewitalizacji jest konieczno ść zapewnienia komplementarno ści w pi ęciu nast ępuj ących aspektach: przestrzennym, problemowym, proceduralno- instytucjonalnym, mi ędzyokresowym i źródeł finansowania. Uwzgl ędnienie komplementarno ści w planowaniu i wdra żaniu rewitalizacji polegaj ące na zapewnieniu

138

powi ąza ń pomi ędzy poszczególnymi przedsi ęwzi ęciami, jak równie ż pomi ędzy przedsi ęwzi ęciami a systemem ich implementacji przyczyni si ę do wzmocnienia skuteczno ści oraz efektywno ści realizacji rewitalizacji.

13.1. Komplementarno ść przestrzenna

Komplementarno ść przestrzenna w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zaleszany została zapewniona dzi ęki skupieniu przedsi ęwzi ęć wybranych do realizacji na wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji zostały wyznaczone po przeprowadzeniu dokładnej analizy istotnych problemów w pi ęciu sferach: społecznej, gospodarczej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej oraz z uwzgl ędnieniem uwag mieszka ńców wnoszonych podczas konsultacji społecznych. Uwzgl ędnienie zarówno danych obiektywnych (GUS, UG, OPS), jak i opinii społecze ństwa świadczy o trafno ści przestrzennej zaplanowanej w ramach rewitalizacji interwencji. Wszystkie podstawowe przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne skupiaj ą si ę na obszarze rewitalizacji i s ą z nim ści śle powi ązane. Stanowi ą odzwierciedlenie problemów i potrzeb wytypowanych podobszarów. Realizacja przedsi ęwzi ęć przyniesie pozytywne skutki dla wszystkich podobszarów rewitalizacji, poniewa ż maj ą one charakter komplementarny – projekty s ą wzajemnie powi ązane ze wzgl ędu na fakt realizacji w pierwszej kolejno ści działa ń o wymiarze infrastrukturalnym (np. przedsi ęwzi ęcie 1-2, 5, 12-13), które stworz ą niezb ędn ą (z perspektywy celów rewitalizacji) przestrze ń dla rozwoju projektów „mi ękkich” wzmacniaj ących tkank ę społeczn ą. Cz ęść przedsi ęwzi ęć dotyczy działa ń podejmowanych dla miejsc lub obiektów u żyteczno ści publicznej. Z infrastruktury tej korzysta ć b ędą mogli mieszka ńcy wszystkich podobszarów rewitalizacji, jak i całej gminy. Realizacja przedsi ęwzi ęcia 19 wpłynie na wzbogacenie oferty sportowej, z której b ędą mogły korzysta ć dzieci i młodzie ż, z kolei przedsi ęwzi ęcie 15 pn.: „Klub Samopomocy Seniora i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych” przyczyni si ę do podniesienia jako ści opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi. W ramach swego działania Klub w partnerstwie z organizacjami pozarz ądowymi, działaj ącymi na terenie gminy Zaleszany prowadzi ć b ędzie równie ż zaj ęcia dla dzieci i młodzie ży zamieszkuj ących obszar rewitalizacji, maj ące na celu rozwój umiej ętno ści personalnych i grupowych. Przyczyni ą si ę one do zwi ększenia integracji wychowanków oraz zaspokojenia potrzeb psychicznych i społecznych.

139

Cz ęść przedsi ęwzi ęć realizowana b ędzie w ścisłym centrum gminy – we wsi Zaleszany (przedsi ęwzi ęcie 1-3, 6-10, 14-15). Z tego podobszaru rewitalizacji korzysta ć b ędzie najwi ększa liczba mieszka ńców gminy z racji pełnienia przez niego wa żnych funkcji społecznych, administracyjnych i usługowych. Zaplanowane przedsi ęwzi ęcia b ędą realizowane równie ż na dwóch podobszarach rewitalizacji Obojna i Wólka Turebska oraz poza obszarem rewitalizacji, na obszarze zdegradowanym (przedsi ęwzi ęcie 16, 17, 19.20 i 21) z racji siedziby (miejsc prowadzenia działalno ści) i obiektów sportowo-rekreacyjnych nale żą cych do Partnerów działa ń rewitalizacyjnych. Mimo to planowane działania b ędą prowadzone dla dzieci i młodzie ży, osób starszych zamieszkuj ących obszar rewitalizacji, a tak że dla wszystkich zainteresowanych. Realizacja ka żdego z nich przyczyni si ę do realizacji celów Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany. Planowane przedsi ęwzi ęcia wpłyn ą na rozwój kulturalny i społeczny mieszka ńców, ich integracj ę oraz poprawi ą stan infrastruktury. Efekt zrealizowanych przedsi ęwzi ęć b ędzie pozytywnie wpływał na zwi ększenie kapitału społecznego całej gminy Zaleszany, a dzi ęki kompleksowej realizacji przedsi ęwzi ęć na obszarze rewitalizacji i obszarze zdegradowanym uniknie si ę przenoszenia sytuacji kryzysowej na inne obszary.

13.2. Komplementarno ść problemowa

Komplementarno ść problemowa w GPR została zapewniona na poziomie poszukiwania rozwi ąza ń (przedsi ęwzi ęć ) prowadz ących do ograniczenia problemów i zaspokojenia potrzeb, a nast ępnie okre ślenia harmonogramów ich realizacji. Zaplanowane przedsi ęwzi ęcia s ą ze sob ą wzajemnie powi ązane, a tak że wzajemnie si ę dopełniaj ą. Zadania infrastrukturalne, zwi ązane z przebudow ą i modernizacj ą zniszczonych budynków u żyteczno ści publicznej zakładaj ą prowadzenie tam działa ń o charakterze społecznym (kulturalnym, integracyjnym, aktywizuj ącym mieszka ńców, wychowawczo-edukacyjnym). Równocze śnie zadania zostały przewidziane w taki sposób, aby jednocze śnie przeciwdziałały problemom w ró żnych sferach. Działania rewitalizacyjne zwi ązane z remontem lub modernizacj ą infrastruktury technicznej (rozbudowa sieci kanalizacyjnej, termomodernizacje budynków, remonty dróg, nadanie obiektom nowych funkcji edukacyjno- kulturowych i wychowawczych) posłu żą zarówno poprawie jako ści życia mieszka ńców

140

obszaru rewitalizacji, jak i całej gminy, zwi ększeniu ładu przestrzennego, jak równie ż b ędą miały pozytywny wpływ na popraw ę jako ści środowiska naturalnego. Dodatkowo w celu wykazania komplementarno ści karty proponowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych zawieraj ą prognozowane rezultaty oraz informacj ę na temat oddziaływania projektu w odniesieniu do pi ęciu sfer. B ędzie to przeciwdziałało fragmentaryzacji zada ń, a rewitalizacja uzyska kompleksowy charakter. Dla GPR przyj ęto ponadto zestawienie wska źników, które pozwol ą oceni ć tempo oraz zakres realizacji całego programu – na poziomie produktu oraz rezultatu. W diagnozie wykazano, i ż w obszarze rewitalizacji wyst ępuje nagromadzenie problemów w sferze społecznej, gospodarczej, technicznej oraz przestrzenno-funkcjonalnej. W zwi ązku z powy ższym w ramach przeciwdziałania wspomnianym problemom w pierwszej kolejno ści skupiono si ę na działaniach skierowanych na ich zminimalizowanie sytuacji kryzysowej w sferze społecznej. W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na obszarze rewitalizacji jako zadania kluczowe planuje si ę przedsi ęwzi ęcie 1 „Zagospodarowanie Placu Ko ściuszki oraz rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Gminnego O środka Kultury w Zaleszanach w celu utworzenia Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach” i przedsi ęwzi ęcie 3 „Wyposa żenie Gminnego Ośrodka Kultury w Zaleszanach wraz z urz ądzeniem placu imprez plenerowych”. Instytucja ta prowadzi ć b ędzie ró żnorodn ą i wszechstronn ą działalno ść , pocz ąwszy od aktywizacji mieszka ńców, poprzez działania edukacyjno-szkoleniowe, po działalno ść promocyjn ą całej gminy. Spełnienie tych działa ń wymaga ć b ędzie przeprowadzenia prac podanych w tabelach dotycz ących poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji realizowane równie ż b ędą działania z zakresu przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym poprzez działania zwi ększaj ące aktywno ść dzieci, młodzie ży i osób starszych. W celu aktywizacji mieszka ńców i integracji grup społecznych planowane si ę realizacj ę przedsi ęwzi ęcia 15, stworzenie „Gminnego Centrum Dziecka i Seniora”. Przedsi ęwzi ęciem do niego komplementarnym b ędą przedsi ęwzi ęcia, stawiaj ące sobie za cel popraw ę jako ści nauczania „Edukacja+” (przedsi ęwzi ęcie 8), poprzez organizacj ę zaj ęć dodatkowych o charakterze kompensacyjnym, profilaktycznym i wychowawczym dla dzieci oraz wzbogacenie oferty kulturalno- edukacyjnej realizowane przez Gminne Centrum Kultury i Biblioteki w Zaleszanach, we

141

współpracy z O środkiem Pomocy Społecznej w Zaleszanach „Reaktywacja kultura” (przedsi ęwzi ęcie 10), a tak że organizacji pozarz ądowych. Ponadto realizacja przedsi ęwzi ęcia 21 pn.: „Agroturystyka w „Madejówce””, którego celem głównym jest utworzenie miejsca edukacyjno-dydaktycznego poprzez prowadzenie warsztatów, kształtuj ących postaw ę wobec kultury, życia społecznego i tradycji dla dzieci i młodzie ży, b ędzie wspiera ć inicjatywy realizowane przez jednostki samorz ądowe. Pomimo, i ż przedsi ęwzi ęcia te b ędą realizowane na podobszarze rewitalizacji Zaleszany, to ich oferta b ędzie skierowana, zarówno do osób wykluczonych b ądź zagro żonych wykluczeniem społecznym na podobszarze rewitalizacji, jak i na pozostałych podobszarach rewitalizacji i obszarze zdegradowanym. Pozwoli to przeciwdziała ć przenoszeniu si ę problemów społecznych i wykluczeniu społecznemu na inne obszary. Przedsi ęwzi ęcie 5 adaptacja budynku szkoły na przedszkole i żłobek, zapewniaj ące opiek ę nad dzie ćmi w wieku przedszkolnym b ędzie pozytywnie oddziaływało na system rozwoju oraz wychowania dziecka. Dzi ęki jego realizacji matki b ędą mogły powróci ć na rynek pracy. Zrealizowanie przedsięwzi ęcia 9 „Mog ę wi ęcej” wpłynie na podniesienie kwalifikacji zawodowych mieszka ńców obszaru rewitalizacji, co skutkowa ć mo że ze zmniejszenie sytuacji kryzysowej w sferze gospodarczej, zwi ązanej z liczb ą osób bezrobotnych. Działania w sferze technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej i środowiskowej przyczyni ą si ę do poprawy stanu środowiska (przede wszystkim ograniczenia emisji zanieczyszcze ń). W tym celu niezb ędna jest termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej. W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji przewidziano termomodernizacje budynków: Urz ędu Gminy w Zaleszanach, O środka Zdrowia w Zaleszanach, Ochotniczej Stra ży Po żarnej w Obojnej, (przedsi ęwzi ęcie 2), Domu Ludowego w Wólce Turebskiej (przedsi ęwzi ęcie 13), remonty i modernizacje dróg gminnych (przedsi ęwzi ęcie 8) oraz wymian ę o świetlenia ulicznego (przedsi ęwzi ęcie 14). Powzi ęte w ramach przedsi ęwzi ęcia 8 i 14 działania doprowadz ą do poprawy stanu technicznego ulic, jak równie ż wzrostu bezpiecze ństwa pieszych i kieruj ących pojazdami. Dodatkowo nowe szlaki komunikacyjne pozwol ą na popraw ę mobilno ści mieszka ńców, w tym tak że mobilno ści zawodowej. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Obojna i Wólka Turebska przyczyni si ę równie ż do poprawy jako ści stanu środowiska, w tym zmniejszenia zanieczyszczenia wód

142

podziemnych, a tak że wpłynie na podniesienie jako ści standardu życia mieszka ńców całego obszaru rewitalizacji (przedsi ęwzi ęcie 6). Nadanie nowych funkcji rekreacyjno-wypoczynkowo-sportowych przestrzeniom gminy, w tym nowe zagospodarowanie terenu Placu Ko ściuszki (przedsi ęwzi ęcie 1), zagospodarowanie terenu wokół OSP w miejscowo ści Obojna (przedsi ęwzi ęcie 4) oraz wokół szkół w Pilchowie, Turbi i Zaleszanach (przedsi ęwzi ęcie 16, 17 i 18), a tak że rozbudowa ośrodka sportowego (przedsi ęwzi ęcie 19) przyczyni ą si ę do podniesienie atrakcyjno ści przestrzeni publicznej oraz podniesienia jako ści życia mieszka ńców całej gminy, a szczególno ści dzieci i młodzie ży. Przedsi ęwzi ęcie 20 pn. „Odbudowa i rewitalizacja zabytkowego Zespołu Dworsko- Parkowego w Zbydniowie gmina Zaleszany” przyczyni si ę do podniesienia walorów rekreacyjno- wypoczynkowych, natomiast mieszka ńcy obszaru zdegradowanego Zbydniów, a tak że pozostali mieszka ńcy obszaru rewitalizacji b ędą mieli mo żliwo ść skorzystania z bogatej oferty kulturalno-edukacyjnej, prowadzonej w formie zaj ęć i spotka ń. Działania rewitalizacyjne zostan ą dodatkowo powi ązane z powstaj ącymi/ aktualizowanymi w przyszło ści opracowaniami strategicznymi/planistycznymi, co wynika z konieczno ści zapewnienia zrównowa żonego rozwoju gminy.

13.3. Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna

Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna przejawia si ę w systemie zarz ądzania który został zaprojektowany na potrzeby implementacji GPR, tym samym zapewniona zostanie współpraca i współdziałania ró żnych podmiotów działaj ących na rzecz realizacji Programu i poprawy stwierdzonej sytuacji kryzysowej obszaru zdegradowanego. Za realizacj ę Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany odpowiada Wójt Gminy Zaleszany, przy współpracy z Komitetem Rewitalizacji oraz Partnerami Programu. Okre ślenie odpowiednich instrumentów zarz ądzania i wdra żania opisane w rozdziale X. System zarz ądzania realizacj ą GPR. Komitet Rewitalizacji zostanie powołany Zarz ądzeniem Wójta Gminy Zaleszany, po przyj ęciu przez Rad ę Gminy w Zaleszanach Uchwały Nr XXVI/329/2017 z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie okre ślenia zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji

143

w terminie nie dłu ższym ni ż 3 miesi ące od dnia uchwalenia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025. Komitet Rewitalizacji b ędzie poza rol ą opiniodawcz ą, pełnił równie ż funkcj ę wykonawcz ą i zarz ądcz ą programu. Tym samym Komitet Rewitalizacji koordynuje wł ączenie nowych podmiotów i interesariuszy w proces rewitalizacji oraz wspiera Partnerów Programu, w realizacj ę przez nich zada ń, pomagaj ąc im poszukiwa ć funduszy na ich realizacj ę. Aby to osi ągn ąć Komitet Rewitalizacji realizuje zadania z zakresu: upowszechniania wiedzy na temat Programu i jego realizacji, prowadzenia konsultacji społecznych oraz mobilizacji zasobów, które powinny lub mog ą działa ć na rzecz realizacji Programu. Ka żdy potencjalny Partner Programu dzi ęki działaniom Komitetu Rewitalizacji ma zapewniony dost ęp do informacji na temat realizacji zało żeń programu oraz ma szans ę uczestniczy ć w działaniach edukacyjno-szkoleniowych, w których dowie si ę w jaki sposób mo że zgłasza ć i realizowa ć zaproponowane przez siebie zadania. Dodatkowo w ramach procedur zarz ądczych przewidziano mo żliwo ść zgłaszania nowych zada ń oraz uwag do istniej ącego Programu Rewitalizacji przez wszystkich zainteresowanych. W ten sposób ka żdy Partner b ędzie miał wpływ na realizacj ę Programu.

13.4. Komplementarno ść mi ędzyokresowa

Komplementarno ść mi ędzyokresowa oznacza spójno ść przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych podejmowanych w poprzednich okresach programowania z celami, kierunkami oraz zaplanowanymi przedsi ęwzi ęciami okre ślonymi w GPR. Gmina Zaleszany w poprzednim okresie programowania w ramach polityk spójno ści Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego w latach 2007-2013 realizowała dwa przedsi ęwzi ęcia pn.: „Budowa sieci kanalizacyjnej w msc. Turbia, Agatówka, Pilchów, rozbudowa i modernizacja gminnej oczyszczalni ścieków” oraz „Termomodernizacja obiektów u żyteczno ści publicznej w gminie Zaleszany”. Tym samym przedsi ęwzi ęcia podejmowane w poprzednich okresach programowych maj ą swoj ą ci ągło ść i kontynuacj ę w obecnym dokumencie m.in. poprzez realizacj ę przedsi ęwzi ęcia 2 i 6. W ramach działa ń Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na okres 2007-2013, gmina Zaleszany otrzymała równie ż dofinansowanie do kilkunastu projektów maj ących na celu rozwój społeczny i infrastrukturalny. Komplementarno ści podejmowanych działa ń mo żna si ę dopatrzy ć zarówno w wymiarze społecznym, gospodarczym, przestrzenno-funkcjonalnym,

144

jak i technicznym. Wnioski wyci ągni ęte z realizacji poprzednich działa ń rewitalizacyjnych pozwol ą na jeszcze bardziej efektywne wykorzystanie środków i mo żliwo ści w obecnej perspektywie finansowej.

Tabela 30. Wykaz projektów gminy Zaleszany z dofinansowaniem środków unijnych Budow ę sieci kanalizacyjnej w msc. Turbia, Agatówka, Pilchów, RPO WP 2007- 1 rozbudowa i modernizacja gminnej oczyszczalni ścieków 2013 Centrum Sportowo – Rekreacyjne w Skowierzynie – aktywna 2 PROW 2007-2013 wie ś Skowierzyn Wiejskie Centrum Sportowo – Rekreacyjne w Kępiu 3 PROW 2007-2013 Zalesza ńskim – Kr ęgle 4 Centrum Sportowo – Rekreacyjne w Pilchowie PROW 2007-2013 5 Miejsce spotka ń plenerowych – Zalesza ński Amfiteatr PROW 2007-2013 Budowa szkolnych placów zabaw przy Publicznej Szkole Program Radosna 6 Podstawowej w Zaleszanach i Publicznej Szkole Podstawowej Szkoła w Kotowej Woli Budowa szkolnego placu zabaw przy Publicznej Szkole Program Radosna 7 Podstawowej w Skowierzynie Szkoła Dostawa sprz ętu komputerowego, wyposa żenia, pomocy dydaktycznych oraz zakup usługi edukacyjnej w celu Program 9 przeprowadzenia zaj ęć w ramach projektu: Indywidualizacja Operacyjny procesu nauczania i wychowania uczniów klas I -III szkół Kapitał Ludzki podstawowych w gminie Zaleszany Termomodernizacja obiektów u żyteczno ści publicznej w gminie RPO WP 2007- 10 Zaleszany 2013 11 Centrum integracji mieszka ńców wsi Agatówka PROW 2007-2013 Rozbudowa, budowa, modernizacja systemu uzdatniania RPO WP 2007- 12 i dostarczania wody w gminie 2013 Budowa gminnego punktu selektywnej zbiórki odpadów 13 NFO ŚiGW komunalnych z funkcj ą edukacyjn ą w Zbydniowie Roboty remontowe i budowlane wyko ńczeniowe wraz z 15 PROW 2007-2013 wyposa żeniem w Domu Ludowym w Pilchowie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy w Zaleszanach

Ponadto, Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 zakłada kontynuacj ę działa ń społecznych współfinansowanych ze środków EFS, maj ących na celu aktywn ą integracj ę oraz aktywizacj ę zawodow ą mieszka ńców, a realizowanych m.in. przez takie jednostki jak Powiatowy Urz ąd Pracy w Stalowej Woli czy O środek Pomocy Społecznej w Zaleszanach.

145

13.5. Komplementarno ść źródeł finansowania

Komplementarno ść źródeł finansowania GPR została zapewniona poprzez okre ślenie oraz ł ączenie ró żnych źródeł finansowania. Przewidziano zarówno przedsi ęwzi ęcia współfinansowane przez sektor prywatny, jak i publiczny, środki osób/podmiotów indywidualnych, sektora pozarz ądowego, jak i pieni ądze publiczne – gminne, powiatowe, znajduj ące si ę w dyspozycji jednostek Skarbu Pa ństwa, czy te ż ostatecznie wsparcie realizowane w ramach pomocy Unii Europejskiej. Tak że perspektywa przedmiotowa pozwala wskaza ć ró żne źródła finansowania, jak np. EFRR, EFS, FS. Komplementarno ść źródeł finansowania okre ślona została w rozdziale dotycz ącym szacunkowych ram finansowych GPR, gdzie na poziomie szczegółowego opisu przedsi ęwzi ęć okre ślono źródła publiczne i prywatne (ze wskazaniem potencjalnych projektodawców/grantodawców). Gmina Zaleszany w pierwszej kolejno ści zakłada wykorzystanie zewn ętrznych źródeł finansowania, w tym funduszy europejskich dedykowanych rewitalizacji. Jednak że, w trakcie trwania Programu, zakłada si ę prowadzenie działa ń edukacyjnych dla ró żnych podmiotów z zakresu mo żliwo ści wł ączenia si ę w proces rewitalizacji. Maj ąc to na uwadze, gmina w trakcie realizacji Programu, b ędzie starała pozyska ć si ę Partnerów partycypuj ących w kosztach realizacji działa ń i projektów słu żą cych wyprowadzaniu obszaru ze stanu kryzysowego poprzez współprac ę z ró żnymi podmiotami.

XIV. OKRE ŚLENIE NIEZB ĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH 14.1. Okre ślenie niezb ędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust. 3

Komitet Rewitalizacji, to ciało doradczo-opiniotwórcze, przewidziane w ustawie o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 roku, jako podmiot wspieraj ący Wójta Gminy w podejmowaniu decyzji i wydawaniu opinii o działaniach rewitalizacyjnych. Komitet Rewitalizacji, zgodnie z prawodawstwem został powołany Zarz ądzeniem nr 27/2017 Wójta Gminy Zaleszany z dnia 3 marca 2017 r. w sprawie powołania Komitetu rewitalizacji. Jego zasady działania zostały okre ślone w odr ębnej Uchwale nr XXVI/329/2017 Rady Gminy w Zaleszanach z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie okre ślenia zasad powoływania oraz zasad działania Komitetu Rewitalizacji. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany nie wprowadza zmian w wy żej wymienionej uchwale.

146

XV. ZMIANY W ZAKRESIE PLANOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO

15.1. Specjalna Strefa Rewitalizacji

Na dzie ń przyj ęcia uchwały o przyj ęciu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025 nie przewiduje si ę ustanowienia Specjalnej Strefy Rewitalizacji, jednak że gmina zastrzega sobie mo żliwo ść jej powołania, zgodnie z art. 25 ustawy o rewitalizacji.

15.2. Zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego

15.2.1. Niezb ędne zmiany w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025, nie przewiduje wprowadzenia zmian w obecnym dokumencie Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zaleszany.

15.2.2. Niezb ędne zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego

Na dzie ń przyj ęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016- 2025, nie przewiduje si ę wprowadzenia zmian w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, jednak że gmina zastrzega sobie mo żliwo ść wprowadzenia zmian, w razie zmian/aktualizacji w dokumencie GPR.

XVI. STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Zgodnie z art. 48 ust. 1 ust. 2 w zwi ązku z art. 47 i 57 pkt 1.2 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 353 ze zm.) projekt niniejszego dokumentu został przedło żony Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Rzeszowie oraz Pa ństwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu w Rzeszowie z wnioskiem o zaj ęcie stanowiska w sprawie

147

uzgodnienia konieczno ści przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko oraz okre ślenia zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko w przypadku konieczno ści jej opracowania. Pismem z dnia 23 marca 2017 r. znak WOO Ś.410.1.71.2017.AP.2 Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie wydał opini ę, że dla niniejszego dokumenty nie jest wymagane przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Opini ą sanitarn ą z dnia 23 marca 2017 r. znak SNZ.9020.15.7.2017.JM Pa ństwowy Wojewódzkie Inspektor Sanitarny w Rzeszowie wyraził opini ę o odst ąpieniu do przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania dla niniejszego dokumentu. W zwi ązku z powy ższymi opiniami oraz uwarunkowaniami okre ślonymi w art. 49 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, Wójt Gminy Zaleszany odst ąpił od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla niniejszego dokumentu. Informacje o odst ąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko umieszczone zostały na: - stronie internetowej Urz ędu Gminy Zaleszany, - stronie BIP Urz ędu Gminy Zaleszany, - tablicy ogłosze ń w Urz ędzie Gminy Zaleszany, ul. T. Ko ściuszki 19, 37-315 Zaleszany.

148

Spis rysunków:

Rysunek 1. Poło żenie gminy Zaleszany na tle województwa i powiatu...... 15 Rysunek 2. Liczba ludno ści w gminie Zaleszany w latach 2005-2015...... 19 Rysunek 3. Struktura mieszka ńców według ekonomicznych grup wieku (wiek przedprodukcyjny, wiek produkcyjny, wiek poprodukcyjny) w gminie Zaleszany na tle powiatu stalowowolskiego i województwa podkarpackiego w 2015 r...... 20 Rysunek 4. Wska źniki obci ąż enia demograficznego dla gminy Zaleszany, powiatu stalowowolskiego oraz województwa podkarpackiego w 2014 r...... 21 Rysunek 5. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w gminie Zaleszany w latach 2005 – 2015 ...... 22 Rysunek 6. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym ...... 23 Rysunek 7. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych według płci w latach 2005 – 2015 ...... 23 Rysunek 8. Frekwencja w wyborach do sejmu i senatu w roku 2015 na terenie województwa, powiatu i gminy...... 29 Rysunek 9. Liczba osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą...... 30 Rysunek 10. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie Zaleszany w latach 2012-2015 ( źródło: GUS) ...... 31 Rysunek 11. Atrakcyjno ść gminy Zaleszany według ankietowanych ...... 61 Rysunek 12. Potrzeba programu o żywienia rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzenno-funkcjonalnego poprzez realizacj ę działa ń w zakresie rewitalizacji ...... 62 Rysunek 13. Obszar, który zdaniem ankietowanych powinien zosta ć poddany działaniom rewitalizacyjnym ...... 62 Rysunek 14. Problemy wyst ępuj ące w sferze społecznej na wybranym obszarze ...... 63 Rysunek 15. Problemy gospodarcze, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji ...... 64 Rysunek 16. Problemy w sferze technicznej, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji...... 65 Rysunek 17. Problemy w sferze przestrzenno-funkcjonalnej, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji...... 66

149

Rysunek 18. Problemy w sferze środowiskowej, które ankietowani chcieliby rozwi ąza ć w procesie rewitalizacji...... 66 Rysunek 19. Cel główny oraz cele strategiczne procesu rewitalizacji...... 71

Spis tabel: Tabela 1. Powi ązania celów Gminnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi Gminy Zaleszany...... 12 Tabela 2. Liczba ludno ści, powierzchnia oraz g ęsto ść zaludnienia w poszczególnych sołectwach gminy Zaleszany...... 16 Tabela 3. Struktura u żytkowania ziemi w gminie Zaleszany na tle powiatu i województwa w 2014 roku [ha] ...... 17 Tabela 4. Liczba urodzonych i zmarłych osób oraz przyrost naturalny na 1000 osób ludno ści ...... 19 Tabela 5. Dane liczbowe dotycz ące edukacji w gminie Zaleszany ...... 25 Tabela 6. Wydatki na kultur ę w gminie Zaleszany w latach 2013-2015 w uj ęciu porównawczym ...... 26 Tabela 7. Liczba kursów w gminie Zaleszany oraz liczba ich absolwentów w latach 2013- 2015 w uj ęciu porównawczym...... 27 Tabela 8. Imprezy kulturalne organizowane w gminie Zaleszany oraz liczba ich uczestników w latach 2013-2015 w uj ęciu porównawczym...... 28 Tabela 9. Liczba działaj ących organizacji na terenie gminy Zaleszany ( źródło: http://bazy.ngo.pl/) ...... 28 Tabela 10. Zestawienie liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszka ńców w latach 2012-2015 w gminie, powiecie i województwie ( źródło: GUS)...... 30 Tabela 11. Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w latach w 2012-2015 w gminie powiecie i województwie ( źródło: GUS)...... 31 Tabela 12. Zasoby mieszkaniowe gminy Zaleszany w latach w 2013-2015 ( źródło: BDL, GUS)...... 32 Tabela 13. Powierzchnia u żytkowa [m 2] mieszka ń w gminie, powiecie i województwie w latach 2013-2015 ( źródło: BDL, GUS) ...... 32 Tabela 14. Analiza porównawcza wska źników w kategorii demografia ...... 48

150

Tabela 15. Analiza porównawcza wska źników w kategoriach pomoc społeczna, edukacja i integracja społeczna ...... 49 Tabela 16. Analiza porównawcza wska źników w kategoriach rynek pracy, podmioty gospodarcze i uwarunkowania przestrzenne ...... 50 Tabela 17. Analiza porównawcza wska źników w wszystkich kategoriach wyznaczaj ąca obszar zdegradowany gminy Zaleszany...... 53 Tabela 18. Analiza porównawcza wybranych wska źników z poszczególnych kategorii wyznaczaj ąca obszar rewitalizacji gminy Zaleszany ...... 55 Tabela 19.Wska źniki obrazuj ące stan kryzysu podobszarów rewitalizacji z powodu koncentracji problemów...... 56 Tabela 20. Przesłanki wyboru podobszaru rewitalizacji - Zaleszany ...... 59 Tabela 21. Przesłanki wyboru podobszaru rewitalizacji - Obojna...... 60 Tabela 22. Przesłanki wyboru podobszaru rewitalizacji – Wólka Turebska ...... 61 Tabela 23. Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć uj ętych w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zaleszany na lata 2016-2025...... 99 Tabela 24. Szacunkowe ramy finansowe planowanych przedsi ęwzi ęć ...... 101 Tabela 25. Potencjalne źródła finansowania ...... 105 Tabela 26. Kompetencje Rady Gminy w Zaleszanach, Wójta Gminy Zaleszany i Komitetu Rewitalizacji w systemie zarz ądzania realizacja GPR...... 117 Tabela 27. Ramowy harmonogram realizacji Programu...... 121 Tabela 28. Karta oceny realizacji przedsi ęwzi ęcia ...... 123 Tabela 29Zestawienie wska źników poddawanych analizie w procesie monitoringu ...... 125 Tabela 30. Wykaz projektów gminy Zaleszany z dofinansowaniem środków unijnych ...... 145

151