Hoogtepunten Van De Polyfonie

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Hoogtepunten Van De Polyfonie JAARGANG 9 - NR. 2 | FESTIVALKRANT LAUS POLYPHONIAE | EEN ORGANISATIE VAN AMUZ [FESTIVAL VAN VLAANDEREN-ANTWERPEN] HISTORISCHE MUZIEK IN EEN HISTORISCH KADER 1618 | BEFORE: HOOGTEPUNTEN VAN DE POLYFONIE 1618 | BEFORE & BEYOND viert bestaat tussen het landschap en deze zomer de 25ste editie de muziek, toont Paul Van Nevel van Laus Polyphoniae én in aan in zijn nieuwe boek dat tijdens het najaar het stadsfestival 1618 | BEFORE zal worden voorge- Antwerpen barok. Rubens steld. De glooiende landschappen inspireert. 1618 is hierbij van Noord-Frankrijk en Henegou- een scharnierpunt, want wen waren volgens hem de ideale in dat jaar opende de Sint- inspiratiebron voor talrijke compo- Augustinuskerk, thuisbasis nisten die een internationale carri- van AMUZ, haar deuren. Het ère zouden maken. is het uitgelezen moment Meerstemmigheid kan niet alleen om de muziek van de door schitterende stemmen worden middeleeuwen, renaissance gezongen, ook instrumenten lenen en barok te ontdekken. zich uitstekend tot het vertolken van een vaak complex contrapunt. En 1618 | BEFORE stelt de muziek van dat gebeurt in diverse bezettingen: de middeleeuwen en renaissance solo in een recital van de virtuoze centraal, gaande van de concen- luitist Paul O’Dette, in duo met Marc tratie van eenstemmige gezangen, Lewon & Paul Kieffer (luit), of met tot exuberante polyfone klanken- Michal Gondko & Corina Marti die weefsels. Een belangrijke vraag Pools repertoire uit de 16de eeuw in de muziekgeschiedenis blijft: brengen, of in groots ensemble hoe klonk de muziek in het begin? met Capriccio Stravagante voor de Wat werd er in de vroegste mid- muziek van William Byrd. deleeuwen in de eerste religieuze gebouwen gezongen? Speelden 1618 | BEFORE toont de hoogtepun- de mensen thuis muziek? Zo ja, ten van de polyfonie, maar tegelijk welke? Het blijft een heikel vraag- ook het verval – want wat gebeurt stuk, want een belangrijke indica- er wanneer de meerstemmigheid tor ontbreekt: de notatie. Pas vanaf te complex wordt en de gezongen omstreeks 800 duiken in manus- tekst niet meer duidelijk te horen cripten de eerste muziektekens op is? Het was een probleem waarmee (neumen), die een indicatie geven componisten en muzikanten ook hoe de muziek zou hebben geklon- in de 16de eeuw worstelden. Een ken. Doordat deze neumen echter nieuwe opvatting diende zich aan. nog heel wat mysteries in zich Scherzi Musicali toont de eerste ex- dragen, waagden slechts enkelin- perimenten in de nieuwe barokke gen zich aan de uitvoering ervan. stijl met La Pellegrina. Dat grootse Hendrik Vanden Abeele, artistiek muziekspektakel kondigt de ontlui- leider van Psallentes en gespeciali- kende monodie aan, waarbij een seerd in de middeleeuwse muziek, stem door een basso-continuopar- durfde de uitdaging aan te gaan tij wordt begeleid. Culminatiepunt om deze ‘primitieve’ muziek te zusters in haar klooster. Dat is een 13de- en 14de-eeuwse Worcester- een geheel worden gevlochten, van die experimenten wordt een laten weerklinken. kolfje naar de hand van de dames fragmenten (Trio Mediaeval). heeft deze zomer kansen te over: nieuw genre: de opera, waarvan I van Tiburtina Ensemble. Het grego- u hoort de Maria-devotie door Fagiolini het eerste meesterwerk De eenstemmigheid blijft lang in riaans bleef bestaan naast de op- Die polyfonie werd ook resoluut Gothic Voices, een monumentale presenteren: Claudio Montever- de middeleeuwen galmen. Gre- komende polyfonie die geleidelijk Europees en verspreidde zich niet mis van Jacob Obrecht (Cappella di’s L’Orfeo. En wie wil weten hoe goriaanse gezangen werden eeu- aan complexer werd. Tijdens 1618 | alleen in Engeland of de Lage Pratensis), het melancholische uni- het verder gaat, is welkom in het wenlang in kerken en kloosters BEFORE kan u enkele Engelse voor- Landen, maar ook in Frankrijk, het versum van Pierre de la Rue (Tasto najaar, dan staat 1618 | BEYOND vol- gezongen. Hildegard von Bingen beelden van prille polyfonie horen: Iberisch schiereiland, Italië enz. Solo), of het expressieve Requiem ledig in het teken van de barok. schreef in de 12de eeuw enkele van muziek uit het 11de-eeuwse Win- Wie wil horen hoe muzikale lijnen van Duarte Lobo door Officium de prachtigste melodieën voor de chester Troparium (Dialogos) of op een meesterlijke manier tot Ensemble ... Dat er een associatie Frederic Delmotte Het Leuven Het landschap Smoor op De vroege La Pellegrina Chansonnier der polyfonisten Guillaume de middeleeuwen tot Manfred Sellink, algemeen Een Vlaams topstuk in Interview Paul Van Nevel Machaut klinken gebracht directeur KMSKA aan het woord wereldpremière Interview Marc Mauillon Interview Ann Kelders >> P. 3 >> P. 4 >> P. 5 >> P. 6 >> P. 7 VZW AMUZ [FESTIVAL VAN VLAANDEREN-ANTWERPEN], KAMMENSTRAAT 81, 2000 ANTWERPEN | INFO & TICKETS: +32 (0)3 292 36 80 | WWW.AMUZ.BE | [email protected] 2 FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 16-26 AUGUSTUS 2018 VAN POSTBODE NAAR KUNSTBODE EEN PORTRET VAN JAN FABRE Jan Fabre wilde postbode IN 2018 worden. De bezorger die BELEVEN WE van deur tot deur gaat en poststukken in de DE BAROK brievenbus deponeert IN AL HAAR of in de handen van de FACETTEN EN geadresseerde aflevert. Iemand die alles weet INTENSER over het reilen en zeilen DAN OOIT. Bart Demuyt © Rob Stevens van de buurt, die verhalen en legenden levendig houdt en tevens een soort vertrouwenspersoon is. 25 jaar Laus Polyphoniae Naast die behoefte aan In het verleden wist de Vlaamse polyfonie al heel West-Eu- communicatie voelde hij ropa te bekoren. Muzikanten van bij ons maakten eeuwen vanaf het begin ook een geleden carrière aan alle grote hoven en religieuze centra. grote creatieve drang. In hetzelfde gedachtengoed zette 25 jaar Laus Polyphoniae Hij wou een baan vinden vele Belgische artiesten en ensembles definitief op de we- die hem paste, zodat hij reldkaart, zoals Capilla Flamenca van wijlen Dirk Snellings, – volgens de filosofie van dat zich specialiseerde in Vlaamse polyfonie uit de 14de, 15de en 16de eeuw en internationale erkenning verwierf Confucius – nooit zou met programma’s die opvielen door hun samenhang en hoeven te werken. Jan hoogstaande uitvoering. Ook het ondertussen wereld- Fabre werd geen postbode, vermaarde Huelgas Ensemble van Paul Van Nevel is met maar een kunstbode: hij zijn vocale zuiverheid, technische virtuositeit en spontane werd een kunstenaar die levendigheid niet meer weg te denken uit het oudemuziek- net zoals de postbode landschap. boodschappen brengt en met een publiek deelt. Andere, nu internationale topartiesten bouwden dankzij Laus Polyphoniae en AMUZ een vast publiek op in Antwerpen en Vlaanderen. Denk daarbij aan gambist en rtistieke projecten in de levende legende Jordi Savall, het met prijzen overladen publieke ruimte zijn voor Britse Stile Antico en het Zwitserse Sollazzo Ensemble, dat Jan Fabre dan ook van A © ATTILIO MARANZANO & ANGELOS zijn Belgische debuut kende in AMUZ en op zeer korte tijd onschatbaar belang. Hij reflecteert tot in de hoogste regionen van de oudemuziekwereld is over wat een publieke ruimte is en aan het wankelen en reiken hem geklommen. AMUZ bouwde een hechte band op met vele wat dit betekent voor een kunste- ankerpunten aan voor zijn reflec- topmuzikanten. Zij konden hun ideeën hier kwijt en zijn zo naar. Hij denkt na over de stille tie over de ruimte waarin hij zich verder gegroeid. dialoog tussen een kunstwerk, bevindt. Zoals de augustijnen een ruimte en een toeschouwer. SAMEN een verbond aangingen met de In 2018 beleven we de barok in al haar facetten en intenser Speelt kunst in een openbare gelovigen om hen toegang te ver- dan ooit. Hedendaagse inspiraties en verrassende confron- ruimte met de toeschouwer of ONTVLAMMEN lenen tot het mystieke huwelijk taties geven de barok een actuele helderheid en schittering. activeert de toeschouwer het (Rubens’ Huwelijk van de heilige Ook onze kerk krijgt een nieuwe diamant: Jan Fabre, onze werk door eraan deel te nemen? IN HET Catharina) via de weg van de con- meest rubensiaanse hedendaagse kunstenaar, gaat op De codes van dit samenspel ont- HEILIGE VUUR templatie (Van Dycks Augustinus) vraag van de Stad Antwerpen aan de slag met dezelfde leden en samenbrengen in een en het martelaarschap (Jordaens’ elementen en motieven als Rubens, Van Dijck en Jordaens nieuwe constellatie, fascineert en VAN DE KUNST” Apollonia), gaat Fabre met de in 1628 deden voor hun altaarstukken. Het resultaat is beweegt hem. De creaties in de bezoeker van AMUZ een heilig een nieuw concept en een permanente interventie in deze openbare ruimte worden tekens het heilige moet wijzen, maar ver- verbond aan om samen met hem parel van een ruimte, en net zo groots en weelderig als die zijn gedachtegoed dragen, de trekt ook vanuit de drie huidige te ontvlammen in het heilige vuur we gewoon waren van de oude meesters. De eigentijdse toeschouwer meenemen in zijn functies die AMUZ vervult: die van de kunst. barokke werkwijze van Fabre sluit overigens naadloos aan wereld van bespiegeling, hem van concertzaal, van ontmoe- bij de reeds aanwezige artistieke en architecturale kunsten meevoeren naar andere manieren tings- en zakencentrum en van Naar de tekst van Joanna De Vos hier in huis. van kijken en denken. Ze worden opnamestudio. Met respectie- in de catalogus ‘De man die het kruispunten van contemplatie. velijk Het monastieke optreden, kruis draagt in de Onze-Lieve- Wij hopen u deze zomer in AMUZ te mogen verwelkomen: Het mystieke contract en De ex- Vrouwekathedraal van Antwer- tijdens de wereldpremière van het magnifieke Leuven Kunst wordt voor Jan Fabre een tatische opname spitst hij vanuit pen’, 2015, pp. 61-77. Chansonnier, om de kunstwerken van Jan Fabre te be- ‘ontmoetingsplaats’. Hij nodigt zijn persoonlijke beeldtaal toe op wonderen of tijdens een van de vele topconcerten tijdens de toeschouwer uit om zijn kunst- elk van deze aspecten. Hij vertaalt PRAKTISCH Laus Polyphoniae. En we kijken samen met u uit naar de werken in de publieke ruimte (of liever ‘hertaalt’) de altaarstuk- De kunstwerken van Jan Fabre in komende 25 jaar! te activeren, er vanuit de eigen ken van Jordaens, Van Dyck en AMUZ kunnen worden bezichtigd: context mee in dialoog te gaan, ze Rubens naar de taal van 2018 en te ‘ontmoeten’.
Recommended publications
  • ADORATIO.-Over-Heiligen-Martelaren-En-Geliefden.Pdf
    Inhoudstafel Voorwoord | Philip Heylen 9 Laus Polyphoniae 2017 | dag aan dag 13 Introductie | Bart Demuyt 23 Essays Verering van de maagd Maria en het Kind in muziek uit de middeleeuwen en de renaissance | David J. Rothenberg 29 Romance met de roos: de minnekunst in het middeleeuwse en renaissancelied | Jane Alden 125 Een andere Petrarca: Italiaanse renaissancemuziek en Petrarca’s poëzie | Marc Vanscheeuwijck 195 Trahe me post te: muziek, gemeenschap en devotie in het vroegmoderne katholicisme | Daniele V. Filippi 305 Concerten VR 18/08/17 20.00 Stile Antico 41 ZA 19/08/17 10.00 IYAP-concertwandeling 53 11.00 Alexandra Aerts, Lieselot De Wilde & Sofie Vanden Eynde 83 16.00 Alexandra Aerts, Lieselot De Wilde & Sofie Vanden Eynde 83 20.00 Patrizia Bovi, Fadia Tomb El-Hage & Friends 85 22.15 Huelgas Ensemble 101 ZO 20/08/17 10.00 IYAP-concertwandeling 53 11.00 Alexandra Aerts, Lieselot De Wilde & Sofie Vanden Eynde 83 16.00 Alexandra Aerts, Lieselot De Wilde & Sofie Vanden Eynde 83 20.00 Cappella Pratensis, Flanders Boys Choir & Wim Diepenhorst 115 4 5 MA 21/08/17 13.00 Ensemble Leones 141 Radio-uitzending, cursussen, lezingen 20.00 Mala Punica 151 KlaraLive@LausPolyphoniae 27 22.15 Stile Antico 149 Ad tempo taci | filmdocumentaire met Marco Beasley 175 Petrarca & music | lezing door Marc Van Scheeuwijck 217 DI 22/08/17 13.00 VivaBiancaLuna Biffi & Pierre Hamon 165 Mariadevotie en heiligenverering in de late middeleeuwen | cursus 253 20.00 Vox Luminis 179 Isola Idola | muziekvakantie voor kinderen & jongeren 303 22.15 Zefiro Torna & Frank
    [Show full text]
  • Cappella Sistina
    Antwerpen, 22-30 augustus Inhoudstafel Woord vooraf | Philip Heylen 7 Laus Polyphoniae 2009 | Dag aan dag 10 Introductie | Bart Demuyt 23 Interview met Philippe Herreweghe 27 Essays De Spaanse furie in de pauselijke kapel 35 De Magistri Caeremoniarum, hoeders en beschermers van de rooms-katholieke liturgie 51 De Lage Landen in de pauselijke kapel 87 Muziekbronnen in het Vaticaan 103 Het Concilie van Trente 121 De Romeinse curie 137 De dagelijkse zangpraktijk in de pauselijke kapel 151 Muziek aan het hof van de Medici-pausen 171 Het groot Westers Schisma (1378-1417) 187 Rituelen bij overlijden en begrafenis van de paus 205 Virtuozen aan de pauselijke kapel 225 De architectuur van de Sixtijnse Kapel 241 Meerstemmige muziekpraktijk en repertoire van de Cappella Sistina 257 De paus en het muzikale scheppingsproces 271 De pausen in Avignon (1305-1377) 295 Van internationaal tot nationaal instituut: de Sixtijnse Kapel in de 17de eeuw 349 Decadentie en verval van de pauselijke kapel 379 Concerten Cursussen, lezing & interview 22/08/09 20.00 Collegium Vocale Gent 39 Polyfonie in de Sixtijnse Kapel, cursus polyfonie voor dummies 97 23.00 Capilla Flamenca & Psallentes 55 Cappella Sistina, themalezing 167 23/08/09 06.00 Capilla Flamenca & Psallentes 61 Philippe Herreweghe en de klassieke renaissancepolyfonie, interview 183 09.00 Capilla Flamenca & Psallentes 65 De Sixtijnse Kapel: geschiedenis, kunst en liturgie, cursus kunstgeschiedenis 221 12.00 Capilla Flamenca & Psallentes 69 Op bezoek bij de paus, muziekvakantie voor kinderen 291 15.00 Capilla
    [Show full text]
  • Guide to Early Music in Flanders
    GUIDE TO EARLY MUSIC IN FLANDERS SECOND EDITION 2009 CONTENTS 6 PREFACE 7 INTRODUCTION: A Devil and a Pederast: On historical performance practice in Flanders and its international ramifications PART 1 ARTISTS 14 Ensembles 30 Orchestras 34 Conductors 41 Soloists Singers 42 Sopranos 45 Tenors / Countertenors 47 Baritones / Bass Instrumentalist 50 Players of Keyboard Instruments 56 Players of String Instruments 60 Players of Wind Instruments PART 2 ORGANISATIONS AND STRUCTURES 68 Concert Organisations 69 Arts Centres and Concert Halls 71 Festivals 73 Research Institutions, Documentation Centres and Libraries 79 Music Education 80 Conservatories 81 Postgraduate Education 81 Universities 82 Media 85 Booking Agencies 86 Publishers 87 Record Companies 88 Instrument Makers PART 3 ADDITIONAL INFORMATION 93 ‘Flemish’ Music from the Middle Ages until circa 1750 97 On Cultural Policy in Flanders 4 FLANDERS? GATEWAY TO EUROPE Belgium is a federal state in the heart of Europe. Flanders is the northern, Dutch-speaking part of Belgium. The Flemish Community counts more than 6 million inhabitants and is run by a government of its own with a number of specific competences, such as culture, education, media… Brussels, capital of Belgium and of Flanders as well, is home to the European Commission and many international cultural institutions. 5 PREFACE Smaller than a postage stamp! That’s how minute Flanders looks on a map of the world, if you can discover it at all. However, a felicitous turn of his- tory has made this region into an exciting crossroads of different cultures. This is why Flanders is so rich in creative talent and abundant with cultural activities.
    [Show full text]
  • Guide to Early Music and Baroque
    GUIDE TO EARLY MUSIC AND BAROQUE CONTENTS: Foreword: p.2 Introduction: p.3 Selective Bibliography: p.5 1. Documentation Centres and Libraries, p.6 2. Concert Organizations, p.9 2.1. Cultural Centres and Concert Halls p.9 2.2. Festivals p.10 3. Radio p.11 4. Music Education p.11 4.1. Conservatories p.11 4.2. Postacademic Programmes p.12 4.3. Universities p.13 5. Ensembles and Orchestras p.13 5.1. Specialized Ensembles p.13 5.2. Ensembles with special interest in Early Music or Baroque p.24 5.3. Baroque and Chamber Orchestras p.25 6. Artists/Soloists p.27 6.1. Conductors p.27 6.2. Soloists p.29 7. Consultants/Management/Agencies p.30 8. Music Publishers p.30 9. Record Companies p.31 10. Instrument Makers p.31 11. Tracklist p.32 FOREWORD INTRODUCTION By Prof. Bruno Bouckaert “For me, practicing early music is just a means of finding new and alternative methods of musical expression within a ‘FLEMISH’ MUSIC FROM THE MIDDLE AGES UNTIL CIRCA 1750 culture once more in search of its own identity after having been buried under a mountain of influences from every possible culture and time. And in this, I feel very closely connected to contemporary modern music… you can’t The oldest traces of a music culture in Flanders can be attributed to the Gregorian chant. An extensive repertoire of resurrect early music, only create it.” Philippe Herreweghe liturgical unison songs emerged and grew during the Carlovingian period. A planctus on the death of Charles the Great, composed by Abbot Columbanus of Sint-Truiden, is considered among the earliest evidence of music.
    [Show full text]