DOCSLIB.ORG

Radioaktivnost Podzemnih Voda U Tipskim Vodonosnim Sredinama Srbije

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Radioaktivnost Podzemnih Voda U Tipskim Vodonosnim Sredinama Srbije UNIVERZITET U BEOGRADU FAKULTET ZA FIZIČKU HEMIJU Irena R. Tanasković RADIOAKTIVNOST PODZEMNIH VODA U TIPSKIM VODONOSNIM SREDINAMA SRBIJE doktorska disertacija Beograd, 2014. UNIVERSITY OF BELGRADE FACULTY OF PHYSICAL CHEMISTRY Irena R. Tanasković RADIOACTIVITY OF GROUNDWATER IN TIPICAL AQUIFERS OF SERBIA Doctoral Dissertation Belgrade, 2014. Mentori: dr Šćepan Miljanić, redovni profesor Univerzitet u Beogradu, Fakulteta za fizičku hemiju dr Nada Miljević, naučni savetnik Institut za vodoprivredu „Jaroslav Černi“, Beograd Članovi komisije: dr Ljubiša Ignjatović, vanredni profesor Univerzitet u Beogradu, Fakulteta za fizičku hemiju dr Mirjana Radenković, naučni saradnik Univerzitet u Beogradu, Institut za nuklearne nauke „Vinča“ Datum odbrane: Ova disertacija raāena je u Institutu za medicinu rada Srbije „Dr Dragomir Karajoviþ“, Odeljenje za radioekologiju, Institutu za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanoviþ Batut“ i Gradskom zavodu za javno zdravlje Beograd, Centar za higijenu i humanu ekologiju u Beogradu. Ovom prilikom bih želela da najiskrenije zahvalim svom mentoru, dr Nadi Miljeviþ, na pomoþi, poverenju, stpljenju i razumevanju tokom izrade ove disertacije. Za sve korisne sugestije i pomoþ u pisanju disertacije želim da se zahvalim svom mentoru Prof. dr Šþepanu Miljaniþu. Prof. dr Ljubiši Ignjatoviþu veliko hvala na pomoþi tokom pisanja disertacije. Dr Mirjani Radenkoviþ veliko hvala na pomoþi tokom pisanja disertacije. Veliku zahvalnost dugujem dr Miomiru Komatini koji me je uveo u problematiku vezanu za geologiju Srbije i nesebiĀno mi prenosio svoje znanje. Hvala i svim mojim dragim kolegama iz navedenih Instituta na kolegijalnosti i struĀnoj pomoþi. Mojoj porodici, suprugu Vladimiru, þerki Katarini, mojim roditeljima, ocu Radenku i majci Milici, beskonaĀno hvala za podršku bez koje ne bih uspela sve što sam postigla u životu. Irena Tanaskoviþ Naslov doktorske disertacije: RADIOAKTIVNOST PODZEMNIH VODA U TIPSKIM VODONOSNIM SREDINAMA SRBIJE Izvod U radu je ispitana mogućnost uticaja geološke strukture nalazišta voda na njihove radiološke i fizičko-hemijske karakteristike. Vode sa teritorije Republike Srbije su klasifikovane u tri grupe: banjske vode, mineralne vode i vode za piće. Uzorci banjskih voda su klasifikovani prema geološkoj strukturi tla i stena na kome se nalaze izvorišta na 4 grupe po geotektonskim jedinicama i na 4 grupe po hidrogeološkim strukturama. Uzorci ostalih mineralnih voda su klasifikovani u četiri grupe prema hidrogeološkim strukturama i u šest grupa prema tipu vodonosne sredine, a pijaće vode u četiri grupe po geotektonskim jedinicama i u četiri grupe po tipu vodonosne sredine nalazišta. Primenom analize glavnih komponenata (engl. Principal Component Analysis- PCA) i drugih statističkih metoda u obradi rezultata, pokazana je zavisnost fizičkohemijskih i radioloških karakteristika podzemnih voda od geološke strukture tla. Ključne reči: radioaktivnost, podzemne vode, geologija Naučna oblast: Prirodno matematička Uža naučna oblast: Fizička hemija - radiohemija UDK broj: 544.58 Title: RADIOACTIVITY OF GROUNDWATER IN TIPICAL AQUIFERS OF SERBIA Abstract: In this work we investigated the possibility of geologic deposits influence on water and its radiological and physico-chemical characteristics. Water samples from the territory of the Republic of Serbia were classified into three groups: the spa water, mineral water and drinking water. Spa water samples were classified according to the geological structure of the soil and bedrock into 4 groups considering geotectonic units and also into 4 groups in relation to hydro geological structures. Mineral water samples were classified into four groups according to the hydro geological structures and into six groups according to the type of bearing environment. Drinking water samples were classified into four groups in relation to geotectonic units and into four groups according to the type of bearing environment. Applying Principal Component Analysis- PCA and other statistical methods to the measurement data, the dependence of physico-chemical and radiological properties of groundwater on the geological structure of the soil, was shown. Keywords: radioactivity, groundwater, geology Scientific Field: Natural Sciences Field of Academic Expertise: Physical Chemistry - Radiochemistry UDC number: 544.58 SADRŽAJ 1 UVOD 1 1.1 Cilj 2 2 OPŠTI DEO 3 2.1 Radioaktivnost podzemnih voda 3 2.1.1 Prirodna radioktivnost 3 2.1.2 Veštačka radiaktivnost 5 2.1.3 Kruženje vode u prirodi 6 2.1.4 Radioaktivnost podzemnih voda 7 2.1.5 Osnovni uslovi pojavljivanja podzemnih voda Srbije 12 2.1.6 Geološka i hidrogeološka podela teritorije Srbije 13 2.1.7 Hidrogeološki i geohemijski uslovi formiranja ležišta mineralnih voda 17 2.1.8 Tipovi vodonosnih sredina 18 Pregled literature 20 2.2 Statističke metode analiza koje su korišćene u radu 24 2.2.1 Definicije korišćenih pojmova 24 2.2.2 Analiza glavnih komponenata 26 2.2.3 Analiza grupisanja (CA) 33 3 EKSPERIMENTALNI DEO 36 3.1 Uzorkovanje voda 36 3.2 Metode merenja radioaktivnosti i fizičkohemijskih karakteristika ispitivanih voda 36 3.3 Merenje ukupne alfa i beta aktivnosti 37 3.4 Izračunavanje ukupne alfa i beta aktivnost 37 3.5 Merna nesigurnost 38 3.6 Minimalna detektovana aktivnost 38 3.7 Spektrometrija gama zračenja 39 3.8 Metode merenja i gamaspektrometrijsko određivanje aktivnosti radionuklida 43 3.9 Efikasnost detektora 45 3.10 Specifična aktivnost uzorka 46 3.11 Granica detekcije 46 3.12 Merna nesigurnost 47 3.13 Merna nesigurnost tipa A 47 3.14 Merna nesigurnost tipa B 48 3.15 Postupci pripreme uzoraka za merenje 48 3.16 Određivanje osnovnih fizičkohemijskih parametara kvaliteta voda 49 3.16.1 Određivanje temperature vode 49 3.16.2 Određivanje pH vrednosti vode 49 3.16.3 Određivanje specifične provodljivosti vode 50 + + 3.16.4 Određivanje koncentracije jona Na i K u vodi 50 2+ 2+ - 3.16.5 Određivanje koncentracije jona Ca , Mg i HCO3 u vodi 50 - 2- 3.16.6 Određivanje koncentracije jona Cl , SO4 u vodi 51 3.16.7 Određivanje koncentracije SiO2 u vodi 52 3.16.8 Vrste uzoraka i njihova klasifikacija 52 4 REZULTATI I DISKUSIJA 53 4.1 Banjske vode (BV) Srbije 53 4.1.1 Fizičkohemijske karakteristike uzoraka banjskih voda Srbije 53 4.1.2 Analiza korelacionih koeficijenata karakteristika banjskih voda Srbije 60 4.1.3 Analiza glavnih komponenata karakteristika banjskih voda Srbije 63 4.1.4 Klaster analiza karakteristika banjskih voda 69 4.2 Uzorci mineralnih voda (MV) Srbije 73 4.2.1 Fizičkohemijske karakteristike uzoraka mineralnih voda Srbije 73 4.2.2 Analiza korelacionih koeficijenata karakteristika mineralnih voda Srbije 86 4.2.2.1 Analiza glavnih komponenata 99 4.2.2.2 Grupa mineralnih voda 5M 101 4.2.2.3 Grupa voda M mineralnih voda 116 4.3 Uzorci pijaćih voda (PV) Srbije 131 4.3.1 Fizičkohemijske karakteristike pijaćih voda Srbije 131 4.3.2 Analiza korelacionih koeficijenata karakteristika pijaćih voda Srbije 142 4.3.3 Analiza glavnih komponenata uzoraka pijaćih voda 148 4.3.3.1 Grupa pijaćih voda 5M 150 4.3.3.2 Klaster analiza rezulatata ispitivanja karakteristika grupe 5M pijaćih voda 158 4.3.3.3 Grupa pijaćih voda M 160 5 ZAKLJUČAK 170 5.1 Banjske vode Srbije 170 5.2 Mineralne vode Srbije 171 5.3 Pijaće vode Srbije 172 5.4 Opšti osvrt na rezultate obrade glavnih komponenata karakteristika podzemnih voda Srbije 174 6 LITERATURA 175 1 Uvod Voda, kao glavno jedinjenje neophodno za opstanak živog sveta na planeti, pobuđuje veliko interesovanje istraživača. Podzemne vode predstavljaju više od 50 puta veće zalihe sveže vode od površinskih voda. Predstavljaju ključni element u velikom broju geoloških i fizičkohemijskih procesa. Njihov hemijski sastav je pod uticajem sastava stena akvifera, uslova toka i vremena boravka u podzemlju i pri tome je kontrolisan hemijskim i fizičkim procesima kao što su adsorpcija-desorpcija, kompleksiranje i taloženje- rastvaranje [1]. Raznovrsnost geološke strukture zemljišta na našoj planeti, utiče da svako nalazište ima geološki uticaj na karakteristike vode. Prirodna radioaktivnost podzemne vode je u velikom opsegu koncentracija, koje zavise od prirode akvifera i hemijskih karakteristika vode kao što je pH i salinitet. Srbija 75% svojih potreba za vodosnadbevanje pijaćom vodom zadovoljava iz sopstvenih podzemnih voda. Kada su u pitanju vode za piće neophodna je hemijska, bakteriološka i radiološka ispravnost. Postoji više integralnih i selektivnih metoda za određivanje radioaktivnosti uzoraka iz životne sredine (vazduh, voda, zemljište, rastinje, hrana itd.). Integralnim metodama se određuje ukupna alfa i beta aktivnost u uzorcima, ali se ne može odrediti doprinos pojedinačnih radionuklida ukupnoj aktivnosti. Da bi se odredio sadržaj pojedinačnih radionuklida koriste se specifična merenja npr., spektrometrija alfa i gama emitera i radiohemijska određivanja. Teritorija Srbije se odlikuje raznovrsnim litološkim sastavom i složenim strukturnim sklopom. Unutar te teritorije, izdvaja se nekoliko geotektonskih celina, koje se odlikuju specifičnim geološkim sastavom i posebnim hidrogeološkim karakteristikama. Radioaktivnost u vodama je uglavnom posljedica prisutnosti radioaktivnih elemenata u Zemljinoj kori koji se 1 rastvaraju u podzemnim vodama, kada se ona kreþe kroz pukotine u stenovitom tlu. Teritorija Srbije je vrlo bogata podzemnim vodama, poznavanje uticaja geološke strukture tla na njihove karakteristike je od velikog nacionalnog interesa. 1.1 Cilj U Srbiji je na osnovu Pravilnika o monitoringu radioaktivnosti, obavezna redovna kontrola radioaktivnosti voda [2]. Cilj ove disertacije je ispitivanje
Load more

Recommended publications
  • Republic of Serbia Ipard Programme for 2014-2020
    EN ANNEX Ministry of Agriculture and Environmental Protection Republic of Serbia REPUBLIC OF SERBIA IPARD PROGRAMME FOR 2014-2020 27th June 2019 1 List of Abbreviations AI - Artificial Insemination APSFR - Areas with Potential Significant Flood Risk APV - The Autonomous Province of Vojvodina ASRoS - Agricultural Strategy of the Republic of Serbia AWU - Annual work unit CAO - Competent Accrediting Officer CAP - Common Agricultural Policy CARDS - Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation CAS - Country Assistance Strategy CBC - Cross border cooperation CEFTA - Central European Free Trade Agreement CGAP - Code of Good Agricultural Practices CHP - Combined Heat and Power CSF - Classical swine fever CSP - Country Strategy Paper DAP - Directorate for Agrarian Payment DNRL - Directorate for National Reference Laboratories DREPR - Danube River Enterprise Pollution Reduction DTD - Dunav-Tisa-Dunav Channel EAR - European Agency for Reconstruction EC - European Commission EEC - European Economic Community EU - European Union EUROP grid - Method of carcass classification F&V - Fruits and Vegetables FADN - Farm Accountancy Data Network FAO - Food and Agriculture Organization FAVS - Area of forest available for wood supply FOWL - Forest and other wooded land FVO - Food Veterinary Office FWA - Framework Agreement FWC - Framework Contract GAEC - Good agriculture and environmental condition GAP - Gross Agricultural Production GDP - Gross Domestic Product GEF - Global Environment Facility GEF - Global Environment Facility GES
    [Show full text]
  • Opština Prokuplje Profil Zajednice
    Opština Prokuplje Profil zajednice Lista tabela .........................................................................................................................................3 1 Uvod ...........................................................................................................................................5 2 Osnovne karakteristike..................................................................................................................5 2.1 Geografski položaj (lokacija)......................................................................................................... 6 2.2 Opšti podaci .................................................................................................................................. 7 2.3 Klima ............................................................................................................................................. 8 2.4 Lokalna samouprava (administracija) ......................................................................................... 10 2.5 Istorija, tradicija i kulturno nasleđe.............................................................................................. 15 3 Prirodni resursi ..........................................................................................................................16 4 Ljudski resursi ...........................................................................................................................20 4.1 Stanovništvo (broj stanovnika i stopa rasta) ..............................................................................
    [Show full text]
  • Late Roman Fortifications in the Leskovac Basin in Relation to Urban Centres
    VUJADIN IVANI[EVI], Institute of Archaeology, Belgrade SONJA STAMENKOVI], Institute of Archaeology, Belgrade LATE ROMAN FORTIFICATIONS IN THE LESKOVAC BASIN IN RELATION TO URBAN CENTRES UDK: 904:623.1"652"(497.11) ; 904:711.42"653"(497.11) e-mail: [email protected] DOI: 10.2298/STA1464219I Received: February 17, 2014 Short communication Accepted: July 23, 2014 Abstract. – Due to a general insecurity and the need to protect the population and communications, towards the end of the 4th century a large number of Late Roman fortifications were built in the region of the Leskovac basin, mainly towards the edges. Their distribution was determined by the level of the region’s population density, its resources and by the need to control the roads. These were predominantly smaller fortifications whose primary role was the protection of the local population, who lived off the land and bred cattle. However, the largest number of these is in the western part of the basin, in the mountainous regions of Goljak, Majdan, Radan and Pasja~a, whilst the highest density of fortifications is in the Banjska Reka valley, around the village of Sijarina. The whole region was known for its mining activity in previous centuries. A particular group comprises the fortifications around Cari~in Grad – Justiniana Prima, whose main role was the defence of the access to the city. Key words. – Leskovac basin, Late Antiquity, fortifications, economy, Cari~in Grad, Justiniana Prima. he central part of the Leskovac basin comprises the Pusta Reka and the settlement of the mountainous the South Morava river valley and the valleys regions surrounding the mining areas.
    [Show full text]
  • Region Opština Mesto Broj Goveda (Živih) BEOGRAD BARAJEVO
    Region Opština Mesto Broj goveda (živih) BEOGRAD BARAJEVO ARNAJEVO 307 BACEVAC 101 BARAJEVO 281 BELJINA 268 BOŽDAREVAC 226 GUNCATI 133 LISOVIĆ 111 MANIC 71 MELJAK 48 ROŽANCI 301 VELIKI BORAK 282 VRANIĆ 267 ŠILJAKOVAC 36 BEOGRAD-SURČIN BEČMEN 36 BOLJEVCI 111 DOBANOVCI 507 JAKOVO 193 PETROVČIĆ 257 PROGAR 79 SURČIN 51 GROCKA BEGALJICA 40 BOLEČ 5 BRESTOVIK 4 DRAŽANJ 128 GROCKA 4 KALUĐERICA 11 KAMENDOL 28 LEŠTANE 1 PUDARCI 87 UMČARI 488 VRCIN 88 ZAKLOPACA 5 ŽIVKOVAC 7 LAZAREVAC ARAPOVAC 89 BAROŠEVAC 34 BARZILOVICA 102 BISTRICA 150 BRAJKOVAC 184 BUROVO 12 CVETOVAC 64 DREN 128 DUDOVICA 247 JUNKOVAC 46 KRUŠEVICA 34 LAZAREVAC 20 LESKOVAC 146 LUKAVICA 54 MALI CRLJENI 35 MEDOŠEVAC 9 MIROSALJCI 236 PETKA 46 PRKOSAVA 7 Region Opština Mesto Broj goveda (živih) BEOGRAD LAZAREVAC RUDOVCI 26 SOKOLOVO 94 STEPOJEVAC 107 STRMOVO 52 STUBICA 33 TRBUŠNICA 286 VELIKI CRLJENI 165 VRBOVNO 114 VREOCI 26 ZEOKE 11 ČIBUTKOVICA 100 ŠOPIĆ 91 ŠUŠNJAR 39 ŽUPANJAC 35 MLADENOVAC AMERIC 183 BELJEVAC 91 CRKVINE 108 DUBONA 62 GRANICE 26 JAGNJILO 914 KORAĆICA 555 KOVAČEVAC 595 MALA VRBICA 46 MARKOVAC 161 MEĐULUŽJE 336 MLADENOVAC (SELO) 109 MLADENOVAC (VAROŠ) 128 PRUŽATOVAC 482 RABROVAC 1,109 RAJKOVAC 93 SENAJA 8 VELIKA IVANČA 960 VELIKA KRSNA 918 VLAŠKA 350 ŠEPŠIN 77 NOVI BEOGRAD NOVI BEOGRAD 22 OBRENOVAC BALJEVAC 117 BARIČ 28 BELO POLJE 64 BROVIĆ 354 DRAŽEVAC 434 DREN 389 GRABOVAC 1,109 JASENAK 316 KONATICE 93 KRTINSKA 915 LJUBINIC 436 MALA MOŠTANICA 38 MISLODIN 135 OBRENOVAC 19 ORAŠAC 573 PIROMAN 292 Region Opština Mesto Broj goveda (živih) BEOGRAD OBRENOVAC POLJANE 220 RATARI
    [Show full text]
  • City Express Srbija Mesta
    BROJ GRAD CENTAR Zona PONEDELJA UTORAK SREDA ČETVRTAK PETAK SUBOTA 11000 BEOGRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11000 BEOGRAD-SAVSKI VENAC 11 1 Da Da Da Da Da 11000 BEOGRAD-STARI GRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11000 BEOGRAD-VRAČAR 111 DaDaDaDaDa 11010 BEOGRAD-VOŽDOVAC 11 1 Da Da Da Da Da 11030 BEOGRAD-ČUKARICA 111 DaDaDaDaDa 11030 BEOGRAD-RAKOVICA 111 DaDaDaDaDa 11030 BEOGRAD-SAVSKI VENAC 11 1 Da Da Da Da Da 11040 BEOGRAD-SAVSKI VENAC 11 1 Da Da Da Da Da 11040 BEOGRAD-RAKOVICA 111 DaDaDaDaDa 11040 BEOGRAD-VOŽDOVAC 11 1 Da Da Da Da Da 11050 BEOGRAD-VOŽDOVAC 11 1 Da Da Da Da Da 11050 BEOGRAD-VRAČAR 111 DaDaDaDaDa 11050 BEOGRAD-ZVEZDARA 111 DaDaDaDaDa 11060 BEOGRAD-PALILULA 111 DaDaDaDaDa 11060 BEOGRAD-ZVEZDARA 111 DaDaDaDaDa 11060 SLANCI 11 1 Da Da Da Da Da 11070 BEOGRAD-NOVI BEOGRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11070 BEOGRAD-ZEMUN 11 1 Da Da Da Da Da 11073 BEOGRAD-NOVI BEOGRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11077 SURČIN 11 1 Da Da Da Da Da 11077 BEOGRAD-NOVI BEOGRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11077 BEOGRAD-ZEMUN 11 1 Da Da Da Da Da 11080 BEOGRAD-ZEMUN 11 1 Da Da Da Da Da 11090 BEOGRAD-RAKOVICA 111 DaDaDaDaDa 11090 BEOGRAD-VOŽDOVAC 11 1 Da Da Da Da Da 11103 BEOGRAD-STARI GRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11108 BEOGRAD-PALILULA 111 DaDaDaDaDa 11108 BEOGRAD-STARI GRAD 11 1 Da Da Da Da Da 11111 BEOGRAD-VRAČAR 111 DaDaDaDaDa 11118 BEOGRAD-VOŽDOVAC 11 1 Da Da Da Da Da 11118 BEOGRAD-VRAČAR 111 DaDaDaDaDa 11118 BEOGRAD-ZVEZDARA 111 DaDaDaDaDa 11120 BEOGRAD-VRAČAR 111 DaDaDaDaDa 11120 BEOGRAD-PALILULA 111 DaDaDaDaDa 11120 BEOGRAD-ZVEZDARA 111 DaDaDaDaDa 11126 BEOGRAD-ZVEZDARA 111 DaDaDaDaDa 11130
    [Show full text]
  • Obaveštenje O Beogradskim Opštinama I Ruralnim Mestima Za Koje Će Važiti Povećanje Cena Od 17.02
    Obaveštenje o beogradskim opštinama i ruralnim mestima za koje će važiti povećanje cena od 17.02. Beograd – opštine: • Čukarica • Vračar • Novi Beograd • Zemun • Palilula • Zvezdara • Rakovica • Savski venac • Voždovac Ruralna mesta: • Beograd – Petrović salaš • Novi Sad – Susek, Lug, Sviloš, Vizić, Krušedol Prnjavor, Krušedol selo, Neradin • Subotica – Lipar, Drljan, Mileševo, Panonija, Srednji salaš • Bečej – Poljanice, Bočar • Zrenjanin – Hetin, Međa, Šurjan, Banatska Dubica, Busenje, Gardinovci, Farkaždin, Belo blato, Lukino selo • Bačka Palanka – Bačko novo selo, deo Deronja, Plavna, Parage • Sombor – Apatin – Mali stapar, Romanija, Zelengora, Milčić, Nenadić, Obzir, Kozara, Rančevo, Korlatoš, Kenđija, Šebešfok, Siget, Štrbac, Baračka, Šaponje, Čičovi, Kosančić • Sremska Mitrovica – Ravnje, Banovo polje, Radenkovi, Brestač, Jamena, Sremska Rača, Ilinci, Batrovci, Bikić Do, Privina glava, Sot, Molovin, Ljuba, Stara Bingula, Šišatovac, Bešenovački Prnjavor, Mala Remeta, Jazak • Šabac – Kozarica, Kaona, Mrovska, Pejinović, Jazovik, Krnić, Poljane, Baljevac, Konatice, Suvo selo, Vlasenica, Vukičevica, Ljubinić, Trstenica, Brović • Loznica – Stave, Selanac, Rujevac, Savković, Košlje, Tornik, Orovička planina • Vršac – Markovac, Mesić, Sočica, Jablanka, Dobričevo, Dubovac, Šumarak, Stari lec, Šušara, Devojački bunar, Mali žam, Vatin, Malo Središte • Požarevac – Bliznak, Krupaja, Medveđica, Brodica, Blagojev kamen, Radenka, Bukovska, Ceremošnja, Dobra, Brnjica, Krivača • Valjevo – Miličinica, Tulari, Carina, Skadar, Vujinovača, Brezovice,
    [Show full text]
  • ZAKON O TERITORIJALNOJ ORGANIZACIJI REPUBLIKE SRBIJE ("Sl
    BUDITE NA PRAVNOJ STRANI [email protected] www.paragraf.rs Preuzeto iz elektronske pravne baze Paragraf Lex Ukoliko ovaj propis niste preuzeli sa Paragrafovog sajta ili niste sigurni da li je u pitanju važeća verzija propisa, poslednju verziju možete naći OVDE. ZAKON O TERITORIJALNOJ ORGANIZACIJI REPUBLIKE SRBIJE ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 18/2016 i 47/2018) I OSNOVNE ODREDBE Član 1 Ovim zakonom određuje se teritorija teritorijalnih jedinica i uređuju druga pitanja od značaja za teritorijalnu organizaciju Republike Srbije. Član 2 Teritorijalnu organizaciju Republike Srbije čine opštine, gradovi i grad Beograd kao teritorijalne jedinice i autonomne pokrajine kao oblik teritorijalne autonomije. Član 3 Teritoriju opštine, grada i grada Beograda čine naseljena mesta, odnosno područja katastarskih opština koja ulaze u sastav ovih jedinica lokalne samouprave. Granice jedinica lokalne samouprave utvrđene su granicama odgovarajućih katastarskih opština sa njene teritorije. Član 4 Osnivanje novih jedinica lokalne samouprave, spajanje, ukidanje i promena teritorije postojećih jedinica lokalne samouprave, uređuje se u skladu sa kriterijumima predviđenim zakonom kojim se uređuje lokalna samouprava, po prethodno održanom savetodavnom referendumu na teritoriji tih jedinica lokalne samouprave. Nazivi opština i gradova, nazivi naseljenih mesta i katastarskih opština, kao i način njihove promene, utvrđuju su ovim zakonom. II NASELJENA MESTA Član 5 Naseljeno mesto je deo teritorije opštine koje ima izgrađene objekte za stanovanje i privređivanje, osnovnu komunalnu infrastrukturu i druge objekte za zadovoljavanje potreba stanovnika koji su tu stalno nastanjeni. Član 6 Naseljeno mesto može biti u sastavu samo jedne jedinice lokalne samouprave. Na teritoriji jedinice lokalne samouprave dva ili više naseljenih mesta ne mogu imati isti naziv.
    [Show full text]
  • Pravilnik O Određivanju Područja Sa Otežanim Uslovima Rada U Poljoprivredi
    Pravilnik o određivanju područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi (“Sl. glasnik RS”, br. 29/2013) Član 1. Ovim pravilnikom određuju se područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi, za period od tri godine. Član 2. Status područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi, u skladu sa ovim pravilnikom, ima naseljeno mesto na teritoriji opštine, odnosno grada ili cela teritorija opštine, odnosno sva naseljena mesta na teritoriji opštine koja ispunjavaju bar jedan od sledećih kriterijuma, i to: 1) nalaze se na nadmorskoj visini preko 500 metara, prema podacima Republičkog geodetskog zavoda; 2) nalaze se u granicama područja nacionalnog parka određenim Zakonom o nacionalnim parkovima ( „Službeni glasnik RS”, br. 39/93, 44/93 – ispr., 53/93, 67/93, 48/94, 101/05 – dr. Zakon i 36/09 – dr. Zakon) ; 3) imaju broj zaposlenih manji od 100 na 1000 stanovnika, prema podacima koje je objavio Republički zavod za statistiku u publikaciji opštine i regioni u Republici Srbiji, 2012. Član 3. Područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi data su u Prilogu – Područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo. Član 4. Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o određivanju područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi ( „Službeni glasnik RS”, br. 3/10, 6/10 i 13/10). Član 5. Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”. Prilog PODRUČJA SA OTEŽANIM USLOVIMA RADA U POLjOPRIVREDI Red. Broj OPŠTINA/GRAD – NASELJE 1. Aleksandrovac – Bzenice Boturići Velika Vrbnica Velja Glava Vranštica Gornji Vratari Grčak Donji Vratari Jelakci Koznica Latkovac Lesenovci Leskovica Pleš Ploča Popovci Puhovac Ržanica Rogavčina Rokci Starci Strmenica 2.
    [Show full text]
  • Spisak Opština U Republici Srbiji
    Naziv i sedište Naseljeno mesto Katastarska opština 12 3 1. Ada Ada Ada Sterijino Mol Mol Obornjaèa Obornjaèa Utrine Utrine 2. Aleksandrovac Aleksandrovac Aleksandrovac Bzenice Bzenice Bobote Bobote Boturiæi Boturiæi Bratiæi Bratiæi Velika Vrbnica Velika Vrbnica Gornja Velja Glava Velja Glava Vitkovo Vitkovo Venèac Vraogrnci Vraogrnci Vranštica Vranštica Vrbnica Velika Vrbnica Garevina Garevina Gornja Zleginja Gornja Zleginja Gornje Rataje Rataje Donje Rataje Gornji Vratari Gornji Vratari Gornji Stupanj Gornji Stupanj Grèak Grèak Dašnica Dašnica Dobroljupci Dobroljupci Panjevac Donja Zleginja Donja Zleginja Donji Vratari Donji Vratari Donji Stupanj Donji Stupanj Drenèa Drenèa Jelakci Jelakci Koetin Koetin Koznica Koznica Latkovac Latkovac Laæisled Laæisled Lesenovci Lesenovci Leskovica Leskovica Ljubinci Ljubinci Mrmoš Mrmoš Novaci Novaci Parèin Parèin Pleš Pleš Ploèa Ploèa Popovci Stari Popovci Starci Puhovac Puhovac Raklja Raklja Ranica Ranica Rogavèina Rogavèina Naziv i sedište Naseljeno mesto Katastarska opština 12 3 Rokci Rokci Rudenice Rudenice Stanjevo Stanjevo Strmenica Strmenica Stubal Stubal Subotica Subotica Trac Trac Trnavci Trnavci Tuleš Tuleš Šljivovo Šljivovo 3. Aleksinac Aleksinac Aleksinac Varoš Aleksinac van varoš Aleksinaèki Rudnik Aleksinaèki Bujmir Bujmir Aleksinaèki Bankovac Bankovac Beli Breg Beli Breg Belja Belja Bobovište Bobovište Bovan Bovan Bradarac Bradarac Vakup Vakup Veliki Drenovac Veliki Drenovac Vitkovac Vitkovac Vrelo Vrelo Vræenovica Vræenovica Vukanja Vukanja Vukašinovac Vukašinovac Glogovica Glogovica
    [Show full text]
  • National Agriculture and Rural Development Strategy
    Ministry of Agriculture and Environmental Protection Republic of Serbia REPUBLIC OF SERBIA IPARD PROGRAMME FOR 2014-2020 Belgrade revised version by 1 December 2014 1 List of Abbreviations AI - Artificial Insemination APSFR - Areas with Potential Significant Flood Risk APV - The Autonomous Province of Vojvodina ASRoS - Agricultural Strategy of the Republic of Serbia AWU - Annual work unit CAO - Competent Accrediting Officer CAP - Common Agricultural Policy CARDS - Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation CAS - Country Assistance Strategy CBC - Cross border cooperation CEFTA - Central European Free Trade Agreement CGAP - Code of Good Agricultural Practices CHP - Combined Heat and Power CSF - Classical swine fever CSP - Country Strategy Paper DAP - Directorate for Agrarian Payment DNRL - Directorate for National Reference Laboratories DREPR - Danube River Enterprise Pollution Reduction DTD - Dunav-Tisa-Dunav Channel EAR - European Agency for Reconstruction EC - European Commission EEC - European Economic Community EU - European Union EUROP grid - Method of carcass classification F&V - Fruits and Vegetables FADN - Farm Accountancy Data Network FAO - Food and Agriculture Organization FAVS - Area of forest available for wood supply FOWL - Average size of private holding FVO - Food Veterinary Office FWA - Framework Agreement FWC - Framework Contract GAEC - Good agriculture and environmental condition GAP - Gross Agricultural Production GDP - Gross Domestic Product GEF - Global Environment Facility GEF - Global
    [Show full text]
  • O Izmenama I Dopunama Zakona O Teritorijalnoj Organizaciji Republike Srbije
    P R E D L O G ZAKON O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O TERITORIJALNOJ ORGANIZACIJI REPUBLIKE SRBIJE Član 1. U Zakonu o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije („Službeni glasnik RS“, broj 129/07) u članu 16, kojim se utvrđuju opštine u Republici Srbiji, u tabeli, brišu se tačka 36. Vršac sa naseljenim mestima i katastarskim opštinama, tačka 62. Kikinda sa naseljenim mestima i katastarskim opštinama i tačka 108. Pirot sa naseljenim mestima i katastarskim opštinama. Član 2. U članu 20, kojim se utvrđuju gradovi u Republici Srbiji, u tabeli, posle tačke 2. dodaje se tačka 2a, koja glasi: „2a Vršac Vatin Vatin Veliko Središte Veliko Središte Vlajkovac Vlajkovac Vojvodinci Vojvodinci Vršac Vršac Vršački Ritovi Gudurica Gudurica Zagajica Zagajica Izbište Izbište Jablanka Jablanka Kuštilj Kuštilj Mali Žam Mali Žam Malo Središte Malo Središte Markovac Markovac Mesić Mesić Orešac Orešac Pavliš Pavliš Parta Parta Potporanj Potporanj 2 Ritiševo Ritiševo Sočica Sočica I Sočica II Straža Straža Uljma Uljma Šušara Šušara“ Posle tačke 5. dodaje se tačka 5a, koja glasi: „5a Kikinda Banatska Topola Banatska Topola Banatsko Banatsko Veliko Selo Veliko Selo Bašaid Bašaid Iđoš Iđoš Kikinda Kikinda Mokrin Mokrin Nakovo Nakovo Novi Kozarci Novi Kozarci Rusko Selo Rusko Selo Sajan Sajan“ Posle tačke 14. dodaje se tačka 14a, koja glasi: „14a Pirot Bazovik Bazovik Barje Čiflik Barje Čiflik Basara Basara Bela Bela Berilovac Berilovac Berovica Berovica Blato Blato Brlog Brlog Velika Lukanja Velika Lukanja 3 Veliki Jovanovac Veliki Jovanovac Veliki Suvodol Veliki
    [Show full text]
  • Tax Incentives in Serbia
    Tax Incentives in Serbia Published by Serbian Investment and Export Promotion Agency Terazije 23, 7th Floor 11000 Belgrade Phone + 381 11 32 48 040 Fax + 381 11 32 48 227 E-mail [email protected] www.siepa.sr.gov.yu Reviewed by PriceWaterhouseCoopers Copy right © April 2002 by SIEPA TAX INCENTIVES SUMMARY There are many tax incentives in Serbia with the prime goal of encouraging investment, speeding the development of underdeveloped regions and facilitating employment opportunities. The available tax incentives are: 1. Carrying forward of losses. 2. Accelerated amortisation of certain fixed assets. 3. Tax exemptions: for concessions; for employment of disabled persons; for non-profit entities (if the difference between revenues and expenses does not exceed YUD 300.000). 4. Tax credits: for Serbian company’s profit in a branch located in an underdeveloped regions of Serbia; for investment in fixed assets (tax reduction can be 10% of the investment but not to exceed 50% of the tax due); for investment in fixed assets in small companies; for the employment of new employees on permanent employment contract (the tax reduction is 40% of gross salary). The Corporate Profit Tax Act sets a uniform tax rate of 20% – a favourable rate for the region. Below is a brief overview of the existing tax incentives in Serbia. 1. CARRYING FORWARD OF LOSSES Losses generated from businesses, financial and non-business transactions, excluding capital losses, can be carried forward for up to five subsequent tax periods to offset future taxable income. This relief does not cease if a company status changes (e.g.
    [Show full text]