Ana Bġlġm Dali J
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FELSEFE VE DĠN BĠLĠMLERĠ (DĠNLER TARĠHĠ) ANA BĠLĠM DALI JOSEPH RATZĠNGER VE DOMĠNUS IESUS GENELGESĠ Yüksek Lisans Tezi ġeyma KILINÇ Ankara- 2015 i T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FELSEFE VE DĠN BĠLĠMLERĠ (DĠNLER TARĠHĠ) ANA BĠLĠM DALI JOSEPH RATZĠNGER VE DOMĠNUS IESUS GENELGESĠ Yüksek Lisans Tezi Hazırlayan: ġeyma KILINÇ DanıĢmanı: Prof. Dr. Ali Ġsra GÜNGÖR Ankara- 2015 ii TEZ KABUL TUTANAĞI ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Bu çalıĢma, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalının Dinler Tarihi Bilim Dalında jürimiz tarafından yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiĢtir. Prof. Dr. Ali Ġsra Güngör Yukarıdaki imzalar adı geçen öğretim üyelerine aittir. 21/12/2015 Enstitü Müdürü iii T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FELSEFE VE DĠN BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI DĠNLER TARĠHĠ BĠLĠM DALI JOSEPH RATZĠNGER VE DOMĠNUS IESUS GENELGESĠ Yüksek Lisans Tezi ġeyma KILINÇ Tez DanıĢmanı: Prof. Dr. Ali Ġsra GÜNGÖR Tez Jürisi Üyeleri Adı ve Soyadı Ġmzası ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ Tez Sınavı Tarihi: .................................. iv T.C. ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, baĢkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya baĢka bir üniversitedeki baĢka bir tez çalıĢması olarak sunulmadığını beyan ederim. (23/12/2015) Tezi Hazırlayan Öğrenci ġeyma Kılınç v ÖNSÖZ Katolik Kilisesi‘ni günümüz dünyasına taĢıma ve modern dünyada icra edeceği misyonun metotlarını belirleme amacıyla 20. yüzyılın ikinci yarısında toplanan II. Vatikan Konsili ile birlikte Katolik Kilisesi yeni bir döneme girmiĢtir. Katolik Kilisesi‘nin kendini gözden geçirmek ve dünyaya açılmak arzusunda olduğunu ilan ettiği bu konsil yeni sürecin gerektirdiği teolojik yaklaĢımların da kaynağı niteliğindedir. Kilise‘nin günümüz dünyasında ne ifade ettiğini ve günümüz insanına neler söylediğini ifade eden konsil kararları, öncelikle kendi bağlıları daha sonra da diğer insanlar tarafından iyi anlaĢılmak durumundaydı. Bu itibarla pek çok konu içerisinde Kilise‘nin yeni misyon anlayıĢı; bu bağlamda Hıristiyanların kendi aralarındaki iliĢkileri ifade eden Ökümenizm kavramı ile Kilise‘nin diğer dinlerin mensuplarıyla iliĢkilerini ifade eden Dinlerarası Diyalog kavramı söz konusu konsille öne çıkmıĢtır. Konsil sonrasında yayınlanan papalık genelgeleri kararların öncelikle Hıristiyanlar tarafından iyi anlaĢılması ve tatbik edilmesi konusunda önemli bir fonksiyon icra etmektedir. Dolayısıyla bu belgelerin doktrinel olarak konsil kararlarıyla çeliĢmeyen içerikte ve dil itibariyle de uygun nitelikte olması beklenmektedir. Konsil sonrasında yayınlanan papalık genelgeleri incelendiğinde, günümüzün ihtiyaçlarına cevap vermek isteyen, buna mukabil Kilise‘nin geleneksel çizgisine aykırı olmayan ve aĢırı bulduğu bazı yaklaĢımları sert bir Ģekilde eleĢtiren ya da cezalandıran bir çizgi ortaya koyduğu görülmektedir. Papalık genelgelerinin icra ettiği bu fonksiyon Katolik Kilisesi‘ni anlamak bakımından önem taĢımaktadır. Bizim araĢtırmamıza konu ettiğimiz Dominus Iesus Genelgesi (2000) bu anlamda önemli bir genelgedir. Yayınlandığı tarihte oldukça sert uslubuyla dikkat vi çeken bu genelgenin ortaya çıkıĢ Ģartları, mimarı, içeriği, mesajı ve genelge kakkındaki değerlendirmeler asıl odak noktamızı oluĢturmaktadır. Bu itibarla Dinsel Öğretiler Kurulu‘nun uzun yıllar baĢkanlığını yapan ve bu süreçte farklı görüĢlerinden dolayı birçok Katolik Ġlahiyatçıyı ve din adamını cezalandıran Kardinal Joseph Ratzinger/Papa XVI. Benedict‘in kiĢiliği, eğitimi, genelgenin mimarı olarak teolojik birikimi ve çizgisi ile Kilise‘deki yerini ortaya koymak önem arzetmektedir. Yine baĢta Hıristiyan dünyası olmak üzere bütün dünyada yankı uyandıran Dominus Iesus genelgesinin içerik, dil ve mesaj bakımından diğer genelgeler arasındaki yerinin ele alınması ve Katolik Kilisesi‘nin diğer Hıristiyanlar ve diğer dinlerin mensupları ile olan iliĢkilerinde yeni bir yön kazanıp kazanmadığının araĢtırılması da ayrı bir öneme sahiptir. Bu çerçevede söz konusu genelgenin konsil sonrası yayınlanan ve içerik benzerliği olan bazı genelgelerle mukayesesinin yapılması ve Dominus Iesus hakkındaki değerlendirmeler araĢtırmamızın temel konuları arasında yer almaktadır. Katolik Kilisesi‘nin II. Vatikan Konsili sonrası dünyaya açılma, Katolik olmayan diğer Hıristiyanlar ve diğer dinlerin mensuplarıyla misyon gereği diyaloğa girme isteği doğrultusunda yapılan çalıĢmalara Joseph Ratzinger‘in ve Dominus Iesus genelgesinin etkisinin konu edildiği bu çalıĢma konusunda gerek konu seçimi, gerekse konunun Ģekillenmesi noktasında rehberlik yapan danıĢman hocam Sayın Prof. Dr. Ali Ġsra Güngör‘e teĢekkürlerimi sunmayı borç bilirim. Yine tezimin hazırlanmasında tercüme, dil, üslup ve Ģekil konusunda yardımlarını esirgemeyen değerli eĢime ve bu çalıĢma sürecinde büyük emekleri olan aileme Ģükranlarımı sunuyorum. ġeyma KILINÇ Aralık, 2015 vii KISALTMALAR a.g.m.: Adı geçen makale Bkz.: Bakınız C: Cilt Cf: Kıyaslayın DI (Dominus Iesus): Papalık Dinsel Öğretiler Kurulu‘na Ait 5 Eylül 2000 Tarihli Belge DP (Dialogue and Proclamation): Papalık Dinler Arası Diyalog Konsili ile Halkları HıristiyanlaĢtırma Kongregasyonu‘na Ait 22 Ocak 1991 Tarihli Ortak Deklerasyon DM (Dialogue and Mission): Papalık Hıristiyan Olmayan Dinler Sekreteryasına Ait 1984 Tarihli Belge EN (Evangelii Nuntiandi): Papa VI. Paul‘ün 8 Aralık 1975 Tarihli Genelgesi LG (Lumen Gentium): II. Vatikan Konsili‘ne ait Kilise Hakkındaki Dogmatik Yasa RH (Redemptor Hominis): Papa II. John Paul‘ün 4 Mart 1979 Tarihli Genelgesi RM (Redemptoris Missio): Papa II. John Paul‘ün 7 Aralık 1991 Tarihli Genelgesi S: Sayı viii ĠÇĠNDEKĠLER ÖNSÖZ .................................................................................................................. vi KISALTMALAR .................................................................................................. viii ĠÇĠNDEKĠLER ....................................................................................................... ix GĠRĠġ ...................................................................................................................... 1 A. ARAġTIRMANIN KONUSU, METODU VE KAYNAKLARI .................... 1 B. KATOLĠK KĠLĠSESĠ‘NĠN RESMĠ BELGELERĠ ......................................... 3 C. KĠLĠSE‘NĠN RESMĠ BELGELERĠNĠN KATOLĠK MEZHEBĠNDEKĠ YERĠ VE ÖNEMĠ.............................................................................................................. 9 BĠRĠNCĠ BÖLÜM: JOSEPH RATZĠNGER ............................................................12 A. JOSEPH RATZĠNGER‘ĠN KĠMLĠĞĠ ...........................................................12 a. Bavyera Günleri ...........................................................................................12 b. Nazi Dönemi ................................................................................................14 c. SavaĢ Zamanı ...............................................................................................19 B. JOSEPH RATZĠNGER‘ĠN EĞĠTĠMĠ ...........................................................20 a. II. Vatikan Konsili Öncesi Dönem ................................................................20 b. Tübingen Üniversitesi ..................................................................................24 c. Regensburg Üniversitesi ...............................................................................26 C. JOSEPH RATZĠNGER‘ĠN PAPALIKTA ALDIĞI GÖREVLER .................27 a. II. Vatikan Konsili‘nde Teoloji DanıĢmanlığı ...............................................27 b. Uluslararası Teoloji Komisyonunda Teoloji DanıĢmanlığı ............................29 ix c. Münih ve Freising Kardinalliği .....................................................................30 d. Dinsel Öğretiler Kurulu BaĢkanlığı ..............................................................30 e. Joseph Ratzinger‘in Papalığa SeçiliĢi ve Papalık Görevinden AyrılıĢı...........34 D. ESERLERĠ ...................................................................................................35 a. Hakikat ve HoĢgörü: Hıristiyanlık Ġnancı ve Dünya Dinleri ..........................36 b. Birçok Din-Bir SözleĢme: Ġsrail, Kilise ve Dünya .........................................37 c. II. Vatikan Konsili‘nin Önemli Vurguları .....................................................38 d. Kökleri Olmadan: Avrupa, Rölativizm, Hıristiyanlık ve Ġslam ......................39 E. JOSEPH RATZĠNGER‘ĠN TEOLOJĠSĠ VE DÜġÜNCE YAPISI ....................41 a. Ratzinger‘in DüĢünce Yapısının ġekillenmesinde Etkisi Olan KiĢiler ...........42 i. Platon .......................................................................................................42 ii. Augustine .................................................................................................44 iii. Bonaventure ..........................................................................................48 b. Joseph Ratzinger‘in YapmıĢ