NEWYDDION Newyddion Cyngor Gwanwyn 2017 Rhifyn 50

www.gwynedd.llyw.cymru 01766 771000 @cyngorgwynedd cyngorgwyneddcouncil

Rhoi’r cwsmer Enillwyr Gwobr y Bobl 2017 yn gyntaf

Ynghyd a datblygu agwedd gadarnhaol i ddysgu o gamgymeriadau, mae Cyngor Gwynedd eisiau i bob un o’i 5,500 aelodau staff i ddysgu gan ac efelychu esiamplau go iawn o ofal cwsmer gwych.

Mae “Gwobr y Bobl” - a lansiwyd yn y rhifyn diwethaf o Newyddion Gwynedd - yn un o’r ffyrdd y gall pobl Gwynedd helpu’r Cyngor i wireddu’r nod l David Thomas a Garym Rhys Roberts pwysig yma. Mae’r wobr yn rhoi cyfle i drigolion l Kim Warrington, o ganolfan ailgylchu Rhwngddwyryd enwebu aelodau unigol o staff neu dimau o’r Rheolwr Teleofal Cyngor sydd wedi mynd “y filltir ychwanegol” i ddarparu gwasanaeth gwych i’r cyhoedd.

Dros y misoedd diwethaf mae enwebiadau ar gyfer Gwobr y Bobl wedi eu cyflwyno gan ddarllenwyr Newyddion ar draws y sir. Eleni, mae Cadeirydd y Cyngor, y Cynghorydd Eric M Jones a’r Is- Gadeirydd, y Cynghorydd Annwen Daniels wedi dewis yr enillwyr (ar y dde) a fydd rwan yn derbyn tystysgrif a tharian fach i gydnabod eu gwaith caled i roi pobl Gwynedd wrth galon eu gwaith.

Bydd yr enillwyr ynghyd ag enghreifftiau arbennig o ofal cwsmer arbennig a gyflwynwyd gan l Graham Davies a Steven John ddarllenwyr Newyddion yn cael eu hamlygu i Edkins o ganolfan ailgylchu’r Bala ysbrydoli eraill fel rhan o waith sydd ar droed i l Staff llyfrgell - Liz Speake, ddatblygu diwylliant ar draws y Cyngor o ofal Siw Broda a Gwen Roberts Trowch i dudalen 3 cwsmer o’r radd flaenaf. Cynllunio ariannol yn helpu cau’r bwlch

Mae cynllunio ariannol hir dymor, cyhoeddus fel casglu gwastraff, gofalu Gwynedd dros Adnoddau. dderbyn gan y llywodraeth. Er y bydd pob canolbwyntio trylwyr ar weithio’n fwy am bobl fregus yn eu cartrefi eu hunain a punt ychwanegol yn helpu, dylid cofio nad effeithlon, a pharatoi achos manwl chynnal ysgolion, cyfleusterau hamdden a “Mae’r dull hwn o gynllunio’n ofalus ar gyfer ydi cynnydd setliad grant eleni yn dod yn i dynnu sylw at gostau ychwanegol llyfrgelloedd mewn siroedd gwledig mawr. adegau caled yn dwyn ffrwyth. Erbyn hyn agos i gyfarch yr holl fwlch mewn cyllid y darparu gwasanaethau cyhoeddus mewn mae £3.3 miliwn o arbedion effeithlonrwydd mae Gwynedd yn ei wynebu yn sgil pwysau siroedd gwledig mawr yn talu ei ffordd i Diolch i’r gwaith hwn, bydd Gwynedd wedi cael eu cymeradwyo, a diolch i waith costau anorfod.” Wynedd. bellach yn derbyn cyfran decach o gyllid diflino staff drwy’r Cyngor, bydd arbedion cenedlaethol i’n sir. Mae’r cyfuniad o’r ychwanegol o £1.1 miliwn yn cael eu Y llynedd, cytunodd y Cyngor ar gynllun ffactorau hyn a rheolaeth ariannol gadarn y cyflawni eleni. Mae geirfa Gymraeg iʼw cynhwysfawr i gyfarch y diffyg sylweddol y Cyngor yn golygu bod yr awdurdod bellach gweld ar www.gwynedd. mae’n ei wynebu yn sgîl toriadau parhaus yn gallu cyfyngu’r cynnydd mewn Treth “Yn ogystal, er y byddai’n well gynnon ni llyw.cymru/newyddion Os yn y gyllideb a dderbynnir gan y Llywodraeth Cyngor i 2.8% am y flwyddyn ariannol beidio â gorfod ystyried mesurau o’r fath, ydych yn darllen Newyddion i dalu am wasanaethau lleol. Bryd hynny, y 2017/18. Mae hyn yn golygu cynnydd rydan ni wrthi hefyd yn gweithredu toriadau arlein ceir cyfieithiad cyflym rhagolygon oedd y byddai angen i’r Dreth blynyddol o £33.80 ar gyfer eiddo Band D, gwerth £1.9 miliwn, sy’n seiliedig ar yr hyn o eiriau allweddol (sydd wedi Cyngor godi 3.97% am ddwy flynedd yn neu 65 ceiniog yr wythnos. a ddywedodd pobl leol wrthon ni yn ystod eu lliwio mewn melyn) drwy olynol i gau’r bwlch ac osgoi toriadau llym i ymgynghoriad cyhoeddus Her Gwynedd. Y glicio ar y gair ei hun. wasanaethau hanfodol. “Does dim gwadu bod y rhain yn amseroedd newyddion da ydi fod y Cyngor wedi gallu caled iawn i gynghorau ledled Cymru. osgoi ychwanegu unrhyw doriadau pellach Os hoffech dderbyn Newyddion Ers hynny, mae’r Cyngor wedi gwneud Yma yng Ngwynedd fodd bynnag, rydan yn 2017/18. Gwynedd ar mp3 neu mewn iaith neu cynnydd cadarnhaol wrth gyflawni arbedion ni wedi bod yn gweithio’n galed i ddiogelu fformat arall, ffoniwch 01766 771000. a gweithredu toriadau cyfyngedig i gwasanaethau pwysig lle bynnag y gallwn “Yn olaf, mae gwaith Gwynedd dros nifer wasanaethau. Mae Gwynedd hefyd wedi ni ac i bwyso am gyfran decach o gyllid o flynyddoedd i gyflwyno’r achos ei bod llwyddo i brofi i Lywodraeth Cymru ei bod cenedlaethol,” meddai’r Cynghorydd yn costio mwy i ddarparu gwasanaethau Mae Newyddion wedi ei yn costio mwy i redeg gwasanaethau Peredur Jenkins, yr Aelod o Gabinet mewn ardaloedd gwledig mawr wedi cael ei gynhyrchu ar bapur wedi ei ailgylchu. Wedi i chi ei ddarllen, cofiwch ei roi yn Am fwy o wybodaeth am strategaeth ariannol y Cyngor, gwybodaeth am dalu eich bil ac am y math o help sydd ar gael i’r eich bocs glas ailgylchu. rheini sy’n ei chael yn anodd talu, trowch i dudalennau 10 i 12. Gwanwyn 2017 NEWYDDION

Digwyddiadau Gwynedd dros y gwanwyn Neges gan yr Arweinydd Mae mis Mai ac etholiadau MAWRTH MAI i’r Cyngor Sir bellach ar MARCH MAY y gorwel. Ond ni fyddaf 10-19 - Gŵyl Wyddoniaeth Bangor 13 - Gŵyl Fwyd yn rhan o’r cyffro a’r ymgyrchu gan fy mod Mae Gŵyl Wyddoniaeth Bangor, 10am-6pm eisoes wedi cyhoeddi sy’n rhan o wythnos wyddoniaeth Bydd stondinau bwyd, diod a chrefft yn fy mwriad i sefyll lawr genedlaethol, yn cynnig rhywbeth llenwi’r dref gyda llwyfannau yn cynnig o fy rôl fel Arweinydd i bawb - gweithgareddau ar gyfer adloniant gwych i bobl o bob oed. a chynghorydd dros l Gŵyl Fwyd Caernarfon teuluoedd a grwpiau ysgol, oedolion Gyda digon o ddanteithion blasus, Benygroes. sy’n chwilio am drafodaeth fywiog, neu ardaloedd chwarae a mwy - mae’r ŵyl Rwyf wedi bod yn aelod o Gyngor Gwynedd ers 2004 ac yn Arweinydd y Cyngor ers 2008 bobl broffesiynol sydd am wybod am yr yn agored ac am ddim i’r teulu oll! yn ei mwynhau, dyma’r digwyddiad i chi. www.entrycentral.com/event/101259 ac wedi cyfnod o naw mlynedd wrth y llyw dw ymchwil ddiweddaraf. www.gwylfwydcaernarfon.cymru i’n teimlo ei fod yn amser i gamu o’r neilltu er www.bangor.ac.uk/ mwyn rhoi cyfle i eraill gymryd yr awennau gan 11 bangorsciencefestival 19-21 - Cwrw ar y Cledrau - Etape Eryri gyfrannu syniadau ac egni newydd. I mi, mae’r Erbyn hyn mae’r ŵyl gwrw boblogaidd Gan ddechrau o Faes Caernarfon, mae’r digwyddiad pwyso a mesur wrth gamu lawr wedi bod yr un 24 - Noson Beatles hon ar ei 13eg blwyddyn ac yn mynd o beicio poblogaidd yma’n cynnwys heriau sy’n mor bwysig a’r penderfyniad i gamu i’r swydd 6pm-11pm nerth i nerth. Gyda dros 100 gwahanol amrywio mewn pellter. Bydd cofrestru’n digwydd yn yn y lle cyntaf. Mae’r blynyddoedd wedi bod yn rhai cyffrous Mae yn cynnig fath o gwrw ‘go iawn’ a 30 o seidrau, y Clwb Rygbi. www.etapeeryri.com iawn, yn lleol ac yn genedlaethol. Gyda’r taith dywys unigryw o cerddoriaeth fyw a threnau stêm, daith ddatganoli yn parhau dw i wedi rhoi amgylch y pentref ar mae’n argoeli i fod yn ddigwyddiad pwyslais mawr ar sicrhau ein bod fel Cyngor thema’r Beatles. Darganfyddwch y bywiog unwaith eto. 17-25 - Gŵyl yn cydweithio gyda Gweinidogion Llywodraeth lle’r arhosai Brian Epstein bob haf, a www.festrail.co.uk I ddathlu penblwydd yr ŵyl yn 30, bydd y canwr byd Cymru a Swyddfa Cymru yn San Steffan. Daw pham y disgynnodd George Harrison enwog, Bryn Terfel yn rhan o gyngerdd yn Neuadd llwyddiant wrth estyn allan a gweithredu yn gadarnhaol yn hytrach na cheisio encilio i ynys mewn cariad gyda’r Tŷ Gwylio. JUNEMEHEFIN Goffa Criccieth ar 17eg. Mae gweithgareddau eraill yr ŵyl yn cynnwys gŵyl fwyd, cerddoriaeth fyw a o negyddiaeth. Serch yr heriau ariannol sydd yn Dilynir y daith gan gerddoriaeth o’r ein hwynebu mae cyfle i wneud gwahaniaeth chyfle i fwynhau mewn lleoliad prydferth. chwedegau gan y Mersey Beatles. 3 - Roc Ardudwy o hyd. www.portmeirion.cymru/ Mae’r digwyddiad yma’n cael ei www.cricciethfestival.co.uk Gallwn ymfalchïo yn y ffaith ein bod wedi gynnal yn nhref hardd , gyda gweithredu polisïau arloesol yng Ngwynedd Os ydych yn awyddus i dderbyn mwy o wybodaeth APRIL cherddoriaeth fyw. Cynhelir y prif e.e. ym maes y Gymraeg gyda’r Siarter Iaith EBRILL neu am roi gwybod i ni am ddigwyddiadau yn eich Ysgolion; ym maes tai, gan ddefnyddio grym ddigwyddiad yng nghysgodion y castell ardal leol, ewch i’n gwefan: ariannol y Cyngor i weithio gyda phartneriaid 9 - Rasys Treiathlon Nofio, Beicio, ar safle Hamdden Harlech ac Ardudwy. www.gwynedd.llyw.cymru/digwyddiadau ar gynllun Ymddiriedolaeth Tir Cymunedol; Rhedeg a Ras Hwyl Harlech www.rockardudwy.co.uk Gallwch hefyd dderbyn mwy o wybodaeth yn ym maes addysg gan sicrhau buddsoddiad Dechrau am 8am sylweddol yn ein patrwm o ysgolion newydd rheolaidd yng Ngwynedd drwy ein dilyn ni ar Os ydych yn awyddus i gofrestru ar 4 - Treiathlon Pellter Canol Y Bala gan geisio creu gwell amodau ar gyfer twitter: @CyngorGwynedd neu hoffi ein tudalen gyfer unrhyw un o’r gweithgareddau Os mai nofio am 2,000 medr cyn arweinyddiaeth; mae’n cais ar gyfer Safle Facebook: Treftadaeth y Byd yn unigryw gan ei fod yn bywiog yma, ewch i’r wefan: beicio 81 cilomedr a gorffen hefo 20 www.facebook.com/CyngorGwyneddCouncil cwmpasu’r diwydiant llechi drwy Wynedd gyfan www.harlechtri-entries.org.uk cilomedr o redeg yw’r her y byddwch ac eisoes yn dal dychymyg yn genedlaethol ac yn rhyngwladol; ym maes gofal rydym wedi llwyddo i sicrhau datblygiadau tai gofal ychwanegol yn Y Bala, Bangor a Phorthmadog gan greu’r amodau addas i eraill barhau i fyw adref. Ar yr un pryd rydym wedi cofio ein PROBLEMAU PLA? Cynllunio ymlaen cyfrifoldeb i gyd-ddyn wrth groesawu teuluoedd o ffoaduriaid o Syria a phlant sydd wedi dianc Gall Tim Rheoli Plâ Cyngor Gwynedd helpu! Mae cynghorwyr Gwynedd wedi mabwysiadu o drais a rhyfel. Ac yn gwlwm ar y cyfan yw ‘Cynllun y Cyngor’ ar gyfer y flwyddyn 2017/18 ein gwaith o roi’r dinesydd a chanlyniadau i’r dinesydd wrth wraidd y cyfan o’n sy’n gosod gweledigaeth a blaenoriaethau’r gweithgareddau drwy weithredu egwyddorion awdurdod ar gyfer y flwyddyn sydd i ddod. rhaglen ‘Ffordd Gwynedd’. Mae awyrgylch arbennig yn perthyn i Gyngor Mae’r cynllun yn ymestyniad o gynllun strategol y Gwynedd - mae perthynas braf a rhwydd rhwng Cyngor sydd wedi bod yn ei le rhwng 2013 a 2017 aelodau a swyddogion ac er ein gwahaniaethau ac mae’n cynnwys amcanion llesiant y Cyngor ar gwleidyddol mae’r mwyafrif llethol o gynghorwyr gyfer pobl Gwynedd. yn cytuno ar y blaenoriaethau a’r hyn rydym am gyflawni. Rwyf yn hynod ddiolchgar i staff Mae copi o Gynllun y Cyngor ar gael ar y wefan: ac aelodau’r Cyngor am y cyfle i gydweithio www.gwynedd.llyw.cymru/cynllunstrategol dros y blynyddoedd. Yng nghanol y toriadau Mae Tim Rheoli Plâ Cyngor Gwynedd yn cynnig neu yn Siopau Gwynedd y Cyngor (Caernarfon, a’r crebachu rydym wedi llwyddo i sicrhau gwasanaeth cynhwysfawr i drin ag amrywiaeth o blâu. a Phwllheli), llyfrgelloedd a buddsoddiad ledled Gwynedd o Blas Heli ym chanolfannau hamdden y sir. Mhwllheli i Storiel ym Mangor ac o Bont Briwet Gallwn drin y canlynol mewn adeiladau masnachol a domestig: ym Mhenrhyndeudraeth i ysgol newydd Ysgol Bro Llifon yn Y . Mae rôl llywodraeth leol yn raddol symud o fod yn ddarparwr popeth Llygod Mawr, Llygod, Gwiwerod, Cacwn, Chwain, i fod yn hwylusydd ac arweinydd er mwyn gweithio mewn partneriaeth gydag eraill. Ac Y newyddion diweddaraf fel mae’n gyfnod, yn fwy nac erioed, i ni fod yn Chwilod Gwely, Chwilod Du a Thyrchod Daear glir ynglŷn â gweithredu mewn ffordd sydd yn mae’n digwydd sicrhau gwahaniaeth er gwell i’n pobl. Nid lle yw Gwynedd, ond pobl. Ac mae’r barterniaeth Does dim rhaid i chi ddisgwyl am y rhifyn nesaf rhwng Cyngor Gwynedd a’n pobl am barhau i Mae ein technegwyr cymwys yn rhoi gwasanaeth rheoli plâ o safon uchel o Newyddion Gwynedd i gael y newyddion fod yn allweddol i’r dyfodol. Yr hyn sydd wedi fy ngyrru dros y am brisiau cystadleuol iawn. Gallwch gysylltu â ni am gyngor neu ddyfynbris diweddaraf gan y Cyngor. blynyddoedd ydi fy angerdd dros gyfiawnder yn rhad ac AM DDIM. Gallwn ddelio gyda materion brys neu ddarparu cymdeithasol a’r Gymraeg gan weithredu mewn cytundeb rheoli pla blynyddol i chi. Ein nôd yw rhoi gwasanaeth proffesiynol Mae bron i 20,000 o bobl eisoes yn derbyn y modd sydd yn amlygu’r cysylltiad agos rhwng y a thawelwch meddwl i’n cwsmeriaid. Am fwy o fanylion cysylltwch â ni: newyddion diweddaraf am Gyngor Gwynedd a ddau. Dyma’r gwaed fydd yn parhau i lifo drwy gwasanaethau lleol trwy ddilyn cyfrifon cyfryngau fy ngwythiennau pa lwybr bynnag byddaf yn cymdeithasol y Cyngor. dilyn. Rwyf yn optimistaidd am y dyfodol ac yn 01766 771000 obeithiol bydd Gwynedd yn parhau wrth wraidd Gallwch ddal i fyny â’r datblygiadau adeiladu’r Gymru Newydd. diweddaraf - boed yn wasanaethau lleol “Y mae amser i bob peth, ac amser i bob [email protected] newydd, digwyddiadau cymunedol neu amcan dan y nefoedd.” wybodaeth am dywydd garw - trwy ddilyn:

n @CyngorGwynedd ar Twitter n CyngorGwyneddCouncil ar Facebook Y Cynghorydd Dyfed Edwards www.gwynedd.llyw.cymru/rheolipla n @CyngorGwynedd ar Instagram Arweinydd Cyngor Gwynedd

02 Cyngor Gwynedd NEWYDDION Gwanwyn 2017

Parhad o dudalen 1 H Enillwyr “Gwobr y Bobl” 2017 H Cafodd enillwyr “Gwobr y Bobl” 2017 unigolion neu aelod o dîm sy’n darparu HH eu dewis gan Gadeirydd y Cyngor, y gwasanaeth gwych ar ran y Cyngor. Kim Warrington, Rheolwr Teleofal Cynghorydd Eric M. Jones a’i ddirprwy, Mae teclynnau electronig yn ffordd wych o gefnogi pobl i aros yn annibynnol y Cynghorydd Annwen Daniels. Wrth “Roedd dewis enillwyr o blith cymaint o wrth iddynt fynd yn hŷn. Maent yn rhoi cysur o wybod fod help wastad ar gael os drafod y broses, dywedodd Cadeirydd enwebiadau tilwng yn dasg anodd iawn. byddai angen. Mae Kim Warrington yn enghraifft wych o ofal cwsmer ar ei oraf Cyngor Gwynedd: Y gwir ydi fod yna hanes arbennig o ofal yn ôl Francesca Chart Davies a Laura Lewis. cwsmer o’r radd flaenaf ynghlwm â phob “Mi fyddwn i’n hoffi diolch i bob un o enwebiad a dderbyniwyd. Llongyfarchiadau “Mae gen i epilepsi dwys ac yn cael sawl ‘seizure’ y ddarllenwyr Newyddion aeth ati i enwebu mawr iddyn nhw i gyd!” diwrnod. Mae Kim wedi rhoi teclyn i mi helpu i ymdopi. Mae hi wir wedi ymrwymo amser i esbonio sut mae’n Staff Canolfan Ailgylchu Bala a Rhwngddwyryd gweithio fel medrai ddod i arfer a rhoi ffydd ynddo. H Mae Kim bob amser ar gael ar y ffôn ac yn sortio Waeth beth fo’r tywydd, mae’r timau sy’n gweithio yng nghanolfannau ailgylchu fy mhroblemau yn syth, a bob tro yn gwneud i mi yn Rhwngddwyryd ger Criccieth a’r Bala yn darparu wasanaeth o’r radd flaenafH deimlo’n arbennig. Dwi mor falch fy mod wedi cyfarfod yn ôl Alice Love a Jane Leeming. Kim, mae hi’n ased i’r Cyngor.” “Mae Deio a Garym yng Nghanolfan Francesca Chart Davies Ailgylchu Rhwngddwyryd bob amser mor barod i roi help llaw i bawb sy’n defnyddio’r “Mae Kim yn berson arbennig. Fe wnaeth hi ymweld â fy ngwr Ralph i weld os byddai ganolfan - a hynny mewn dull manesol. technoleg yn y cartref yn helpu, roedd hi’n glen ac fe ddangosodd yn syth fod ei Maen nhw’n cadw’r lle mor lan a thaclus ac chalon yn y swydd. Roedd hi’n cymryd amser i esbonio’r opsiynau a wastad yn rhoi ein maen nhw’n gwneud ailgylchu yn hawdd. dymuniadau ni gyntaf. Fe wnaeth ei help hi olygu fod Ralph yn gallu byw gartref am Mae’r ddau yn gredit i’r Cyngor.” ddwy flynedd pellach cyn symud i gartref preswyl. Byddai Kim yn galw i weld sut oedd Alice Love pethau’n mynd ac os oedden ni angen unrhyw beth. Roedd hi yno i mi hyd yn oed pan fu farw Ralph, ac roedd hyn yn dangos ei hymrwymiad, mae hi wir yn berson arbennig.” “Mae’r tîm cyfan yn ein hysbrydoli i Laura Lewis ailgylchu cymaint a phosib. Maen nhw’n gyfeilgar ac yn help garw ac yn glen beth bynnag fo’r tywydd!” “Mae Elizabeth wedi ymrwymo i’w gwaith ac mae’n gwneud Llyfrgell Abermaw yn lle Jane Leeming arbennig. Gyda gair a gwên garedig, mae Liz yn trefnu ein llyfrau benthyg ac yn trefnu’r sesiynau cyfrifiaduron, ynghyd a’r holl waith arall sydd ynghlwm â rhedeg y llyfrgell mor drefnus.” Elizabeth Speake (Llyfrgell H H Gillian Garner Abermaw), Siwsan Wheldon Broda “Rydw i wedi defnyddio llyfrgell ers “Mae Siw yn fwy na llyfrgellydd. Mae hi’n (Llyfrgell Penygroes) a Gwen amser maith ac wastad wedi derbyn gwasanaeth dorreth o wybodaeth am ystod eang o Roberts (Llyfrgell Porthmadog) gwych gan Gwen. Nid yn unig mae hi’n effeithlon bynciau ac yn ymddiddori mewn materion ond mae ei chymeriad ofalgar yn amlwg iawn. yn ymwneud a’r ardal.Mae hi’n cofio maes Roedd y croeso cynnes a’r ffaith fod staff Mae hi bob tro yn cymryd amser i gael sgwrs gyda diddordeb pobl ac yn barod i argymell llyfr yn cymryd amser i gynnig gwasanaeth chi pan mae hi’n gweithio ac wastad yn cymryd neu gynnig cyngor. Dim gwahaniaeth pa mor personol ymhlith y rhesymau yr enwebodd diddordeb yn eich hanes. Diolch Gwen, rwyt ti’n sicr brysur yw’r llyfrgell, mae gan Siw wastad Gillian Garner, Jill Williams ac Einir Davies yn enillydd i mi ac yn siwr o fod i lawer o bobl eraill.” amser i bawb - o blant bychain i bobl hŷn.” staff ymroddgar llyfrgelloedd. Jill Williams Einir Davies

Pleidleisio Gall y rheini nad sydd wedi 4 Eich hawl i ddewis cofrestru eisoes wneud hynny drwy gysylltu â thîm Democratiaeth y Cyngor ar: ar www.gov.uk/cofrestru-i- Sefyll dros eich ardal a’ch pobl bleidleisio 01286 679267. Ydych chi erioed wedi ystyried cynrychioli eich ardal a helpu pobl leol? Os ydych chi, Mae’r manylion sydd ar gael yn cynnwys Bydd manylion am 4 beth am sefyll fel ymgeisydd yn etholiadau amrywiaeth o wybodaeth ymarferol i ddarpar eichgorsaf bleidleisio ar y cerdyn llywodraeth leol ym mis Mai? ymgeiswyr, yn ogystal â fideo byr sy’n amlinellu pleidleisio. Bydd gorsafoedd hyd a lled y gwasanaethau y mae cynghorwyr pleidleisio ar agor ddydd Iau, 4 Dros y misoedd diwethaf, mae Cyngor Gwynedd Gwynedd yn gyfrifol am eu darparu: Mai o 7am tan 10pm. wedi bod yn gweithio i annog mwy o ferched, www.gwynedd.llyw.cymru/BodYnGynghorydd pobl ifanc, lleiafrifoedd ethnig ac aelodau o grwpiau eraill sy’n cael eu tan-gynrychioli i Rhaid i’r rheini sy’n dymuno sefyll fel ymgeisydd Os hoffech wneud cais am 4 ystyried sefyll fel ymgeiswyr ar gyfer cynghorau yn yr etholiadau lleol ar 4 Mai 2017 gyflwyno’u bleidlais bost neu bleidlais tref a chymuned yn ogystal â’r cyngor sir. papurau rhwng 17 Mawrth a 4pm ar 4 Ebrill. Er mwyn sicrhau eich bod yn procsi, cysylltwch â’r Cyngor ar medru bwrw eich pleidlais yn 01766 771000, neu e-bostiwch: Mae cyfres o ddigwyddiadau gwybodaeth yr etholiadau lleol ar 4 Mai [email protected]. wedi eu cynnal ledled y sir i helpu paratoi 2017, bydd angen i chi fod wedi cymru Rhaid i geisiadau am darpar ymgeiswyr. Nod y sesiynau galw heibio cofrestru erbyn 13 Ebrill. bleidleisiau post gael eu gwneud hyn, ynghyd â gwybodaeth sydd ar-lein, yw i erbyn 18 Ebrill a cheisiadau am esbonio rôl bwysig cynghorwyr fel arweinwyr Meddai Dilwyn Williams, bleidleisiau procsi eu gwneud yn y gymuned, i helpu cynnal deialog rhwng Swyddog Cofrestru Etholiadol erbyn 25 Ebrill. trigolion a’r Cyngor ac ar yr un pryd wneud Cyngor Gwynedd: “Bydd y “I gael cyfle i ddewis pwy dylai eich penderfyniadau anodd fel gosod blaenoriaethau cynghorwyr a gaiff eu hethol cynrychioli chi ar Gyngor Gwynedd cyllidebau. gan drigolion Gwynedd yn neu ar eich cyngor cymuned, gyfrifol am benderfynu sut mae tref neu ddinesig, gwnewch yn Os oes gennych chi ddiddordeb bod yn rhan o gwasanaethau lleol yn cael eu siŵr eich bod wedi cofrestru i ddemocratiaeth leol, mae gwybodaeth bellach l Un o’r fideos ar wefan y Cyngor yn esbonio rôl rhedeg ac am osod cyllideb bleidleisio erbyn 13 Ebrill.” ar sut isefyll fel cynghorydd ar gael ar-lein, neu cynghorydd flynyddol y Cyngor.

Cyngor Gwynedd 03 Gwanwyn 2017 NEWYDDION

o Gabinet y Cyngor sy’n gyfrifol am wasanaethau Gwelliannau i wasanaethau gofal arbenigol cymdeithasol oedolion: “Mae’r buddsoddiad yma yn Nhywyn yn newyddion da i’r gymuned ehangach, gan Mae mwy na £300,000 yn cael ei fuddsoddi yn un o Mi all hefyd helpu osgoi’r boen ddi-angen sy’n dod o orfod y bydd y cyfleuster newydd yn lleihau rhestrau aros am gartrefi preswyl y Cyngor ym Meirionnydd i ddarparu symud o’u cynefin i dderbyn y gofal mae arnyn nhw ei welyau ysbyty ac yn ysgafnhau’r pwysau ar wasanaethau cymorth ychwanegol i bobl sy’n byw gyda dementia a angen a helpu i roi seibiant i deuluoedd a gofalwyr. iechyd lleol. Mi fydd y gwasanaeth Galluogi hefyd yn chyflyrau eraill sy’n gysylltiedig â mynd yn hŷn. “Ein blaenoriaeth ydi bod yn hyblyg yn y ffordd rydan ni’n cynnig help llaw i bobl sy’n ddigon da i adael yr ysbyty cyn gweithio fel y gallwn gefnogi pobl leol y gorau y gallwn. dychwelyd adref ar ôl salwch neu anaf.” Bydd yr hwb ariannol hwn i Lys Cadfan yn Nhywyn - a fydd yn digwydd mewn dau - yn golygu bod pobl yn cael “Mae hwn yn gyfnod cyffrous i Lys Cadfan wrth I ni edrych Mae Cyngor Gwynedd yn gweithio gyda Bwrdd Iechyd y gwasanaethau y mae arnyn nhw eu hangen yn nes at ymlaen at allu cynnig mwy o ofal arbenigol yma wrth galon Prifysgol Betsi Cadwaladr ar y prosiect, a bydd y cyllid yn adref. Bydd hefyd yn lleihau’r pwysau ar y gwasanaeth y gymuned, yn enwedig gan fod y nifer o bobl â dementia dod gan Gronfa Gofal Canolraddol Llywodraeth Cymru. iechyd ac yn cryfhau rhwydwaith cymorth personol y yn debygol o gynyddu wrth i ni i gyd fyw yn hŷn.” Disgwylir y bydd y prosiect wedi’i gwblhau erbyn diwedd yr person ei hun. haf eleni. Ychwanegodd y Cynghorydd Gareth Roberts, yr Aelod Mae’r cyfleusterau yn y cartref yn cael eu ehangu fel bod mwy o bobl nag erioed yn cael cyfle i fanteisio ar ofal dementia, yn ogystal â Gwasanaethau Galluogi a Seibiant, Wyddoch chi heb orfod gadael de Gwynedd. n Mae dementia yn gyflwr sydd ar gynnydd yn y Deyrnas Unedig ac yn y mwyafrif o Mae gwaith eisoes wedi cael ei wneud i adnewyddu achosion yn arwain at broblemau gyda’r pum ystafell ar gyfer trigolion tymor hir ac un ystafell ar cof, a gall hefyd newid ymddygiad person a gyfer gofal seibiant. Cam nesaf y cynllun fydd buddsoddi hyd yn oed newid eu personoliaeth. £380,000 yn Llys Cadfan fel y gall mwy o bobl sydd â chyflyrau cymhleth fanteisio ar wasanaethau Seibiant a n Mae gwasanaethau Galluogi yn helpu pobl Galluogi, a chael cymorth i fyw yn iach. Mae potensial sydd wedi dioddef salwch neu anafiadau i hefyd ar gyfer cyfleusterau gofal dementia mwy dwys yn y adfer eu sgiliau byw fel y gallant fynd yn ôl i dyfodol. fyw yn annibynnol. n Mae gwasanaethau Seibiant yn cynnig gofal Meddai Helen Jones, rheolwr Llys Cadfan: “Mae hyn tymor byr i bobl sy’n byw yn eu cartref eu yn sicr yn newyddion da i dde Meirionnydd. Mi fydd y hunain yn arferol, os oes ar y sawl sy’n arfer ddarpariaeth arhosiad byr i’r rheini sy’n byw gyda dementia l Helen Jones, rheolwr Llys Cadfan (canol), gyda staff a gofalu amdanynt angen amser i ffwrdd. yn helpu pobl i ddal i fyw o fewn eu cymunedau eu hunain. phreswylwyr yn mwynhau ystafell haul newydd y cartref

Cefnogi’n pobl hyn> Pontio’r cenedlaethau Gyda nifer cynyddol o aelwydydd ag un person hŷn yn byw ar ei ben ei hun, mae mynd i’r afael ag unigrwydd yn flaenoriaeth ac mae rhai cynlluniau llwyddiannus yn gyfarwydd i ni yn barod.

Er enghraifft, efallai i chi wylio’r rhaglen ‘Hen Blant Bach’ ar S4C dros y Nadolig. Daeth yr ysbrydoliaeth ar gyfer y cynllun o brosiectau tebyg mewn gwledydd eraill a cawsom y cyfle i weld plant bach a phobl hŷn yn mwynhau gweithgareddau ar y cyd yng Nghanolfan Ddydd Maesincla, Caernarfon,. Mae cynlluniau ar y gweill i ehangu’r cynllun peilot hwn ymhellach.

Cynllun arall sy’n profi i fod yn boblogaidd iawn yw ‘Atgofion ar Gân’ sy’n pontio’r cenedlaethau yn a’r Bala. Fel rhan o’r prosiect, sy’n cael ei redeg gan Ganolfan Gerdd William Mathias, mae pobl hŷn yn dod at ei gilydd i ganu hen ffefrynnau, tra bod disgyblion ysgolion Gellilydan a Bro Tryweryn yn dysgu’r un caneuon. Nawr, bydd y plant a’r bobl hŷn yn dod at ei gilydd i gyd-ganu. l Pencampwr Pobl Hŷn Gwynedd, y Cynghorydd Selwyn Griffiths; Clare Harris, Pencampwr Dementia Go; Ann Parri Williams, Rheolwr Llesiant; ac Aelod Cabinet, y Cynghorydd Gareth Roberts yn gweld y Cynllun Heneiddio’n Dda ar waith Cadw’r corff a’r meddwl yn iach

Helpu pobl hŷn Gwynedd i fyw bywydau llawn o’r arferion da sydd eisoes ar waith o ran hybu Un arall o argymhellion allweddol Cynllun Heneiddio’n Dda ac annibynnol. Dyma nod Cynllun Heneiddio’n gweithgareddau cymdeithasol a hefyd yn nodi rhai Gwynedd yw ehangu’r ddarpariaeth o gyfleoedd ymarfer corff i Dda Gwynedd, menter a gafodd ei lansio’n o’r camau pellach y gallwn ni eu datblygu.” bobl hŷn. ddiweddar gan y Cyngor sy’n amlinellu rhai o’r gweithgareddau sydd eisoes yn digwydd, Wrth lansio Cynllun Heneiddio’n Dda ym Mae pobl dros 60 oed eisoes yn cael nofio am ddim yng yn ogystal ag argymhellion am ddatblygiadau Mhorthmadog yn ddiweddar, dywedodd y Cynghorydd nghanolfannau hamdden y Cyngor, a nifer o staff wedi eu cymhwyso i pellach i’w gwireddu. Gareth Roberts, yr aelod o Gabinet Cyngor Gwynedd weithio gyda phobl hŷn ac yn addasu gweithgareddau ar eu cyfer. â chyfrifoldeb dros Oedolion, Iechyd a Llesiant: “Mae pobl yn byw yn hŷn, ac mae anghenion a Mae’r Cynllun Dementia GO, sy’n cael ei redeg gan dyheadau pobl hŷn heddiw yn wahanol iawn i’r hyn “Yn ogystal â bod yn ffynhonnell werthfawr o y Gwasanaeth Hamdden, hefyd yn boblogaidd iawn. oedden nhw flynyddoedd yn ôl,” esboniodd Ann Pari wybodaeth am y gwaith rhagorol sydd eisoes yn O dan y Cynllun sydd ar waith mewn pum canolfan Williams o adran Tai a Llesiant Cyngor Gwynedd, a digwydd, mae Cynllun Heneiddio’n Dda Gwynedd hamdden, mae pobl sy’n byw â dementia yn cymryd fu’n gyfrifol am baratoi’r adroddiad. yn cynnig gweledigaeth glir ar gyfer y dyfodol. rhan mewn sesiynau ymarfer corff ac yn cymdeithasu dros baned ar y diwedd. “Mae pob arolwg yn dangos bod pobl hŷn yn “Mae cynnal a datblygu’r gefnogaeth angenrheidiol dymuno aros yn eu cartrefi eu hunain a bod mor i nifer cynyddol o bobl hŷn yn gyfrifoldeb arnom ni O’r 380 sydd wedi dilyn y sesiynau dros gyfnod o annibynnol ag sy’n bosibl. i gyd. chwe mis, dywedodd 90% iddynt wneud lles i’w hiechyd a’u cryfder corfforol. “Mae’n amlwg hefyd fod cymunedau sy’n gyfeillgar “Mae’r Cynllun yn dangos yr angen am weithio a chefnogol tuag at bobl hŷn yn allweddol i’w effeithiol mewn partneriaeth rhwng holl adrannau’r Mae Cynllun Heneiddio’n Dda Gwynedd galluogi i barhaui fwynhau bywyd. Cyngor, a hefyd rhwng y Cyngor ac amrywiol ar gael ar wefan y Cyngor: fudiadau yn y trydydd sector a’r cyhoedd yn www.gwynedd.llyw.cymru/heneiddiondda “Mae’r Cynllun Heneiddio’n Dda yn trafod rhai ehangach.”

04 Cyngor Gwynedd NEWYDDION Gwanwyn 2017

Darparu tai fforddiadwy yng Ngwynedd wledig Ymateb i anghenion Gyda phrisiau uchel yn rhwystro pobl leol rhag prynu tai ar y farchnad lleol agored, yn ogystal â phrinder cartrefi addas ar rent, parhau mae’r angen am • Amlygodd arolwg diweddar o anghenion dai fforddiadwy mewn llawer ardal. tai Penygroes fod cefnogaeth amlwg

Mewn ymateb i’r broblem, mae’r Cyngor yn lleol i ddatblygu tai fforddiadwy yn gweithio gyda’i bartneriaid i adnabod ar gyfer pobl leol ar safle Tyn y ffyrdd arloesol o ddarparu amrywiaeth Weirglodd. Y disgwyl yw y bydd cais o dai fforddiadwy yng nghymunedau cynllunio ar gyfer datblygiad a fyddai’n gwledig Gwynedd. cynnwys cymysgedd o tua 20 o unedau fforddiadwy yn cael ei gyflwyno yn y Mae ymchwil wedi amlygu diffyg penodol misoedd nesaf. o ran cyfleoedd i bobl ifanc sydd yn awyddus i brynu eu cartref cyntaf neu • Mae Bethesda wedi ei adnabod fel rentu eiddo mewn nifer o gymunedau ardal lle mae angen cartrefi fforddiadwy gwledig. Trwy gydweithio â’r gymdeithas ychwanegol. Cynhelir arolwg anghenion tai Grŵp Cynefin, gobaith Cyngor tai yn ystod y misoedd nesaf gyda chais Gwynedd yw sicrhau cyflenwad addas o cynllunio yn seiliedig ar anghenion lleol gartrefi fforddiadwy i’w prynu a’u rhentu l Is-gadeirydd Grŵp Cynefin, Dafydd Lewis, Aelod o Gabinet Cyngor Gwynedd dros yn cael ei gyflwyno yn ddiweddarach. yn yr ardaloedd hyn. dai, y Cynghorydd Ioan Thomas a Catrin Roberts, Rheolwr Tai Fforddiadwy Grŵp Cynefin, yn ymweld a’r datblygiad tai fforddiadwy ym • Y disgwyl yw y bydd cais cynllunio yn Fel cam cyntaf, mae datblygiad naw tŷ cael ei gyflwyno am ddau bâr o gartrefi wedi cael ei godi ym Mynytho ar sail Cyngor, ein nod yw datblygu clystyrau rhan-berchnogaeth sy’n addas i brynwyr fforddiadwy yn yn y anghenion lleol. Gyda’r tai hynny ar fin bychain o dai fforddiadwy fydd o fewn tro cyntaf, ac mewn achosion eraill, cael eu cwblhau, mae’r Cyngor yn parhau cyrraedd pobl leol. Byddai unrhyw arian byngalos addas i drigolion hŷn. dyfodol agos. Bydd arolwg anghenion tai â’r bartneriaeth gyda Grŵp Cynefin ac yn sy’n dod o werthu tai yn cael ei ail- lleol yn cael ei gynnal gan yr hwylusydd gobeithio datblygu cynlluniau tebyg yng fuddsoddi wedyn i ddatblygu rhagor o “Cyn i geisiadau cynllunio gael eu tai gwledig cyn i gais terfynol gael ei nghymunedau Waunfawr, Penygroes a gynlluniau tai fforddiadwy yn y sir. cyflwyno, mi fyddwn ni’n gofyn i drigolion gyflwyno. Bethesda. lleol gwblhau holiadur anghenion tai “Gan weithio gyda’n partneriaid yn Grŵp lleol fydd yn ein galluogi i sicrhau bod y I gofrestru diddordeb mewn cartrefi “Os ydan ni am sicrhau dyfodol Cynefin bydd modd i ni gynnig y math o cynigion yn seiliedig ar yr anghenion sydd fforddiadwy i’w prynu, ewch i wefan Tai cynaliadwy ein cymunedau gwledig, dai y mae pobl leol eu hangen - cartrefi wedi eu hadnabod gan y gymuned leol.” Teg Gwynedd: www.taiteg.org.uk mae’n hanfodol fod tai addas ar gael i i’w rhentu, tai i’w prynu a chynlluniau deuluoedd ifanc fel eu bod yn gallu aros yng Ngwynedd,” meddai’r Cynghorydd tîm Opsiynau Tai Gwynedd Ioan Thomas, yr aelod o Gabinet Mae yn gweithio i helpu trigolion lleol i gael Gwynedd â chyfrifoldeb dros faterion Tai. hyd i gartrefi addas i’w rhentu yn y sir. Ceir gwybodaeth am y tîm ar-lein: www.gwynedd.llyw.cymru/taicymdeithasol neu cysylltwch â nhw ar: 01286 685100 [email protected] “Wrth ddefnyddio adnoddau ariannol y neu:

Fel yr oedd Troi tai’n gartrefi Arwain ar iechyd Tra bod angen tai newydd sbon ar rai cymunedau, mae gan ardaloedd eraill gyflenwad o dai gwag sydd angen rhywfaint o addasiadau er mwyn eu a gofal hadfer a’u defnyddio unwaith eto. Mae aelod blaenllaw o Gyngor Ers 2008, mae tîm tai gwag Cyngor Gwynedd wedi Gwynedd wedi’i benodi’n gadeirydd helpu i ddod â 455 o dai gwag nôl i’r farchnad dai, newydd y bwrdd sy’n gyfrifol am sydd wedi rhoi cartrefi i 915 o bobl ledled y sir. hyrwyddo cydweithrediad rhwng holl

gyrff cyhoeddus gogledd Cymru ym Mae’r cynllun a gefnogir gan Lywodraeth Cymru yn maes iechyd a gofal. cynnig benthyciadau di-log o hyd at £25,000 yr uned i Bydd y Cynghorydd Gareth Roberts, sydd helpu perchnogion tai gwag i adnewyddu neu addasu â chyfrifoldeb dros Oedolion, Iechyd a eiddo i’w osod neu werthu. Llesiant ar Gabinet Gwynedd, yn cymryd cadeiryddiaeth y bwrdd rhanbarthol ym “Gyda mwy na 1,300 o dai gwag ledled Gwynedd, mis Ebrill. Wedyn mae’n swyddogion ni’n cydweithio’n agos â pherchnogion i adfer cymaint ag y gallwn o’r tai hyn Nod y Bwrdd ydi annog cydweithio rhwng i’w defnyddio eto,” esboniodd y Cynghorydd Ioan cynghorau, y Bwrdd Iechyd, yr Heddlu Thomas, Aelod Cabinet Tai Cyngor Gwynedd. a’r Gwasanaeth Ambiwlans ar draws holl siroedd y gogledd er mwyn darparu gwell “Yn syml, mae o fudd i bawb - trwy ddarparu cartrefi gwasanaeth i’r cyhoedd. i’r bobl sydd eu hangen, helpu gwella’r amgylchedd leol drwy adfer tai sy’n mynd â’u pen iddynt, yn “Mae’n anrhydedd cael fy newis i’r swydd ogystal â chynnig ffynhonnell o incwm i berchnogion allweddol hon,” meddai’r Cynghorydd eiddo i wneud gwelliannau i stoc dai y sir. Dros y Gareth Roberts. “Dw i’n edrych ymlaen at blynyddoedd diwethaf, mae’r cynllun hwn wedi arwain yr her o sicrhau gwell cydweithio rhwng at fuddsoddiad o £15 miliwn ar ddod ag eiddo gwag yn gwahanol gyrff cyhoeddus ledled y gogledd, ôl i ddefnydd.” gan y bydd hynny er budd pawb ohonom.” Am wybodaeth bellach, ewch i:

www.gwynedd.llyw.cymru/taigwag neu Cafodd y Bwrdd Rhanbarthol ei sefydlu cysylltwch â Thîm Tai Gwag y Cyngor trwy fel rhan o ddeddfwriaeth y Ddeddf e-bostio [email protected] neu Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant a l Tŷ Geufron, , sydd wedi cael ei adnewyddu trwy’r cynllun tai gwag ffonio 01341 424 371. ddaeth i rym y llynedd.

Cyngor Gwynedd 05 Gwanwyn 2017 NEWYDDION

Gwynedd yn troi’n wyrdd Taith y botel Egni newydd o hen fwyd Fel gyda’ch ailgylchu, mae Ydych chi erioed wedi gwastraff bwyd yn cael ei Mae’r ffigyrau diweddaraf yn dangos fod teuluoedd Gwynedd wedi helpu ailgylchu a meddwl beth sy’n digwydd gasglu o gartrefi Gwynedd chompostio 43,000 tunnell o wastraff y llynedd. i’ch hen botel lefrith bob wythnos. Trwy unwaith y byddwch wedi Diolch i’r ffordd y mae cymaint o drigolion “Rydan ni’n hynod ddiolchgar i drigolion am ddefnyddio’r gwasanaeth ei rhoi yn y bocs glas hwylus hwn, gallwch helpu Gwynedd wedi ymuno â’r chwyldro gwyrdd, eu parodrwydd i weithio efo ni i sicrhau bod i’w chasglu ar gyfer sicrhau nad yw eich gweddillion mae mwy na 62% o wastraff y sir bellach Gwynedd yn dal i fod ar flaen y gad yn ein ailgylchu? Mae fideo bwyd yn cael eu claddu mewn yn cael ei ailgylchu neu ei gompostio. gwaith dros yr amgylchedd. Ers cyflwyno fer ar gael i’w gweld ar safleoedd tirlenwi ac yn rhyddhau Golyga hyn fod Gwynedd yn nesáu at newidiadau i’n trefniadau casglu gwastraff, www.gwynedd.llyw.cymru/ailgylchu nwyon niweidiol i’r amgylchedd. gyrraedd y targed cenedlaethol o ailgylchu a rydan ni bellach yn gweld newidiadau sy’n dangos y daith o garreg eich chompostio 64% o’n gwastraff erbyn 2020. cadarnhaol, gyda chyfanswm faint o drws, i ddepo ailgylchu’r Cyngor i gael Efallai eich bod yn meddwl nad ydych wastraff sy’n cael ei ailgylchu a’i gompostio ei didoli a’i gwasgu yn barod i gael ei chi’n creu unrhyw wastraff bwyd ac Gyda chasgliadau ailgylchu a gwastraff yn uwch nag erioed. defnyddio eto i’w throi yn gynnyrch nad yw’r cadi cegin ar eich cyfer chi. bwyd wythnosol, does dim esgus dros newydd. Meddyliwch eto - mae pawb ohonom beidio â chwarae eich rhan. “Er hynny, allwn ni ddim gorffwys ar ein yn creu o leiaf rywfaint o wastraff bwyd. rhwyfau. Mae angen i ni ddal ati i wella os Hyd yn oed os ydych chi’n glanhau “Mae teuluoedd Gwynedd wedi cymryd ydan ni am sicrhau bod pawb yn chwarae eich plât ar ddiwedd pob pryd, mae camau breision yn eu hymdrechion i ein rhan wrth barchu’r amgylchedd, helpu bob amser blicion llysiau, plisgyn wyau, ailgylchu mwy ac i wneud gwell defnydd cyrraedd y targedau heriol a gafodd eu bagiau tê ac esgyrn dros ben. Mae’r o’r gwasanaeth casglu gwastraff bwyd gosod gan Lywodraeth Cymru ac osgoi’r rhain i gyd yn wastraff bwyd y gellir eu sy’n cael ei ddarparu gan y Cyngor taliadau ariannol llym a chostau eraill sy’n rhoi yn eich cadi gwastraff bwyd i’w dros y blynyddoedd diwethaf,” meddai’r gysylltiedig â chladdu gwastraff y gellid yn gasglu. Mae’r cyfan yn helpu! Cynghorydd John Wynn Jones, yr Aelod hawdd ei ailgylchu neu ei gompostio.” Yma yng Ngwynedd, mae’r holl wastraff dros yr Amgylchedd ar Gabinet y Cyngor. bwyd a gaiff ei gasglu o gartrefi yn cael ei gludo i ganolfan GwyriAD yng Nghlynnog Fawr. Dyma’r safle treulio anaerobig cyntaf i gael ei ddatblygu gan gyngor yng Nghymru ac mae’n Meddwl cyn taflu galluogi Gwynedd i gael gwared ar ei wastraff bwyd mewn ffordd gyfrifol. Mae mwy a mwy o deuluoedd Gwynedd yn gwneud eu rhan Mae’r cyfleuster arbenigol yn troi dros yr amgylchedd, ond gallai gwastraff bwyd yn ynni trydanol pawb ohonom ni wneud ychydig sy’n cael ei werthu ymlaen i’r Grid yn fwy. Dros y flwyddyn neu Cenedlaethol. Mae’r safle’n cynhyrchu ddwy ddiwethaf, mae miloedd o’r 3,500 o oriau megawatt y flwyddyn trolïau Cartgylchu cyfleus wedi o ynni adnewyddadwy - sy’n ddigon eu dosbarthu i gartrefi ledled y o drydan i bweru 700 o gartrefi am sir. Mae’r tri blwch ailgylchu, un flwyddyn. ar ben y llall, yn ei gwneud hi’n Hefyd, fel rhan o’r broses, caiff llawer haws i drigolion i ddidol bio-wrtaith ei gynhyrchu wedyn yn eu gwastraff, yn barod ar gyfer y cael ei ddefnyddio fel gwrtaith ar casgliad wythnosol. dir ffermydd lleol. Golyga hyn fod y Cofiwch fod pob dim a roddwn yn y bin olwyn gwyrdd yn cael ei anfon i’w gladdu yn y gwastraff bwyd yn cael ei ddychwelyd ddaear, felly meddyliwch yn ofalus cyn taflu dim byd iddo: i’r ddaear a bod y cylch yn gyflawn. I wybod mwy am sut mae’r broses yn Dim ond ychydig eiliadau mae’n ei gymryd i roi golchiad sydyn i duniau a photeli 4 gweithio, ewch i: plastig ar gyfer y bocs glas - gallwch ddefnyddio y dŵr sy’n weddillar ôl i chi fod yn www.gwynedd.llyw.cymru/ailgylchu golchi llestri i wneud hyn i wylio fideo fer. 4 Gellir ailgylchu’r rhan fwyaf o bethau plastig - felly rhowch eich potiau iogwrt, tybiau margarîn, caws meddal a hufen iâ yn y Cartgylchu neu focs glas 4 Rhowch eich caniau aerosol a ffoil yn y bocs ailgylchu Gwastraff 4 Mae cartonau diodydd fel y rheini a ddefnyddir ar gyfer sudd ffrwythau hefyd yn dderbyniol ar gyfer y casgliad ailgylchu 4 Mae pob math o bapur yn cael ei dderbyn, gan gynnwys papur wedi bod trwy gardd beiriant llarpio Mae nifer fawr o 4 Oes yna fabi ar ei ffordd i’ch tŷ chi? Cofiwch y gall y Cyngor ddarparu pecyn drigolion wedi cofrestru cychwynnol i deuluoedd sydd eisiau rhoi cynnig ar glytiau go-iawn yn hytrach na ar gyfer y casgliad rhai sy’n niweidiol i’r amgylchedd gwastraff gardd. Ers mis Ionawr eleni, 4 Cofiwch y gallwch chi hefyd fynd ag amrywiaeth o ddeunyddiau, fel eitemau codir tâl blynyddol o £33 am gasglu swmpus, gwastraff gardd, eitemau trydanol fel batris a bylbiau ac unrhyw hen baent gwastraff gardd o’r bin olwyn brown. a llawer mwy i’ch canolfan ailgylchu leol, yn hytrach na’u taflu nhw i’r bin. Os hoffech chi gofrestru ar gyfer y gwasanaeth hwn, ewch i: Meddai’r Cynghorydd John Wynn Jones, Aelod Amgylchedd Cabinet Cyngor www.gwynedd.llyw.cymru/ Gwynedd: “Mi allwn ni i gyd wneud gwahaniaeth - os ydan ni’n ailgylchu, rydan ni’n gwastraffgardd neu: ffonio: lleihau’r angen i ddefnyddio mwy o’n hadnoddau naturiol. Trwy leihau ein gwastraff, 01766 771000. rydan ni’n lleihau faint o wastraff rydan ni’n ei anfon i gael ei gladdu mewn safleoedd tirlenwi sy’n rhyddhau nwyon niweidiol.

“Mae pawb ar eu hennill wrth wneud hyn - trwy ail-ddefnyddio mwy, mi allwch chi arbed arian a lleihau’r angen i gynhyrchu mwy o wastraff. Mae’n gwneud synnwyr ym mhob ffordd.”

Os nad ydych chi’n siŵr beth sy’n mynd i ba fin neu os ydych eisiau archebu Cartgylchu neu fin bwyd brown, mae gwybodaeth ar wefan y Cyngor: www.gwynedd.llyw.cymru/ailgylchu neu cysylltwch â’r Tîm Ailgylchu yn uniongyrchol trwy e-bostio [email protected] neu ffonio: 01766 771000.

06 Cyngor Gwynedd NEWYDDION Gwanwyn 2017

cyfrifiadurol a gardd amgaeedig. Canolfan newydd yn cynnig cymorth i deuluoedd Bydd staff yn yr uned yn gweithio’n agos gydag Ysgol Hafod Bydd gwasanaeth newydd a leolir ym ymroddedig o staff.” Lon ac Ysgol Pendalar. Bydd y plant sy’n aros yn yr uned yn Mhenrhyndeudraeth yn cynnig darpariaeth seibiant byr medru defnyddio’r adnoddau a geir gerllaw yn Ysgol Hafod fydd yn rhoi gofal a chefnogaeth gan staff arbenigol i Bydd yr uned arosiadau byr yn cael ei rhedeg gan Lon fel y pwll hydrotherapi a’r ystafell synhwyraidd blant anabl a’u teuluoedd. Wasanaethau Plant a Theuluoedd Cyngor Gwynedd, a fydd yn gweithio’n agos gyda Gwasanaeth Plant Cyngor “Mae’n wych fod plant rhwng wyth a 15 oed o Wynedd Bydd yr uned newydd sbon yn cynnig darpariaeth i hyd at Môn, Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr a’r Adran a Môn fydd yn aros yn yr uned arosiadau byr yn gallu chwech o blant ar y tro, gan gynnig llety oddi cartref i blant Addysg er mwyn sicrhau fod gan blant sy’n aros yn gwneud y defnydd gorau o adnoddau anhygoel Ysgol anabl mewn adeilad pwrpasol. Gall plant dreulio noson yr uned fynediad at yr holl gefnogaeth sydd ei angen. Hafod Lon wedi i’r ysgol gau ei drysau ar ddiwedd y nawr ac yn y man neu gyfnodau rheolaidd bob mis yn yr Bydd y cyfleuster, yn cynnwys ystafelloedd byw braf, prynhawn,” ychwanegodd Aled Gibbard, o Adran Plant a uned, yn ddibynnol ar anghenion penodol y plentyn a’u llecyn hamdden agored, offer synhwyraidd, cyfleusterau Chefnogi Teuluoedd y Cyngor. cynllun gofal. “Rydan ni rŵan yn y broses o recriwtio tîm addas a “Rydan ni’n hynod o falch o allu cynnig y ddarpariaeth chymwys o staff ar gyfer yr uned, ac rydan ni’n edrych newydd sbon yma i blant lleol a’u teuluoedd . Gall blant ymlaen at groesawu’r plant cyntaf i aros yma yn y dyfodol fynd yno i aros dros nos am gyfnodau byr lle byddant agos.” yn derbyn gofal mewn amgylchedd ddiogel a modern” meddai’r Cynghorydd Mair Rowlands, Aelod Cabinet Bydd y Cyngor yn apwyntio hyd at ddeg aelod o Cyngor Gwynedd dros faterion Plant a Phobl Ifanc. staff i weithio yn uned arhosiad byr. Bydd anwythiad

a hyfforddiant yn cael ei roi i’r holl staff. Os oes “Mae gofalu am blentyn anabl sydd ag anghenion dwys gennych chi ddiddordeb mewn swydd yn y sector yn gallu bod yn heriol iawn. Bydd yr uned newydd yma gofal, edrychwch am fanylion ar wefan y Cyngor: ar gyfer arosiadau byrion yn rhoi ychydig nosweithiau www.gwynedd.llyw.cymru/swyddi lle gallwch haeddiannol o seibiant i rieni gael dod atynt eu hunain, gan gofrestru i dderbyn negeseuon atgoffa wythnosol fod â thawelwch meddwl bod eu plant yn gwneud ffrindiau l Staff yn y cyfleuster newydd ym Mhenrhyndeudraeth o’r holl swyddi sydd ar gael gyda’r Cyngor. ac yn derbyn gofal mewn cyfleuster newydd gan aelodau

Dinas Dysg - Buddsoddiad sylweddol

Mae gan Fangor draddodiad hir ac Thomas, Addysg Cabinet Cyngor Gwynedd dros Addysg. anrhydeddus fel dinas dysg ac o ddathlu pwysigrwydd addysg. “Mae’n ffaith fod rhai ysgolion ym Mangor yn orlawn a’i bod yn debygol y bydd cynnydd pellach yn niferoedd disgyblion Mae’r dysg hwnnw ar fin cael hwb yn y blynyddoedd sydd i ddod gydag adeiladau rhai pellach wrth i Gyngor Gwynedd ysgolion angen sylw. Dw i felly’n hynod o falch ein bod ni sicrhau pecyn ariannol gwerth miliynau o bunnau i wedi gallu sicrhau buddsoddiad sylweddol mewn addysg ddatblygu’r ddarpariaeth orau bosibl o addysg gynradd yn ym Mangor ac rydan ni’n ddiolchgar i’n holl bartneriaid am i gyfrannu £6,365,000 o’i Rhaglen Ysgolion yr 21ain y ddinas. eu cefnogaeth. Ganrif tuag at becyn ariannol o fwy na £12 miliwn fydd yn cynnwys cyfraniad gan y Cyngor hefyd. Y cam cyntaf yn y trafodaethau lleol fydd ffurfiopanel “Rydw i’n edrych ymlaen at glywed barn y panel adolygu adolygu dalgylch gyda llywodraethwyr ysgolion, penaethiaid dalgylch lleol. Bydd barn leol yn chwarae rhan bwysig yn Mae cwmni datblgyu tai Redrow hefyd wedi ymrwymo i a chynghorwyr er mwyn ystyried barn pobl yn lleol ynglyn â’r y broses o sicrhau bod y dewisiadau gorau yn mewnbwn gyfrannu fel rhan o gytundeb sy’n perthyn i ddatblygiad anghenion ar gyfer y gwelliannau sydd eu hangen. lleol hwn yn rhan bwysig o sircrhau fod yr opsiynau gorau’n newydd Goetre Uchaf ym Mhenrhosgarnedd. Mae’r cyllid agored i ni fel y gallwn symud yn ein blaenau a chynnig yr wedi ei glustnodi i helpu lliniaru problemau gorlenwi mewn “Rydan ni eisiau sicrhau fod holl blant ysgol Gwynedd, lle addysg orau bosib i blant y ddinas.” ysgolion lleol gan fod y datblygiad yn debygol o arwain at bynnag maen nhw’n byw, yn cael mynediad i’r profiadau gynnydd mewn teuluoedd â phlant o oedran ysgol yn y tai a’r cyfleoedd gorau posib,” meddai’r Cynghorydd Gareth Mae Llywodraeth Cymru wedi cytuno mewn egwyddor newydd.

Osgoi costau diangen

Ysgolion yr 21ain ganrif Mae’r arian mae ysgolion yn ei dderbyn yn dibynnu ar y nifer o ddisgyblion sy’n Fel rhan o raglen Ysgolion yr 21ain Ganrif Gwynedd i mynychu mewn unrhyw flwyddyn benodol. wella cyfleusterau ledled y sir, mae gwaith da ar y gweilli Os ydi niferoedd disgyblion ysgolion yn adeiladau ysgolion ledled y sir. gostwng, mae’r arian mae’r ysgolion yn yn ei dderyn hefyd yn lleihau, ac mae Glancegin gofyn iddynt leihau costau, ac mewn rhai Mae gwaith adeiladu’n symud yn ei flaen yn dda ar ysgol achosion ystyried diswyddiadau. newydd Glancegin ym Mangor. Fel rhan o’r gwaith ar yr ysgol l Mae gwelliannau wedi eu cwblhau ar £5.1 miliwn, mae adeiladwaith dur yr adeilad yn ei le, mae’r to safle Ieuan Gwynedd yn Rhydymain Mae ffigyrau’n dangos y bydd niferoedd wedi’i osod a’r waliau wedi’u gorchuddio ar y bloc uchaf, gyda’r disgyblion ysgolion uwchradd yng Ngwynedd ffenestri wrthi’n cael eu gosod a gwaith mecanyddol a thrydanol yn gostwng yn 2017/18. Rhagwelir fodd ar fin dechrau. Bydd adeilad newydd Ysgol Glancegin yn agor i Mae’r estyniad newydd ar safle Cynradd Dolgellau hefyd yn bynnag y bydd niferoedd disgyblion yn codi ddisgyblion yn yr hydref. gwneud cynnydd da gyda chragen yr estyniad wedi ei chwblhau eto mewn blynyddoedd i ddod. O ganlyniad, a’r gwaith mewnol ar y gweill. Mae’r gwaith o addasu’r maes ac er mwyn osgoi sefyllfa lle gall fod angen Ysgol Bro Idris parcio a chreu croesfan newydd hefyd yn digwydd ar hyn o i ysgolion uwchradd ddiswyddo staff a Mae gwelliannau gwerth £4.34 miliwn yn prysuro ymlaen ar bryd, gyda’rgwaith ar wella’r gegin bresennol ar safle’r babanod gorfod ail-benodi eraill i swyddi tebyg o fewn nifer o safleoedd a fydd yn ffurfio rhan o ysgol newydd Bro Idris, bellach wedi ei gwblhau. blwyddyn neu ddwy, mae’r Cyngor wedi cytuno yr ysgol i ddalgylch cyfan ar gyfer disgyblion 3-16 oed. i bontio’r diffyg ariannol am y cyfnod hwn. Mae nifer o staff hefyd wedi eu penodi i’r ysgol a fydd yn agor Mae gwaith adeiladu’n mynd yn ei flaen yn dda ar safleoedd ym mis Medi. Mae’r uwch dîm rheoli yn ei le, a fydd yn galluogi’r Bydd hyn yn galluogi ysgolion uwchradd Dolgellau a , gyda disgyblion Llanelltyd yn trosglwyddo ysgol i symud ymlaen i benodi gweddill staff yr ysgol dros yr unigol i osgoi diswyddo ac ail-benodi staff o’r cabanau dros dro i adeilad yr ysgol ar ôl y gwyliau hanner wythnosau nesaf . I gael y wybodaeth ddiweddaraf ar y prosiect, dros gyfnod byr, ac felly osgoi costau tymor diweddar. ewch i wefan newydd yr ysgol: www.ysgolbroidris.org diswyddo ac effaith ar addysg disgyblion.

Cyngor Gwynedd 07 Gwanwyn 2017 NEWYDDION

Cyngor, rydan ni’n awyddus i arfogi pobl a Cymorth i fusnesau busnesau gyda’r sgiliau a’r wybodaeth er Gwynedd Cyflym mwyn iddynt wneud y mwyaf o’r cyfleoedd Mae gwneud y mwyaf o sy’n cael eu cynnig gan y datblygiadau ddatblygiadau yn gwneud synnwyr i Gyda mwy a mwy o hefo theulu a pherthnasau, technolegol diweddaraf ac rydym yn anelu fusnesau hefyd! gartrefi a busnesau yng heb darfu ar gysylltiad y we i barhau i gynyddu’r canran o fusnesau a Ngwynedd yn cael Hyd yn hyn mae oddeutu chartrefi sy’n gallu dewis cael band eang Oeddech chi’n gwybod bod toreth mynediad i fand 80% o fusnesau a cyflym,” meddai’r Cynghorydd Mandy o gymorth - yn cynnwys gweithdai, eang cyflym, mae chartrefi Gwynedd Williams-Davies, Aelod Cabinet Economi a cyngor un-i-un a chymorth a Cyngor Gwynedd yn gallu dewis cael Chymuned. chefnogaeth ar-lein - ar gael i gefnogi a’i bartneriaid band eang cyflym ac, busnesau mawr a bach wneud y gorau drwy’r prosiect o ganlyniad i raglen “Er enghraifft, i’r rheini sydd allan o waith, o fandeang cyflym. Gwynedd Ddigidol yn Cyflymu Cymru gall y we fod yn declyn amhrisiadwy i chwilio gweithio i sicrhau fod Llywodraeth Cymru, am swydd, ac i fusnesau bach gall fod yn Ewch i www.businesswales.gov. gan drigolion a mentrau mae’r ffigwr am godi gyfle i leihau gwaith papur, ennill cwsmeriaid /superfastbusinesswales/ i lleol y sgiliau i wneud y i 90% erbyn diwedd y newydd a chasglu gwybodaeth am eu ddysgu mwy. gorau o’r cyfle hwn. flwyddyn gyda phob cwr o marchnad.” Wynedd yn elwa. Mae band eang cyflym yn galluogi nifer o ddyfeisiau i fod ar-lein yr un pryd. Mae’n “Rydan ni eisiau sicrhau fod gan I ddarganfod os ydi band eang cyflym galluogi pobl i wylio ffilmiau, llawr lwytho bawb yng Ngwynedd yr un cyfle i ar gael yn eich ardal, neu am fwy o cerddoriaeth, mynd ar wefannau a dysgu elwa o dechnoleg a’r we a thrigolion wybodaeth, ewch i: ar-lein, yn ogystal â chadw mewn cysylltiad sy’n byw mewn dinasoedd mawr. Fel www.beta.gov.wales/go-superfast

Gwella sgiliau digidol ac ar-lein

Mae’r prosiect Gwynedd Ddigidol, sy’n i drigolion allu cynnig cyfres o sesiynau galw heibio gwneud y mwyaf yn cynnig cymorth ymarferol. o wasanaethau ar lein y Cyngor Hefo cefnogaeth elusen Citizens Online, - fel gwneud mae’r Cyngor yn anelu i gynorthwyo cais am fudd- trigolion i fanteisio ar y cyfleoedd sydd ar dal tai, talu Treth Cyngor, archebu biniau gael drwy dechnoleg ddigidol a’r we. ailgylchu, neu os ydych eisiau gweld beth sydd ymlaen yn eich canolfan hamdden Dywedodd y Cynghorydd Ioan Thomas, leol a llawer mwy. Mae popeth ar gael ar Aelod Cabinet Gwynedd sy’n gyfrifol glicied botwm.” am daclo materion amddifadedd: “Mae’r sesiynau poblogaidd yma yn rhoi cymorth Os oes gennych chi ffôn, llechen ymarferol er mwyn i bobl allu sefydlu neu gyfrifiadur ac angen cymorth i’w cyfrif e-bost a chael mynediad i’w e-byst, ddefnyddio, gallwch fynychu unrhyw rheoli a chadw lluniau, siopa ar-lein, codi un o’r sesiynau sydd ar gael yn yr ymwybyddiaeth am ddiogelwch ar y we wythnosau nesaf. Bydd sesiynau galw yn ogystal â phwysleisio gwasanaethau heibio yn cael eu cynnal ym mhob rhan o ar-lein sydd ar gael gan gyrff fel y Cyngor. Wynedd. l Sue Roberts, Kenneth Parry a Marian Winteringham yn sesiwn galw heibio Gwynedd “Mae gwybodaeth hefyd ar gael er mwyn Ddigidol hefo Leigh Roberts o Citizens Online

Mae Kenneth Parry o Gaernarfon, wedi mynychu Mae Sue Roberts wedi arfer defnyddio’r we ac e-bost oddeutu 20 o sesiynau erbyn hyn: ar ei chyfrifiadur ac yn gwneud defnydd rheolaidd o Bydd sesiynau galw heibio yn ystod gyfryngau cymdeithasol, ond roedd hi’n teimlo bod yr wythnosau nesaf yn: angen ychydig o gymorth ychwanegol i ddefnyddio ei llechen. n Awel y Coleg, Y Bala: Dywedodd: “Dwi wedi dysgu dipyn go lew. Mae’r 13 & 20 Mawrth (10am - 1pm) sesiynau yn ddefnyddiol i mi oherwydd mae’n braf n gallu defnyddio fy llechen i fynd ar y we o gwmpas Meddygfa Rhydbach, : y tŷ a dwi’n mynd a fo hefo fi i wasanaethau 14 & 21 Mawrth (10am - 1pm) eglwys i ddarllen ysgrythurau. n Canolfan Glaslyn, Porthmadog: “Dwi’n edrych ymlaen at ddysgu sut i lwytho 14 & 21 Mawrth (3pm - 6pm) lluniau ar Facebook a dysgu sut i ddefnyddio gwefan y Cyngor.” n Yr Hen Siop, : 15 & 22 Mawrth (2pm - 4pm) “Y peth mwyaf defnyddiol am y sesiynau yma ydi n Llyfrgell Caernarfon: 17 & 24 mai chi sy’n dewis be ydach chi eisiau ddysgu,” meddai Kenneth. Mawrth (10am - 12.30pm) n Llyfrgell Bethesda: 17 & 24 Mawrth “Rydan ni’n dysgu sut i ddefnyddio ein teclynnau ein hunain mewn ffordd ymarferol. Mae cael cymorth (2pm - 4pm) un-i-un gan berson sy’n cyfleu’r wybodaeth mewn n ffordd ddiddorol yn ofnadwy o ddefnyddiol. Llyfrgell Penygroes: 17 & 24 March (2pm - 4pm) “Dwi wedi gallu creu cyfrif e-bost fy hun hefo cymorth y sesiynau yma ac wedi dysgu sut i brynu pethau ar-lein, er mae hynny’n gallu bod yn rhy Am ragor o wybodaeth am y sesiynau, ewch i: gyfleus weithiau! Fydda i’n parhau i ddod i fwy o www.gwyneddddigidol.cymru neu cysylltwch sesiynau.” gyda Daniel Richards ar: 07854 690529 neu: [email protected]

08 Cyngor Gwynedd NEWYDDION Gwanwyn 2017

Cyflawni datrysiadau arloesol a chynaliadwy Gwasanaeth arloesol yn dod i oed

Mae un o wasanaethau arloesol Cyngor ei wneud i Gyngor Gwynedd, mae YGC yn Gwynedd yn dathlu carreg filltir allweddol yn gweithredu fel cwmni masnachol sy’n cystadlu ei hanes eleni. am waith mewn rhannau eraill o Gymru. Mae’n un o’r asiantaethau mwyaf o’i fath yng Nghymru. Dros y 21 mlynedd diwethaf mae Ymgynghoriaeth Gwynedd (YGC) wedi bod yn “Mae’r Ymgynghoriaeth wedi gwneud cyfraniad gyfrifol am bob mathau o gynlluniau adeiladu allweddol i waith y Cyngor a’r economi uchelgeisiol yng Ngwynedd a rhannau eraill o leol dros y 21 mlynedd diwethaf,” meddai’r Gymru. Cynghorydd John Wynn Jones, Aelod Cabinet Cyngor Gwynedd sydd â chyfrifoldeb dros yr Ymhlith yr adeiladau trawiadol sydd wedi eu Amgylchedd. codi gan y gwasanaeth mae’r adeilad eiconig gwerth £9 miliwn Plas Heli - Academi Hwylio “Yn ogystal â’u gwaith rhagorol ar ein ffyrdd, Genedlaethol Cymru ym Mhwllheli. ysgolion a phrosiectau adeiladu eraill, mae YGC hefyd wedi creu swyddi o safon a chyfleoedd YGC hefyd fu’n gyfrifol am lawer o’r gwelliannau gyrfa mewn amrywiaeth o feysydd peirianyddol pwysig ar rai o’n priffyrdd fel yr A55, A499, yr ac arbenigol. A487 a’r A470, a chynlluniau atal llifogydd fel yr amddiffynfeydd arfordirol yn Nhywyn. “Mae hyn wedi galluogi pobl ifanc i aros yn yr ardal a bod o fudd i’r economi leol.

Beth bynnag fo’r angen, mae YGC wedi ymateb > i’r galw gyda thîm o arbenigwyr medrus sydd â “Drwy ennill enw da am safon eu gwaith mae phrofiad helaeth o reoli pob cam o’r gwaith o’r YGC yn mynd o nerth i nerth a’u llwyddiant yn Gyrru’r dwr i’r afon dechrau i’r diwedd. amlwg yn arwain y ffordd yn glir o ran cadw’r budd yn lleol.” l Yn ogystal â’r gwaith y mae’r gwasanaeth yn Aelod lleol Cyngor Gwynedd Dafydd Meurig; Aelod Cabinet Gwynedd, y Cynghorydd John Wynn Jones; Huw Williams, Pennaeth YGC gyda Lesley Griffiths, Ysgrifennydd y Cabinet Llywodraeth Cymru dros yr amgylchedd a materion gwledig (canol) gyda chynrychiolwyr o Jones Bros yn ystod ymweliad i brosiect Tal y Bont

Ar ôl i bentref Tal y Bont ger Ar ôl i gais am gyllid gael ei Bangor ddioddef llifogydd difrifol gymeradwyo gan Lywodraeth Cymru yn 2012 a 2015, trodd y Cyngor at y llynedd, dechreuodd y gwaith ym YGC am atebion. mis Mai a’i gwblhau yn yr hydref.

Daeth yn amlwg fod angen system Bellach mae pibell orlif chwe a fyddai’n gyrru’r gorlif dŵr wedi’r throedfedd a ffos storio fawr yn glaw trwm i afon Ogwen, ac felly galluogi i ddŵr ffoi i afon Ogwen dechreuodd YGC ar y gwaith o cyn iddo gael cyfle i achosi unrhyw baratoi dyluniad manwl a chynnal ddifrod yn y pentref. trafodaethau gyda pherchnogion tir Arwain y ffordd l David Meller yn 2013.

“Does na ddim ffasiwn beth â diwrnod “Mae pob cynllun yn wahanol a dwi’n “Agwedd ddiddorol arall o’n gwaith ydi y gwaith y mae’n ei wneud yn cael effaith gwaith ‘arferol’ yma,” meddai un o treulio amser ar safleoedd yn ogystal ymdrin â materion amgylcheddol ac uniongyrchol a chadarnhaol ar ei gymuned hen lawiau’r gwasanaeth, sydd wedi ag yn y swyddfa,” ychwanegodd. “Dw ecolegol. Mae rhai o’r prosiectau dw i leol. dilyn gyrfa hir ac amrywiol gyda’r i’n gweithio ar gynllunio ac adeiladu wedi gweithio arnyn nhw’n ddiweddar gwasanaeth Ymgynghoriaeth. cynlluniau priffyrdd, ac mae llu o faterion wedi cynnwys mesurau arbennig i “Pan dw i’n gyrru ar hyd ffordd osgoi sy’n rhaid eu hystyried ar gyfer pob ddiogelu dyfrgwn, moch daear, ystlumod a Penygroes neu’r A497 i Bwllheli, mae’n Mae David Meller wedi gweithio i’r prosiect, er enghraifft materion cyfreithiol, phathewod, fel gosod blychau nythu neu deimlad braf gwybod mod i wedi’i cyfrannu gwasanaeth ers y cychwyn ac wedi codi gorchmynion prynu gorfodol yn ogystal godi pontydd a chreu twneli.” at y prosiectau rheini,” meddai. trwy’r rhengoedd o fod yn gynorthwywr i â sicrhau’r fargen orau i’r Cyngor pan yn swydd Prif Beiriannydd. prynu deunyddiau neu wasanaethau. Disgrifiodd David y boddhad o wybod bod

n Mae YGC yn cyflogi tua110 o staff gan gynnwys Cysylltwch gyda YGC Pwy, Be’, Ble… peirianwyr, swyddogion rheoli adeiladu, penseiri, technegwyr a staff priffyrdd. Mae YGC yn cynnig atebion arloesol a chynaliadwy i ddiwallu anghenion yr amgylchedd adeiledig o ran cynllunio, n Mae gan YGC drosiant blynyddol o £5.5 miliwn. dylunio a chyflawni prosiectau. Golyga hyn fod arian sy’n cael ei wario ar brosiectau adeiladu mawr yn cael ei gadw o fewn yr economi leol, Mae’r gwasanaethau’n cynnwys dylunio, gan gefnogi cyflenwyr gwasanaethau a busnesau eraill. arolygu adeiladau, rheoli adeiladu, rheoli prosiectau, atebion draenio, a pheirianneg n Ers 2010, mae YGC wedi sicrhau gwaith a chyflawni mecanyddol a thrydanol. prosiectau mewn lleoedd y tu allan i Wynedd, gan gynnwys Sir y Fflint, Conwy, Sir Ddinbych, Powys a Os oes gennych chi brosiect y byddech am Cheredigion. ei drafod gyda YGC, cysylltwch â nhw ar: 01286 679426 neu e-bostiwch: n Mae 80% o staff YGC yn byw yng Ngwynedd. [email protected]

Cyngor Gwynedd 09 Gwanwyn 2017 NEWYDDION

Parhad o dudalen 1 Strategaeth ariannol ar gyfer y flwyddyn i ddod

Mae’r Cyngor wedi gosod cyllideb net o £238.3 miliwn ar gyfer Gan fod yn rhaid i’r Cyngor yn ôl y gyfraith osod cyllideb gytbwys bob blwyddyn y flwyddyn ariannol 2017/18 i ddarparu gwasanaethau fel ysgolion, - sef na all wario mwy o arian nag mae yn ei dderbyn mewn unrhyw flwyddyn llyfrgelloedd, canolfannau hamdden, casglu sbwriel, gofal i bobl fregus a benodol - rhaid mynd i’r afael â’r bwlch ariannol. Gellir gwneud hyn mewn sawl ffordd: rhwydwaith ledled y sir o deithiau bws i’r 123,000 o drigolion Gwynedd. l Trwy godi’r Dreth Cyngor yn unig Pe bai’r Cyngor yn ariannu’r bwlch yn gyfan gwbl trwy’r Dreth Cyngor, byddai angen cynnydd Mae 74 ceiniog allan o bob punt yng nghyllideb net y Cyngor yn dod anferthol o 15.3% yn y biliau. o Lywodraeth Cymru ar ffurf grant, tra bod y 26 ceiniog sy’n weddill l Trwy dorri mwy o wasanaethau’r Cyngor yn cael ei godi’n lleol trwy’r Dreth Cyngor. Ar gyfer 2017/18, mae’r Cyngor wedi cyfyngu unrhyw doriadau i’r cynigion a flaenoriaethwyd gan

bobl leol yn ystod ymgynghoriad cyhoeddus Her Gwynedd. Pe bai’r Cyngor yn cyfarch y bwlch Ers sawl blwyddyn, mae’r gost o dalu am wasanaethau wedi codi yng trwy dorri gwasanaethau yn unig, byddai’n rhaid gweithredu rhagor o doriadau llym. Ngwynedd oherwydd ffactorau fel yr angen i gefnogi nifer sy’n cynyddu’n l gyflym o bobl hŷn a bregus, yr angen i dalu am gyfrifoldebau ychwanegol y Cyfuniad o arbedion effeithlonrwydd pellach a’r toriadau a gytunwyd mae’r llywodraeth wedi eu trosglwyddo i’r Cyngor a chost chwyddiant. arnynt gyda chynnydd o 2.8% mewn Treth Cyngor Mae’r dewis hwn yn cadw cydbwysedd o ran awydd y Cyngor i ddiogelu cymaint o wasanaethau Er hyn, mae’r cyllid mae Gwynedd wedi bod yn ei dderbyn gan y Llywodraeth allweddol ag sy’n bosib gan sicrhau’r isafswm o faich ychwanegol ar drethdalwyr. ers llawer blwyddyn wedi lleihau’n sylweddol o’i gymharu â faint mae’r Cyngor Yn y cyfarfod llawn o Gyngor Gwynedd ar 2 Mawrth, penderfynodd cynghorwyr nad oedd cynnydd ei angen i gadw gwasanaethau lleol ar eu lefelau presennol. Dyna pam nad uchel mewn Treth Cyngor na thoriadau newydd i wasanaethau ar ben y rheini y cytunwyd arnynt oedd gan Wynedd unrhyw ddewis ond datblygu a gweithredu cynlluniau ar eisoes yn atebion derbyniol. Felly, cymeradwyodd y cynghorwyr strategaeth ariannol sy’n seiliedig ar draws y Cyngor i helpu cyfarch y bwlch ariannol o £9 miliwn sy’n weddill gyflawni £1 miliwn ychwanegol o arbedion effeithlonrwydd a chyfyngu’r cynnydd mewn Treth Cyngor i yn 2017/18. 2.8%.

Mae tua 70 ceiniog o bob £1 sy’n cael ei wario ar wasanaethau lleol yng Ngwynedd yn mynd ar dri maes gwasanaeth - Addysg, Gofal Lle caiff eich arian ei wario Cymdeithasol a’r Amgylchedd. Mae’r 30 ceiniog sy’n weddill yn mynd ar ddarparu gweddill gwasanaethau’r Cyngor.

Gofal ar Cefnogaeth i Llyfrgelloedd, Cynllunio & Gofal ar gyfer Priffyrdd & Gwasanaethau Gwasanaeth Tân, Gwasanaeth Datblygiad Costau Addysg gyfer Plant & dalu Rhent & y Celfyddydau Amgylcheddol Oedolion & Thrafnidiaeth Gwastraff Parc Cenedlaethol Tai Economaidd Eraill £97.5 Phobl Hŷn Theuluoedd Threth Cyngor & Hamdden Eryri & Eraill £5.5 £15.6 £13.8 £4.6 £3.6 £1 miliwn £49.6 £14.8 £11.2 £7.2 £6.9 miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn miliwn

42% 21% 7% 6% 6% 5% 3% 3% 2% 2% 2% 1%

Pam ei bod hi’n costio mwy i ddarparu gwasanaethau lleol yng Ngwynedd? Ers 2013/14, mae’r swm o gyllid y mae’r Cyngor yn ei dderbyn gan Lywodraeth £3.9 miliwn o alw Cyfanswm gwariant 2017/18 ychwanegol am wasanaethau Cymru wedi disgyn o £182 miliwn i £169 miliwn yn 2017/18. Cyllideb y llynedd £230 miliwn Dros yr un cyfnod, mae’r swm y mae ar y Cyngor ei angen i gynnal gwasanaethau Chwyddiant ar eu lefel bresennol wedi cynyddu i £239 miliwn. £4.8 miliwn

Ar gyfer 2017/18 yn unig, bydd ar y Cyngor angen £8.7 miliwn ychwanegol uwchlaw cyllideb y flwyddyn ddiwethaf i dalu am y galw Cynnydd Treth Cyngor o 2.8% - £2.06 miliwn ychwanegol am wasanaethau a chostau chwyddiant. Mae’r rhain hyn yn O le daw’r arian cynnwys: Grant y llywodraeth £169 miliwn Lefel Treth Toriadau Cyngor 2016/17 cyfyngedig i Costau staffio: Cynnydd o 1% a gytunwyd yn genedlaethol £1.88 miliwn mewn cyflogau staff sy’n cynnwys canran uwch o gynnydd i - £60.3 miliwn wasanaethau staff ar dâl is £1.87 miliwn Gwaredu Gwastraff: Costau uwch gwaredu gwastraff na ellir £710,000 Cyfanswm arbedion o weithio’n fwy effeithlon £5.36 miliwn ei ailgylchu

Ardoll Prentisiaethau: Costau newydd ychwanegol sy’n £540,000 debyg i dreth ar gyflogwyr mawr Gwasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru. Cyfran o’r Dreth Cyngor Mae’r gyfran o arian i’w gasglu ar ran y cyrff Oedolion Bregus: Mwy o oedion bregus sydd angen gofal £431,000 Er bod y rhan fwyaf o’ch Treth Cyngor yn hyn yn cael ei osod yn annibynnol ganddyn mynd tuag at dalu am wasanaethau sy’n nhw. Gwasanaethau Plant: I ddygymod gyda chostau ychwanegol £413,000 gwasanaethau cefnogi plant cael eu darparu gan Gyngor Gwynedd, mae symiau llai, fel y gellir gweld o’r tabl Does dim cynnydd yn ardoll Parc Gofal i Bobl Hŷn: Effaith deddfwriaeth newydd ym maes gofal £410,000 ar dudalen 12, yn cael eu casglu hefyd ar Cenedlaethol Eryri ar gyfer y flwyddyn ar gyfer trigolion hŷn ran Heddlu Gogledd Cymru a’ch cyngor ariannol 2017/18. Fodd bynnag, fe fydd cymuned, tref neu ddinas leol. cynnydd o 4.53% yn ardoll Gwasanaeth Tân Cefnogaeth Ysgolion: I bontio gostyngiad dros dro yn £380,000 ac Achub Gogledd Cymru ar gyfer y flwyddyn niferoedd disgyblion uwchradd Yn ogystal, mae’r elfen sy’n mynd at ariannol sydd i ddod. Mae’r baich ychwanegol Gyngor Gwynedd yn cynnwys symiau sy’n yma o £253,596 ar ei ben ei hun yn golygu Gwasanaethau Oedolion: Cynnydd yn y nifer o bobl hŷn £300,000 a bregus sy’n derbyn cymorth gofal mynd i ariannu Parc Cenedlaethol Eryri a cynnydd o 0.43% yn Nhreth Cyngor Gwynedd.

Mae manylion llawn y Dreth Cyngor ar gyfer eich cymuned chi ar dudalen 12

10 Cyngor Gwynedd NEWYDDION Gwanwyn 2017 Talu eich bil Treth Cyngor

Mae nifer o ffyrdd gwahanol i dalu’ch bil, dewiswch yr un sydd fwyaf addas i chi. Os ydych chi’n ansicr neu eisiau trafod Bil Treth Cyngor electronig unrhyw agwedd cysylltwch â ni. Yn union fel mae llawer o bobl yn derbyn cyhoeddus gan biliau nwy, trydan, ffôn a band eang ar ffurf nad oes angen electronig, gallwch ddewis derbyn eich bil i’r Cyngor dalu i anfon Debyd Uniongyrchol Ar-lein Treth Cyngor yn electroneg yn hytrach na biliau papur trwy’r post. Ffoniwch Gwasanaeth Treth Cyngor Ewch i’r llythyr trwy’r post. Gwynedd ar 01286 682 700 i tudalennau diogel Os oes gennych ddiddordeb derbyn eich wneud trefniant i dalu eich bil yn ar wefan Cyngor Gwynedd: Mae derbyn eich bil yn electroneg yn bil Treth Cyngor ar e-bost, ewch i: uniongyrchol o’ch cyfrif banc. www.gwynedd.llyw.cymru/talwch gyflymach ac yn haws. Mae’n eich galluogi www.gwynedd.llyw.cymru/bilioelectronig Gallwch ddewis un o bedwar o a thalwch drwy ddefnyddio’ch i weld eich bil cyn gynted â’i fod yn barod - byddwch angen eich cyfeirnod Treth ddyddiadau talu sydd ar gael o fewn cerdyn banc neu gerdyn credyd. a lawrlwytho copi i’ch ffeiliau personol. Cyngor. Mae’r cyfeirnod wedi ei nodi ar y cynllun talu misol neu daliadau Noder fod ffi ychwanegol os ydych Mae’n well i’r amgylchedd ac i’r pwrs unrhyw fil a anfonwyd atoch. wythnosol (ar ddydd Llun). Gallwch yn talu gyda cherdyn credyd. drafod y dewisiadau hyn gydag aelod o staff pan fyddwch chi’n ffonio. Cofiwch, y ffordd mwyaf Trafferth gyda’r biliau? Mae help ar gael hwylus a chyflym i dalu eich treth Trwy’r Post yw drwy Ddebyd Uniongyrchol. Anfonwch siec yn Timau Treth Cyngor, Cynllun Gostyngiad Treth Cyngor Y mwyaf o bobl sy’n dewis talu’r daladwy i: Uned Treth Annomestig Gostyngiad Treth Cyngor yw gostyngiad ffordd yma, y lleiaf y mae’n ei gostio Incwm Cyngor ac Adennill Cyngor yn eich bil treth Cyngor sy’n cael ei asesu i’r Cyngor brosesu’r Gwynedd, , Swyddfeydd y Cyngor, drwy edrych ar eich incwm, cyfalaf, a phwy gwaith papur. Caernarfon, LL55 1SH. Rhowch eich Gwynedd bynnag arall sydd yn byw yn eich cartref. cyfeirnod ar gefn y siec cyn ei bostio Os ydych yn ei chael hi’n anodd os gwelwch yn dda gan wneud y siec talu eich Treth Cyngor, cysylltwch yn daladwy i Gyngor Gwynedd. Noder Gellir cael gostyngiad o hyd at 100% o’r swm â Chyngor Gwynedd mor fuan Dros y ffôn na fydd derbynebau’n cael eu hanfon. taladwy, ac i weld os ydych yn gymwys mae â phosib. Efallai eich bod yn cyngor cyfrinachol rhad ac am ddim ar gael Ffoniwch 01766 771 gymwys am ostyngiad neu i gael gan Dîm Budd-daliadau Cyngor Gwynedd. 000 i dalu gyda cherdyn eich eithrio. Ffoniwch y tîm ar: 01286 682 689,e-bostio: banc neu gerdyn credyd. [email protected] neu Nodwch - y bydd rhaid Mynd ar-lein I wybod mwy, ffoniwch: 01286 alw heibio un o’r dair Siop Gwynedd: Stryd y talu ffi ychwanegol os Cofiwch, gallwch fynd ar-lein 682 700, neu ewch i un o’r dair Castell, Caernarfon; Ffordd y Cob, ydych yn talu gyda cherdyn credyd. yn rhad ac am ddim yn un o Siop Gwynedd yn: Stryd y Castell, neu Cae Penarlâg, Dolgellau. Mae cymorth lyfrgelloedd Gwynedd neu Caernarfon; Ffordd y Cob, Pwllheli hefyd ar gael yn Llys Gwynedd, Bangor pob ddefnyddio’r gwasanaeth di-wifr yn neu Gae Penarlâg, Dolgellau. dydd Mawrth. unrhyw un o adeiladau’r Cyngor ble Yn y Swyddfa Bost gwelwch logo Gwynedd Ddigidol. Hyd yn oed petai camau cyfreithiol wedi eu cymryd, maeʼn dal yn Mae rhagor o wybodaeth ar gael ar-lein - Cysylltwch â’r Cyngor ar 01286 bosib i chi drafod y mater a dod i ewch i wefan y Cyngor: 682 700 i dderbyn cerdyn talu drefniant gyda Chyngor Gwynedd. www.gwynedd.llyw.cymru a dewiswch fydd yn eich galluogi i dalu yn eich Gallwch gysylltu â’r Tîm Adennill ‘Budd-daliadau a Grantiau’ ar y dudalen Swyddfa Bost leol gydag ar: 01286 682 706. gartref, ac yna ‘Gostyngiad Treth Cyngor’. arian parod, siec neu gerdyn banc. Sut i wneud cais ar-lein Age Cymru Gwynedd a Môn l Bydd yn rhaid i bawb sy’n ei dderbyn Ewch i: www.gwynedd.llyw.cymru/ Mae Age Cymru Credyd Cynhwysol gael cyfrif banc caisbudd-dal i weld os ydych yn Gwynedd a Môn yn l Un taliad fydd yn cael ei wneud Mae Credyd Cynhwysol yn cael ei gymwys i dderbyn Gostyngiad Treth cynnig cyngor di-duedd ar gyfer pob cartref yn hytrach na Cyngor, ac os ydych, ewch ymlaen i rhad ac am ddim i bobl hŷn ynghylch pa gyflwyno’n raddol mewn gwahanol thaliadau ar gyfer pob unigolyn rannau o Brydain ar hyn o bryd, ac wneud cais ar-lein o’r un dudalen. fudd-daliadau y gellir eu hawlio. Gallant l Byddant yn daliadau misol fel arfer, Os ydych yn derbyn gostyngiad yn hefyd helpu i ddelio efo gwaith papur. mae ar gael i rai o drigolion oed gwaith sy’n golygu y bydd angen mwy o Gwynedd ers Hydref 2015. barod, mae’n bwysig i chi adael i’r reolaeth ar wario o ddydd-i-ddydd o Cyngor wybod am unrhyw newid yn Cysylltwch â nhw ar: 01286 677 711 - gymharu â derbyn tâl bob wythnos eich amgylchiadau, a gellir gwneud llinellau ar agor 9am-5pm ar ddyddiau Mae’n cymryd lle Budd-dal Tai a rhai o neu bythefnos. hynny ar-lein yma: www.gwynedd. gwaith - neu ewch i: fudd-daliadau eraill y wladwriaeth, ond llyw.cymru/Newid-amgylchiadau www.agecymru.org.uk/gwyneddamon bydd pobl sy’n derbyn Credyd Cynhwysol Am fwy o wybodaeth, ewch i wefan y yn dal i geisio Gostyngiad Treth Cyngor Cyngor: www.gwynedd.llyw.cymru a yn uniongyrchol gan y Cyngor. Mae’n dewiswch ‘Budd-daliadau a Grantiau’ wahanol i fudd-daliadau presennol mewn ar y dudalen gartref, yna ‘Credyd Cyngor ar Bopeth sawl ffordd: Cynhwysol’. Gall eich swyddfa leol eich helpu gyda phob mathau o gwestiynau ar faterion ariannol gan gynnwys cyngor Prydau ysgol am ddim gan Gyngor Gwynedd lenwi ffurflen gais ar ddelio gyda dyledion. am brydau ysgol am ddim. Hyd yn oed Oeddach chi’n gwybod y gall eich os nad ydych yn derbyn y budd-daliadau Cysylltwch â nhw drwy ffonio: plentyn fod yn gymwys am brydau hyn efallai fod eich plant yn dal i fod yn 03454 503064 neu ewch i’w gwefan: ysgol am ddim os ydych chi’n derbyn gymwys am ginio ysgol am ddim. www.cabgwynedd.org rhai budd-daliadau gan gynnwys cymhorthdal incwm, lwfans ceisio Gallwch lawr-lwytho’r ffurflen gais:www. gwaith, credyd treth gwaith neu lwfansau gwynedd.llyw.cymru/cinio-am-ddim gwaith a chefnogaeth. neu ffonio Swyddfa Budd-daliadau’r Cyngor ar: 01286 682 689 neu e-bostio: Ni fydd angen i deuluoedd sy’n derbyn [email protected] budd-dal tai neu ostyngiad Treth Cyngor os oes gennych unrhyw gwestiynau.

Cyngor Gwynedd 11 Gwanwyn 2017 NEWYDDION

Treth Cyngor 2017/18 a’ch cymuned chi Yn ogystal ag ariannu gwasanaethau Cyngor Gwynedd, mae eich Treth Cyngor hefyd yn mynd tuag y gwasanaethau mwy lleol sy’n cael eu darparu gan eich Cyngor Cymuned, Tref neu Ddinas - yn ogystal â gwasanaethau Heddlu Gogledd Cymru. Eleni, bydd rhan Cyngor Gwynedd o’ch bil Treth Cyngor yn codi 2.8%, rhan Heddlu Gogledd Cymru yn codi 3.79% a rhan eich Cyngor Cymuned, Tref neu Ddinas yn codi 8.58% ar gyfartaledd.

CYMUNED PRAESEPT CYNGOR PRAESEPT CYNGOR BAND D CYFATEBOL BAND D CYFATEBOL BAND D CYFATEBOL COMISIYNYDD TRETH Y CYNGOR CYMUNED 2016/17 CYMUNED 2017/18 Y CYNGOR CYMUNED CYNGOR GWYNEDD HEDDLU A THROSEDD GOGLEDD BAND D 2017/18 £ £ £ £ CYMRU £ £ 9,000 13,000 24.92 1,240.96 249.21 1,515.09 23,568 31,510 34.43 1,240.96 249.21 1,524.60 2,000 2,500 21.51 1,240.96 249.21 1,511.68 Abermaw 52,000 52,000 47.74 1,240.96 249.21 1,537.91 8,500 9,250 15.33 1,240.96 249.21 1,505.50 Y Bala 19,000 22,000 28.96 1,240.96 249.21 1,519.13 Bangor 331,532 356,683 95.05 1,240.96 249.21 1,585.22 8,500 8,700 27.69 1,240.96 249.21 1,517.86 1,300 2,600 19.57 1,240.96 249.21 1,509.74 Bethesda 56,735 58,495 35.32 1,240.96 249.21 1,525.49 Bontnewydd 15,500 15,500 35.75 1,240.96 249.21 1,525.92 Botwnnog 5,000 5,000 11.62 1,240.96 249.21 1,501.79 Brithdir a 6,000 6,000 14.86 1,240.96 249.21 1,505.03 8,209 12,000 35.97 1,240.96 249.21 1,526.14 Buan 3,750 3,750 16.95 1,240.96 249.21 1,507.12 Caernarfon 198,489 198,489 57.24 1,240.96 249.21 1,547.41 8,000 12,000 27.24 1,240.96 249.21 1,517.41 5,984 7,272 24.95 1,240.96 249.21 1,515.12 Cricieth 34,000 34,000 37.09 1,240.96 249.21 1,527.26 10,000 10,000 17.07 1,240.96 249.21 1,507.24 Dolgellau 50,000 54,000 45.34 1,240.96 249.21 1,535.51 20,000 29,742 38.45 1,240.96 249.21 1,528.62 35,000 35,000 31.17 1,240.96 249.21 1,521.34 140,000 150,000 88.86 1,240.96 249.21 1,579.03 Y 3,100 2,700 34.22 1,240.96 249.21 1,524.39 Harlech 17,000 18,500 24.75 1,240.96 249.21 1,514.92 25,000 25,000 58.16 1,240.96 249.21 1,548.33 11,000 14,193 45.22 1,240.96 249.21 1,535.39 17,000 17,000 25.08 1,240.96 249.21 1,515.25 20,000 20,000 25.99 1,240.96 249.21 1,516.16 38,500 41,000 41.13 1,240.96 249.21 1,531.30 20,201 20,605 21.36 1,240.96 249.21 1,511.53 15,000 20,000 11.13 1,240.96 249.21 1,501.30 8,900 11,000 22.72 1,240.96 249.21 1,512.89 4,000 5,000 32.07 1,240.96 249.21 1,522.24 Llanelltyd 6,500 7,500 27.04 1,240.96 249.21 1,517.21 50,000 50,000 25.57 1,240.96 249.21 1,515.74 Llanfair 7,000 9,000 29.37 1,240.96 249.21 1,519.54 Llanfihangel y Pennant 5,755 10,755 51.78 1,240.96 249.21 1,541.95 5,300 5,800 26.88 1,240.96 249.21 1,517.05 Llangelynnin 7,800 7,800 19.87 1,240.96 249.21 1,510.04 4,000 4,000 29.61 1,240.96 249.21 1,519.78 7,500 7,500 22.42 1,240.96 249.21 1,512.59 38,440 40,360 29.14 1,240.96 249.21 1,519.31 15,160 15,160 16.88 1,240.96 249.21 1,507.05 25,000 31,000 27.48 1,240.96 249.21 1,517.65 10,000 10,000 32.60 1,240.96 249.21 1,522.77 Llanwnda 18,200 23,200 30.28 1,240.96 249.21 1,520.45 Llanycil 3,300 4,000 20.49 1,240.96 249.21 1,510.66 15,000 15,000 17.52 1,240.96 249.21 1,507.69 5,650 5,933 21.79 1,240.96 249.21 1,511.96 Mawddwy 5,500 8,000 24.01 1,240.96 249.21 1,514.18 49,971 60,579 43.90 1,240.96 249.21 1,534.07 6,000 6,000 27.77 1,240.96 249.21 1,517.94 34,000 34,000 44.73 1,240.96 249.21 1,534.90 Pentir 29,865 44,000 41.22 1,240.96 249.21 1,531.39 5,500 8,500 34.91 1,240.96 249.21 1,525.08 Porthmadog 53,000 55,650 28.57 1,240.96 249.21 1,518.74 Pwllheli 70,500 72,000 42.03 1,240.96 249.21 1,532.20 10,000 15,000 48.87 1,240.96 249.21 1,539.04 13,000 16,000 32.01 1,240.96 249.21 1,522.18 6,000 6,000 13.48 1,240.96 249.21 1,503.65 Tywyn 75,000 86,000 55.38 1,240.96 249.21 1,545.55 Waunfawr 12,000 12,000 21.59 1,240.96 249.21 1,511.76 Am wybodaeth bellach ynghylch eich bil Treth Cyngor, gan gynnwys praesept Comisiynydd Heddlu a Throseddu Gogledd Cymru a’ch cyngor cymuned lleol, ewch i www.gwynedd.llyw.cymru/trethcyngor

12 Cyngor Gwynedd