DOCSLIB.ORG

Saeculum Christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 1

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Saeculum Christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 1 saeculum christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 1 SAECULUM CHRISTIANUM PISMO HISTORYCZNO-SPO¸ECZNE pó∏rocznik ROK XII 2005 NR 1 Wydawnictwo Uniwersytetu Kardyna∏a Stefana Wyszyƒskiego Warszawa 2005 saeculum christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 2 UNIWERSYTET KARDYNA¸A STEFANA WYSZY¡SKIEGO WYDZIA¸ NAUK HISTORYCZNYCH I SPO¸ECZNYCH Redaguje zespó∏ Redaktor naczelny: Ks. Józef Mandziuk Zast´pca redaktora: Ks. Henryk Skorowski Sekretarze: Ks. Jerzy Koperek, Ks. Janusz Nowiƒski Ok∏adk´ projektowa∏: Stanis∏aw Stosiek Za zgodà Kurii Metropolitalnej Warszawskiej ISSN 1232-1575 Zg∏oszenia prenumeraty przyjmuje Wydawnictwo UKSW ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, tel./fax 839-89-85 Adres redakcji: ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa e-mail: [email protected] www.uksw.edu.pl www. ika.edu.pl Pozycja dofinansowana ze Êrodków Komitetu Badaƒ Naukowych Druk i oprawa: OFICYNA WYDAWNICZO-POLIGRAFICZNA „ADAM” ul. Rolna 191/193, 02-729 Warszawa tel./fax 843-20-52, tel. 843-08-79, 843-37-23, 843-47-91 nak∏ad: 350 egz. saeculum christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 3 SPIS TREÂCI ROZPRAWY I ARTYKU¸Y Maria M i Ê k i e w i c z, Czy górny Orzec by∏ wczesnoÊredniowiecznà ko- lebkà odr´bnoÊci Mazowsza? . 5 Ks. Zdzis∏aw Kropid∏owski, Dobra materialne i dochody parafii puc- kiej od 1582 do 1766 r . 15 Ks. Andrzej M i o t k SVD, Kapucyƒska misja papieska w Kongo (1645- 1835) . 41 Ks. Tomasz B∏aszczyk, Katolickie zrzeszenia na Âlàsku w XIX wieku . 65 Dorota P iekarska-Winkler, Odrodzenie kultu ikon Maryjnych wRosji XIX wieku na tle stosunków paƒstwo-KoÊció∏ . 77 Ks. Hieronim F o k c i ƒ s k i SJ, Dzia∏alnoÊç ambasadora Rzeczpospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej Kazimierza Papée w okresie II wojny Êwiatowej . 89 Ks. Tadeusz B a l i c k i, Karol Maria Splett – biskup Wolnego Miasta Gdaƒska . 97 Kazimierz Koz∏owski, Wokó∏ powstania diecezji szczeciƒsko kamien- skiej w 1972 roku . 121 Czes∏aw Grajewski, Dyferencje psalmowe – uwarunkowania historycz- ne i estetyczne . 139 Ma∏gorzata WrzeÊniak, W∏ochy w relacjach polskich podró˝ników z XVI i XVII wieku . 147 Ks. Jan Z o w c z a k, WartoÊci osobowe i spo∏eczne nauczycieli . 175 MATERIA¸Y I DOKUMENTACJA Ks. Józef M a n d z i u k, Bibliografia historii KoÊcio∏a katolickiego na Âlàsku. Uk∏ad alfabetyczno-chronologiczny. Cz´Êç I. Âredniowiecze (1000-1520) . 199 RECENZJE I OMÓWIENIA Ks. Krzysztof KoÊcielniak, Grecy i Arabowie. Historia KoÊcio∏a mel- kickiego (katluickiego) na ziemiach zdobytych przez muzu∏manów (634-1516) Kraków 2004 – Tadeusz Go∏gowski . 313 David I. K e r t z n e r, The Papes Against the Jews. The Vatican’s Role in the Rise of Modern Anti-Semitism. New York 2001, ss. 355 – bp An- drzej F. Dziuba . 328 Stefan Kardyna∏ Wyszyƒski, Droga ˝ycia. Red. I. C z a r c i ƒ s k a, M. Okoƒska i inni. Warszawa 2001, ss. 548 – bp Andrzej F. D z i u b a . 331 Waldemar G r a c z y k, Stanis∏aw ¸ubieƒski – pasterz, polityk i pisarz. Kraków 2005, ss. 484 – ks. Józef M a n d z i u k . 335 saeculum christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 4 SPRAWOZDANIA I KRONIKA WYDZIA¸U Grzegorz Demczyszak, Sprawozdanie z sympozjum naukowego w ¸o- wiczu w dniu 10 maja 2005 r. pod has∏em Od nuncjatury Achillesa Rat- tiego do konkordatu Piusa XI . 339 Ks. Józef M a n d z i u k, Kronika Wydzia∏u Nauk Historycznych i Spo- ∏ecznych za rok 2004 . 343 NEKROLOG Ma∏gorzata Dàbrowska, „D∏ugie widzenie...” Wspomnienie o Ma∏go- rzacie Maciszewskiej Komorowskiej (1955-2005) . 355 Janusz Zbudniewek ZP, Kilka uwag na temat pracy dydaktycznej Ê.p. dr Ma∏gorzaty Maciszewskiej w Uniwersytecie Kardyna∏a Stefana Wy- szyƒskiego . 359 INDEX RERUM DISSERTATIONES MariaMiÊkiewicz, UpperOrzyc in the early Middle Ages . 5 Zdzis∏aw Kropid∏owski, The materia∏ property of the Roman Catho- lic parisch in Puck 1583-1766 . 15 Andrzej Miotk, La missione dei Cappuccini nel Congo (1645-1835) . 41 To masz B∏aszczyk, Katholische Vereine in Schlesien im XIX Jh . 65 Dorota P iekarska-Winkler, BoÁpoʉeÌËe ÍyÎ˙Úa ·o„opo‰Ë˜Ì˚x ËÍoÌ ‚ PoccËË XIX ‚eÍa Ìa ÙoÌe oÚÌoÊeÌËÈ „ocy‰apcÚ‚o – ˆepÍo‚¸ . 77 Hieronim Fokciƒski, L’attivita del’ ambasciatore di Polonia presso la Santa Sede Kazimierz Papée durante la seconda guerra mondiale . 89 Tadeusz B a l i c k i, Karol Maria Splett – the bishop of the Free City Gdaƒsk (Danzig) . 97 Kazimierz Koz∏owski, Die Entsehung der Diözese Stettin-Kammin in 1972 Jahre . 121 Czes∏aw Grajewski, Psalmdifferenzen – die historischen und astheti- schen Bedingen . 139 Ma∏gorzata WrzeÊniak, L’Italia nelle relazioni dei peregrini pollacchi dal ’500 e '600 . 147 Jan Z o w c z a k, Personal and social values of teachers . 175 DOCUMENTA – RECENSIONES – RELATIONES . 199 saeculum christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 5 ROZPRAWY I ARTYKU¸Y Saeculum Christianum 12 (2005) nr 1 MARIA MIÂKIEWICZ CZY GÓRNY ORZYC BY¸ WCZESNOÂREDNIOWIECZNÑ KOLEBKÑ ODR¢BNOÂCI MAZOWSZA? Na tak postawione pytanie nie jest ∏atwo odpowiedzieç. èróde∏ historycz- nych nie ma prawie zupe∏nie, dane toponomastyczne sà zawodne ze wzgl´du na swojà niejednoznacznà wymow´ chronologicznà, pozostaje wi´c archeolo- gia ze swoim zasobem danych i metod s∏u˝àcych ich opracowaniu. I w tym przypadku sprawa nie jest jednak rozstrzygni´ta definitywnie, i co wi´cej, poja- wia si´ szereg nowych hipotez na temat poczàtków paƒstwowoÊci polskiej i miejsca Mazowsza w powstajàcym systemie organizacji terytorialnej. Sadz´, ˝e nale˝y jednak ciàgle weryfikowaç dawniejsze ustalenia, co pozwoli na nowo analizowaç procesy zachodzàce na prze∏omie X i XI wieku. Trzeba w tym miej- scu dodaç, ˝e choç w ostatnich latach znacznie zwi´kszy∏a si´ iloÊç êróde∏ ar- cheologicznych, uzyskanych g∏ównie na skutek badaƒ prowadzonych w ramach Archeologicznego Zdj´cia Polski (AZP), to przyrost danych nie zaowocowa∏ powstaniem nowych syntez, a nawet nie spowodowa∏ publikacji zebranych ma- teria∏ów. Ostatnie podsumowanie stanu bazy êród∏owej w odniesieniu do pod- j´tego tu tematu poda∏a E. Kowalczyk, zaznaczajàc na mapie 54 stanowiska wczesnoÊredniowieczne, wobec znanych dawniej 12 obiektów1. Opar∏a si´ na pracy magisterskiej na temat osadnictwa górnorzyckiego, lecz jak sama stwier- dza, wiele z naniesionych przez nià na map´ stanowisk archeologicznych, to tak zwane „Êlady osadnicze” (czyli w terenie potwierdza je tylko kilka, bàdê zgo∏a 1 fragment ceramiki), inne nie zosta∏y dobrze wydatowane2 (E. Kowal- czyk, s. 136). Tak wi´c przez 25 lat, które up∏yn´∏y od mojej pierwszej publika- cji na ten temat3 naprawd´ przyby∏o nam wi´cej danych tylko o 11 nowych, sto- sunkowo pewnych punktach osadniczych w rejonie górnego Orzyca, ˝aden z nich jednak nie zosta∏ zweryfikowany wykopaliskowo. Na ró˝nà skal´ rozpoznano w rejonie górnego Orzyca gród w Taƒsku- -Przedborach, (sonda˝ wykopaliskowy) dwie sàsiadujàce z grodami osady 1 E. K o w a l c z y k, Dzieje granicy mazowiecko-krzy˝ackiej (miedzy Drw´cà a Pisà). War- szawa 2003, ryc. 18. 2 T a m ˝ e, s. 136. 3 M. M i Ê k i e w i c z, Mazowsze p∏ockie we wczesnym Êredniowieczu. P∏ock 1982. saeculum christ 12-1 29/11/2005 22:19 Page 6 6 MARIA MIÂKIEWICZ [2] (prospekcje powierzchniowe) oraz osiem cmentarzysk (dwa obiekty przebada- ne wykopaliskowo ca∏kowicie, trzy cz´Êciowo, trzy powierzchniowo). Kolejny, znany w tym rejonie gród – w Grzebsku nie by∏ badany, mimo, i˝ nale˝y do obiektów o najstarszej metryce historycznej. Zosta∏ bowiem wymieniony w tak zwanym falsyfikacie mogileƒskim, datowanym na oko∏o 1065 rok4 jako jeden z kilkunastu grodów Mazowsza, który mia∏ obowiàzek p∏aciç danin´ klasztoro- wi benedyktynów w Mogilnie. Tak, jak i obiekt w Taƒsku by∏ on niewielki, oto- czony jednym wa∏em pierÊcieniowatym, zamykajàcym przestrzeƒ o Êrednicy oko∏o 45 m. Z cmentarzysk na szczególnà uwag´ zas∏ugujà nekropole w Po- krzywnicy Wielkiej i w ¸àczynie Starym, które zosta∏y przekopane ca∏kowicie w zachowanej do czasów wspó∏czesnych cz´Êci. Prace wykopaliskowe na grodzie w Taƒsku-Przedborach prowadzono w ra- mach badaƒ realizowanych w latach 60-tych ubieg∏ego wieku przez pracowni- ków Zak∏adu Atlasu Archeologicznego IHKM PAN. Wykonano przekop przez wa∏ i stwierdzono, ˝e obiekt ten nale˝a∏ do grodów jednocz∏onowych, s∏abo umocnionych. Ârednica majdanu wynosi∏a oko∏o 40 metrów, dookolny wa∏ pier- Êcieniowaty wzniesiono w konstrukcji drewniano-ziemnej, której rodzaj nie zo- sta∏ rozpoznany. Zachowa∏y si´ jedynie resztki oblicowania zewn´trznego sk∏onu kamieniami polnymi oraz warstwy gliny przemieszanej z piaskiem, pochodzàce z warstw nasypowych. Wykonane analizy radiow´glowe pozwoli∏y ustaliç przybli- ˝onà datacj´ grodu, który wzniesiono w X wieku i u˝ytkowano do koƒca tego wieku5. Takie datowanie nie jest sprzeczne z dawniejszym, ustalonym na podsta- wie zebranego w trakcie badaƒ materia∏u ceramicznego. Gród stanowi∏ zapewne oÊrodek miejscowego osadnictwa typu rodowego, a ceramika odkryta w trakcie wykopalisk poÊwiadcza jego zwiàzek z osadnictwem typu wiejskiego. Analogicz- ne formy odkryto bowiem i na terenie osad i na pobliskich cmentarzyskach. Osady znajdujàce si´ przy grodach w Grzebsku i w Taƒsku nie by∏y badane wykopaliskowo, zebrano z nich jedynie materia∏ ceramiczny w trakcie penetra- cji powierzchniowych. Na jego podstawie mo˝na przypuszczaç, ˝e funkcjono- wa∏y jednoczeÊnie z obiektami obronnymi, stanowiàc dla nich zaplecze osadni- cze i gospodarcze. Sà przypuszczenia, ˝e gród w Grzebsku powsta∏ po ustaniu osadnictwa w Taƒsku, czyli oko∏o poczàtku XI wieku i trwa∏ mo˝e a˝ do XIV wieku6, choç za tak szerokimi ramami czasowymi jego funkcjonowania przemawia zbyt ma∏o przes∏anek. O wiele bardziej wiarygodne dane co do chronologii badanych nad Orzycem stanowisk pochodzà z cmentarzysk.
Load more

Recommended publications
  • Tadeusz Balicki Karol Maria Splett – Biskup Wolnego Miasta Gdańska
    Tadeusz Balicki Karol Maria Splett – biskup Wolnego Miasta Gdańska Saeculum Christianum : pismo historyczno-społeczne 12/1, 97-119 2005 Saeculum Christianum 12 (2005) nr 1 KS. TADEUSZ BALICKI KAROL MARIA SPLETT - BISKUP WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA W stęp Pisząc o biskupie Karolu Marii Antonim Splecie, rządcy diecezji gdań­ skiej od 1938 roku, nie da się do końca uniknąć „emocji i stronniczości”, zwłaszcza w ocenie zachowań i decyzji podejmowanych przez niego, które dotyczyły okresu po wybuchu drugiej wojny światowej. Dodatkowe emocje wzbudza przejęcie przez niego zarządu diecezji chełmińskiej jako diecezji polskiej. Należy pamiętać, że ta sytuacja (obsadzenie diecezji chełmińskiej) stała się podstawą zerwania konkordatu przez komunistyczne władze pol­ skie. Do chwili obecnej ukazało się kilka publikacji poruszających interpretację „dekretów wojennych” biskupa i jego postawy wobec katolików polskiego po­ chodzenia i kapłanów tej samej narodowości. Wśród autorów będących zara­ zem kapłanami diecezji gdańskiej wymieniłbym dwóch: nieżyjącego ks. dr. Er­ nesta Kleinerta, byłego oficjała Sądu Biskupiego w Gdańsku, i proboszcza Ba­ zyliki Mariackiej ks. inf. lic. Stanisława Bogdanowicza. Pierwszy ze wspomnia­ nych publicystów widział w biskupie osobę nadużywającą swoich uprawnień i wyraźnie zorientowaną na niemiecką rację stanu1. Drugi z nich próbuje zrozumieć i obronić postawę biskupa, kierując się - jak sam pisze - chęcią znalezienia odpowiedzi na pytania: jak właściwie na­ prawdę wyglądała postawa drugiego biskupa gdańskiego Karola Marii An­ toniego Spletta w ekstremalnych warunkach, w których przyszło mu pełnić swe zadania2. Chciałem, pisze ks. infułat Bogdanowicz, we wstępie do swej monografii: „odsiać ziarno prawdy od plew nachalnej, komunistycznej pro- p ag an d y ”3. 1 E. K l e in e r t, Antypolskie zarządzenia biskupa gdańskiego Karola Spletta w świetle prawa kar­ nego publicznego i kanonicznego.
    [Show full text]
  • “What Sort of Communists Are You?” the Struggle Between Nationalism and Ideology in Poland Between 1944 and 1956
    Edith Cowan University Research Online Theses: Doctorates and Masters Theses 2017 “What sort of communists are you?” The struggle between nationalism and ideology in Poland between 1944 and 1956 Jan Ryszard Kozdra Edith Cowan University Follow this and additional works at: https://ro.ecu.edu.au/theses Part of the European History Commons, and the Political Science Commons Recommended Citation Kozdra, J. R. (2017). “What sort of communists are you?” The struggle between nationalism and ideology in Poland between 1944 and 1956. https://ro.ecu.edu.au/theses/1955 This Thesis is posted at Research Online. https://ro.ecu.edu.au/theses/1955 Edith Cowan University Copyright Warning You may print or download ONE copy of this document for the purpose of your own research or study. The University does not authorize you to copy, communicate or otherwise make available electronically to any other person any copyright material contained on this site. You are reminded of the following: Copyright owners are entitled to take legal action against persons who infringe their copyright. A reproduction of material that is protected by copyright may be a copyright infringement. Where the reproduction of such material is done without attribution of authorship, with false attribution of authorship or the authorship is treated in a derogatory manner, this may be a breach of the author’s moral rights contained in Part IX of the Copyright Act 1968 (Cth). Courts have the power to impose a wide range of civil and criminal sanctions for infringement of copyright, infringement of moral rights and other offences under the Copyright Act 1968 (Cth).
    [Show full text]
  • Zeszyty Chojnickie
    cmyk ZESZYTY CHOJNICKIE ­ „Zeszyty Chojnickie” towarzyszą lokalnej społeczności już od 1964 roku, kiedy ukazał się pierwszy numer tego pisma, ciesząc się zarazem dużym zainteresowa niem 34 i uznaniem mieszkańców miasta i powiatu. Dzięki temu na trwałe wpisały się w życie regionalne, przypominając o jego wydarzeniach historycznych, poli tycz nych, gospo- 2018 darczych, kulturalnych i społecznych. Spełniają zatem „Zeszyty” okreś lone funkcje społeczności regionalnej. Wśród nich wskazać można na aspekty kulturotwórcze, opiniotwórcze, dokumentujące dokonania przedstawicieli ziemi chojnickiej czy popularyzujące wiedzę o regionie. Redakcja „Zeszytów Chojnickich” jednocześnie zaprasza do współpracy osoby i instytucje, które zajmują się gromadzeniem materiałów oraz popularyzowaniem wiedzy o regionie. Od czasu wydania kolejnej edycji „Zeszytów Chojnickich” – co stało się po dziesięciu latach przerwy, w 1997 roku – mają one charakter regionalny i interdyscyplinarny oraz redagowane są w niezmiennym trybie, a poszczególne jego części stanowią następujące kwestie: Artykuły i rozprawy; Studia i materiały; Materiały źródłowe; Biografie, sylwetki i wspomnienia; Sprawozdania; Recenzje, omówienia i polemiki; Miscellanea. Należy życzyć tej inicjatywie dalszych słonecznych dni, a obecna redakcja pe- riodyku pamiętać będzie o swoich poprzednikach, korzystając z podjętego dyskursu ZESZYTY CHOJNICKIE 2018 nr 34 wytyczonego jeszcze przez amerykańskiego filozofa i poetę pochodzenia hiszpańskiego George’a Santayanę (1863-1952): „Ci, którzy nie pamiętają
    [Show full text]
  • The Department of Theology at the Catholic University in Lublin
    Teksty tłumaczyli: Renata Stasińska Małgorzata Pawlikowska Katarzyna Janiak Karolina Ors- zulewska Kłos Konsultacja: Karol Klauza The Department of Theology at the Catholic University in Lublin The Department of Theology exists at the Catholic University in Lublin from the very beginning and constitutes its fundamental, expansive developing, scien- tific and educational institution. It stays in contact with the greatests universities and scientific institutes. History of the Department of Theology in general 1. Context of Department’s origin (1918/19) The regain of the independence tells to refer to the tradition before Poland was annexed (Jagellonian). This tradition is characterized by universalism, it means, by symptom of co-existance any nations living in peace and by the demand of to- lerant role of religion in public relations. The element of revival concerning polish nation and the catholic Church was in this context very important. The department of Theology had to present christian and catholic thought, which was to form the whole society. Thanks to professors of the Academy in Petersburg, who were the base of a new Department of Theology in Lublin, the ecumenism starts to exist in the dialog between Latin theology and the eastern, orthodox doctrine. 2. Reception of some ideological systems (1919-1949) The influence of two polish universities on Theology elaborated at The Ca- tholic University in Lublin started especially after the second world war. The theological thought of Department was therefore some kind of continuation of human thought (University of Jan Kazimierz) and the rigorous thought (Batory’s University in Vilno). Both systems took a friendly attitude towards the Ortho- dox Church.
    [Show full text]
  • Zeitschrift Für Die Geschichte Und Altertumskunde Ermlands, Band 39, Heft 100, 1978
    Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands Band 39 der ganzen Folge Heft 100 1978 -.. .. ··· ..: ~ . .. .. ;_' •• ~ t .... ····.<t· :· ·" .. Zeitschrift für die Geschichte und Alterturnskunde Errnlands Im Namen des Historischen Vereins für Ermland e. V. (Sitz Münster i. W.) herausgegeben vom Vorstand des Vereins in Verbindung mit dem Institut für ostdeutsche Kirchen­ und Kulturgeschichte (Bonn) Band39 der ganzen Folge Heft 100 1978 ZGAE = Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Errolf:inds Schriftleitung: Dr. Hans-Jürgen Karp Selbstverlag des Historischen Vereins für Errnland Ermlandweg 22, 4400 Münster i. W. Auslieferung für den Buchhandel durch den Verlag A. Fromm, Osnabrück 1978 ISSN 0342-3344 Inhaltsverzeichnis 3 INHALTSVERZEICHNIS Nachruf GeoGrimme Dr. phil. Adolf Posehrnano . 7 Aufsätze Hans Preuschoff Zacharias Wemers Drama "Das Kreuz an der Ostsee" 14 Dramat Z. Wernera "Krzyz nad Baitykiem" . 34 Zacharias Werner's Play "The Cross at the Baltic". 34 Anneliese Triller Die Dargelsekte im Ermland 35 Sekta Justyny Dargel na Warmii 59 The Dargel Sectin Warmia. 59 Gerhard Reifferseheld Die NSDAP in Ostpreußen . 61 NSDAP w Prusach Wschodnich . 83 The NSDAP in East Prussia 84 HansApold Feldbischof Franz Justus Rarkowski im Spiegel seiner Hirtenbriefe. 86 Biskup polowy F. J. Rarkowski w swietle swoich list6w pasterskirch. 127 Army Bishop Franz Justus Rarkowski as Reflected in His Pastorals . 127 Manfred Clauss Der Danziger Bischof Carl Maria Splett als Apostolischer Administrator des Bistums Kulm 129 Biskup Gdailski C. M. Splett jako administrator apostolski Diecezji Cheimiilskiej . 143 Carl Maria Splett, Bishop of Danzig, as Apostolic Administrator of the Diocese of Cheimno 144 Kleine Beiträge Anneliese Triller Ein ermländisches Leiebenearmen von 1729 145 Warmiilska elegia 1729 r.
    [Show full text]
  • BIULETYNINSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ Byłem Na Wystawie Eriki Steinbach
    BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ PAMIĘCI INSTYTUTU BIULETYN Byłem na wystawie Eriki Steinbach NR 8–9 (67–68) sierpień–wrzesień 2 0 0 6 BIULETYN IPN Kolebka 8–9 (67–68) 2006 numer indeksu 374431 nakład 3400 egz. cena 7,50 zł (w tym 0% VAT) ODDZIAŁY IPN ADRESY I TELEFONY BIAŁYSTOK ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok tel. (0-85) 664 57 03 WZNOWIENIE GDAŃSK ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia tel. (0-58) 660 67 00 fax (0-58) 660 67 01 KATOWICE ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice tel. (0-32) 609 98 40 KRAKÓW ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków tel. (0-12) 421 11 00 LUBLIN ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin tel. (0-81) 534 59 11 ŁÓDŹ ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź tel. (0-42) 616 27 45 POZNAŃ ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań tel. (0-61) 835 69 00 RZESZÓW ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów tel. (0-17) 860 60 18 SZCZECIN ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin tel. (0-91) 484 98 00 WARSZAWA pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa tel. (0-22) 530 86 25 WROCŁAW ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław tel. (0-71) 326 76 00 BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ Kolegium: Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Krzysztof Madej, Romuald Niedzielko, Barbara Polak, Jan M. Ruman, Jan Żaryn – przewodniczący, Jacek Żurek Redaguje zespół: Romuald Niedzielko (tel. 0-22-4318373), Barbara Polak – sekretarz redakcji (tel. 0-22-4318375, [email protected]), Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 0-22-4318374) Autor opisuje struktury i metody działania Informacji Marynarki Wojennej w latach Projekt graficzny: Krzysztof Findziński w Redakcja techniczna: Andrzej Broniak Łamanie: Wojciech Czaplicki w Korekta: Anna Kaniewska 1945–1957.
    [Show full text]
  • ZESZYTY GDYŃSKIE NR 13 Tożsamość Kulturowo-Cywilizacyjna Gdyni Wyższa Szkoła Komunikacji Społecznej W Gdyni
    ZESZYTY GDYŃSKIE NR 13 Tożsamość kulturowo-cywilizacyjna Gdyni Wyższa Szkoła Komunikacji Społecznej w Gdyni ZESZYTY GDYŃSKIE NR 13 Tożsamość kulturowo-cywilizacyjna Gdyni pod redakcją Mirosława Gawrona i Heleny Głogowskiej Gdynia 2018 Rada programowa: Ks. prof. zw. dr hab. Wojciech Cichosz Prof. zw. dr hab. Tadeusz Stegner Spis treści Prof. zw. dr hab. Andrzej Romanow Ks. prof. dr hab. Janusz Szulist Helena Głogowska Recenzenci: prof. dr hab. Jacek Knopek Słowo wstępne..........................................................................................................................................7 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu prof. dr hab. Janusz Mieczkowski Grzegorz Piwnicki Uniwersytet Szczeciński w Szczecinie prof. dr hab. Jan Waskan Morze a polskie powstania narodowe w XIX wieku............................................................................17 Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Helena Głogowska Redakcja techniczna i skład: Mirosław Gawron Gdynia jako symbol niepodległości Polski ........................................................................................27 Kazimierz Iwaszko Mirosław Gawron Korekta w języku angielskim: Kościół rzymskokatolicki w Gdyni. Przeszłość i teraźniejszość......................................................51 Michał Tuszyński Wojciech Konkol Projekt okładki: Konrad Niżnik Kościół NMP Królowej Polski jako centrum życia religijno-społecznego Gdyni ................................75 Zdjęcie na okładce: Michał Graban Fot. Przemysław Kozłowski, www.modernizmgdyni.pl
    [Show full text]
  • A Moral Authority Critiqued Rethinking the Role of the Roman Catholic Church During the Holocaust
    A moral authority critiqued Rethinking the role of the Roman Catholic Church during the Holocaust Master Thesis by Jet van der Meer Student Number: 3216527 Email: [email protected] Master Politics & Society in Historical Perspective First Advisor: G.G. von Frijtag Drabbe Kunzel 23-05-2013 Contents Introduction p. 1 Chapter 1: The Pope and the Vatican p. 12 Chapter 2: Poland p. 29 Part I: Interwar Poland p. 31 Part II: World War II and the Holocaust p. 43 Chapter 3: Belgium p. 63 Part I: Interwar Belgium p. 65 Part II: World War II and the Holocaust p. 81 Conclusion p. 98 List of Literature p. 104 Introduction "To the Church belongs the right always and everywhere to announce moral principles, including those pertaining to the social order, and to make judgments on any human affairs to the extent that they are required by the fundamental rights of the human person or the salvation of souls."1 "In the moral order she [the Church] bears a mission distinct from that of political authorities: the Church is concerned with the temporal aspects of the common good because they are ordered to the sovereign Good, our ultimate end.” 2 Theoretically, professing a doctrine of absolute morality which contains eternal commandments like "Thou shalt not kill", an institution like the Catholic Church would presumably have rebuked vigorously an event as terrible as the Holocaust, and must have done everything in its power to stop the genocide and aid its victims during the 1930s and 1940s. However, according to historians Daniel Goldhagen and Michael Phayer, this was not the case.
    [Show full text]
  • MATERIAŁY, ARTYKUŁY, RECENZJE, Władysław Szulist MATERIAŁY DO HISTORIOGRAFII KOŚCIELNEJ PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI POMORZA NADWI
    STUDIA GDAŃSKIE IX (1993) MATERIAŁY, ARTYKUŁY, RECENZJE, Władysław Szulist MATERIAŁY DO HISTORIOGRAFII KOŚCIELNEJ PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI POMORZA NADWIŚLAŃSKIEGO 1976—1990 Uwagi wstępne Prezentowany materiał jest dalszym ciągiem publikacji, który został zamieszczony w Studiach Gdańskich1 i Studiach Pelplińskich2. Obejmo­ wał on 2 oddzielne diecezje. Poniższa publikacja odnosi się do północnej części Pomorza Nadwiślańskiego w zakresie kultury religijnej. Przyjęto tu umowną linię miast Malbork, Tczew, Kościerzyna i Bytów. Ten ge­ ograficzny obszar odnosi się do czasów historycznych jak i współczes­ nych. Najpełniej jak dotychczas bibliografię omawianego terenu podają Za­ piski Historyczne. Pomocna może być tu bibliografia E. Wermkego3 pre­ zentująca niemiecki punkt widzenia. Interesujące omówienie źródeł, sta­ nu badań wraz z wykazem literatury zawiera Historia Gdańska4. 1. Okres książąt pomorskich Do problematyki kościelnej tego okresu mogą być przydatne badania archeologiczne B. Lepówny5 i W. Stępienia6. 2 W. Szulist, Historiografia diecezji chełmińskiej (1945—1976), Studia Pelplińskie 1977, s. 395—437. 3 E. Wermke, Bibliographie der Geschichte von Ost- und Westpreussen fur die Jahre 1971—1974, Marburg/Lahn 1978, rec. Zapiski Historyczne (Z.H.) 1980 s. 4, s. 130. Por. także: M. Andrzejewski, Erich Keyser — badacz historii Gdańska i Po­ morza Gdańskiego, Rocznik Gdański (R.Gd.) 1982, z. 2, s. 197—206. 4 Historia Gdańska, t. I do roku 1454 pod red. E. Cieślaka, Gdańsk 1978, s. 629— 673, t. II 1454—1655, Gdańsk 1982, s. 769—819. 5 B. Lepówna, Gdańskie nekropołie we wczesnym średniowieczu, Pomorania An- tiqua, t. 13, 1988, s. 143—159; taż: Krótka charakterystyka wyników prac wykopa­ liskowych przeprowadzonych na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Chmielnie w latach 1971—1974, Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, Architektura 1980, z.
    [Show full text]
  • Vir Fidelis : Ksiądz Mieczysław Sumiński : Proboszcz W Luzinie I Dziekan Wejherowski, 436 S
    Ks. Jan Perszon Vir fidelis Ksiądz Mieczysław Sumiński Ks. Jan Perszon Vir fidelis Ksiądz Mieczysław Sumiński Pelplin 2017 Recenzent ks. prof. zw. dr hab. Jan Walkusz, KUL Opracowanie redakcyjne i korekta Lidia Ciecierska Projekt okładki, skład i łamanie Oficyna Wydawnicza Edytor.org Na okładce pierwszej dzieło Edmunda Szyftera – Chrystus frasobliwy z nagrobka ks. kan. Mieczysława Sumińskiego na luzińskim cmentarzu, fot. Roman Klinkosz © by ks. Jan Perszon, Toruń 2017 © by Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2017 Wydanie publikacji dofinansowali: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Gmina Luzino, Powiat Wejherowski, Budrem-Rybak Sp. z o.o., Firma Budowlana „WP WAGA”, Miasto Wejherowo oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Piotr Pelcer Patronat honorowy: Parafia pw. św. Wawrzyńca w Luzinie ISBN 978-83-8127-072-4 Wydawca Wydawnictwo „Bernardinum” Sp. z o.o. ul. Biskupa Dominika 11, 83–130 Pelplin tel. 58 536 17 57, fax 58 536 17 26 [email protected] www.bernardinum.com.pl Druk i oprawa Drukarnia Wydawnictwa „Bernardinum” Sp. z o.o., Pelplin SPIS TREŚCI SŁOWO METROPOLITY GDAŃSKIEGO ARCYBISKUPA SŁAWOJA LESZKA GŁÓDZIA 9 WSTĘP 11 1. DROGA DO KAPŁAŃSTWA I PIERWSZE LATA POSŁUGI 17 Dom rodzinny i droga powołania 17 Dramat wojny i niemieckiej okupacji 26 2. KONTEKST MISJI DUSZPASTERSKIEJ 39 Prześladowania Kościoła i Polaków przez niemieckiego okupanta 40 Kościół w państwie komunistycznym 46 Świadectwo wiary i polskości 92 3. GOSPODARZ I ADMINISTRATOR KOŚCIELNY 105 Proboszcz w Luzinie 105 Troska o świątynię i dobra parafialne 108 Współpraca z wikariuszami 140 Dziekan wejherowski 145 Współpracownicy świeccy 158 4. W KRĘGU KOŚCIOŁA POWSZECHNEGO I LOKALNEGO 165 Więź z Kościołem Powszechnym 165 Wspólnota z diecezją i Kościołem w Polsce 170 Sobór Watykański II (1962–1965) 175 Reforma liturgii 183 Wielka Nowenna i Jubileusz 600-lecia 188 Spis treści 5.
    [Show full text]
  • Holy Father on the Path to Sainthood Pages Cardinal O’Brien, Bishop Logan and Lay Catholics Recall Meeting John Paul II 11-13
    SUBSCRIBE TO YOUR ONLY NATIONAL CATHOLIC NEWSPAPER SEE PAGE 2 FOR DETAILS No 5289 Holy Father on the path to sainthood Pages Cardinal O’Brien, Bishop Logan and lay Catholics recall meeting John Paul II 11-13 No 5413 www.sconews.co.uk Friday April 29 2011 | 90p I Next Scottish Government is challenged to tackle I Britain’s most senior Catholic clergyman warns EASTER REPORTS anti-Catholic sectarianism after letter bombs and of ‘aggressive’ secularism’s ‘marginalisation’ of Cardinal O’Brien’s receipt of a bullet by post, below Christians in the UK in his Easter homily, page 3 POPE’S MESSAGE plus Holy Week events and homilies from throughout Scotland and the UK Pages 2,3,7 & 9 NO ‘CATHOLIC VOTE’ JIM MURPHY MP Labour shadow defence minister, disputes presence of Catholics under attack collective voting block Page 3 By Ian Dunn munity about how to deal with this Cardinal Keith O’Brien, seen (above) at the January this year bullets addressed to problem because it’s clear that we’re Easter vigil. (Right from top) Neil Lennon, the Celtic FC manager were intercept- A CHURCH spokesman has chal- dealing with anti-Catholic bigotry and Paul McBride QC and Trish Godman MSP ed at a sorting office in Glasgow. AUSTRALIAN POST lenged the next Scottish Gover- Catholics’ views must be sought on how MAIN PIC: PAUL McSHERRY “It leaves a bitter taste in my nment to beat the scourge of sec- to resolve it,” he said. “We now need to mouth,” Mr Lennon said. “This has tarianism after revelations that move past the old ‘one side is as bad as gone on another level in terms of this Cardinal Keith O’Brien received a the other,’ ‘one size fits all’ approach to were all targeted by nail bombs sent package..
    [Show full text]
  • "Albert Forster Gdański Namiestnik Hitlera. Zbrodnie
    252 ARTYKUŁY RECENZYJNEI RECENZJE okres przyświecał jejstereotyp o Polsce jako potencjalnie głównym, najbliższym przeciwniku, oczywistym place d'armee przyszłej antysowieckiej interwencji zbrojnej (s. 107). Interesujących, oryginalnych ustaleń i ocen jest w pracy wiele. Można w niektórych kwe- stiach podejmować z Kenem polemikę. Uznać, iż niektóre jego hipotezy, aczkolwiek oparte na wiarygodnej dokumentacji, idą zbyt daleko. Natomiast trudno odmówić autorowi nowator- stwa, błyskotliwości intelektualnej, pasji badawczej. Docenić należy zakres i dogłębność prze- prowadzonych przezeń kwerend archiwalnych, umiejętność zdyskontowania ich rezultatów, zapisania nimi nowejkarty w historiografii sowieckiejpolityki zagranicznej, w szczególności jej kierunku polskiego. Wojciech Materski Warszawa Dieter Schenk: Albert Forster gdański namiestnik Hitlera. Zbrodnie hitlerowskie w Gdańsku i w Prusach Zachodnich. Przełożyli i przypisami opatrzyli Wanda Tycner i Janusz Tycner. Przedmowa do wydania polskiego Witold Kulesza. Pol- nord. Wyd. Oskar Gdańsk 2002, ss. 543, wkładka z ilustracjami Dieter Schenk zapewnił sobie trwałą pozycję w historiografii nazizmu już swoją pierwszą publikacją: Die Post in Danzig. Die Geschichte eines deutschen Justizmordes, wydaną w Niem- czech w 1995 r.,aw przekładzie polskim w 1999 r. pt. Poczta Polska w Gdańsku. Dzieje pierwsze- go niemieckiego zabójstwa sądowego. W sposób udokumentowany przekonywująco udowodnił niepopularną w Niemczech i nie- zauważaną w piśmiennictwie tezę o zabójstwie sądowym polskich pocztowców w Gdańsku,
    [Show full text]