DRAGON QUEST III POLYBIUS LEGENDE: in Japan is het illegaal om op een LEGENDE: gemaakt door de doordeweekse dag een Dragon Quest-spel uit Amerikaanse regering als middel te brengen. voor gedachtencontrole. WAARHEID: toen Dragon Quest III op WAARHEID: Polybius zou in woensdag 10 februari 1998 in Japan werd uit- 1981 verschenen zijn in arcades gebracht, spijbelden veel kinderen en meldden in Oregon, VS, en spelers klaagden over BERZERK arbeiders zich masaal ziek. Als gevolg hiervan nachtmerries en misselijkheid. Er werd ook besloot de uitgever, Enix Corporation, andere beweerd dat spelers in de gaten werden LEGENDE: in de jaren 80 overleden DQ-spellen niet meer op een doordeweekse gehouden door mannen in zwarte pakken. verschillende mensen na het dag uit te brengen. Dit bleef tot 2012 beleid, Hoewel bedriegers nepmachines hebben spelen van het spelkastschietspel toen Dragon Quest X op een donderdag werd gemaakt om dit verhaal levend te houden, Berzerk. uitgebracht. De beperking was dus zelf opge- is er nooit een echte versie van dit spel WAARHEID: in 1981 stierf in Illinois, legd en nooit bepaald vanuit de overheid. gevonden. VS, een man na het spelen van Berzerk, maar het autopsierapport concludeerde, MADDEN NFL dat de man een zwak hart had. Jaren later, LEGENDE: alle coversterren uit de Ame- in 1988, werd een man in dezelfde speelhal rikaanse voetbalserie zijn door een vloek SPECIAL neergestoken na het spelen van Berzerk, getroffen. maar zijn dood had niets van doen met van de 19 spelers, die sinds het spel. Er werden geruchten verspreid WAARHEID: 1998 verschenen op een cover van Madden die probeerden andere sterfgevallen met NFL, hebben 17 lichamelijk letsel opgelo- Berzerk in verband te brengen, maar voor pen. Maar hoewel sommige sportfans in de geen daarvan is ooit bewijs geleverd. BROODJE- ­ verhalen over de ‘Madden-vloek’ trapten en een petitie opstelden om hun favoriete FOOTBALL MANAGER 2013 sterren van het omslag van het spel af te AAP­ houden, beargumenteerde uitgever EA dat LEGENDE: het managementsimulatiespel het normaal is dat profatleten tijdens het van Sports Interactive is het meest seizoen blessures op kunnen lopen. ­geplagieerde spel aller tijden. VERHALEN WAARHEID: in 2013 onthulde de Britse stu- KILLSWITCH Broodjeaapverhalen zijn net zo’n wezenlijk dio, dat FM 2013 door meer dit mysterieuze spel wist zichzelf na voltooiing en is onderdeel van het gamen geworden als agressieve dan 10,1 miljoen mensen LEGENDE: het . aliens en prinsessen in nood. Maar welke van deze illegaal was gedownload. duurste spel verkocht op een veiling schijnbaar onuitroeibare verhalen uit de annalen van Code verstopt in valse ver- WAARHEID: volgens de internetlegende produceerde het het gamen kunnen worden aangeduid als onzin en sies stelde SI in staat om de Russische Karvina Corporation slechts 5000 kopiën van haar welke zouden wel waar zijn? Gamerseditie zet zijn ip-adressen te achterhalen horroravontuur Killswitch uit 1989. Toen de Japanse Yamamoto rechercheurspet op… van mensen die met illegale Ryuichi in 2005 naar verluid $733.000 (€ 675.624) betaalde voor de versies speelden. Een illegale laatste gesealde kopie, was het enige dat de verzamelaar publiceerde een kopie was gedownload video van hemzelf, huilend achter zijn computer nadat het spel was gewist. vanuit het Vaticaan, de thuis- Er is echter geen enkel bewijs dat Killswitch heeft bestaan en er is nooit basis van de katholieke kerk! beeldmateriaal van een huilende Ryuichi gevonden. FINAL FANTASY VII LEGENDE: FFVII was het meest teruggebrachte videospel FALLOUT 3 POKÉMON nadat het in 1997 buiten Japan voor de playstation werd LEGENDE: gecodeerde TV-SERIE uitgebracht. berichten in Bethesda’s LEGENDE: een aflevering van deze tv-hit- WAARHEID: Sony in de VS spendeerde $100 miljoen RPG voorspellen de animatieserie had een golf van aanvallen (€ 92 miljoen) aan marketing voor een van de eerste buiten toekomst. tot gevolg. Japan uitgebrachte Final Fantasy RPG’s. Het meeste ging THE LEGEND WAARHEID: ingame- WAARHEID: toen ‘Electric Soldier Porygon’ naar flitsende tv-advertenties, die vooral de explosieve OF ZELDA radiostations zonden op 16 december 1997 in Japan werd uitge- tussenscènes toonden i.p.v. het langzame spelverloop. Als berichten in morsecode uit zonden, werden 685 jonge kijkers met aan- LEGENDE: een Majora’s Mask-cartridge in gevolg hiervan geeft anekdotisch bewijs aan dat FFVII in die blijkbaar de dood van de VS is vervloekt door kwade geesten. doeningen zoals aanvallen en misselijkheid groten getale door westerse spelers werd teruggebracht, tv-acteur Gary Coleman met spoed naar het ziekenhuis gebracht. die zich door de reclame misleid voelden en iets bevredi- WAARHEID: in 2010 kreeg een speler tijdens en de Deepwater Hori- Opgewonden animators wezen de vinger genders wilden. Wat hadden ze het mis, achteraf gezien... een garagesale een kopie van deze N64-klas- zon-olieramp voorspelden. op het stroboscoopeffect, dat was gebruikt sieker in zijn bezit van een griezelige oude Beide vonden plaats in om een explosie in cyberspace te laten zien. man. Na het laden van het spel gebeurden 2010, 2 jaar na het uitko- De aflevering werd nooit meer vertoond, er onheilspellende dingen: muziek werd men van het spel. Andere ook niet in aangepaste vorm. achterstevoren afgespeeld, uit het niets berichten kwamen niet uit, verschenen spookachtige figuren en Link, maar als Britney Spears in de held, vatte onverwachts vlam. Ondanks 2023 een Academy Award dat het een paranormaal forum bereikte, wint, zoals een inga- werd later onthuld me-bericht suggereert, dat het materiaal dan is deze stadslegende het resultaat was nog niet over. van uitgebreide ROM-hacking en videobewerking. 20 21 FANTASY LORD OF THE RINGS LotR, de roman die J.R.R. Tolkien schreef tussen 1937 en 1949, heeft bijna eigenhandig het moderne fantasy- genre gevormd. Veel spellen worden nu bevolkt door sluwe tovenaars, heldhaf- tige hobbits en verschrikkelijke orks.

Eerste gelicenseerde multiplayer-MOBA De multiplayer online battle arena (MOBA) is nog een jong genre en Meeste licenties in 1 videospel Meest kritisch Guardians of Middle-earth (Monolith, 2012) was de eerste die niet was gebaseerd In het tweede jaar na de uitgave van 27 ­geprezen LotR-spel op een spelserie. Twee teams kunnen kiezen uit verschillende ‘beschermers’ van september 2016 komen in de levendspeel- Tot op 27 maart 2017 had Snelste voltooiing van de Midden-aarde, waaronder de tovenaar Sauron en Frodo (onder midden). goedhit LEGO® Dimensions van TT Games de MMO The Lord of the Middle-earth: Shadow personages voor uit 28 franchises van Rings Online uit 2007 of Mordor derden. Hieronder zie je uit Tolkiens LotR (eerst met de subtitel Speler ‘FearfulFerret’ (VS) de elf Legolas (links) naast personages uit Shadows of Angmar) een voltooide op 19 november Jurassic World. GameRankings-score 2014 het open-worldactiespel van 86,89% behaald. Het Middle-earth: Shadow of overtrof de 86,55% die Mordor in 1 u 56 min 35 sec. De Middle-earth: Shadow run werd voltooid op de pc. of Mordor in 2014 behaalde maar net. Snelste voltooiing van LotR: The Return of the King De Australische strijder ‘Thinks The Clown’ vocht zich een weg door het aan MINIBYTES de film gekoppelde spel Lego-meesterbouwer Jonas van EA uit 2003 in 1 u Kramm (DLD) heeft met 2000 steentjes een volledig 30 min 55 sec, zoals werd werkende LotR-flipperkast vastgesteld door Speedrun. gebouwd. Het apparaat is 0,6 m com op 14 maart 2017. lang. De maker, een LotR-fan, De snelste voltooiing van vertelde tegen website The Bro- LotR: The Two Towers, thers Brick dat het bouwen hem precies 12 uur had gekost. de voorganger van The Meeste videospellen Return of the King, werd gebaseerd op een roman op 8 december 2016 In de roman The Hobbit uit 1937 bereikt in 57 min op de en het vervolg, LotR, schiep J.R.R. GameCube, door 'Blackpod' Tolkien de Midden-aarde, een van de meest uit Zweden. 'NEW WORLD verwonderende en vreemdste plaatsen in RECORRDDD!!!' riep hij de fictieve literatuur. Sinds 1982 hebben verheugd. Langstlopende MMORPG minstens 29 videospellen het daglicht ­gebaseerd op een boek gezien die zich afspelen in de magische Het op 24 april 2007 gelanceerde The Lord wereld van Tolkien, allen gekoppeld aan een of the Rings Online van Daybreak Game gebeurtenis uit LotR. Recente uitgaven zijn o.a. Hoogste legomodel Company had na 9 jaar 337 dagen, op Middle-earth: Shadow of Mordor (Warner Bros., in een videospel 27 maart 2017, nog weinig van zijn magie 2014, onder), waarvan het vervolg, Shadow of Ieder nieuw LEGO-spel verloren. Eerdere MMO-hits, zoals World of War (2017), het totaal op 30 titels zal brengen. bevat modellen die eerst Warcraft (2004) en EverQuest (1999) zijn met echte LEGO-steentjes veel verschuldigd aan Tolkiens romans. zijn gebouwd voordat ze 60 digitaal werden overgezet naar het spel. Tot op JAAR Bestverkopende hack-and-slash 27 maart 2017 was Saurons Het gat tussen de EA’s LotR: The Two Towers (2002), waarin toren Barad-dûr in LEGO gebeurtenissen in de ­scènes uit de eerste 2 LotR-films (2001–2002) The Lord of the Rings (TT romans De Hobbit en van Peter Jackson kunnen worden herbeleefd, Games, 2012) het grootste LotR, de tijdsperiode was op 27 maart 2017 al 6,65 miljoen keer model gemaakt voor een voor Middle-earth: verkocht volgens VGChartz. Het actiespel daagt spel. De constructie was Shadow of Mordor. spelers uit Saurons gemene hordes af te slach- 2,5 m hoog en bestond uit ten d.m.v. verschillende actiecombinaties. 53.673 steentjes.

40 41 LEGENDES TETRIS Alexey Pajitnov codeerde het eerste zwart-witte Tetris in 1984 op een Russische Elektronika 60- computer. De blokkenstapelende tegeltjespuzzel heeft in het vierde decennium van haar dominatie honderden varianten en imitaties opgeleverd.

Grootste videospelcollectie Meest gewonnen tegen de Master Tetribot MINIBYTES Op 12 januari 2016 bezat Joel Hopkins in Tetris Ultimate binnen 24 uur Wanneer je Tetris 3 maanden lang uit Victoria, Australië, welgeteld 17.446 Op 7–8 september 2016 registreerde serierecordbreker 1,5 uur per week speelt, zouden spellen. Hieronder bevindt zich ook een Isaiah TriForce Johnson (VS) in een 24 uur durende gebieden van de hersenen effi- ciënter kunnen worden en delen van de ultrazeldzame Japanse Mega livestream 614 overwinningen tegen Tetris Ultimate’s van de cerebrale cortex kunnen Drive-versies van Tetris (onder). AI-tegenstander Master Tetribot. Ze speelden tijdens dit verdikken. Dit waren de conclusies Joel, geboren en opgegroeid in gevecht in het 6 Columbus hotel in New York, VS, 1217 spel- uit een video uit 2015 van PBS Melbourne, Australia, is al langdurig len. TriForce beschreef zijn vijand in het spel voor twee spe- Digitals BrainCraft. een passievolle speler en verzamelaar. lers als ‘de snelste en moeilijkste CPU Tetris-tegenstander’. Zijn interesse begon rond zijn 6e jaar, eind jaren 70, met de Atari en Commo- dore 64. Rond zijn 19e werd verzame- Meest voltooide len een passie. Xbox-spelprestatie Onder zijn favorieten rekent hij De ‘Cluster Buster’ in Hexic o.a. Ghouls ’n Ghosts, Gradius, Cast- HD uit 2005 is tot op 21 levania: Symphony of the Night, maart 2017 gewonnen door Gran Turismo 3 en Gears of War 3. 259.383 spelers, volgens de Xbox-website TrueAchie- vements. Hexic HD is een tegelpaspuzzel, ontworpen door Alexey Pajitnov voor de Duurste Tetris Xbox Live Arcade. Op 2 augustus 2011 werd op eBay een Japanse Sega Mega Drive-versie van Tetris aangeboden voor $1 mil- joen (€ 920.000). Het was geplaatst Langstlopende door de Spaanse verkoper ‘shinsnk’, puzzelvideospel die het voor € 11.000 had gekocht. Tetris houdt het al Deze, een van de minder dan 10 32 jaar 191 dagen vol, bestaande kopieën van de Mega sinds het op 6 juni Drive-versie, was ook nog gesig- 1984 verschenen neerd door Alexey Pajitnov. originele Pajitnovs puzzelspel tot Scientific’sTetris Super Jackpot op 14 december 2016. Er zijn nu 220 officiële tetristitels op 65 plat- Kleinste tetrisspel Grootste tetrisspel forms en het is het Er was een microscoop nodig Op 15 september 2010 werd meest geporte spel. voor ‘microTetris’, gespeeld tijdens de televisieshow The op het departement Physics Gadget Show op Channel of Complex Systems op de 5 in Birmingham, GB, een Vrije Universeit in Amsterdam tetrisspel gespeeld met een 2 in november 2002. Het afmeting van 105,79 m . Grootste architectoni- maakte gebruik van glazen Het was gemaakt van 200 sche videospelweergave kraaltjes met een doorsnee verhuisdozen met daarin een Meest gewonnen Classic Tetris Professor Frank Lee (VS) van 1/1000ste millimeter fel licht. World Championship maakte een versie van Tetris die doorsnee. ‘De meest opval- Jonas Neubauer (VS, boven rechts) heeft het op 5 april 2014 werd gespeeld lende reactie’, zeiden makers Grootste officiële jaarlijkse Classic Tetris World Championship op 2 gevels van het 29 verdie- Joost van Mameren, Bram ­tetrisspeelkast 6 keer gewonnen, het recentst op 23 oktober pingen tellende Cira Centre in van den Broek en Theodoor Sega’s gigantische Tetris 2016, toen hij Jeff Moore (hierboven, links) Philadelphia, Pennsylvania, VS. Pielage, ‘was van de president Giant debuteerde in 2009 versloeg. De enige andere winnaar van het Het was gemaakt van ledlichten van de Harvard Tetris Society, in Japanse speelhallen en evenement, in Portland, Oregon, VS, was en besloeg een oppervlakte van die ons de titel Meester in hun is 1,6 m breed, 1,7 m diep en Harry Hong, die Neubauer in 2014 versloeg. 11.111,2 m2. 92 genootschap toekende.’ 2,2 m hoog. 93 superhelden! Snelste voltooiing van VIEWTIFUL JOE De voor een gemiddelde speler 8 uur durende trek­ MIX tocht werd op 7 mei 2014 door speler ‘Tminator64’ HELDEN HEB JE IN ALLE KLEUREN EN MATEN... (VS) ingekort tot 27 min EN SCHELPEN. VER WEG VAN DE PAGINA'S Hoogste score in WONDER PINK 23 sec. VAN MARVEL EN DC COMICS HEBBEN VELE Dit bereikte hij door de ANDERE HELDEN GEVOCHTEN OM HUN teenage mutant The Wonderful 101 Viewtiful Effects Power van WERELD TE BESCHERMEN TEGEN SLECHTE- ninja turtles: Echte naam: Mariana Kretzulesco de held zolang mogelijk RIKKEN EN KWAADAARDIGE GENIEËN. EN HUN turtles in time te behouden. Dat zorgde GEVECHTEN ZIJN VAAK GEWELDIG… Mike Waters (VS) gebruikte Beroep: gymnast, student, superhero voor de inschakeling van de slechts 1 credit om 340 pun­ Uit: Transsylvanië, Roemenië tijdmanipulatie, waarvoor ten te verdienen in Konami’s het spel werd geprezen. favoriete arcadespel uit Attributen: Unite Whip, gevoel voor mode INFO 1991. De score, behaald op Tegenstanders: The Guyzoch, Notoriyeah 3 maart 2016 tijdens de Slagvelden: New York (Ninja Galloping Ghost Arcade in Meest kritisch Turtles), Aarde tijdens WOIII Illinois, VS, is gecontroleerd (The Wonderful Ones), Planet Meeste optredens door Twin Galaxies. geprezen super- Popstar (Kirby), Movieland als stemacteur in helden-rpg (Viewtiful Joe) In de culthit Freedom Force superhelden- van Irrational uit 2002 videospel besturen spelers een bende Acteur Fred Tatasciore (VS) heeft Snelste voltooiing van helden als ze vechten tegen tot op 23 maart 2017 opgetreden in The Wonderful 101 (normaal) schurken, zoals Nuclear Win­ Op 19 februari 2017 versloeg 53 superheldenuitgaven. Hij spreekt vaak ter en Mr Mechanical. Het de Nederlandse speler zwaargewichten in, zoals de Hulk, Bane, spel haalt op GameRankings ‘Ricy0sma’ de buitenaardse Rhino, Thing, Dr Doom en Doomsday. Freds een score van 87,88%, geba­ organisatie ‘The GEATHJERK verdiensten omvatten Teenage Mutant seerd op 35 reviews, hoger Federation’ in 4 uur en 41 min Ninja Turtles: Mutants in Manhattan, The dan de bekendere RPG's 20 sec, zoals is bevestigd Wonderful 101, Viewtiful Joe 2, verschillende zoals X-Men Legends en City door Speedrun.com. ‘Een klein Spider-Man-, X-Men- en Batman-titels en of Heroes. persoonlijk record maar wel Injustice 2, dat in 2017 uitkomt. een leuke’, zei hij.

Grootste SUPERHElden- TEAM IN een VIDEOspel De gelederen van de Wii U-titel The Won- derful 101 (2013) van Platinum overtreffen de Fantastic Four, X-Men, Teen Titans en Justice League in aantal. Het spel bevat 100 helden, gezamenlijk bekend als The Wonderful Ones. Er zijn speculaties dat de ‘101’ in de speltitel refereert aan de 100 helden plus de speler. (Je kunt extra MINIBYTES personages ontgrendelen.) Saints Row IV (Deep Silver, De leider van de Wonderful Ones is 2013) markeerde een richtings­ Wonder-Red, oftewel The Crimson Fist. verandering voor deze bestsellerserie. Het 4e spel, dat ooit Hij is overdag een leraar genaamd Will Joe Madureira V&A begon als een gangfight in GTA, Wedgewood en ’s nachts een strijder met was een liefdevolle adaptie van het gigantische vuisten. Zijn partners zijn o.a. Joe is een voormalig stripverhaalschrijver/ superheldengenre, waarin de speler Wonder-Green, oftewel Jean-Sébastien kunstenaar-wordt-spelontwikkelaar van een Amerikaanse president met Renault en Wonder-Blue, oftewel Eliot Marvel. Zijn stripserie Battle Chasers werd superkracht is die de aarde moet redden van vreemdelingen! Hooker. door Airship Syndicate omgezet in een spel. GREEN’S UNITE GUN Hoe werd je stripverhaalschrijver? Ik liep stage bij Marvel. Ik was toen helemaal CHRISTINE DAA niet goed. Maar ze zagen potentie. Ze lieten IS VERNOEMD NAAR DE me Deadpool en Uncanny X-Men doen. HELDIN UIT DE PHANTOM OFE Waarom stapte je over naar spellen? THE OPERA Ik was altijd al een grote gamer. Ik heb waarschijnlijk alle consoles ooit gehad. De opwindende spellenindustrie riep me.

Nog tips om in deze industrie te geraken? Teken altijd en houd ervan! 118 119 © 2017 GUINNESS WORLD RECORDS LIMITED Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISBN: 978-90-261-4352-6 NUR: 530 GAMERSEDITIE 2018 Hoofdredacteur Uitgever Illustraties Indexeerder NEDERLANDSE UITGAVE Stephen Daultrey Jenny Heller Maltings Partnership Marie Lorimer Uitgeverij De Fontein, Plv. hoofdredacteur Head of Pictures & Design Hoofd productie Druk- en bindwerk Utrecht Stephen Fall Michael Whitty Patricia Magill MOHN Media Mohndruck GmbH, Gütersloh, Duitsland Layoutredacteur Beeldredacteur Productiemanager Bruno MacDonald Fran Morales Jane Boatfield

Bekijk de officiële Hoofdredacteur Beeldresearchers Productie-assistent website Craig Glenday Wilf Matos Thomas McCurdy guinnessworldrecords. Senior projectredacteur Talentresearchers Productieadviseurs com/gamers voor meer Adam Millward Jenny Langridge, Roger Hawkins, Dennis Thon, recordbrekende gamers. Victoria Tweedy Tobias Wrona Projectredacteur Ben Hollingum Ontwerp Reprografie ACCREDITATIE: Gary Harrod Res Kahraman bij Born Group Guinness World Records Proeflezen/feitencheck Limited heeft een Carim Valerio Assistentontwerper Fotografie Calvin North Paul Michael Hughes, zeer grondig systeem Proofreading Ranald Mackechnie, voor erkenning van Matthew White Bewerking illustraties Kevin Scott Ramos, records. Hoewel de Billy Waqar Ryan Schude grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht, kan de uitgever geen GUINNESS WORLD RECORDS verantwoordelijkheid CORPORATE OFFICE Social Media Manager: Dan Thorne Commercial Account Managers, MENA: Marketing Director: Hideki Naruse op zich nemen voor Global President: Alistair Richards Digital Video Producer: Matt Musson Khalid Yassine, Kamel Yassin Designer: Momoko Cunneen eventuele fouten in Junior Video Producer: Cécile Thai Official Adjudicators: Senior PR & Sales Promotion Manager: deze uitgave. Feedback Professional Services Front-End Developer: Alex Waldu Ahmed Gamal Gabr, Anna Orford, Brian Kazami Kamioka van onze lezers is altijd Chief Financial Officer: Alison Ozanne Brand & Consumer Product Marketing Sobel, Glenn Pollard, Jack Brockbank, B2B Marketing Manager PR & Financial Controller: Andrew Wood Manager: Lucy Acfield Lena Kuhlmann, Lorenzo Veltri, Lucia Advertising: Asumi Funatsu welkom. Accounts Receivable Manager: B2B Product Marketing Manager (Live Sinigagliesi, Paulina Sapinska, Pete Project Manager Live Events: Lisa Gibbs Events): Louise Toms Fairbairn, Pravin Patel, Richard Stenning, Aya McMillan Guinness World Records Finance Managers: B2B Product Marketing Manager (PR & Kevin Southam, Rishi Nath, Seyda Digital & Publishing Content Manager: Jaimie-Lee Emrith, Daniel Ralph Advertising): Emily Osborn Subasi-Gemici, Sofia Greenacre, Solvej Takafumi Suzuki Limited maakt geen Assistant Accountants: Product Marketing Executive: Malouf, Swapnil Dangarikar Commercial Director: aanspraak op rechten, Jess Blake, Yusuf Gafar Victor Fenes Vihag Kulshrestha titels of belangen van Accounts Payable Clerk: Designer: Rebecca Buchanan Smith NOORD- EN ZUID-AMERIKA Account Managers: de handelsmerken van Tajkiya Sultana Junior Designer: Edward Dillon SVP Americas: Peter Harper Takuro Maruyama, Accounts Receivable Clerk: VP Marketing & Commercial Sales: Masamichi Yazaki anderen die in dit boek Jusna Begum EMEA & APAC Keith Green Senior Account Executive: zijn gereproduceerd. Trading Analysis Manager: SVP EMEA APAC: Nadine Causey VP Publishing Sales, Americas: Daisuke Katayama Elizabeth Bishop Head of Publishing Sales: John Pilley Walter Weintz Account Executive: Minami Ito General Counsel: Raymond Marshall Key Accounts Manager: Caroline Lake Director of Latin America: Official Adjudicators: Justin Patterson, © 2017 Guinness World Legal Counsel: Terence Tsang Publishing Rights and Export Manager: Carlos Martinez Mai McMillan, Gulnaz Ukassova, Records Limited, een Junior Legal Counsel: Xiangyun Rablen Helene Navarre Head of Brand Development, West Rei Iwashita bedrijf van de Jim Paralegal: Michelle Phua Distribution Executive: Coast: Kimberly Partrick Global HR Director: Alice Oluyitan Head of Commercial Sales: GROOT-CHINA Pattison Group Farrella Ryan-Coker Head of Commercial Accounts & Nicole Pando President: Rowan Simons HR Assistant: Mehreen Saeed Licensing: Sam Prosser Senior Account Manager: General Manager, Greater China: Office Manager: Jackie Angus Business Development Managers: Ralph Hannah Marco Frigatti Director of IT: Rob Howe Lee Harrison, Alan Southgate Account Managers: Alex Angert, VP Commercial, Global & Greater IT Manager: James Edwards Commercial Account Managers: Jessica Giovanni Bruna, Mackenzie Berry China: Blythe Fitzwiliam Developers: Cenk Selim, Lewis Ayers Rae, Inga Rasmussen, Sadie Smith, Fay Project Manager: Casey DeSantis Senior Account Manager: Desktop Administrator: Edwards PR Manager: Kristen Ott Catherine Gao Alpha Serrant-Defoe Country Representative – Business Assistant PR Manager: Senior Project Manager: Analyst / Tester: Céline Bacon Development Manager, India: Elizabeth Montoya Reggy Lu Global SVP Records: Marco Frigatti Nikhil Shukla PR Coordinator: Sofia Rocher Account Manager: Chloe Liu Head of Category Management: PR Director: Jakki Lewis Digital Coordinator: External Relations Manager: Jacqueline Sherlock Senior PR Manager: Doug Male Kristen Stephenson Dong Cheng Information & Research Manager: B2B PR Manager: Melanie DeFries Publishing Sales Manager: Digital Business Manager: Carim Valerio International Press Officer: Lisa Corrado Jacky Yuan RMT Training Manager: Amber-Georgina Gill Marketing Manager: Morgan Kubelka Head of RMT: Charles Wharton Alexandra Popistan Head of Marketing: Consumer Marketing Executive: Records Manager: Alicia Zhao Category Managers: Adam Brown, Justine Tommey / Chriscilla Philogene Tavia Levy Records Manager / Project Tripp Yeoman, Victoria Tweedy Senior B2B Marketing Manager: Senior Records Manager, North Co ‑ordinator: Fay Jiang Category Executive: Danielle Kirby Mawa Rodriguez America: Hannah Ortman HR & Office Manager: Tina Shi Records Consultant: Sam Mason B2C Marketing Manager: Senior Records Manager, Latin Office Assistant: Kate Wang Christelle Betrong America: Raquel Assis Head of Marketing: Wendy Wang Global Brand Strategy Content Marketing Executive: Imelda Records Managers, North America: B2B Marketing Manager: Iris Hou SVP Global Brand Strategy: Ekpo Michael Furnari, Kaitlin Holl, Digital Manager: Lily Zeng Samantha Fay Head of Records Management, APAC: Kaitlin Vesper Marketing Executive: Tracy Cui Brand Manager: Juliet Dawson Ben Backhouse Records Manager, Latin America: PR Manager: Ada Liu VP Creative: Paul O’Neill Head of Records Management, Europe: Sarah Casson Content Director: Angela Wu Head of Global Production Delivery: Shantha Chinniah HR & Office Manager: Kellie Ferrick Official Adjudicators: Alan Pixsley Records Managers: Mark McKinley, Official Adjudicators, North America: Brittany Dunn, Joanne Brent, Christopher Lynch, Matilda Hagne, Michael Empric, Philip Robertson, John Garland, Maggie Luo, Global Product Marketing Daniel Kidane, Sheila Mella Christina Flounders Conlon, Jimmy Peter Yang VP Global Product Marketing: Records Executive: Megan Double Coggins, Andrew Glass, Mike Janela Katie Forde Senior Production Manager: Official Adjudicators, Latin America: Director of Global TV Content & Sales: Fiona Gruchy-Craven Natalia Ramirez Talero, NEDERLANDSE EDITIE Rob Molloy Project Manager: Carlos Tapia Rojas Productie: Fontline, Nijmegen Senior TV Distribution Manager: Cameron Kellow Vertaling: Bart Roelofs voor Fontline Paul Glynn Country Manager, MENA: Talal Omar JAPAN Redactie en eindredactie: Hessel Senior TV Content Executive Head of RMT, MENA: Samer Khallouf VP Japan: Erika Ogawa Leistra, Fontline & Production Co-ordinator: Records Manager, MENA: Office Manager: Fumiko Kitagawa Technische controle: Peter Firet, Jonathan Whitton Hoda Khachab Director of RMT: Kaoru Ishikawa De Fontein Head of Digital: Veronica Irons B2B Marketing Manager, MENA: Records Managers: Mariko Koike, Proeflezer: Mirjam Hoekstra, De Fontein Online Editor: Kevin Lynch Leila Issa Yoko Furuya Zetwerk: Bart Roelofs en Marc Online Writer: Rachel Swatman Records Executive: Koma Satoh Regenboog, Fontline

In de Nederlandstalige editie van deze uitgave wordt zo veel mogelijk gebruikgemaakt van het metrieke stelsel. Bedragen zijn waar mogelijk vermeld in euro’s. In sommige gevallen worden bedragen in dollars of andere lokale munteenheden vermeld. Als bij een record een datum wordt genoemd, dan is het bedrag berekend naar de waarde van het geld op dat moment. Wanneer alleen het jaartal bekend is, wordt de wisselkoers berekend met als uitgangspunt 31 december van dat jaar. Win eerst deskundig advies in alvorerns een record te breken of een nieuw record te vestigen. Alle recordpogingen geschieden volledig op eigen risico. Guinness World Records Limited en de uitgever hebben complete zeggenschap over het al dan niet publiceren van een record. Als houder van een Guinness World Record ben je niet verzekerd van een vermelding in dit boek.