Historia Lublina W Liczbach History of Lublin in Figures

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Historia Lublina W Liczbach History of Lublin in Figures Informacje statystyczne Statistical information 1 3 1 7-2 0 1 7 700 LAT MIASTA LUBLIN I S B N 9 7 8 - 8 3 - 7 4 0 2 - 2 4 6 - 0 Historia Lublina w liczbach 2017 ublin L History of Lublin in gures Informacje statystyczne Statistical information Historia Lublina w liczbach History of Lublin in figures Urząd Statystyczny w Lublinie Statistical Office in Lublin Lublin 2018 Opracowanie merytoryczne: Content-related works: Urząd Statystyczny w Lublinie, Lubelski Ośrodek Badań Regionalnych Statistical Office in Lublin, Lublin Centre for Regional Surveys Zespół autorski: Editorial team: Andrzej Jakubowski, Urszula Bronisz, Elżbieta Łoś Prace redakcyjne: Editorial work: Andrzej Jakubowski Skład i opracowanie graficzne: Typesetting and graphics: Andrzej Jakubowski Ryciny: Figures: Anastasiya Hrytsuk ISBN 978-83-7402-247-7 Publikacja dostępna na stronie Publication available on website http://lublin.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/ Przy publikowaniu danych US Lublin prosimy o podanie źródła When publishing Statistical Office in Lublin data — please indicate the source 20-068 LUBLIN, UL. STANISŁAWA LESZCZYŃSKIEGO 48 Informacje w sprawach sprzedaży publikacji – tel.: (81) 533 27 14 Przedmowa W bogatej 700-letniej historii Lublina niejednokrotnie zmieniała się jego pozycja na mapie osadniczej polskich miast. Okresy intensywnego rozwoju i prosperity, w których Lublin stanowiąc centralny ośrodek administracji państwowej i kościelnej uważany był za jedno z najważniejszych a zarazem najpiękniejszych miast, przeplatały się ze złą koniunkturą gospodarczą i polityczną, skutkującą stagnacją, depopulacją oraz regresem polityki miejskiej. Lubelskim złotym wiekiem, tj. okresem dynamicznego rozwoju i rozkwitu miasta, były czasy panowa- nia Jagiellonów. Dzięki sprzyjającym warunkom geopolitycznym Lublin nie tylko przekształcił się w jeden z kluczowych ośrodków handlu, ale także stał się areną najważniejszych wydarzeń państwowych. Okres świetności miasta zakończył splot niekorzystnych wydarzeń o charakterze polityczno-gospodarczym oraz wojny połowy XVII wieku. Zastój gospodarczy, zniszczenia wojenne oraz liczne epidemie doprowadzi- ły do trwającego niemal półtora wieku upadku miasta. Trudna sytuacja miasta utrzymywała się również w pierwszych latach okresu zaborów. Obserwowany w pierwszej połowie XIX wieku powolny, lecz syste- matyczny rozwój miasta, został przerwany wraz z upadkiem Powstania Listopadowego. Represje, znisz- czenia i grabieże będące konsekwencją zrywu niepodległościowego przyczyniły się do kolejnego kryzysu i spowolnienia gospodarczego. Ożywienie przyniosły lata 60. XIX wieku. Działania mające na celu mo- dernizację miasta zahamowały wydarzenia rewolucyjne z lat 1905-1907 oraz wybuch I wojny światowej. Okres międzywojenny to czas intensywnej odbudowy i dynamicznego rozwoju miasta. Po odzyskaniu niepodległości Lublin stał się stolicą centralnie położonego województwa, miastem o charakterze admi- nistracyjno-handlowym oraz ważnym ośrodkiem kulturalnym. Rozwój sukcesywnie modernizowanego miasta przerwała agresja niemiecka w 1939 roku i wybuch II wojny światowej. W okresie PRL Lublin stał się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych i akademickich w kraju, a liczba jego mieszkańców wzrosła ponad trzykrotnie w stosunku do 1939 roku. Dzisiejszy Lublin to dynamicznie rozwijające się mia- sto, największe w Polsce na wschód od Wisły, będące ważnym w skali kraju ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym i naukowym. Obchody 700-lecia nadania Lublinowi praw miejskich stały się okazją do podjęcia przez pracowników Urzędu Statystycznego w Lublinie prac nad zgromadzeniem danych i informacji statystycznych dotyczą- cych przeszłości miasta. Ich efektem jest niniejsza publikacja, zatytułowana „Historia Lublina w liczbach”. Przedstawiono w niej przebieg najważniejszych procesów oraz zjawisk społeczno-gospodarczych zacho- dzących na przestrzeni wieków w Lublinie. Historyczne dane liczbowe dotyczące miasta zostały zapre- zentowane w ujęciu chronologiczno-problemowym, przy uwzględnieniu najważniejszych okresów histo- rycznych w dziejach Polski i miasta oraz najbardziej istotnych obszarów życia społeczno-ekonomicznego. Wyrażam nadzieję, że „Historia Lublina w liczbach” okaże się wartościowym, interesującym i przydat- nym wydawnictwem, przybliżającym Czytelnikom przeszłość naszego miasta oraz problematykę jego rozwoju społeczno-gospodarczego w różnych okresach dziejowych. Dyrektor Urzedu Statystycznego w Lublinie dr Krzysztof Markowski Lublin, marzec 2018 r. Preface In Lublin’s rich 700-year history, the position of the city has changed many times. Periods of intense de- velopment and prosperity, in which Lublin, being a centre of state and church administration, was consi- dered as one of the most important and the most beautiful cities, intertwined with the difficult economic and political situation, resulting in stagnation, depopulation and recession of urban policy. The Lublin golden age, i.e. the period of dynamic development and prosperity of the city, is associated with the times of the Jagiellonian reign. Due to the favourable geopolitical conditions, Lublin has not only transformed into one of the key centres of trade but also became an arena for the most important state events. The period of the splendour of the city ended with a series of unfavourable political and economic events as well as wars of the mid-seventeenth century. The economic slump, war damage and numerous epidemics have led to the city’s decline for almost one and a half of the century. The difficult situation of the city also maintained in the first years of the Partitions. The slow but systematic development of the city observed in the first half of the 19th century was interrupted by the fall of the November Upri- sing. Repression, destruction and plunder as a consequence of the independence struggle contributed to the next crisis and economic slowdown. The recovery was brought about in the 1960s. Activities aimed at modernization of the city were stopped by revolutionary events from 1905-1907 and the outbreak of World War I. The interwar period was a time of intense reconstruction and dynamic development of the city. After regaining independence, Lublin became the capital of a centrally located province, a city of administrative and commercial character and an important cultural centre. The development of the gradually modernized city was interrupted by German aggression in 1939 and the outbreak of World War II. During the communist period, Lublin became one of the most important industrial and academic centres in the country. The number of inhabitants of the city increased more than threefold in relation to 1939. Today’s Lublin is a dynamically developing city, the largest one in Poland east of the Vistula River, being an important administrative, economic, cultural and scientific centre in the country. Celebrations of the 700th anniversary of granting municipal rights to Lublin became an opportunity for the employees of the Statistical Office in Lublin to work on gathering data and statistical informa- tion on the city’s past, resulting with this publication, entitled „History of Lublin in numbers”. It presents the most important processes and socio-economic phenomena occurring over the centuries in Lublin. Historical figures concerning the city have been presented according to the chronological and problema- tic criterion, taking into account the most important historical periods in the history of Poland and the city as well as the most important areas of socio-economic life. I express the hope that the „History of Lublin in numbers” will prove to be a valuable, interesting and useful release, familiarising readers with the past of our city and the problems of its socio-economic de- velopment in various historical periods. Director of the Statistical Office in Lublin Krzysztof Markowski, Ph.D. Lublin, March 2018 Spis treści Przedmowa ............................................................................................................................................................................... 3 Spis treści ................................................................................................................................................................................... 5 Spis tablic ................................................................................................................................................................................... 6 Objaśnienie znaków umownych .................................................................................................................................... 12 Objaśnienie skrótów ........................................................................................................................................................... 12 Wstęp ................................................................................................................................................. 13 Rozdział 1. Lata 1317-1795 ............................................................................................................... 14 1.1. Administracja ............................................................................................................................................................ 15 1.2. Ludność i terytorium .............................................................................................................................................. 25 1.3. Gospodarka ..............................................................................................................................................................
Recommended publications
  • Rodzicom 2 Katarzyna Kuras Współpracownicy I Klienci Augusta A
    Współpracownicy i klienci Augusta A. Czartoryskiego w czasach saskich 1 Rodzicom 2 Katarzyna Kuras Współpracownicy i klienci Augusta A. Czartoryskiego w czasach saskich 3 Kraków 2010 4 Katarzyna Kuras Recenzja Prof. dr hab. Mariusz Markiewicz Redakcja Zofia Wróbel Korekta Zofia Wróbel © Copyright by Uniwersytet Jagielloński © Copyright by Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” Publikacja wydana ze środków przeznaczonych na działalność statutową Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie ISBN 978-83-62261-09-3 Na okładce: fragment portretu Augusta A. Czartoryskiego. Obiekt pochodzi ze zbiorów Fundacji XX Czartoryskich. Projekt okładki Anna Siermontowska-Czaja Skład i łamanie Studio Poligraficzne Dorota Słomińska, Kraków tel.: 0602 677 488 Druk i oprawa Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego ul. Konfederacka 6, 30-306 Kraków; tel. (012) 266-40-00 Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” z siedzibą w Instytucie Historii UJ ul. Gołębia 13, 31-007 Kraków www.iagellonica.com.pl Współpracownicy i klienci Augusta A. Czartoryskiego w czasach saskich 5 SPIS TREŚCI WSTĘP... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7 1. PATRON I DWÓR . .. 15 1.1. August Aleksander Czartoryski — sylwetka patrona. .. 15 1.2. Dwór ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30 2. PODSTAWY MATERIALNE PATRONATU. 43 2.1. Geografia dóbr ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
    [Show full text]
  • The Jews in a Polish Private Town Hundert, Gershon David
    The Jews in a Polish Private Town Hundert, Gershon David Published by Johns Hopkins University Press Hundert, Gershon David. The Jews in a Polish Private Town: The Case of Opatów in the Eighteenth Century. Johns Hopkins University Press, 1991. Project MUSE. doi:10.1353/book.71395. https://muse.jhu.edu/. For additional information about this book https://muse.jhu.edu/book/71395 [ Access provided at 1 Oct 2021 04:32 GMT with no institutional affiliation ] This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. HOPKINS OPEN PUBLISHING ENCORE EDITIONS Gershon David Hundert The Jews in a Polish Private Town The Case of Opatów in the Eighteenth Century Open access edition supported by the National Endowment for the Humanities / Andrew W. Mellon Foundation Humanities Open Book Program. © 2019 Johns Hopkins University Press Published 2019 Johns Hopkins University Press 2715 North Charles Street Baltimore, Maryland 21218-4363 www.press.jhu.edu The text of this book is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/. CC BY-NC-ND ISBN-13: 978-1-4214-3628-9 (open access) ISBN-10: 1-4214-3628-0 (open access) ISBN-13: 978-1-4214-3626-5 (pbk. : alk. paper) ISBN-10: 1-4214-3626-4 (pbk. : alk. paper) ISBN-13: 978-1-4214-3627-2 (electronic) ISBN-10: 1-4214-3627-2 (electronic) This page supersedes the copyright page included in the original publication of this work. The Jews in a Polish Private Town JOHNS HOPKINS JEWISH STUDIES Sander Gilman and Steven T.
    [Show full text]
  • Z Dziejów Regionu I Miasta
    Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej Z dziejów regionu i miasta Rocznik 1/2010 Z dziejów regionu i miasta Rocznik 1/2010 Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej Z dziejów regionu i miasta Rocznik 1/2010 pod redakcją Tadeusza Wojewody Skarżysko-Kamienna 2010 Recenzent: prof. dr hab. Wojciech Iwańczak Zespół redakcyjny: Piotr Kardyś Tadeusz Wojewoda Krzysztof Zemeła Redaktor tomu: Tadeusz Wojewoda Korekta: Barbara Piątek Na okładce: osiedle Milica – opracowanie graficzne Paweł Rzuchowski ISBN 978-8-978-- Skład i druk: PiS Agencja Wydawniczo-Poligraficzna Barbara Piątek, Janusz Sieczka 26-110 Skarżysko-Kamienna, ul. Paryska 73 tel. 41 252 84 40, e-mail: [email protected] Rocznik Oddziału PTH w Skarżysku-Kamiennej, Z dziejów regionu i miasta, R. 1/2010 Oddział PTH w Skarżysku-Kamiennej Skarżysko-Kamienna 2010 Wstęp W 2007 r. powstał Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej integrujący rozproszone wcześniej miejscowe środowisko historyczne. Prowadzone przez jego członków działania mające na celu popularyzowanie historii regionalnej i aktywny udział w wydarzeniach o charakterze ogólnopolskim, zyskały nowe ramy organizacyjne i nowe możliwości. Od początku też, jednym z postula- tów było wydawanie periodyku naukowego, który mógłby prezentować wyniki badań historycznych istotnych dla terenu Skarżyska-Kamiennej i najbliższej okolicy na przestrzeni dziejów. Istotne było również zapro- szenie do współpracy przedstawicieli środowisk naukowych z kraju,
    [Show full text]
  • Studies on Female Patronage in the 17Th and 18Th Centuries Uniwersytet Pedagogiczny Im
    studies on female patronage in the 17th and 18th centuries Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Prace Monograficzne 890 studies on female patronage in the 17th and 18th centuries TRANSLATION Mariola Dyl-Wąsik, Paulina Mierzwa, Radosław Rozumowski EDITED BY Bożena Popiołek Urszula Kicińska Anna Penkała-Jastrzębska Agnieszka Słabyby 2019 © Copyright by Authors Kraków 2019 ISSN 0239-6025 ISBN 978-83-8084-271-7 e-ISBN 978-83-8084-272-4 DOI 10.24917/9788380842717 Reviewers: prof. dr hab. Marian Chachaj prof. dr hab. Filip Wolański Proofreading: Libron Layout and cover design: Libron On the cover: Portrait of Marianna Denhoff, née Bielińska by Antoine Pense, fot. Piotr Ceraficki (Łazienki Królewskie Museum in Warsaw) and graphics from: vecteezy.com Project funded by the National Science Center as part of the program no. UMO 2015/19/B/HS3/01797 “Benefactresses and clients. The specificity of women’s patronage and clients relations in the Saxon era” Wydawnictwo Naukowe UP 30-084 Kraków, ul. Podchorążych 2 tel./fax 12 662-63-83, tel. 12 662–67–56 e-mail: [email protected] http://www.wydawnictwoup.pl Table of contents 7 Introduction Natalia Starchenko 17 Patronage System as a Formal Power Mechanism in the Early Modern Polish-Lithuanian Commonwealth Natalia Biłous 37 Clientele of Tomasz Zamoyski in the Kyiv palatinate (in the light of correspondence 1619–1637) Rita Regina Trimoniene 59 An international noble family in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 16th and early 17th century Piotr Oczko 79 Some remarks from a completely different world. Could (female) patronage take place in the Dutch Republic? Karolina Kwaśna 91 And when he died, his widow continued the business… Widows from New England Dorota Żołądź-Strzelczyk 107 Influence of women on education in the modern age – family and social contexts Anna Szylar 119 “Let them diligently see the humors and fantasies of the founders so that they will not bring any turmoil to the monastery…” Women – founders of women’s monasteries in the 17th and 18th centuries.
    [Show full text]
  • STUDIA 16.Indb
    STUDIA Z DZIEJÓW I STUDIES IN HISTORY OF POLISH STATE AND LAW XVI STUDIA Z DZIEJÓW I KRAKÓW – LUBLIN – ŁÓdŹ 2013 Panu Profesorowi Adamowi Lityńskiemu Rada Wydawnicza Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego: Klemens Budzowski, Maria Kapiszewska, Zbigniew Maciąg, Jacek M. Majchrowski Komitet redakcyjny: Karolina Adamova (Czechy), Alfredas Bumblaukas (Litwa), Jevgenij Machovenko (Litwa), Jerzy Malec, Jacek Matuszewski, Michael Stolleis (Niemcy), Wojciech Witkowski, Wacław Uruszczak, Andriy Zajac (Ukraina), Andrzej Zakrzewski Redaktor naczelny: Jerzy Malec Artykuły pozytywnie do druku opiniowali: dr hab. Andrzej Dziadzio, prof. UJ, dr hab. Andrzej Zakrzewski, prof. dr hab. Dorota Malec, JUDr. Vilém Knoll, Ph.D. Redaktor statystyczny: Tadeusz Grabiński Sekretarz: Dorota Wiśniewska-Jóźwiak Tłumaczenia na język angielski: Piotr Krasnowolski Tłumaczenia na język niemiecki: Wojciech Rynduch-Walecki Okładka: Barbara Grzejszczak, Joanna Sroka (realizacja cyfrowa) Redaktor prowadzący: Halina Baszak-Jaroń Korekta: Kamila Zimnicka-Warchoł Tytuł finansowany przez: Krakowską Akademię im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Uniwersytet Łódzki Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Copyright© by Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Kraków 2013 ISSN: 1733-0335 Na zlecenie: Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Wydawca: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o.
    [Show full text]
  • Lodgings of Deputies at the Tribunal Crown in Lublin During Stanislaw August Period
    RES HISTORICA 50, 2020 DOI:10.17951/rh.2020.50.171-197 Kamil Jakimowicz (Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland) https://orcid.org/0000-0001-8529-1983 E-mail: [email protected] Lodgings of Deputies at the Tribunal Crown in Lublin During Stanislaw August Period Stancje deputatów na Trybunał Koronny w Lublinie w czasach stanisławowskich ABSTRACT Positioning of the Tribunal Crown in Lublin for the nobility from Lesser Poland pro- vince had a number of consequences for the city and its inhabitants. One of the most im- portant aspects related to this role was the need to provide accommodation for judges settling disputes in a noble supreme court. The term of office of the Tribunal Crown, lasting for several months each year, required the creation of conditions enabling a comfortable stay in the city. The Stanislaw August’s period brought a number of changes in this matter, mainly due to the introduction of payment for renting accommodation to deputies, which made this deal an opportunity to obtain financial benefits for people who own real estate in Lublin. In this text, I analyze legal provisions regulating issues related to the renting of ro- oms for deputies, shares in the market of representatives of burghers, nobility and clergy. PUBLICATION INFO e-ISSN: 2449-8467 ISSN: 2082-6060 THE AUTHOR’S ADDRESS: Kamil Jakimowicz, the Institute of History of the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, 4A Maria Curie-Skłodowska Square, Lublin 20-031, Poland SOURCE OF FUNDING: Statutory Research of the Institute of History of the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin SUBMITTED: ACCEPTED: PUBLISHED ONLINE: 2019.01.29 2020.01.15 2020.12.28 EDITORIAL WEBSITE OF THE JOURNAL: COMMITTEE E-mail: https://journals.umcs.pl/rh [email protected] 172 KJ AMIL AKIMOWICz I pay attention to their location in the city space, equipment, condition of the infrastructure and other factors determining the attractiveness of the offered apartments.
    [Show full text]