Parc Gwledig Morglawdd Caergybi 13/08/2013 10:25 © Philip Snow

Porthladd Caergybi Port Y Morglawdd The Breakwater

Yr Arfordir Creigiog Llwybr Arfordirol The Rocky Coast Coastal Footpath

Toiledau Toilets

Galeri Sied Frics Y Ganolfan Wybodaeth • Caffi / Siop The Information Centre Brick Shed Gallery Llyn Llwynog • Parcio talu ac arddangos • Toiledau (+anabl) a chyfleusterau Caffi / Siop newid babi Mynediad i Mynydd Twr Cafe / Shop • Byrddau picnic Access to • Yn rhannol o fewn Ardal o Harddwch Y “Crusher” Naturiol Eithriadol Ynys Môn (AHNE) The Crusher Building • Café / Shop • Pay & display parking • Toilets (+disabled) and baby changing facilities • Picnic Tables • Partly within the Area of Outstanding Natural Beauty (AONB)

Llwybrau Troed Footpaths

Llwybr Arfordirol Ynys Môn Anglesey Coastal Footpath All images © IoACC unless otherwise stated. All images © IoACC yn wahanol. © CSYM ac eithrio lle nodi’r Yr holl ddelweddau Holyhead Breakwater Country Park Anglesey Breakwater Leaflet.indd 2

13/08/2013 10:24 13/08/2013 1 Leaflet.indd Breakwater Anglesey

[[[ERKPIWI]KSZYO [[[]R]WQSRKSZYO 

ERHRYQIVSYWSXLIVEGXMZMXMIW 8LI37QETHEXETVSZMHIHMRXLMWPIE¾IXMWXSTVSZMHIHMVIGXMSR Œ'VS[R'ST]VMKLX%PPVMKLXWVIWIVZIH-WPISJ%RKPIWI]'SYRX]

[[[ZMWMXERKPIWI]GSQ [[[GVSIWSQSRGSQ  SVMIRXIIVMRKKISGEGLMRKKYMHIH[EPOWIRHYVERGIIZIRXW

SV Events Events ¯XLVSYKLSYXXLI]IEVXLI4EVOMWEZIRYIJSV • •

R *SVQSVIMRJSVQEXMSRGSRXEGXXLI'SYRXV]WMHIERH%32&7IVZMGIS

4EXL;EPIW'SEWX4EXL

 RIY  +[EWEREIXL'IJR+[PEHEG%,2)EV ,SP]LIEH1SYRXEMRERH7SYXL7XEGOZMEXLI%RKPIWI]'SEWXEP

%Q]GL[ERIKSJER]PMSRG]W]PPX[GLl³V

Walking Walking ¯EZEVMIX]SJ[EPOWJSVEPPPIZIPWMRGPYHMRKEGGIWWXS • •

Œ-S%''

W[SSTEFSZIXLISPHUYEVVMIW

Wildlife Wildlife ¯7TSXXLIGLSYKLERHXLITIVIKVMRIJEPGSRWEWXLI] • •

SVVIPE\MRXLIGSQTER]SJXLIQSSVLIRWERHQEPPEVHW

Llyn Llwynog Llwynog Llyn ¯[LIVI]SYGER½WL[EXGLXLIQSHIPFSEXW •

EQSRKWXXLIKSVWIERHXLILIEXLIV

The Rocky Coast Coast Rocky The ¯IRNS]XLIWXYRRMRKGSEWXEPWGIRIV] • •

I\LMFMXWERHXLI&VMGO7LIH+EPPIV]

 LIVMXEKISJXLIGSYRXV]TEVOMRXLIMRJSVQEXMSRGIRXVISYXHSSV

Exhibitions Exhibitions ¯HMWGSZIVQSVIEFSYX[MPHPMJIERHXLIMRHYWXVMEP • • WXSXLI,SP]LIEH&VIEO[EXIV'SYRXV]4EVO 'SYRGMP0MGIRGI2S

SRSRIWMXIERHLEWEKVIEXHIEPXSSJJIV

WI]EPP GETXYVIWXLIWGIRMGFIEYX]LMWXSV]ERHREXYVEPETTIEPSJ%RKPI

ERHTSVXSJ,SP]LIEH¯XLI'IPXMGKEXI[E]XS-VIPERH8LI4EVO

[R ,SP]LIEH&VIEO[EXIV'SYRXV]4EVO-XMWWMXYEXIHRI\XXSXLIXS

WMXXLI *SVERIRNS]EFPIHE]SYXMR%RKPIWI]´WFIEYXMJYPGSYRXV]WMHIZM

HOLYHEAD

CAERGYBI

A55

Holyhead Mountain Holyhead

Mynydd Twr Mynydd

HOLYHEAD Breakwater

CAERGYBI Morglawdd

BREAKWATER COUNTRY PARK COUNTRY BREAKWATER

PARC GWLEDIG Y MORGLAWDD Y GWLEDIG PARC

S[IMXLKEVIHHEYIVEMPP]R]4EVG

K]HEKEV[IMR]HHHMK[]HHMEHEYK[]HR[GLGSVJJSVSPEGEQV][

K[IMXLKEVIHHEYQIKMWG]JIMVMERRYKISGIPGMSXIMXLMEYGIVHHIH

• Digwyddiadau Digwyddiadau • HV[]K]HSP]¾[]HH]RG]RLIPMV

0P[]FV%VJSVHMV=R]W1|RE0P[]FV%VJSVHMV']QVY

PIJIPKERK]RR[]WQ]RIHMEHM1]R]HH8[VEG=R]W0E[HEVL]H

• Cerdded Cerdded • QEI]REEQV][MEIXLSP[]FVEYMKIVHH[]VEVFSF

XVEQSV[VXLMHH]RRL[LIHJERY[GLFIR]VLIRGL[EVIP

• Bywyd Gwyllt Bywyd • K[]PM[GL]FVEMRGSIWKSGLE´VLIFSKEY

RIY]QPEGMS]RKRKL[QRM´VMIMVH[VE´VL[]EMHK[]PPXMSR

• Llyn Llwynog Llwynog Llyn • PPIKEPP[GLGLMF]WKSXEEK[]PMS´VG]GLSHFEGL 'SYRXV]4EVO

[VXLKV[]HVS]R]VIMXLMRE´VKVYK

• Yr Arfordir Creigiog Creigiog Arfordir Yr • Q[]RLI[GL]KSP]KJI]HHXVE[MEHSP

,SP]LIEH&VIEO[EXIV

EVHHERKSWJI]HHE[]VEKSVIHEG]V3VMIP7MIH*VMGW

LERIWHM[]HMERRSP]TEVGK[PIHMK]R]KERSPJER[]FSHEIXL]V

Arddangosfeydd Arddangosfeydd KEPP[GLKERJSHQ[]EQJ][]HK[]PPXE • •

1SVKPE[HH'EIVK]FM

RMK =R]W1|REL]RR]SJI[RYRWE¾I1EIKER]TEVGPE[IVM´[K]R

YVMSP 1EI´VTEVG]RVLSMFPEWEVLSPPFV]HJIVXL[GLLERIWEGETsPREX

HSR [VXL]Q]PXVIJETLSVXLPEHH'EIVK]FM]TSVXL'IPXEMHHM-[IVH

Parc Gwledig Parc

]Q[IPHl4LEVG+[PIHMK1SVKPE[HH'EIVK]FM#1EI[IHM´MPISPM %QHHM[VRSHHMJ]V]RKRKLIJRK[PEHLEVHH=R]W1|RFIXLEQ

Œ-S%'' Fe enillodd Parc Gwledig y Morglawdd Wobr Baner Werdd yn dilyn ei 8LI+VIIR*PEK%[EVH[MRRMRK&VIEO[EXIV'SYRXV]4EVO[EWSTIRIH EKSV]R1EI´VTEVGEVWE¾I´VLIRGL[EVIPJY´RG]¾IR[MGIVVMKM MRERHMWWMXYEXIHSRXLIWMXISJXLISPH5YEVV][LMGLWYTTPMIH EHIMPEHY1SVKPE[HH'EIVK]FM%HIMPEH[]H]QSVKPE[HHVL[RK WXSRIJSVXLIOQPSRK,SP]LIEH&VIEO[EXIVXLIPSRKIWXMR)YVSTI EGE´ML]H]ROQ]VLMVEJ]R)[VST+[EWEREIXL'IJR+[PEH [LMGL[EWFYMPXFIX[IIRERH-XMWQEREKIHF]XLI-WPISJ EG%VHEPS,EVHH[GL2EXYVMSP)MXLVMEHSP']RKSV7MV=R]W1|RW]´R %RKPIWI]'SYRX]'SYRGMP´W'SYRXV]WMHIERH%32&7IVZMGI8LI+VIIR VLISPM´VWE¾I1EIK[SFV]*ERIV;IVHH]RWEJSRKIRIHPEIXLSPMFEVGMEY *PEK%[EVHMWXLIREXMSREPWXERHEVHJSVTEVOWERHKVIIRWTEGIWMRXLI9/ EQERREYK[]VHH]R](9 8[SEYHMSXVEMPWLEZIFIIRHIZIPSTIHJSVXLI'SYRXV]4EVO3RIXEOIW 1EIH[]HEMXLWEMR[IHMGEIPIYHEXFP]KYEVK]JIV'L[EVIP]1SVKPE[HH ]SYVSYRHXLIQEMRTSMRXWSJMRXIVIWX[MXLMRXLI'SYRXV]4EVOERHXLI 1EIYR]RQ]RHlGLMSK[QTEW]TVMJJERREYSHHMHHSVHIF]R]4EVG SXLIVHIWGVMFIWXLIMQEKIWMRXLIVIGIRXP]STIRIH&VMGOWLIH+EPPIV] +[PIHMKEGQEI´VPPEPP]RHMWKVM½S´VHIP[IHHEY]R3VMIP]7MIH*VMGW 8LI]EVIEZEMPEFPIXSHS[RPSEHJVSQXLIMRJSVQEXMSRGIRXVISVXLI EEKSV[]H]RHHM[IHHEV1EIEVKEIPM´[PE[VP[]XLS]R]+ERSPJER 'SYRGMP´W[IFWMXIW WIIFEGOSJPIE¾IX  ;]FSHEIXLRIYEV][IJER']RKSV K[IPIVGIJR]HE¾IR  8LITSTYPEVSVMIRXIIVMRKGSYVWI[LMGLGLEPPIRKIWFSXLQMRHERHFSH] 1EI´VG[VWG]JIMVMERRYTSFPSKEMHH]RG]RRMKLIVM´VGSVJJE´VQIHH[P XEOIW]SYEPPSZIVXLI'SYRXV]4EVO WII[IFWMXIWXSHS[RPSEHQETW EG]RQ]RHEGLMMFSFG[VS´V4EVG+[PIHMK K[IPIVK[IJERREYM ERHGSYVWIWLIIXW  PE[VP[]XLSQETMEYEXLE¾IRRM´VG[VW  'EVRIHHEYTSRMIWKVE^IXLI6SGO]'SEWXEVIESJXLI'SYRXV]4EVO 1EIQIVPSHQ]R]HH]'EVRIHHEY]RTSVMEVHEP%VJSVHMV'VIMKMSK]4EVG 8LI]EVIXLIVIEWTEVXSJXLIPSRKXIVQQEREKIQIRXSJXLILIEXLPERH +[PIHMK1EIRX]REJIPVLERSK]RPPYRX]QSVLMVMVISPM´VVLSWXMVW]´R [LMGLMWEVEVIERHZEPYEFPILEFMXEX K]RI½RTVMREK[IVXLJE[V 8LIVIGIRXP]STIRIH'EJ½´V4EVGVYRF]%KSVMEH']JEWSGMEPIRXIVTVMWI 1EI'EJ½´V4EVGEEKSVSHH]RHHM[IHHEVEGW]´RGEIPIMVIHIKKER WIVZIWLSQIQEHIERHPSGEPP]WSYVGIHJSSHERHMWSTIRXLVSYKLSYXXLI]IEV %KSVMEH']JQIRXIVK]QHIMXLEWSP]RTEVEXSMF[]HGEVXVIJPPISPEGQEI EVEKSVHV[]´V¾[]HH]R 8LI&VMGO7LIH+EPPIV]MWEPWSEVIGIRXEHHMXMSRXYVRMRKXLIJSVQIV &VMGO7LIHMRXSEQYPXMTYVTSWIWTEGIHIWMKRIHXSI\LMFMXPSGEP 1EI3VMIP]7MIH*VMGWLIJ]H]R]GL[ERIKMEHRI[]HHKERHVSM´VLIR EVX[SVOERHTVSZMHIEKEXI[E]XSI\TPEMRMRK,SP]LIEH&VIEO[EXIV 7MIH*VMGW]REVHEPEQPF[VTEWEHH]PYRM[]HMEVHHERKSWK[EMXLGIPJ 'SYRXV]4EVOXLI&VIEO[EXIVERH,SP]-WPERH´WVMGLLMWXSV]8LI PISPEHEVTEVYTSVXLEVK]JIVIKPYVSLERIWG]JSIXLSK4EVG+[PIHMK] TVSNIGX[EWJYRHIHXLVSYKL=Q[IPHl1|R[LMGLEMQWXSLEVRIWWXLI 1SVKPE[HH'EIVK]FMEG=R]W+]FM'EJSHH]TVSWMIGXIMK]PPMHSHV[] IRZMVSRQIRXEPUYEPMX]SJ%RKPIWI]TVSZMHMRKEUYEPMX]ZMWMXSVI\TIVMIRGI =Q[IPHl1|RW]´RERIPYEXLEVRIMWMSERWE[HHEQK]PGLIHH=R]W1|R 8LMWTVSNIGXLEWVIGIMZIHJYRHMRKXLVSYKLXLI6YVEP(IZIPSTQIRX4PER KERVSMM´V]Q[IP]HHFVS½EHW]´RQ]RH]XYHVE[MFSFHMWK[]PMEH JSV;EPIW[LMGLMWJYRHIHF]XLI;IPWL+SZIVRQIRXERHXLI 1EI´VTVSWMIGX[IHMGEIPG]PPMHHV[]´V']RPPYR(EXFP]KY+[PIHMKEV )YVSTIER%KVMGYPXYVEP*YRHJSV6YVEP(IZIPSTQIRX K]JIV']QVYEEVMIRRMVKER0][SHVEIXL']QVYE´V+VSRJE%QEIXL]HHSP )[VSTIEMHHEVK]JIV(EXFP]KMEH+[PIHMK 4EVG+[PIHMK1SVKPE[HH'EIVK]FM

,SP]LIEH&VIEO[EXIV'SYRXV]4EVO

Anglesey Breakwater Leaflet.indd 1 Leaflet.indd Breakwater Anglesey 13/08/2013 10:24 13/08/2013

y.gov.uk ysmon.gov.uk www.yn www.anglese

and numerous other activities. other numerous and The OSmap dataprovided inthisleaflet istoprovide directions totheHolyhead Park. Breakwater Country © Crown Copyright. All rightsreserved, Isleof Anglesey CountyCouncil. LicenceNo. 100023412.

oesomon.com y.com www.visitanglese www.cr events endurance walks, guided geocaching, orienteering,

01248 752428 or 01407 760530 01407 or 752428 01248 Events Events • – through out the year the Park is a venue for for venue a is Park the year the out through –

on Service AONB and Countryside the contact information more For

Path/ Coast Path. Coast Wales Path/

Gwasanaeth Cefn Gwlad ac AHNE ar 01248 752428 neu 01407 760530 01407 neu 752428 01248 ar AHNE ac Gwlad Cefn Gwasanaeth Holyhead Mountain and via the Anglesey Coastal Coastal Anglesey the via Stack South and Mountain Holyhead

â‘r cysylltwch fanylion, o ychwaneg Am Walking Walking

– a variety of walks for all levels including access to to access including levels all for walks of variety a – •

©IoACC

swoop above the old quarries. old the above swoop

Wildlife Wildlife • – Spot the chough and the peregrine falcons as they they as falcons peregrine the and chough the Spot –

or relax in the company of the moorhens and mallards. and moorhens the of company the in relax or

Llyn Llwynog Llwynog Llyn – wher – • e you can fish, watch the model boats boats model the watch fish, can you e

amongst the gorse and the heather. the and gorse the amongst

The Rocky Coast Coast Rocky The • – enjoy the stunning coastal scenery scenery coastal stunning the enjoy –

exhibits and the Brick Shed Gallery. Shed Brick the and exhibits

heritage of the country park in the information centre, outdoor outdoor centre, information the in park country the of heritage

Exhibitions Exhibitions • ver more about wildlife and the industrial industrial the and wildlife about more ver disco –

on one site and has a great deal to offer: to deal great a has and site one on

captures the scenic beauty, history and natural appeal of Anglesey all all Anglesey of appeal natural and history beauty, scenic the captures

and – the Celtic gateway to Ireland. The Park Park The Ireland. to gateway Celtic the – Holyhead of port and

Holyhead Breakwater Country Park. It is situated next to the town town the to next situated is It Park. Country Breakwater Holyhead

For an enjoyable day out in Anglesey’s beautiful countryside visit the the visit countryside beautiful Anglesey’s in out day enjoyable an For

HOLYHEAD

CAERGYBI

A55

Holyhead Mountain Holyhead

Mynydd Twr Mynydd Llaingoch

HOLYHEAD Breakwater

CAERGYBI Morglawdd

BREAKWATER COUNTRY PARK COUNTRY BREAKWATER

PARC GWLEDIG Y MORGLAWDD Y GWLEDIG PARC

o weithgareddau eraill yn y Parc. y yn eraill weithgareddau o

amryw ac corfforol gwydnwch digwyddiadau arweinydd, gydag

gweithgareddau megis cyfeiriannu, geo-celcio, teithiau cerdded cerdded teithiau geo-celcio, cyfeiriannu, megis gweithgareddau

• Digwyddiada u u - drwy gydol y flwyddyn, cynhelir cynhelir flwyddyn, y gydol drwy -

Llwybr Arfordir Ynys Môn a Llwybr Arfordir Cymru. Arfordir Llwybr a Môn Ynys Arfordir Llwybr

lefel, gan gynnwys mynediad i Mynydd Twr ac Ynys Lawd ar hyd hyd ar Lawd Ynys ac Twr Mynydd i mynediad gynnwys gan lefel,

Cer dded dded • - mae yna amrywiaeth o lwybrau i gerddwyr ar bob bob ar gerddwyr i lwybrau o amrywiaeth yna mae -

tramor wrth iddyn nhw hedfan uwchben yr hen chwarel. chwarel. hen yr uwchben hedfan nhw iddyn wrth tramor

Bywyd Gwyllt Bywyd • - gwyliwch y brain coesg brain y gwyliwch - och a’r hebogau hebogau a’r och

neu ymlacio yng nghwmni’r ieir dwr a’r hwyaid gwylltion. hwyaid a’r dwr ieir nghwmni’r yng ymlacio neu

Llyn Llwynog Llwynog Llyn • - lle gall lle - wch chi bysgota, a gwylio’r cychod bach bach cychod gwylio’r a bysgota, chi wch Country Park Country

wrth grwydro yn yr eithin a’r grug. a’r eithin yr yn grwydro wrth

• eigiog eigiog Yr Arfordir Cr Arfordir Yr - mwynhewch y golygfeydd trawiadol trawiadol golygfeydd y mwynhewch -

Holyhead Breakwater Holyhead

arddangosfeydd awyr agored ac yr Oriel Sied Frics. Sied Oriel yr ac agored awyr arddangosfeydd

hanes diwydiannol y parc gwledig yn y ganolfan wybodaeth, yr yr wybodaeth, ganolfan y yn gwledig parc y diwydiannol hanes

Ardda ngosfeydd ngosfeydd •

- gallwch ganfod mwy am fywyd gwyllt a a gwyllt fywyd am mwy ganfod gallwch -

Morglawdd Caergybi Morglawdd

Ynys Môn - a hynny o fewn un safle. Mae gan y parc lawer i’w gynnig: i’w lawer parc y gan Mae safle. un fewn o hynny a - Môn Ynys

Mae’r parc yn rhoi blas ar holl brydferthwch, hanes ac apêl naturiol naturiol apêl ac hanes brydferthwch, holl ar blas rhoi yn parc Mae’r

wrth ymyl tref a phorthladd Caergybi - y porth Celtaidd i Iwerddon. Iwerddon. i Celtaidd porth y - Caergybi phorthladd a tref ymyl wrth

Parc Gwledig Parc

ymweld â Pharc Gwledig Morglawdd Caergybi? Mae wedi’i leoli leoli wedi’i Mae Caergybi? Morglawdd Gwledig Pharc â ymweld Am ddiwrnod difyr yng nghefn gwlad hardd Ynys Môn, beth am am beth Môn, Ynys hardd gwlad nghefn yng difyr ddiwrnod Am

©IoACC Fe enillodd Parc Gwledig y Morglawdd Wobr Baner Werdd yn dilyn ei The Green Flag Award winning Breakwater Country Park was opened agor yn 1990. Mae’r parc ar safle’r hen chwarel fu’n cyflenwi cerrig i in 1990 and is situated on the site of the old Quarry which supplied adeiladu Morglawdd Caergybi. Adeiladwyd y morglawdd rhwng 1846 stone for the 2.39km long Holyhead Breakwater, the longest in Europe, ac 1873 a’i hyd yn 2.39km, yr hiraf yn Ewrop. Gwasanaeth Cefn Gwlad which was built between 1846 and 1873. It is managed by the Isle of ac Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Cyngor Sir Ynys Môn sy’n Anglesey County Council’s Countryside and AONB Service. The Green rheoli’r safle. Mae gwobr y Faner Werdd yn safon genedlaethol i barciau Flag Award is the national standard for parks and green spaces in the UK. a mannau gwyrdd yn y DU. Two audio trails have been developed for the Country Park. One takes Mae dwy daith sain wedi cael eu datblygu ar gyfer Chwarel y Morglawdd. you round the main points of interest within the Country Park and the Mae un yn mynd â chi o gwmpas y prif fannau o ddiddordeb yn y Parc other describes the images in the recently opened Brickshed Gallery. Gwledig ac mae’r llall yn disgrifio’r delweddau yn Oriel y Sied Frics They are available to download from the information centre or the a agorwyd yn ddiweddar.Mae ar gael i’w lawrlwytho yn y Ganolfan Council’s websites (see back of leaflet). Wybodaeth neu ar y wefan Cyngor (gweler cefn y daflen). The popular orienteering course, which challenges both mind and body, Mae’r cwrs cyfeiriannu poblogaidd yn cynnig her i’r corff a’r meddwl takes you all over the Country Park (see websites to download maps ac yn mynd a chi i bob cwr o’r Parc Gwledig (gweler gwefannau i and course sheets). lawrlwytho mapiau a thaflenni’r cwrs). Carneddau ponies graze the Rocky Coast area of the Country Park. Mae merlod mynydd y Carneddau yn pori ardal Arfordir Creigiog y Parc They are there as part of the long term management of the heathland Gwledig. Maent yna fel rhan o gynllun tymor hir i reoli’r rhostir sy’n which is a rare and valuable habitat. gynefin prin a gwerthfawr. The recently opened Caffi’r Parc, run by Agoriad Cyf, a social enterprise, Mae Caffi’r Parc a agorodd yn ddiweddar ac sy’n cael ei redeg gan serves homemade and locally sourced food, and is open throughout the year. Agoriad Cyf, menter gymdeithasol, yn paratoi bwyd cartref, lleol ac mae ar agor drwy’r flwyddyn. The Brick Shed Gallery, is also a recent addition, turning the former Brick Shed into a multipurpose space designed to exhibit local Mae Oriel y Sied Frics hefyd yn ychwanegiad newydd, gan droi’r hen artwork and provide a gateway to explaining Holyhead Breakwater Sied Frics yn ardal amlbwrpas a ddyluniwyd i arddangos gwaith celf Country Park, the Breakwater and Holy Island’s rich history. The leol a darparu porth ar gyfer egluro hanes cyfoethog Parc Gwledig y project was funded through Ymweld â Môn, which aims to harness the Morglawdd Caergybi ac Ynys Gybi. Cafodd y prosiect ei gyllido drwy environmental quality of Anglesey, providing a quality visitor experience. Ymweld â Môn, sy’n anelu at harneisio ansawdd amgylchedd Ynys Môn This project has received funding through the Rural Development Plan gan roi i’r ymwelydd brofiad sy’n mynd y tu draw i bob disgwyliad. for Wales 2007-2013 which is funded by the Welsh Government and the Mae’r prosiect wedi cael cyllid drwy’r Cynllun Datblygu Gwledig ar European Agricultural Fund for Rural Development. gyfer Cymru a ariennir gan Lywodraeth Cymru a’r Gronfa Amaethyddol Ewropeaidd ar gyfer Datblygiad Gwledig. Parc Gwledig Morglawdd Caergybi

Holyhead Breakwater Country Park