DOCSLIB.ORG

Aby Rozpocząć Lekturę, Kliknij Na Taki Przycisk , Który Da Ci Pełny Dostęp Do Spisu Treści Książki. Jeśli Chcesz P

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Aby Rozpocząć Lekturę, Kliknij Na Taki Przycisk , Który Da Ci Pełny Dostęp Do Spisu Treści Książki. Jeśli Chcesz P Aby rozpocząć lekturę, kliknij na taki przycisk , który da ci pełny dostęp do spisu treści książki. Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym LITERATURA.NET.PL kliknij na logo poniżej. SZYMON STAROWOLSKI POLSKA ALBO OPISANIE POŁOŻENIA KRÓLESTWA POLSKIEGO Z JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO PRZEŁOŻYŁ, WSTĘPEM I KOMENTARZAMI OPATRZYŁ ANTONI PISKADŁO Tytuł oryginału: Simonis Starovolsci Polonia sive status Regni Poloniae descriptio Wydanie I: Coloniae, apud Henricum Crithium, Anno M. DC. XXXII. 2 Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gdańsk 2000 3 WSTĘP O siedemnastowiecznej Polsce napisano wiele. Klimat sarmackiej ideologii i obyczajowo- ści, barwne epizody z życia braci szlacheckiej, wojny, zajazdy, sejmy i sejmiki, kontrasty społeczne, potęga państwa i bezradność królów, przykuwały od dawna uwagę historyków, zapładniały wyobraźnię pisarzy, budziły zainteresowanie czytelników. Mamy więc współcze- sny obraz tamtych czasów. A jak widzieli Polskę siedemnastowieczni? Czy tak, jak my ją widzimy z perspektywy trzech stuleci? Lektura Polonii Szymona Starowolskiego, dziełka wydanego po raz pierwszy w roku 16321, a więc żywej relacji z epoki, będzie niewątpliwie interesującą odpowiedzią na to pyta- nie. Interesującą i chyba obiektywną. Prawie pełną, bo obejmującą większość problemów, lecz nie szczegółową, wyjąwszy zasadniczą część książeczki– „przewodnik” po kraju– choć i tu przez szczegółowość rozumieć wypadnie charakter opisu, a nie kompletność informacji. Niezwykle poczytne w XVII i XVIII wieku, o czym świadczy poważna liczba wydań2, do- czekało się dziełko Starowolskiego przekładu na język polski w roku 1765. Dokonał go Win- centy Franciszek Gołębiowski. Kierował się w swym przedsięwzięciu być może tym, że w jego czasach, kiedy znajomość łaciny przestała już być tak powszechna, jak w wiekach po- przednich, oryginalny tekst Polonii mogli czytać tylko oświeceni. Epoka oświeconych wszak- że dopiero nadchodziła. Do naszych czasów, niestety, dochowało się niewiele egzemplarzy zarówno oryginalnych, łacińskich wydań dziełka, jak nawet przekładu. Przekład Gołębiowskiego jest zresztą wielce niedoskonały nie tylko w swej formie językowej, ale przede wszystkim ze względu na liczne opuszczenia, często informacji ważnych, skróty oraz przekształcenia niezgodne z duchem i treścią tekstu oryginalnego. Już sam tytuł przekładu: Opisanie Królestwa Polskiego za czasów Zygmunta III dowodzi, że tłumacz nie wziął pod uwagę (przy ustalaniu tytułu) uzupełnień wprowadzonych przez Starowolskiego w drugim wydaniu książki, z 1652 roku, choć same 1 W rozprawie Działalność naukowa Szymona Starowolskiego („Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, seria A, z. l, Warszawa 1957,5.296, przypis 200 a), Franciszek Bielak podaje jako datę pierwszego wydania Polonii rok 1627. Prawdopodobnie jest to błąd drukarski, a nie autorski (jak wynikałoby z tekstu towarzyszącego mylnej informacji), ponie- waż jednak w literaturze bibliograficznej można znaleźć powtórzenie tego błędu ( Nowy Kor- but. Bibliografia literatury polskiej, oprać, pod red. Romana Pollaka, t. III: Piśmiennictwo staropolskie. Warszawa 1965, s. 283), przeto należy go sprostować. O tym, że pierwsze wy- danie Polonii wyszło w roku 1632 (u Henryka Crithiusa w Kolonii), świadczą– prócz braku wcześniejszych egzemplarzy– już pierwsze słowa dedykacji w Polonii, skierowane przez Sta- rowolskiego do papieża Urbana VIII, a nawiązujące do wydanej trzy lata wcześniej (i również dedykowanej Urbanowi VIII) książeczki Eques Polonus (Wenecjal628): „Cum ad Te Vene- tiis, ante triennium fere, Eguitem Polonum, penna depictum. Pater Beatissime misissem, cu- mque Tibi non ingratum fuisse, ex epistola Eminentissimi Cardinalis, Francisci Barberini, nepotis Tui, intellexissem. quodnimirum ex eo Nobilitatis nostrae genium, praerogativas, et militiae rationem quodammodo perspexeris, nec improbaveris studia”. (Por. przekład, s. 57– pierwsze zdanie dedykacji). Franciszek Bielak podaje też jeszcze w cytowanej rozprawie (na ss. 300–301) wątpliwe edycje Polonii z lat 1669 i 1761. 2 Z pewnych, sprawdzonych wydań Polonii znane są edycje z lat: 1632, 1652, 1656, 1662, dwie edycje z 1733, jedna z 1734 wespół z Sarmatiae bellatores i Scriptorum Polonicorum hekatontas– pod wspólnym tytułem Tractatus tres, oraz przekład polski Wincentego Fran- ciszka Gołębiowskiego pt. Opisanie Królestwa Polskiego w czasów Zygmunta III, wydany w Wilnie w roku 1765. 4 uzupełnienia przełożył, a więc posługiwał się obydwiema edycjami. Zauważył to zresztą już Stanisław Kostka Potocki, który na karcie kontrtytułowej własnego egzemplarza przekładu Gołębiowskiego (znajdującego się w Bibliotece Narodowej w Warszawie) zanotował : Nie uważał Tłomacz, że jak pierwsza Edycya tego dzieła (1632 Coloniae ap. Henr. Chri- tium) wystawiała obraz Polski za Zygmunta III., tak w drugiey przez Autora pomnożoney (1652 w Gdańsku nakładem Jerzego Färstera) zmiany, które za króla Władysława pozacho- dziły, wciągnione zostały. Zresztą przekład ten tak jest lichy, że częstokroć trafnych Staro- wolskiego Uwag tłomacz wcale nie zrozumiał, i dla ułatwienia sobie pracy, myśli lub zdania Całkowite opuścił (autor Historyi Literatury Polskiey T. l. k. O.). Polszczyzna jednakże czy- sta względnie powszechnego zepsucia języka w czasie, kiedy Tłomacz dzieło przekładał. Równie niepochlebnie ocenił przekład Gołębiowskiego Franciszek Maksymilian Sobiesz- czański: Przekład z pierwszej edycji bardzo niedokładny; tłumacz nie znał ani języka, ani swego kraju. Stąd nazwiska miast są poprzekręcane, myśli poopuszczane, a język najlichszy3. Już choćby tylko opinie: Stanisława Kostki Potockiego, skreślona co najmniej przed stu pięćdziesięciu laty, i Franciszka M. Sobieszczańskiego, sprzed ponad stu lat, wystarczająco usprawiedliwiają podjęcie nowego przekładu. Dokonano go w oparciu o pierwsze (z roku 1632, w Kolonii, u Henryka Crithiusa) i drugie wydanie Polonii (z roku 1652, w Gdańsku, u Jerzego Förstera), uzupełnione pewnymi informacjami jeszcze przez samego autora. Drobne uzupełnienia wprowadzone w trzecim wydaniu (Wolfenbüttel 1656) zamieszczono w ko- mentarzach (oczywiście, z odesłaniem w odpowiednich miejscach tekstu), tłumaczenie tekstu głównego opierając na wersji jaką miał on za życia autora. Wszystkie następne, prócz od- miennej szaty edytorskiej, formatu książki (dwa pierwsze wydania w maleńkim formacie kie- szonkowym) i not wydawniczych, nie wniosły już do oryginalnego tekstu żadnych zmian. Przy tłumaczeniu wykorzystano dwa egzemplarze pierwszego wydania: z Biblioteki Narodo- wej w Warszawie i Biblioteki Kórnickiej oraz egzemplarze drugiego i trzeciego– z Biblioteki Narodowej w Warszawie. W przekładzie starano się zachować jak najdokładniejszą wierność wobec oryginału; nie unikano jednak nawiązania– poprzez pewną stylizację– do osobliwości stylu czy może raczej klimatu staropolskiej składni, przezierającej z łacińskiego tekstu. Komentarze do tekstu oryginalnego, potraktowane niekiedy dość szczegółowo, stanowić mają uzupełnienie, a często i sprostowanie informacji podawanych przez Starowolskiego, informacji zwięzłych, w części opisowej tekstu ograniczonych nierzadko np. do wyliczania obiektów. Piękna książeczka Starowolskiego, prawie zapomniana od przeszło dwustu lat, lecz zasłu- gująca bez wątpienia na przypomnienie, zainteresować winna zarówno profesjonalistów– historyków, historyków sztuki –jak i każdego czytelnika nieobojętnego na przeszłość Polski. Żywot i dzieło „polskiego Lipsjusza” Zaszczytnym tym przydomkiem ozdobił nazwisko Starowolskiego Szymon Okolski w drugim tomie swego herbarza Orbis Polonus, wydanym w Krakowie w roku 16434. Uczynił 3 Encyklopedya Powszechna (S. Orgelbranda), t. XXIV, Warszawa 1867, s. 5 (hasło: Sta- rowolski– artykuł F. M. Sobieszczańskiego). 4 Szymon Okolski, Orbis Polonus, t. II, Kraków 1643, s. 94. 5 to dla męża niewątpliwie znanego sobie osobiście, ale zarazem znanego już ogółowi z licz- nych publikacji. Genealogiczny wywód klejnotu Adamowiczów Starowolskich oparł Okolski zapewne na relacji samego autora Polonii, jak to przekonująco podaje Franciszek Bielak5; porównania z Lipsjuszem podpowiadać mu już nie musiano. O ile bowiem wśród nosicieli „Leliwy” trudno byłoby doszukać się Starowolskich, ubogich i nieherbowych– jak już dowie- dziono6– bojarów z województwa brzeskiego-litewskiego, o tyle płodna twórczość naszego polihistoria mogła nasunąć twórcy herbarza efektowne, choć raczej zbyt wysokie porównanie. Niełatwy miał start piąty, najmłodszy z synów Bazylego i Zofii Starowolskich, a i dojrzały wiek nie bez trudów, nie bez goryczy, choć przecież i jaśniejsze chwile się zdarzały. Bez klamki pańskiej obejść się nie mógł, czego mu zresztą w złośliwych wycieczkach nie pomi- nięto7, lecz to, co osiągnął– jako pisarz szeroką popularność, u wielu szacunek, a wreszcie i upragnioną, choć dopiero pod koniec życia, kanonię krakowską– osiągnął niestrudzoną pracą, talentem, własnym uporem. Prawda, przez pokoje Zamoyskich, Ostrogskich, Chodkiewiczów czy Wolskich prowadziła jego droga ku znanemu nazwisku i godziwej egzystencji, lecz w owej dobie innej drogi dla plebejusza być nie mogło. Rychło też zdał sobie Starowolski spra- wę z konieczności umiejętnego pozyskiwania możnych dla swych celów, jeśli miał je osią- gnąć, i z tego, że zaciągane długi wdzięczności– tak hojnie później spłacane dedykacjami krępować będą nieraz jego pióro. Krępowały więc, bez wątpienia. Być może, jaskrawiej wo- lałby akcentować nierówność społeczną, wady ustroju politycznego, zgubne skutki „złotej wolności” czy niereligijne zgoła cele wyższego duchowieństwa. A jednak nie przemilcza tych spraw, nie
Load more

Recommended publications
  • Early Tourism Writing at the Jagiellonian University, Kraków (15Th C.-Mid-17Th C.)
    Tourism / Turyzm Manuscript 1377 Early tourism writing at the Jagiellonian University, Kraków (15th C.-mid-17th C.) Antoni Jackowski Follow this and additional works at: https://digijournals.uni.lodz.pl/turyzm DOI 10.2478/V10106-009-0002-0 Tourism 2009, 19/1–2 Antoni Jackowski Jagiellonian University, Kraków, Poland Department of Religion Geography [email protected] EARLY TOURISM WRITING AT THE JAGIELLONIAN UNIVERSITY, KRAKÓW (15TH C.-MID-17TH C.) Abstract: The author attempts to outline early tourism writing by professors and graduates from the Kraków Academy (Akademia Krakowska), the majority of which are geographic and cartographic works. Among the authors, Jan Długosz, Wawrzyniec Korwin, Jan z Głogowa, Maciej z Miechowa (Miechowita), Bernard Wapowski and Marcin Kromer should be mentioned. Key words: Jagiellonian University, geography, tourism. 1. INTRODUCTION Having studied the history of geography at the and understanding of geography and was considered Jagiellonian University, Krakow for many years, by those who followed to be the father of Polish I have realized that among the early writings found historiography and the first Polish geographer. there are the most ancient examples of Polish tourism Długosz was brought up in a patriotic atmosphere literature. The oldest Polish geographical works by and discovered his beloved homeland mainly thanks professors or graduates of Kraków Academy (Aka- to his work at the Kraków Chapter. He catalogued demia Krakowska) can be regarded as models for later many geographical materials during his work in the guide books or tourism monographs and their strong chapter archives and verified them during his many patriotic element has always been present in later church visitations, a part of his work with Cardinal geographical and tourism publications.
    [Show full text]
  • Anna Grześkowiak-Krwawicz, Regina Libertas
    1 RICHARD BUTTERWICK-PAWLIKOWSKI (School of Slavonic and East European Studies, University College London) A DIALOGUE OF REPUBLICANISM AND LIBERALISM: REGARDING ANNA GRZEŚKOWIAK-KRWAWICZ’S BOOK ON THE IDEA OF LIBERTY Regina Libertas1 is the magnificent culmination of the research that Profesor Anna Grześkowiak-Krwawicz has conducted for many years on Polish political thought in the eighteenth century. This research has already yielded numerous and valuable publications – books, articles, lectures and source-editions – some of which have appeared in English and French. As the author informs us, some of these earlier works have been reused in modified form in this book. Her deep knowledge of the field is reflected in the construction of the monograph. It is not divided by the criteria of political camps, social categories or – with one justified exception – period. The book consists of seven parts, of which four are divided into eleven chapters. This arrangement may sound complicated, but it does not in practice disturb the reader. It is precisely thought-out. The ‘heroine’ of the book is the concept of liberty, which is analysed from various perspectives and at several levels. With impressive ease and grace Grześkowiak-Krwawicz leaps from author to author, choosing telling quotations to illustrate her theses, without unnecessary repetitions. She wears her extraordinary erudition lightly, so that it neither overwhelms not intimidates the reader. The book is written in elegant and accessible Polish. The author subtly encourages the reader to ask questions, which she answers, inviting the next question in turn. This is a kind of dialogue between the author and the reader, whom the author treats as a companion in her journey into the past.
    [Show full text]
  • Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500-1700
    Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500–1700 In the sixteenth and seventeenth centuries Muscovy waged a costly struggle against the Crimean Khanate, the Ottoman Empire, and the Polish-Lithuanian Commonwealth for control of the fertile steppe above the Black Sea. This was a region of great strategic and economic importance – arguably the pivot of Eurasia at the time. Yet, this crucial period in Russia’s history has, up until now, been neglected by historians. Brian L. Davies’s study provides an essential insight into the emergence of Russia as a great power. The long campaign took a great toll upon Russia’s population, economy, and institutions, and repeatedly frustrated or redefi ned Russian military and diplo- matic projects in the West. The struggle was every bit as important as Russia’s wars in northern and central Europe for driving the Russian state-building process, forcing military reform and shaping Russia’s visions of Empire. Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500–1700 examines the course of this struggle and explains how Russia’s ultimate prevalence resulted from new strategies of military colonization in addition to improvements in army command-and-control, logistics, and tactics. Brian L. Davies is Associate Professor of History at the University of Texas at San Antonio. His publications include State Power and Community in Early Modern Russia: The Case of Kozlov, 1635–1649 (2004). Warfare and History General Editor Jeremy Black Professor of History, University of Exeter Air Power in the Age of Total War Modern Chinese Warfare, Warfare in Atlantic Africa, 1500– John Buckley 1795–1989 1800: Maritime Confl icts and the Bruce A.
    [Show full text]
  • The Polish Socinians: Contribution to Freedom of Conscience and the American Constitution
    1 THE POLISH SOCINIANS: CONTRIBUTION TO FREEDOM OF CONSCIENCE AND THE AMERICAN CONSTITUTION Marian Hillar Published in Dialogue and Universalism, Vol. XIX, No 3-5, 2009, pp. 45-75 La société païenne a vécu sous le régime d'une substantielle tolérance religieuse jusqu'au moment où elle s'est trouvée en face du christianisme. Robert Joly1 Un Anglais comme homme libre, va au Ciel par le chemin qui lui plaît. Voltaire2 Abstract Socinians were members of the specific radical Reformation international religious group that was formed originally in Poland and in Transylvania in the XVIth century and went beyond the limited scope of the reform initiated by Luther or Calvin. At the roots of their religious doctrines was the Antitrinitarianism developed by Michael Servetus (1511-1553) and transplanted by Italian Humanists, as well as the social ideas borrowed initially from the Anabaptists and Moravian Brethren. They called themselves Christians or Brethren, hence Polish Brethren, also Minor Reformed Church. Their opponents labeled them after the old heresies as Sabellians, Samosatinians, Ebionites, Unitarians, and finally Arians. They were also known abroad as Socinians, after the Italian Faustus Socinus (1539-1604) (Fausto Sozzini, nephew of Lelio Sozzini) who at the end of the XVIth century became a prominent figure in the Raków Unitarian congregation for systematizing the doctrines of the Polish Brethren. Although the spirit of religious liberty was one of the elements of the Socinian doctrine, the persecution and coercion they met as a result of the Counter Reformation led them to formulate the most advanced ideas in the realm of human freedom and church-state relations.
    [Show full text]
  • Martyna Mirecka Phd Thesis
    "MONARCHY AS IT SHOULD BE"? BRITISH PERCEPTIONS OF POLAND-LITHUANIA IN THE LONG SEVENTEENTH CENTURY Martyna Mirecka A Thesis Submitted for the Degree of PhD at the University of St Andrews 2014 Full metadata for this item is available in Research@StAndrews:FullText at: http://research-repository.st-andrews.ac.uk/ Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/10023/6044 This item is protected by original copyright “Monarchy as it should be”? British perceptions of Poland-Lithuania in the long seventeenth century by Martyna Mirecka Submitted for the degree of Doctor of Philosophy School of History University of St Andrews September 2013 Abstract Early modern Poland-Lithuania figured significantly in the political perceptions of Europeans in the long seventeenth century – not only due to its considerable size and enormous commercial and military resources, but also, and just as importantly, due to its exceptional religious and political situation. This interest in Poland-Lithuania was shared by many Britons. However, a detailed examination of how Britons perceived Poland-Lithuania at that time and how they treated Poland-Lithuania in their political debates has never been undertaken. This thesis utilises a wide range of the previously neglected source material and considers the patterns of transmission of information to determine Britons’ awareness of Poland-Lithuania and their employment of the Polish-Lithuanian example in the British political discourse during the seventeenth century. It looks at a variety of geographical and historical information, English and Latin descriptions of Poland-Lithuania’s physical topography and boundaries, and its ethnic and cultural make-up presented in histories, atlases and maps, to establish what, where and who Poland-Lithuania was for Britons.
    [Show full text]
  • Acta 116 Kor.Indd
    Discourses on the Armenian Diaspora Acta Poloniae Historica 116, 2017 PL ISSN 0001–6829 Alexandr Osipian Taras Ševčenko National University of Kyiv BETWEEN MERCANTILISM, ORIENTAL LUXURY, AND THE OTTOMAN THREAT: DISCOURSES ON THE ARMENIAN DIASPORA IN THE EARLY MODERN KINGDOM OF POLAND*1 Abstract This paper analyses the attitudes toward the Armenian Diaspora in early modern Polish society through a close examination of the issues viewed as burning by the contemporaries. The paper is focused on three such burning topics – a) the ‘price revolution’ and, in connection therewith, mercantilism; b) the growing level of consumption (“redundant luxury” – zbytek nierozmyślny) and the fears of social disorder aroused by it; and c) the Ottoman threat (real and imagined). The paper argues that there were a variety of discourses on the Armenians because the dis- courses were infl uenced by the different answers to the challenging issues presented by the representatives of various social estates – noblemen (szlachta), clergymen (duchowieństwo) and burghers (mieszczaństwo). Therefore, the attitudes to the Mono- physite Armenians in Polish society were mostly shaped not as part of the Coun- ter-Reformation agenda (as was the case with respect to Protestants and the Greek- Orthodox), but rather within the framework of economic (mercantilism), social (consumption), and psychological/political (fears of the Ottoman threat) issues. Key words: mercantilism, luxury, the Ottoman threat, trading Diaspora, Armenians I THE OBJECTIVES The main aim of this paper is to analyse the attitudes toward the Armenian Diaspora in early modern Polish society. The paper deliberately avoids the present-day concepts of tolerance and intoler- ance, which are considered as irrelevant in this case.
    [Show full text]
  • Terminus, 2019, Special Issue 1 (2019)
    TERMINUS Vol. 21 (2019), Special Issue 1, pp. 81–105 doi:10.4467/20843844TE.19.027.11288 Justyna Kiliańczyk-Zięba https://orcid.org/0000-0001-6592-4747 Jagiellonian University in Kraków justyna.kilianczyk-zieba[at]uj.edu.pl On the Diploma of Nobility of Jan Januszowski and a Portrait of a Renaissance Printer*1 Abstract Jan Januszowski, best known as Jan Kochanowski’ friend, was the most distinguished printer of the Polish Renaissance. Januszowski, a lawyer educated in Cracow and Padua, was an extremely versatile man: an outstanding printer, as well as a prolific writer and translator. For all his achievements, he was ennobled by Sigismund III Vasa, and—happily—the diploma of nobility of Jan Januszowski, penned on parch- ment and splendidly illuminated, survived to the present day. The illumination of the document is rich and sumptuous. It shows the coats-of-arms representing the provinces of the Polish Kingdom and Grand Duchy of Lithuania and small por- traits: three of them depict Polish kings, the fourth is of Januszowski himself—it is one of the very few known portraits of Polish Renaissance intellectuals and the old- est portrait of a Polish printer. The document’s decoration is not only beautiful, but also meaningful, as its content and composition reflects the nature of the state—the * Publication of this paper was financed by the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Poland under the grant 643/P-DUN/2018. Polish ver- sion: J. Kiliańczyk-Zięba, “O dyplomie nobilitacyjnym Jana Januszowskiego i por- trecie renesansowego wydawcy”, Terminus 10 (2008), issue 1, pp.
    [Show full text]
  • Globalising the Periphery: Poland-Lithuania and Cultural Entanglement, 1587–1668
    Globalising the Periphery: Poland-Lithuania and Cultural Entanglement, 1587–1668 Tomasz Grusiecki Department of Art History and Communication Studies McGill University, Montreal Submission Date: May 2017 A thesis submitted to McGill University in partial fulfilment of the requirements of the degree of Doctor of Philosophy © Tomasz Grusiecki, 2017 Table of Contents Abstract 4 Résumé en français 7 Acknowledgments 10 List of Figures 13 Introduction Globalising the Periphery: Poland-Lithuania and Cultural Entanglement, 1587–1668 18 Aims and Approach 25 Literature Review: Cultural Entanglement and Poland-Lithuania 31 Chapter Summaries 40 PART 1: ENTANGLED REPRESENTATIONS Chapter 1 Periphery as Representation: Poland-Lithuania and the Europeanisation of Europe 45 Mapping Europe’s Eastern Periphery as a Means of Self-Definition 51 Costume and Polish-Lithuanian Political Nation 66 Orientalisation or Europeanisation? 79 Poland-Lithuania and the Limits of Europe 89 Conclusion: Europe as a Spectrum 96 Chapter 2 Periphery as Performance: Entries of Polish-Lithuanian Ambassadors to Rome and Paris 98 At the Threshold of the Familiar World 102 Simultaneous Inclusion and Exclusion 108 Mocking the Periphery 122 Conclusion: Masquerade as Rehearsal of Cultural Boundaries 131 Chapter 3 Outsider-Insiders: Perceptions of Polishness in the Dutch Republic 135 Almost Different but Not Quite 139 Poles and the ‘Mother Trade’ 149 Masquerade 158 The Self, the Other and the Periphery 168 Conclusion: Seeing the Self through the Lens of the Periphery 182 PART 2: ENTANGLED
    [Show full text]
  • BP 2019-1 Na
    BIBLIOTEKARZ PODLASKI 1/2019 (XLII) https://doi.org/10.36770/bp.42 ISSN 2544-8900 (online) http://bibliotekarzpodlaski.ksiaznicapodlaska.pl/ TRANSFERY Svitlana Sukhareva* Lesya Ukrainka Eastern European National University in Lutsk Ukraine https://orcid.org/0000-0001-5039-582Х Polish-language political prose of the Baroque era: a question about the genre Summary: The article analyzes the genre features of selected Polish-langu- age political prose from the Baroque period. It examines works of To- masz Młodzianowski, Szymon Starowolski, Łukasz Opaliński, Eugeniusz Galiatowski, Melecjusz Smotrycki and other writers of that time. The general and individual characteristics of political writings are presen- ted in a form of brochures, sermons, orations, teachings, dialogues etc. The author pays special attention to their thematic diversity – from anti-Turkish literature to Moscow imperial propaganda and examples of the Sarmatian ideology. Key words: Political brochure, sermon, booklet, baroque period, Sarmatian ideology. Polskojęzyczna proza polityczna epoki Baroku: pytanie o gatunek Streszczenie: Artykuł analizuje cechy gatunkowe wybranej politycznej pro- zy polskojęzycznej z okresu baroku. Poddane badaniu zostały dzie- * Switłana Suchariewa – dr hab. nauk filologicznych, docent, koordynator Instytutu Polski Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Łesi Ukrainki w Łucku, profesor Katedry Języków Obcych Wydziału Stosunków Międzynarodowych Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Łesi Ukrainki, redaktor naczelny
    [Show full text]
  • Antemurale to Przedmurze, the History of the Term
    ODRODZENIE I REFORMACJA W POLSCE ■ SI 2017 ■ PL ISSN 0029-8514 Janusz Tazbir From Antemurale to Przedmurze, the History of the Term Even though the function of Poland as a bulwark in the history of modern Europe (and Christianity itself) has been frequently and eagerly discussed over the last several centuries, for a long time no researcher used it as the subject of a separate study. It was not until shortly before Poland regained independence that two popularising brochures were published, that is Fr. N. Cieszyński’s Polska przed­ murzem chrześcijaństwa (Poznań, 1916) and K. Konarski’s Polska jako przedmurze Europy wobec Wschodu (Warsaw, 1918). The two publi- cations focused primarily on the battles fought by the Polish-Lithu- anian Commonwealth against Muslims (Turkey and the Tatars) and did not discuss the origins of the term przedmurze (“bulwark”) or its further history. It was not until fairly recently that it became the focus of academic works, published both in Poland (cf. J. Tazbir, “Przed- murze jako miejsce Polski w Europie,” in: idem, Rzeczpospolita i świat. Studia z dziejów kultury XVII wieku [Wrocław, 1971]) and in Italy or the USA.1 Two more studies – by H. Olszewski and U. Borkowska – have been published over the last several years.2 1 Cf. S. Graciotti, “L’antemurale polacco in Italia tra Cinquecento e Seicento: il barocchizarsi di un mito,” in: Barocco fra Italia e Polonia, ed. J. Ślaski (Warszawa, 1977); W. Weintraub, “Renaissance Poland and Antemurale Christianitatis,” Harvard Ukrainian Studies 3/4 (1979–1980); P.W. Knoll, “Poland as antemurale christianitatis in the Late Middle Ages,” The Catholic Historical Review 60, no.
    [Show full text]
  • In Gremium 9/2015
    STUDIA NAD HISTORIĄ, KULTURĄ I POLITYKĄ IN GREMIUM 9/2015 Uniwersytet Zielonogórski Zielona Góra 2015 RADA PROGRAMOWA Danuta Musiał (Toruń), Maria Barbara Piechowiak Topolska (Poznań), Iwan D’Aprile (Poczdam), Maria Marczewska-Rytko (Lublin), Janusz Wiśniewski (Poznań), Jan Borm (Wersal), Concha Roldán (Madryt), Andrzej Zawada (Wrocław), Claudia Santi (Neapol), Leszek Mrozewicz (Gniezno) ZESPÓŁ REDAKCYJNY Dariusz Dolański (redaktor naczelny), Andrzej Gillmeister (zastępca redaktora naczelnego), Jarosław Dudek, Stefan Dudra, Małgorzata Mikołajczak, Tomasz Nodzyński, Urszula Świderska-Włodarczyk, Krzysztof Kilian, Maciej Lubik (sekretarz redakcji) CZASOPISMO RECENZOWANE Lista recenzentów http://www.ih.uz.zgora.pl/badania/in_gremium_pl.html KOREKTA Ewelina Furtak REDAKCJA TECHNICZNA Arkadiusz Sroka REDAKCJA STATYSTYCZNA Hanna Kurowska STRESZCZENIA PRZETŁUMACZYLI AUTORZY Wersja drukowana czasopisma ma charakter podstawowy http://www.ih.uz.zgora.pl/index.php/badania-naukowe/109-in-gremium © Copyright by Uniwersytet Zielonogórski Zielona Góra 2015 ISSN 1899-2722 ISBN 978-83-7842-205-1 OFICYNA WYDAWNICZA UNIWERSYTETU ZIE LO NO GÓR SKIE GO 65-246 Zielona Góra; ul. Podgórna 50, tel./faks (68) 328 78 64 www.ow.uz.zgora.pl, e-mail: [email protected] SPIS TREśCI ARTyKUły Victoria Győri, The Mars Ultor Coins of c. 19-16 BC . 7 Justyna Rogińska, Symboliczne aspekty wykorzystania ognia w późnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej przestrzeni rodziny polskiej. 31 Urszula Świderska-Włodarczyk, Wzorzec osobowy czy wzorzec postępowania? Przyczynek do nowej definicji formułowanej z punktu widzenia historyka na przykładzie szlachty polskiej przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych . 41 Justyna Bąk, Miejsce melancholii w kulturze staropolskiej w świetle kazań pogrzebowych przełomu XVII i XVIII w . 51. Aleksandra Ziober, Śląsk i Czechy oczami magnata litewskiego. Osiemnastowieczny diariusz podróży starosty wiłkomierskiego Benedykta Tyzenhauza .
    [Show full text]
  • SR April 2012
    THE SARMATIAN REVIEW Vol. XXXII, No. 2 April 2012 The Heritage of Polish Republicanism The Cloth Hall, an architectural monument of Sarmatian (eo ipso Republican) Poland, erected in 1555. It is located in Kraków’s Central Market, the site where in 1525 Albert I, Duke of Prussia, paid homage to King Sigismund I, accepting the Polish king’s suzerainty. Here in 1531 nobleman Jan Tarnowski celebrated Polish victory in the Muscovite wars, while in 1683 Jan III Sobieski proclaimed his victory over the Ottoman Empire in the Battle of Vienna. The Central Market was also the site where in 1794 Thaddeus Kosciuszko proclaimed a general rising against the powers that partitioned Poland. Photo by Edwin Dyga (January 2012). 1656 THE SARMATIAN REVIEW April 2012 Nazi Concentration Camps,” The Sarmatian Review (ISSN 1059- In this issue: Performative Body Spaces 5872) is a triannual publication of the Polish Sarmatian Review Data . 1657 Institute of Houston. The journal deals with (Amsterdam-New York: Rodopi, 2010). Polish, Central, and Eastern European affairs, Krzysztof Koehler, The Heritage of and it explores their implications for the United Polish Republicanism . 1658 Krzysztof Koehler is Professor of States. We specialize in the translation of Božena Karwowska, Inne wyzwania. Old Polish Literature at the Cardinal documents. Sarmatian Review is indexed in the Poezja Bogdana Czaykowskiego i Stefan Wyszyƒski University in American Bibliography of Slavic and East European Studies, EBSCO, and P.A.I.S. Andrzeja Buszy w perspektywie Warsaw and former Director of the International Database. Since September 1997, dwukulturowoÊci, by Janusz Pasterski Polish TV Channel Kultura. A noted files in PDF format are available at the Central (review) .
    [Show full text]