BURMISTRZ MIASTA ZB ĄSZYNEK

ZB ĄSZYNEK

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRSZENNEGO MIASTA I GMINY ZBASZYNEK ZMIANA ( TEKST JEDNOLITY)

ZAŁ ĄCZNIK NR 3 DO UCHWAŁY NR ……./……../12 RADY MIEJSKIEJ W ZB ĄSZYNKU Z DNIA ………………. 2012 R.

STUDIUM UCHWALONE UCHWAŁ Ą NR XVII / 77 / 2000 RADY MIEJSKIEJ W ZB ĄSZYNKU W DNIU 11 MAJA 2000

ZMIENIONE UCHWAŁ Ą NR XLVIII / 39 / 2010 RADY MIEJSKIEJ W ZB ĄSZYNKU W DNIU 24 CZERWCA 2010

ZMIENIONE UCHWAŁ Ą NR …………./……../ 2012 RADY MIEJSKIEJ W ZB ĄSZYNKU W DNIU ………………. 2012

ZAWARTO ŚĆ STUDIUM 2

ZAWARTO ŚĆ STUDIUM

I WPROWADZENIE 4 - Charakterystyka studium, 4 - Aspekty prawne i formalne, 4 - Zespół autorski 4 - Informacja porz ądkowa 4 - Aspekty formalne 5

II UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 6 - Wst ęp, 6 - Uwarunkowania zewn ętrzne, 6 - Uwarunkowania środowiska przyrodniczego, 7 - Uwarunkowania środowiska kulturowego, 13 - Uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne, 19 - Uwarunkowania zwi ązane z infrastruktur ą techniczn ą, 20 - Uwarunkowania społeczno gospodarcze, 27 - Uwarunkowania strukturalne, 29 - Uwarunkowania formalno-prawne, 29

III KIERUNKI ZAGOPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 31 - Cele przestrzenne, 31 - Główne funkcje i cele funkcjonalne, 31 - Infrastruktura techniczna, 35 - Problematyka komunikacyjna , 40 - Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego 42 - Ochrona i kształtowanie środowiska kulturowego 45 - Realizacja polityki przestrzennej 49 - Cz ęść graficzna (ujednolicony rysunek studium w skali 1:10000)

ZAWARTO ŚĆ STUDIUM 3

IV DOKUMENTY FORMALNO-PRAWNE - uchwała Rady Miejskiej w Zb ąszynku w sprawie uchwalenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Zb ąszynek, - uchwał ą Rady Miejskiej w Zb ąszynku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia studium, - wnioski do studium - opinie wła ściwych organów - uchwała Nr XXXVII/40/2009 Rady Miejskiej w Zb ąszynku z dnia 27 sierpnia 2009 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Zb ąszynek w obr ębie wsi Kosieczyn - Uchwała nr …………………2012 Rady Miejskiej w Zb ąszynku z dnia …………………………….. 2012 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Zb ąszynek

WPROWADZENIE DO STUDIUM 4

WPROWADZENIE

Charakterystyka Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest studium podstawowym dokumentem planistycznym, słu Ŝą cym do okre ślenia strategicznego rozwoju przestrzennego gminy Zb ąszynek na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. Stanowi dokument zawieraj ący syntetyczny zestaw podstawowych informacji na temat środowiska przyrodniczego i kulturowego, stanu zagospodarowania przestrzennego a tak Ŝe funkcjonowanie systemów komunikacyjnych i infrastruktury przestrzennej. Okre śla działania, zmierzaj ące do zmiany istniej ącego zagospodarowania przestrzennego w stan oczekiwany i te, które maj ą wywoła ć po Ŝą dane zmiany struktury przestrzennej, w okre ślonych obszarach. Uwzgl ędnia uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej pa ństwa. Studium stanowi podstaw ę do sporz ądzania i koordynacji planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego. Studium nie jest przepisem gminnym i nie stanowi podstawy do wy-dania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Uchwalone przez Rad ę Miejsk ą z Zb ąszynku, stanowi zobowi ązanie własne samorz ądu miasta i gminy do prowadzenia okre ślonej polityki przestrzennej. Zgromadzony materiał w studium mo Ŝe by ć wykorzystywany równie Ŝ do promocji miasta i gminy, sporz ądzania ró Ŝnego rodzaju programów oraz do opracowania ofert inwestycyjnych.

Aspekty W celu okre ślenia polityki przestrzennej gminy i miasta Zb ąszynek Rada prawne Miejska w Zb ąszynku podj ęła uchwał ę nr IX / 22 / 99 z dnia 16 czerwca 1999r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zb ąszynek. Uchwał ą Nr XXXVII/40/2009 r. z dnia 27 sierpnia 2009 r. Rada Miejska w Zb ąszynku zobowi ązała Burmistrza Zb ąszynka do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Zb ąszynek w obr ębie wsi Kosieczyn.

Zespół Prace projektowe powierzone zostały Przedsi ębiorstwu Usługowo- autorski Produkcyjnemu „Kapitol” z Zielonej Góry. Zespół autorski: Projektanci: arch. Julita Zdrzalik Rogó Ŝ arch. Bogdan Rogó Ŝ Współpraca mgr in Ŝ. Kinga Bułhak-Wołkowska autorska: mgr Jolanta Zdrzalik-Bułhak arch. Piotr Rogó Ŝ Zmian ę studium Z 2012 r. przygotowało Przedsi ębiorstwo Usługowo – Produkcyjne „Kapitol” z Zielonej Góry w składzie: - arch. Bogdan Rogó Ŝ nr uprawnie ń 1085/90 Z-225 - mgr in Ŝ. Kinga Bułhak - Wołkowska WPROWADZENIE DO STUDIUM 5

Informacja Zmiany w cz ęś ci tekstowej stanowi ącej zał ącznik nr 1 do uchwały Nr porz ądkowa …………………/2012 Rady Miejskiej w Zb ąszynku z dnia …………………2012 r. oznaczono w tek ście jednolitym wytłuszczonym drukiem.

Aspekty Dokument opracowano wykorzystuj ąc plany miejscowe, programy i formalne opracowania studialne b ędące w dyspozycji administracji i instytucji lokalnych, oraz wojewódzkich w tym projekt strategii rozwoju woje-wództwa lubuskiego, projekt studium zagospodarowania przestrzennego województwa zielonogórskiego. Studium było konsultowane z radami samorz ądowymi, zainteresowanymi osobami i Instytucjami na etapie formułowania uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 6

UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Wst ęp Studium okre śla uwarunkowania polityki przestrzennej, to znaczy czynniki i przesłanki niezale Ŝne od władz gminy, które wymagaj ą uwzgl ędnienia w polityce przestrzennej. Uwarunkowania wynikaj ą z obecnego i przewidywanego wyst ępowania rzeczywistych zjawisk takich jak np. uwarunkowania strukturalne, cechy fizjograficzne, stan zainwestowania itp. Uwarunkowania wynikaj ą z przepisów szczególnych, z ponadlokalnych zada ń publicznych, które władze gminy s ą zobowi ązane realizowa ć, konfliktów społecznych, opinii u Ŝytkowników terenów.

UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE

Uwarunkowania Gmina Zb ąszynek poło Ŝona jest w środkowo-wschodniej cz ęś ci województwa strukturalne lubuskiego w powiecie świebodzi ńskim. Od wschodu graniczy z województwem wielkopolskim. Otoczona jest gminami Szczaniec, Babimost, Zb ąszy ń i Trzciel. Atuty rozwoju gospodarczego i przestrzennego gminy to blisko ść przyszłej autostrady A-2 (Berlin-Warszawa), magistrali kolejowej Warszawa-Berlin przebiegaj ącej przez gmin ę Zb ąszynek i lotniska w Babimo ście.

Uwarunkowania Gmina Zb ąszynek poło Ŝona jest w środkowo-wschodniej cz ęś ci województwa społeczno lubuskiego w powiecie świebodzi ńskim. Od wschodu graniczy z gospodarcze województwem wielkopolskim. Otoczona jest gminami Szczaniec, Babimost, Zb ąszy ń i Trzciel. Atuty rozwoju gospodarczego i przestrzennego gminy to blisko ść przyszłej autostrady A-2 (Berlin-Warszawa), magistrali kolejowej Warszawa-Berlin przebiegaj ącej przez gmin ę Zb ąszynek i lotniska w Babimo ście.

Uwarunkowania Warunki przyrodnicze w zasadzie nie stanowi ą naturalnych granic gminy. przyrodnicze i Jedynym wyj ątkiem jest granica po stronie zachodniej wzdłu Ŝ rzeki Gniła kulturowe Obra i Kanału Obry Leniwej. Du Ŝe kompleksy le śna wzdłu Ŝ wschodniej i zachodniej granicy gminy stanowi ą barier ę dla powi ąza ń zewn ętrznych. W najbli Ŝszym otoczeniu gminy brak znacz ących obiektów kulturowych.

Uwarunkowania Miasto posiada dogodne poł ączenia kolejowe w kierunku na Pozna ń, Zielon ą techniczne Gór ę, Świebodzin, Mi ędzyrzecz. Szlak kolejowy w kierunku na Pozna ń i Świebodzin jest o znaczeniu mi ędzynarodowym. W kierunku na Zielon ą Gór ę o znaczeniu krajowym, a w kierunku Mi ędzyrzecza o znaczeniu lokalnym. Gmina powi ązana jest z otoczeniem: - drog ą wojewódzk ą Smardzewo-Zb ąszy ń, z odgał ęzieniem na Babimost i drogami powiatowymi ze Szcza ńcem, Trzcielem, - liniami energetycznymi o znaczeniu regionalnym z Nowym Tomy ślem i Świebodzinem, - magistral ą gazoci ągu średniego ciśnienia ze Zb ąszynia, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 7

- łączami telekomunikacyjnymi elektronicznymi praktycznie z całym światem,

Współpraca Gmina współpracuje z partnerskim miastem Bedum (Holandia). Utrzymuje zagraniczna kontakty kulturalne z niemieckimi miastami Porta Westfalica i Morsum. Zakres i krajowa współpracy pomimo Ŝe jest ograniczony ma wpływ na Ŝycie w gminie. Gmina czynnie uczestniczy w pracach Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr, Stowarzyszenia Gmin RP Regionu Kozła. Nale Ŝy do Zwi ązku Miast Polskich, Stowarzyszenia Gmin RP.

UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

Geomorfologia Gmina poło Ŝona jest w makroregionie Pojezierze Lubuskie, w mezoregionie Bruzda Zb ąszy ńska oraz w niewielkim fragmencie mezoregionu Wzgórza Osie ńsko-Sulechowskie. Pod wzgl ędem geomorfologicznym jest to południowy fragment Wysoczyzny Lubuskiej. Na omawianym terenie mo Ŝna wydzieli ć nast ępuj ące mikroregiony o ró Ŝnych typach rze źby: - Obni Ŝenie Gniłej Obry (zachodnia cz ęść gminy), - Wał Zb ąszynkowski ( środkowa cz ęść gminy), - Obni Ŝenie Obrza ńskie (wschodnia cz ęść gminy), - Wał Raków-Podmokle (południowo-zachodnia cz ęść gminy).

Rze źba Ukształtowanie powierzchni zostało dokonane podczas ostatniego terenu zlodowacenia. Charakteryzuje si ę obszarami pagórków moren czołowych oraz polami sandrowymi. Wi ększo ść obszaru zajmuj ą rozległe płaskie lub faliste równiny morenowe rozci ęte dolinami rzecznymi. Wał Zb ąszynkowski cechuje lekko falisty typ rze źby. Wzdłu Ŝ drogi Zb ąszynek-Rogoziniec przebiega powierzchniowy dział wody. Teren opada łagodnie na wschód i zachód od obni Ŝenia Gniłej Obry (Rów Brójecki). Wał Zb ąszynkowski odcina wyra źna kraw ędź terenowa o wysoko ści około 5,0m, porozcinana licznymi dolinami erozyjnymi prowadz ącymi wod ę w okresie silnych ulew lub roztopów. Obni Ŝenie Gniłej Obry to rozległ ą równina poło Ŝona na wysoko ści 55 ÷70mnpm gdzie spadki nie przekraczaj ą 2%, gdzie wyst ępuj ą liczne niewielkie zagł ębienia bezodpływowe. W cz ęś ci wschodniej Wał Zb ąszynkowski ograniczony jest mało wyra źną kraw ędzi ą porozcinan ą suchymi dolinkami erozyjnymi od Obni Ŝenia Obrza ńskiego. Ta jednostka morfologiczna reprezentuje typ rze źby równiny sandrowej poło Ŝonej na poziomie 50 ÷60mpm. Fragment Wzgórz Osie ńsko-Sulechowskich oscyluje w granicach rz ędnych 65 ÷105mnpm, a nachylenie stoków osi ąga miejscami 15%.

Budowa Gmina poło Ŝona jest w obszarze Monokliny Przedsudeckiej zbudowanej ze geologiczna skał jurajskich i kredowych. Nad nimi zalega kompleks osadów trzeciorz ędowych o mi ąŜ szo ści 200 ÷300m, reprezentowanych głównie przez UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 8

osady mioce ńskie wykształconych w postaci piasków, pyłów, mułów i w ęgla brunatnego. Do gł ęboko ści 120 ÷150ppt budow ę geologiczn ą reprezentuj ą utwory czwartorz ędowe (plejstocenu i holcenu). Wykształcone w postaci glin piaszczystych piasków gliniastych, pyłów, piasków, pospółek i Ŝwirów. Do gł ęboko ści ∼40mppt, zalegaj ą utwory nieprzepuszczalne. Pod nimi zalegaj ą utwory piaszczysto-Ŝwirowe o mi ąŜ szo ści do 30,0m.

Gleby We wschodniej i centralnej cz ęś ci gminy przewa Ŝaj ą gleby bielicowe lekkie i średnie, wytworzone z piasków i glin zwałowych. Cz ęść zachodni ą, dolin ą Gniłej Obry zajmuj ą gleby bagienne, (torfowe i murszowe). Gleby orne zajmuj ą powierzchni ę 4327ha. Ich bonitacja przedstawia si ę nast ępuj ąco: - klasa II - 7ha - 0,2%, - klasa IIIA - 455ha - 10,5%, - klasa IIIB - 1297ha - 30,1%, - klasa IVA - 1005ha - 23,2%, - klasa IVB - 574ha - 13,3%, Razem gleby obj ęte ochron ą stanowi ą 77,3%. Gleby słabe: - klasa V - 727ha - 15,7%, - klasa VI - 252ha - 5,8%, - klasa VIZ - 10ha - 0,2%, Razem gleby nie obj ęte ochron ą stanowi ą 22,7%. Przewa Ŝaj ą wyra źnie gleby chronione. Powierzchnia u Ŝytków zielonych wynosi 904 ha z czego wi ększo ść znajduje si ę w czwartej 53,5% i trzeciej 34,6% klasie bonitacyjnej co równie Ŝ stwarza dobre warunki nie tylko dla rolnictwa, ale i zbiorowisk ro ślinnych i fauny Ŝyj ącej na tych ł ąkach. Gleby na Wale Zb ąszynkowskim wymagaj ą nawodnienia bo wykazuj ą tendencje do przesusze ń. Gleby lekkie zajmuj ą 66% i w wi ększo ści s ą nadmiernie zakwaszone (57% powierzchni). Niska jest zasobno ść gleb w magnez (59,4% powierzchni). Nale Ŝy podkre śli ć Ŝe bonitacja gleb gminy jest wysoka, gdy Ŝ wynosi 52,8 punktów. Charakterystyczny jest du Ŝy udział gruntów pod lasami 38.2%, u Ŝytki rolne zajmuj ą 50.7% powierzchni gminy. UŜytkowanie gruntów przedstawia si ę nast ępuj ąco: - uŜytki rolne 4839,0ha w tym ł ąki 750,0ha, pastwiska 89,0ha, grunty orne 4000,0ha, - grunty pod lasami 3608,0ha, - grunty pod wodami 46,0ha, - grunty zainwestowane 850,0ha Obserwuje si ę stopniow ą degradacj ę gleb na pastwiskach pozostaj ących odłogiem w Obni Ŝeniu Gniłej Obry. Ł ąki nie s ą koszone, stosunki wodne UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 9

ulegaj ą pogorszeniu. Na skarpach o du Ŝych spadkach miejscami mo Ŝna zauwa Ŝyć ślady erozji. Zjawisk zmniejszania areałów u Ŝytków rolnych z tytułu ich zaj ęcia pod nowe inwestycje wyst ępuj ą na niewielk ą skal ę, wyj ątkiem jest rejon Chlastawy. W pobli Ŝu wysypisk śmieci nast ąpiło lokalne zniszczenie gleby.

Wody Pagórki w środkowym pasie obszaru gminy wyznaczaj ą dział wodny powierzchniowe pomi ędzy zlewni ą rzeki Obrzycy a zlewni ą rzeki Północny Kanał Obry. Przepływaj ąca wzdłu Ŝ zachodniej granicy rzeka Gniła Obra stanowi lewostronny dopływ Obrzycy. Dopływa do niej Kanał Obry Leniwej, Rów ze Smardzewa oraz rzeka Lubnica. Sie ć hydrograficzna w płaskiej dolinie Gniłej Obry jest bogata w rowy melioracyjne i małe oczka wodne. Na Wale Zb ąszy ńskim sie ć hydrologiczna jest uboga i stanowi ą j ą nieliczne rowy i stawy. Fragment wschodniej granicy gminy przecina rzeka Obra. Rzeki Obra i Gniła Obra prowadz ą wody zaliczane do II ÷III klasy czysto ści. Są one zanieczyszczone ponadnormatywnie pod wzgl ędem fizyczno- chemicznym jak i bakteriologicznym. Zagro Ŝeniem jest odprowadzenie rowami otwartymi wód opadowych z terenów PKP w kierunku lagun po stronie wschodniej miasta i w kierunku rzeki Gniła Obra. Zarz ądzeniem nr 76/81 Wojewody Zielonogórskiego z 11.12.1981r w sprawie ustanowienia strefy ochronnej uj ęcia wody rzeki Obrzycy dla Zielonej Góry wyznaczono na terenie gminy podstrefy ochrony po średniej II i IV.

Wody Na terenie gminy u Ŝytkowym poziomem wodono śnym jest poziom podziemne czwartorz ędowy na gł ęboko ści 50 ÷65mppt, ze spadkiem lustra wody w kierunku wschodnim i zachodnim. Na Wale Zb ąszynkowski wody ujmowane są z przewarstwie ń piaszczysto-Ŝwirowych pomi ędzy warstwami mi ędzyglinowymi (rejon Zb ąszynka i Dąbrówki). W rejonie Starego Dworu nie stwierdzono czwartorz ędowych poziomów wodono śnych z powodu zaburze ń glaciotektonicznych utworów miocenu i starszego plejstocenu. W obni Ŝeniu rzeki Gniłej Obry woda ujmowana jest z warstwy mi ędzyglinowej, gdy Ŝ poziom piasków górnych jest zbyt małej mi ąŜ szo ści. Woda odpowiada wymogom sanitarnym dla wody pitnej po niewielkim uzdatnieniu z uwagi na fakt wyst ępowania zwi ązków Ŝelaza i manganu. S ą to wody słodkie, średnio twarde, o dobrych parametrach fizykochemicznych i bakteriologicznych. Na gł ęboko ści 5 ÷20mppt. wyst ępuje woda gruntowa w wyniku przes ącze ń z powierzchni ziemi i ujmowana jest studniami gospodarczymi. Teren gminy obj ęty jest du Ŝą regionaln ą struktur ą hydrologiczn ą tzw. Wielkopolsk ą Dolin ą Kopaln ą zaliczon ą do Głównych Zbiorników Wody Podziemnej (GZWP) pod numerem 144. Zbiornik zasilany jest ze strefy na linii Sulechów-Świebodzin, rzeka Obra.

Melioracja Stan obecny koryt rzecznych i rowów w dolinie Gniłej Obry został ukształtowany w wyniku kompleksowej melioracji przeprowadzonej w I UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 10

połowie XX w. W latach 1960 ÷1970 koryta rzek ł ącznie z sieci ą rowów były kompleksowo odbudowane. Aktualnie rowy melioracyjne s ą zaniedbane, brak jest śladów konserwacji, s ą wypłycone i zamulone, zaro śni ęte ro ślinno ści ą wodn ą, a skarpy zakrzaczone. Obiekty in Ŝynierskie znajduj ą si ę w ró Ŝnym stanie technicznym. Remontów wymagaj ą mosty na rzece Gniła Obra, za wyj ątkiem mostu kolejowego i mostu w ci ągu drogi krajowej w Kr ęcku Urz ądzenia na kanale Obry Leniwej (przepusty, jazy) s ą zbyt w ąskie i w złym stanie technicznym. Koryto Kanału jest mocno zniekształcone. Ta sytuacja powoduje podtapianie przyległych u Ŝytków przy wy Ŝszym stanie wody. Obszar zmeliorowanych u Ŝytków zielonych wynosi 704ha w tym zdrenowanych jest 162ha gruntów ornych, oraz 1ha u Ŝytków rolnych. Obszar zmeliorowanych gruntów ornych wynosi 32ha.

Warunki Analizowany obszar znajduje si ę w strefie klimatu umiarkowanego w zasi ęgu klimatyczne wpływów oceanicznych. Sytuacj ę charakteryzuj ą nast ępuj ące wybrane elementy klimatyczne: - średnia roczna temperatura +8,2 °C, najzimniejszego miesi ąca -1,9 °C (Luty), najcieplejszego miesi ąca +18,2 °C (Lipiec), - średnia liczba dni pogodnych 60, średnia liczba dni pochmurnych 108, - średni opad roczny 550mm, wilgotno ść powietrza w granicach 80%, - średni okres wegetacji wynosi 223 dni i jest stosunkowo długi. Cz ęsto zimy s ą ciepłe i wilgotne co spowodowane jest cyrkulacj ą zachodni ą (oceaniczn ą), a mro źne cyrkulacj ą wschodni ą (kontynentaln ą). Przewa Ŝaj ą wiatry zachodnie i północno-zachodnie. W klimacie lokalnym widoczne jest zró Ŝnicowanie w stosunkach termiczno-wilgotno ściowych pomi ędzy Wałem Zb ąszynkowskim a dolinami Gniłej Obry i Obry. Korzystniejszy jest klimat lokalny w obr ębie Wysoczyzny. Na terenach dolinnych cz ęsto tworz ą si ę mgły, zastoiny wychłodzonego powietrza, maj ą miejsce mrozowiska oraz obserwuje si ę du Ŝe wahania temperatury w ci ągu doby. Stan higieny atmosfery nale Ŝy uzna ć za poprawny. Wska źniki charakteryzuj ące stan

czysto ści powietrza mieszcz ą si ę w wymogach norm (pyły, st ęŜ enie SO 2). Jedynie wody zgromadzone w lagunach wydzielaj ą przykr ą wo ń. Zagro Ŝenie hałasem na terenie gminy pochodzi od ci ągów komunikacyjnych kolejowych, szczególnie na trasie Zb ąszyn-Świebodzin.

Szata Obszar gminy znajduje si ę w krainie Wielkopolsko-Kujawskiej mezoregionu ro ślinna Ziemi Lubuskiej. Rozmieszczenie wi ększych kompleksów le śnych na zachód i wschód od D ąbrówki i Rogozi ńca pokrywa si ę z rozmieszczeniem siedliska borowego które wytworzyło si ę na ubogich piaskach sandrowych zbyt ubogich, aby przekształci ć je w grunty orne. Gatunkiem panuj ącym jest sosna z niewielk ą domieszk ą brzozy i akacji, a na kraw ędzi doliny Gniłej Obry d ęby i osiki. W podszyciu cz ęsto jest jałowiec i runo z warstwy mszystej. Dno doliny Gniłej Obry zajmuj ą siedliska naj Ŝyźniejsze ł ęgu olszowo-jesionowego, miejscami na lokalnych wyniesieniach siedliska gr ądowe. Lasy zajmuj ą niewielkie powierzchnie. Dominuje d ąb, olsza i jesion. Dominuj ącą form ą UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 11

uŜytkowania gruntów s ą u Ŝytki zielone w postaci ł ąk z wieloma rzadkimi gatunkami ro ślin. W podtopionych miejscach rozwin ęły si ę zbiorowiska olsowe na glebach torfowych. Dominuje olsa, jesion, topola. Dolina stanowi najciekawsz ą pod wzgl ędem przyrodniczym enklaw ę gminy gdzie zachowała si ę ro ślinno ść w stanie zbli Ŝonym do naturalnego. W okolicy wsi Kr ęcko istnieje rezerwat przyrody pod nazw ą „Kr ęcki Ł ęg” utworzony zarz ądzeniem MOSiZN z dnia 18.02.1987 r. o powierzchni 65,34ha w tym powierzchnia le śna wynosi 63,62ha. Teren stanowi lokaln ą dolin ę, zabagnion ą i płask ą w s ąsiedztwie rzeki Gniłej Obra. Dominuj ą czarne ziemie wła ściwe, gleby murszowe, poziom wody utrzymuje si ę na gł ęboko ści 0,5 ÷1,0mppt. W drzewostanie dominuje olcha i jesion, fragmentami d ąb, buk, grab. Pojawia si ę brzoza, topole, lipa. Wiek drzewostanu waha si ę od 25 do 90 lat. Podszycie jest dobrze wykształcone i zró Ŝnicowane, runo jest bardzo bogato i zró Ŝnicowane. Ciekawe pod wzgl ędem składu gatunkowego s ą 3 parki podworskie i zadrzewienie o charakterze parkowym (cmentarz ewangelicki w Rogozi ńcu). Najwi ększy, interesuj ący i najlepiej zachowany jest park w D ąbrówce z 7 pomnikami przyrody i kilkoma drzewami kwalifikuj ącymi si ę do obj ęcia tak ą ochron ą. Park w Kosieczynie kiedy ś o du Ŝej warto ści, obecnie zdewastowany zabudow ą z jednym pomnikiem przyrody. W Kr ęcku park jest zdewastowany i nie przedstawia Ŝadnej warto ści. Interesuj ące jest zadrzewienie przy Technikum Le śnym w Rogozi ńcu, gdzie w latach 70-tych rozpocz ęto prace zmierzaj ące do utworzenia arboretum. Na uwag ę zasługuje ziele ń miasta Zb ąszynka posadzona wraz z powstaniem miasta. System tworz ą trzy parki (Plac Wolno ści, zbieg ulic Wojska Polskiego i PCK, plac przy Urz ędzie Miasta), oraz nasadzenia wzdłu Ŝ ulic gdzie dominuje lipa, platany i kasztanowce a tak Ŝe topole, klony i wierzby. Niewielkie parki s ą stosunkowo dobrze utrzymane. Drzewostan w mie ście jest ubogi gatunkowo. Według rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na terenie gminy jest 16 pomników przyrody (6 d ębów, 6lip, 3 wi ązy, 1 sosna). Według stanu obecnego brak dwóch obiektów tj. lipy z parku w Kosieczynie (nr 1) i w parku w Kr ęcku (nr 4). Zły jest stan 3 lip które w du Ŝej cz ęś ci uschły. Pozostałe drzewa wymagaj ą zabiegów konserwatorskich. Pomniki przyrody stanowi ą warto ść lokaln ą. Zarz ądzeniami MO ŚZWiL nr 81 z dnia 24.03.1995 i nr 92 z dnia 30.06.1997 uznano za ochronne lasy w obr ębie le śnym: - Trzciel w północno-wschodniej cz ęś ci gminy jako lasy glebochronne oraz wodochronne, - Dąbrówka w północno-zachodniej cz ęś ci gminy jako lasy wodochronne, Lasy w gminie Zb ąszynek zajmuj ą 3608ha, co stanowi 38,2% powierzchni. Stanowi ą w wi ększo ści monokultury sosnowe.

Fauna Świat zwierz ąt na terenie gminy jest umiarkowany w zakresie jego gatunków, zbadany jest stosunkowo słabo. Stwierdzono wyst ępowanie około 160 gatunków ptaków w tym około 120 gatunków ł ęgowych. Ilo ściowo wyró Ŝniaj ą UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 12

si ę zi ęby, szpaki, pierwiosnki, bogatki, rudniki, kosy. Ssaki reprezentowane s ą mi ędzy innymi przez sarny, dziki, je Ŝe, krety, lisy. Płazy i gady s ą gatunkami cz ęstymi w pobli Ŝu wód powierzchniowych. Są to jaszczurki, zaskro ńce, ropuchy, grzebiuszki. Ryby (pło ć, ukleja) wyst ępuj ą w niewielkich ilo ściach w Gniłej Obrze. Owady wyst ępuj ą głównie w rejonie wód powierzchniowych. Stanowiska rzadkich i zagro Ŝonych gatunków zwierz ąt koncentruj ą si ę głównie w dolinie Gniłej Obry i na jej obrze Ŝach. W śród nich na szczególn ą uwag ę zasługuje bocian biały, orlik krzykliwy którego gniazdo jest chronione poprzez utworzenie strefy ochronnej, Ŝuraw, czajka, dzi ęcioły, pójd źka.

Warunki Na terenie gminy mo Ŝna wyodr ębni ć cztery obszary zró Ŝnicowanych budowlane warunków budowlanych: - korzystne bez ogranicze ń, - korzystne z ograniczeniami, - mało korzystne, - niekorzystne. Warunki korzystne bez ogranicze ń cechuje wyst ępowanie piasków: Ŝwirów średnio ziarnistych zag ęszczonych o mi ąŜ szo ści ∼2.0m, wod ę gruntow ą na gł ęboko ści wi ększej ni Ŝ 2.0mppt, dobrym klimatem. Takie warunki wyst ępuj ą w formie kompleksów po stronie zachodniej miasta Zbąszynek i wsi Dąbrówka Wielkopolska oraz wokół Rogozi ńca i Kosieczyna. Warunki korzystne z ograniczeniami zbudowane s ą głównie z piasków i Ŝwirów z przewarstwieniami glin piaszczystych, woda gruntowa na gł ęboko ści poni Ŝej 2.0mppt, mog ą wyst ąpi ć lokalne s ączenia. Takie warunki wyst ępuj ą głównie w rejonie wsi Rogoziniec, D ąbrówka Wielkopolska, Chlastawa, Stradzewo i miasta Zb ąszynek. Warunki mało korzystne to wynik podło Ŝa o zmieniaj ących si ę warunkach geotechnicznych w zale Ŝno ści od stopnia zawilgocenia oraz podło Ŝa piaszczystego przewarstwionej piaskami gliniastymi. Wyst ępuj ą w rejonie wsi Kr ęcko. Niekorzystne warunki budowlane to wynik wyst ępowania wody tu Ŝ pod powierzchni ą terenu, podło Ŝa torfiastego i wybitnie niekorzystnych warunków klimatycznych. Na terenie gminy brak jest złó Ŝ kwalifikuj ących si ę do wydobycia na skal ę przemysłow ą. Kruszywa naturalne tj. piaski średnie i drobne z przewarstwieniami pospółki i Ŝwiru stwierdzono w odkrywkach eksploatowanych na potrzeby lokalne (Kosieczyn, D ąbrówka Wlkp). W Kosieczynie eksploatowany jest zło Ŝe w starym wyrobisku cz ęś ciowo przeznaczonym na wysypisko odpadów. Zasoby okre śla si ę na 25tys m 3. Zło Ŝa w D ąbrowie Wlkp. poło Ŝone około 800m na zachód od wsi Samsonki. Eksploatuje si ę tu głównie Ŝwir. Zasoby szacowane są na 75tys m 3. Zło Ŝe te posiada kart ę rejestruj ącą. W zachodniej cz ęś ci gminy wyst ępuj ą zło Ŝa torfu typu niskiego torf trzcinowy o średnim stopniu rozkładu około 30%. Szacunkowa wielko ść zasobów około 4,3mln m 3. Jego warto ść energetyczna jest znikoma. Równie Ŝ na zachodzie gminy wyst ępuje kreda detrytusowa. Wielko ść zło Ŝa około 30tys m 3. Jego UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 13

przydatno ść jest znikoma. W Kosieczynie znajduje si ę ponadto zło Ŝe kruszywa naturalnego „Kosieczyn” o zasobach okre ślonych na 752 tysi ące ton, nadaj ące si ę do celów budowlanych, drogowych i ziemnych udokumentowane geologicznie”

UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO

Rys Według najstarszych źródeł historycznych obecny obszar gminy zwi ązany był historyczny z Wielkopolsk ą. Wzdłu Ŝ rzeki Gniła Obra w okresie od XV wieku do XVIII wieku przebiegała granica pomi ędzy Wielkopolsk ą a Śląskiem. Po drugim rozbiorze Polski 1793 r. ziemie te wcielono do zaboru pruskiego jako fragment Prus Południowych, nast ępnie Ksi ęstwa Warszawskiego (1806- 1815), Wielkiego Ksi ęstwa Warszawskiego (1815-1848), Marchi granicznej Pozna ń-Prusy Zachodnie (1920-1932), Prowincji Brandenburgii (1933-1945). W 1919 r. wytyczono granic ę pomi ędzy Polsk ą a Niemcami wzdłu Ŝ obecnej granicy gminy ł ącznie z sołectwem Nowa Wie ś-Zamek. W 1945 r. omawiany obszar znalazł si ę na terytorium Polski. Pocz ątkowo w ramach województwa pozna ńskiego (1945-1950), nast ępnie województwa zielonogórskiego, od 1999 r. w województwie lubuskim. W 1972 r. utworzona została gmina Zb ąszynek w ramach powiatu mi ędzyrzeckiego. W 1991 r. z obszaru gminy Zb ąszynek wył ączono obszar sołectwa Nowa Wie ś-Zamek. Od 1999 r. gmina Zb ąszynek wchodzi w skład powiatu świebodzi ńskiego. Według udokumentowanych wiadomo ści źródłowych osadnictwo na tym terenie istniało w postaci wsi Kręcko (1293), Kosieczyn (1396), D ąbrówka Wielkopolska (1406), Chlastawa (1418), Rogoziniec (1425) i miasta Zb ąszynek (1922-1930). W XVIII wieku prawdopodobnie powstały folwarki w Samsonkach i Nowym Go ści ńcu. W XIX wieku powstaj ą folwarki w Stradzewie, Bronikowie, Depocie oraz przysiółek Kr ęcko-Winnica. Z jednostek osadniczych prawa miejskie otrzymały: - Kr ęcko w 1440 r, lecz lokacja miasta nie doszła do skutku, - Zb ąszynek w 1945r. Do wsi, które powstaj ąc stanowiły własno ść szlacheck ą nale Ŝy zaliczy ć Kr ęcko, Kosieczyn, D ąbrówka Wielkopolska, Chlastawa. Wsi ą królewsk ą był Rogoziniec do 1792 r. i D ąbrówka Wielkopolska w XIII w. Ludno ść głównie Ŝyła z rolnictwa. Omawiany teren zamieszkiwali w przeszło ści katolicy i protestanci. Ludno ść podzielona była na rdzennie pobytow ą i napływow ą głównie z niemieck ą. Po drugiej wojnie światowej tereny były zasiedlane mi ędzy innymi przez ludno ść ze wschodnich terenów Rzeczypospolitej. Obszar obecnej gminy Zb ąszynek od pocz ątku istnienia pa ństwa polskiego wystawiony był na wpływy niemieckie. Stan posiadania polskiego stopniowo si ę kurczył, a ludno ść autochtoniczna utrzymywała si ę w zwartej masie na pograniczu wielkopolskolubuskim. Wła śnie tam w głównej mierze zachowała si ę i UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 14

rozwijała kultura ludowa. Teren gminy genetycznie zwi ązany jest z kultur ą zachodniej Wielkopolski. Zachował si ę strój, gwara, folklor muzyczny ,który zwi ązany jest z instrumentem b ędący odmian ą dudów wielkopolskich tzw. kozłem zb ąszy ńskim. Do dnia dzisiejszego odbywaj ą si ę „biesiady ko źlarskie”, kontynuowane s ą w tradycyjnym stylu takie obrz ędy jak wesela, chrzciny, pogrzeby. Zasoby Zakres rozpoznania zasobów dokonano, pod wzgl ędem ilo ściowym środowiska i jako ściowym, ze świadomym uproszczeniem tematyki. Zało Ŝono, Ŝe kulturowego dogł ębna ocena, mo Ŝe by ć jedynie przeprowadzona w ramach specjalistycznych studiów historyczno-urbnistycznych i wytycznych konserwatorskich. Dokonuj ąc oceny zasobów i ich walorów okre ślono uwarunkowania, stosuj ąc nast ępuj ące kryteria: - ochrony prawnej zasobów obj ętych rejestrem zabytków o wybitnych i du Ŝych warto ściach, - ochrony zasobów obj ętych ochron ą ewidencj ą zabytków, - nie obj ętych ochron ą prawn ą a wymagaj ących ochrony, z uwagi na istotne warto ści dla dziedzictwa kulturowego, - innych, posiadaj ących znaczenie dla to Ŝsamo ści kulturowej, - atrakcyjno ści i krajobraz gminy. Wyodr ębniono zabytkowe elementy i układy, świadcz ące o to Ŝsamo ści gminy i miasta takie jak: - zało Ŝenia urbanistyczne, - obiekty i zało Ŝenia sakralne, - obiekty i zało Ŝenia rezydencjonalne, - zało Ŝenia folwarczne, - zabudowa mieszkaniowa i mieszkaniowo-usługowa, - zabudowa usługowa i mieszkaniowa, - obiekty u Ŝyteczno ści publicznej, - obiekty i urz ądzenia techniczne i przemysłowe, - cmentarze, - zachowana ziele ń urz ądzona, - miejsca pami ęci narodowej, - zabytki archeologiczne.

Obiekty Na terenie miasta prawn ą ochron ą przez wpisanie do rejestru zabytków wpisane obj ęte s ą nast ępuj ące obiekty i zało Ŝenia: do rejestru Chlastawa - ko ściół drewniany z 1637 r, odbudowany w 1954 r. (nr rej. 33), - dzwonnica ko ścielna z XVII w. (nr rej. 33), Dąbrówka Wlkp. - ko ściół parafialny z 1660 r. (nr rej. 261), Kr ęcko - dwór z XIX w, dworek gospodarczy k XVIII w. (nr rej. 794), Kosieczyn - ko ściół parafialny z XV w. (nr rej. 262), Obiekty wymienione powy Ŝej znajduj ą si ę w dobrym stanie technicznym, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 15

obiekty obj ęte s ą wła ściw ą ochron ą. Wyj ątek stanowi ą obiekty w Kr ęcku wymagaj ące prac konserwatorskich.

Ewidencja Prawn ą ochron ą obj ęte s ą równie Ŝ obiekty i zało Ŝenia wpisane do ewidencji zabytków zabytków.

Obiekty i W poszczególnych miejscowo ściach wyst ępuj ą nast ępuj ące obiekty i zało Ŝenia zało Ŝenia sakralne obj ęte ewidencj ą: sakralne Dąbrówka Wlkp. - dzwonnica przy ko ściele z I połowy XIX w, - dom (plebana) ul. Mała 11 z II połowy XIX w, - kapliczka przy drodze Chlastawskiej z 1856 r, - 3 figury świ ęte, - 3 krzy Ŝe (na plebani, na cmentarzu, skrzy Ŝowaniu dróg w kierunku Zb ąszynia i Zb ąszynka, Kosieczyn - ko ściół parafialny XVI w, wie Ŝa z XVII/XVIII w, - dom (plebania) nr 51 z XVIII/XIX w, - 2 kapliczki z XVIII w, - krzy Ŝ i kolumna z krzy Ŝem, Kr ęcko - ko ściół parafialny z 1880 r, - pastorówka (nr 19) z pocz ątku XX w, Rogoziniec - ko ściół filialny z 1832 r, Zb ąszynek - dawny ko ściół ewangelicki, obecnie parafialny, katolicki z 1929 r, dom parafialny z 1929 r, dom gminny z 1929 r, pomnik NMP, - ko ściół katolicki z 1930 r, Wy Ŝej wymienione obiekty s ą dobrze utrzymane.

Obiekty i Zało Ŝenie pałacowo-parkowe zachowało si ę w D ąbrówce Wlkp. i składa si ę z zało Ŝenia pałacu który powstał w latach 1856-1859 i parku krajobrazowego z II połowy rezydencjonaln XIX w. Rozplanowanie przestrzenne zało Ŝenia jest cz ęś ciowo zadbane a uŜytkowany pałac wymaga prac remontowych. Zało Ŝenia rezydencjonalno-folwarczne zachowały si ę w: Kosieczynie - pałac neogotycki z połowy XIX w, dwór z ko ńca XVIII w, park krajobrazowy z XIX w, sztuczna ruina z połowy XIX w, stajnia z XVIII/XIX w, obora z XVIII/XIX w, Kr ęcku - dwór z XIX w, dworek z XVIII w, park krajobra- zowy z XVIII/XIX w, brama z ogrodzeniem z 3 ćw. XIX w, szklarnia z 3 ćw XIX w, chlewnia, obora magazyn, gorzelnia, spichlerz, wozownia i stodoła z II połowy XIX w. Zało Ŝenie w Kosieczynie jest w średnim stanie technicznym, park wymaga rewaloryzacji. Zało Ŝenie w Kr ęcku jest mocno zniszczone i wymaga powa Ŝnych nakładów na jego odtworzenie i utrzymanie. Zało Ŝenie dworskie zachowało si ę w Chlastawie w skład którego wchodzi UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 16

willa mieszkalna z XIX/XX w, i park z XIX w. Zachowały si ę równie Ŝ nast ępuj ące zało Ŝenia folwarczne: Bronikowo - willa z XIX/XX w, park XIX/XX w, dom mieszkalny połowa XIX w, 2 stodoły i obora z II połowy XIX w, ogrodzenie z pocz ątku XX w, Kosieczyn - obiekty gospodarcze z przełomu XIX/XX w, Nowy Go ściniec - zało Ŝenie z XVIII w mocno przekształcone, po- został tylko zniszczony park i fragment ogrodzenia, Stradzewo - obiekty gospodarcze i dwa domy mieszkalne z XIX w. Wszystkie folwarki s ą u Ŝytkowane. Ich stan techniczny jest zró Ŝnicowany. W Bronikowie i Kosieczynie jest wzgl ędnie dobry. Folwark w Stradzewie jest zaniedbany a obiekty mocno zdewastowane.

Zabudowa Zachowana historyczna zabudowa mieszkaniowa wyst ępuje: mieszkaniowa Bole ń - domy z przełomu XIX/XX w, Chlastawa - domy mieszkalne nr 7,16,18,20,24,26,30 z przełomu XIX/XX w, dwa domy sakso ńskie z pocz ątku XX w, Dąbrówka Wlkp. - domy mieszkalne przy ul. Chlastawskiej nr 1,3,5 z pocz ątku XX w, ul. Głównej nr 10,11,13,16,22,24,37,39,41,42,47,50,64,68,69,71,80, ul Dworcowej nr 3,5,6,13,16, ul Pozna ńskiej nr 3,4/5,8,10,12, ul Piastowskiej nr 2,7, ul Trzci ńskiej nr 31, ul Piastowskiej (domy osadników) i budynek gospodarczy przy ulicy Głównej nr 48, stodoła przy ul Głównej nr 78 i ul Trzcielskiej nr 25, Kosieczyn - domy mieszkalne nr 9,30,34,43,48,63,64,66,68 83,86,106,115,117,121,125,126,130,132,133, dawna kolonia kolejarzy, oraz obora i stodoła przy posesji nr 8 i 82, Kr ęcko - domy mieszkalne nr 5,11,16,32 ÷35,42,45,46, 49,51,54,58, oraz stodoła przy siedlisku nr 22, Kr ęcko Winnica - domy mieszkalnych z przełomu XIX/XX w,

Rogoziniec - domy mieszkalne nr 6,12,16,22,24,48,94,101, budynki gospodarcze na posesjach nr 12,15,17 i stodoła nr 15, Samsonki - domy mieszkalne z obiektami gospodarczymi reprezentuj ąc typ domu saskiego, Zb ąszynek domy mieszkalne pobudowane w latach 1922-1930, Znaczna cz ęść domów jest z cegły, pokryta dachówk ą, posiada dachy dwuspadowe, niekiedy s ą otynkowane, cz ęś ciowo z obramieniami okien i drzwi w postaci opasek. Stodoły i obiekty budowlane przewa Ŝnie s ą cegły i kamienia. Zabudowa w wi ększo ści posiada warto ści kulturowe. Domy mieszkalne w Zb ąszynku to powielenie kilku powtarzalnych typów w róŜnych UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 17

konfiguracjach.

Obiekty Z obiektów które zostały pobudowane z przeznaczeniem do pełnienia funkcji uŜyteczno ści uŜyteczno ści publicznej zachowały si ę: publicznej Chlastawa - remiza z przełomu XIX/XX w, Dąbrówka Wlkp. - szkoła (dawna) przy ul Głównej 63, dom ludowy ul Główna 77 z XIX w, przedszkole z pocz ątku XX w, przystanek kolejowy, Kr ęcko - dom ludowy nr 42, z przełomu XIX/XX w,

Rogoziniec - szkoła z ko ńca XIX w, dom nauczyciela z II połowy XIX w, przystanek kolejowy, Zb ąszynek - dworzec kolejowy, ratusz, poczta, szkoła, dom kultury, bank, apteka z I połowy XX w. Obiekty znajduj ą się w zdecydowanej wi ększo ści w dobrym stanie technicznym a niektóre pełni ą jeszcze swoj ą pierwotn ą funkcj ę. Swoj ą architektur ą wyró Ŝniaj ą si ę z otoczenia, posiadaj ą reprezentacyjny indywidualny charakter.

Obiekty i Obiekty produkcyjne i techniczne o warto ści kulturowej zachowały si ę w: urz ądzenia Dąbrówka Wlkp. - gorzelnia, techniczne Kr ęcko - gorzelnia z II połowy XIX w, Rogoziniec - transformator z pocz ątku XX w. Budynki produkcyjne nadal s ą u Ŝytkowane cho ć w ograniczony sposób. Ich stan techniczny jest średni, architektura mało ciekawa.

Pomniki Na terenie gminy w nast ępuj ących miejscowo ściach zachowały si ę pomniki: Dąbrówka Wlkp. - pomnik po świ ęcony ofiarom II wojny światowej na cmentarzu katolickim, Kr ęcko - pomnik po świ ęcony poległym w latach 1914-1918 mieszka ńcom Kr ęcka, Zb ąszynek - obelisk po świecony budowniczemu Zb ąszynka na cmentarzu,

Cmentarze Zało Ŝenia cmentarne o warto ściach historycznych zachowały si ę w miejscowo ściach: Chlastawa - cmentarz przyko ścielny ewangelicki z nagrob kami z XVIII i XIX w (zlikwidowany, pozostały drzewa i groby ksi ęŜ y) Dąbrówka Wlkp. - cmentarz katolicki z pocz ątku XX w, przy drodze do Zb ąszynia (czynny), zadbany. - cmentarz protestancki z mauzoleum rodziny Schwartzenau przy drodze do Depotu, zaniedbany, Kosieczyn - cmentarz przyko ścielny katolicki obecnie nie uŜytkowany, teren uporz ądkowany, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 18

- cmentarz katolicki z II połowy XIX w, poza wsi ą (czynny), Kr ęcko - cmentarz ewangelicki z płytami i pomnikami z XVIII i XIX w (nieczynny), poza wsi ą, zaniedbany - cmentarz katolicki z XIX w (nieczynny, we wsi, zaniedbany), Rogoziniec - cmentarz poewangielicki (nieczynny, we wsi, zaniedbany), - cmentarz katolicki zało Ŝony po 1945 (czynny obok przystanku kolejowego, zadbany), Zb ąszynek - cmentarz z bram ą cmentarn ą, kaplic ą, obeliskiem z lat 1922-1930, (czynny, w północnej cz ęś ci miasta),

Inne Na terenie gminy unikalne obiekty s ą cz ęś ciowo zachowane w obiekty miejscowo ściach: Depot - fortyfikacje i umocnienia polowe tzw. Miedzy-rzeckiego Rejonu Umocnie ń zbudowane w latach (1925-1944), betonowe bunkry na pociski, betonowe domy mieszkalne, okopy, nasypy bocznic kolejowych, Rogoziniec - obiekty jak wy Ŝej w Depocie, - zespół koszar z przełomu XIX i XX w, u Ŝytko- wany jako szkoła, Dąbrówka Wlkp. - dawny posterunek graniczny przy drodze do Zb ąszynia z lat 1925-1930 (obecna le śniczówka),

Stanowiska Rozpoznane obszary wykopalisk archeologicznych występuj ą w: archeologiczne Bole ń - 3 grodziska Chlastawa - 1 osada, 4 grodziska, 8 śladów osadniczych, Dąbrówka Wlkp. - 11 śladów osadniczych, Kosieczyn - 7 stanowisk, 3 ślady osadnicze, Kr ęcko - 3 osady, 1 grodzisko, 10 śladów osadniczych, Kr ęcko Winnica - 1 osada, Rogoziniec - 10 śladów osadniczych, Zb ąszynek - ślady osadnicze,

Rozplanowanie Historia rozwoju urbanistycznego poszczególnych jednostek osadniczych przestrzenne zarysowana jest w wytycznych konserwatorskich gminy Zb ąszynek do planu zagospodarowania przestrzennego uzgodnionego przez WKZ w dniu 25.09.1993. Zało Ŝenia urbanistyczne wsi Kr ęcko, Kosieczyn, D ąbrówka Wlkp, Chlastawa, Rogoziniec, Bole ń z racji swoich metryk średniowiecznych wymagaj ą pogł ębionego rozpoznania konserwatorskiego. Wyst ępuj ą nast ępuj ące typy rozplanowania przestrzennego: - owalnica (Kosieczyn, Rogoziniec), - wielodro Ŝnica (D ąbrówka Wlkp, Kr ęcko, Chlastawa), - ulicówka (Samsonki, Kr ęcko-Winnica), UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 19

- rozproszona (Bole ń, Depot), - miasto „ogród” (Zb ąszynek). Istniej ą dobrze zachowane samodzielne zało Ŝenia dworsko-folwarczne (Bronikowo, Stradzewo), oraz przekształcone (Nowy Go ściniec). Ponad to w Rogozi ńcu zachowały si ę zało Ŝenia dawnych koszar wojskowych. W najlepszym stanie zachowały si ę zało Ŝenia urbanistyczne wsi Rogoziniec i Kosieczyn. Przekształceniu uległo zało Ŝenie wsi D ąbrówka Wlkp. z owalnicy na wielodro Ŝnic ę.

UWARUNKOWANIA FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE

Obszary Dotychczasowy stan u Ŝytkowania terenów, poprzez wyodr ębnienie ich funkcjonalne podstawowych funkcji, powstał w wyniku historycznego rozwoju dawnych zało Ŝeń osadniczych. Wyj ątkiem jest miasto Zb ąszynek które powstało w krótkim okresie czasu według wcze śniej przygotowanego planu urbanistycznego.

Strefy W mie ście nie wykształcono obszaru skoncentrowanej lokalizacji usług usługowe ogólnomiejskich. Obiekty tego typu rozlokowane są głównie w rejonie dworca PKP, wzdłu Ŝ i s ąsiedztwie ulicy Wojska Polskiego. Miasto nie posiada rynku. Program tego typu usług w wielu przypadkach zlokalizowany jest w parterach budynków mieszkalnych. Obiekty na wydzielonych działkach pełni ące funkcj ę usług ogólnomiejskich np. ratusz, szkoły, przedszkole, zespół opieki zdrowotnej, stra Ŝ po Ŝarna, boisko sportowe itd. zlokalizowane s ą w ró Ŝnych miejscach, niejednokrotnie w du Ŝym oddaleniu od siebie. Na wsiach program usługowy rozmieszczony jest w wi ększo ści przypadków wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych. Jedynie w D ąbrówce Wielkopolskiej i Kosieczynie wytworzyły si ę namiastki koncentracji usług w centrum wsi.

Strefa Na terenie miasta wyra źnie wyodr ębniaj ą si ę obszary zabudowy mieszkalnictwa mieszkaniowej w postaci nowej zabudowy wielorodzinnej pomi ędzy ulicami Topolowa, Sportowa, Długa, oraz starej zabudowy wielorodzinnej wzdłu Ŝ ulicy Wojska Polskiego i placu Dworcowego. Du Ŝy procent powierzchni miasta zajmuje budownictwo jednorodzinne w postaci domów o wysoko ści 1¸2 kondygnacji. Obiekty zrealizowane w okresie przed 1940 rokiem posiadaj ą charakterystyczn ą indywidualn ą architektur ę, powtarzaj ą si ę okre ślone typy budynków zwie ńczonych dachami spadzistymi, na zapleczu wygospodarowane s ą powierzchnie zagospodarowane w postaci ogrodów. Nowe osiedla cechuje zunifikowana, nieestetyczna architektura, małe powierzchnie działek budownictwa jednorodzinnego, braki w programie usług towarzysz ących i zieleni osiedlowej. Na terenach wiejskich dominuje zdecydowana zabudowa jednorodzinna, która w przyszło ści miała charakter budownictwa zagrodowego. Charakterystyczne jest budownictwo zwarte o wysoko ści 1 kondygnacji, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 20

domy zwie ńczone dachami ceramicznymi spadzistymi, du Ŝe obiekty gospodarcze na zapleczu działek. Jedynie w Kosieczynie zrealizowano osiedle domów wielorodzinnych a w D ąbrówce Wielkopolskiej, Bronikowie, Stradzewie małe zespoły budownictwa jednorodzinnego. Architektura tych budynków odbiega od otaczaj ącej zabudowy i psuje estetyk ą tych wsi. Strefy W mie ście zakłady produkcyjne, składy i magazyny ulokowały si ę w wytwórczo ści północno-wschodniej cz ęś ci miasta oraz w s ąsiedztwie torów kolejowych. Obiekty i urz ądzenia nie stanowi ą wi ększego źródła uci ąŜ liwo ści dla mieszka ńców. Sposób zagospodarowania tych terenów cechuje chaos przestrzenny, ró Ŝnorodno ść mało estetycznej architektury. Na terenie gminy w miejscowo ściach Kr ęcko, Stradzewo, Kosieczyn, Chlastawa, Bronikowo, Nowy Go ściniec istniej ą zespoły dawnych gospodarstw wielkotowarowych rolniczych i hodowlanych. Zajmują one du Ŝe obszary, ich zabudowa w wi ększo ści znajduje si ę w złym stanie technicznym. Posiadaj ą warto ści historyczne. Na terenie wsi Kosieczyn i w pobli Ŝu Rogozi ńca funkcjonuj ą zespoły wytwórcze zwi ązane z produkcj ą rolnicz ą. W Depocie działalno ść prowadzi zakład przetwórstwa drewna. Zagospodarowanie tego zakładu jest wysoce nieestetyczne. W Dąbrówce Wielkopolskiej po zachodniej stronie wsi wyodr ębnia si ę mała strefa zwi ązana z wytwórczo ści ą.

Strefy Tereny zieleni publicznej w mie ście zajmuj ą niewielk ą powierzchni ę. rekreacyjne Są swobodnie zlokalizowane i nie maj ą powi ąza ń w formie ci ągów ekologicznych. Du Ŝą powierzchni ę zajmuj ą ogrody działkowe zlokalizowane w północnej cz ęś ci miasta oraz ogródki przydomowe w zespołach dawnej zabudowy mieszkaniowej jako wyraz realizacji idei „miasto-ogród”. Teren sportowy poło Ŝony jest na skraju obszaru zbudowanego. Na terenie gminy ziele ń urz ądzon ą reprezentuj ą parki podworskie w D ąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, Kr ęcku i Chlastawie jako pozostało ść po dawnych zało Ŝeniach pałacowych. Utrzymane s ą w złym stanie u Ŝytkowym i estetycznym. Dobre warunki do rekreacji stwarza du Ŝy udział procentowy powierzchni zieleni nieurz ądzonej w postaci lasów, ł ąk i pastwisk.

Strefy Najwa Ŝniejsze dla funkcjonowania miasta obiekty komunalne tj. laguny i usług uj ęcia wody znajduj ą si ę poza zespołami zabudowy mieszkaniowej i nie komunalnych stanowi ą uci ąŜ liwo ści dla mieszka ńców, jak równie Ŝ nie ograniczaj ą mo Ŝliwo ści rozwoju. Na terenie gminy uj ęcia wody nie s ą zagro Ŝone ich sąsiedztwem. Dawne wiejskie wysypiska śmieci zlokalizowane s ą poza terenami zainwestowanymi i nie spełniaj ą warunków stawianych tego typom obiektów.

UWARUNKOWANIA ZWI ĄZANE Z INFRASTRUKTUR Ą TECHNICZN Ą

Zaopatrzenie Na terenie gminy istniej ą nast ępuj ące uj ęcia zakładowe oraz wiejskie w wod ę i miejskie b ędące w administracji Urz ędu Miejskiego w Zb ąszynku: UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 21

- Zb ąszynek: Uj ęcie miejskie, składa si ę z dwóch otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych w kategorii „B” w ilo ści 120.0 m3/h, depresji s=9.0m, zasi ęgu leja depresji R=457dla otworów 1 i 2 jako współdziałaj ących. Uj ęcie zlokalizowane jest na terenie nale Ŝą cym do UM w Zb ąszynku. Stacja Uzdatniania Wody le Ŝy na terenie przyległym do uj ęcia, zdolno ść produkcyjna stacji wynosi 2740m3/d. Teren stacji zajmuje powierzchni ę 5520m2. Strefa ochrony bezpo średniej teren o promieniu 10m wokół ka Ŝdej studni. Strefa ochrony po średniej teren o promieniu 640m, strefa ochrony zasobowej to teren o promieniu 940m. Oprócz uj ęcia miejskiego na terenie miasta zlokalizowane jest uj ęcie PKP składaj ące si ę z sze ściu studni o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych w ilo ści 295.0m3/h, promieniu leja depresji R=1464m, zlokalizowane we wschodniej cz ęś ci miasta ,za torami kolejowymi, które słu Ŝy jako źródło rezerwowe, w sytuacjach awaryjnych, jako dostawca wody do miasta. Uj ęcie to zaopatruje w wod ę urz ądzenia na terenach PKP. - Bronikowo: Uj ęcie zakładowe, składa si ę z dwóch otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 53.0m3/h. Woda poddawana jest procesowi uzdatniania. Wydajno ść stacji wodoci ągowej – 53m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę były PGR. Wyznaczona jest strefa ochrony bezpo średniej o promieniu 10m. Uj ęcie to stanowi rezerwowe źródło zaopatrzenia w wod ę miasta Zb ąszynek. - Stradzewo: Uj ęcie zakładowe, składa si ę z dwóch otworów studziennych o udokumentowanych zasobach w ilo ści 49.0m3/h. Jedna z tych studni jest obecnie nieczynna. Woda poddawana jest procesowi uzdatniania, wydajno ść stacji wodoci ągowej 14m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę były SHR i budynki mieszkalne. - Nowy Go ściniec: Uj ęcie zakładowe, składa si ę z dwóch otworów studziennych o udokumentowanych zasobach w ilo ści 20.0m3/h. Jedna z tych studni jest obecnie nieczynna. Woda nie jest poddawana procesowi uzdatniania. Uj ęcie zaopatruje w wod ę tereny byłego SHR i budynki mieszkalne. - Kr ęcko: Uj ęcie zakładowe, składa si ę z jednego otworu studziennego o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 22.0m3/h. Zarówno sama studnia jak i jej strefa ochronna mie ści si ę w strefie oczyszczalni ścieków z gorzelni aktualnie nieczynnej. Uj ęcie zaopatruje w wod ę były SHR. - Dąbrówka Wielkopolska: Uj ęcie wiejskie, składa si ę z dwóch otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 67.0m3/h. Woda poddawana jest procesowi uzdatniania, wydajno ść stacji wodoci ągowej – 30m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę wie ś i jest własno ści ą UM w Zb ąszynku. - Rogoziniec: Uj ęcie wiejskie, składa si ę z trzech otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 60.0m3/h. Woda poddawana jest procesowi uzdatniania, wydajno ść stacji wodoci ągowej – 15m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę: wie ś, Technikum UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 22

Le śne, oraz szkółk ę le śną, jest własno ści ą UM w Zb ąszynku. Jako ść wody jest badana okresowo. Ze studni do hydroforni prowadzona jest rurami Æ80. Strefa ochrony bezpo średniej to teren o wymiarach 16x38m. Wyznaczone jest strefa ochrony po średniej o promieniu 549m. - Chlastawa: Uj ęcie wiejskie, składa si ę z dwóch otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 46.0m3/h. Uj ęcie poło Ŝone jest na terenie dawnej Bazy Zwierz ąt Gospodarskich w Chlastawie, przej ęte przez UM w Zb ąszynku. Woda poddawana jest procesowi uzdatniania, wydajno ść stacji wodoci ągowej – 22.0m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę: wsie Chlastawa i Kosieczyn. Wyznaczona jest strefa ochrony bezpo średniej o promieniu 10m. - Samsonki: Uj ęcie wiejskie, składa si ę z dwóch otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 23.0m3/h. Istnieje cz ęś ciowo wybudowana Stacja Uzdatniania, woda nie jest poddawana procesowi uzdatniania. Uj ęcie jest własno ści ą UM w Zb ąszynku. Miejscowo ść posiada stacje hydroforow ą. Strefa ochrony po średniej to teren o promieniu 296m. - Kosieczyn: Uj ęcie zakładowe, składa si ę z dwóch otworów studziennych o zatwierdzonych zasobach w ilo ści 39.0 m3/h. Uj ęcie zlokalizowane jest na terenie byłego SHR-u. Dodatkowa studnia zlokalizowana jest na terenie osiedla mieszkaniowego o zasobach 40.0m3/h. Woda poddawana jest procesowi uzdatniania, wydajno ść stacji wodoci ągowej – 24.0m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę tereny byłego SHR-u.

Sie ć Na terenie gminy istniej ą nast ępuj ące wodoci ągi zakładowe, oraz wodoci ągi wodoci ągowa wiejskie i wodoci ąg miejski b ędące w administracji Urz ędu Miejskiego w Zb ąszynku. - Zb ąszynek: Sie ć wodoci ągowa jest własno ści ą UM w Zb ąszynku, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie miasta. Wodoci ąg doprowadzaj ący wod ę z uj ęcia do sieci ulicznej wykonany jest z rur PVC o średnicach 330 i 110mm. Sie ć uliczna wykonana jest z rur Ŝeliwnych w zakresie średnic Ø200-80mm. Wodoci ąg miejski w rejonie dworca PKP i w ulicy PCK podł ączony jest do uj ęcia PKP zlokalizowanego za torami kolejowymi, zasilaj ącego w wod ę tereny PKP. Poł ączenie to słu Ŝy do podawania wody w sytuacjach awaryjnych. Oba wodoci ągi nie pracuj ą jako układ poł ączony. - Kosieczyn: Sie ć wodoci ągowa jest UM w Zb ąszynku, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi Chlastawa. Wodoci ąg zaopatruje w wod ę wie ś. Ruroci ąg przesyłowy wykonany z rur Ŝeliwnych. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur azbestowocementowych o długo ści ok. 2,8km. Na terenie wsi znajduje si ę wodoci ąg zakładowy wykonany z rur azbestowo- cementowych, nie powi ązany z wodoci ągiem wiejskim. - Dąbrówka Wielkopolska: wodoci ągowa wiejska, zasilana jest z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Sie ć jest własno ści ą UM w Zb ąszynku. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur AC o długo ści ok. 5290m. - Rogoziniec: Sie ć wodoci ągowa wiejska, jest własno ści ą UM w UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 23

Zb ąszynku, zasilana jest z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Sie ć zasila w wod ę mieszka ńców wsi, dworzec PKP, oraz Technikum Le śne. Sie ć wodoci ągowa magistralna i rozdzielcza wykonana jest z rur Ŝeliwnych o długo ści ok. 3330m. - Chlastawa: Sie ć wodoci ągowa wiejska, jest własno ści ą UM w Zb ąszynku, zasilana jest z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur PVC cementowych i z PVC. Do uj ęcia na terenie wsi podł ączony jest wodoci ąg wiejski wsi Kosieczyn. - Samsonki: Sie ć wodoci ągowa wiejska jest własno ści ą UM w Zb ąszynku, zasilana jest z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur Ŝeliwnych o długo ści ok. 120m. - Bronikowo: Sie ć wodoci ągowa zakładowa, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur Ŝeliwnych i z PVC o długo ści ok. 1200m. - Stradzewo: Sie ć wodoci ągowa zakładowa, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie byłego SHR. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur azbestowo cementowych i z PVC o długo ści ok. 550m - Nowy Go ściniec: Sie ć wodoci ągowa zakładowa, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur stalowych ocynkowanych o długo ści ok. 300m - Kr ęcko: Sie ć wodoci ągowa zakładowa zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Wodoci ąg zaopatruje w wod ę jedynie kilka budynków, pozostali mieszka ńcy wsi zaopatruj ą si ę w wod ę z własnych studni kopanych.

Gospodarka Na terenie gminy brak jest, z jednym wyj ątkiem, zorganizowanej gospodarki ściekami ściekami. Brak jest systemów kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych. Znajduj ą si ę jedynie dwie zakładowe oczyszczalnie ścieków. Jedna w Gorzelni Rolniczej w Kr ęcku i druga dla Technikum Le śnego w Rogozi ńcu: - Kr ęcko: Oczyszczalnia mechaniczna, o przepustowo ści 50.0m3/d, oczyszczaj ąca ścieki z terenu gorzelni. Nie istnieje mo Ŝliwo ść jej wykorzystania do oczyszczania ścieków sanitarnych z terenów wsi, z uwagi na zbyt mał ą przepustowo ść i niezb ędn ą dla tych celów lokalizacj ę, oraz fakt Ŝe nie spełnia warunków technicznych, obecnie jest nieczynna. - Rogoziniec: Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o przepustowo ści 91.3m3/d, oczyszczaj ąca ścieki z terenu szkoły oraz budynków mieszkalnych kadry nauczycielskiej.. Jedynie miasto Zb ąszynek posiada sie ć kanalizacji sanitarnej cz ęś ciowo poł ączonej kolektorem odpływowym z kanalizacj ą deszczow ą. Miasto podzielone jest na dwie zlewnie. Jedna obejmuje północnowschodni ą cz ęść miasta i zawarta jest mi ędzy ulicami PCK-Wojska Polskiego i Pozna ńsk ą, ścieki z tej zlewni płyn ą w kierunku starej oczyszczalni ścieków. Ścieki przepływaj ą przez osadnik dwukomorowy i dalej wpływaj ą do kolektora ogólnospławnego biegn ącego wzdłu Ŝ torów PKP. Druga zlewnia obejmuje południowo-wschodni ą cz ęść miasta, ścieki z tej cz ęś ci miasta, wpływaj ą do UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 24

przepompowni ścieków zlokalizowanej przy zbiegu ulic Kosieczy ńskiej i Wojska Polskiego, sk ąd przepompowywane s ą do stawu ściekowego poło Ŝonego na zachód od wsi Kosieczyn. Teren PKP podzielony jest równie Ŝ na dwie zlewnie. Zlewnia pierwsza obejmuje tereny północno- wschodnie, ścieki z tej zlewni odprowadzane s ą do osadnika pionowego (który na zły stan techniczny nie spełnia swojej funkcji), i dalej do rowów melioracyjnych. Zlewnia druga obejmuje tereny południowo- zachodnie. Kanał zbieraj ący ścieki z tej zlewni biegnie przez tereny PKP do przepompowni zlokalizowanej przy zbiegu ulic Kosieczy ńskiej i Wojska Polskiego. Sie ć kanalizacji wykonana jest z rur kamionkowych w zakresie średnic Æ150-400mm. Studzienki s ą wykonane w wi ększo ści z kr ęgów betonowych z pokrywami Ŝeliwnymi typu ci ęŜ kiego

Gospodarka Na terenie gminy Zb ąszynek znajduj ą si ę dwa wysypiska komunalne. Maj ą odpadami one by ć eksploatowane do roku 2002, a nast ępnie planowana jest ich rekultywacja. Obydwa wysypiska maj ą wydane pozwolenia na eksploatacje przez Urz ąd Wojewódzki w Zielonej Górze, ustalone s ą równie Ŝ strefy ochrony sanitarnej. S ą to wysypiska w: - Kosieczynie: powierzchnia wysypiska 1.16ha, pojemność pierwotna 66.96ty ś m3, pierwotny charakter gruntu wyrobisko poeksploatacyjne (surowców mineralnych, piasku i Ŝwiru). Kierunek rekultywacji le śny. Strefa bezpo średniej ochrony sanitarnej w granicach ogrodzenia. Strefa po średniej ochrony sanitarnej teren o promieniu 500m od środka wysypiska. - Kr ęcku: Powierzchnia wysypiska 0.4089ha, pojemno ść pierwotna 3678 m3, pierwotny charakter gruntu wyrobisko poeksploatacyjne, kierunek rekultywacji rolniczy. Strefa bezpo średniej ochrony sanitarnej w granicach wyrobiska. Strefa po średniej ochrony sanitarnej teren o promieniu 150m od środka wysypiska.

Zaopatrzenie Na teren gminy Zb ąszynek, gaz ziemny zaazotowany GZ-41 został w gaz doprowadzony gazoci ągiem przesyłowym wykonanym z rur PE-HD o średnicach 160 i 225mm. Głównym źródłem zasilania gminy jest gazoci ąg wysokiego ci śnienia Dn150 Rakoniewice-Sulechów. Miejscowo ści gminy zaopatrywane s ą w gaz z gazoci ągu średniego ci śnienia, który bierze swój pocz ątek od zlokalizowanego na terenie miasta Zb ąszynek gazoci ągu średniego ci śnienia ł ącz ącego stacj ę redukcyjno-pomiarow ą I stopnia ze stacj ą redukcyjno-pomiarow ą II stopnia. Wybudowany w 1993r. gazoci ąg na trasie Zb ąszy ń- N ądnia-Zb ąszynek, zapewnił dostaw ę gazu dla miasta Zb ąszynek oraz pozostałych miejscowo ści gminy: Chlastawa, Kosieczyn, D ąbrówka Wielkopolska, Rogoziniec, Kr ęcko. Sie ć gazowa rozprowadzona po terenie gminy instalacj ą średniego ci śnienia z rur PE-HD. Gaz stosowany jest do celów komunalno-bytowych mieszka ńców oraz celów grzewczych.

Zaopatrzenie Na terenie gminy brak jest zorganizowanego systemu ciepłowniczego, lokalne w ciepło kotłownie posiadały jedynie wi ększe zakłady i gospodarstwa rolne z których zasilane były obiekty zakładowe i przyległe budynki wielorodzinne. Budynki UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 25

indywidualne ogrzewane s ą systemem lokalnym, głównie poprzez ogrzewanie piecami lub indywidualny system centralnego ogrzewania. Na terenie miasta Zb ąszynek znajduje si ę jedna wi ększa kotłownia zaopatruj ąca w ciepło mieszka ńców rejonu ulic: Topolowa, Mała, Długa, Krótka, cz ęść Wojska Polskiego, Sportowa. Pozostali mieszka ńcy miasta zaopatruj ą si ę w ciepło z własnych kotłowni lokalnych.

Zaopatrzenie Miasto i gmina zasilane jest w energi ę elektryczn ą dwoma liniami w energi ę napowietrznymi wysokiego napi ęcia 110kV z GPZ w Nowym Tomy ślu i elektryczn ą Świebodzinie. Zbiegaj ą si ę one w GPZ 110/15kV „Zb ąszynek” usytuowanym w północnej cz ęś ci miasta. Stan jego wyposa Ŝenia pozwala na pokrycie potrzeb mocy z całego analizowanego terenu. Głównymi odbiorcami energii elektrycznej sa obiekty produkcyjne na terenie gminy i miasta oraz PKP. Z rozdzielni GPZ „Zb ąszynek” wyprowadzone s ą napowietrzne kablowe linie 15 kV w kierunku Zb ąszynia (dwie), Trzciela, Chociszewa, Szcza ńca, Bronikowa, PKP(dwie), Brudzewa. Z rozdzielni GPZ „Zb ąszynek” wyprowadzone s ą napowietrzne i kablowe linie 15kV zasilaj ące stacje transformatorowe 15/0,4kV. Rozmieszczone one s ą w Zb ąszynku 15 szt. D ąbrówce Wielkopolskiej 7 szt. Kosieczynie 5 szt. Rogozi ńcu 3 szt. Chlastawie i Stradzewie po 2 szt. oraz w Bronikowie, Boleniu, Depocie, Samsonkach, Kr ęcku, Winnicy, Nowym Go ści ńcu po 1 szt. Infrastruktura energetyczna SN i NN jest dobrze rozwini ęta, zapewniona jest ci ągła dostawa energii elektrycznej do odbiorców pokrywaj ąc zapotrzebowanie szczytowe.

Telekomunikacj Miasto i gmina dysponuje w pełni zmodernizowanym systemem ł ączno ści. W a Zb ąszynku istnieje centrala o nowoczesnym module cyfrowym o pojemno ści 1000MN, a w D ąbrówce Wielkopolskiej o pojemno ści 400MN. Ta pierwsza centrala współpracuje z automatyczn ą central ą w Zb ąszyniu. Liczba przył ączonych abonentów telefonicznych w 1998 roku wynosiła 1369 co daje wska źnik liczby telefonów na 1000 mieszka ńców 156,9. Abonenci dzi ęki nowoczesnemu wyposa Ŝeniu central posiadaj ą automatyczny dost ęp do krajowej i mi ędzynarodowej sieci telekomunikacyjnej. Ten stan nale Ŝy uzna ć za zadowalaj ący. W 1997 roku sie ć telefoniczna w 54% była skablowana. Na terenie gminy nie ma stacji bazowych telefonii komórkowej. Istnieje mo Ŝliwo ść korzystania z sieci przywoławczej „POLPAGER” poprzez wykorzystanie radiowych nadajników UKF. Istniej ą równie Ŝ systemy radiotelefonicznej ł ączno ści niepublicznej (PKP, Lasy Pa ństwowe).Funkcjonuj ą trzy Urz ędy Pocztowe w Zb ąszynku, Dąbrówce Wlkp i Rogozi ńcu.

Komunikacja W sieci komunikacji kołowej najwi ększe znaczenie posiadaj ą drogi wojewódzkie kołowa w ci ągu miejscowo ści: a. Smardzewo – Zb ąszy ń (nr 302) b. Babimost – Kr ęcko (wiadukt nr 304), Droga nr 302 przebiega przez wsie Kr ęcko, Kosieczyn i Chlastawa UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 26

Szczególnie w tych dwóch ostatnich wsiach nie s ą spełnione wymogi techniczne wymagane dla tego typu drogi ze wzgl ędu na zbyt małe szeroko ści linii rozgraniczaj ących, przew ęŜ enia jezdni, ograniczenia widoczno ści, ostre zakr ęty, kolizje funkcjonalne i uci ąŜ liwo ści dla mieszka ńców wsi. Droga posiada nawierzchni ę utwardzon ą. Przez gmin ę i miasto przebiegaj ą drogi zaliczone do kategorii powiatowych w ci ągu miejscowo ści: a. Chociszewo-Rogoziniec-Dąbrówka Wialkopolska-Zb ąszy ń (nr 49401), b. Dąbrówka W ielkopolska-Zb ąszynek-Kosieczyn (nr 49407) , c. Chlasta wa-Zb ąszynek-Samsonki -Lutol Mokry (nr 49408 ), d. Kr ęcko-Ko źminek (nr 49343) , e. Kosieczyn -Nowa Wie ś Zb ąska (nr 49465), f. Zb ąszynek -Nowy Go ściniec-Bole ń-Rogoziniec (nr 49430) , g. Lutol Mok ry-Dąbrówka Wielkopolska-Bole ń-Szczaniec (nr 4934 1) h. Zb ąszyne k-Zb ąszynek , Nawierzchni ę utwardzon ą posiadaj ą drogi nr 49401, 49407, 49408, (cz ęś ciowo) 49343,49465,49430 (cz ęś ciowo) 49341 (cz ęś ciowo). Parametry techniczne zbli Ŝone dla tego typu dróg posiadaj ą drogi nr 49401, 49407. Uci ąŜ liwy dla uŜytkowników dróg jest przejazd przez D ąbrówk ę Wielkopolsk ą, Rogoziniec gdzie obserwuje si ę du Ŝe nat ęŜ enie ruchu. Przejazd przez pozostałe miejscowo ści te Ŝ powoduje znaczne ograniczenie szybko ści jazdy pojazdów. Sie ć komunikacji kołowej uzupełniaj ą drogi gminne przebiegaj ące w relacjach: a. Kosieczyn – Podmokle Wielkie (nr 6006), b. Kosieczyn – N ądnie (nr 6007), c. Chlastawa – N ądnia (nr 6009), d. Zb ąszynek – Nowy Go ściniec ( nr ……..), e. Kosieczyn – PKP (nr 6005), f. Zb ąszynek - Bronikowo – D ąbrówka Wielkopolska (nr 6003), g. Dąbrówka Wielkopolska – Bole ń (nr 6002), h. Rogoziniec – Trzciel (nr 6001). Drogi te posiadaj ą nawierzchni ę gruntowe. Pełni ą rol ę uzupełniaj ącą gospodarcz ą Wzdłu Ŝ północnej granicy usypany jest fragmentami nasyp pod planowan ą autostrad ę Berlin-Pozna ń. Na terenie miasta jest stacja benzynowa. Na terenie gminy w Rogozi ńcu pobudowana jest stacja benzynowa aktualnie nieczynna. Obsług ę komunikacj ą pasa Ŝersk ą zapewnia PKS który zatrzymuje si ę na przystankach w miejscowo ściach Zb ąszynek, Stradzewo, Kr ęcko, Kosieczyn, Chlastawa, Samsoniki, D ąbrówka Wielkopolska, Rogoziniec.

Komunikacja Sieć komunikac ji kołowej tworz ą cztery szlaki w k ierunku na Zb ąsz yń, kolejowa Swiebodz in, Babimost , Mi ędzyrzecz, które zbiegaj ą s ię w Zb ąszynk u. Znaczenie m iędzynarodowe posiada linia kolejowa Zb ąszy ń-Swi ebodzin . Pozostałe pełnia rol ę poł ącze ń regionalnych . S pada znaczenie poł ączen ia w kierunku na Mi ędzyrzecz . Tylko tory w kierunk u Mi ędzyr zecza nie s ą zelektryfikowane . Węzeł kolejowy w Zb ąszy nku peł ni ro lę stacji osobowej, oraz zaplecza techn iczne go dla ob sługi trakcy jnej i wagonowej oraz utrzymania UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 27

urz ądze ń te chniczny ch dla pr zewozów PKP . Stacja kolej owa znajduje si ę je- dyn ie w Zb ąszynku. We wsiach Rogoziniec , Dąbrówka Wielkopol sk a wyst ępuj ą przystank i kole jowe . Na rozwój miasta szczególny wp ływ m iała stacja kolejowa. Pozostałe dwa przystanki nie powo duj ą rozwoju gminy . Gm inę przec in a na kierunku wschód-zachód . na syp kolejowy, o m ocno zniszc zonej koronie , pozbawiony torów . Obiekt ten zo sta ł p obudo wany i f unkcjonował kiedy nie było jeszcze stacji kolejowej Z bąszyn ek. H isto ri a rozwoju kolei na teren ie obec nej gminy zwi ązana jes t z bu dową s zlaków: - Pozna ń - Berlin (Zb ąszy ń, D ąbrówka Wlkp, Świebodzin) z odgł ęzieniem z Dąbrówki do Sulechowa w latach 1860-1879r. - Dabrówka – Mi ędzyrzecz (jednotorowa) w latach 1880-1899, - stacja kolejowa jako du Ŝy w ęzeł kolejowy z systemem rozjazdów,, podziemnych przej ść , licznych wiaduktów w 1920 r.

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO GOSPODARCZE

Demografia Gmin ę na koniec 1999 roku zamieszkiwało 8665 osób w tym w Zb ąszynku 5283, D ąbrówce Wielkopolskiej 1175, Kosieczynie 903, Rogozińcu 490, Kr ęcku 315, Chlastawa 152, Bronikowie 107, Nowym Go ści ńcu 68, Stradzewie 48, Depocie 42, Boleniu 37, Samsonkach 28, Kr ęcku-Winnicy 17. Na wsi zamieszkuj ą 3382 osoby. Dane statystyczne dotycz ące ludno ści miasta wskazuj ą na jego systematyczny wzrost 1938r-1800 osób, 1945r-2100 osób, 1960r-3000 osób, 1970r-3300 osób, 1980r-4100 osób, 1990r-5100. W ostatnich latach obserwuje si ę tendencj ę malej ącą. Liczba ludności gminy w 1995r wynosiła 8723 osób, w 1998r 8717, co przy wzro ście miasta wskazuje na zmniejszenie liczby osób zamieszkuj ących wie ś. W ostatnich latach tj. 1995 ÷1999r, przyrost ludno ści utrzymuje si ę prawie na tym samym poziomie. Przyrost naturalny równowa Ŝony jest zgonami, a ruchy migracyjne s ą na niewielk ą skal ę.

Rynek Liczba podmiotów gospodarczych w 1998r wynosiła ogółem 539 w tym z pracy udziałem kapitału zagranicznego. Obserwuje si ę wzrost podmiotów sektora prywatnego. W 1995r było ich 380, w 1998r-525. Zmniejszyła si ę ilo ść podmiotów sektora publicznego. W 1995r było ich 17, w 1998r-14. Gmina w 1997r w gospodarce narodowej dysponowała 2505 miejscami pracy. Najwi ęcej osób utrzymuje si ę z pracy w transporcie tj. 1646 zatrudnionych. Mała liczba osób bo tylko 928 utrzymuje si ę z rolnictwa. Maleje liczba osób bezrobotnych. W 1993 roku wynosiła 422 w 1995r-222, a w 1998 roku tylko 165. Wska źnik bezrobocia w 1998 wynosił 4,3% i jest ni Ŝszy o 2,4% od poziomu średniego w powiecie świebodzkim. Wzrasta budŜet gminy tak po stronie dochodów jak i wydatków. W 1995 roku dochody wynosiły 4,1mln zł, a w 1998 roku 8,1mln zł. Wydatki analogicznie wynosiły 4,2mln zł, w 1998 roku 8,1mln zł.

Infrastruktura Na standard Ŝycia mieszka ńców du Ŝy wpływ ma sytuacja w zakresie UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 28

społeczna infrastruktury społecznej.

Oświata Oświata aktualnie reprezentowana jest przez: - gimnazjum w Zb ąszynku (6 oddziałów, 162 uczniów), - szkoły podstawowe w Zb ąszynku (27 oddz, 620 uczniów), D ąbrówce Wielkopolskiej (12 oddz, 229 uczniów), Kosieczynie (3 oddz, 177 uczniów), - przedszkole w Zb ąszynku (5 oddz, 120 dzieci), z filiami w Kosieczynie ( 1 odd, 25 dzieci), D ąbrówce Wielkopolskiej (2 oddz, 48 dzieci), Rogozi ńcu (1 oddz, 28 dzieci), Kr ęcku /1 oddz, 16 dzieci), - oddziały przedszkolne w D ąbrówce Wielkopolskiej (1 oddz, 25 dzieci), Kosieczynie (1 oddz, 14 dzieci), Zb ąszynku (2 oddz, 47 dzieci), Do szkół podstawowych ucz ęszcza 1026 uczniów, do przedszkoli 237 dzieci, do oddziałów przedszkolnych 86 dzieci. W 1999r wprowadzono w Ŝycie now ą struktur ę szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego. W Zb ąszynku swoj ą siedzib ę ma Zespół Szkół Technicznych na bazie Zespołu Szkół Kolejowych w którym uczy si ę uczniów. W Rogozi ńcu istnieje Technikum Le śne które dysponuje 140 miejscami (8 izb lekcyjnych).

Zdrowie Na terenie gminy funkcjonuje Gminny O środek Zdrowia w którym wydzier Ŝawione s ą pomieszczenia dla prywatnych praktyk lekarskich oraz dwie apteki. Do niedawna w Zb ąszynku istniała jeszcze przychodnia PKP. Ma miejsce komunalizacja o środków zdrowia i tworzone s ą dogodne warunki dla pracy lekarzy rodzinnych i piel ęgniarek.

Kultura Kultur ę w gminie reprezentuj ą: Ośrodek Kultury, Sport i Rekreacji posiadaj ący obiekty sportowe, biblioteki w Dąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, Zb ąszynku. Pałac w D ąbrówce Wielkopolskiej. świetlice w Chlastawie, D ąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, Kr ęcku i Rogozi ńcu. Istniej ące placówki kulturalne zaspokajaj ą podstawowe potrzeby mieszka ńców gminy i miasta.

Rekreacja Gmina nie dysponuje baz ą noclegow ą. Nie zostały równie Ŝ zarejestrowane turystyczna obiekty agroturystyczne. Potrzeby w zakresie rekreacji zaspokajania s ą przez boiska sportowe w Zb ąszynku, Kr ęcku, Kosieczynie, D ąbrówce Wielkopolskiej, Rogozi ńcu i Chlastawie.

Mieszkalnictwo Warunki zamieszkania w gminie w 1995r charakteryzowały si ę nast ępuj ącymi parametrami: - 18,2mpn na osob ę tym miasto 17,4, - 3,71 osób na mieszkanie w tym miasto 3,54, - 0,95 osób na izb ę w tym miasto 0,92, Zasoby mieszkaniowe w 1995 roku wynosiły: UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 29

- 2286 mieszka ń w tym miasto 1440, - 8929 izb w tym miasto 5518, Wska źniki s ą zbli Ŝone do warto ści średnich dawnego województwa zielonogórskiego. W ostatnich latach obserwuje si ę znaczne obni Ŝenie tempa realizacji programu mieszkaniowego. Skromna ilo ść nowych mieszka ń od 4 ÷9 rocznie to realizacja budownictwa jednorodzinnego. W latach 1994-1996 nie wybudowano Ŝadnego mieszkania spółdzielczego, komunalnego i zakładowego.

UWARUNKOWANIA STRUKTURALNE

Władanie W strukturze gruntów miasta gminy , dominuje sektor gospodarki gruntami uspołecznionej tj. Skarbu Pa ństwa, Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa i Lasów Pa ństwowych które zajmuj ą 52,6% terenów, w tym powierzchnia uŜytków rolnych wynosi 1430,0 ha, lasów 3216,0 ha. Grunty własno ści komunalnej stanowi ą tylko 1,9 % powierzchni i głównie wyst ępują w Zb ąszynku w postaci obszarów rozproszonych. Niewielkie obszary wyst ępuj ą w poszczególnych wsiach. Rolnicy indywidualni gospodaruj ą na 4116ha. W gminie na koniec 1999 było 361 gospodarstw rolnych z tego w sołectwie Rogoziniec 55, Kr ęcko 50, Kosieczyn 91, D ąbrówka Wielkopolska 146, Chlastawa 19. Struktura gospodarstw rolnych przedstawia si ę nast ępuj ąco: - od 1,0 do 2,0ha 121 gospodarstw, - od 2,0 do 5,0ha 74 gospodarstw, - od 5,0 do 10,0ha 49 gospodarstw, - od 10,0 do 15,0ha 40 gospodarstw, - powy Ŝej 15,0ha 77 gospodarstw, Przejmowanie gruntów gospodarki uspołecznionej przez osoby prywatne nie wyst ępuj ą na wi ększ ą skal ę. Najlepsz ą klas ę bonitacyjn ą maj ą grunty orne stanowi ące własno ść Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa. Charakterystyczny jest du Ŝy udział procentowy własno ści prywatnej obszarów zalesionych. Wynosi on 1490ha co stanowi 15% powierzchni gminy.

UWARUNKOWANIA FORMALNO PRAWNE

Organizacja Obszar gminy w granicach administracyjnych wynosi 9442ha w tym miasta gminy 276ha. Siedziba organów samorz ądowych gminy jest miasto Zb ąszynek. W skład gminy wchodz ą: miasto Zb ąszynek, - wsie sołeckie: Chlastawa, D ąbrówka Wielkopolska, Kosieczyn, Kr ęcko, Rogoziniec, - przysiółki Bronikowo, Nowy Go ściniec, Kr ęcko-Winnica, Stradzewo, Bole ń, Depot, Samsonki. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 30

Organami gminy s ą: - Rada Miejska w Zb ąszynku jako władza uchwałodawcza, - Zarz ąd Miasta Zb ąszynek jako organ wykonawczy.

Plany Wa Ŝnymi materiałami wyj ściowymi do sporz ądzania „studium” s ą aktualnie miejscowe obowi ązuj ące plany miejscowe: miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Zb ąszynek i przyległych miejscowo ści Kosieczyn i Chlastawa uchwalony uchwał ą Rady Narodowej Miasta i Gminy Zb ąszynek Nr III/17/85 z dnia 18.01.1985r, zmieniony uchwał ą Rady Miejskiej w Zb ąszynku Nr XX/52/91 z dnia 19 grudnia 1991r, Nr XXVII/31/96 z dnia 20.11.1996r, Nr II/14/1998 z dnia 3.12.1998r, Nr II/15/98 z dnia 3.12.1998r, miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Zb ąszynek uchwalony uchwał ą Rady Miejskiej w Zb ąszynku Nr VI/31/94 z dnia 9.12.1994r, miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego wsi D ąbrówka Wielkopolska uchwalony uchwał ą Rady Gminy i Miasta w Zb ąszynku Nr VIII/35/90 z dnia 29.10.1990r, miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego osiedla budownictwa mieszkaniowego przy ul. Topolowa w Zb ąszynku uchwalony uchwał ą Rady Miejskiej w Zb ąszynku Nr XX/51/91 z dnia 19.12.1991r, miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego terenów budownictwa jednorodzinnego we wsi Kosieczyn uchwalony uchwał ą Rady Miejskiej w Zb ąszynku Nr XX/53/91 z dnia 19.12.1991r. Podstawowymi dokumentami planistycznymi, które w sposób zasadniczy rzutuje na sposób gospodarowania przestrzeni ą miejsk ą i gminy s ą plany ogólne miasta i gminy. B ędą one wymagały stosownych zmian po uchwaleniu „studium” tak aby polityka przestrzenna w gminie była wzajemnie wspólna. W świetle obowi ązuj ącego poszanowania prawa własno ści gruntów plany szczegółowe uchwalone przed 1994 rokiem mog ą si ę okaza ć mało przydatne przy wydawaniu decyzji administracyjnych. W świetle aktualnie obowi ązuj ącej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym utrac ą one wa Ŝno ść na koniec 2001r. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 31

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

CELE PRZESTRZENNE

Cele polityki Kierunki polityki przestrzennej s ą zale Ŝne od władz gminy. Najwa Ŝniejsze przestrzennej strategiczne cele tzw. „misja” w sposób syntetyczny wyra Ŝa pomysł na rozwój miasta i gminy. Wyró Ŝniono nast ępuj ące cele: poprawa funkcjonalno przestrzennej struktury w tym podniesienie ładu przestrzennego, zwi ększenie walorów wizerunku i sprawno ści funkcjonowania, oraz wzmocnienie powi ąza ń z regionem, krajem i zagranic ą, ochrona warto ści zasobów dziedzictwa kulturowego i środowiska przyrodniczego oraz jego racjonalnego kształtowania, stworzenie atrakcyjnych i zró Ŝnicowanych mo Ŝliwo ści dla rozwoju gospodarczego i Ŝycia na wysokim poziomie w tym popraw ę standardów zamieszkania, pracy i wypoczynku, racjonalne wykorzystanie terenów i intensyfikacja ich zagospodarowania, - wypracowanie docelowej wizji przestrzennej, wdro Ŝenie polityki przestrzennej poprzez koordynacj ę planowania miejscowego, ustalenia narz ędzi pozwalaj ących na wdro Ŝenie tej polityki. Przy formułowaniu kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy, to jest tworzenie tak zwanej wizji ich rozwoju, uwzgl ędniono cele ich rozwoju oraz mo Ŝliwo ści i ograniczenia. Okre ślona polityka przestrzenna jest przeło Ŝeniem wizji rozwojowej zawartej w kierunku rozwoju przestrzennego, na j ęzyk konkretnych działa ń, które maj ą wywoła ć po Ŝą dane zmiany struktury przestrzennej, w okre ślonych obszarach. Jest działalno ści ą zmierzaj ącą do zmiany istniej ącego zagospodarowania przestrzennego w stan oczekiwany i ochrony jego warto ści.

GŁÓWNE FUNKCJE

Funkcje Aby miasto i gmina rozwijały si ę w sposób wła ściwy nale Ŝy wykorzysta ć strategiczne zasoby poprzez: rozwini ęcie wytwórczo ści przy zapewnieniu wysokiej jako ści towarów i nale Ŝytej ochronie środowiska przyrodniczego, wzrost aktywno ści działalno ści rolniczej w ramach działa ń zwi ązanych z przetwórstwem rolniczym i zwierz ęcym, wzrost aktywno ści działalno ści le śnej w ramach działa ń zwi ązanych z przetwórstwem naturalnych zasobów, rozwini ęcie turystycznych walorów terenów uwzgl ędniaj ąc du Ŝy procent zalesienia i atrakcyjno ść miejsc, stworzenie miejsc wymiany towarów i ewentualnie usług w Zb ąszynku w powi ązaniu ze szlakami komunikacji kolejowej i kołowej,

Obszary Wyznacza si ę nast ępuj ące obszary strategiczne, których sposób KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 32

strategiczne zagospodarowania i dokonania przekształce ń przestrzennych maja znaczenie dla funkcjonowania i rozwoju miasta i gminy oraz zaspokojenia potrzeb jego mieszka ńców: ze wzgl ędu na funkcjonowanie centrum miasta (obszar wokół Urz ędu Miejskiego), ze wzgl ędu na rozwój gospodarczy miasta (obszar północnej i wschodniej cz ęś ci miasta w tym tereny PKP), i w rejonie wsi Chlastawa, Kosieczyn, ze wzgl ędu na rozwój gospodarczy gminy (dawne i nowe zakłady rolne, w rejonie wsi D ąbrówka Wielkopolska), ze wzgl ędu Ŝe stanowi ą rezerwy terenów dla zamieszkania (obszar w zachodniej i północnej cz ęś ci miasta i tereny wokół wsi Kosieczyn, Chlastawa, Dąbrówka, Rogoziniec, Kr ęcko), ze wzgl ędu na rozwój rekreacji (tereny przy istniej ących obiektach sportowych, tereny lasów i projektowanego parku w Zb ąszynku), ze wzgl ędu na potrzeby kształtowania krajobrazu (dolina rzeki Gniła Obra), ze wzgl ędu na potrzeb ę rozbudowy systemu transportowego (nowe trasy kołowe wokół Chlastawy, Zb ąszynka, obwodnica Regionu Kozła), ze wzgl ędu na potrzeb ę gospodarki komunalnej (budowa grupowych systemów kanalizacyjnych i nowych linii energetycznych średniego napi ęcia).

Strefy Dla realizacji wcze śniej wymienionych celów rozwoju miasta i gminy, przy polityki wyst ępuj ących okre ślonych uwarunkowaniach tego rozwoju, wydzielono strefy przestrzennej o zró Ŝnicowanych politykach przestrzennych. Podział na strefy nast ąpił z uwzgl ędnieniem: istniej ącego zainwestowania i u Ŝytkowania terenów, uwarunkowa ń rozwoju, - zapotrzebowania na okre ślone typy u Ŝytkowania terenów, enklaw osadnictwa wiejskiego obejmuj ących tereny zainwestowania wszystkich wsi, przysiółków i tereny przewidziane do ewentualnej zabudowy, terenów rolniczych otaczaj ące obszary zainwestowane. W granicach tych stref wydzielono obszary o zró Ŝnicowanych sposobach zagospodarowania i u Ŝytkowania: - mieszkalnictwa, - usług, - wytwórczo ści, - rekreacji i ci ągów ekologicznych, - rolnicze. Okre ślono główne kierunki działa ń w okre ślonych strefach i wskazano jakie formy u Ŝytkowania powinny przewa Ŝyć na wydzielonych obszarach.

Strefa Strefa miejska obejmuje tereny istniej ącego i przyszłego zagospodarowania w miejska granicach administracyjnych miasta. Realizacja załoŜonych celów, wymaga stworzenia zespołów i wydzielonych obszarów rozwojowych, o czytelnie wyodr ębnionych uwarunkowaniach przestrzennych i funkcjonalnych.

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 33

Będą one miały zasadniczy charakter dla układu przestrzennego. Nale Ŝy si ę spodziewa ć, Ŝe b ędą to głównie przedsi ęwzi ęcia publiczne, których celem jest zwi ększenie aktywno ści dla zainwestowania. Jako elementy, krystalizuj ące struktury przestrzenne stanowi ące podstawowe kierunki rozwoju uznano: - ukształtowanie sprawnego układu komunikacyjnego miasta dla ruchu ponadlokalnego poprzez realizacj ę obwodnicy po północnej stronie miasta, - usprawnienie powi ąza ń komunikacji lokalnej nowymi ulicami, - utworzenie tras turystyki rowerowej, - intensyfikacja rozwoju miasta w kierunku zachodnim poprzez wyznaczenie terenów pod mieszkalnictwo, zwi ększenie intensywno ści zabudowy terenów zainwestowanych, - wykształcenie zespołu ekologicznego w postaci parku w rejonie ratusza, - centrum miasta tj. utworzenie rynku obudowanego zabudow ą z usługami i usługami publicznymi znajduj ącymi si ę w bliskim otoczeniu, - tworzenie komunalnych zasobów gruntów, niezb ędnych do realizacji zada ń samorz ądowych. W ramach stref wyodr ębniono pi ęć obszarów o zró Ŝnicowanych sposobach zagospodarowania i prowadzonych politykach przestrzennych: - obszar centrum w obr ębie którego nadrz ędnym celem jest maksymalne nasycenie usługami, stworzenie współczesnego wizerunku miasta. - obszar śródmiejski w pobli Ŝu dworca PKP w obr ębie którego celowe jest lokalizowanie usług obsługuj ących miasto i gminę, - obszary mieszkaniowe, wyst ępuj ące w stanie istniej ącym w ró Ŝnych fragmentach miasta i projektowanej koncentracji przyszłej zabudowy mieszkaniowej w zachodniej cz ęś ci miasta jako wynik uwzgl ędnienia warunków środowiska przyrodniczego i struktury własno ściowej gruntów, - obszary skupisk aktywno ści gospodarczej po zachodniej i północnej stronie miasta, w obr ębie których nast ąpi intensyfikacja wykorzystania terenu pod zakłady wytwórcze, bazy i składy. Dotychczasowy przestrzenny wizerunek miasta nie ulegnie znacznej zmianie, pomimo wyznaczenia nowych terenów ofertowych pod zabudow ę.

Strefa Strefa osadniczo-rolnicza, obejmuje wszystkie jednostki wiejskie z otaczaj ącymi osadniczo terenami rolniczymi i zieleni ą nie stanowi ącą du Ŝych kompleksów. Przyj ęto rolnicza główne zasady i kierunki zagospodarowania polegaj ące na: - w zakresie osadnictwa, na porz ądkowaniu i uzupełnianiu istniej ącej zabudowy, wskazanie terenów mo Ŝliwych do pełnienia wy Ŝej wymienionych funkcji, uzupełnionych w niezb ędne urz ądzenia w zakresie infrastruktury technicznej, - tworzenie komunalnych zasobów gruntów, przeznaczonych pod zabudow ę, - okre ślenie kierunków i zasad zagospodarowania terenów, z podaniem ogranicze ń w ich u Ŝytkowaniu, w tym szczególnie zwi ązanych z ochron ą historycznych zespołów przestrzennych i walorów krajobrazowych, - w zakresie gospodarowania, rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą z KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 34

wykluczeniem wszelkiej zabudowy na wskazanych kompleksach rolniczych, gleb chronionych, prowadzenie gospodarki zgodnej z warunkami przyrodniczymi, przeciwdziałaj ącymi erozji gleb, rekultywacji terenów zniszczonych, - ochronie istniej ących ci ągów ekologicznych przecinaj ących te strefy głównie w postaci dolin, wzdłu Ŝ cieków wodnych, zachowanie terenów zadrzewionych, W ramach tych stref wydzielono nast ępuj ące obszary: - aktywizacji gospodarczej wzdłu Ŝ drogi wojewódzkiej Kosieczyn-Chlastawa i dróg powiatowych jako terenów ofertowych zwi ązanych z usługami i wytwórczości ą, - aktywizacji gospodarczej przy zespole kolejowym w Zb ąszynku, - istniej ącego osadnictwa wiejskiego (usług, działalno ści gospodarczej, mieszkalnictwa, wypoczynku) przewidziane do adaptacji, przebudowy i uzupełnie ń, - potencjalnego rozwoju osadnictwa w najbli Ŝszym otoczeniu istniej ącej zabudowy wiejskiej w celu ograniczenia jej rozproszenia i zapewnienia mo Ŝliwo ści obsługi infrastruktur ą techniczn ą, - rolniczej przestrzeni produkcyjnej i u Ŝytków zielonych w postaci ł ąk, pastwisk i lokalnych zadrzewie ń, - istniej ących i projektowanych ci ągów ekologicznych w tym doliny rzeki Gniłej Obry, - chronione okre ślone w dalszej cz ęś ci studium, - eksploatacja zasobów lokalnych złó Ŝ kopalin w Kosieczynie i D ąbrówce Wlkp., - intensywnej agroturystyki w rejonie wsi Bole ń, Saksonki.

Strefa Strefa kompleksów le śnych obejmuje tereny du Ŝych kompleksów le śnych wraz z kompleksów ciekami wodnymi i polami śródle śnymi. le śnych W jej obr ębie wydzielono obszary o głównej funkcji: - ochronnej, - gospodarczej, - turystycznej, Zasady polityki przestrzennej, obejmuj ą mi ędzy innymi zachowanie istniej ących lasów ze szczególnym uwzgl ędnieniem ich ochrony jako lasów: - glebochronnych, - wodochronnych, - ostoje zwierz ąt, - ostoje ptaków, - uŜytków ekologicznych, Ponadto nale Ŝy stopniowo zamienia ć struktur ę gatunkow ą lasów w taki sposób aby zmniejszy ć zagro Ŝenie po Ŝarowe, dostosowa ć siedliska do funkcji rekreacyjnej i ochronnej lasów, zwi ększy ć atrakcyjno ść poznawcz ą lasów, zmniejszy ć zagro Ŝenia ze strony szkodników. W stosunku do tej strefy nie wyznaczono obszarów polityki przestrzennej, lecz KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 35

jedynie opisowo i graficznie wskazano tereny wymagaj ące podj ęcia okre ślonych działa ń. Konieczne jest współdziałanie z wła ścicielami lasów, w celu udost ępnienia i zagospodarowania lasów dla celów turystyki i rekreacji.

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

Zasady Gmina Zb ąszynek w bardzo dynamiczny sposób realizuje swoje zamierzenia ogólne inwestycyjne, szczególnie dotyczy to systemów zaopatrzenia w wod ę. W chwili obecnej w rozbudowie s ą sieci wodoci ągowe, w przyszło ści, po uzyskaniu odpowiednich środków, planowane jest uporz ądkowanie gospodarki ściekami poprzez budow ę systemów kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. Mo Ŝliwo ści realizacji takich zamierze ń inwestycyjnych w du Ŝej mierze zale Ŝy od kondycji finansowej gminy.

Zaopatrzenie Obecny stan zaopatrzenia w wod ę gminy w du Ŝym stopniu zaspakaja potrzeby w wod ę jej mieszka ńców. Z wody wodoci ągowej korzysta 85% ogółu ludno ści. Celowe jest , aby system zaopatrzenia w wod ę uległ dalszemu usprawnieniu, oraz rozbudowie w celu lepszego wykorzystania wydajno ści istniej ących uj ęć wody, eliminacji niedoboru wody w sytuacjach awaryjnych, obj ęciem swym zasi ęgiem terenów nie posiadaj ących wodoci ągu, oraz terenów przeznaczonych pod przyszł ą zabudow ę. Proponuje si ę nast ępuj ące systemy zaopatrzenia w wod ę: - Zb ąszynek, Bronikowo. Dwa uj ęcia wody na terenie miasta i wsi. Nale Ŝy rozbudowa ć istniej ącą sie ć na tereny przyszłego zainwestowania. Zakłada si ę równie Ŝ budow ę ruroci ągu przesyłowego do projektowanej oczyszczalni w Zb ąszynku. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie165m 3/h. Ł ączna wielko ść zasobów pokryje zapotrzebowanie wody dla miasta zamieszkałego przez 6500 osób. - Kosieczyn, Chlastawa. Uj ęcie wody w Chlastawie. Wodoci ąg ten pozostawia si ę bez zmian. Proponuje si ę jedynie rozbudow ę sieci na tereny przyszłego zainwestowania oraz spi ęcie wodoci ągu z uj ęciem zakładowym w Kosieczynie. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 36m 3/d, przewiduje si ę rozbudowę stacji uzdatniania w miar ę wyst ępowania potrzeb. Zasoby uj ęcia s ą wystarczaj ące na pokrycie potrzeb docelowych. - Dąbrówka Wielkopolska, Uj ęcie wody zlokalizowane jest na terenie wsi. Istniej ącą sie ć rozdzielcz ą pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę sieci na terenach przyszłego zainwestowania. Proponuje si ę przył ączenie do tego układu: wsi Depot i Bole ń ruroci ągiem przesyłowym z Dąbrówki Wielkopolskiej. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 44 m 3/h. Przewiduje si ę rozbudow ę stacji uzdatniania w miar ę wyst ępowania potrzeb. Zasoby uj ęcia s ą wystarczaj ące na pokrycie potrzeb perspektywicznych. - Rogoziniec. Uj ęcie wody zlokalizowane na terenie wsi. Istniej ący wodoci ąg KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 36

pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę sieci na terenach przyszłego zainwestowania. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 20m3/h. Przewiduje si ę rozbudow ę stacji uzdatniania w miar ę wyst ępowania potrzeb. Zasoby uj ęcia s ą wystarczaj ące na pokrycie potrzeb docelowych. - Samsonki Uj ęcie wody zlokalizowane jest na terenie wsi. Istniejący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę sieci na tereny przyszłego zainwestowania. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie1.5m 3/h. Ze wzgl ędu na wymogi przeciwpo Ŝarowe istnieje potrzeba wymiany istniej ących rur na rury o średnicy ∅80mm, budow ę zbiornika przeciwpo Ŝarowego o pojemno ści 50m 3, oraz zainstalowanie na sieci hydrantów przeciw po Ŝarowych. - Kr ęcko. Uj ęcie wody zlokalizowane jest na terenie wsi. Istniejący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedyni zakłada si ę rozbudow ę sieci na tereny przyszłego zainwestowania. Proponuje si ę przył ączenie do tego układu wsi Kr ęcko - Winnica ruroci ągiem przesyłowym z Kr ęcka. Zakłada si ę odwiercenie nowej studni jako awaryjnej, budow ę ruroci ągu przesyłowego do Winnicy, oraz rozbudow ę istniej ącego odcinka sieci rozdzielczej na teren całej wsi. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 20m3/h,wi ęc zasoby uj ęcia wystarcz ą na pokrycie potrzeb. Zakłada si ę rozbudow ę stacji uzdatniania do wydajno ści 21m3/h. Ze wzgl ędu na wymogi przeciwpo Ŝarowe istnieje potrzeba budowy dwóch zbiorników o pojemno ści 50m 3, oraz zainstalowanie na sieci hydrantów przeciw poŜarowych. - Stradzewo uj ęcia wody zlokalizowanym na terenie byłego SHR. Istniej ący sie ć rozdzielcz ą pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na terenach przyszłego zainwestowania. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie1.8m 3/h, wi ęc zasoby uj ęcia, oraz wydajno ść stacji w nadmiarze pokryj ą potrzeby. Zakłada si ę odwiercenie studni awaryjnej. Ze wzgl ędu na wymogi przeciw po Ŝarowe istnieje potrzeba budowy zbiornika przeciw po Ŝarowych o pojemno ści 50m 3, oraz zainstalowanie na sieci hydrantów . - Nowy Go ściniec. Uj ęcie wody zlokalizowane na terenie byłego SHR. Istniej ący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na terenach przyszłego zainwestowania. W perspektywie, zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 2.1m 3/h. Ze wzgl ędu na wymogi przeciwpo Ŝarowe istnieje potrzeba wymiany istniej ących rur na rury o średnicy ∅80mm, budow ę zbiornika przeciwpo Ŝarowe o pojemno ści 50m 3, oraz zainstalowanie na sieci hydrantów przeciwpo Ŝarowych. Aktualnie pozostawia si ę stan istniej ący tj. zaopatrywanie w wod ę z własnych studni lokalnych dla warunków specjalnych, w przypadku unieruchomienia wodoci ągów lub ska Ŝenia wód uj ęć , przewiduje si ę zagro Ŝeń zaopatrywanie w wod ę z istniej ących studni zlokalizowanych na terenie gminy. Proponuje si ę równie Ŝ, we wszystkich uj ęciach wiejskich wykonywa ć monitoring wód podziemnych tzn.: KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 37

- prowadzi ć stały rejestr poboru wody; - wykonywa ć pomiary statycznego i dynamicznego zwierciadła wody, - bada ć skład fizyko-chemiczny wody surowej. Nale Ŝy w mo Ŝliwie szybkim terminie wykona ć opracowania w celu okre ślenia wymiarów stref ochrony dla uj ęć wód podziemnych. Konieczno ść ustanowienia stref ochronnych wynika z Rozporz ądzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 05.11.1991r. w sprawie zasad ustanowienia stref ochronnych źródeł i uj ęć wody (Dz. U. Nr 116, poz. 504). Aby zmniejszy ć zu Ŝycie wody zaleca si ę upowszechni ć opomiarowanie zu Ŝycia wody, likwidacje przecieków sieci wodoci ągowej oraz sukcesywn ą wymian ę starych odcinków sieci wodoci ągowych. Zagro Ŝeniem dla przyj ętego systemu mo Ŝe by ć pogarszaj ący si ę stan techniczny sieci magistralnych i urz ądze ń, zró Ŝnicowany skład fizyko- chemiczny wody w ró Ŝnych uj ęciach wł ączonych do wspólnej sieci, niedostateczna ochrona uj ęć wodnych, oraz stan prawnowłasno ściowy przedsi ębiorstw zarz ądzaj ących sieciami i uj ęciami. W niniejszym opracowaniu trasy ruroci ągów oraz sieci pokazane s ą w sposób ideowy, dokładne trasy nale Ŝy ustali ć na etapie projektów koncepcyjnych i budowlanych.

Gospodarka Najwa Ŝniejsze kierunki działa ń w zakresie gospodarki ściekami to stworzenie ściekami systemu, który uporz ądkuje obecny stan i zminimalizuje niekorzystne oddziaływanie na środowisko, szczególnie w strefie zlewni rzeki Obrzycy, stanowi ącej podstawowe źródło zaopatrzenia w wod ę miasta Zielona Góra. Uznaje si ę za celowe budowę sieci kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni ścieków, obsługuj ących zespoły jednostek osadniczych. Preferuje si ę sieci w systemach półrozdzielczych i rozdzielczych. Projektowane urz ądzenia do oczyszczania ścieków powinny zapewni ć uzyskanie składu ścieków oczyszczonych zgodnego z obowi ązuj ącymi normami. Proponuje si ę trzy warianty rozwi ązania problemu gospodarki ściekami. Dwa pierwsze zakładaj ą budow ę du Ŝej, gminnej oczyszczalni ścieków na północny – wschód od miasta Zb ąszynek, w pobli Ŝu istniej ących lagun. Zakłada si ę budow ę oczyszczalni o przepustowo ści 2100m3/d, która przyjmie ścieki od 96% ogólnej liczby ludno ści gminy. Proponuje si ę: - wariant I budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: Rogoziniec układem grawitacyjno-tłocznym do oczyszczalni zakładanej we wsi Mysz ęcin gm. Szczaniec wg „Koncepcji sieci kanalizacji sanitarnej z pompowniami i oczyszczalniami dla wsi Trzebiel, Szczaniec i wsi Rogoziniec gm. Zb ąszynek”. Pozostałe miejscowo ści wg wariantu II. - wariant II odprowadzenie ścieków ze wsi: D ąbrówka Wielkopolska, Bronikowo Kosieczyn, Chlastawa, Kr ęcko, do oczyszczalni zakładanej w Zb ąszynku. Proponuje si ę dowóz ścieków ze wsi: Depot, Bole ń, Samsonki, Stradzewo, Nowy Go ściniec. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych b ędą istniej ące laguny po ich rekultywacji. Zakłada si ę KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 38

budow ę oczyszczalni ścieków na północny wschód od miasta, w rejonie dzisiejszych lagun, oraz budow ę ruroci ągu tłocznego doprowadzaj ącego ścieki kanalizacji miejskiej do oczyszczalni. Na terenie miasta nie przewiduje si ę wi ększych zmian, jedynie rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania, oraz okresow ą wymian ę zniszczonych odcinków sieci kanalizacyjnej. Proponuje si ę: - budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: Chlastawa układem grawitacyjno-tłocznym do projektowanej oczyszczalni. - budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: Kosieczyn układem grawitacyjno-tłocznym do projektowanej kanalizacji w Chlastawie i dalej łącznie do oczyszczalni. Do Kosieczyna tłoczone, z przepompowni przy ul. Kosieczy ńskiej ,b ędą równie Ŝ ścieki z południowo -wschodniej cz ęś ci miasta Zb ąszynek oraz południowej cz ęś ci terenów PKP. - budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: Kr ęcko układem grawitacyjno-tłocznym do projektowanej kanalizacji w Kosieczynie i dalej łącznie do oczyszczalni. - budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: D ąbrówka Wielkopolska układem grawitacyjno-tłocznym do projektowanej kanalizacji w Bronikowie i dalej ł ącznie do Zb ąszynka. - budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: Bronikowo układem grawitacyjno-tłocznym do istniej ącego kolektora sanitarnego w Zb ąszynku. Wie ś Rogoziniec wg wariantu I lub alternatywnie proponuje si ę: - budow ę systemu odprowadzania ścieków ze wsi: Rogoziniec, układem grawitacyjno-tłocznym do projektowanej kanalizacji w D ąbrówce Wielkopolskiej i dalej ł ącznie do oczyszczalni. - wariant III Budowa systemu odprowadzania ścieków wg wariantów I i II, w miejscu proponowanej oczyszczalni, zakłada si ę budow ę du Ŝej przepompowni ścieków wraz z punktami zlewnymi, oraz tłoczenie wszystkich ścieków z terenu gminy do oczyszczalni w Zb ąszyniu. Zakłada si ę budow ę ruroci ągu tłocznego wzdłu Ŝ torów kolejowych. Zakłada si ę rekultywacje istniej ących lagun i dołów chłonnych oraz przygotowanie ich pod stawy rybne. W pozostałych miejscowo ściach, z racji znikomej ilo ści ścieków, pozostawia si ę stan istniej ący bez zmian tj. indywidualne szczelne zbiorniki bezodpływowe i ich okresowe wywo Ŝenie do oczyszczalni. Szczególn ą uwag ę nale Ŝy zwróci ć na skanalizowanie terenów poło Ŝonych w bezpo średnim s ąsiedztwie uj ęć wód, poniewa Ŝ istnieje niebezpiecze ństwo zanieczyszczenia wód podziemnych przez nieszczelne szamba, b ądź odprowadzenie nieczysto ści bezpo średnio do cieków wodnych. Realizacja tych zamierze ń inwestycyjnych powinna by ć poprzedzona, programem rozwoju gospodarki ściekowej, który b ędzie zawierał rozwi ązania techniczne, poparte analiz ą kosztow ą. Przy wyborze technologii oczyszczalni nale Ŝy d ąŜ yć do ograniczenia wielko ści stref uci ąŜ liwych zwi ązanych z emisj ą odorów, KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 39

zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi, chemicznymi, oraz hałasu z uwagi na otaczaj ące zainwestowanie. W niniejszym opracowaniu trasy kanałów sanitarnych oraz sieci pokazane s ą w sposób ideowy, dokładne trasy naleŜy ustali ć na etapie projektów koncepcyjnych i budowlanych.

Gospodarka Gospodarka odpadami na terenie gminy prowadzona jest w sposób odpadami konwencjonalny, tj. składowanie odpadów na komunalnych wysypiskach wiejskich. Zakłada si ę eksploatacje istniej ących składowisk odpadów do roku 2002 , kolejnym etapem b ędzie ich rekultywacja le śna. W roku 1998 sze ść gmin: Świebodzin, Szczaniec, Sk ąpe, Lubrza, Łagów i Zb ąszynek postanowiło wybudowa ć mi ędzygminne składowisko odpadów komunalnych w odległości 6.5 km na południowy – wschód od miasta Świebodzin we wsi Jeziory, mi ędzy kompleksami le śnymi Nadle śnictwa Babimost i gruntami ornymi nale Ŝą cymi do Agencji Rolnej Skarbu Pa ństwa. Budowa jest na wyko ńczeniu i w najbli Ŝszym czasie zostanie oddana do eksploatacji. Całkowita powierzchnia wynosie15.74 ha, ostateczna powierzchnia składowisk wyniesie 8.54ha. Całkowita pojemno ść wysypiska wyniesie 304.1 ty ś m3, pozwoli to na składowanie odpadów przez 32 lata. Dowóz odpadów oraz eksploatacje wysypiska prowadzi ć b ędzie wyspecjalizowana jednostka usługowa. Składowane odpady odizolowane b ędą od środowiska gruntowo – wodnego, co pozwoli na ograniczenie do minimum ich negatywnego wpływu na zdrowie ludzi i stan środowiska naturalnego. Na terenie gminy rezerwuje si ę teren pod wiejskie wysypisko odpadów komunalnych w miejscowo ści D ąbrówka Wielkopolska. Na zlecenie Urz ędu Miejskiego w Zb ąszynku opracowane zostało „Studium lokalizacji wysypiska stałych odpadów komunalnych dla m. D ąbrówka Wielkopolska”, w którym zaproponowano lokalizacj ę tego wysypiska w okolicach wsi Samsonki.

Zaopatrzenie Na terenie gminy nie przewiduje si ę budowy centralnego systemu grzewczego. w ciepło Obiekty wi ększych zakładów przemysłowych, oraz przyległe do nich obiekty ogrzewane b ędą z kotłowni lokalnych. Pozostali mieszka ńcy ogrzewani b ędą z indywidualnych źródeł ciepła o zasi ęgu ograniczonym do poszczególnych budynków. Zakłada si ę modernizacje istniej ących kotłowni, oraz przej ście na paliwo ekologicznie czyste. Pozwoli to w miar ę krótkim czasie na osi ągni ęcie znacznych rezultatów w zakresie ochrony środowiska. Zakłada si ę zast ąpienie we wszystkich kotłowniach kotłów w ęglowych kotłami opalanymi gazem ziemnym. Dla odbiorców indywidualnych zakłada si ę instalowanie pieców dwu funkcyjnych na cele grzewcze oraz do przygotowania ciepłej wody u Ŝytkowej

Zaopatrzenie Wi ększo ść miejscowo ści gminy posiada gaz ziemny zaazotowany GZ–41. Gaz w gaz na terenie gminy rozprowadzony jest gazoci ągiem średniego ci śnienia od stacji redukcyjno-pomiarowej zlokalizowanej w Zb ąszyniu. Pozostałe miejscowo ści na terenie gminy b ędą zaopatrywane w gaz bezprzewodowy (propan – butan). Nie proponuje si ę budowy nowych gazoci ągów w celu zasilania nowych KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 40

miejscowo ści, zakłada si ę jedynie rozbudow ę sieci gazowej na tereny przyszłego zainwestowania. Istnieje konieczno ść ustanowienia stref uci ąŜ liwo ści stacji redukcyjnych i przewodów magistralnych wraz z ograniczeniami w sposobie ich zagospodarowania.

Zaopatrzenie Planowany rozwój urbanistyczny gminy oraz zakładany wzrost poziomu obsługi w energi ę mieszka ńców w energi ę elektryczn ą zwi ązany jest z potrzeba budowy nowych elektryczn ą linii napowietrznych i kablowych oraz stacji transformatorowych 15/0,4kV o ró Ŝnych mocach w Zb ąszynku 5, Chlastawie i D ąbrówce 2, Kosieczynie, Rogozi ńcu i Kr ęcku po 1. Wskazane jest utrzymanie stanu istniej ącego w zakresie sieci WN i SN oraz obiektów i urz ądze ń energetycznych takich jak GPZ i trafostacje. Konieczne będzie zwi ększenie rezerwy mocy w istniej ącym GPZ. Nale Ŝy d ąŜ yć do skablowania na terenie miasta wszystkich linii energetycznych. Piln ą spraw ą jest ustalenie stref zagro Ŝeń od pola elektromagnetycznego GPZ i linii napowietrznych WN i SN.

Telekomunikacj Konieczne inwestycje z zakresu telekomunikacji powinny dotyczy ć dalszej a rozbudowy centrali automatycznej w Zb ąszynku o około 500 numerów oraz zwi ększenie wska źnika abonentów telefonicznych. Celowe jest d ąŜ enia do skablowania wszystkich linii telekomunikacyjnych oraz wdro Ŝenia nowoczesnych rozwi ąza ń systemowych. Wskazuje si ę obszar Wału Zb ąszynkowskiego jako rejon lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej. Przewiduje si ę inwestycje publiczne z zakresu ł ączno ści publicznej poprzez modernizacj ę i rozbudow ę sieci telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych zale Ŝnie od zapotrzebowania zakładaj ąc pełny dost ęp ł ączy i swobod ę lokalizacji zgodnie z przepisami odr ębnymi , zapewniaj ąc techniczn ą i przestrzenn ą dost ępno ść do systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, funkcjonuj ących na rynku usług komunikacji elektronowej. System telekomunikacyjny musi by ć zintegrowany z systemem sieci internetowych, lokalnych, regionalnych i krajowych

PROBLEMATYKA KOMUNIKACYJNA

Cele Generalne cele strategiczne polityki komunikacyjnej powi ązane s ą z funkcj ą systemu transportowego, który powinien zapewni ć sprawne, bezpieczne, ekonomiczne i nieuci ąŜ liwe dla środowiska przemieszczania si ę osób i towarów. Aby to osi ągn ąć nale Ŝy zrealizowa ć nast ępuj ące cele: - uzyska ć rozwi ązanie o wysokich walorach funkcjonalno u Ŝytkowych, - zapewni ć powi ązania układu komunikacyjnego gminy z układem zewn ętrznym, - wykorzysta ć istniej ące ci ągi komunikacyjne, zgodnie z kierunkiem KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 41

planowanych przemian.

Komunikacja Działalno ść samorz ądu powinna zmierza ć w kierunku: kołowa - wykorzystania poło Ŝenia gminy przy planowanej autostradzie A-2 Berlin- Warszawa przy uwzgl ędnieniu w ęzła w rejonie Mysz ęcina, - wzmocnienie powi ąza ń w skali regionu poprzez uprawnienie ruchu na drodze wojewódzkiej Smardzewo-Zb ąszy ń w postaci pobudowania nowej obwodnicy wokół wsi Chlastawa, - poprawienie mo Ŝliwo ści przejazdu pojazdów przez północny rejon miasta (strefa wytwórczo ści) poprzez pobudowanie nowej ulic w rejonie Bronikowa, Chlastawy, - pobudowanie bezkolizyjnych przejazdów przez planowan ą trasę szybkiej kolei Warszawa-Berlin, - popraw ę warunków przejazdu przez D ąbrówk ą Wielkopolsk ą poprzez realizacj ę nowego odcinka drogi w południowo-wschodniej cz ęś ci wsi, - pobudowanie obwodnicy Regionu Kozła jako osi rozwoju mi ędzyregionalnego.

Komunikacja Rozbudowa infrastruktury kolejowej na przełomie XIX i XX wieku przyczyniła kolejowa si ę do szybkiego rozwoju miasta i podniesienia jego rangi na mapie komunikacyjnej Polski. Dawała równie Ŝ nadziej ą na dalszy jego rozwój. Istniej ąca sie ć kolejowa nie b ędzie prawdopodobnie odgrywała tej roli co w przeszło ści. Magistrala Warszawa-Berlin posiadaj ąca znaczenie mi ędzynarodowe ominie miasto co spowoduje spadek znaczenia w ęzła kolejowego. Stacja towarowa w Zb ąszynku mo Ŝe pełni ć wa Ŝną rol ę jako miejsce przeładunku towarów i rozrz ądu poci ągów na trasy o znaczeniu regionalnym oraz jako miejsce odpraw celnych. Nie mo Ŝna wykluczy ć Ŝe tereny po południowej stronie miasta posiadaj ące mo Ŝliwo ść i zbocznicowania mog ą stanowi ć atrakcyjn ą ofert ę dla inwestorów poszukuj ących takich lokalizacji. Uruchomienie szybkiej kolei spowoduje powstanie bariery przestrzennej w samym środku gminy na osi wschód-zachód. Niezb ędne jest zapewnienie mo Ŝliwie jak najwi ększej ilo ści bezkolizyjnych przejazdów kołowych i pieszych w celu wyeliminowania tej bariery. Nie mo Ŝna wykluczy ć Ŝe tereny wzdłu Ŝ przystanków kolejowych w D ąbrówce Wielkopolskiej i Rogozi ńcu mog ą by ć lokalnymi ofertami dla inwestycji wymagaj ących obsługi kolejowej.

Komunikacja Bliskie s ąsiedztwo lotniska w Babimo ście zapewni mo Ŝliwo ść lotów lotnicza pasa Ŝerskich i cargo. Nie b ędzie jednak miało wi ększego wpływu na Ŝycie gospodarcze w gminie Zb ąszynek. Komunikacja Przepływaj ące przez gmin ę rzeki Obra i Gniła Obra nie maj ą znaczenia wodna gospodarczego z racji niskiego poziomu i przepływu wód. Mog ą jedynie pełni ć rol ę szlaków kajakowych.

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 42

Komunikacja Dla zapewnienia potrzeb stale wzrastaj ącego ruchu rowerowego proponuje si ę rowerowa pobudowanie tras rowerowych o znaczeniu lokalnym zwi ązanych z rekreacj ą i krajoznawstwem: - trasa Szczaniec – Rogoziniec - Lutol Mały, Trzciel, - trasa Babimost – Kr ęcko – Kosieczyn - Nowa Wie ś, z odgał ęzieniem do Zb ąszynia, poprzez Chlastaw ę, - trasa Zb ąszynek – Bole ń – Rogoziniec – D ąbrówka -Zb ąszynek, - trasa Zb ąszynek-Zb ąszy ń, Prawidłowa obsługa tych tras wymaga: - budowy wydzielonych ście Ŝek i ulic rowerowych, ci ągów pieszo-rowerowych, - działa ń na rzecz bezpiecze ństwa rowerzystów i pieszych, - uruchomienie wypo Ŝyczalni rowerów i punktów napraw, budow ę miejsc obsługi podró Ŝnych wraz z programem usługowym w atrakcyjnych miejscach krajobrazowych.

Komunikacja Kierunki rozwoju systemu tras pieszych to: piesza - powi ększenie obszarów gdzie dominuje ruch pieszy, - stworzenie bezpiecznych tras dla dzieci dochodz ących do szkół i przedszkola, - wytyczenie ście Ŝek krajoznawczych w gminie,

OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

Środowisko Jako podstaw ę planowania, przyj ęto zasad ę ekorozwoju, czyli trwałego i przyrodnicze zró Ŝnicowanego rozwoju jako stałego procesu zabezpieczaj ącego potrzeby społecze ństwa, zwi ązane z przyrodniczymi warunkami zamieszkania. Podstawowym celem, jest stworzenie przestrzennych ram i zasad do realizacji polityki przestrzennej.

Powi ązania Przy formułowaniu zasad gospodarowania przestrzennego, uwzgl ędniono z otoczeniem przyrodnicze powi ązania gminy z otoczeniem, bowiem gmina jako sztuczny twór administracyjny, usytuowana jest w szerszym tle przyrodniczym. Rozpatruj ąc te aspekty nale Ŝy stwierdzi ć Ŝe: - wyst ępuj ące na terenie gminy strefy obszarów chronionego krajobrazu, s ą fragmentami du Ŝych systemów o znaczeniu regionalnym, które w du Ŝej mierze stanowi ą kompleksy le śne, - środowisko przyrodnicze, doliny rzeki Gniłej Obry i kanału Leniwej Odry stanowi fragment korytarza ekologicznego, rozci ągaj ącego si ę wzdłu Ŝ rzeki. Wymienione powy Ŝej obszary, wchodz ą w skład Krajowego Systemu Obszarów Chronionych.

Prawna Obszary chronione, stanowi ą uwarunkowania, które w ró Ŝnym stopniu ochrona ograniczaj ą i reguluj ą mo Ŝliwo ści zagospodarowania przestrzennego. środowiska Na terenie gminy, wyró Ŝniono nast ępuj ące obszary chronione, na podstawie przepisów szczególnych, dla których musz ą by ć obligatoryjnie sporz ądzone KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 43

„plany ochrony”, których ustalenia b ędą wi ąŜą ce dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: - rezerwat przyrody „Kr ęcki Ł ęg”, - obszary chronionego krajobrazu zlokalizowane w dwóch rejonach po obu stronach wsi Rogoziniec i D ąbrówka Wielkopolska, - obszary chronione tj. lasy wodochronne, lasy glebochronne, Proponuje si ę dolin ę Gniłej Obry obj ąć prawn ą ochron ą przyrody w formie parku krajobrazowego z mo Ŝliwo ści ą prowadzenia działalno ści gospodarczej w ograniczonym zakresie. Prawnej ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody podlegaj ą równie Ŝ: - pomniki przyrody, - parki podworskie, Ponadto ochronie podlegaj ą równie Ŝ takie obszary jak: - gleby wysokich klas bonitacyjnych I-III o powierzchni >0,5ha, klasy IV o powierzchni >1,0, u Ŝytki rolne klasy V i VI wytworzone z gleb pochodzenia organicznego, torfowiska, oczka wodne, - obszar udokumentowanych złó Ŝ kopalin koło D ąbrówki Wielkopolskiej i Kosieczyna, - obszar wód podziemnych tj. Wielkopolska Dolina Kopalna zaliczony do Głównych Zbiorników Wody Podziemnej obejmuj ący prawie cał ą gmin ę. - tereny wokół źródeł i uj ęć wód w granicach stref bezpo średnich i po średnich, - tereny zieleni urz ądzonej w postaci parków podworskich w miejscowo ściach Dąbrówka Wielkopolska, Kosieczyn i Kr ęcko, - arboretum w Rogozi ńcu (w realizacji), - szczególnie cenne , ze wzgl ędu na ornitofaun ę, tereny zlokalizowane wzdłu Ŝ rzeki Gniła Obra, - czynne przyrodniczo florystycznie wzdłu Ŝ rzeki Gniła Obra, - tereny obj ęte stref ą ochronn ą, uj ęcia wody rzeki Obrzycy dla miasta Zielona Góra.

Tereny Dopuszcza si ę zagospodarowanie terenów wraz z zabudowaniami na dopuszczone terenach, gdzie obowi ązuj ą ograniczenia prawne, ale przy spełnieniu do zabudowy warunków, postawionych przez wła ściwe organy: - gleby obj ęte ochron ą, po uzyskaniu zgody na zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na nierolnicze i le śne, które stanowi ą du Ŝy procent terenów wolnych od zabudowy i potencjalne mog ą by ć powa Ŝnym utrudnieniem w realizacji zamierze ń programowych, - tereny wód podziemnych w obszarze strefy po średniej uj ęcia wód i Wielkopolskiej Dolinie Kopalnej, po uzyskaniu pozytywnej opinii dla oceny wpływu inwestycji na środowisko przyrodnicze, - obszary udokumentowanych złó Ŝ kopalin, po uzyskaniu pozytywnego stanowiska wła ściwego organu,

- tereny z drzewostanem wysokim po uzyskaniu zgody na jego wycink ę. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 44

Uwarunkowania Warto ści lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego, to zarówno bogactwa przyrodnicze naturalne jak lasy, gleby wysokich klas bonitacyjnych, zło Ŝa kopalin, zasoby rozwoju czystych wód, okre ślone cechy rze źby i klimatu, du Ŝe przestrzenie terenów otwartych, walory turystyczne. Za najwa Ŝniejsze, uwa Ŝa si ę wyeksponowanie doliny rzeki Gniłej Obry, wraz z otaczaj ącymi skarpami i zadrzewieniami jako obszar chronionego krajobrazu w postaci terenów otwartych, które stanowi ą szkielet biologiczny, niezb ędny dla zapewnienia po Ŝą danego przewietrzania, zachowania enklaw ro ślinnych z dominacj ą lasów ł ęgowych i stanowi ących ostoje dla ptaków i zwierzyny. Tereny te, bezwzgl ędnie nale Ŝy wykluczy ć spod zabudowy. Ich prawidłowe utrzymanie i funkcjonowanie mo Ŝe by ć zakłócone, w wyniku działa ń zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym tych obszarów. Uznaje si ę, Ŝe forma morflogiczna doliny rzeki Gniłej Obry ma wysok ą warto ść krajobrazow ą i nie dopuszcza si ę do zmiany jej ukształtowania. Zagro Ŝeniem dla tego obszaru jest brak regulacji gospodarki ściekami we wsiach poło Ŝonych wzdłu Ŝ rzeki, spadki na skarpach podlegaj ą erozji, zwi ększenie chemizmu wód, likwidacja zieleni ł ęgowej. Nie wolno spowodowa ć radykalnych zmian warunków wodnych w dolinie. Proponuje si ę jedynie usprawnienie odwodnienia w stopniu niezb ędnym z rowów w okresie stanów wysokich i zapewnienia mo Ŝliwo ści jej podniesienia w okresie suszy. Dla prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego, na terenie gminy du Ŝe znaczenie ma utrzymanie płatów ekologicznych tj. rozległych form przestrzennych składaj ących si ę głównie z lasów, zagajników, śródle śnych ł ąk, pastwisk, pól uprawnych i oczek wodnych. Zagro Ŝeniem, dla funkcjonowania tych obszarów jest mono kultura, gdzie dominuje drzewostan iglasty, a konkretnie sosna. Wskazane jest nasadzenie drzew wielogatunkowych i w ró Ŝnym wieku. Istotne jest utrzymanie zespołów zielonych, posiadaj ących charakter parkowy, wyst ępuj ących w mie ście i na terenach wiejskich. W przypadku miasta, nale Ŝy d ąŜ yć do powi ązania przestrzennego obecnego systemu zieleni, dotychczas nie powi ązanego ze sob ą, rozdzielonego terenami zabudowanymi, siatk ą ulic i nieu Ŝytkami. Pasma zieleni, powinny by ć uzupełnione o grupy zieleni o charakterze parkowym. Wskazane jest nasadzenie drzew w formie alei i pasów zieleni, oraz wzmocnienie zieleni publicznych poprzez nasadzanie drzew i krzewów wzdłu Ŝ ulic, a które dobrze znosz ą środowisko miejskie (kasztanowce i platany). Ponadto dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego niezb ędne jest: - uregulowanie stosunków wodnych na terenach nadmiernie wilgotnych, wykorzystywanych rolniczo w zachodniej cz ęś ci gminy, poprzez odbudow ę inwestycyjn ą rowów, - zakazanie wprowadzania zabudowy w obszarach wytwarzaj ących świe Ŝe powietrze i w korytarzach spływu zimnego powietrza, - zaniechanie wprowadzenia nowej zabudowy na skarpach podlegaj ących erozji i zadbanie o wła ściwe prowadzenie upraw w tych specyficznych warunkach, KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 45

- prowadzenie wielostronnych działa ń na rzecz poprawy stanu czysto ści wód powierzchniowych, - rekultywacj ę terenów zdegradowanych, takich jak wysypiska śmieci i wyrobiska surowców naturalnych, - uporz ądkowanie dotychczasowej gospodarki odpadami poprzez likwidacj ę istniej ących wysypisk i wywóz nieczysto ści na wysypiska poza granicami gminy ( Świebodzin), - ograniczenie do minimum źródeł emisji zanieczyszczaj ących powietrze (lokalne kotłownie). Zasadne jest aby wyrobiska zagospodarowane były w kierunku le śnym po wcze śniejszym ponownym wyprofilowaniu i nawiezieniu gleby z próchnic ą.

Tereny Wykluczone spod zabudowy s ą tereny obj ęte prawn ą ochron ą środowiska i wykluczone podlegaj ące ochronie które wcze śniej wyszczególniono. z zabudowy Nadzwyczajne Potencjalne źródło zagro Ŝeń stanowi szlak komunikacji kolejowej Zb ąszy ń- zagro Ŝenia Świebodzin z racji du Ŝej masy przewo Ŝonych towarów w tym środków chemicznych o wła ściwo ściach toksycznych.

OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA KULTUROWEGO

Cele Zasoby dziedzictwa kulturowego s ą trwałym elementem struktury funkcjonalno- przestrzennej, a tak Ŝe powinny by ć rozpatrywane kompleksowo z innymi komponentami zagospodarowania przestrzennego i systemami technicznymi gminy. Wyodr ębniono nast ępuj ące grupy celów kulturowych: - dotycz ących ochrony i przeobra Ŝeń zasobów dziedzictwa kulturowego, - odnosz ących si ę do kształtowania ładu przestrzennego a tworz ących wła ściwy wizerunek gminy.

Zadania Zadania prowadz ące do realizacji celów zwi ązanych z ochron ą warto ści kulturowych i ochron ę przestrzeni to: - spełnienie wymaga ń ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego na podstawie przepisów ustaw szczególnych, - potrzeba, rozszerzenia ochrony na te zasoby, które s ą warto ściowe dla to Ŝsamo ści kulturowej i mo Ŝliwo ści ich wykorzystania, w dalszym rozwoju, - poprawy stanu i funkcjonowania środowiska kulturowego w tym jako ść Ŝycia mieszka ńców, np. poprzez modernizacj ę czy przekształcenia tych zasobów, rehabilitacj ę obszarów zdegradowanych, - kształtowanie nowych warto ści środowiska kulturowego np. w zakresie form zabudowy, elementów kompozycji układów przestrzennych, czy atrakcyjno ści krajobrazu, - minimalizacja wyst ępuj ących zagro Ŝeń i istniej ących warto ści zasobów dziedzictwa kulturowego i czynników wywołuj ących te zagro Ŝenia.

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 46

Strefy polityki Kierunki ochrony środowiska kulturowego, okre ślono poprzez wyodr ębnienie przestrzennej stref polityki przestrzennej i zasobów obj ętych ochron ą prawn ą. Przy okre śleniu stref o zró Ŝnicowanych uwarunkowaniach rozwoju i mo Ŝliwym zagospodarowaniu, uwzgl ędniono istniej ące zasoby, w tym dziedzictwa kulturowego, b ądź charakterystyczne cechy krajobrazu gminy. Spełnieniem wymogów ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego na podstawie przepisów ustawowych, jest okre ślenie zabytkowych układów i elementów podlegaj ących ochronie, poprzez objęcie ich: - strefami konserwatorskimi, - rejestrem, zabytków o wybitnych i du Ŝych warto ściach, - ewidencj ę z uwagi na istotne warto ści dla dziedzictwa kulturowego, - kartami, z uwagi na znaczenie dla to Ŝsamo ści kulturowej. Przyj ęto system stref ochronnych dziedzictwa kulturowego, na które składaj ą si ę strefy „A”, „B”, „E”, „K”, „W”. Dla nich ustalono indywidualne kierunki polityki przestrzennej.

Strefa „A” Ochron ą w najwy Ŝszym stopniu obj ęto obszar wyznaczony granic ą strefy „A” tj. pełnej ochrony historycznej struktury przestrzennej. Wyst ępuje ona w: - Chlastawie wokół zało Ŝenia ko ścielno-cmentarnego, - Dąbrówce Wielkopolskiej wokół zało Ŝenia pałacowo-parkowego i zało Ŝenia ko ścielnego, - Zb ąszynku wokół zało Ŝeń ko ścielnych i cmentarza, - Kosieczynie, Kr ęcku, Rogozi ńcu obejmuj ąc układy ruralistyczne wsi. Sposób zagospodarowania tej strefy jest okre ślony w decyzji administracyjnej. Obowi ązuje pełna ochrona zasobów konserwatorskich i rozplanowania urbanistycznego. Prowadzenie działa ń inwestycyjno remontowych, zarówno w fazie projektowej jak i realizacyjnej, wymaga zgody wła ściwej słu Ŝby konserwatorskiej do spraw zabytków.

Strefa „B” W strefie tej działania inwestycyjne i remontowe, cho ć podporz ądkowane wymogom konserwatorskim to s ą o mniejszym rygorze ni Ŝ w strefie „A”. Dopuszcza si ę mo Ŝliwo ść przekształce ń substancji budowlanej w uzgodnieniem z wła ściw ą słu Ŝbą konserwatorsk ą. Strefa „B” wyst ępuje w: - Bronikowie tereny wokół folwarku, - Chlastawie, D ąbrówce Wielkopolskiej, Samsonkach obejmuj ąc układ ruralistyczny wsi, - Kosieczynie teren cmentarza i koloni mieszkaniowej poza wsi ą, - Kr ęcku teren cmentarza poza wsi ą, - Rogozi ńcu teren dawnych koszar, - Zb ąszynku obejmuj ąc całe zało Ŝenie urbanistyczne miasta,

Strefa „E” Ochron ą widokow ą środowiska kulturowego osi ągni ęto poprzez okre ślenie granic strefy „E”. W przypadku Zb ąszynka stref ą ekspozycji obj ęto panoram ę miasta od strony wschodniej i punkty widokowe na drodze dojazdowej od KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 47

strony północnej miasta, oraz liczne perspektywy wewn ątrz terenów zabudowanych. Obj ęto t ą stref ą w: - Chlastawie, panoram ę widokow ą wsi z drogi do Kosieczyna i perspektywy widokowe od strony ko ścioła i na ko ściół, - Dąbrówce Wielkopolskiej, panoramy widokowe wsi od strony wschodniej, południowej i zachodniej oraz perspektywy widokowe na ko ściół i pałac, - Boleniu, panoram ę widokow ą na pola i ł ąki, - Kosieczynie, panoramy widokowe wsi od strony cmentarza i wie Ŝy ci śnie ń w Zb ąszynku, oraz perspektywy widokowe wewn ątrz wsi na i od kościoła, - Kr ęcku panoramy widokowe wsi z drogi do Brudzewa, Ko źminka i Kosieczyna, alei lipowej, oraz perspektywy wewn ętrzne od i na ko ściół, W tych strefach nale Ŝy zachowa ć warto ści widokowe oraz nie nale Ŝy lokalizowa ć zabudow ę wy Ŝsz ą ni Ŝ istniej ąca.

Strefa „K” Ochron ę środowiska kulturowego, zapewni si ę równie Ŝ poprzez okre ślenie granic strefy „K” tj. ochrony krajobrazu. Obj ęto t ą stref ą w: - Rogozi ńcu, drzewa przy drogach do Chociszewa, Technikum Leśnego, Dąbrówki, cmentarze i pozostało ści po MRU, - Samsonkach, alej lipow ą i ogrody od ulicy, - Zb ąszynku, nasadzania przy placach i ulicach, cmentarze, - Nowym Go ści ńcu, nasadzenia przy drodze do Zb ąszynka, - Depocie pozostało ści po MRU, - Bronikowie, drzewa w parku, alej ę kasztanow ą i drzewa wzdłu Ŝ starej drogi Chlastawskiej, - Chlastawie, drzewa na cmentarzu (dawnym), - Dąbrówce Wielkopolskiej, park podworski, alej ą lipow ą do Rogozi ńca, drzewa na cmentarzu, mauzoleum przy drodze do Depotu - Kosieczynie, drzewa w parku i na cmentarzu, alej ą kasztanow ą, szpaler topolowy przy kolonii kolejarzy, alej ę do Nowej Wsi, nasadzenia przy drodze do Nowego Go ści ńca, - Kr ęcku, drzewa na cmentarzu i w dawnym parku pałacowym, alej ą lipow ą do rezerwatu „Kr ęcko”, szpaler klonów wzdłu Ŝ drogi do Kosieczyna, rezerwat „Kr ęcko”, cmentarz poza wsi ą.

Strefa „W” Rozpoznane na terenie miasta i gminy obszary stanowisk archeologicznych okre ślono granic ą strefy „W”. Okre ślona ona została w uwarunkowaniach zagospodarowania przestrzennego. Na wyznaczonych obszarach, nale Ŝy przeprowadzi ć badania archeologiczne, a wszelkie działania inwestycyjno - remontowe, prace ziemne musz ą by ć przeprowadzone pod nadzorem wła ściwych słu Ŝb archeologicznych i konserwatorskich. Nale Ŝy si ę równie Ŝ liczy ć z zakazem realizacji inwestycji w tej strefie.

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 48

Rejestr Bezwzgl ędnej ochronie prawnej, podlegaj ą obiekty wpisane do rejestru zabytków konserwatorskiego. Historyczne warto ści kulturowe wpisane do rejestru zabytków obj ęte ochron ą prawną to: - ko ściół parafialny w Kosieczynie (nr rej. 262), - ko ściół parafialny w D ąbrówce Wielkopolskiej (nr rej. 261), - dwór w Kr ęcku (nr rej. 792), - ko ściół w Chlastawie (nr rej. 33), - dzwonnica w Chlastawie (nr rej. 33), Wszelka działalno ść w wymienionych zasobach i w ich otoczeniu musi si ę odbywa ć według wytycznych konserwatorskich, specjalistycznych projektów opracowanych przez wykonawców posiadaj ących stosowne uprawnienia konserwatorskie, pod ścisłym nadzorem słu Ŝb konserwatorskich i po uzyskaniu decyzji wła ściwej słu Ŝby konserwatorskiej.

Zasoby Ochron ą obj ęte s ą równie Ŝ zasoby obj ęte ewidencj ą poni Ŝej wyszczególnione: obj ęte - ko ścioły w Kr ęcku, Rogozi ńcu, Zb ąszynku (dwa), ewidencj ą - kapliczki przydro Ŝne w D ąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, - dzwonnica w D ąbrówce Wielkopolskiej, - plebanie w D ąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, - dom parafialny w Zb ąszynku, - pastorówka w Kr ęcku, - dom gminny w Zb ąszynku, - pałace w D ąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, - dwory w Kosieczynie, Kr ęcku, Chlastawie, - dom gminny w Zb ąszynku, - ogrodzenie pałacu w Kr ęcku, - parki w Kosieczynie, Kr ęcku, Chlastawie, D ąbrówce Wielkopolskiej, - folwarki w Bronikowie, Kosieczynie, Nowym Go ścincu, Stradzewie, - gorzelnie w Kr ęcku i D ąbrówce Wielkopolskiej, - transformator w Rogozi ńcu, - dom kultury w Zb ąszynku, - ratusz w Zb ąszynku, - domy ludowe w Kr ęcku, D ąbrówce Wielkopolskiej, - szkoły w D ąbrówce Wielkopolskiej, Rogozi ńcu i Zb ąszynku, - przystanki kolejowe w D ąbrówce Wielkopolskiej, Rogozi ńcu, - dworzec kolejowy w Zb ąszynku, - remiza straŜacka w Chlastawie, - sala taneczna w Rogozi ńcu, - cmentarze w Chlastawie, D ąbrówce Wielkopolskiej (dwa), Kosieczynie (dwa), Kr ęcku (dwa), Rogozi ńcu (dwa), Zb ąszynku(dwa), - pomniki w D ąbrówce Wielkopolskiej, Kr ęcku i Zb ąszynku, - fortyfikacje i umocnienia MRU w Depocie, Rogozi ńcu, - posterunek graniczny w rejonie D ąbrówki Wielkopolskiej, - zabudowa historyczna mieszkaniowa w Chlastawie, Rogozi ńcu, D ąbrówce KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 49

Wielkopolskiej, Kr ęcku, Kosieczynie, Samsonkach, Boleniu, Nowym Go ści ńcu, Kr ęcku-Winnicy i Zb ąszynku, - obszary wykopalisk archeologicznych w Boleniu, Chlastawie, D ąbrówce Wielkopolskiej, Kosieczynie, Kr ęcku, Kr ęcku-Winnicy, Rogozi ńcu i Zb ąszynku, - rozplanowanie przestrzenne miasta Zb ąszynek i miejscowo ści Kosieczyn, Rogoziniec, D ąbrówka Wielkopolska, Kr ęcko, Chlastawa, Samsonki, Kr ęcko- Winnica, Bole ń, Depot,

REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Plany Kontynuacj ą realizacji studium i kierunków zagospodarowania przestrzennego miejscowe będą opracowywane plany miejscowe. Przy wyborze terenów, które powinny zosta ć obj ęte planami nale Ŝy kierowa ć si ę nast ępuj ącymi zasadami: - wymaganiami wynikaj ącymi z ustaw szczególnych (tereny zasi ęgu wód podziemnych, tereny rezerwatu „Kr ęcko” i strefy ochronnej wokół niego, tereny chronionego krajobrazu, zasoby kulturowe), - potrzeby transformacji terenów o nieutrwalonych strukturach (obszary kierunkowej zabudowy), - potrzeby kształtowania przestrzeni publicznej (centrum miasta, parki w mie ście i gminie), - potrzeby przygotowania nowych terenów dla inwestycji jako ofert lokalizacyjnych, - wskazanie terenów wymagaj ących przekształce ń lub rehabilitacji (na wsiach), - potrzeby zabezpieczenia terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą wspólnoty samorz ądowej w mieście, - kierunkowego rozwoju infrastruktury technicznej (grupowe systemy odprowadzenia ścieków), - uwarunkowania ustale ń aktualnie obowi ązuj ących ustale ń planów miejscowych z wyj ątkiem planów ogólnych miasta oraz gminy, które wymagaj ą stosownych zmian. Na rysunku studium przedstawiono odniesienia przestrzenne do wy Ŝej wymienionych planów. Kolejno ść opracowywanych planów powinna by ć traktowana elastycznie w nawi ązaniu do aktualnej sytuacji. Wskazane jest obejmowanie planami małych obszarów tworz ących samodzielne zespoły urbanistyczne. Wskazane jest stałe monitorowanie procesu realizacji polityki przestrzennej.

Wnioski do Spo śród elementów przyszłej struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy jako planów składowe strategii i planu przestrzennego województwa lubuskiego wymieni ć nadrz ędnych nale Ŝy: - system przyrodniczych terenów chronionych w tym rezerwat „Kr ęcko”, lasy ochronne, obszar chroniony krajobrazu, strefa rzeki Obrzycy, - system ochrony dóbr kultury, - podstawowy układ komunikacyjny w tym projektowana autostrada, szybka KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 50

kolej i obwodnica Regionu Kozła, - układ linii energetycznych wysokiego napi ęcia, - układ magistrali gazowej średniego ci śnienia, - system grupowy odprowadzenia i neutralizacji ścieków z całej gminy,

Własno ści a Ustala si ę nast ępuj ące kierunki polityki przestrzennej w zakresie sposobu planowane uwzgl ędniania własności gruntów: zagospodarowa - obszary do realizacji celów publicznych nale Ŝy w miar ę mo Ŝliwo ści nie wyznaczy ć na gruntach komunalnych lub b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa, - rozrzucone przestrzennie małe działki b ędące własno ści ą komunaln ą nale Ŝy w zale Ŝno ści od sytuacji wł ączy ć do wi ększych zasobów gruntów, - na obszarze przemieszania gruntów o własno ści komunalnej i Skarbu Pa ństwa nale Ŝy d ąŜ yć na drodze współpracy „gminy” i instytucji pa ństwowych do tworzenia wi ększych zasobów, dla których mo Ŝna prowadzi ć skuteczniejsz ą gospodark ę przestrzenn ą. Nale Ŝy d ąŜ yć do tworzenia zasobów gruntów komunalnych w obszarach rozwoju, z wyprzedzeniem w stosunku do etapu rozwoju przestrzennego gminy, oraz uregulowania statusu prawnego tych gruntów. Nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść przygotowania wspólnych zasobów gruntów z Agencj ą Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa. Polityka tworzenia zasobów gruntów powinna by ć prowadzona w odniesieniu do wielu obszarów jednocze śnie tak aby unikn ąć spekulacji gruntami. W polityce kształtowania wielko ści poda Ŝy gruntów nale Ŝy uwzgl ędni ć popyt i rodzaj inwestorów, których zamierza si ę przyci ągn ąć .

Aktualizacja Postuluje si ę utworzenie obszarów kompleksowej działalno ści inwestycyjnej rozwoju gdzie gmina przejmie na siebie obowi ązek skoordynowania ze sob ą nast ępuj ących poczyna ń prowadz ących do zagospodarowania okre ślonego obszaru: - stworzenie zasobów gruntów przeznaczonych do zagospodarowania na zasadach komercyjnych, uregulowania statusu prawnego gruntów, negocjacje i umowy z podmiotami nie komunalnymi władaj ącymi gruntami, - utworzenie firmy zajmuj ącej si ę zagospodarowaniem obszarów np. agencja komunalna, - przygotowanie techniczne terenu, to znaczy uzbrojenie i budowa ulic, - poszukiwanie inwestorów i negocjacje z nimi, - sporz ądzenie opracowa ń marketingowych, maj ących zach ęci ć potencjalnych inwestorów do inwestowania w obszarach wskazanych przez gmin ę.

RYSUNEK UJEDNOLICONY