Historia Lublina W Liczbach History of Lublin in Figures
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Informacje statystyczne Statistical information 1 3 1 7-2 0 1 7 700 LAT MIASTA LUBLIN I S B N 9 7 8 - 8 3 - 7 4 0 2 - 2 4 6 - 0 Historia Lublina w liczbach 2017 ublin L History of Lublin in gures Informacje statystyczne Statistical information Historia Lublina w liczbach History of Lublin in figures Urząd Statystyczny w Lublinie Statistical Office in Lublin Lublin 2018 Opracowanie merytoryczne: Content-related works: Urząd Statystyczny w Lublinie, Lubelski Ośrodek Badań Regionalnych Statistical Office in Lublin, Lublin Centre for Regional Surveys Zespół autorski: Editorial team: Andrzej Jakubowski, Urszula Bronisz, Elżbieta Łoś Prace redakcyjne: Editorial work: Andrzej Jakubowski Skład i opracowanie graficzne: Typesetting and graphics: Andrzej Jakubowski Ryciny: Figures: Anastasiya Hrytsuk ISBN 978-83-7402-247-7 Publikacja dostępna na stronie Publication available on website http://lublin.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/ Przy publikowaniu danych US Lublin prosimy o podanie źródła When publishing Statistical Office in Lublin data — please indicate the source 20-068 LUBLIN, UL. STANISŁAWA LESZCZYŃSKIEGO 48 Informacje w sprawach sprzedaży publikacji – tel.: (81) 533 27 14 Przedmowa W bogatej 700-letniej historii Lublina niejednokrotnie zmieniała się jego pozycja na mapie osadniczej polskich miast. Okresy intensywnego rozwoju i prosperity, w których Lublin stanowiąc centralny ośrodek administracji państwowej i kościelnej uważany był za jedno z najważniejszych a zarazem najpiękniejszych miast, przeplatały się ze złą koniunkturą gospodarczą i polityczną, skutkującą stagnacją, depopulacją oraz regresem polityki miejskiej. Lubelskim złotym wiekiem, tj. okresem dynamicznego rozwoju i rozkwitu miasta, były czasy panowa- nia Jagiellonów. Dzięki sprzyjającym warunkom geopolitycznym Lublin nie tylko przekształcił się w jeden z kluczowych ośrodków handlu, ale także stał się areną najważniejszych wydarzeń państwowych. Okres świetności miasta zakończył splot niekorzystnych wydarzeń o charakterze polityczno-gospodarczym oraz wojny połowy XVII wieku. Zastój gospodarczy, zniszczenia wojenne oraz liczne epidemie doprowadzi- ły do trwającego niemal półtora wieku upadku miasta. Trudna sytuacja miasta utrzymywała się również w pierwszych latach okresu zaborów. Obserwowany w pierwszej połowie XIX wieku powolny, lecz syste- matyczny rozwój miasta, został przerwany wraz z upadkiem Powstania Listopadowego. Represje, znisz- czenia i grabieże będące konsekwencją zrywu niepodległościowego przyczyniły się do kolejnego kryzysu i spowolnienia gospodarczego. Ożywienie przyniosły lata 60. XIX wieku. Działania mające na celu mo- dernizację miasta zahamowały wydarzenia rewolucyjne z lat 1905-1907 oraz wybuch I wojny światowej. Okres międzywojenny to czas intensywnej odbudowy i dynamicznego rozwoju miasta. Po odzyskaniu niepodległości Lublin stał się stolicą centralnie położonego województwa, miastem o charakterze admi- nistracyjno-handlowym oraz ważnym ośrodkiem kulturalnym. Rozwój sukcesywnie modernizowanego miasta przerwała agresja niemiecka w 1939 roku i wybuch II wojny światowej. W okresie PRL Lublin stał się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych i akademickich w kraju, a liczba jego mieszkańców wzrosła ponad trzykrotnie w stosunku do 1939 roku. Dzisiejszy Lublin to dynamicznie rozwijające się mia- sto, największe w Polsce na wschód od Wisły, będące ważnym w skali kraju ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym i naukowym. Obchody 700-lecia nadania Lublinowi praw miejskich stały się okazją do podjęcia przez pracowników Urzędu Statystycznego w Lublinie prac nad zgromadzeniem danych i informacji statystycznych dotyczą- cych przeszłości miasta. Ich efektem jest niniejsza publikacja, zatytułowana „Historia Lublina w liczbach”. Przedstawiono w niej przebieg najważniejszych procesów oraz zjawisk społeczno-gospodarczych zacho- dzących na przestrzeni wieków w Lublinie. Historyczne dane liczbowe dotyczące miasta zostały zapre- zentowane w ujęciu chronologiczno-problemowym, przy uwzględnieniu najważniejszych okresów histo- rycznych w dziejach Polski i miasta oraz najbardziej istotnych obszarów życia społeczno-ekonomicznego. Wyrażam nadzieję, że „Historia Lublina w liczbach” okaże się wartościowym, interesującym i przydat- nym wydawnictwem, przybliżającym Czytelnikom przeszłość naszego miasta oraz problematykę jego rozwoju społeczno-gospodarczego w różnych okresach dziejowych. Dyrektor Urzedu Statystycznego w Lublinie dr Krzysztof Markowski Lublin, marzec 2018 r. Preface In Lublin’s rich 700-year history, the position of the city has changed many times. Periods of intense de- velopment and prosperity, in which Lublin, being a centre of state and church administration, was consi- dered as one of the most important and the most beautiful cities, intertwined with the difficult economic and political situation, resulting in stagnation, depopulation and recession of urban policy. The Lublin golden age, i.e. the period of dynamic development and prosperity of the city, is associated with the times of the Jagiellonian reign. Due to the favourable geopolitical conditions, Lublin has not only transformed into one of the key centres of trade but also became an arena for the most important state events. The period of the splendour of the city ended with a series of unfavourable political and economic events as well as wars of the mid-seventeenth century. The economic slump, war damage and numerous epidemics have led to the city’s decline for almost one and a half of the century. The difficult situation of the city also maintained in the first years of the Partitions. The slow but systematic development of the city observed in the first half of the 19th century was interrupted by the fall of the November Upri- sing. Repression, destruction and plunder as a consequence of the independence struggle contributed to the next crisis and economic slowdown. The recovery was brought about in the 1960s. Activities aimed at modernization of the city were stopped by revolutionary events from 1905-1907 and the outbreak of World War I. The interwar period was a time of intense reconstruction and dynamic development of the city. After regaining independence, Lublin became the capital of a centrally located province, a city of administrative and commercial character and an important cultural centre. The development of the gradually modernized city was interrupted by German aggression in 1939 and the outbreak of World War II. During the communist period, Lublin became one of the most important industrial and academic centres in the country. The number of inhabitants of the city increased more than threefold in relation to 1939. Today’s Lublin is a dynamically developing city, the largest one in Poland east of the Vistula River, being an important administrative, economic, cultural and scientific centre in the country. Celebrations of the 700th anniversary of granting municipal rights to Lublin became an opportunity for the employees of the Statistical Office in Lublin to work on gathering data and statistical informa- tion on the city’s past, resulting with this publication, entitled „History of Lublin in numbers”. It presents the most important processes and socio-economic phenomena occurring over the centuries in Lublin. Historical figures concerning the city have been presented according to the chronological and problema- tic criterion, taking into account the most important historical periods in the history of Poland and the city as well as the most important areas of socio-economic life. I express the hope that the „History of Lublin in numbers” will prove to be a valuable, interesting and useful release, familiarising readers with the past of our city and the problems of its socio-economic de- velopment in various historical periods. Director of the Statistical Office in Lublin Krzysztof Markowski, Ph.D. Lublin, March 2018 Spis treści Przedmowa ............................................................................................................................................................................... 3 Spis treści ................................................................................................................................................................................... 5 Spis tablic ................................................................................................................................................................................... 6 Objaśnienie znaków umownych .................................................................................................................................... 12 Objaśnienie skrótów ........................................................................................................................................................... 12 Wstęp ................................................................................................................................................. 13 Rozdział 1. Lata 1317-1795 ............................................................................................................... 14 1.1. Administracja ............................................................................................................................................................ 15 1.2. Ludność i terytorium .............................................................................................................................................. 25 1.3. Gospodarka ..............................................................................................................................................................