Kust Van Voorne Van Autostrand Tot Duurzaamste Kust Van Nederland
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Wageningen UR Kust van Voorne Van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland Verklaring van Voornse kustbeleid Advies voor toekomstig kustbeheer Huizer, Tanya Environmental Policy Group Juli 2011 Wageningen Kust van Voorne Van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland KUST VAN VOORNE Van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland Masterscriptie Environmental Sciences Environmental Policy Group Wageningen UR Juli 2011 Auteur Tanya Huizer 870406374110 [email protected] Scriptiebegeleiding Prof. dr. ir. Jan P.M. van Tatenhove Dorien Korbee, MSc Kust Kust van Voorne Kust van Voorne: van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland 1 ABSTRACT Kust van Voorne: Van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland De kust van Voorne is uniek om haar beschermde natuurwaarden, ligging en recreatieve functies. De belangen van natuur en recreatie leiden tot conflictsituaties en bemoeilijken het beleidsproces. Tussen 1986 en 2008 is er veel discussie geweest over het beleid voor de kust van Voorne en het autostrand in het bijzonder. Het doel van dit onderzoek is om een verklaring te geven voor de agenda- en beleidsvorming tussen 1986 en 2008 met betrekking tot de recreatie bij de Voornse kust. Ook is van belang welke rol conflictsituaties, externe ontwikkelingen en actoren hierin hebben gespeeld. Door middel van het stromenmodel van Kingdon worden inzichten geboden in de agenda- en beleidsvorming, gebaseerd op de ontstane problemen, de politiek-bestuurlijke situaties en de geboden oplossingen. De beleidsarrangementenbenadering draagt bij aan een weergave van de toegankelijkheid van het proces, discoursen en de invloed van actoren. Uit de analyses blijkt dat er sprake is van drie stromenkoppelingen die hebben geleid tot nieuw beleid. Noodzaak Natuur, de eerste koppeling, tussen 1986 en 1992, wordt aangevoerd door de provincie Zuid-Holland die vanwege de aanleg van de Slufter natuurontwikkeling op Voorne wil stimuleren; het Natuurbeleidsplan en Integraal Beleidsplan Voordelta (1993) worden opgesteld. De tweede stromenkoppeling, Welles-Nietes, tussen 1992 en 2001, wordt wederom aangestuurd door de provincie, dit keer via de Gebiedsgerichte Aanpak Voorne-Putten Rozenburg. In 2001 wordt een package deal gesloten als oplossing voor de inhoudelijk en procesmatige problemen, zoals de conflicterende belangen, communicatieproblemen en onduidelijk verantwoordelijkheden van actoren. Bij de derde koppeling, Samen Sterk, slaagt Rijkswaterstaat erin om de Maasvlakte 2, natuurcompensatie en Natura 2000 met elkaar te vervlechten, wat resulteert in het Integraal Beheersplan Voordelta. Het huidige kustbeleid is te verklaren door enerzijds het op duurzaamheid gerichte beleid vanuit de Europese Unie (inhoud), en anderzijds het politieke spel dat heeft plaatsgevonden (proces). Tot slot biedt het Europese OURCOAST project over geïntegreerd kustbeheer aanbevelingen voor integratie en participatie in het beleidsproces. Interviews hebben geleid tot aanbevelingen voor toekomstig gebruik van de kust van Voorne. Sleutelwoorden: Autostrand, Belangen, Beleidsarrangement, Conflicten, Communicatie, Duin, Geïntegreerd Kustbeheer, Gebiedsgericht, Kingdon, Kust, Natura 2000, Natuurbescherming, Maasvlakte, OURCOAST, Participatie, Recreatie, Slikken, Stromenmodel, Voorne, Westvoorne, Zeegebied, Zuid-Holland Abstract Kust van Voorne: van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland 2 VOORWOORD Deze afstudeerscriptie vormt een afsluiting van drie bijzondere periodes in mijn leven: de master Environmental Sciences, mijn onvergetelijke studententijd in Wageningen en het onbeantwoorde autostrandvraagstuk. In mijn afstudeeronderzoek heb ik gezocht naar een verklaring van het beleidsproces voor de kust bij Voorne tussen 1986 en 2008. Wat mij het meest fascineerde was toch wel het politieke spel dat jarenlang heeft geduurd. Ook kreeg ik steeds meer interesse in de ecologische en technische kanten van de kust. Welke habitatsoorten zijn uniek en waarom? Hoe zit dat met zeestromen en zand- of slibafzettingen? Verder was het interviewen van betrokkenen erg boeiend. Wat zijn er toch een hoop verschillende opvattingen! Het Zuid-Hollands Landschap en het recreatieschap bleken veel ideeën te hebben om de Voornse kust te promoten. Het leukste gesprek vond plaats in Eindhoven, onder het genot van een kroketje vertelde oud-burgemeester (1989-1996) Inge van Assen dat ze het een fantastische tijd heeft gehad in Westvoorne. Al pratend kwamen er vele herinneringen boven. In totaal heb ik 22 personen geïnterviewd, waardoor ik vanuit verschillende invalshoeken naar het beleid heb gekeken. Tussen 2004 en 2006 ben ik persoonlijk als recreant bij het beleidsproces betrokken geweest, waardoor mijn interesses in de beleidsvorming bij Voorne zijn aangewakkerd. Mijn onderzoek heb ik in de eerste plaats uitgevoerd als afstudeerder aan Wageningen Universiteit en niet als recreant van het autostrand. Ik wil door middel van deze scriptie het beleidsproces begrijpen en ik wil dat anderen het ook begrijpen! Toen mijn scriptie zo goed als afgerond was ben ik begonnen met mijn stage bij Arcadis. Een deel van de resultaten uit het Europese OURCOAST project, over geïntegreerd kustbeheer, heeft op het laatste moment een plekje gekregen in mijn scriptie. De aanbevelingen die aan de hand van het OURCOAST project zijn geformuleerd vormen in feite “the final touch” van deze scriptie. Ik wens u veel leesplezier! Tanya Huizer Voorwoord Kust van Voorne: van autostrand tot duurzaamste kust van Nederland 3 INHOUDSOPGAVE LIJST VAN FIGUREN EN TABELLEN .......................................................................................................................... 7 1 INLEIDING ...................................................................................................................................................... 8 1.1 GEBIEDSOMSCHRIJVING ...................................................................................................................................... 8 1.2 NATUURWAARDEN ............................................................................................................................................ 8 1.3 KUSTRECREATIE ................................................................................................................................................ 9 1.4 PROBLEEMSCHETS ........................................................................................................................................... 10 1.5 DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN .............................................................................................................. 12 1.6 AANPAK ........................................................................................................................................................ 13 1.7 AFBAKENING VAN ONDERZOEK ........................................................................................................................... 14 1.8 LEESWIJZER .................................................................................................................................................... 15 2 THEORETISCH KADER ................................................................................................................................... 16 2.1 ONTWIKKELING VAN BELEID EN STURING .............................................................................................................. 16 2.2 MULTI-LEVEL EN MULTI-ACTOR GOVERNANCE ....................................................................................................... 17 2.3 STROMENMODEL VAN KINGDON ........................................................................................................................ 18 2.3.1 Politiek bestuurlijke stroom ................................................................................................................... 20 2.3.2 Probleemstroom .................................................................................................................................... 21 2.3.3 Beleidsalternatievenstroom ................................................................................................................... 21 2.3.4 Policy windows ....................................................................................................................................... 22 2.4 KEUZE VOOR KINGDON ..................................................................................................................................... 24 2.5 BELEIDSARRANGEMENTEN ................................................................................................................................ 24 2.5.1 Actoren en coalities ................................................................................................................................ 25 2.5.2 Macht en invloed ................................................................................................................................... 25 2.5.3 Spelregels ............................................................................................................................................... 25 2.5.4 Discoursen .............................................................................................................................................. 26 2.6 TOEPASSING ................................................................................................................................................... 27 3 ACTOREN EN DE POLITIEK-BESTUURLIJKE STROOM ....................................................................................