Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Dla Powiatu Kwidzy Ńskiego Na Lata 2012-2015 Z Uwzgl Ędnieniem Lat 2016-2019

AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KWIDZY ŃSKIEGO NA LATA 2012-2015 Z UWZGL ĘDNIENIEM LAT 2016-2019

Warszawa, 2012

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały nr XXI/159/2012 Rady Powiatu Kwidzy ńskiego z dnia 24 wrze śnia 2012 r.

AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KWIDZY ŃSKIEGO NA LATA 2012-2015 Z UWZGL ĘDNIENIEM LAT 2016-2019

Warszawa 2012

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Spis tre ści

1. Wprowadzenie ______9 2. Metodyka wykonania Aktualizacji Programu... ______10 3. Podstawowe zało Ŝenia dla opracowania Aktualizacji Programu... wynikaj ące z uregulowa ń prawnych i dokumentów strategicznych ______11 3.1 Uwarunkowania zewn ętrzne opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019 ______11 3.2 Uwarunkowania wewn ętrzne opracowania Aktualizacji Programu.. wynikaj ące z istniej ących dokumentów i opracowa ń dla powiatu ______12 4. Charakterystyka powiatu kwidzy ńskiego ______14 5. Diagnoza stanu aktualnego środowiska powiatu w poszczególnych jego komponentach wraz ze wskazaniem obszarów problemowych______17 5.1 Wody powierzchniowe i podziemne ______17 5.2 Powietrze atmosferyczne ______20 5.3 Hałas ______21 5.4 Promieniowanie elektromagnetyczne______22 5.5 Powa Ŝne awarie i zagro Ŝenia naturalne______25 5.6 Przyroda i krajobraz ______27 5.7 Gleby i powierzchnia terenu ______29 5.8 Zasoby kopalin ______31 5.9 Gospodarowanie odpadami______33 6. Zało Ŝenia ochrony środowiska dla powiatu kwidzy ńskiego do 2019 roku______36 7. Cele i zadania w zakresie ochrony środowiska w horyzontach czasowych krótkookresowych (2012-2015) i długookresowych (2016-2019) ______38 7.1 Ochrona zasobów naturalnych ______38 7.1.1 Ochrona przyrody ______38 7.1.2 Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów ______39 7.1.3 Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi ______39 7.1.4 Ochrona powierzchni ziemi______41 7.1.5 Gospodarowanie zasobami geologicznymi ______41 7.2 Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego______42 7.2.1 Środowisko a zdrowie ______42 7.2.2 Jako ść powietrza ______43 7.2.3 Ochrona wód ______44 7.2.4 Ochrona przed hałasem i oddziaływanie hałasu ______46 7.2.5 Oddziaływanie pól elektromagnetycznych ______46 7.2.6 Gospodarka odpadami______47 7.3 Edukacja ekologiczna ______49 7.4 Działania systemowe ______51 7.4.1 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska ______51 7.4.2 Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym ______52 7.4.3 Turystyka i rekreacja______52 7.4.4 Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska ______53

5 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

8. Harmonogram realizacji zada ń inwestycyjnych i pozainwestycyjnych wraz z aspektami finansowymi realizacji Aktualizacji Programu______55 9. Sposób wdra Ŝania, kontroli i dokumentowania realizacji Aktualizacji Programu… ______76 10. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym ______78 Literatura i materiały źródłowe ______81 Spis tabel______84 Spis zał ączników______84

6 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Wykaz skrótów:

BDL - Bank Danych Lokalnych GZWP - Główny Zbiornik Wód Podziemnych GUS - Główny Urz ąd Statystyczny NFO ŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej P4 Sp. z o.o. - Operator sieci telefonii komórkowej Play PEM - pola elektromagnetyczne PWiK Sp. z o.o. - Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji Sp. z o.o. PPIS - Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny PSSE - Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kwidzynie PTC Sp. z o.o. - Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. RDO Ś - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RPO WP - Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2007 -2013 UKE - Urz ąd Komunikacji Elektronicznej WFO ŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIO Ś - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WSO - Wojewódzki System Odpadowy ZUO Sp. z o.o. - Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Sp. z .o.o. w Gilwie Małej ZMiUWWP - Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych Województwa Pomorskiego ZZO - Zakład Zagospodarowania Odpadów

7 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

8 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

1. Wprowadzenie

Zintensyfikowane d ąŜ enie człowieka do wielopłaszczyznowej poprawy standardów jako ści Ŝycia doprowadziło na przestrzeni ostatnich kilkudziesi ęciu lat do degradacji i wyczerpania si ę wielu zasobów środowiskowych. W efekcie, oczekiwany i po Ŝą dany post ęp techniczny i technologiczny okupiony został globalnym pogorszeniem si ę stanu poszczególnych komponentów środowiska naturalnego, a tym samym przyczynił si ę do kumulacji po średnich i bezpo średnich niekorzystnych oddziaływa ń na zdrowie i Ŝycie ludzi. W chwili obecnej konsekwencj ą zaistniałego stanu rzeczy jest podejmowanie szeregu inicjatyw – zarówno na szczeblu lokalnym jak i mi ędzynarodowym, które uwarunkuj ą dalszy przebieg rozwoju cywilizacyjnego w sposób uwzgl ędniaj ący równowag ę pomi ędzy aspektami środowiskowymi, naukowymi i ekonomicznymi. Na stra Ŝy gwaranta ich skuteczno ści stoi zło Ŝony system mi ędzynarodowych i ogólnokrajowych aktów prawnych oraz dokumentów strategicznych, które wytyczaj ą zasi ęg i potencjalnie mo Ŝliwe kierunki oddziaływa ń w sferze społecznej i gospodarczej a tak Ŝe sankcjonuj ą narz ędzia, jakimi mog ą posługiwa ć si ę władze lokalne w celu osi ągni ęcia okre ślonych celów ekologicznych.

Jednym z takich narz ędzi przewidzianych dla organów administracji samorządowej jest powiatowy program ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r., Nr 25 poz. 150 z pó źn. zm.) w art. 17 obliguje organ wykonawczy powiatu do sporz ądzenia i uchwalenia programu ochrony środowiska obejmuj ącego okres czterech lat oraz uwzgl ędniaj ącego działania na kolejne cztery lata. Ustawa ta w sposób bezpo średni wyznacza przestrze ń prawn ą dla programów ochrony środowiska, zobowi ązuj ąc organy opracowuj ące do zachowania spójno ści pomi ędzy dokumentami tego rodzaju opracowywanymi dla poszczególnych szczebli administracji i nakłada ramy dotycz ące całokształtu ich działa ń, maj ących na celu wła ściwe wykorzystanie, ochron ę oraz odnawianie zasobów i składników środowiska naturalnego. W świetle ustawy zakres i tre ść programów ochrony środowiska powinna odzwierciedla ć zagadnienia uj ęte w Polityce ekologicznej pa ństwa i zapewnia ć realizacj ę przyj ętych w niej zało Ŝeń.

Pierwszy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2004-2010 został uchwalony przez Rad ę Powiatu Kwidzy ńskiego w dniu 29 grudnia 2003 roku (Uchwała Nr XVII/103/2003). Dokument ten został zaktualizowany w 2007 roku (Uchwała nr 82/2007 Zarz ądu Powiatu Kwidzy ńskiego z dnia 25 pa ździernika 2007 r.). W minionych latach zaktualizowany Program Ochrony Środowiska... stanowił podstawowy instrument polityki ekologicznej powiatu. Obecnie, zgodnie z wymogami art. 17. ustawy Prawo ochrony środowiska oraz w wyniku zmian legislacyjnych i dokumentów strategicznych w zakresie ochrony środowiska, zapisy obowi ązuj ącego dokumentu programowego zostały zaktualizowane.

Niniejsz ą Aktualizacj ę Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019 (zwana dalej Aktualizacj ą Programu lub Programem ), nale Ŝy traktowa ć jako narz ędzie do realizacji przyj ętych na szczeblu lokalnym zało Ŝeń, celów i działa ń Polityki ekologicznej.. . W takim uj ęciu Program... mo Ŝe by ć wykorzystywany jako zintegrowany instrument kreowania strategicznych rozwi ąza ń w obszarze inwestycji i przedsi ęwzi ęć oddziałuj ących na środowisko, jak równie Ŝ mo Ŝe stanowi ć podstaw ę do tworzenia programów operacyjnych i współpracy z innymi jednostkami administracyjnymi i podmiotami gospodarczymi. I pomimo, Ŝe sam Program... nie jest dokumentem stanowi ącym, ingeruj ącym w uprawnienia poszczególnych jednostek administracji samorz ądowej oraz podmiotów u Ŝytkuj ących środowisko, to nale Ŝy jednak dąŜ yć, aby poszczególne jego wytyczne i postanowienia były respektowane i realizowane w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska.

W tym celu organy odpowiedzialne za realizacj ę niniejszego dokumentu powinny w pierwszej kolejno ści skupi ć si ę na wdro Ŝeniu działa ń inwestycyjnych dotycz ących poprawy stanu środowiska. Inicjatywy te umo Ŝliwi ą skuteczne wdra Ŝanie zasad zrównowa Ŝonego rozwoju a docelowo w przyszło ści wpłyn ą tak Ŝe na ułatwienie procesów decyzyjnych dotycz ących sposobu i zakresu korzystania ze środowiska. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Podstaw ą wykonania Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019 była umowa Nr WO.39.2011 z dnia 22 grudnia 2011 roku zawarta pomi ędzy Powiatem Kwidzy ńskim a Pa ństwowym Instytutem Geologicznym – Pa ństwowym Instytutem Badawczym w Warszawie, realizowana przez zespół autorski w składzie: dr Joanna Fajfer, mgr Paulina Kostrz-Sikora.

2. Metodyka wykonania Aktualizacji Programu...

Prace nad niniejsz ą Aktualizacj ą Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego... realizowane były w sposób etapowy, zapewniaj ący kontrol ę nad kompleksowym zakresem rzeczowym przygotowywanego dokumentu. Punktem wyj ścia dla ka Ŝdego kolejnego etapu było zako ńczenie prac etapu poprzedzaj ącego w sposób umo Ŝliwiaj ący ich merytoryczne wykorzystanie w opracowaniu. Przebieg prac przedstawiał si ę nast ępuj ąco:

1. Przyj ęcie zało Ŝeń ogólnych – opracowanie wst ępnych zało Ŝeń zakresu merytorycznego projektowanego dokumentu, okre ślenie roku bazowego dla oceny stanu poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego i infrastruktury techniczno – in Ŝynieryjnej;

2. Gromadzenie i weryfikacja materiałów – analiza opracowa ń i publikacji z zakresu ochrony środowiska, w tym aktów prawnych i dokumentów strategicznych maj ących znaczenie dla obszaru charakteryzowanej jednostki administracyjnej, ankietyzacja organów administracji samorz ądowej i innych podmiotów posiadaj ących informacje o stanie poszczególnych komponentów środowiska;

3. Przedstawienie uwarunkowa ń realizacyjnych Programu... w zakresie rozwi ąza ń prawnych (zarówno na szczeblu pa ństwowym jak i lokalnym) oraz strategiczno – organizacyjnych wynikaj ących z dokumentów sektorowych;

4. Analiza i ocena stanu poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego powiatu kwidzy ńskiego, w tym wskazanie obszarów problematycznych, wymagaj ących przedsi ęwzi ęcia szczególnych środków zaradczych;

5. Okre ślenie zało Ŝeń polityki ekologicznej powiatu, w tym sformułowanie celu nadrz ędnego, celów strategicznych, celów długo- i krótkoterminowych oraz kierunków działa ń dla poszczególnych segmentów środowiska wraz z opracowaniem harmonogramu rzeczowo – finansowego;

6. Przedstawienie zagadnie ń zwi ązanych z zarz ądzeniem Programem ... i monitorowaniem efektów jego wdra Ŝania

7. Opracowanie Prognozy oddziaływania projektu Programu…

Jako punkt odniesienia przyj ęto aktualny stan środowiska oraz stan infrastruktury techniczno - in Ŝynieryjnej na dzie ń 31.12.2010 r., przy czym w uzasadnionych sytuacjach posługiwano si ę równie Ŝ nowszymi danymi. W przypadku braku danych za rok 2010 odnoszono si ę do ostatnich dost ępnych informacji.

10 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Sanitarno-Epidemiologiczn ą w Kwidzynie, Powi śla ńsk ą Regionaln ą Agencj ę Zarz ądzania Energi ą w Kwidzynie, Nadle śnictwo Kwidzyn, Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych Województwa Pomorskiego – Terenowy Oddział w Kwidzynie, a tak Ŝe prace instytutów i placówek naukowo – badawczych z zakresu ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami, jak równie Ŝ dost ępna literatura fachowa.

3. Podstawowe zało Ŝenia dla opracowania Aktualizacji Programu... wynikaj ące z uregulowa ń prawnych i dokumentów strategicznych

Aktualizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019” została opracowana zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawa oraz w oparciu o zało Ŝenia wynikaj ące z dokumentów strategicznych z zakresu ochrony środowiska, które zostały opracowane na szczeblu krajowym, wojewódzkim i powiatowym.

Zasady zrównowa Ŝonego rozwoju wymuszaj ą zachowanie kompleksowego, a zarazem sektorowego podej ścia do zagadnie ń i działa ń dotycz ących ochrony środowiska nie tylko na terenie samego powiatu, poniewa Ŝ powiat nie jest układem zamkni ętym. Poszczególne elementy środowiska zachowuj ą ci ągło ść bez wzgl ędu na granice terytorialne. Dlatego te Ŝ, konieczne jest przyjęcie zało Ŝeń i działa ń priorytetowych wynikaj ących z programów, planów i strategii zewn ętrznych wy Ŝszego rz ędu, umo Ŝliwiaj ących szersze spojrzenie na poszczególne dziedziny ochrony środowiska.

3.1 Uwarunkowania zewn ętrzne opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Główne uwarunkowania zewn ętrzne dla powiatu kwidzy ńskiego w zakresie ochrony środowiska wynikaj ą z nast ępuj ących aktów prawnych: − Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz.150 z pó źn. zm.); − Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., Nr 151, poz. 1220 z pó źn. zm.); − Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r., Nr 121, poz.1266 z pó źn. zm.); − Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r . o lasach ( tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 12, poz.59); − Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., Nr 0, poz. 145); − Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 163, poz.981); − Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków ( tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r., Nr 123, poz. 858 z pó źn. zm.); − Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r., Nr 185, poz.1243 z pó źn. zm.), − Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity: Zał ącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 17 lutego 2012 r. Dz. U. z 2012 r., Nr 0, poz.391. oraz dokumentów strategicznych: − Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2009 - 2012 z perspektyw ą do 2016 roku , − Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, − Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku, − Narodowa Strategia Spójno ści 2007-2013, − Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych,

11 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

− Krajowa strategia ochrony i zrównowa Ŝonego u Ŝytkowania ró Ŝnorodno ści biologicznej oraz program działa ń na lata 2007 – 2013, − Program Wodno-Środowiskowy Kraju, − Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego, − Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013, − Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego, − Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy 2011 – 2014 wraz z Aktualizacją, − Program rozwoju elektroenergetyki z uwzgl ędnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025, − Studium Mo Ŝliwo ści Rozwoju Energetyki Wiatrowej w Województwie Pomorskim, − Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego, − Zmiany programu małej retencji województwa pomorskiego do roku 2015, − Mapa potencjału społeczno-ekonomicznego gmin Województwa Pomorskiego – Raport metodologiczny i analityczny.

3.2 Uwarunkowania wewn ętrzne opracowania Aktualizacji Programu… wynikające z istniej ących dokumentów i opracowa ń dla powiatu

Uwarunkowania wewn ętrzne dla Programu … zostały zapisane w dokumentach strategicznych z zakresu ochrony środowiska obejmuj ących obszar powiatu kwidzy ńskiego: − Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Kwidzy ńskiego, − Ocena zapotrzebowania na energi ę oraz potencjału jego zaspokojenia ze szczególnym uwzgl ędnieniem odnawialnych źródeł energii w latach 2010 -2020, − Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru pi ęciu gmin: Kwidzyn, Ryjewo, Gardeja, Sadlinki, Prabuty.

Charakterystyk ę najwa Ŝniejszych zagadnie ń kształtuj ących rozwój powiatu wynikaj ących z wymienionych dokumentów przedstawiono poni Ŝej.

Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Kwidzy ńskiego

W Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Kwidzy ńskiego sformułowano misj ę rozwoju: „Społeczno ść współpracuj ąca na rzecz poprawy Ŝycia w powiecie, buduj ąca zdolno ść do trwałej konkurencji zewn ętrznej” , która w sposób ogólny okre śla przyszły charakter powiatu kwidzy ńskiego.

Dla realizacji misji rozwoju powiatu wyznaczono priorytety, cele strategiczne i kierunki działa ń w nast ępuj ących obszarach: − Gospodarka, − Przestrze ń, − Ekologia, − Społeczno ść , − Infrastruktura.

W obszarze Ekologia, priorytet został sformułowany jako: „Poprawa stanu środowiska w celu polepszenia warunków Ŝycia mieszka ńców” , natomiast cel strategiczny to: Poprawa stanu środowiska.

Na realizacj ę zarówno priorytetu jak i celu składaj ą si ę działania okre ślone nast ępuj ąco: − Promocja wykorzystania energii odnawialnej

12 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

− Wspieranie gospodarki odpadami − Ograniczanie negatywnych oddziaływa ń na środowisko, w tym na wody podziemne i powierzchniowe, a tak Ŝe na powietrze atmosferyczne i powierzchni ę ziemi − Wspieranie aktywnych form edukacji ekologicznej.

Ocena zapotrzebowania na energi ę oraz potencjału jego zaspokojenia ze szczególnym uwzgl ędnieniem odnawialnych źródeł energii w latach 2010 -2020

W „Ocenie...” zawarto analiz ę stanu istniej ącego (dla roku bazowego 2009 i 2010) w zakresie energetycznego zapotrzebowania czterech powiatów obj ętych działaniem Powi śla ńskiej Regionalnej Agencji Zarz ądzania Energi ą, tj. powiatu kwidzy ńskiego, sztumskiego, malborskiego i iławskiego. W oparciu o przeprowadzon ą analiz ę przedstawiono ocen ę energetyczn ą zapotrzebowania powiatów w podziale rodzajowym źródeł i odbiorców energii oraz terytorialnym w perspektywie 10-letniej w latach 2010-2020 z uwzgl ędnieniem: zapotrzebowania na energi ę (elektryczn ą, ciepln ą oraz paliwa gazowe) w roku 2020, identyfikacji zasobów energii odnawialnej oraz mo Ŝliwo ści energetycznego wykorzystania potencjału OZE.

W powiecie kwidzy ńskim, w bilansie na całkowite zapotrzebowanie na energi ę - 67% energii stanowi zapotrzebowanie na energi ę ciepln ą a 21% - energia elektryczna. Wzrost zapotrzebowania na energi ę jest widoczny w zapotrzebowaniu na energi ę elektryczn ą oraz transport. Natomiast w przypadku odnawialnych źródeł energii na terenie powiatu kwidzy ńskiego najwi ększy potencjał posiada biomasa (uprawy energetyczne: topola i wierzba, słoma i odpady drzewne). Planuje si ę wykorzysta ć w mniejszym stopniu energi ę wiatrow ą i słoneczn ą. Obecnie powiat kwidzy ński nie posiada Ŝadnej farmy wiatrowej, natomiast przewiduje si ę budow ę 5 farm (Gardeja, Prabuty oraz 3 farmy w gminie Kwidzyn). Równie Ŝ przewiduje si ę wzrost zainteresowania instalowaniem kolektorów słonecznych w powiecie. Natomiast nie planuje si ę wzrostu ilo ści energii elektrycznej w wyniku budowy kolejnych elektrowni wodnych w powiecie (obecnie funkcjonuje 7), gdy Ŝ potencjał rzeki Liwy jest niewystarczaj ący. Równie Ŝ zasoby wód geotermalnych na terenie Prabut nie stanowi ą podstawy do wykorzystania ich jako źródła dla celów ciepłownictwa. Ogółem w opracowaniu okre ślono udział OZE w zapotrzebowaniu na energi ę na terenie powiatu na poziomie 32,9% w roku 2020, co wskazuje na wzrost w stosunku do roku 2009 (27,56%).

Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru pi ęciu gmin: Kwidzyn, Ryjewo, Gardeja, Sadlinki, Prabuty

W Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru pi ęciu gmin: Kwidzyn, Ryjewo, Gardeja, Sadlinki, Prabuty sformułowano wizj ę rozwoju: „Powi śle miejscem przyjaznym ludziom i przyrodzie, gdzie aktywni mieszka ńcy działaj ą na rzecz zrównowa Ŝonego rozwoju wsi, korzystaj ąc z dziedzictwa kulturowego”.

Dla realizacji wizji rozwoju gmin wyznaczono cele ogólne i szczegółowe oraz przedsi ęwzi ęcia dla poszczególnych celów i kierunków działa ń, które przedstawiono poni Ŝej.

Cel ogólny I: Aktywizacja mieszka ńców Cele szczegółowe : I.1. Podniesienie wiedzy i umiej ętno ści mieszka ńców I.2. Zwi ększenie samoorganizacji mieszka ńców I.3. Wzrost działa ń integruj ących mieszka ńców Przedsi ęwzi ęcia: I.1.1. Rozwój umiej ętno ści i kompetencji mieszka ńców I.1.2. Zwi ększenie mo Ŝliwo ści samodzielnego rozwoju mieszka ńców – wyrównanie szans I.2.1. Rozwój kadrowy i organizacyjny funkcjonowania organizacji pozarz ądowych I.3.1. Rozwój oferty sp ędzania wolnego czasu Cel ogólny II: Rozwój turystyki w oparciu o walory przyrodnicze i kulturowe Cele szczegółowe : II.1. Rozbudowa infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej i sportowej

13 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

II.2. Poprawa stanu technicznego zabytków i obiektów dziedzictwa kulturowego II.3. Aktywna promocja walorów przyrodniczo-kulturowych oraz oferty turystycznej Przedsi ęwzi ęcia: II.1.1. Spójna i atrakcyjna oferta turystyczna II.2.1. Zabytki i miejsca historyczne wa Ŝnym czynnikiem rozwoju turystycznego II.3.1. Znana marka turystyczna obszaru PLGD Cel ogólny III: Ró Ŝnicowanie działalno ści gospodarczej w oparciu o produkty lokalne i tradycyjne rzemiosło Cele szczegółowe: III.1. Wzrost dochodów gospodarstw rolnych III.2. Wzrost poziomu kwalifikacji rolników i przedsi ębiorców w zakresie prowadzonej działalno ści i korzystania z pomocy zewn ętrznej III.3. Rozwój przedsi ębiorczo ści pozarolniczej Przedsi ęwzi ęcia: III.1.1. Tradycyjne i ekologiczne produkty lokalne III.2.1. Lokalny system wsparcia kwalifikacji rolników i producentów III.3.1. Powrót do tradycji – promocja rzemiosła, rękodzielnictwa i gin ących zawodów Cel ogólny IV: Zachowanie dziedzictwa przyrodniczego Cele szczegółowe : IV.1. Podnoszenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców IV.2. Zwi ększanie udziału odnawialnych źródeł energii Przedsi ęwzi ęcia: IV.1.1. Społeczno ść przyjazna środowisku IV.2.1. Energia w zgodzie z natur ą

4. Charakterystyka powiatu kwidzy ńskiego

Powiat kwidzy ński poło Ŝony jest w południowo – wschodniej cz ęś ci województwa pomorskiego. Powiat tworz ą cztery gminy wiejskie (Gardeja, Sadlinki, Ryjewo, Kwidzyn), gmina wiejsko-miejska Prabuty oraz gmina miejska Kwidzyn. Na powierzchni 835 km 2, mieszkaj ą 82 042 osoby, w tym na terenach wiejskich: 35 173, a na terenach miejskich: 46 869 osób (Bank Danych Lokalnych, GUS). Najwi ększymi pod wzgl ędem ilo ści mieszka ńców jednostkami administracyjnymi s ą miasto Kwidzyn (38 296 osób) oraz miasto i gmina Prabuty (13 159 osób). Z analizy danych GUS wynika, Ŝe ilo ść mieszka ńców w powiecie wzrasta, co zwi ązane jest z dodatnim przyrostem naturalnym (w 2010 r. wska źnik ten wynosił 3,0). Średnia g ęsto ść zaludnienia wynosi 98 osób/km 2. Analiza struktury społecze ństwa w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym wykazała, Ŝe w wieku produkcyjnym w 2010 roku znajdowało si ę ponad 65% mieszka ńców powiatu.

Powiat kwidzy ński jest obszarem typowo rolniczym – najwi ększy udział w strukturze zagospodarowania terenu zajmuj ą u Ŝytki rolne. Stanowi ą one 60,9% (tj. 50815,1 ha, w tym: grunty orne – 39 784,4 ha) całego obszaru powiatu. Kolejn ą pod wzgl ędem zajmowanej powierzchni form ą zagospodarowania terenu s ą grunty le śne - 22,9%. Tereny zabudowane (w tym tereny mieszkaniowe i przemysłowe) obejmuj ą swoim zasi ęgiem 6,6% powierzchni powiatu, natomiast grunty pod wodami – 4,6%. NieuŜytki stanowi ą 2,2% a inne grunty – 2,8% obszaru powiatu (wg informacji www.infoeko.pomorskie.pl).

Na terenach rolnych dominuje uprawa zbó Ŝ, a nast ępnie rzepaku ozimego i buraka cukrowego oraz warzyw i ziemniaków. Z „Informacji dla społecze ństwa o Zrównowa Ŝonym Rozwoju i Stanie Środowiska Województwa Pomorskiego” (www.infoeko.pomorskie.pl ) wynika, Ŝe na terenie powiatu istnieje 2 057 gospodarstw rolnych. W strukturze gospodarstw, liczebnie i powierzchniowo, dominuj ą gospodarstwa o powierzchni mieszcz ącej si ę w przedziale 1 – 10 ha hektarów – stanowi ą one 66,16% ogólnej liczby wszystkich gospodarstw. Najmniej liczebn ą grup ą s ą gospodarstwa, których

14 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

powierzchnia jest wi ększa ni Ŝ 200 ha. Jest ich 24. Ponadto prowadzone s ą plantacje ro ślin energetycznych (wierzby i topoli energetycznej). Ogólna powierzchnia upraw wynosi: 342,74 ha, w tym wierzby 189,7 ha a topoli 153 ha. Plantacje prowadzone s ą w wi ększo ści przez rolników indywidualnych oraz Kwidzy ński Park Przemysłowo-Technologiczny (plantacja do świadczalna), Uniwersytet Warmi ńsko-Mazurski w Olsztynie i EkoEnergi ę Sp. z o.o., a tak Ŝe International Paper Kwidzyn Sp. z o. o.

Z informacji zawartych w Banku Danych Lokalnych GUS wynika, Ŝe wg stanu na dzie ń 31.12.2010 roku, na terenie powiatu funkcjonowało 7 914 podmiotów gospodarki narodowej, w tym 360 podmiotów stanowi sektor publiczny, natomiast 7 554 sektor prywatny. Ponadto zarejestrowanych jest 5 934 osób fizycznych prowadzących działalno ść gospodarcz ą. Najwi ększ ą grup ę reprezentuje bran Ŝa: handel, budownictwo oraz transport i gospodarka magazynowa, nast ępnie przetwórstwo przemysłowe, obsługa nieruchomo ści oraz działalno ść naukowo-techniczna.

Stopie ń zaopatrzenia terenu powiatu w wod ę uznaje si ę za dobry. Z wodoci ągów korzysta obecnie (wg PSSE w Kwidzynie) około 98% mieszka ńców - stan na koniec 31.12.2010 r. Długo ść sieci wodoci ągowej na koniec 2010 r. (wg Bank Danych Lokalnych) wynosiła 830,1 km. Zu Ŝycie wody na jednego mieszka ńca wynosiło 28,9 m 3, a na jednego odbiorc ę - 31,2 m 3. Natomiast wg danych uzyskanych z gmin i PWiK miasto Kwidzyn posiada 1840,0 km sieci magistralnej, a rozdzielczej 102,8 km (100% mieszka ńców korzysta z wodoci ągu). W gminie Kwidzyn jest 164,8 km sieci wodoci ągowej rozdzielczej, a z wodoci ągu korzysta 99,4 % mieszka ńców. W gminie Sadlinki funkcjonuje 920 km sieci wodoci ągowej z której korzysta 920 budynków, a w gminie Ryjewo: 91,7 km sieci. Z wodoci ągu korzysta - 5650 osób, co stanowi 97% mieszka ńców gminy. W Prabutach z sieci wodoci ągowej o długo ści 183 km (i przył ączy w ilo ści 1 781) korzysta 98% mieszka ńców (tj. 13 200 osób).

Natomiast jako ść dostarczanej wody nie jest zadawalaj ąca. Wg bada ń przeprowadzonych przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Kwidzynie w 2010 r. stwierdzono, Ŝe na 19 funkcjonuj ących wodoci ągów zbiorowego zaopatrzenia w wod ę, 10 dostarczało wod ę o jako ści nie w pełni zgodnej z wymaganiami. Dostarczana woda nie spełniała wymaga ń pod wzgl ędem parametrów fizykochemicznych tj. zawarto ści manganu (wodoci ągi: Licze, Prabuty, Sta ńkowo, Gardeja, Cygany, Wandowo, Jaromierz); zawarto ści Ŝelaza: (wodoci ągi: Sta ńkowo, Gardeja, Cygany i Jaromierz); m ętno ści (wodoci ągi: Sta ńkowo, Gardeja, Cygany, Rozajny Wlk. i Jaromierz); barwy (wodoci ągi: Sta ńkowo, Glina i Jaromierz); utlenialno ści (wodoci ągi: Sta ńkowo i przy szpitalu specjalistycznym w Prabutach); jonu amonowego (wodoci ąg w Prabutach) oraz boru (wodoci ąg w Glinie ).

Wg Banku Danych Lokalnych GUS, w 2010 r. długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu kwidzy ńskiego wynosiła 319,5 km, natomiast ilo ść poł ącze ń prowadz ących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania – 5 490 sztuk. Ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej wynosiła 56 403 osoby (tj. 68,7% ogółu mieszka ńców), w tym na terenie miast powiatu – 42 968 osób (tj. 91,7% mieszka ńców miast), natomiast na terenach wiejskich – 38,2% mieszka ńców (co stanowi 14 629 osób zamieszkuj ących tereny wiejskie powiatu). Wska źnik kanalizacyjnej sieci rozdzielczej na 100 km 2 wyniósł 39,3 km. Sieci ą kanalizacyjn ą odprowadzono w 2010 r. 2 991 dam 3 ścieków.

Na terenie powiatu funkcjonuje 16 oczyszczalni ścieków w tym 15 komunalnych oczyszczalni ścieków (14 oczyszczalni biologicznych i 1 z podwy Ŝszonym oczyszczaniem biogenów) oraz

15 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

biologiczno-mechaniczna oczyszczalnia zakładowa International Paper Kwidzyn Sp. z o. o. (przyjmuj ąca równie Ŝ ścieki komunalne). Ł ączna przepustowo ść komunalnych oczyszczalni biologicznych wynosiła w 2010 r. - 1 928 m 3/dob ę, a oczyszczalni z podwy Ŝszonym oczyszczaniem biogenów 2 000 m 3/dob ę. Natomiast przepustowo ść oczyszczalni zakładowej wynosiła 163 200 m3/dob ę. Łączna ilo ść ścieków poddana biologicznemu oczyszczaniu na oczyszczalniach w 2010 r. wyniosła 2 743 dam3, natomiast na oczyszczalni zakładowej 34 782 dam 3 (Bank Danych Lokalnych, GUS). Ponadto na terenie powiatu, w miejscowo ściach o du Ŝym rozproszeniu budownictwa indywidualnego, funkcjonuj ą przydomowe oczyszczalnie ścieków (gmina Kwidzyn, miasto i gmina Prabuty, Ryjewo, Sadlinki, miasto Kwidzyn).

Na terenie powiatu struktura zaopatrzenia w ciepło jest zró Ŝnicowana. Głównym źródłem zaopatrzenia w ciepło, na terenach wiejskich (Sadlinki, Gardeja, Ryjewo, Prabuty), s ą indywidualne piece w ęglowe, a tak Ŝe piece na olej oraz drewno lub inn ą biomas ę. Równie Ŝ w niewielkim stopniu wykorzystywane są kolektory słoneczne i pompy ciepła. Wg informacji zawartych w opracowaniu: „Ocena zapotrzebowania na energi ę oraz potencjału jego zaspokojenia ze szczególnym uwzgl ędnieniem odnawialnych źródeł energii w latach 2010-2020” , stwierdzono, Ŝe na terenie powiatu kwidzy ńskiego zainstalowanych jest ponad 1000 m 2 kolektorów słonecznych (daj ąca roczn ą produkcj ę energii wykorzystywanej do c.w.u. w wysoko ści 1 800 GJ). Natomiast wg informacji Starostwa Powiatowego w Kwidzynie pompy ciepła funkcjonuj ą w Ośrodku Aktywno ści Społecznej Zaułek Benowo oraz przy domu mieszkalnym w miejscowo ści Białki (gm. Sadlinki). Ponadto w latach 2010-2011 do Starostwa Powiatowego w Kwidzynie wpłyn ęło 6 zgłosze ń projektów prac geologicznych w celu wykorzystania ciepła ziemi (w 2010-3 i w 2011 -3) oraz w 2010 roku - 1 zgłoszenie projektu prac geologicznych uj ęcia wód podziemnych z utworów czwartorz ędowych (pompa woda-woda). Na terenach miejskich (miasto Kwidzyn) funkcjonuje miejska sie ć ciepłownicza, która zaopatruje w ciepło ok. 50%. budynków wielorodzinnych, poło Ŝonych na osiedlach: Bajkowe, Zatorze, Spółdzielcze, Hallera, Zacisze, Piastowskie, Stare Miasto. Równie Ŝ na terenie miasta Prabuty funkcjonuje centralne ogrzewanie w rozproszonych układach lokalnych oraz miejska kotłownia gazowa. Ponadto na obszarze powiatu funkcjonuj ą tak Ŝe lokalne kotłownie opalane paliwem stałym, a tak Ŝe olejem i gazem (głównie gmina Kwidzyn).

Ogółem na terenie powiatu funkcjonuje 283,69 km sieci gazowej, w tym sieci przesyłowej 90,38 km, a rozdzielczej – 193,31 km (Bank Danych Lokalnych, GUS). Stopie ń zgazyfikowania powiatu jest zró Ŝnicowany. Gmina Sadlinki nie została zgazyfikowana. Wg danych Banku Danych Lokalnych, GUS - gmina Ryjewo posiada 13,02 km sieci przesyłowej, natomiast brak jest czynnych przył ączy do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, a w gminie Gardeja funkcjonuje 1 przył ącze (długo ść sieci przesyłowej wynosi 24,8 km, natomiast rozdzielczej 0,010 km). Najwi ększy % ogółu ludno ści korzystaj ący z sieci gazowej jest w mie ście Kwidzyn i wynosi on 87 % oraz w mie ście Prabuty – 67,5%; natomiast w gminie Kwidzyn – 23,4%. Ogółem na terenie powiatu z sieci gazowej korzysta 41 787 osób, w tym w mie ście Kwidzyn: 33 493 osoby, w mie ście Prabuty: 5 790 oraz gminie Kwidzyn 2 504 osoby.

Powiat kwidzy ński posiada dobre poł ączenia komunikacyjne. Przez teren powiatu przebiega droga krajowa Nr 55 (relacji Nowy Dwór Gda ński-Malbork-Kwidzyn-Grudzi ądz-Stolno) oraz Nr 90 relacji Kwidzyn-Opalenie – Mała Karczma (budowa mostu na Wi śle), a tak Ŝe drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. W skali województwa powiat charakteryzuje si ę wysok ą g ęsto ści ą dróg, ale ich jako ść wymaga poprawy. Sie ć kolejowa powiatu jest słabo rozwini ęta, układ kolejowy tworz ą dwie linie: jednotorowa i niezelektryfikowana - Toru ń Wschodni- Malbork (obsługuj ąca ruch pasa Ŝerski i towarowy) oraz dwutorowa i niezelektryfikowana - Kwidzyn - Prabuty (ruch towarowy).

DuŜe walory krajobrazowe, przyrodnicze i krajoznawcze sprzyjaj ą rozwojowi pod wzgl ędem turystycznym tego regionu. Du Ŝą atrakcj ą s ą jeziora, lasy, zabytki historyczne oraz liczne szlaki turystyczne, zarówno piesze, rowerowe jak i kajakowe (rzeka Liwa).

16 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

5. Diagnoza stanu aktualnego środowiska powiatu w poszczególnych jego komponentach wraz ze wskazaniem obszarów problemowych

5.1 Wody powierzchniowe i podziemne

Wody powierzchniowe

Sie ć hydrograficzn ą powiatu tworz ą rzeka Wisła oraz Liwa wraz z dopływami: Cyganówka, Struga Postoli ńska, Struga Krzeszowska, Dopływ spod Wandowa oraz rzeka Gardęga b ędąca dopływem rzeki Osa, a tak Ŝe kanały (m.in.: Palemona, Sadli ński, Olsza ński, Jajło, Skumanda) i rowy melioracyjne. WaŜnym elementem sieci hydrograficznej powiatu są równie Ŝ jeziora (z których najwi ększe to: Dzierzgo ń, Kucki, Mateczne-Gra Ŝymowskie, Klasztorne i Orkusz) i inne zbiorniki wodne (w tym zbiorniki retencyjne małych elektrowni wodnych zlokalizowanych na rzece Liwie).

Badania jako ści wód rzek na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wykonywane s ą w ramach monitoringu wód powierzchniowych prowadzonego przez WIO Ś w Gda ńsku. Ostatnie badania wykonano w latach 2008-2009. Obj ęto nimi 6 punktów kontrolnych w roku 2008 i 7 w roku 2009 na rzekach: Gard ęga, Struga Postoli ńska, Dopływ spod Wandowa, Cyganówka, Liwa (2 pomiary w 2009r.) i Kanał Palemona. Rzeka Wisła badana jest corocznie poza terenem powiatu, w jednym punkcie w Kiezmarku (11,2 km do uj ścia) oraz na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (przez WIO Ś Bydgoszcz) w 5 punktach pomiarowych, z których ostatni (przed granic ą z woj. pomorskim) zlokalizowany jest w rejonie Świecia nad Wisł ą.

Na podstawie bada ń wykonanych przez WIO Ś w Gda ńsku, stwierdzono, Ŝe stan jako ści wód powierzchniowych powiatu oceniono w ogólnej klasyfikacji jako wody złej jako ści. W śród wska źników, które decydowały o klasyfikacji wód były elementy fizykochemiczne (szczególnie takie jak: BZT 5, OWO, azot amonowy, azot azotanowy, azot Kjeldahla i fosfor ogólny) oraz elementy biologiczne (zawarto ść mikrofitów i fitobentosu). Generalnie wody powierzchniowe posiadały stan ekologiczny umiarkowany za wyj ątkiem Strugi Postoli ńskiej która posiadała stan słaby oraz rzeki Liwy – która charakteryzowała si ę stanem ekologicznym dobrym. Stan jednolitych cz ęś ci wód na terenie powiatu, oprócz odcinka Liwy w okolicach Prabut, okre ślono jako zły . O złym stanie Liwy na odcinku uj ściowym zadecydowały słabe warunki tlenowe. Z wyników bada ń wykonanych przez WIO Ś w roku 2011 wynika poprawa stanu Kanału Palemona. a za zły stan pozostałych wód płyn ących odpowiadaj ą takie elementy fizyko – chemiczne jak OWO, twardo ść ogólna, fosforany i fosfor ogólny sporadycznie zwi ązki azotowe.

Wody rzeki Wisły wpływaj ące na teren województwa, charakteryzowały si ę dobrym potencjałem ekologicznym. W zakresie biologicznym i fizykochemicznym zaklasyfikowane zostały do II klasy (stan dobry). Natomiast w punkcie pomiarowym w Kiezmarku posiadały stan fizykochemiczny dobry, a stan chemiczny okre ślono jako zły. Nie okre ślano potencjału ekologicznego i stanu biologicznego.

Ponadto, ocena wód rzeki Liwy oraz Strugi Postoli ńskiej w odniesieniu do wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych - Dz. U. nr 176, poz. 1455) ., wykazała Ŝe wody obu rzek w badanych latach nie spełniaj ą wymaga ń do bytowania zarówno ryb łososiowatych jak i karpiowatych.

Natomiast przeprowadzona ocena wód rzek: Gard ęga, Struga Postoli ńska, Dopływ spod Wandowa, Cyganówka, Liwa (2 punkty pomiarowe) i Kanał Palemona w stosunku do zanieczyszcze ń zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych ( Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych - Dz. U. Nr 241 poz. 2093 z dnia 31 grudnia 2002 r.), wykazała, Ŝe wody badanych rzek w analizowanych latach nie s ą zagro Ŝone (zawarto ść azotanów powy Ŝej 50 mg NO 3/l

17 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

wg Rozporz ądzenia...) ani zanieczyszczone (zawarto ść od 40-50 mg NO 3/l wg Rozporz ądzenia... ), zwi ązkami azotu, za wyj ątkiem rzeki Dopływ spod Wandowa. Maksymalna zawartość azotanów w rzece w roku 2008 wynosiła 53,57 mg NO 3/l, co zaklasyfikowało wody jako zanieczyszczone, natomiast w roku 2009 warto ść wska źnika była poni Ŝej normy (35,94 mg NO 3/l). Analiza wyników bada ń rzek: Gard ęga, Struga Postoli ńska, Cyganówka, i Kanał Palemona wykazała, Ŝe maksymalne zawarto ści azotanów s ą na poziomie powy Ŝej 30 mg NO 3/l.

Zgodnie z Rozporz ądzeniem Dyrektora RZGW w Gda ńsku z 2012 roku w sprawie okre ślenia wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie nara Ŝonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód nale Ŝy ograniczy ć, na terenie powiatu kwidzy ńskiego nie wyznaczono Ŝadnego obszaru, na którym wody uznano za wody wra Ŝliwe na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych.

Przeprowadzona ocena stanu wskazuj ącego na eutrofizacj ę pochodzenia komunalnego wód płyn ących (wykonana przez WIO Ś w oparciu o wyniki z lat 2008-2010) wykazała wpływ zanieczyszcze ń pochodzenia komunalnego skutkuj ący eutrofizacj ą badanych rzek w powiecie, za wyj ątkiem Kanału Palemona. O ocenie decydowały przekroczenia fosforanów we wszystkich badanych rzekach oraz w wi ększo ści rzek zawarto ść w ęgla organicznego oraz azotu amonowego i azotu azotanowego.

Przeprowadzone, przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Kwidzynie, w 2011 r. (w miesi ącach czerwiec-sierpie ń) kontrole wska źników mikrobiologicznych w jeziorach powiatu: Dzierzgo ń (w miejscowo ściach: Julianowo i Rodowo Małe), Sowica (w miejscowo ści Sta ńkowo), Orkusz (w miejscowo ści Orkusz) i Jerzewo (w miejscowo ści Brachlewo) pod k ątem przydatno ści wód jako k ąpielisk, sklasyfikowały badane wody jako przydatne do k ąpieli, za wyj ątkiem czasowego wył ączenia k ąpieliska w Julianowie (jezioro Dzierzgo ń) z powodu zakwitu sinic. Natomiast w roku 2010 przeprowadzone kontrole wska źników mikrobiologicznych pod k ątem przydatno ści wód jako kąpielisk wykazały czasowe wył ączenia nast ępuj ących k ąpielisk w jeziorach powiatu: Jerzewo (w miejscowo ści Brachlewo), Kucki (w miejscowo ści Jaromierz), Sowica (w miejscowo ści Sta ńkowo) oraz Dzierzgo ń (w miejscowo ści Rodowo Małe) z powodu ponadnormatywnej liczby bakterii Escherichia coli. K ąpielisko na jeziorze Kamie ń w gminie Gardeja nie zostało dopuszczone do uŜytkowania z powodu: zakwitu sinic, zm ętnienia wody z du Ŝą ilo ści ą kłaczkowatej zawiesiny, nieakceptowalnej barwy oraz ponadnormatywnej liczby bakterii Escherichia coli (www.pssekwidzyn.pl ).

Wody podziemne

Według podziału regionalnego zwykłych wód podziemnych Polski (B. Paczy ński) obszar powiatu kwidzy ńskiego znajduje si ę w obr ębie trzech regionów hydrogeologicznych: południowa cz ęść powiatu – region mazowiecki, północno-zachodnia cz ęść - region gda ński i wschodnia cz ęść – region mazurski. Na terenie powiatu wyst ępuj ą trzy u Ŝytkowe pi ętra wodono śne: czwartorz ędowe, trzeciorz ędowe oraz górnokredowe - trzeciorz ędowe.

Badania jako ści wód podziemnych na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wykonywane s ą w ramach monitoringu regionalnego wód podziemnych prowadzonego przez WIO Ś w Gda ńsku. W latach 2008 - 2010 obj ęto nimi 1 punkt kontrolny (uj ęcie Kamionka w gminie Kwidzyn), a w roku 2009 dodatkowo badania przeprowadzono w 2 punktach tj.: miasto Kwidzyn-uj ęcie miejskie przy ul. Sportowej i uj ęcie miejskie Prabuty w gminie Prabuty.

Wody podziemne w uj ęciu Kamionka charakteryzuj ą si ę dobrym stanem chemicznym. W roku 2010 były to wody dobrej jako ści (klasa II). Wska źnikami decyduj ącymi o zakwalifikowaniu do II klasy były: jon amonowy, zawarto ść Ŝelaza oraz indeks fenolowy. Równie Ŝ wody uj ęcia miejskiego w Prabutach klasyfikowane s ą w II klasie, ze wzgl ędu na ponadnormatywn ą zawarto ść wapnia i Ŝelaza. W ocenie przeprowadzonej pod wzgl ędem chemicznym, wody te charakteryzuj ą si ę dobrym stanem chemicznym. Natomiast wody podziemne z uj ęcia miejskiego w mie ście Kwidzyn, ze względu

18 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

na ponadnormatywn ą zawarto ść jonu amonowego, zostały zakwalifikowane jako wody niezadowalaj ącej jako ści (IV klasa). Wody te charakteryzuj ą si ę słabym stanem chemicznym wód.

Zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych

Analiza stanu aktualnego w zakresie jako ści wód powierzchniowych i podziemnych oraz infrastruktury technicznej w zakresie sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej oraz oczyszczania ścieków, wykazała, Ŝe na obszarze powiatu wyst ępuj ą przestrzenne, liniowe i punktowe ogniska zanieczyszcze ń wód. Głównymi przyczynami zanieczyszcze ń s ą: − niedostateczny stopie ń skanalizowania obszarów wiejskich, − zrzuty ścieków z zakładów przemysłowych i usługowych, − spływy powierzchniowe z ł ąk i pól, wymywanie nawozów, źle zabezpieczone pryzmy obornika oraz zbiorniki na gnojowic ę, − spływy z terenów zurbanizowanych i przemysłowych, − spływy powierzchniowe z dróg, − niewystarczaj ący stopie ń oczyszczania ścieków w istniej ących w zlewniach rzek oczyszczalniach ścieków, − zanieczyszczenia powietrza przechodz ące razem z opadami atmosferycznymi.

Zagro Ŝeniem, które jeszcze przez dłu Ŝszy czas b ędzie oddziaływa ć na jako ść wód powierzchniowych i podziemnych, jest niedostatecznie uregulowana gospodarka wodno – ściekowa, szczególnie na terenach wiejskich. Problemem s ą stare, nieszczelne zbiorniki bezodpływowe na terenach nieskanalizowanych, z których odbywa si ę infiltracja zwi ązków chemicznych do wód podziemnych oraz zrzuty nieoczyszczonych ścieków lub niewystarczaj ąco oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych. Efektem wymiernym jest zła jako ść wód oraz post ępuj ąca eutrofizacja komunalna rzek powiatu. Na stan wód powierzchniowych du Ŝy wpływ maj ą tak Ŝe zrzuty ścieków z oczyszczalni przemysłowych i komunalnych, przede wszystkim z International Paper S.A. w Kwidzynie. Zrzut wytworzonych ścieków z tych zakładów odbywa si ę głównie do rzeki Wisły (w miejscowo ści Korzeniewo) oraz do Liwy. Ładunek zanieczyszcze ń odprowadzanych do odbiornika, wg GUS w 2010 r., w [Mg/r] to: BZT 5 – 200,3; ChZT- 4 613,6; N og. – 118,9; P og. – 26,5; zawiesina ogólna – 0,265; fenole – 0,199. Równie Ŝ zrzuty wód opadowych z terenów zurbanizowanych i przemysłowych oraz z infrastruktury drogowej wpływaj ą na jako ść wód powierzchniowych, szczególnie w przypadkach gdy wody te nie s ą podczyszczane. Na terenie miasta Kwidzyn funkcjonuje 16 czynnych wylotów kanalizacji deszczowej odprowadzaj ącej wody deszczowe i roztopowe do rzeki Liwy, w tym tylko 4 posiadaj ące urz ądzenia podczyszczaj ące. Wszystkie wyloty posiadaj ą pozwolenia wodno-prawne do 12 kwietnia 2014 r. Pomimo, Ŝe nie stwierdzono rzek zanieczyszczonych jak i zagro Ŝonych zanieczyszczeniami zwi ązkami azotu to ich zawarto ść w wodach płyn ących (rzeki: Dopływ spod Wanadowa, Gard ęga, Struga Postoli ńska, Cyganówka, i Kanał Palemona) była na poziomie powy Ŝej 30 mg NO3/l (35,94 mg NO 3/l - Dopływ spod Wanadowa), co wskazuje jednak, Ŝe wpływ rolnictwa na tym obszarze nie jest bez znaczenia.

Na stan wód podziemnych, oprócz zbiorników bezodpływowych, wpływ w nieznacznym stopniu maj ą tak Ŝe czynniki pochodzenia antropogenicznego obserwowane w rejonie zamkni ętych składowisk: Gonty i Bądki, gdzie prowadzony jest monitoring. Jak wynika z uzyskanych bada ń prowadzonych w ramach monitoringu składowiska odpadów w Gontach przez SGS EKO-PROJEKT Sp. z o.o. z Pszczyny, w roku 2011 wody podziemne w rejonie składowiska klasyfikowane były w I i II klasie jako ści. Na zakwalifikowanie wód do II klasy jako ści wpływ miały nieznaczne podwy Ŝszone warto ści przewodno ści elektrolitycznej wła ściwej oraz ogólnego w ęgla organicznego stwierdzone w piezometrze P3 (w latach 2006-2007 odnotowano najwy Ŝsze warto ści tych parametrów). Niemniej, bior ąc pod uwag ę stan chemiczny wód, stwierdzono, Ŝe w zakresach dopuszczalnych dla dobrego stanu chemicznego wód mieszcz ą si ę wszystkie badane parametry we wszystkich piezometrach.

19 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Równie Ŝ wyniki bada ń monitoringu prowadzonego w ramach monitoringu składowiska odpadów w Bądkach przez SGS EKO-PROJEKT Sp. z o.o. z Pszczyny, wykazały zarówno w roku 2010 jak i w roku 2011, Ŝe wody podziemne w piezometrze P4 charakteryzują si ę podwy Ŝszonymi warto ściami przewodno ści elektrolitycznej wła ściwej oraz ogólnego w ęgla organicznego.

Z punktowych ognisk zanieczyszcze ń istotnym zagro Ŝeniem cechuj ą si ę ogólnodost ępne stacje paliw a tak Ŝe migracja substancji zanieczyszczaj ących w rejonie tzw. „dzikich” wysypisk.

5.2 Powietrze atmosferyczne

Na obszarze powiatu kwidzy ńskiego – zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami Ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z pó źn. zm.) - monitoring jako ści powietrza atmosferycznego prowadzony jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gda ńsku w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Uzyskane wyniki stanowi ą podstaw ę dla okre ślenia aktualnych parametrów jako ściowych powietrza w skali regionu w ramach wykonywanej corocznie przez WIO Ś oceny jako ści powietrza, która odnosi si ę do poszczególnych stref, wydzielonych z uwzgl ędnieniem podziału administracyjnego kraju. Obecny układ stref obowi ązuje od 2010 roku i zgodnie z nim powiat kwidzy ński stanowi cz ęść Strefy pomorskiej oznaczonej kodem PL2202.

Ostatnia roczna ocena jako ści powietrza dla województwa pomorskiego opublikowana była przez WIO Ś w 2012 roku. Dokument ten zawierał wyniki pomiarów zanieczyszcze ń powietrza wykonanych w 2011 roku na obszarze całego województwa, przy czym na terenie powiatu kwidzy ńskiego w analizowanym okresie czasu badania prowadzone były – analogicznie jak w roku 2010 - metod ą pasywn ą w 2 punktach pomiarowych zlokalizowanych w Kwidzynie i w Prabutach. Pomiary prowadzono pod k ątem ochrony zdrowia w zakresie st ęŜ eń SO 2, NO 2 oraz benzenu. Ponadto w analizowanym okresie czasu do sieci monitoringu została wł ączona tak Ŝe nowa automatyczna stacja monitoringu powietrza znajduj ąca si ę na terenie Komendy Powiatowej Pa ństwowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Kwidzynie przy ul. Sportowej. W 2011 roku w punkcie tym realizowane były metod ą manualn ą pomiary st ęŜ eń PM10, metali w pyle (Pb, Cd, Ni, As) oraz benzo(a)pirenu w pyle, a tak Ŝe automatyczny pomiar tlenków azotu, dwutlenku siarki i siarkowodoru.

Klasyfikacja przeprowadzona w oparciu o parametry kryterialne pod k ątem ochrony ro ślin i opublikowana w Rocznej ocenie jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za rok 2011 pozwoliła na zaklasyfikowanie Strefy pomorskiej jako A w odniesieniu do: SO 2,NO x i O 3 (poziomy docelowe) oraz D2 w odniesieniu do O 3 (poziomy celów długoterminowych).

Na podstawie bada ń przeprowadzonych w 2011 roku pod k ątem parametrów kryterialnych dla poszczególnych zanieczyszcze ń pod k ątem ochrony zdrowia Strefa pomorska została zaklasyfikowana jako A (poziom st ęŜ eń zanieczyszcze ń nie przekracza poziomu dopuszczalnego) w odniesieniu do: SO 2, NO 2, CO, C 6H6, PM2,5, Pb, As, Cd, Ni, jako A(D2) w odniesieniu do O 3 (co oznacza, Ŝe dla ozonu odnotowano niedotrzymanie poziomów w odniesieniu do celów długoterminowych) i jako C w odniesieniu do PM10 i B(a)P. Podkre ślenia wymaga tu fakt, Ŝe chocia Ŝ dla Strefy pomorskiej analogiczne wyniki (pod wzgl ędem klas dla poszczególnych zanieczyszcze ń) odnotowano równie Ŝ w roku 2010, to jednak obserwowane na przestrzeni ostatnich lat średnie średnioroczne st ęŜ enie benzo(a)pirenu w pyle PM10 ze wszystkich stacji województwa po raz pierwszy od 2007 roku wykazało tendencj ę spadkow ą (1,5 ng/m 3 w 2007 roku, 2,0 ng/m 3 w 2008 roku, 3,4 ng/m 3 w 2009 roku, 4,5 ng/m 3 w 2010 roku i 2,93 ng/m 3 w roku 2011). Co wi ęcej, wysokie st ęŜ enia benzo(a)pirenu odnotowywane s ą jedynie w okresie grzewczym, natomiast latem spadaj ą praktycznie do zera, co wi ąŜ e si ę bezpo średnio z faktem, Ŝe głównym źródłem benzo(a)pirenu w powietrzu jest niepełne spalanie paliw stałych, w tym przede wszystkim w ęgla i drewna odbywaj ące si ę w paleniskach domowych, w tym w piecach kaflowych oraz otwartych kominkach.

W świetle przytoczonych powy Ŝej informacji (przekroczone st ęŜ enia pyłu PM10 i benzo(a)pirenu w pyle) za główne czynniki wpływaj ące niekorzystnie na stan powietrza atmosferycznego na obszarze

20 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Strefy pomorskiej nale Ŝy uzna ć nisk ą emisj ę oraz emisj ę ze źródeł liniowych. Zarówno przestarzałe, niskosprawne indywidualne systemy grzewcze stosowane w budownictwie mieszkaniowym i w obiektach u Ŝyteczno ści publicznej, jak i wtórne pylenie z podło Ŝa spowodowane stale zwi ększaj ącym si ę ruchem kołowym stanowi ą istotne źródło zanieczyszczenia powietrza pyłem. Jednocze śnie, z punktu widzenia powiatu kwidzy ńskiego wymierne znaczenie ekologiczne ma fakt, Ŝe stacja pomiarowa w Kwidzynie przy ul. Sportowej została umieszczona w klasie C pod k ątem st ęŜ eń PM10 nie w zwi ązku z wynikami z analizy serii pomiarowej, ale na podstawie stosowanej obecnie metody obliczeniowej (klasyfikacja na podstawie percentyla 90,4% z serii pomiarowej).

Opisuj ąc stan aerosanitarny charakteryzowanej jednostki administracyjnej nale Ŝy wspomnie ć równie Ŝ o znaczeniu działalno ści przemysłowej realizowanej na obszarze całej Strefy pomorskiej i bezpo średnio w granicach powiatu kwidzy ńskiego. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2010 roku , spo śród 20 najwi ększych zakładów funkcjonuj ących na terenie województwa pomorskiego (w śród nich znajduje si ę równieŜ International Paper - Kwidzyn Sp. z o.o.), Ŝaden nie przekroczył dopuszczalnych poziomów emisji. Pomimo tego, wg GUS, na obszarze powiatu kwidzy ńskiego w 2010 r. odnotowano najwi ększ ą na terenie całego województwa emisj ę zanieczyszcze ń pyłowych ogółem z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych (936 Mg/rok, w tym 99,6% zanieczyszcze ń zostało zatrzymanych). Pod wzgl ędem emisji zanieczyszcze ń gazowych ogółem z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych powiat kwidzy ński zaj ął drugie miejsce (1 688,4 tys. Mg/rok; 13,4% zanieczyszcze ń zostało zatrzymanych – liczba ta nie uwzgl ędnia zanieczyszcze ń CO 2). Decyduj ące znaczenie w tej kwestii miała wył ącznie emisja z obszaru miasta Kwidzyna, które to w 2010 roku znajdowało si ę na ogólnopolskiej li ście 150 miast o du Ŝej skali zagro Ŝenia środowiska emisj ą zanieczyszcze ń z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych. W skali wojewódzkiej, obejmuj ącej 6 miast, Kwidzyn plasował si ę na drugim miejscu (emisja zanieczyszcze ń z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych).

Reasumuj ąc powy Ŝsze nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe na terenie powiatu kwidzy ńskiego w 2011 roku odnotowano jedynie przekroczenia st ęŜ eń bezno(a)pirenu (ponadnormatywne st ęŜ enia PM10 wynikaj ą z zastosowania klasyfikacja na podstawie percentyla 90,4% z serii pomiarowej), który stanowi istotny czynnik zagra Ŝaj ący jako ści powietrza w skali ogólnokrajowej, a którego wysokie st ęŜ enia uwarunkowane s ą sezonowym indywidualnym ogrzewaniem gospodarstw domowych na obszarach wiejskich. W świetle powy Ŝszego w dalszej perspektywie czasowej istotne znaczenie będzie miała rozbudowa zintegrowanego systemu ciepłowniczego oraz stosowanie ekologicznych źródeł ciepła, które to działania pozwol ą na dalsze obni Ŝanie st ęŜ eń tego parametru.

5.3 Hałas

Na terenie powiatu, hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia środowiska, wzrastaj ące w ostatnich latach w zwi ązku z rozwojem, przede wszystkim komunikacji drogowej. Do głównych źródeł akustycznych zaburze ń środowiska nale Ŝy: hałas komunikacyjny pochodz ący od środków transportu oraz hałas przemysłowy (zwi ązany z zakładami produkcyjnymi, usługowymi, terenami budowy, miejscami rozrywki - dyskoteki). Hałas, szczególnie w porze nocnej, odczuwany jest przez mieszka ńców jako jeden z najbardziej uci ąŜ liwych czynników wpływaj ących ujemnie na środowisko i samopoczucie.

Hałas komunikacyjny

Na terenie powiatu, najbardziej nara Ŝonym obszarem na hałas komunikacyjny jest miasto Kwidzyn, ze wzgl ędu na nat ęŜ enie ruchu drogowego zwi ązanego z komunikacj ą mieszka ńców miasta, jak równie Ŝ z transportem materiałów do zlokalizowanych na terenie miasta zakładów przemysłowych. Na pozostałym obszarze powiatu, hałas komunikacyjny ma minimalne znaczenie, z uwagi na wiejski charakter gmin oraz brak stałych źródeł hałasu.

21 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

W 2010 r. WIO Ś w Gda ńsku prowadził pomiary nat ęŜ enia hałasu w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska w mie ście Kwidzyn w 4 punktach pomiarowych: ul. Braterstwa Narodów, ul. Warszawska/Os. Piastowskie, ul. Chopina oraz ul. Daszy ńskiego. Pomiary wykonane zostały w okresie wiosennym (1 doba w dni powszednie) oraz w okresie jesiennym (2 doby w dni powszednie oraz 1 doba podczas weekendu).

W wyniku analizy uzyskanych pomiarów, stwierdzono, Ŝe warto ść równowa Ŝnego poziomu d źwi ęku A, dla czasu odniesienia T, wyra Ŝonego wska źnikiem hałasu L Aeq D przekroczyła poziom 60dB w dwóch punktach pomiarowych (ul. Daszy ńskiego i ul. Warszawska/Os. Piastowskie). Natomiast warto ść równowa Ŝnego poziomu d źwi ęku A, dla czasu odniesienia T, wyra Ŝonego wska źnikiem hałasu L Aeq N przekroczyła poziom 50dB w trzech punktach pomiarowych (ul. Daszy ńskiego, ul. Warszawska/Os. Piastowskie i ul. Braterstwa Narodów). Maksymalny poziom d źwi ęku rz ędu 86 dB (w porze dziennej) stwierdzono na ulicy Daszyńskiego, natomiast w porze nocnej poziom ten wynosił 82 dB w punkcie pomiarowym ul. Braterstwa Narodów.

Wyniki te wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu okre ślonego w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) dla pory dziennej (60 dB) oraz dla pory nocnej (50 dB) w badanych punktach pomiarowych za wyj ątkiem ul. Braterstwa Narodów (pora dzienna) oraz ul. Chopina (pora dzienna i nocna).

Hałas przemysłowy

Hałas przemysłowy stanowi zagro Ŝenie o charakterze lokalnym, punktowym wyst ępuj ąc głównie na terenach s ąsiaduj ących z zakładami produkcyjnymi, usługowymi, obiektami handlowymi. Poziom hałasu przemysłowego jest kształtowany indywidualnie dla ka Ŝdego obiektu, a jego uci ąŜ liwo ść zale Ŝy od funkcji urbanistycznej s ąsiaduj ących z nim terenów. Równie Ŝ hałas o charakterze lokalnym mo Ŝe wyst ępowa ć w rejonach miejsc kulturalno-rozrywkowych (np. dyskoteki).

W latach 2008-2012 trzykrotnie, na wniosek Starosty Kwidzy ńskiego, WIO Ś dokonywał pomiarów hałasu do środowiska – dwa pomiary dotyczyły obiektów handlowych, jeden dyskoteki. Uzyskane wyniki, w ka Ŝdym punkcie pomiarowym, wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (1 punkt) oraz dla terenów zabudowy mieszkaniowo-usługowej (2 punkty) okre ślonego w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826). Dla kontrolowanych obiektów, po przeprowadzeniu post ępowania administracyjnego wszcz ętego z urz ędu, Starosta Kwidzy ński wydał decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu emitowanego do środowiska.

5.4 Promieniowanie elektromagnetyczne

W zakresie promieniowania elektromagnetycznego, istotne z punktu widzenia ochrony środowiska i zdrowia człowieka, jest promieniowanie niejonizujące, które obejmuje pola elektromagnetyczne w przedziale od 0 do 300 GHz. Źródłem tego rodzaju pól, na terenie powiatu, s ą: − stacje przeka źnikowe telefonii komórkowej i inne tego typu, − elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napi ęcia: 400 kV, 110 kV oraz stacje transformatorowe WN i SN.

Stacje przeka źnikowe telefonii komórkowej i inne tego typu

Najpowa Ŝniejszymi źródłami pól elektromagnetycznych na terenie powiatu są stacje bazowe telefonii komórkowej. Promieniowanie elektromagnetyczne generowane jest przez anteny stacji podczas ich

22 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

pracy, a częstotliwo ść emitowanych pól wynosi maksymalnie 2100 GHz. Wykaz oraz parametry funkcjonuj ących oraz planowanych stacji bazowych na terenie powiatu przedstawione zostały w tabeli 1.

Tabela 1 Wykaz emitorów pól elektromagnetycznych funkcjonuj ących oraz planowanych na terenie powiatu kwidzy ńskiego Lp. Lokalizacja urz ądzenia System Operatorzy Miasto Kwidzyn GSM900, UMTS2100 PTC S.A.

1. ul. Katedralna 1 GSM900, GSM1800 POLKOMTEL S.A. UMTS2100 GSM900 POLKOMTEL S.A. 2. ul. Miłosna 30 B UMTS2100 3. ul. Miłosna 30 A GSM900 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. 4. ul. Miłosna 30, dz. nr 3/13 GSM900 PTC S.A. ul. Lotnicza 1, teren IP S.A. 5. GSM900, POLKOMTEL S.A. w Kwidzynie UMTS900 6. ul. Lotnicza 5, dz. nr 5/68 P4 Sp. z o.o. UMTS2100 GSM900 GSM1800 7. ul. Lotnicza, dz. nr 5/66 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. UMTS2100 CDMA450 GSM900 NORDISK POLSKA Sp. z o.o.

8. ul. Południowa 14A, dz. nr 1/13 GSM1800 POLKOMTEL S.A. UMTS2100 CDMA450 GSM900 9. ul. Południowa 14A GSM1800 PTC S.A. UMTS2100 UMTS900 AERO 2 Sp. z o.o. 10. ul. Południowa 14 LTE1800 MOBYLAND Sp. z o.o. 11. ul. Toru ńska 21 GSM900 POLKOMTEL S.A. GSM900 12. ul. Sportowa 1 UMTS900 P4 Sp. z o.o. UMTS2100 13. ul. Słowackiego 18, dz. nr 369/2 GSM900 POLKOMTEL S.A. GSM900 14. ul. Staszica 50 GSM1800 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. UMTS2100 GSM900, UMTS900 P4 Sp. z o.o. UMTS2100 15. ul. Piłsudskiego 45 GSM900, GSM1800 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. UMTS2100 16. ul. Kopernika 5 GSM900, UMTS2100 PTC S.A. GSM900 POLKOMTEL S.A. 17. ul. Owcza 7 GSM1800 PTC S.A. UMTS2100 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. GSM900 18. ul. Długa 44 P4 Sp. z o.o. UMTS2100 Miasto i Gmina Prabuty 1. ul. Kuracyjna 30 UMTS2100 PTC S.A. 2. ul. Sanatoryjna 19 GSM900 PTC S.A. UMTS900 AERO 2 Sp. z o.o. 3. ul. Warszawska 19 LTE1800 MOBYLAND Sp. z o.o. 4. ul. Daszy ńskiego 23 GSM900, GSM1800 PTK CENTERTEL Sp. z o.o.

23 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Lp. Lokalizacja urz ądzenia System Operatorzy GSM900 PTC S.A. GSM900 POLKOMTEL S.A. 5. ul. Kamienna 19 GSM900 PTC S.A. 6. dz. Nr 4/3 GSM900 POLKOMTEL S.A. GSM900, UMTS900 7. dz. Nr 219 P4 Sp. z o.o. UMTS2100 CDMA420 NORDISK POLSKA Sp. z o.o. 8. Rodowo 27 (Slr Zrit) GSM900 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. 9. Rodowo (obiekt TP EMITEL) CDMA420 NORDISK POLSKA Sp. z o.o. 10. Antonin – dz. Nr 48 GSM900 POLKOMTEL S.A. Gmina Kwidzyn 1. Szadowo GSM900 POLKOMTEL S.A. Gmina Ryjewo GSM900, GSM1800 PTK CENTERTEL Sp. z o.o. 1. ul. Ró Ŝana 8 (komin cegielni) GSM900 POLKOMTEL S.A. GSM900 PTC Sp. z o.o 2. Straszewo – dz. nr 332/7 GSM900 POLKOMTEL S.A. 3. Straszewo – dz. nr 140 GSM900 PTC S.A. 4. Trzciano GSM900 PTK CENTERTEL Sp. z o.o Gmina Gardeja 1. dz. Nr 51 GSM900 PTC S.A. 2. Kalmuzy GSM900 POLKOMTEL S.A. 3. dz. Nr 801 GSM900, UMTS900 P4 Sp. z o.o. 4. dz. nr 795 GSM900 PTK CENTERTEL Sp. z o.o 5. Czarne Górne GSM900 PTC S.A. GSM900 PTK CENTERTEL Sp. z o.o 6. Jaromierz GSM900 POLKOMTEL S.A. GSM900 PTK CENTERTEL Sp. z o.o 7. Morawy GSM900 PTC S.A. 8. Wandowo – dz. Nr 96/6 GSM900 POLKOMTEL S.A. Gmina Sadlinki 1. Olszanica – dz. Nr 308/4 GSM900 PTC S.A. Źródło: Urz ąd Miejski w Kwidzynie, Urz ąd Gminy w Sadlinkach, www.uke.gov.pl

Zgodnie z obowi ązuj ącymi uregulowaniami prawnymi (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych sposobów , Dz. U. z 2003 r., Nr 192, poz. 1883), u Ŝytkuj ący instalacje emituj ące pole elektromagnetyczne zobowi ązani s ą do wykonywania pomiarów pól elektromagnetycznych w otoczeniu tych instalacji bezpo średnio po ich uruchomieniu oraz ka Ŝdorazowo w razie zmiany warunków pracy instalacji, o ile zmiany te mog ą mie ć wpływ na zmian ę poziomów pól elektromagnetycznych, którego źródłem jest ta instalacja.

Wg danych UKE ( www.uke.gov.pl ), na terenie powiatu zlokalizowane s ą równie Ŝ 3 stacje nadawcze programów radiowych tj. Radio Gda ńsk Regionalne, RMF FM MAXXX oraz Radio Maryja emitowane z dwóch nadajników.

Ponadto przez teren powiatu przebiegają (wg danych UKE) 102 linie radiowe (systemów słu Ŝby stałej typu punkt-punkt stosowanych do celów komunikacji bezprzewodowych) pracuj ące w pa śmie 7-38 GHz, nale Ŝą cych do operatorów wymienionych w tabeli poni Ŝej, wykorzystywanych m. in. do poł ączenia stacji bazowych telefonii komórkowej z infrastruktur ą operatorów lub do transmisji danych – sie ć Internet, sieci wewn ętrzne pomi ędzy central ą i oddziałami (tabela 2).

Tabela 2 Wykaz linii radiowych przebiegaj ących przez teren powiatu Operator Liczba linii radiowych AERO 2 Sp. z o.o. 2 GTS Poland Sp. z o.o. 4

24 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Operator Liczba linii radiowych Netia S.A. 8 P4 Sp. z o.o. 9 POLKOMTEL S.A. 34 Polska Telefonia Cyfrowa S.A. 18 Polska Telefonia Komórkowa „Centertel” Sp. z o. o. 22 TP EmiTel Sp. z o.o. 5 Razem 102 Źródło: www.uke.gov.pl

Na obszarze powiatu pomiary poziomów pól elektromagnetycznych emitowanych do środowiska wykonane zostały w 2010 r. przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gda ńsku, w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Pomiary prowadzone były w punktach pomiarowych w: Mie ście Kwidzynie (ul. Słowia ńska) oraz w gminach Sadlinki i Gardeja. Średnia arytmetyczna zmierzonych warto ści skutecznych nat ęŜ eń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu cz ęstotliwo ści co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz uzyskanych dla poszczególnych punktów pomiarowych wynosiła: w mie ście Kwidzyn 0,23 V/m, dla gminy Sadlinki: 0,12 V/m oraz dla gminy Gardeja: 0,29 V/m. W wyniku przeprowadzonych pomiarów nie stwierdzono przekrocze ń warto ści dopuszczalnej poziomów pól elektromagnetycznych tj. warto ści 7 V/m, okre ślonej w zał ączniku nr 1 do Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych pól (Dz. U. z 2003 r., Nr 192, poz. 1883).

Elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napi ęcia oraz stacje transformatorowe

Przez obszar powiatu przebiegaj ą napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego napi ęcia 400 kV, tworz ące cz ęść krajowego systemu elektroenergetycznego relacji (na terenie województwa): Słupsk – Lębork – śarnowiec – Wejherowo – Gda ńsk – Malbork - Kwidzyn oraz linie 110 kV, które dostarczaj ą energi ę do 2 Głównych Punktów Zasilaj ących 110/15 kV zlokalizowanych w Kwidzynie (Kwidzyn Północ i Kwidzyn Celuloza). Ponadto na terenie powiatu funkcjonuje szereg stacji transformatorowych.

Nie prowadzono bada ń poziomu pól elektromagnetycznych od liniowych źródeł promieniowania na terenie powiatu. Nale Ŝy jednak zaznaczy ć, Ŝe linie wysokiego napi ęcia ograniczaj ą wykorzystanie gospodarcze terenów poło Ŝonych w rejonie ich przebiegu tj. dla linii 110 kV ograniczenia wyst ępuj ą w pasach o szeroko ści 19 m od osi oraz 35 m od osi dla linii 400 kV.

5.5 Powa Ŝne awarie i zagro Ŝenia naturalne

Awarie infrastruktury technicznej i przemysłowej jak równie Ŝ katastrofy wywołane przez siły natury mog ą stanowi ć bezpo średnie zagro Ŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzi oraz dla jako ści środowiska przyrodniczego powoduj ąc tym samym konieczno ść podejmowania szeregu ró Ŝnorodnych działa ń maj ących na celu zapewnienie lokalnym społeczno ściom bezpiecze ństwa.

Z punktu widzenia ochrony zdrowia i Ŝycia ludzkiego oraz ochrony środowiska znacznie korzystniejszym rozwi ązaniem jest zapobieganie wyst ąpieniu powa Ŝanej awarii i/ lub zagro Ŝenia naturalnego ni Ŝ minimalizowanie ich skutków. Niemniej jednak prewencja wi ąŜ e si ę równie Ŝ z przewidywaniem skali i skutków potencjalnych zagro Ŝeń oraz metod ich zwalczania.

Z informacji przekazanych przez Starostwo Powiatowe w Kwidzynie, w tym z zapisów będących przedmiotem tre ści Planu Zarz ądzania Kryzysowego Powiatu Kwidzy ńskiego (2010 r.), wynika, Ŝe na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej mog ą wyst ąpi ć zarówno zdarzenia

25 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

spowodowane działalno ści ą człowieka, w tym okre ślane mianem powa Ŝnej awarii (w rozumieniu tego terminu zgodnie z ustaw ą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z pó źn. zm.)), jak równie Ŝ - wskutek działania sił natury - mog ą mie ć miejsce sytuacje okre ślane jako zagro Ŝenia naturalne. Prawdopodobne jest równie Ŝ wyst ąpienie zagro Ŝeń wywołanych w nast ępstwie kumulacji i współoddziaływania wy Ŝej wymienionych czynników.

Prawdopodobie ństwo wyst ąpienia na obszarze powiatu kwidzy ńskiego poszczególnych grup i/lub rodzajów zagro Ŝeń w oparciu o pi ęciostopniow ą skal ę (prawdopodobie ństwo wyst ąpienia: bardzo rzadkie, rzadkie, mo Ŝliwe, prawdopodobne, bardzo prawdopodobne; konsekwencje wyst ąpienia: nieistotne, małe, średnie, du Ŝe, katastrofalne) przedstawiono w tabeli 3. Kolorami okre ślono zale Ŝno ść pomi ędzy prawdopodobie ństwem wyst ąpienia danego zdarzenia i jego skutkami (kolor niebieski – zagro Ŝenie minimalne, kolor zielony – zagro Ŝenie małe, kolor Ŝółty – zagro Ŝenie średnie, kolor czerwony – zagro Ŝenie du Ŝe).

Tabela 3 Ranking poziomu ryzyka wyst ąpienia poszczególnych grup i/lub rodzajów zagro Ŝeń GRUPA MO śLIWO ŚĆ KONSEKWENCJE RODZAJ ZAGRO śENIA ZAGRO śEŃ WYST ĄPIENIA WYST ĄPIENIA Katastrofa budowlana prawdopodobne Katastrofalne KATASTROFY Katastrofa drogowa rzadkie Średnie Katastrofa kolejowa rzadkie DuŜe Huragan mo Ŝliwe Małe Upały prawdopodobne Nieistotne Gradobicie prawdopodobne Nieistotne KATASTROFY Mróz mo Ŝliwe DuŜe NATURALNE Intensywne opady śniegu mo Ŝliwe DuŜe Powód ź (opadowa, roztopowa, bardzo DuŜe zatorowa) prawdopodobne Po Ŝary (w tym po Ŝary obiektów w których stosuje si ę, magazynuje bardzo PO śARY DuŜe lub przerabia materiały prawdopodobne niebezpieczne) Ska Ŝenia promieniotwórcze Ska Ŝenia chemiczne Ska Ŝenia biologiczne SKA śENIA i bakteriologiczne środowiska mo Ŝliwe Katastrofalne Ska Ŝenia – powa Ŝne awarie (powoduj ące zagro Ŝenie dla środowiska) Epidemie chorób zaka źnych Zatrucia pokarmowe EPIDEMIE bardzo rzadkie Katastrofalne Epidemie chorób zaka źnych zwierz ąt Bunt wi ęź niów w zakładzie ZAKŁÓCENIA karnym BEZPIECZE ŃSTWA Zakłócenia porz ądku bardzo rzadkie Nieistotne I PORZ ĄDKU i bezpiecze ństwa publicznego PUBLICZNEGO podczas imprez masowych Zamach bombowy TERRORYZM bardzo rzadkie Katastrofalne Bioterroryzm Awaria zasilania w wod ę o znacz ących skutkach dla miasta Kwidzyna AWARIE Awarie techniczne sieci mo Ŝliwe Nieistotne TECHNICZNE elektroenergetycznej Awaria techniczna sieci ciepłowniczej Awarie techniczne sieci gazowej

26 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Źródło: opracowanie własne na podstawie Planu Zarz ądzania Kryzysowego Powiatu Kwidzy ńskiego, Kwidzyn, 2010 r.

Z informacji zamieszczonych w powy Ŝszej tabeli wynika, Ŝe zagro Ŝeniami o najwy Ŝszym stopniu ryzyka dla terenu powiatu kwidzy ńskiego s ą: - po Ŝary (w tym po Ŝary obiektów w których stosuje si ę, magazynuje lub przerabia materiały niebezpieczne), - powodzie, - katastrofy budowlane, - ska Ŝenia (w tym ska Ŝenia wywołane powa Ŝnymi awariami).

W 2011 r. została opracowana „ Wst ępna Ocena Ryzyka Powodziowego ”, która stanowi jeden z dokumentów planistycznych wymaganych Dyrektyw ą 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa ździernika 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarz ądzania nim (tzw. Dyrektywa Powodziowa). Opracowany dokument ma za zadanie wyznaczenie obszarów nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo powodzi, tj. na których istnieje znacz ące ryzyko powodziowe lub na których wyst ąpienie du Ŝego ryzyka jest prawdopodobne. Zgodnie z zapisami dokumentu, dla obszarów nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo powodzi, wskazanych we wst ępnej ocenie ryzyka powodziowego zostan ą wykonane do dnia 22 grudnia 2013 r. dokładne mapy zagro Ŝenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego. Na terenie powiatu kwidzy ńskiego, wg „Wst ępnej Oceny...” do opracowania wymienionych map zostały wyznaczone rzeki: Wisła, Gard ęga oraz Liwa.

Odr ębn ą kwesti ę stanowi tak Ŝe odbywaj ący si ę po drogach i szlakach kolejowych powiatu transport substancji niebezpiecznych. Z informacji zawartych w Planie Reagowania Kryzysowego Województwa Pomorskiego (2008 r.) wynika, Ŝe najwi ększe zagro Ŝenie w tym zakresie dotyczy dróg nr 55 relacji Nowy Dwór Gda ński – Malbork – Kwidzyn – Grudzi ądz – Stolno i nr 521 z Kwidzyna do Prabut oraz szlaków kolejowych: z Kwidzyna do Prabut oraz przebiegaj ących południkowo przez obszar powiatu dróg kolejowych prowadz ących do Sztumu.

W świetle przytoczonych informacji nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe w latach 2009 – 2011 na obszarze powiatu kwidzy ńskiego nie odnotowano zdarze ń o charakterze awarii technicznych i katastrof naturalnych. Według danych opublikowanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska zarówno w 2009 jak i w 2010 roku na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej nie miały miejsca równie Ŝ powa Ŝne awarie i zdarzenia o znamionach powa Ŝnej awarii, których ryzyko wyst ąpienia m.in. wynika z funkcjonowania w Kwidzynie jednego zakładu o du Ŝym ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii: International Paper – Kwidzyn Sp. z o.o. oraz innych zakładów, magazynuj ących i stosuj ących substancje niebezpieczne – znajduj ących si ę w gestii KPPSP w Kwidzynie, dla których opracowane zostały plany operacyjno – ratownicze.

5.6 Przyroda i krajobraz

Lasy

Powiat kwidzy ński charakteryzuje si ę stosunkowo niskim wska źnikiem lesisto ści. Warto ść tego parametru, według stanu na dzie ń 31.12.2010 roku (GUS, Bank Danych Lokalnych), wynosiła 22,8%, podczas gdy w skali wojewódzkiej kształtowała si ę na poziomie 36,2%, a w skali ogólnokrajowej 29,2%. Generalnie jednak na uwag ę zasługuje fakt, Ŝe w stosunku do analogicznego okresu roku 2009 na obszarze powiatu odnotowano wzrost wska źnika lesisto ści na poziomie około 0,2 punktu procentowego. Zjawisko to uwarunkowane było przeprowadzonymi zalesieniami, których powierzchnia obj ęła w 2010 roku ł ącznie 33,5 ha (z czego 32,5 ha w strukturze własno ści prywatnej).

W strukturze własno ściowej powierzchni gruntów le śnych zdecydowan ą wi ększo ść stanowiły grunty le śne publiczne (18 485 ha), natomiast powierzchnia gruntów le śnych prywatnych wynosiła 1 080,6 ha (1 233,6 ha w roku 2011). Lasy zajmowały 19 002,5 ha, w tym lasy publiczne - 17 921,9 ha.

27 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Jednostk ą sprawuj ącą nadzór nad przewa Ŝaj ącą cz ęś ci ą publicznych gruntów le śnych (18 401,8 ha) oraz nad wi ększo ściowym obszarem lasów prywatnych (886 ha w 2010 r. i 887 ha w 2011 r.) jest Nadle śnictwo Kwidzyn (pozostała powierzchnia lasów prywatnych znajdowała si ę w gestii Nadle śnictwa Susz). Dominuj ącymi typami siedlisk w lasach powiatu kwidzy ńskiego s ą: las mieszany świe Ŝy (LM św), las świe Ŝy (L św) i bór mieszany świe Ŝy (BM św).

Obszary i obiekty podlegaj ące ochronie prawnej

Na terenie powiatu kwidzy ńskiego tereny prawnie chronione zajmuj ą powierzchni ę 25 823,88 ha (za wyj ątkiem Natura 2000), co stanowi 30,9% powierzchni całkowitej powiatu. Wyst ępuj ące tereny i obiekty chronione s ą zró Ŝnicowane pod wzgl ędem form. S ą to rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, u Ŝytki ekologiczne, obszary sieci Natura 2000 i pomniki przyrody. Charakterystyk ę poszczególnych form ochrony przyrody przedstawiono poni Ŝej.

Rezerwaty przyrody: - Kwidzy ńskie Ostnice – rezerwat florystyczny utworzony w 1966r., o powierzchni 2,56 ha, zlokalizowany w granicach administracyjnych gminy Kwidzyn; - Jezioro Liwieniec – rezerwat faunistyczny utworzony w 1967 r., o powierzchni 82,8 ha, zlokalizowany w granicach administracyjnych gminy miejsko – wiejskiej Prabuty;

Obszary chronionego krajobrazu: - Obszar Chronionego Krajobrazu Białej Góry (poło Ŝony na terenie gmin Ryjewo i Sztum; jego całkowita powierzchnia to 3 971 ha, z czego 518 ha znajduje si ę w granicach administracyjnych powiatu kwidzy ńskiego); - Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kwidzy ńskiej (poło Ŝony na terenie gmin Kwidzyn, Ryjewo i Sadlinki, obejmuje swoim zasi ęgiem powierzchni ę 1 597 ha); - Ryjewski Obszar Chronionego Krajobrazu (zlokalizowany na terenach gmin Kwidzyn, Ryjewo i Sztum, zajmuje powierzchni ę 3 065 ha, z czego 3 025 ha znajduje si ę w granicach administracyjnych powiatu kwidzy ńskiego); - Sadli ński Obszar Chronionego Krajobrazu (poło Ŝony na terenach gmin Gardeja, Sadlinki, Kwidzyn i miasta Kwidzyna, jego powierzchnia całkowita to 6 879 ha); - Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Dzierzgo ń (zlokalizowany na obszarze gmin Mikołajki Pomorskie, Stary Targ i Prabuty, zajmuje ł ącznie 5 630 ha, z czego 1 603 ha znajduj ą si ę w granicach administracyjnych powiatu kwidzy ńskiego); - Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Liwy (w cało ści poło Ŝony jest na terenie gminy Prabuty, zajmuje obszar o powierzchni 1 372 ha); - Morawski Obszar Chronionego Krajobrazu (obejmuj ący swoim zasi ęgiem tereny gmin Gardeja, Prabuty, Kwidzyn i miasta Kwidzyna i zajmuj ący powierzchni ę 10 700 ha).

UŜytki ekologiczne: - gmina Gardeja (powierzchnia u Ŝytku wynosi 36,7 ha; przedmiotem ochrony s ą tereny bagienne i łąka śródle śna); - gmina Sadlinki (miejscowo ść Glina, powierzchnia u Ŝytku wynosi 4,18 ha, przedmiotem ochrony są lasy ł ęgowe); - Strzeblowe Oczka (u Ŝytek o powierzchni 3,64 ha poło Ŝony jest w granicach administracyjnych gminy Ryjewo; został utworzony w celu zachowania strzebli błotnej i biocenoz torfowych).

Poza ochron ą obszarow ą na terenie powiatu kwidzy ńskiego realizowana jest równie Ŝ ochrona pojedynczych obiektów lub zespołów obiektów przyrody o Ŝywionej i nieo Ŝywionej – w tym aspekcie ochron ą prawn ą obj ętych jest 117 pomników przyrody (Miasto Kwidzyn – 43, Gmina Kwidzyn – 10, Gmina Gardeja – 23, Miasto i Gmina Prabuty – 24, Gmina Ryjewo – 7, Gmina Sadlinki – 10).

28 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Cze ść powiatu wł ączona jest tak Ŝe do europejskiej sieci Natura 2000. Obszarami tej sieci, obejmuj ącymi swoim zasi ęgiem poszczególne rejony charakteryzowanej jednostki administracyjnej, są: - Dolina Dolnej Wisły (PLB040003), - Dolna Wisła (PLH220033), - Mikołajki Pomorskie (PLH220076).

Tereny zieleni urz ądzonej

Na struktur ę zieleni urz ądzonej powiatu kwidzy ńskiego składaj ą si ę przede wszystkim parki spacerowo – wypoczynkowe (o ł ącznej powierzchni 67 ha), ziele ńce (59,7 ha), nasadzenia zieleni ulicznej (74,5 ha) a tak Ŝe strefy zieleni osiedlowej (53,9 ha) i cmentarza (41,4 ha). Odnotowana przez GUS wg stanu na dzie ń 31.12.2010 r. sumaryczna powierzchnia wymienionych powy Ŝej form zieleni urz ądzonej na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej była wi ększa w stosunku do analogicznego okresu roku 2009 o 4,2 ha i wi ązała si ę ze wzrostem terenów zagospodarowanych jako ziele ńce.

5.7 Gleby i powierzchnia terenu

W strukturze rodzajowej gleb powiatu kwidzy ńskiego dominuj ący udział maj ą gleby brunatne wyługowane, gleby bielicowe wytworzone z piasków gliniastych na glinach i piasków całkowitych a tak Ŝe - poło Ŝone w dolinie Wisły zaliczane do naj Ŝyźniejszych gleb w Polsce - mady pochodzenia aluwialnego, w śród których przewa Ŝaj ą mady brunatne i szarobrunatne, rzadziej czarne ziemie, ci ęŜ kie, gł ębokie i średnio gł ębokie.

Takie wykształcenie gleb wyst ępuj ących na obszarze powiatu kwidzy ńskiego – zarówno pod wzgl ędem ich typów, rodzajów jak i klas bonitacyjnych – jest ści śle powi ązane z budow ą geologiczn ą i geomorfologi ą charakteryzowanej jednostki administracyjnej jak równie Ŝ z warunkami klimatycznymi wyst ępuj ącymi na jej obszarze. Wpływa równie Ŝ w sposób bezpo średni na kierunki zagospodarowania i wykorzystania gleb, w śród których dominuj ące znaczenie ma produkcja rolnicza. Czynnikiem szczególnie istotnym dla działalno ści rolnej prowadzonej na obszarze powiatu kwidzy ńskiego jest wspomniana ju Ŝ powy Ŝej struktura bonitacyjna – z informacji uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Kwidzynie (tabela 4) wynika, Ŝe dominuj ący udział w bonitacji uŜytków rolnych maj ą odpowiednio gleby IV i III klasy. Gleby najwy Ŝszych klas – I i II (wykształcone jako mady) poło Ŝone s ą w dolinie Wisły i na północ od miasta Kwidzyna.

Tabela 4 Powierzchnia klas bonitacyjnych w strukturze gruntów ornych, pastwisk, ł ąk i gruntów le śnych na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wg stanu na dzie ń 01.03.2012 r. KLASA BONITACYJNA POWIERZCHNIA [ha] Grunty le śne Ls I 0,1349 LsII 1,08 LsIII 38,4489 LsIV 276,7893 LsV 420,8714 LsVI 396,6325 suma 1 133,957 Łąki ŁI 7,83 ŁII 523,6317 ŁIII 2 059,788 ŁIV 2 760,811 ŁV 1 056,121

29 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

KLASA BONITACYJNA POWIERZCHNIA [ha] ŁVI 267,6052 suma 6 675,786 Pastwiska PsI 0,81 PsII 193,6848 PsIII 1 263,741 PsIV 2 711,306 PsV 814,697 PsVI 444,3349 suma 5 428,574 Grunty orne RI 197,7251 RII 2 472,8267 RIIIa 4 718,6284 RIIIb 7 880,7513 RIVa 14 550,7120 RIVb 4 913,4495 RV 4 177,117 RVI 2 190,2172 suma 41 101,4272 Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji Starostwa Powiatowego w Kwidzynie

Pomimo wyst ępowania na obszarze powiatu korzystnych parametrów środowiska glebowego, działalno ść człowieka doprowadziła równie Ŝ do wykształcenia utworów antropogenicznych, powstałych wskutek zmian u Ŝytkowania powierzchni ziemi w aspekcie działalno ści bytowej, gospodarczej i agrotechnicznej. W nast ępstwie powy Ŝszego na terenie całego powiatu, a szczególnie na obszarach poddanych najintensywniejszej presji (obszary miejskie, obszary wzmo Ŝonej działalno ści przemysłowej) odnotowano wyst ępowanie szeregu form degradacji pokrywy glebowej (np. nasypy komunikacyjne, składowiska odpadów), których konsekwencj ą jest wytworzenie gleb o zmienionym profilu i wła ściwo ściach fizykochemicznych.

Na podstawie danych dost ępnych na etapie opracowywania niniejszego dokumentu scharakteryzowanie gleb powiatu kwidzy ńskiego jest trudne, jako Ŝe ostatnie badania jako ści gleby i ziemi na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej zostały przeprowadzone w 2005 roku przez Instytut Uprawy, Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa w Puławach i były one zwi ązane z realizowanym w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska badaniem chemizmu gleb ornych Polski. Badania te w odniesieniu do obszaru omawianej jednostki administracyjnej miały charakter punktowy – obj ęły bowiem 1 stanowisko kontrolno - pomiarowe zlokalizowane w miejscowo ści Gniewskie Pole w gminie Kwidzyn. W badanym profilu glebowym stwierdzono wyst ępowanie gleb wykształconych jako mady brunatne, zaliczanych do kompleksu pszennego dobrego oraz do klasy bonitacyjnej IIIa. Uzyskane w 2005 roku wyniki odniesione zostały do wyników odnotowanych w latach 1995 i 2000 (zał ącznik 1) i przedstawione w publikacji Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005 – 2007 (IUNG, Puławy 2008 r.).

Przeprowadzone badania wskazuj ą na istnienie niewielkich ró Ŝnic w zawarto ści pierwiastków chemicznych czy te Ŝ pewnych wła ściwo ści badanej gleby, które mo Ŝna wytłumaczy ć dopływem do gleby niektórych pierwiastków z atmosfery, procesami ługowania pierwiastków z warstwy powierzchniowej w gł ąb gleby, wapnowaniem, nawo Ŝeniem organicznym i mineralnym oraz innymi zabiegami rolniczymi. Podkre ślenia wymaga fakt, Ŝe zaistniałe zmiany nie wpłyn ęły w sposób zasadniczy na warto ść i przydatno ść rolnicz ą badanych gleb. Nale Ŝy w tym miejscu tak Ŝe pami ęta ć, Ŝe sytuacja ta dotyczy zaledwie jednego punktu w skali całego powiatu i nie mo Ŝe stanowi ć podstawy dla sformułowania kompleksowej oceny stanu środowiska gruntowego omawianej jednostki administracyjnej, szczególnie, Ŝe dotyczyła tylko i wył ącznie gruntów ornych.

30 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Reasumuj ąc powy Ŝsze, w chwili obecnej jako ściowe rozpoznanie środowiska glebowego powiatu kwidzy ńskiego nie jest mo Ŝliwe.

5.8 Zasoby kopalin

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w Bilansie zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce według stanu na dzie ń 31 XII 2010 r. (PIG - PIB) na obszarze powiatu kwidzy ńskiego znajdowało si ę 26 (zło Ŝe Jałowiec jest jednym zło Ŝem, w obr ębie którego współwyst ępuj ą dwa rodzaje kopalin: piaski i torfy) złó Ŝ kopalin pospolitych, spo śród których zdecydowan ą wi ększo ść stanowiły zło Ŝa piasków i Ŝwirów (20). Poza nimi odnotowano równie Ŝ wyst ępowanie 3 złó Ŝ surowców ilastych ceramiki budowlanej, 2 złó Ŝ piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych i cegły wapienno – piaskowej oraz po jednym zło Ŝu kredy i torfów.

Oszacowane zasoby geologiczne – bilansowe złó Ŝ kopalin wyst ępuj ących w granicach administracyjnych powiatu kwidzy ńskiego kształtowały si ę na poziomie 7 420,6 tys. ton (piaski i Ŝwiry oraz kreda) i 13 398,5 tys. m 3 (piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych i cegły wapienno – piaskowej, torfy oraz surowce ilaste ceramiki budowlanej), przy czym udział zasobów przemysłowych w ogólnej wielko ści zasobów wynosił odpowiednio: 4 598 tys. ton i 503,5 tys. m 3.

Spo śród złó Ŝ zlokalizowanych na obszarze powiatu kwidzy ńskiego i wymienionych w Bilansie… : - 6 było eksploatowanych (w tym: 5 złó Ŝ piasków i Ŝwirów oraz 1 zło Ŝe, w obr ębie którego współwyst ępuj ą piaski i torfy); - 4 było zło Ŝami zagospodarowanymi, eksploatowanymi okresowo; - 6 było zło Ŝami zaniechanymi; - 7 było zło Ŝami rozpoznanymi szczegółowo; - 3 było zło Ŝami rozpoznanymi wst ępnie.

Warto ść eksploatacji złó Ŝ piasków i Ŝwirów wyniosła 153 tys. ton, natomiast torfów – 1,1 tys. m 3.

W roku 2010 (tabela 5), w porównaniu z rokiem 2009 (tabela 6), liczba złó Ŝ wyst ępuj ących na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wymienionych w Bilansie… wzrosła o 2 (Olszanica XI i Bronisławowo I). Pomimo tego faktu w 2009 r. eksploatacji poddano wi ększ ą ilo ść złó Ŝ (9), co wi ązało si ę z uruchomieniem wydobycia piasków z 2 złó Ŝ eksploatowanych okresowo (Olszanica I i Olszanica II). Generalnie jednak wydobycie piasków i Ŝwirów odnotowane w 2009 r. było mniejsze w porównaniu do roku 2010 o 59 tys. ton. Odwrotn ą tendencj ę zaobserwowano natomiast w przypadku wydobycia torfów – ich eksploatacja wyniosła w 2009 roku 12,7 tys. m 3 (w stosunku do 1,1 tys. m 3 w 2010 roku).

Na uwag ę zasługuje te Ŝ dysproporcja pomi ędzy zasobami geologicznymi – bilansowymi złó Ŝ piasków i Ŝwirów okre ślonymi dla analizowanych horyzontów czasowych. W 2010r. wielko ść zasobów geologicznych – bilansowych dla wymienionych wy Ŝej złó Ŝ kopalin (piasków i Ŝwirów) kształtowała si ę na poziomie 7 416 tys. ton, natomiast w 2009 r. warto ść ta wynosiła 3 808 tys. ton. Przyrost zasobów w postaci 3 608 tys. ton nale Ŝy wytłumaczy ć: - wł ączeniem do Bilansu… dwóch nowo udokumentowanych złó Ŝ (Bronisławowo I i Olszanica XI) - weryfikacj ą i aktualizacj ą zasobów zło Ŝa Gonty (z 121 tys. ton w 2009 r. do 3 507 tys. ton w 2010 r.) uwarunkowan ą powi ększeniem obszaru zło Ŝa.

Tabela 5 Zestawienie informacji na temat złó Ŝ kopalin wyst ępuj ących na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wg stanu na dzie ń 31.12.2010 r. Stan Zasoby [tys. t] lub [tys. m 3] Wydobycie Rodzaj Nazwa zło Ŝa zagospodarowania geologiczne - [tys. t] kopaliny przemysłowe 3 zło Ŝa bilansowe lub [tys. m ] Gmina Sadlinki

31 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Stan Zasoby [tys. t] lub [tys. m 3] Wydobycie Rodzaj Nazwa zło Ŝa zagospodarowania geologiczne - [tys. t] kopaliny przemysłowe 3 zło Ŝa bilansowe lub [tys. m ] Białki Pi ś R 194 - - Bronisławowo I Pi ś R 115 - - Olszanica I Pi ś T 437 437 - Olszanica II Pi ś T 145 12 - Olszanica IV Pi ś Z 248 - - Olszanica IX Pi ś E 85 - 9 Olszanica V(*) Pi ś R 356 - - Olszanica VII Pi ś T 94 - - Olszanica VIII Pi ś E 71 - 8 Olszanica X Pi ś E 154 - 8 Olszanica XI Pi ś R 163 - - Sadlinki PK(b) P 5479 - - Sadlinki – Biała PK(c) P 6766 - - Gmina miejsko – wiejska Prabuty Gonty Pi ś E 3507 3507 92 Gonty I Pi ś R 287 - - Łebieniec (*) Pi ś Z 119 - - Rodowo KR Z 4,6 - - Gmina Ryjewo Pi ś E 55 55 5 Jałowiec TO E 127,5 127,5 1,1 Ryjewo IB Z - - - Gmina Kwidzyn Brokowo IB P 302 - - Kamionka Pi ś Z 433 - - Kamionka II Pi ś T 253 147 Kamionka III Pi ś R 440 440 Podzamcze Pi ś R 152 - - Podzamcze II Pi ś E 108 - 31 Miasto Kwidzyn Rozp ędziny IB Z 724 376 - Źródło: Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na dzie ń 31 XII 2010 r.; PIG-PIB, Warszawa, 2011 r.

Obja śnienia:

Rodzaj kopaliny: Pi ś – piaski i Ŝwiry; zasoby i wydobycie w [tys. t] (*) – zło Ŝa zawieraj ące piasek ze Ŝwirem PK(b) – piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych; zasoby i wydobycie w [tys. m 3]; PK(c) – piaski kwarcowe do produkcji cegły wapienno – piaskowej; zasoby i wydobycie w [tys. m 3]; KR – kreda; zasoby i wydobycie w [tys. t]; TO – torfy; zasoby i wydobycie w [tys. m 3] IB – surowce ilaste ceramiki budowlanej; zasoby i wydobycie w [tys. m 3];

Stan zagospodarowania zło Ŝa: R – zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kat. A+B+C1); P – zło Ŝe o zasobach rozpoznanych wst ępnie (w kat. C 2+D); T – zło Ŝe zagospodarowane, eksploatowane okresowo; Z – zło Ŝe, z którego wydobycie zostało zaniechane; E – zło Ŝe eksploatowane;

Tabela 6 Zestawienie informacji na temat złó Ŝ kopalin wyst ępuj ących na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wg stanu na dzie ń 31.12.2009 r. Nazwa zło Ŝa Rodzaj Stan Zasoby [tys. t] lub [tys. m 3] Wydobycie

32 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

geologiczne - przemysłowe bilansowe Gmina Sadlinki Białki Pi ś R 194 - - Olszanica I Pi ś T 437 437 2 Olszanica II Pi ś T 145 12 11 Olszanica IV Pi ś Z 248 - - Olszanica IX Pi ś E 94 - 4 Olszanica V(*) Pi ś R 356 - - Olszanica VII Pi ś T 94 - - Olszanica VIII Pi ś E 79 - 14 Olszanica X Pi ś E 163 - 4 Sadlinki PK(b) P 5479 - - Sadlinki – Biała PK(c) P 6766 - - Gmina miejsko – wiejska Prabuty Gonty Pi ś E 121 - 36 Gonty I Pi ś R 287 - - Łebieniec (*) Pi ś Z 119 - - Rodowo KR Z 4,6 - - Gmina Ryjewo Pi ś E 60 60 9 Jałowiec TO E 128,6 128,9 12,7 Ryjewo IB Z - - - Gmina Kwidzyn Brokowo IB P 302 - - Kamionka Pi ś Z 433 - - Kamionka II Pi ś T 253 147 Kamionka III Pi ś R 440 440 Podzamcze Pi ś R 152 - - Podzamcze II Pi ś E 133 - 14 Miasto Kwidzyn Rozp ędziny IB Z 724 376 - Źródło: Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na dzie ń 31 XII 2010 r.; PIG-PIB, Warszawa, 2011 r.

Obja śnienia:

5.9 Gospodarowanie odpadami

Źródłem powstawania odpadów na terenie powiatu kwidzy ńskiego jest sektor komunalny oraz sektor gospodarczy.

33 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Sektor komunalny

Na terenie powiatu funkcjonuje system zbierania odpadów niesegregowanych oraz system selektywnego zbierania (tworzywa sztuczne, szkło i makulatura oraz odpady ulegaj ące biodegradacji). Prowadzone jest równie Ŝ zbieranie odpadów wielkogabarytowych, odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych tj. zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego oraz zu Ŝytych baterii i przeterminowanych lekarstw.

Na podstawie uzyskanych informacji z poszczególnych gmin powiatu kwidzy ńskiego w 2011 r. na terenie powiatu zebrano ogółem 21 620,65 Mg odpadów komunalnych (w tym odpadów niesegregowanych – 17 809,55 Mg). Bior ąc pod uwag ę liczb ę mieszka ńców powiatu na poziomie 81 997 (wg GUS, Bank Danych Lokalnych), średnio 1 mieszkaniec wytwarzał w 2011 roku 263,68 kg.

W 2011 r. w wyniku selektywnego zbierania odpadów zebrano ogółem 2 157,88 Mg odpadów (w tym: papier i tektura – 1 312,61 Mg; tworzywa sztuczne – 398,01 Mg oraz szkło – 447,26 Mg). Ilo ść zebranych odpadów w sposób selektywny w przeliczeniu na 1 mieszka ńca wynosi – 26,32 kg. Zbieranie prowadzone jest w systemie pojemnikowym oraz w systemie workowym (w zabudowie jednorodzinnej na terenie miasta Kwidzyna), a tak Ŝe w formie akcyjnej oraz bezpo średniego dostarczania przez mieszka ńców do punktu skupu surowców wtórnych „Zielony Punkt” (który uczestniczy w organizowanych przez miasto akcjach zbierania surowców wtórnych).

Odpady wielkogabarytowe zbierane s ą od mieszka ńców w sposób zró Ŝnicowany. W gminie Kwidzyn odpady odbierane s ą w trakcie organizowanych akcji raz w roku, natomiast w mie ście funkcjonuje bezpłatny punkt odbierania odpadów przy ul. Owczej 7 (baza transportowa ZUO Sp. z o.o.). Ogółem z terenu powiatu w 2011 r. zebrano 116,02 Mg odpadów.

Zu Ŝyte baterie zbierane s ą przede wszystkim przez placówki o światowe oraz jednostki u Ŝyteczno ści publicznej, a zu Ŝyte akumulatory mo Ŝna dostarczy ć do ZUO Sp. z o.o. Natomiast zbieranie przeterminowanych leków odbywa si ę poprzez wyznaczone apteki (np. w gminie Kwidzyn – w Rakowcu, a w mie ście Kwidzyn do systemu zostało wł ączonych 17 aptek). W 2011 r. zebrano i przyj ęto do ZUO Sp. z o.o. 1,4 Mg zu Ŝytych baterii i akumulatorów.

Zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny odbierany jest od mieszka ńców w nast ępuj ących punktach: Zakładzie Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej, bazie transportowej Zakładu Utylizacji Odpadów Sp. z o. o. przy ul. Owczej 7 oraz w dwóch tzw. ekoskładach zlokalizowanych przy ul. 11 listopada 13 obok Kwidzy ńskiego Centrum Kultury oraz na stacji paliw BP przy ul. Mostowej 1a, na terenie siedziby Przedsi ębiorstwa Usług Sanitarnych PUS Sp. z o.o., na terenie Rolniczej Spółdzielni Handlowo-Usługowej w Nebrowie Wielkim. Od 2012 r. uruchomiono dodatkowo dwa „ekoskłady”: na parkingu pomi ędzy ul. Spółdzielcz ą i Warszawsk ą oraz na ul. Słowackiego przy pływalni. Ponadto przy zakupie nowego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego mieszka ńcy, mog ą dostarczy ć zu Ŝyty sprz ęt na tzw. „wymian ę” do placówek handlowych w ilo ści 1:1. Ogółem z terenu powiatu zebrano w 2011 r. 14,66 Mg zu Ŝytego sprz ętu.

Ponadto w systemie workowym zbierane s ą odpady ulegaj ące biodegradacji powstaj ące na terenie miasta Kwidzyna i gminy Kwidzyn. Ogółem (wg informacji uzyskanej z Urz ędu Miasta i Urz ędu Gminy), w 2011 r. zebrano 513,41 Mg odpadów zielonych oraz odpadów ulegaj ących biodegradacji.

Zebrane odpady z terenu powiatu (za wyj ątkiem gminy Sadlinki) dostarczane s ą do Zakładu Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej, gdzie s ą poddawane procesom odzysku i unieszkodliwiania. W ramach ZUO Sp. z o.o. funkcjonuje linia sortownicza, kompostownia odpadów organicznych oraz składowisko odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych z wydzielon ą kwater ą na odpady zawieraj ące azbest.

34 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Odpady powstaj ące na terenie gminy Sadlinki w ilo ści 420,18 Mg (w roku 2011) dostarczane były do ZUO w Zakurzewie, gmina Grudzi ądz.

Odpady zebrane w sposób selektywny przekazywane s ą do odzysku podmiotom gospodarczym posiadaj ącym stosowne zezwolenia.

Sektor gospodarczy

W sektorze gospodarczym (wg danych WSO) powstało ok. 610,84 tys. Mg odpadów, w tym 0,96 tys. Mg odpadów niebezpiecznych. Najwi ększe ilo ści odpadów powstały w grupach: − 03 – odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury – 72,2 % ilo ści odpadów wytworzonych, − 10 - odpady z procesów termicznych – 17,6 % ilo ści odpadów wytworzonych, − 19 - odpady z instalacji i urz ądze ń słu Ŝą cych zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych – 7,2 % ilo ści odpadów wytworzonych,

Najwi ększymi wytwórcami odpadów w sektorze gospodarczym na terenie powiatu s ą: − International Paper Kwidzyn S.A., − Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowe TOR-PAL Sp. z o.o., − Jabil Circuit Poland Sp. z o.o., − Warmi ńskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo - Warzywnego Sp. z o.o., − SMI POLAND Sp. z o.o. Oddział w Kwidzynie, − Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów, Kanalizacji i Ciepłownictwa „PEWIK” Sp. z o.o. (komunalne osady ściekowe)

Ogółem procesom odzysku w 2010 roku (wg danych WSO) na terenie powiatu poddano 540 689,225 Mg odpadów, z czego: − 535 310,835 Mg poddano odzyskowi w instalacjach, − 5 378,39 Mg przekazano osobom fizycznym do wykorzystania.

Stosowane procesy odzysku to R1, R3, R5 R10 oraz R14. Najwi ększe ilo ści odpadów poddano procesom odzysku: − R1 (wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii) – 354 800,36 Mg; − R14 (inne działania polegaj ące na wykorzystaniu odpadów w cało ści lub cz ęś ci) – 128 033,43 Mg; − R3 (recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie s ą stosowane jako rozpuszczalniki (wł ączaj ąc kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)) – 19 829,444 Mg.

Procesom unieszkodliwiania w instalacjach w 2010 r. (wg danych WSO) na terenie powiatu poddano 81 358 Mg odpadów. Wszystkie odpady zostały poddane procesowi D5.

Na przestrzeni ostatnich lat na terenie powiatu zwiększył si ę udział zbieranych w sposób selektywny odpadów surowcowych, wielkogabarytowych, niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, przeterminowanych lekarstw i zu Ŝytych baterii. Dodatkowo w funkcjonuj ącym ZUO Sp. z o.o. (który został wyznaczony jako regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych zgodnie z zapisami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018, przyj ętego Uchwał ą 451/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. oraz zapisów Uchwały Nr 416/XX/12 w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018), z dostarczonych odpadów (niesegregowanych oraz wielkogabarytowych) wyselekcjonowane zostały odpady surowcowe oraz odpady niebezpieczne. Pozostałe odpady (wraz z odpadami z linii sortowniczej – frakcja mi ędzysitowa oraz odpadami ulegaj ącymi biodegradacji) poddane zostały procesom odzysku, w tym kompostowaniu. Unieszkodliwianiu poprzez składowanie poddanych zostało 32% odpadów przyj ętych do ZUO Sp . z o. o w 2010 r. Funkcjonuj ący obecnie system

35 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

gospodarowania odpadami na terenie powiatu działa w sposób prawidłowy i przyczynia si ę do uzyskania efektów ekologicznych w postaci zmniejszenia strumienia odpadów deponowanych bez przetworzenia w środowisku.

W sektorze gospodarczym w roku 2010 w porównaniu do ostatnich analizowanych lat, struktura wytwarzanych odpadów nie zmieniła si ę, natomiast zmieniły si ę ilo ści wytwarzanych odpadów. Zmiany odnotowane głównie w grupach 03 i 19 wskazują na zmniejszenie ilo ści wytwarzanych odpadów, natomiast w grupie 10 – na zwi ększenie (ok. 45%) ilo ści odpadów. Zmiany te były prawdopodobnie odzwierciedleniem zmian w sytuacji gospodarczej w sektorze przemysłowym. Równie Ŝ w przypadku najwi ększych wytwórców nie odnotowano znacz ących zmian. W dalszym ci ągu najwi ęcej odpadów wytwarzane było przez International Paper Kwidzyn S.A. Struktura zagospodarowania odpadów nie uległa zmianie, podobnie jak w minionych latach, w znacz ącym stopniu odpady poddawane były procesom odzysku (w szczególno ści procesowi R1 i R14).

6. Zało Ŝenia ochrony środowiska dla powiatu kwidzy ńskiego do 2019 roku

Naczeln ą zasad ą przyj ętą w „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019” jest zasada zrównowa Ŝonego rozwoju umo Ŝliwiaj ąca harmonijny rozwój gospodarczy i społeczny wraz z ochron ą walorów środowiskowych. Oznacza ona taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym w celu równowa Ŝenia szans dost ępu do środowiska poszczególnych społecze ństw lub ich obywateli – zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokole ń – nast ępuje proces integrowania działa ń politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych. Zasada ta stanowiła podstaw ę do sformułowania nadrz ędnego celu Aktualizacji Programu...

Rozwój społeczno-gospodarczy Powiatu Kwidzy ńskiego w zgodzie z zasadami ochrony środowiska podstaw ą poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców

Tak sformułowany cel pozwoli na osi ągni ęcie trwałego, zrównowa Ŝonego rozwoju powiatu, gdzie ochrona środowiska stanowi nierozł ączn ą cz ęść procesów rozwojowych realizowanych i planowanych do realizacji na jego terenie. „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska...” jest dokumentem kształtuj ącym długofalow ą polityk ę ochrony środowiska dla powiatu. Przedstawione w nim zagadnienia ochrony środowiska uj ęte zostały w sposób kompleksowy, z wyznaczeniem celów długo- i krótkookresowych, a tak Ŝe przyj ęciem kierunków działa ń i zada ń z zakresu wszystkich sektorów ochrony środowiska. Spo śród nich dokonano wyboru najistotniejszych zagadnie ń, w postaci priorytetów ekologicznych, których rozwi ązanie przyczyni si ę w najbli Ŝszej przyszło ści do poprawy stanu środowiska na terenie powiatu.

Przy wyborze kierowano si ę diagnoz ą stanu aktualnego poszczególnych komponentów środowiska na terenie powiatu, uwarunkowaniami zewn ętrznymi (obowi ązuj ące akty prawne oraz dokumenty planistyczne szczebla krajowego, wojewódzkiego i powiatowego) i wewn ętrznymi (strategie rozwoju i oceny zapotrzebowania na energi ę), a tak Ŝe innymi wymaganiami w zakresie jako ści środowiska. Ponadto pod uwag ę brano równie Ŝ wymiar przedsi ęwzi ęcia (ponadlokalny i publiczny), zaawansowanie przedsi ęwzi ęcia w realizacji, konieczno ść realizacji przedsi ęwzi ęcia ze wzgl ędów prawnych, skal ę efektywno ści ekologicznej przedsi ęwzi ęcia (efekt planowany, tempo jego osi ągni ęcia) oraz wieloaspektowo ść efektów ekonomicznych przedsi ęwzi ęcia (mo Ŝliwo ść jednoczesnego osi ągni ęcia poprawy stanu środowiska w zakresie kilku elementów środowiska).

Kieruj ąc si ę podanymi powy Ŝej kryteriami, jako zadania priorytetowe na terenie powiatu przyj ęto nast ępuj ące zagadnienia: − Ochrona jako ści wód powierzchniowych i podziemnych; − Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego;

36 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

− Ograniczenie uci ąŜliwo ści hałasu komunikacyjnego; − Zapobieganie powa Ŝnym awariom i zagro Ŝeniom naturalnym środowiska (w tym powodziom oraz lokalnym podtopieniom wynikaj ącym ze stanu urz ądze ń melioracyjnych) oraz eliminacja i minimalizacja ich skutków w razie ich wyst ąpienia; − Ochrona ludno ści przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych; − Edukacja ekologiczna społecze ństwa; − Ochrona gruntów i powierzchni ziemi.

W ramach ochrony wód powierzchniowych i podziemnych szczególnie wa Ŝne s ą zadania dotycz ące rozbudowy systemów kanalizacji sanitarnej i deszczowej, oczyszczania ścieków w szczególno ści na terenach wiejskich, a tak Ŝe ograniczenia wpływu zanieczyszcze ń organicznych ze źródeł komunalnych.

Trwałe utrzymanie wymaganej przepisami prawnymi jako ści powietrza atmosferycznego na terenie powiatu zwi ązane jest z realizacj ą zada ń przede wszystkim w sektorze komunalnym (ograniczanie tzw. niskiej emisji na obszarach wiejskich wyst ępuj ącej szczególnie w okresie zimowym) oraz przemysłowym (stosowanie przez zakłady przemysłowe nowoczesnych i wydajnych urz ądze ń technologicznych ograniczaj ących i eliminuj ących emisj ę substancji wpływaj ących negatywnie na stan aerosanitarny).

W zakresie eliminacji uci ąŜ liwo ści akustycznych szczególnie istotne s ą zadania dotycz ące – organizacji ruchu, w tym działania w kierunku wyprowadzenia ruchu z miasta, a tak Ŝe przebudowy, modernizacji dróg oraz kontrola poziomu hałasu w rejonie zakładów przemysłowych i placówek handlowych. Ponadto, przy planowaniu budowy nowych dróg nale Ŝy przestrzega ć zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a w szczególno ści nale Ŝy uwzgl ędnia ć istniej ące i planowane tereny zabudowy mieszkaniowej.

Zapobieganie powa Ŝnym awariom i zagro Ŝeniom naturalnym środowiska oraz eliminacja i minimalizacja ich skutków w razie ich wyst ąpienia. Szczególnie wa Ŝne s ą tu zadania zwi ązane z zagospodarowaniem terenu w obszarach zagro Ŝenia powodziowego oraz eliminacj ą potencjalnych zagro Ŝeń dla mieszka ńców.

W zakresie ochrony ludno ści przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych waŜne s ą zadania zwi ązane ze zgodn ą z przepisami prawa lokalizacj ą nowopowstaj ących stacji bazowych oraz wła ściwym prowadzeniem pomiarów kontrolnych.

Edukacja ekologiczna powinna by ć ukierunkowana przede wszystkim na zmiany sposobów post ępowa ń wszystkich grup mieszka ńców wobec otaczaj ącego ich środowiska.

Wszystkie wy Ŝej wymienione priorytety s ą elementami, co do których w pierwszym rz ędzie powinny zosta ć podj ęte działania zmierzaj ące do poprawy stanu aktualnego.

Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe wiele przedsi ęwzi ęć proponowanych w ramach jednego zagadnienia wpisuje si ę tak Ŝe w pozostałe zagadnienia. Wynika to z faktu, Ŝe poszczególne elementy środowiska i uci ąŜ liwo ści środowiskowe s ą ze sob ą powi ązane i poprawa jako ści lub ochrona jednego z nich zwykle skutkuje popraw ą lub ochron ą pozostałych.

37 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

7. Cele i zadania w zakresie ochrony środowiska w horyzontach czasowych krótkookresowych (2012-2015) i długookresowych (2016-2019)

7.1 Ochrona zasobów naturalnych

7.1.1 Ochrona przyrody

Cen ą odbywaj ącego si ę na przestrzeni ostatnich kilkudziesi ęciu lat intensywnego rozwoju cywilizacyjnego s ą znaczne przekształcenia środowiska przyrodniczego. Ich skutki, cz ęsto nieodwracalne, wykraczaj ą poza przestrze ń lokaln ą i wymagaj ą podejmowania skumulowanych działa ń naprawczych – zarówno w sferze organizacyjnej jak i prawnej. St ąd te Ŝ, uwzgl ędniaj ąc aktualne potrzeby powiatu w tym zakresie poni Ŝej sformułowano cele i kierunki działa ń, które pozwol ą na ograniczenie niekorzystnych skutków antropopresji.

Cel długookresowy:

Kształtowanie i ochrona zasobów przyrody i krajobrazu w ramach racjonalnej polityki przestrzennej

Cele krótkookresowe do roku 2015:

1. Racjonalne u Ŝytkowanie powierzchni terenów zieleni urz ądzonej, w tym poprawa standardu ich zagospodarowania. 2. Ochrona obszarów i obiektów chronionych oraz innych przyrodniczo cennych, w tym udost ępnianie ich mieszka ńcom w sposób niezagra Ŝający chronionym walorom. 3. Promowanie warto ści i walorów środowiska przyrodniczego (w tym krajobrazu) w polityce przestrzennej i kierunkach rozwoju powiatu.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

Racjonalne u Ŝytkowanie powierzchni terenów zieleni urz ądzonej, w tym poprawa standardu ich zagospodarowania:

− Urz ądzanie, rozbudowa, modernizacja i rewitalizacja zarówno istniej ących jak i nowych terenów zieleni urz ądzonej na obszarze powiatu (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzyńskiego; Wła ściciele i administratorzy terenu); − Rozbudowa infrastruktury turystycznej, rekreacyjno – sportowej i wypoczynkowej (jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego , Wła ściciele terenu, inwestorzy ); Ochrona obszarów i obiektów chronionych oraz innych przyrodniczo cennych, w tym udost ępnianie ich mieszka ńcom w sposób niezagra Ŝaj ący chronionym walorom:

− Wdra Ŝanie zalece ń dotycz ących ochrony przyrody zawartych w planach ochrony obiektów cennych przyrodniczo i obowi ązuj ących aktach prawnych ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego , Inwestorzy , Mieszka ńcy, Wła ściciele terenu ); − Bie Ŝą ca piel ęgnacja i konserwacja zasobów przyrodniczych ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Wojewódzki Konserwator Przyrody );

Promowanie warto ści i walorów środowiska przyrodniczego (w tym krajobrazu) w polityce przestrzennej i kierunkach rozwoju powiatu:

− Planowanie rozwoju przestrzennego w harmonii ze środowiskiem przyrodniczym i kulturowym, dostosowanie przeznaczenia terenów i form zagospodarowania do zró Ŝnicowanych predyspozycji środowiska, w tym poprzez uwzgl ędnianie stosownych zapisów w miejscowych planach

38 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

zagospodarowania przestrzennego ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego , Wła ściciele terenu );

Istot ą przedstawionych powy Ŝej celów i kierunków działa ń jest racjonalne wykorzystywanie istniej ących walorów przyrodniczych powiatu. Oznacza to, Ŝe poza ochron ą przed niewła ściwym zainwestowaniem nale Ŝy jednocze śnie poddawa ć je procesom rewitalizacyjnym i promowa ć jako wa Ŝny zasób środowiskowy.

7.1.2 Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów

Zasoby le śne powiatu kwidzy ńskiego kształtuj ą si ę poni Ŝej średniej krajowej, co ju Ŝ samo w sobie powoduje, Ŝe lasy na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej wymagaj ą szczególnej uwagi. Tym bardziej, Ŝe stanowi ą one wra Ŝliwy zasób środowiska spełniaj ący kilka istotnych funkcji - zarówno z punktu widzenia środowiska jak i gospodarki. Sformułowane poni Ŝej cele odnosz ą si ę przede wszystkim do zagadnie ń środowiskowych i maj ą charakter prewencyjny.

Cel długookresowy:

Wzrost zasobów le śnych i ich ochrona przed negatywnymi oddziaływaniami

Cele krótkookresowe do roku 2015:

1. Zachowanie i zwi ększanie istniej ących zasobów le śnych. 2. Ochrona i wła ściwe zagospodarowanie przestrzeni le śnej.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

Zachowanie i zwi ększanie istniej ących zasobów le śnych:

− Współudział w opracowywaniu, wdra Ŝaniu i aktualizacji krajowego i wojewódzkiego programu zwi ększania lesisto ści ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Nadle śnictwo Kwidzyn ); − Zalesianie gruntów wył ączonych z u Ŝytkowania rolniczego oraz promowanie le śnego kierunku rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych i obszarów zdegradowanych ( jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Wła ściciele gruntów, Nadle śnictwo Kwidzyn ).

Ochrona i wła ściwe zagospodarowanie przestrzeni le śnej:

− Aktualizacja istniej ących lub opracowanie nowych planów urz ądzania lasów i uproszczonych planów urz ądzania lasów (jednostki realizuj ące: Nadle śnictwo Kwidzyn, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Wła ściciele lasów ); − Bie Ŝą ce wykonywanie w lasach zabiegów ochronnych i piel ęgnacyjnych ( jednostki realizuj ące: Nadle śnictwo Kwidzyn , Wła ściciele lasów prywatnych, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego ).

Zapisane kierunki działa ń opieraj ą si ę na trosce o istniej ące zasoby le śne przy jednoczesnym d ąŜ eniu do zwi ększania powierzchni le śnych na terenie powiatu. Podejmowane działania powinny zosta ć poprzedzone pracami planistycznymi (m.in. opracowywaniem planów urz ądzania lasów), dzi ęki czemu mo Ŝliwe b ędzie przewidzenie ich wymiernych efektów w kilkunastoletnim horyzoncie czasowym.

7.1.3 Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi

39 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Zgodnie z zapisami polityki ekologicznej pa ństwa, w zakresie gospodarowania zasobami wodnymi (powierzchniowymi i podziemnymi) nale Ŝy prowadzi ć takie działania, które przyczyni ą si ę do ochrony gospodarki narodowej od deficytów wody i zabezpiecz ą przed skutkami powodzi. Działania te dotycz ą przede wszystkim maksymalizacji oszcz ędno ści zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne oraz zwi ększenia retencji wodnej i s ą zgodne z zapisami „Programu wodno- środowiskowego Kraju” i „Programu gospodarowania wodami w zlewni rzeki Liwy”.

Cel długookresowy:

Zrównowa Ŝone wykorzystywanie zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne

Cele krótkookresowe do roku 2015:

1. Racjonalne gospodarowanie wod ą przeznaczon ą do spo Ŝycia w gospodarstwach domowych, przemy śle i rolnictwie. 2. Zapobieganie zmianom naturalnych stosunków wodnych.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

Racjonalne gospodarowanie wod ą przeznaczon ą do spo Ŝycia w gospodarstwach domowych, przemy śle i usługach:

− Optymalizacja zu Ŝycia wody do celów socjalno-bytowych i produkcyjnych (stymulacja do zmniejszania jej zu Ŝycia) (jednostki realizuj ące: Przedsi ębiorcy, Mieszka ńcy) ; − Modernizacja i budowa sieci wodoci ągowych w celu zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych (jednostki realizuj ące: PEWiK Sp. z o.o. w Prabutach, PW-K Kwidzyn Sp. z o.o., ZGK Gardeja, „Pomezania” Zakład Bud Ŝetowy w Ryjewie, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego).

Zapobieganie zmianom naturalnych stosunków wodnych:

− Realizacja zada ń zapisanych w Programie małej retencji dla województwa pomorskiego (jednostki realizuj ące: Wójt gminy Kwidzyn, ZMiUWWP Terenowy Oddział w Kwidzynie ); − Prawidłowa eksploatacja i konserwacja systemów melioracji (jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Rolnicy, Spółki wodne, ZMiUWWP Terenowy Oddział w Kwidzynie, Nadle śnictwo Kwidzyn, RZGW w Gda ńsku ); − Realizacja zada ń zapisanych w Koncepcji „Analizy mo Ŝliwo ści budowy zbiorników retencyjnych dla istniej ącej kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Kwidzyna maj ącej na celu zmniejszenie ilo ści wód opadowych i roztopowych, odprowadzanych do rzeki Liwy poszczególnymi wylotami” wraz z Aneksem (jednostki realizuj ące: Burmistrz Miasta Kwidzyna).

Ogólna polityka dotycz ąca zmniejszenia zu Ŝycia wody przez sektor produkcyjny i komunalny polega ć będzie na skoncentrowaniu wysiłków na obni Ŝeniu popytu na wod ę. Podstawowym działaniem, kontynuowanym w nast ępnych latach, w tym sektorze jest mobilizacja dystrybutorów i uŜytkowników wody do relatywnego zmniejszania jej zu Ŝycia, np. poprzez wprowadzanie zamkni ętych obiegów wody, popraw ę stanu sieci wodoci ągowych, opomiarowanie i zakup urz ądze ń wodooszcz ędnych. Niezmiernie istotne b ędą tutaj równie Ŝ działania edukacyjne, ukierunkowane na zmian ę nawyków korzystania z wody w śród mieszka ńców miasta oraz wprowadzenie nowych przyzwyczaje ń maj ących na celu zrównowa Ŝone korzystanie z zasobów wodnych. Ponadto równie wa Ŝne b ędą zadania dotycz ące retencjonowania wód, w tym wód deszczowych i roztopowych z terenu Miasta Kwidzyna oraz wła ściwego utrzymania, konserwacji i eksploatacji całego systemu urz ądze ń wodnych i rowów melioracyjnych na terenie całego powiatu.

W zakresie małej retencji, realizowany b ędzie Wojewódzki Program Małej Retencji oraz zapisy Koncepcji „Analizy mo Ŝliwo ści budowy zbiorników retencyjnych dla istniej ącej kanalizacji

40 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

deszczowej na terenie Miasta Kwidzyna maj ącej na celu zmniejszenie ilo ści wód opadowych i roztopowych, odprowadzanych do rzeki Liwy poszczególnymi wylotami ” wraz z Aneksem. Jak wynika z Ankesu do „ Analizy mo Ŝliwo ści budowy zbiorników retencyjnych ... do realizacji na terenie miasta zatwierdzono wariant II z Koncepcji... zmieniony i nazwany jako wariant IIa. W ramach tego wariantu zostanie wybudowany zbiornik retencyjny o pojemno ści V= 34 094,5 m 3 przy powierzchni rozlewiska F=6,8189 ha i warstwie retencyjnej 0,5 m. Wariant ten zapewni retencjonowanie całej wody opadowej odprowadzanej z terenu miasta do rzeki Liwy (od granic do budowli pi ętrz ącej na rozlewisku) wylotami W1 do W11.

7.1.4 Ochrona powierzchni ziemi

Intensywny rozwój cywilizacyjny spowodował, Ŝe obecnie niemal ka Ŝde inicjatywy podejmowane przez człowieka wywierają wpływ na środowisko glebowe – dotyczy to zarówno działalno ści wydobywczej, produkcji przemysłowej czy rolnej jak równie Ŝ codziennych zachowa ń ludzi (np. wytwarzanie odpadów, korzystanie z transportu zbiorowego). Dlatego te Ŝ ochrona powierzchni ziemi, podobnie jak ochrona pozostałych komponentów środowiska przyrodniczego, jest działaniem usankcjonowanym prawnie, maj ącym na celu ograniczenie i zminimalizowanie tych skutków antropopresji, w wyniku których codzienne przekształcenia powierzchni ziemi powoduj ą trwałe i cz ęsto nieodwracalne szkody w środowisku glebowym i gruntowym.

Cel długookresowy:

Racjonalne u Ŝytkowanie gleb i gruntów wraz z ich kompleksow ą ochron ą

Cel krótkookresowy do 2015 r.:

1. Wykorzystywanie gleb i gruntów w sposób nie powodujący ich degradacji, w tym rekultywacja terenów zdegradowanych i poprzemysłowych.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− Ograniczanie czynników wpływaj ących niekorzystnie na jako ść gleb (emisje rolnicze, przemysłowe, komunikacyjne i nielegalne miejsca składowania odpadów) ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Wła ściciele ternu, Mieszka ńcy, Przedsi ębiorcy, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego );

− Monitorowanie jako ści gleb i gruntów oraz podejmowanie stosownych działa ń w przypadku stwierdzenia przekrocze ń ( jednostki realizuj ące: IUNG, WIO Ś, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego);

Zaproponowane cele i kierunki działa ń uwzgl ędniaj ą rozpoznanie sytuacji w zakresie ewentualnego zanieczyszczenia środowiska glebowego i gruntowego oraz działania prewencyjne. W takim układzie stanowi ą one zintegrowane narz ędzie do zapewnienia wysokiej jako ści analizowanego komponentu środowiska.

7.1.5 Gospodarowanie zasobami geologicznymi

Eksploatacja złó Ŝ powinna by ć prowadzona zgodnie z wymaganiami prawa w tym zakresie, w sposób ograniczaj ący do maksimum jej negatywne oddziaływanie na środowisko przyrodnicze. Szczególn ą kwesti ę w tym obszarze stanowi ą zagadnienia zwi ązane z rekultywacj ą wyrobisk poeksploatacyjnych, która – w świetle obowi ązuj ących przepisów – jest obowi ązkiem u Ŝytkownika zło Ŝa. Na obszarze powiatu dominuj ącym kierunkiem rekultywacji jest i b ędzie kierunek rolny lub le śny. Z informacji uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Kwidzynie wynika tak Ŝe, Ŝe aktualnie na terenie powiatu

41 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

zarówno prace wydobywcze jak równie Ŝ rekultywacyjne prowadzone s ą w sposób zgodny z obowi ązuj ącymi standardami, a w stosunku do pojawiaj ących si ę sporadycznie nieprawidłowo ści podejmowane s ą na bie Ŝą co działania interwencyjne i zaradcze.

Cel długookresowy:

Racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi

Cele krótkookresowe do 2015 r.:

1. Nadzór nad działalno ści ą obj ętą koncesj ą na wydobywanie kopaliny udzielon ą przez Starost ę. 2. Rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

Nadzór nad działalno ści ą obj ętą koncesj ą na wydobywanie kopaliny udzielon ą przez Starost ę:

- Monitorowanie warunków wydobywania kopalin pod k ątem zachowywania wymogów prawnych i ochrony środowiska ( jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego );

Rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych

- Wydawanie decyzji dotycz ących rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych oraz kontrolowanie sposobu ich wykonania ( jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, nadzór górniczy, wójt).

Długofalowe racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi na obszarze powiatu b ędzie odbywa ć si ę za po średnictwem zada ń ukierunkowanych na bie Ŝą ce monitorowanie działa ń podejmowanych przez podmioty zajmuj ące si ę eksploatacj ą kopalin – pozwoli to na szybkie podejmowanie działa ń zaradczych w przypadku zaistnienia nieprawidłowo ści. Drugim aspektem wydobywania kopalin będzie korzystne z punktu widzenia środowiska zagospodarowywanie wyrobisk poeksploatacyjnych.

7.2 Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

7.2.1 Środowisko a zdrowie

Troska i dbało ść o zachowanie odpowiednich standardów jako ści poszczególnych komponentów środowiska jest jednym z nadrz ędnych celów wyra Ŝanych w wielu ogólnych i sektorowych dokumentach strategicznych (np. Polityka ekologiczna pa ństwa …) oraz przepisach prawnych (np. ustawa Prawo ochrony środowiska ). Zagadnienia te s ą tym bardziej istotne, poniewa Ŝ na przestrzeni ostatnich kilkudziesi ęciu lat działalno ść człowieka prowadzona jest przy u Ŝyciu coraz wi ększej liczby coraz bardziej zaawansowanych technologii, wykorzystuj ących m.in. substancje toksyczne i niebezpieczne, które nie pozostaj ą bez wpływu nie tylko na otoczenie, ale równie Ŝ na zdrowie i Ŝycie ludzi.

Cel długookresowy:

Ochrona przed zagro Ŝeniami naturalnymi, katastrofami i powa Ŝnymi awariami.

Cel krótkookresowy do 2015 r.:

1. Realizacja działa ń prewencyjnych ograniczaj ących prawdopodobie ństwo wyst ąpienia zagro Ŝeń naturalnych, powa Ŝnych awarii i innych katastrof spowodowanych działalno ści ą człowieka oraz minimalizacja skutków w przypadku ich wyst ąpienia.

42 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− Utrzymywanie w gotowo ści oraz w dobrym stanie technicznym wszystkich elementów systemu zapobiegawczo – interwencyjno – ratunkowego na wypadek wyst ąpienia kl ęski Ŝywiołowej, katastrofy lub powa Ŝnej awarii oraz informowanie społecze ństwa w zakresie post ępowania w przypadku ich wyst ąpienia ( jednostki realizuj ące: Komendant Powiatowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Kwidzynie, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego) ; − Realizacja zapisów zawartych w dokumentach strategicznych z zakresu zarz ądzania ryzykiem opracowanych na szczeblu wojewódzkim i powiatowym (jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Komendant Powiatowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Kwidzynie) ; − Zapewnienie wła ściwego stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych, odmulanie i renowacja koryt rzek i kanałów melioracyjnych ( jednostki realizuj ące: Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych Województwa Pomorskiego, Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Gda ńsku, Spółki Wodne ); − Monitoring osuwisk (jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego ); − Kontrola potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem wypełniania przez nich obowi ązków przewidzianych w przepisach oraz w aspekcie spełniania wymogów bezpiecze ństwa i prewencji ( jednostki realizuj ące: Komendant Powiatowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Kwidzynie, Komendant Wojewódzkiej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Gda ńsku , WIO Ś).

Pomimo podejmowania działa ń zapobiegawczych wynikaj ących m.in. z szeregu uregulowa ń prawnych zdarzaj ą si ę sytuacje nieprzewidywalne, które mog ą doprowadzi ć do wielkoobszarowych i niebezpiecznych awarii i katastrof. Równie Ŝ poza mo Ŝliwo ściami pełnej kontroli pozostaj ą zjawiska atmosferyczne, w nast ępstwie których mo Ŝe doj ść do zagro Ŝenia zdrowia i Ŝycia ludzi. Dlatego te Ŝ przedstawione powy Ŝej cele i kierunki działa ń maj ą charakter inicjatyw prewencyjnych. Skupiaj ą si ę one wokół przedsi ęwzi ęć zapobiegaj ących wyst ąpieniu powa Ŝnej awarii lub zagro Ŝenia naturalnego oraz minimalizuj ących ich ewentualne skutki.

7.2.2 Jako ść powietrza

Współcze śnie na obszarach zurbanizowanych i uprzemysłowionych na jako ść powietrza atmosferycznego najwi ększy wpływ ma emisja zanieczyszcze ń pochodz ących z sektora przemysłowego, komunalnego i ze źródeł komunikacyjnych. Potwierdzaj ą to jednoznacznie wyniki monitoringu prowadzonego przez WIO Ś na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z pó źn. zm.).

Analiza stanu aktualnego w zakresie charakteryzowanego komponentu środowiska na terenie powiatu kwidzy ńskiego wykazała, Ŝe pomimo braku przekrocze ń st ęŜ eń poszczególnych zanieczyszcze ń, na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej, w celu poprawy warunków aerosanitarnych, nale Ŝy d ąŜ yć do ograniczania niskiej emisji pochodz ącej ze źródeł komunalnych (indywidualne paleniska domowe na obszarach wiejskich) oraz do stosowania w procesach technologicznych efektywnych urz ądze ń minimalizuj ących wytwarzanie niekorzystnych zwi ązków i substancji emitowanych do powietrza (szczególnie na terenie miasta Kwidzyna, na obszarze którego wyst ępuje du Ŝa liczba emitorów punktowych).

Cel długookresowy:

Osi ągni ęcie i trwałe utrzymanie wymaganych przepisami prawa standardów jako ści powietrza

Cele krótkookresowe do 2015 r.:

43 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

1. Ograniczanie i eliminacja oddziaływa ń niekorzystnych dla jako ści powietrza atmosferycznego pochodz ących z sektora komunalnego. 2. DąŜ enie do ograniczenia wielko ści emisji zanieczyszcze ń ze źródeł komunikacyjnych. 3. Ograniczanie wpływu i wielko ści emisji zanieczyszcze ń ze źródeł przemysłowych. 4. Utrzymanie punktów sieci monitoringu jako ści powietrza na terenie Powiatu Kwidzy ńskiego.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

Ograniczanie i eliminacja oddziaływa ń niekorzystnych dla jako ści powietrza atmosferycznego pochodz ących z sektora komunalnego:

− Rozbudowa infrastruktury i bie Ŝą ca konserwacja urz ądze ń do produkcji i przesyłu energii cieplnej (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Przedsi ębiorstwa energetyki cieplnej funkcjonuj ące na obszarze poszczególnych gmin ); − Sukcesywna eliminacja w ęgla jako głównego paliwa w lokalnych kotłowniach i indywidualnych gospodarstwach domowych na rzecz przył ączenia do sieci cieplnej lub stosowania ekologicznych no śników energii ( jednostki realizuj ące: Wła ściciele i administratorzy budynków ); − Minimalizacja zu Ŝycia energii oraz ograniczenie strat ciepła w budynkach mieszkalnych i obiektach u Ŝyteczno ści publicznej ( jednostki realizuj ące: Wła ściciele i administratorzy budynków) ;

DąŜ enie do ograniczenia wielko ści emisji zanieczyszcze ń ze źródeł komunikacyjnych:

− Optymalizacja warunków ruchu drogowego w celu zwi ększenia płynno ści transportu (ze szczególnym uwzgl ędnieniem obszarów g ęstej zabudowy i dróg o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu) poprzez remonty i modernizacje istniej ących dróg oraz budow ę nowych ich odcinków ( jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin Powiatu Kwidzy ńskiego, Wła ściciele i zarz ądcy dróg) − Rozbudowa sieci ście Ŝek rowerowych wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą (jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego) ; Ograniczanie wpływu i wielko ści emisji zanieczyszcze ń ze źródeł przemysłowych:

− Kontrola zakładów emituj ących zanieczyszczenia do atmosfery pod k ątem spełniania przez nie wymogów prawnych (jednostki realizuj ące: WIO Ś, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego); − Stosowanie przez przedsi ębiorców nowoczesnych i energooszcz ędnych technologii oraz inwestowanie w rozwi ązania sprzyjaj ące ochronie środowiska (jednostki realizuj ące: Przedsi ębiorcy) .

Rozwój sieci monitoringu jako ści powietrza na terenie Powiatu Kwidzy ńskiego:

− Utrzymanie liczby stanowisk pomiarowych zlokalizowanych na obszarze Powiatu Kwidzy ńskiego i zakresu mierzonych parametrów (jednostki realizuj ące: WIO Ś, Fundacja ARMAAG, IP Kwidzyn Sp. z o. o. ).

Realizacja sformułowanych powy Ŝej celów i kierunków działa ń powinna w sposób kompleksowy przyczyni ć si ę do poprawy jako ści powietrza na obszarze powiatu kwidzy ńskiego. Wykonawcami poszczególnych inicjatyw b ędą bowiem zarówno podmioty gospodarcze, władze samorządowe jak i mieszka ńcy, dzi ęki czemu ich skutki b ędą miały charakter kompleksowy.

7.2.3 Ochrona wód

44 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Nadrz ędnym celem polityki ekologicznej Polski w zakresie ochrony zasobów wód powierzchniowych i podziemnych jest osi ągni ęcie i utrzymanie dobrego stanu ekologicznego wód, zarówno pod wzgl ędem jako ściowym jak i ilo ściowym oraz dotrzymywanie normatywnych wymaga ń dla ścieków i innych zanieczyszcze ń odprowadzanych do środowiska wodnego. Działania te wpisuj ą si ę równie Ŝ w zadania Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły .

Cel długookresowy:

Poprawa jako ści wód powierzchniowych oraz ochrona jako ści i ilo ści wód podziemnych

Cele krótkookresowe do roku 2015:

1. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom wód powierzchniowych i podziemnych ze źródeł komunalnych i rolnictwa 2. Rozwój i modernizacja infrastruktury techniczno – in Ŝynieryjnej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom wód powierzchniowych i podziemnych ze źródeł komunalnych i rolnictwa

− Uregulowanie systemu odprowadzania wód opadowych, w szczególno ści z terenów zurbanizowanych (jednostki realizuj ące: PEWiK Sp. z o.o. w Prabutach, PW-K Kwidzyn Sp. z o.o., Burmistrzowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − Kontrolna i inwentaryzacja zbiorników bezodpływowych (szamb), które obecnie funkcjonuj ą na terenach nieskanalizowanych (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − Budowa w gospodarstwach rolnych instalacji do bezpiecznego przechowywania nawozów naturalnych, tj. zbiorników na gnojowic ę i gnojówk ę oraz płyt obornikowych wraz z odbiorem odcieków (jednostki realizuj ące: Rolnicy); − Wprowadzenie nowych oraz monitoring istniej ących stref ochronnych uj ęć wody jednostki realizuj ące: Dyrektor RZGW).

Rozwój i modernizacja infrastruktury techniczno – in Ŝynieryjnej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków

− Budowa nowych odcinków, remonty i konserwacja kanalizacji sanitarnej i deszczowej (jednostki realizuj ące: PEWiK Sp. z o.o. w Prabutach, PW -K Kwidzyn Sp. z o.o., Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego ); − Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków dla posesji rozproszonych lub poza zasi ęgiem projektowanej sieci kanalizacyjnej ( realizator: Wła ściciele lub zarz ądcy nieruchomo ści );

Priorytetowym zadaniem w zakresie wód b ędzie przywrócenie ich jako ści do wymaganych prawem standardów ekologicznych. W kontek ście powy Ŝszego szczególny nacisk powinien by ć poło Ŝony na uporz ądkowanie systemów odprowadzania ścieków bytowo - gospodarczych, co wi ąŜ e si ę z budow ą oraz modernizacj ą systemów kanalizacyjnych. Na terenie miasta Kwidzyna kontynuowany jest projekt współfinansowany z Funduszu Spójno ści pt.: „ Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz sieci wodoci ągowej w aglomeracji Kwidzyn ”. Wa Ŝnym działaniem b ędzie równie Ŝ likwidacja lub ograniczenie oddziaływania źródeł zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych– punktowych, obszarowych i liniowych, w tym zanieczyszcze ń organicznych z terenów zainwestowanych rolniczo (w tym upowszechnianie zasad „Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej” ).

45 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Na terenach zurbanizowanych nale Ŝy d ąŜ yć do uporz ądkowania gospodarki wodami opadowymi, w szczególno ści wspiera ć działania zmierzaj ące do likwidacji dopływów powierzchniowych zanieczyszcze ń do wód.

7.2.4 Ochrona przed hałasem i oddziaływaniem hałasu

Działania w zakresie ochrony przed hałasem mieszka ńców powiatu dotyczy ć b ędą zada ń w zakresie: zapobieganiu powstawania ponadnormatywnego hałasu komunikacyjnego, zapobieganiu jego przenikania do środowiska oraz na ograniczaniu jego emisji (na obszarach na których stwierdzono wyst ępowanie ponadnormatywnego hałasu).

Cel długookresowy:

Zapobieganie wyst ępowania uci ąŜ liwo ści hałasu dla mieszka ńców powiatu

Cele krótkookresowe do 2015 r.:

1. Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści akustycznej dla terenów zabudowy mieszkalnej. 2. Utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna.

Kierunki działa ń krótkoterminowych :

Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści akustycznej dla terenów zabudowy mieszkalnej:

− Zintensyfikowanie działa ń ograniczaj ących negatywny wpływ hałasu na mieszka ńców poprzez poprawienie organizacji ruchu ułatwiaj ącej płynno ść jazdy (m.in. budowa nowych odcinków dróg i obwodnic, przebudowa dróg i modernizacja nawierzchni istniej ących) (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Zarz ądcy dróg ), − Utrzymywanie poziomu hałasu ze źródeł przemysłowych zgodnie z wymogami ustawowymi (jednostki realizuj ące: przedsi ębiorcy, WIO Ś); − Monitoring hałasu wzdłu Ŝ głównych szlaków komunikacyjnych (jednostki realizuj ące: WIO Ś). Utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna:

− Uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapisów odno śnie standardów akustycznych dla poszczególnych terenów wraz z rozdzieleniem funkcji pełnionych przez te tereny (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego).

Poniewa Ŝ głównym źródłem hałasu jest komunikacja, konieczne jest podjęcie i kontynuacja ju Ŝ realizowanych działa ń w celu zmniejszenia uci ąŜ liwo ści hałasu dla mieszka ńców, głównie poprzez poprawienie organizacji ruchu. Wa Ŝnym działaniem jest równie Ŝ prowadzenie monitoringu poziomu hałasu komunikacyjnego, który umo Ŝliwi ocen ę środowiska akustycznego i wska Ŝe obszary co do których nale Ŝy w pierwszej kolejno ści podj ąć działania.

7.2.5 Oddziaływanie pól elektromagnetycznych

Oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko uzale Ŝnione jest przede wszystkim od rozwoju usług telekomunikacyjnych (rozwój telefonii komórkowej i powstawanie coraz wi ększej

46 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

liczby stacji bazowych) oraz inwestycji elektroenergetycznych (budowa nowych linii elektroenergetycznych wysokiego napi ęcia i zwi ązanej z nimi infrastruktury towarzysz ącej).

Cel długookresowy:

Ochrona przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych

Cel krótkookresowy do 2015 r.:

1. Ochrona przed oddziaływaniem oraz kontrola poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− Uwzgl ędnianie w planach zagospodarowania przestrzennego aspektów zwi ązanych z zagro Ŝeniem polami elektromagnetycznymi (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − Egzekwowanie przez organy administracji pomiarów pól elektromagnetycznych w przypadku uruchomienia urz ądze ń lub po wprowadzeniu zmian warunków ich pracy, do których inwestorzy są zobowi ązani na mocy obowi ązuj ącego prawodawstwa (jednostki realizuj ące: WIO Ś, PPIS) ; − Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych (jednostki realizuj ące: Wła ściciele instalacji, WIO Ś).

W miar ę rozwoju post ępu cywilizacyjnego i korzystania przez społecze ństwo z coraz to nowszych technologii, nale Ŝy spodziewa ć si ę wzrostu oddziaływania pól elektromagnetycznych na środowisko. Zagro Ŝenie to poprzez szereg działa ń, w tym głównie poprzez separacj ę przestrzenn ą człowieka od pól, w tym od pól przekraczaj ących okre ślone warto ści graniczne, mo Ŝe zosta ć ograniczone lub całkowicie wyeliminowane. Jednym z działa ń jest ograniczenie przede wszystkim lokalizacji zabudowy mieszkaniowej, usługowo - handlowej oraz oświatowej w pasach technologicznych linii wysokich napi ęć oraz systematycznie prowadzony monitoring poziomów pól zarówno w rejonach stacji bazowych jak i linii wysokiego napi ęcia.

7.2.6 Gospodarka odpadami

Celem nadrz ędnym polityki ekologicznej pa ństwa w zakresie gospodarowania odpadami jest przede wszystkim zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ich odzysk lub unieszkodliwianie. Zgodnie z art. 5 i 6 ustawy o odpadach powstawanie odpadów powinno by ć eliminowane lub ograniczone przez wytwarzaj ących odpady niezale Ŝnie od stopnia uci ąŜ liwo ści b ądź zagro Ŝeń dla Ŝycia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska, a tak Ŝe niezale Ŝnie od ich ilo ści lub miejsca powstawania . Do podstawowych działa ń zmierzaj ących do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami nale Ŝą : minimalizacja powstawania odpadów, zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów oraz składowanie odpadów, których ze wzgl ędów ekonomicznych lub technologicznych nie da si ę przetworzy ć.

Cel długookresowy:

Osi ągni ęcie wymaganego systemu gospodarki odpadami funkcjonuj ącego zgodnie z zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju

Cele krótkookresowe do 2015 r.:

Sektor komunalny

47 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

1. Obj ęcie wszystkich mieszka ńców powiatu systemem zorganizowanego i selektywnego zbierania odpadów najpó źniej do 1 lipca 2013 roku. 2. Zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, tak aby nie było składowanych do dnia 16 lipca 2013 r. wi ęcej ni Ŝ 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. 3. Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do ko ńca 2014 r. 4. Osi ągni ęcie wymaganych prawem poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego u Ŝycia poszczególnych frakcji odpadów komunalnych (papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła): w 2012 r. – 10% wagowo, w 2013 r. – 12% wagowo, w 2014 r. – 14% wagowo, w 2015 r. – 16% wagowo. 5. Osi ągni ęcie wymaganych prawem poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego u Ŝycia i odzysku innymi metodami innych ni Ŝ niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych: w 2012 r. – 30% wagowo, w 2013 r. – 36% wagowo, w 2014 r. – 38% wagowo, w 2015 r. – 40% wagowo. 6. Zmniejszenie negatywnego oddziaływania zamkni ętych składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne. 7. Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców powiatu kwidzy ńskiego w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi.

Sektor gospodarczy, w tym odpady niebezpieczne

1. Minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów. 2. Intensyfikacja działa ń w kierunku zwi ększenia udziału odpadów poddawanych procesom odzysku i unieszkodliwianiu poza składowaniem. 3. Sukcesywna likwidacja odpadów zawieraj ących PCB o st ęŜ eniu poni Ŝej 50 ppm. 4. Utrzymanie poziomu odzysku olejów na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie 35%. 5. DąŜ enie do osi ągni ęcia poziomów zbierania zu Ŝytych baterii przeno śnych i zu Ŝytych akumulatorów przeno śnych do 45%. 6. DąŜ enie do utrzymania poziomów wydajno ści recyklingu zu Ŝytych baterii i akumulatorów co najmniej 65% ich masy. 7. Osi ągni ęcie poziomu selektywnego zbierania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego pochodz ącego z gospodarstw domowych w wysoko ści 4 kg/mieszka ńca/rok. 8. Doskonalenie systemu gospodarowania zu Ŝytym sprz ętem elektrycznym i elektronicznym. 9. Osi ągni ęcie minimalnych poziomów odzysku i recyklingu odniesionych do masy pojazdów przyj ętych do stacji demonta Ŝu w skali roku: 85% i 80% do ko ńca 2014 r. oraz 95% i 85% od 1 stycznia 2015 r. 10. Sukcesywne i bezpieczne dla środowiska oraz zdrowia mieszka ńców usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− obj ęcie wszystkich wła ścicieli nieruchomo ści zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osi ągni ęcia zakładanych poziomów zbierania, odzysku i recyklingu (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, ZUO Sp. z o.o., Przedsi ębiorstwa wywozowe, Mieszka ńcy); − rozbudowa systemu zbierania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego w celu zapewnienia zbierania na poziomie 4 kg/M/rok (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie

48 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, ZUO Sp. z o.o., Przedsi ębiorstwa wywozowe, Mieszka ńcy); − realizacja programu usuwania wyrobów azbestowych (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Mieszka ńcy, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego ); − rekultywacja zamkni ętych składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych (jednostki realizuj ące: Burmistrz Miasta i Gminy Prabuty, Wójtowie Gmin: Ryjewo i Sadlinki, ZUO Sp. z o.o, International Papier – Kwidzyn Sp. z o.o.); − monitoring zamkni ętych składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych (jednostki realizuj ące: Burmistrz Miasta i Gminy Prabuty, Wójtowie Gmin: Gardeja, Ryjewo i Sadlinki, International Papier – Kwidzyn Sp. z o.o); − rozbudowa funkcjonuj ącego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej (jednostki realizuj ące: ZUO Sp. z o.o.); − realizacja działa ń edukacyjnych dla mieszka ńców (jednostki realizuj ące: Stowarzyszenie Eko- Inicjatywa, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Placówki oświatowe.)

W celu prawidłowego funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie powiatu nale Ŝy d ąŜ yć do realizacji celów okre ślonych dla sektora komunalnego i gospodarczego z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych. Osi ągni ęcie zamierzonych celów wymaga okre ślenia niezb ędnych działa ń zarówno pozainwestycyjnych jak i inwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne dotycz ą przede wszystkim intensyfikacji działa ń organizacyjnych umo Ŝliwiaj ących rozwój systemów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych oraz edukacji ekologicznej. Zadania inwestycyjne obejmuj ą przedsi ęwzi ęcia w zakresie budowy niezb ędnego potencjału technicznego umo Ŝliwiaj ącego w prawidłowy sposób prowadzenie procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Zgodnie z zapisami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 (przyj ętym Uchwał ą Nr 451/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25.06.2012 r.), powiat kwidzy ński zlokalizowany jest w Regionie Wschodnim, w którym regionaln ą instalacj ą do przetwarzania odpadów komunalnych jest ZUO Sp. z o.o. w Gilwie Małej.

7.3 Edukacja ekologiczna

Edukacja ekologiczna stanowi niezb ędny warunek do realizacji zasady zrównowa Ŝonego rozwoju oraz skutecznego wdra Ŝania przedsi ęwzi ęć z zakresu ochrony środowiska i gospodarki odpadami przewidzianych w dokumentach strategicznych (co jest szczególnie istotne z punktu widzenia niniejszego dokumentu oraz podmiotów odpowiedzialnych za jego realizacj ę). Znaczenie roli i funkcji edukacji ekologicznej wyra Ŝa si ę równie Ŝ poprzez fakt, Ŝe znajduje ona umocowanie prawne m.in. w przepisach Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dział VIII) (ale te Ŝ np. Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody i innych).

Edukacja ekologiczna jest jednak nie tylko wymogiem prawnym, ale równie Ŝ wyznacznikiem stylu funkcjonowania całych społeczno ści lokalnych i wyrazem ich zwi ększaj ącej si ę dbało ści o środowisko naturalne. Wła śnie dlatego w takim kontek ście nale Ŝy rozpatrywa ć dotychczasowe działania z zakresu edukacji ekologicznej prowadzone na obszarze Powiatu Kwidzy ńskiego i realizowane przez organy administracji samorz ądowej (m.in. Starostwo Powiatowe w Kwidzynie), placówki o światowe, Nadle śnictwo Kwidzyn oraz organizacje i stowarzyszenia ekologiczne, w śród których szczególne miejsce zajmuj ą: Stowarzyszenie Eko – Inicjatywa (www.ekokwidzyn.pl ) oraz Powi śla ńska Regionalna Agencja Zarz ądzania Energi ą (PRAZE, www.praze.pl ). PRAZE jest organizacj ą działaj ącą na terenie powiatu od 2010 r. i ukierunkowan ą na doradztwo oraz szkolenia. W śród inicjatyw realizowanych przez ten podmiot nale Ŝy wymieni ć m.in. prowadzenie działa ń konsultacyjno- doradczych dla mieszka ńców powiatu w zakresie funkcjonowania programu

49 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

dopłat do kolektorów oraz zasad ubiegania si ę o dotacj ę w tym zakresie, a tak Ŝe organizacj ę szkole ń skierowanych do uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjalnych dotycz ących zagadnie ń oszcz ędzania i efektywnego wykorzystywania energii, w tym energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych. Jednym z ostatnich działa ń PRAZE w tym zakresie jest ekspozycja modelowego domu energetycznego czerpi ącego energi ę z otoczenia.

PRAZE działa równie Ŝ na rzecz lokalnych samorz ądów, w tym m.in. jest wykonawc ą planów zaopatrzenia w ciepło i energi ę dla gmin ( w tym m.in. w 2011 r. dla Gminy Kwidzyn) oraz audytów energetycznych budynków.

Atutem PRAZE jest równie Ŝ fakt, Ŝe w 2011 r. organizacja ta została członkiem Szwedzko-Polskiej Platformy Zrównowa Ŝonej Energetyki, której głównym celem jest wspieranie współpracy oraz wymiany do świadcze ń w zakresie wdra Ŝania technologii w dziedzinie zrównowa Ŝonych rozwi ąza ń energetycznych pomi ędzy Szwecj ą i Polsk ą. Zakres działania obejmuje równie Ŝ promowanie wydajno ści energetycznej oraz rozpowszechnianie technologii opartych na odnawialnych źródłach energii i jest ukierunkowany na współprac ę pomi ędzy organizacjami rz ądowymi, gminami, instytucjami naukowymi oraz przedstawicielami sektora prywatnego.

Eko - Inicjatywa jest realizatorem szerokiego wachlarza inicjatyw skupiaj ących się na popularyzacji wiedzy środowiskowej i podnoszeniu świadomo ści ekologicznej mieszka ńców powiatu, na organizacji wykładów i seminariów o tematyce ekologicznej, a tak Ŝe na współpracy z przedsi ębiorcami, placówkami szkolnymi i organami administracji w zakresie zagadnie ń pro środowiskowych. W obszarze zainteresowa ń Stowarzyszenia znajduje si ę równie Ŝ prowadzenie kampanii społecznych i opracowywanie scenariuszy zaj ęć dla najmłodszych, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia edukacji ekologicznej prowadzonej w formalnym systemie kształcenia, bowiem stwarza podstaw ę do urozmaicenia i poszerzenia oferowanych jej form.

Edukacja ekologiczna w formalnym systemie prowadzona jest bowiem w poszczególnych szkołach na wszystkich etapach kształcenia na bazie podstawy programowej kształcenia ogólnego i programów nauczania. W ramach obowi ązkowego nauczania prowadzonego na terenie poszczególnych gmin powiatu temat edukacji ekologicznej podejmowany był m.in. bezpo średnio na lekcjach. Dodatkowo uczniowie mogli poszerza ć swoj ą wiedz ę w tym zakresie w ramach istniej ących kół informacyjnych, zaj ęć dodatkowych, a tak Ŝe organizowanych wycieczek.

Alternatyw ę umo Ŝliwiaj ącą nauczycielom kompleksowe podej ście do realizacji zagadnie ń zwi ązanych z edukacj ą ekologiczn ą stanowi ą zorganizowane na terenie powiatu specjalnie w celu promocji zagadnie ń pro środowiskowych miejsca: Zaułek Benowo, Zielona Szkoła w Brachlewie, Zielona Szkoła przy Centrum Ekologiczno – Artystycznym w Rodowie, Arboretum Otława (Le śna Klasa). Cz ęść z tych miejsc dost ępna jest tak Ŝe dla dorosłych mieszka ńców powiatu – mog ą oni wykorzystywa ć je do celów rekreacyjno – wypoczynkowych, ale te Ŝ edukacyjnych i na tej podstawie kształtowa ć własne wzorce zachowa ń sprzyjaj ących ochronie środowiska, dzi ęki którym b ędą mogli skuteczniej i bardziej świadomie anga Ŝowa ć si ę w procesy decyzyjne dotycz ące inwestycji i działa ń wywieraj ących presj ę na środowisko i realizowanych na szczeblu powiatowym i gminnym.

Cel długookresowy:

Kształtowanie nowych proekologicznych nawyków i postaw mieszka ńców uwarunkowanych wzrostem świadomo ści ekologicznej oraz poczuciem odpowiedzialno ści za jako ść środowiska

Cel krótkookresowy do 2015 r.:

Realizacja dotychczasowych oraz nowych przedsi ęwzi ęć z zakresu edukacji ekologicznej skierowanych do wszystkich mieszka ńców powiatu.

Kierunki działa ń krótkookresowych:

50 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

− Aktywna edukacja ekologiczna całego społecze ństwa Powiatu Kwidzy ńskiego, ze szczególnym uwzgl ędnieniem edukacji ekologicznej dzieci i młodzie Ŝy w formalnym systemie kształcenia, z wykorzystaniem dost ępnej infrastruktury (tereny cenne przyrodniczo, le śne ście Ŝki edukacyjne, obiekty infrastruktury techniczno – in Ŝynieryjnej słu Ŝą ce ochronie środowiska) i zasobów materialnych ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, placówki o światowe, Nadle śnictwo Kwidzyn, Komendant Powiatowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Kwidzynie, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne) ; − Bie Ŝą ce informowanie mieszka ńców powiatu o stanie środowiska i działaniach na rzecz jego ochrony za po średnictwem wszystkich dost ępnych narz ędzi (media, strony internetowe, monitory informacyjne imprezy plenerowe, ogłoszenia na słupach, ulotki) ( jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, media, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne ); − Nawi ązywanie i podtrzymywanie współpracy władz lokalnych ze szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego, zakładami pracy i pozarz ądowymi organizacjami w celu wykorzystania ró Ŝnorodnych form edukacji ekologicznej ( jednostki realizuj ące: placówki o światowe, Nadle śnictwo Kwidzyn, Komendant Powiatowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w Kwidzynie, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne).

Zamieszczone powy Ŝej cele i kierunki działa ń z sektora Edukacja ekologiczna zostały sformułowane w oparciu o zało Ŝenie, Ŝe wdra Ŝanie jakichkolwiek inicjatyw pro środowiskowych wymaga wiedzy i udziału całego społecze ństwa. Wiedza ta powinna by ć przekazywana w sposób usystematyzowany i dostosowany do odbiorców, dzi ęki czemu b ędzie ona mogła by ć aktywnie wykorzystywana przez lokalne społeczno ści do działa ń na rzecz ochrony środowiska.

7.4 Działania systemowe

Stan środowiska danego regionu jest ści śle zwi ązany z jego rozwojem społeczno-gospodarczym. Analiza poszczególnych dziedzin gospodarki, tendencji i kierunków zmian z punktu widzenia presji wywieranej na środowisko pozwala oceni ć, jaki wpływ ma rozwój regionu na zachowanie naturalnych cech środowiska. Na terenie powiatu kwidzy ńskiego, analizie poddano poni Ŝsze zagadnienia, których rozwój mo Ŝe wpływa ć bezpo średnio lub po średnio na stan środowiska, tj.: − Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska; − Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym; − Turystyka i rekreacja; − Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska; − Rolnictwo; − Przemysł.

7.4.1 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska

Istotnym wsparciem ochrony środowiska jest aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska.

Cel długookresowy:

Rozwój świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju

Cel krótkookresowy do 2015 roku:

1. Rozwój proekologicznych postaw obywatelskich.

51 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Kierunki działa ń krótkookresowych: − Prowadzenie kampanii społecznej kształtuj ącej zrównowa Ŝone wzorce konsumpcji ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne ); − Zwi ększenie stosowania materiałów z surowców odpadowych lub wielokrotnego u Ŝytku (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Mieszka ńcy, Przedsi ębiorstwa) .

Kształcenie postaw proekologicznych w codziennym Ŝyciu jest niezmiernie wa Ŝnym zadaniem dla przyszłego stanu środowiska. Pozwoli to na zmniejszenie obci ąŜ enia środowiska przede wszystkim powstaj ącymi odpadami i zwi ększy ich racjonalne zagospodarowanie.

7.4.2 Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym

Planowanie przestrzenne spełnia bardzo istotn ą rol ę w funkcjonowaniu powiatu i gmin. Niewła ściwe zainwestowanie terenów mo Ŝe przynie ść w efekcie skutki ujemne zarówno dla mieszka ńców jak i dla środowiska. Dlatego tak wa Ŝnym jest zachowanie ładu przestrzennego i uporz ądkowanie rozwoju terenów przeznaczonych pod budownictwo, infrastruktur ę, przemysł i rekreacj ę zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju.

Cel długookresowy:

Zachowanie ładu przestrzennego gminy zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju

Cel krótkookresowy do 2015 roku:

1. DąŜ enie do wła ściwego zainwestowania terenów powiatu.

Kierunki działa ń krótkookresowe:

− Uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapisów dotycz ących wymogów ochrony środowiska (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − Uwzgl ędnianie w decyzjach lokalizacyjnych zasad ochrony środowiska (w szczególno ści w przypadku terenów, dla których nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego) (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − Zwi ększanie pokrycia terenu aktualnymi planami ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego); − Wła ściwe planowanie lokalizacji terenów mieszkalnych w odniesieniu do planowanych stref przemysłowych ( jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego).

Zgodno ść lokalizacji przyszłych inwestycji w regionie z zapisami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z wymogami ochrony środowiska powinno wyeliminowa ć obszary konfliktowe w ramach przyszłych inwestycji.

7.4.3 Turystyka i rekreacja

52 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Istniej ące walory historyczne, kulturowe i przyrodnicze powiatu kwidzy ńskiego sprzyjaj ą rozwojowi turystyki i rekreacji na tym obszarze. Jednak Ŝe, oprócz działa ń pozytywnych (m.in. zwi ększenie zatrudnienia, promocja powiatu) rozwój tej dziedziny gospodarki wi ąŜ e si ę z zagro Ŝeniem dla środowiska. I tak np. systematyczny wzrost liczby turystów i mieszka ńców korzystaj ących z rekreacji, szczególnie zmotoryzowanych mo Ŝe si ę przyczynia ć do zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, za śmiecania terenów cennych przyrodniczo czy te Ŝ w wyniku nie świadomych działa ń do niszczenia walorów środowiska kulturowego i przyrodniczego.

Cel długookresowy i krótkookresowy do 2015 roku:

Rozwój turystyki i rekreacji na terenie powiatu zgodnie z zasadami ochrony środowiska

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− Rozwój infrastruktury turystycznej i sportowo-rekreacyjnej na terenach powiatu z ukierunkowaniem na turystyk ę w ędkarsk ą, wodn ą i rowerow ą (jednostki realizuj ące: Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, inwestorzy prywatni) ; − Promocja turystyczna powiatu (jednostki realizuj ące: Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego).

Racjonalne działania w zakresie rozwoju infrastruktury turystycznej umo Ŝliwi ą ograniczenie negatywnego jej wpływu na środowisko.

7.4.4 Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska

Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska został zagwarantowany Ustaw ą z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, poz. 1227 z pó Ŝn. zm.). Zgodnie z ww. ustaw ą ka Ŝdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie w zakresie okre ślonym t ą ustaw ą. Udost ępnianie informacji odbywa si ę na wniosek zainteresowanej osoby. Organy administracji s ą zobowi ązane do udost ępniania ka Ŝdemu informacji o środowisku i jego ochronie, które znajduj ą si ę w ich posiadaniu lub które s ą dla nich przeznaczone. Ponadto, w celu świadomego podej ścia do proponowanych działa ń, społecze ństwo ma prawo uczestniczy ć w prowadzonych post ępowaniach z ich udziałem m.in. na etapie powstawania dokumentów strategicznych jak i podejmowania decyzji np. lokalizacyjnych.

Cel długookresowy i krótkookresowy do 2015 roku:

Upowszechnianie udziału społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− Przestrzeganie zasad udost ępniania informacji wynikaj ących z aktualnego prawodawstwa (jednostki realizuj ące Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego). − Eliminacja konfliktów społecznych zwi ązanych z realizacj ą inwestycji poprzez wczesny dialog i edukacj ę społeczn ą odnoście tej inwestycji ( jednostki realizuj ące: Inwestorzy, Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego).

Informowanie społecze ństwa o działaniach podejmowanych na terenie powiatu oraz planowanych inwestycjach (w szczególno ści ich oddziaływaniu na zdrowie i środowisko w rejonie zabudowy mieszkaniowej) przyczyni si ę do zwi ększenia świadomo ści w tym zakresie oraz wyeliminuje negatywne podej ście ludzi do tych zada ń.

53 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

7.4.5 Rolnictwo

Powiat kwidzy ński jest obszarem typowo rolniczym – najwi ększy udział w strukturze zagospodarowania terenu zajmuj ą u Ŝytki rolne - 60,9% (tj. 50 815,1 ha, w tym: grunty orne – 39 784,4 ha) całego obszaru powiatu. Na terenach rolnych dominuje uprawa zbó Ŝ, a nast ępnie rzepaku ozimego i buraka cukrowego oraz warzyw i ziemniaków, a tak Ŝe prowadzone s ą plantacje ro ślin energetycznych (wierzby i topoli energetycznej). Jednak Ŝe, oprócz funkcji podstawowych jakie spełnia rolnictwo, rozwój tej dziedziny gospodarki wi ąŜ e si ę z zagro Ŝeniem dla środowiska m.in. poprzez: zanieczyszczenie wód powierzchniowych i wód podziemnych w wyniku spływów powierzchniowych z ł ąk i pól, wymywanie nawozów, odcieków ze źle zabezpieczonych pryzm obornika czy zbiorników na gnojowic ę jak równie Ŝ z np. podtopieniami w wyniku braku konserwacji rowów melioracyjnych.

Cel długookresowy i krótkookresowy do 2015 roku:

Rozwój rolnictwa na terenie powiatu zgodnie z zasadami ochrony środowiska

Kierunki działa ń krótkookresowych:

− Rozwój rolnictwa na terenach powiatu z ukierunkowaniem na zwi ększenie upraw plantacji ro ślin energetycznych (jednostki realizuj ące: Rolnicy, Burmistrzowie i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego, Jednostki wykonuj ące usługi na rzecz International Paper Kwidzyn Sp. z o. o. ); − Budowa w gospodarstwach rolnych instalacji do bezpiecznego przechowywania nawozów naturalnych, tj. zbiorników na gnojowic ę i gnojówk ę oraz płyt obornikowych wraz z odbiorem odcieków (jednostki realizuj ące: Rolnicy);

Racjonalne działania w zakresie rolnictwa (w tym stosowanie si ę do zasad „ Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej”) umo Ŝliwi ą ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko. Działania w sektorze rolnictwo s ą wspólne z działaniami w sektorze ochrona wód.

7.4.6 Przemysł

Potencjał gospodarczy powiatu koncentruje si ę głównie w mie ście Kwidzyn. Na terenie miasta funkcjonuj ą m.in.: zakłady przemysłu celulozowo-papierniczego International Paper- Kwidzyn Sp. z o. o., zakłady bran Ŝy elektronicznej i elektrotechnicznej: Jabil Circuit Poland Sp. z o.o., Lacroix Poland Electronics Sp. z o.o., Plati Polska Sp. z o.o., FPK Polska Sp. z o. o. , BM Polska Sp. z o. o., a z bran Ŝy spo Ŝywczej: Warmi ńskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo- Warzywnego Sp. z o.o. i bran Ŝy drzewnej: PPH „Tor -Pal” Sp. z o.o. Ponadto wg danych GUS wynika, Ŝe na koniec 2010 r. funkcjonowało 7 914 podmiotów gospodarki narodowej, w tym 7 554 stanowiło sektor prywatny oraz zarejestrowanych było 5 934 osób fizycznych prowadzących działalno ść gospodarcz ą. Prowadzona przez nich działalno ść przemysłowa wpływa bezpo średnio lub po średnio na zanieczyszczenie wód powierzchniowych, powietrza atmosferycznego czy teŜ gleb, a prowadzone procesy technologiczne mog ą przyczyni ć si ę do wyst ąpienia awarii, która mo Ŝe stanowi ć zagro Ŝenie dla zdrowia i Ŝycia ludzi.

Cel długookresowy i krótkookresowy do 2015 roku:

Racjonalna produkcja przemysłowa w zgodzie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju

Kierunki działa ń w tym sektorze wpisuj ą si ę bezpo średnio w kierunki działa ń w sektorach: racjonalne gospodarowanie wodami, ochrona wód, powietrze atmosferyczne, środowisko a zdrowie, ochrona gleb i nie b ędą formułowane oddzielnie dla tego sektora.

54 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

8. Harmonogram realizacji zada ń inwestycyjnych i pozainwestycyjnych wraz z aspektami finansowymi realizacji Aktualizacji Programu

Realizacja zamierze ń z zakresu ochrony środowiska wymaga zapewnienia źródeł finansowania dla planowanych inwestycji i zada ń wspomagaj ących wdra Ŝanie celów i kierunków zada ń.

Warunkiem wdro Ŝenia zapisów Aktualizacji Programu… jest pozyskanie środków finansowych na realizacj ę poszczególnych zada ń. Wi ększo ść środków pochodzi ć b ędzie z bud Ŝetu gmin. Środki finansowe na realizacj ę programu b ędą pochodziły tak Ŝe z funduszy ekologicznych tj. WFO ŚiGW oraz NFO ŚiGW. Niektóre inwestycje b ędą pokrywane ze środków własnych ró Ŝnych podmiotów gospodarczych i inwestorów prywatnych. Po Ŝą danym kierunkiem jest zwi ększenie dofinansowania na działania zwi ązane z ochron ą środowiska ze źródeł pomocowych i strukturalnych Unii Europejskiej, w tym m.in. z RPO WP, PROW czy innych programów.

Ograniczone mo Ŝliwo ści finansowe samorz ądu gminnego uniemo Ŝliwiaj ą samodzieln ą realizacj ę działa ń i inwestycji z zakresu ochrony środowiska. Konieczne jest wsparcie instytucji finansowych, które podejm ą si ę finansowania projektów poprzez m.in. zobowi ązania kapitałowe (kredyty, po Ŝyczki, obligacje, leasing), udziały kapitałowe (akcje, udziały w spółkach) i dotacje.

Tylko inwestycje i działania uwzgl ędnione w Aktualizacji Programu… mog ą liczy ć na pozyskanie środków publicznych, w szczególno ści z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Szacunkowe koszty wdra Ŝania Aktualizacji Programu… w latach 2012 - 2015 zostały okre ślone w oparciu o: − zadania wyznaczone w poprzednim Programie ochrony środowiska (kontynuacja ju Ŝ rozpocz ętych zada ń), − szczegółowe zadania uj ęte w WPF i bud Ŝecie na 2012 rok poszczególnych gmin i powiatu, − szacunek kosztów zwi ązanych z zarz ądzaniem Programem ochrony środowiska i nowymi zadaniami wskazanymi w Aktualizacji…,

Niezb ędne nakłady finansowe przewidziane do poniesienia na realizacj ę celów krótkookresowych (lata 2012-2015) sformułowanych w odniesieniu do poszczególnych segmentów środowiska wyszczególnionych w rozdziale 7. niniejszego opracowania przedstawione zostały w tabeli 7.

Tabela 7 Szacunkowe koszty wdra Ŝania Programu w latach 2012 – 2015 (w tys. PLN) Koszty w latach 2012-2015 w tys. zł. Lp. Zagadnienie Pozainwestycyjne Inwestycyjne Razem 1. Ochrona przyrody i krajobrazu - 9 574,5 9 574,5 2. Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów 58,00 180,00 238,00 Racjonalne gospodarowanie zasobami 3. - 22 782,6 22 782,6 wodnymi 4. Ochrona powierzchni ziemi - 13,00 13,00 Gospodarowanie zasobami 5. - - - geologicznymi 6. Środowisko a zdrowie 16,00 6,10 22,10 7. Jako ść powietrza - 3 470,00 3 470,00 8. Ochrona wód 40,00 7 140,25 7 180,25 Ochrona przed hałasem i oddziaływanie 9. 150,00 20 801,11 20 951,11 hałasu 10. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych - - - 11. Gospodarka odpadami 180,00 2 000,00 2 180,00

55 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Koszty w latach 2012-2015 w tys. zł. Lp. Zagadnienie Pozainwestycyjne Inwestycyjne Razem 12. Edukacja ekologiczna 154,00 - 154,00 13. Działania systemowe 20,00 - 20,00 Razem w latach 2012 – 2015 618,00 65 967,56 66 585,56 Źródło: − Wieloletnia Prognoza Finansowa Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2024 (Uchwała Nr XIII/85/11 z dnia 12 grudnia 2011 r.). − Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta Kwidzyna na lata 2012-2026 (Uchwała Nr XVI/121/2012 z dnia 29.03.2012 r.), − Bud Ŝet Miasta Kwidzyn na 2012 r.- korekta 3 (Uchwała Nr XVI/120/2012 z dnia 29.03.2012 r.), − Bud Ŝet Miasta i Gminy Prabuty na 2012 r. (Uchwała XV/90/2012 z dnia 29 lutego 2012 r. – zał ącznik nr 3), − Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Kwidzyn na lata 2012-2021 (Uchwała Nr XVI /86/12 z dnia 24 lutego 2012 r.), − Bud Ŝet Gminy Kwidzyn na 2012 r. (Uchwała Nr XVI/87/12 z dnia 24 lutego 2012r ), − Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Gardeja na lata 2012-2019(Uchwała Nr XIV/80/2012 z dnia 28 grudnia 2011 r.), − Bud Ŝet Gminy Sadlinki na 2012 r. (Uchwała Nr XII/82/2012 z dnia 29 marca 2012 r.), − Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Ryjewo na lata 2011-2024 (Uchwała Nr XIII/85/11 z dnia 27 grudnia 2011 r.), − Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla gminy Kwidzyn na lata 2011-2014 (Zał ącznik do Uchwały Nr V/25/11z dnia 25 marca 2011r.), − Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla miasta i gminy Prabuty na lata 2009-2017 (Zał ącznik do Uchwały Nr XXX/162/2009 z dnia 28 stycznia 2009 r.), − Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla gminy Sadlinki na lata 2011-2014 (Uchwała Nr VII/52/2011 z dnia 23 sierpnia 2011 zmieniona Uchwał ą Nr VIII/59/2011 z dnia 15 listopada 2011 r.), − informacje z Miasta Kwidzyn, Miasta i Gminy Prabuty, Gminy Sadlinki, Gminy Ryjewo

Natomiast harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji Aktualizacji Programu , uwzgl ędniaj ący wszystkie zadania przewidziane do realizacji, w szczególno ści w latach 2012-2015 oraz zadania planowane w kolejnych 4 latach przedstawiono w tabeli 8.

56 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Tabela 8 Harmonogram zadaniowy w zakresie realizacji Programu Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Ochrona przyrody i krajobrazu Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Urz ądzanie, rozbudowa, modernizacja i rewitalizacja zarówno istniej ących jak i nowych terenów zieleni urz ądzonej na obszarze powiatu Burmistrz Miasta 1. Dolina Liwy – tereny rekreacyjne 2012-2013 100,0 1 000,0 - - - Bud Ŝet Miasta Kwidzyna Kierunek działa ń: Rozbudowa infrastruktury turystycznej, rekreacyjno – sportowej i wypoczynkowej Budowa skateparku na stadionie Burmistrz Miasta 1. 2012 200,0 - - - - Bud Ŝet Miasta miejskim Kwidzyna Budowa boiska przy Gimnazjum nr 3 Burmistrz Miasta 2. w ramach Programu: „Moje boisko – 2012 1 300,0 - - - - Bud Ŝet Miasta Kwidzyna Orlik 2012“ Modernizacja boisk w Burmistrz Miasta 3. miejscowo ściach Pólko, Kowale 2012 10,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy i Gminy Prabuty i Sypanica Budowa boiska „Moje Boisko Orlik Burmistrz Miast 4. 2012 500,0 Bud Ŝet Miasta i Gminy 2012“ i Gminy Prabuty Podniesienie atrakcyjno ści Busrmistrz Miasta 5. turystycznej Szlaku Zamków 2012 36,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy i Gminy Prabuty Gotyckich na Powi ślu Budowa ście Ŝek pieszo – rowerowych 6. na szlakach turystycznych w Gminie Wójt Gminy Kwidzyn 2008-2014 1 525,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Kwidzyn Budowa ście Ŝek pieszo – rowerowych 7. Baldram – Tychnowy w kierunku Wójt Gminy Kwidzyn 2008-2013 344,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Brachlewa Zagospodarowanie terenu sportowo – 8. wypoczynkowego przy boisku Wójt Gminy Gardeja 2011-2012 137,5 - - - - Bud Ŝet Gminy w Wandowie Wyposa Ŝenie przez Gmin ę Ryjewo małej infrastruktury turystycznej w Bud Ŝet Gminy, środki 9. Wójt Gminy Ryjewo 2012 40,0 - - - - sprz ęt do aktywnego wypoczynku UE wodnego Budowa boiska sportowego Bud Ŝet Gminy, środki 10. Wójt Gminy Ryjewo 2014 - - 200,0 - - w Mątowskich Pastwiskach UE

57 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Kierunek działa ń: Bie Ŝą ca piel ęgnacja i konserwacja zasobów przyrodniczych Burmistrzowie Wykonywanie zabiegów i Wójtowie gmin piel ęgnacyjnych i ochronnych z obszaru Powiatu Bud Ŝety gmin, bud Ŝet 1. 2012-2019 700,0 500,0 500,0 500,0 2 000,0 (pomniki przyrody, tereny zieleni Kwidzy ńskiego, województwa urz ądzonej) konserwator przyrody, wła ściciele obiektów Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Wdra Ŝanie zalece ń dotycz ących ochrony przyrody zawartych w planach ochrony obiektów cennych przyrodniczo i obowi ązuj ących aktach prawnych Mieszka ńcy powiatu, Realizacja działa ń i przedsi ęwzi ęć oraz inwestorzy prowadzenie polityki i wła ściciele terenu, pro środowiskowej w sektorze Starosta Powiatu przyrody i krajobrazu w sposób 1. Kwidzy ńskiego, 2012-2019 ------uwzgl ędniaj ący zapisy Burmistrzowie obowi ązuj ących aktów prawnych i Wójtowie gmin i dokumentów strategicznych w tym z obszaru Powiatu zakresie Kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Planowanie rozwoju przestrzennego w harmonii ze środowiskiem przyrodniczym i kulturowym, dostosowanie przeznaczenia terenów i form zagospodarowania do zró Ŝnicowanych predyspozycji środowiska, w tym poprzez uwzgl ędnianie stosownych zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Tworzenie i aktualizacja mpzp Burmistrzowie w sposób uwzgl ędniaj ący i Wójtowie gmin 1. zró Ŝnicowanie strukturalne 2012-2019 ------z obszaru Powiatu wyst ępuj ących na danym obszarze Kwidzy ńskiego form przyrodniczych Przestrzeganie obowi ązuj ących 2. standardów prawnych dotycz ących Właściciele terenów 2012-2019 ------ochrony przyrody Razem zadania inwestycyjne 4 874,5 1 500,0 700,0 500,0 2 000,0 - Razem zadania pozainwestycyjne ------4 874,5 1 500,0 700,0 500,0 2 000,0 - Ogółem sektor: Przyroda i krajobraz 9 574,5 - Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Bie Ŝą ce wykonywanie w lasach zabiegów ochronnych i piel ęgnacyjnych Nadle śnictwo Realizacja prac ukierunkowanych na Bud Ŝet pa ństwa, środki 1. Kwidzyn, wła ściciele 2012-2019 30,0 50,0 50,0 50,0 200,0 ochron ę flory i fauny le śnej własne wła ścicieli lasów lasów prywatnych

58 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Kierunek działa ń: Zalesianie gruntów wył ączonych z u Ŝytkowania rolniczego oraz promowanie le śnego kierunku rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych i obszarów zdegradowanych Wła ściciele terenu, Zalesianie gruntów wył ączonych Starosta Powiatu Środki własne wła ścicieli z uŜytkowania rolniczego oraz Kwidzy ńskiego, gruntów promowanie le śnego kierunku 1. ARiMR podmioty 2012-2019 bd bd bd bd bd i przedsi ębiorców, rekultywacji wyrobisk zobowi ązane do prac bud Ŝet Powiatu, bud Ŝet poeksploatacyjnych i obszarów rekultywacyjnych państwa zdegradowanych i rewitalizacyjnych Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Aktualizacja istniej ących lub opracowanie nowych planów urz ądzania lasów Weryfikacja i aktualizacja Nadle śnictwo obowi ązuj ących planów urz ądzania Kwidzyn, Bud Ŝet Powiatu, bud Ŝet 1. 2012-2019 15,0 16,0 5,0 22,0 - lasów, opracowywanie nowych Starosta Powiatu pa ństwa- dokumentów Kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Współudział w opracowywaniu, wdra Ŝaniu i aktualizacji krajowego i wojewódzkiego programu zwi ększania lesisto ści Nadle śnictwo Kwidzyn, Starosta Współudział w opracowywaniu, Powiatu wdra Ŝaniu i aktualizacji krajowego Kwidzy ńskiego, 1. 2012-2019 ------i wojewódzkiego programu Burmistrzowie zwi ększania lesisto ści i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego Razem zadania inwestycyjne 30,0 50,0 50,0 50,0 200,0 - Razem zadania pozainwestycyjne 15,0 16,0 5,0 22,0 - - 45,0 66,0 55,0 72,0 200,0 - Ogółem sektor: Lasy 438,0 - Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Modernizacja i budowa sieci wodoci ągowych w celu zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych Budowa przył ączy wody do działek wraz z budow ą kanalizacji ściekowej. Burmistrz Miasta 1. Przebudowa sieci wodoci ągowej 2012 200,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy Prabuty i kanalizacji tłocznej w ulicy Sanatoryjnej w Prabutach Budowa wodoci ągu w miejscowo ści 2. Wójt Gminy Sadlinki 2012 120,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Białki oraz Karpiny- Okr ągła Ł ąka 3. Modernizacja SUW w Glinie Wójt Gminy Sadlinki 2012 322,0 - - - - Bud Ŝet Gminy

59 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Budowa sieci wodoci ągowej z przył ączami w miejscowo ściach 4. Borowy Młyn i Pułkowice (wraz Wójt Gminy Ryjewo 2012-2014 32,5 - 1 000,0 - - Bud Ŝet Gminy z budow ą zestawu hydroforowego we wsi Borowy Młyn i Straszewo) Kierunek działa ń: Realizacja zada ń zapisanych w Programie małej retencji dla województwa pomorskiego Budowa zbiornika Szadowo Wójt Gminy Kwidzyn, Bud Ŝet Gminy, środki 1. w Szadowskim Młynie (gmina ZMiUWWP Terenowy 2015 - - - 598,1 - zewn ętrzne (kredyty Kwidzyn) Oddział w Kwidzynie i po Ŝyczki, dotacje) Kierunek działa ń: Prawidłowa eksploatacja i konserwacja systemów melioracji Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, rolnicy, spółki wodne, Udra Ŝnianie rowów melioracyjnych Bud Ŝet Powiatu, środki 1. ZMiUWWP Terenowy 2012-2019 400,0 400,0 400,0 400,0 1 600,0 oraz przepustów pod drogami własne, bud Ŝet pa ństwa Oddział w Kwidzynie, Nadle śnictwo Kwidzyn Kierunek działa ń: Realizacja zada ń zapisanych w Koncepcji „Analizy mo Ŝliwo ści budowy zbiorników retencyjnych dla istniej ącej kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Kwidzyna maj ącej na celu zmniejszenie ilo ści wód opadowych i roztopowych, odprowadzanych do rzeki Liwy poszczególnymi wylotami ” wraz z Aneksem Budowa zbiornika retencyjnego na Burmistrz Miasta 1. 2012-2015 - - - 17 310,0* - Bud Ŝet miasta Kwidzyna rzece Liwie wg wariantu IIa Kwidzyna Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Optymalizacja zu Ŝycia wody do celów socjalno-bytowych i produkcyjnych (stymulacja do zmniejsza jej zu Ŝycia) Monta Ŝ wodomierzy 1. w indywidualnych gospodarstwach Mieszka ńcy Powiatu 2012-2019 ------domowych Weryfikacja pozwole ń Starosta Powiatu 2. wodnoprawnych zwi ązanych 2012-2019 ------Kwidzy ńskiego z poborem wód podziemnych Razem zadania inwestycyjne 1 074,5 400,0 1 400,0 18 308,1 1 600,0 - Razem zadania pozainwestycyjne ------1 074,5 400,0 1 400,0 18 308,1 1 600,0 Ogółem sektor: Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi 22 782,6

60 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Ochrona powierzchni ziemi Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Ograniczanie czynników wpływaj ących niekorzystnie na jako ść gleb (emisje rolnicze, przemysłowe, komunikacyjne, nielegalne miejsca składowania odpadów) wła ściciele terenu, Burmistrzowie Likwidacja nielegalnych miejsc Środki własne wła ścicieli 1. i Wójtowie gmin 2012-2019 2,0 4,0 4,0 3,0 10,0 składowania odpadów terenów, bud Ŝet Powiatu z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Monitorowanie jako ści gleb i gruntów oraz podejmowanie stosownych działa ń w przypadku stwierdzenia przekrocze ń IUNG, WIO Ś, Prowadzenie bada ń jako ści gleb 1. Starosta Powiatu 2012-2019 bd bd bd bd bd - i gruntów na terenie powiatu Kwidzy ńskiego Wydawanie decyzji w zakresie Starosta Powiatu 2. rekultywacji terenu oraz kontrola ich 2012-2019 ------Kwidzy ńskiego realizacji Razem zadania inwestycyjne 2,0 4,0 4,0 3,0 10,0 - Razem zadania pozainwestycyjne ------2,0 4,0 4,0 3,0 10,0 - Ogółem sektor: Ochrona powierzchni ziemi 23,0 - Gospodarowanie zasobami geologicznymi Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Wydawanie decyzji dotycz ących Nadzór Górniczy rekultywacji i rewitalizacji wyrobisk w Poznaniu, 1. 2012-2019 ------poeksploatacyjnych oraz Burmistrzowie kontrolowanie sposobu ich wykonania i Wójtowie gmin z obszaru Powiatu Kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Nadzór nad działalno ści ą obj ętą koncesj ą na wydobywanie kopaliny udzielon ą przez Starost ę Monitorowanie warunków Nadzór Geologiczny wydobywania kopalin pod k ątem Pozna ń, Starosta 1. 2012-2019 ------zachowywania wymogów prawnych Powiatu i ochrony środowiska Kwidzy ńskiego

61 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Nadzór nad działalno ści ą obj ętą Starosta Powiatu 2. koncesj ą na wydobywanie kopaliny 2012-2019 Kwidzy ńskiego udzielon ą przez Starost ę Razem zadania pozainwestycyjne ------Ogółem sektor: Zasoby kopalin - - Środowisko a zdrowie Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Utrzymywanie w gotowo ści oraz w dobrym stanie technicznym wszystkich elementów systemu zapobiegawczo – interwencyjno – ratunkowego na wypadek wyst ąpienia kl ęski Ŝywiołowej, katastrofy lub powa Ŝnej awarii oraz informowanie społecze ństwa w zakresie post ępowania w przypadku ich wyst ąpienia Kierunek działa ń: Zapewnienie wła ściwego stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych, odmulanie i renowacja koryt rzek i kanałów melioracyjnych Wykonanie wycen i operatów szacunkowych dla nieruchomo ści gruntowych trwale zaj ętych pod Zarz ąd Melioracji urz ądzenia melioracji wodnych i Urz ądze ń Wodnych 1. 2012 6,1 - - - - Środki własne podstawowych w ramach zadania Województwa inwestycyjnego pn.: „Kanał Jajło IV – Pomorskiego odbudowa koryta kanału w km 0+000 – 5+100” Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Utrzymywanie w gotowo ści oraz w dobrym stanie technicznym wszystkich elementów systemu zapobiegawczo – interwencyjno – ratunkowego na wypadek wyst ąpienia kl ęski Ŝywiołowej, katastrofy lub powa Ŝnej awarii oraz informowanie społecze ństwa w zakresie post ępowania w przypadku ich wyst ąpienia Starosta Powiatu Działania informacyjne dla ogółu Kwidzy ńskiego, ludno ści powiatu w zakresie Burmistrzowie oraz Środki własne 1. post ępowania w przypadku 2012-2019 1,0 1,0 1,0 1,0 3,0 Wójtowie gmin realizatorów wyst ąpienia powa Ŝnej awarii lub z obszaru powiatu zagro Ŝenia naturalnego kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Realizacja zapisów zawartych w dokumentach strategicznych z zakresu zarz ądzania ryzykiem opracowanych na szczeblu wojewódzkim oraz wdro Ŝenie i aktualizacja tych zapisów w Powiatowym Planie Zarz ądzania Kryzysowego Aktualizacja Powiatowego Planu Zarz ądzania Kryzysowego tak by był Starosta Powiatu 1. 2012-2019 ------on na bie Ŝą co zgodny z dokumentami Kwidzy ńskiego wy Ŝszego szczebla Kierunek działa ń: Monitoring osuwisk - Starosta Powiatu 1. Monitoring osuwisk 2012-2019 3,0 3,0 3,0 3,0 12,0 Kwidzy ńskiego

62 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Kierunek działa ń: Kontrola potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem wypełniania przez nich obowi ązków przewidzianych w przepisach oraz w aspekcie spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa i prewencji Monitoring działalno ści zakładów zaliczanych do zakładów o du Ŝym lub KW PSP w Gda ńsku, zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia 1. KP PSP w Kwidzynie, 2012-2019 ------powa Ŝnej awarii oraz innych zakładów WIO Ś wykorzystuj ących i magazynuj ących substancje niebezpieczne Razem zadania inwestycyjne 6,1 - - - - - Razem zadania pozainwestycyjne 4,0 4,0 4,0 4,0 15,0 - 10,1 4,0 4,0 4,0 15,0 - Ogółem sektor: Środowisko a zdrowie 37,1 - Jako ść powietrza Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Rozbudowa infrastruktury i bie Ŝą ca konserwacja urz ądze ń do produkcji i przesyłu energii cieplnej Kierunek działa ń: Sukcesywna eliminacja w ęgla jako głównego paliwa w lokalnych kotłowniach i indywidualnych gospodarstwach domowych na rzecz przył ączenia do sieci cieplnej lub stosowania ekologicznych no śników energii

Przył ączanie si ę poszczególnych Mieszka ńcy, gospodarstw domowych do sieci administratorzy Środki własne 1. cieplnej lub wymiana starych budynków, 2012-2019 bd bd bd bd bd realizatorów nieefektywnych źródeł ciepła na spółdzielnie nowsze i wydajniejsze urz ądzenia mieszkaniowe

Kierunek działa ń: Minimalizacja zu Ŝycia energii oraz ograniczenie strat ciepła w budynkach mieszkalnych i obiektach u Ŝyteczno ści publicznej Burmistrz Miasta Bud Ŝet Miasta, środki 1. Termomodernizacja 17 budynków Kwidzyna, 2012 2 100,0 - - - - wła ścicieli wła ściciele budynków Remont budynku przy ul. 2. Wójt Gminy Kwidzyn 2011-2012 350,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Grudzi ądzkiej 30 Bud Ŝet Gminy, środki Przebudowa pomieszcze ń u Ŝyteczno ści UE, środki z Programu 3. publicznej w budynku poło Ŝonym Wójt Gminy Kwidzyn 2012 170,0 - - - - Rozwoju Obszarów w miejscowo ści Pastwa Wiejskich Remont pokrycia dachowego budynku 4. Wójt Gminy Ryjewo 2013 - 350,0 - - - Bud Ŝet Gminy Szkoły Podstawowej w Straszewie

63 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Termomodernizacja (wymiana 5. pokrycia dachowego, wymiana CO) Wójt Gminy Ryjewo 2013 - 500,0 - - - Bud Ŝet Gminy w budynku Urz ędu Gminy w Ryjewie Kierunek działa ń: Rozbudowa sieci ście Ŝek rowerowych wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą Budowa ście Ŝki rowerowej od rzeki 1. Liwy do wjazdu na tereny inwestycyjne Miłosna Szczegółowe informacje dotycz ące realizacji przedmiotowych zada ń przedstawione zostały w niniejszej tabeli, w cz ęś ci po świ ęconej sektorowi Przyroda Budowa ście Ŝek pieszo-rowerowych i krajobraz. Uzasadnieniem dla takiej sytuacji jest fakt, Ŝe zadania te zostały tak skonstruowane, by skutki ich realizacji oddziaływały w sposób 2. na szlakach turystycznych w Gminie kompleksowy na środowisko przyrodnicze, a wi ęc oddziaływały na wi ęcej ni Ŝ jeden komponent przyrodniczy (w tym przypadku realizacja Kwidzyn zaproponowanych przedsi ęwzi ęć przyczyni si ę zarówno do poprawy jako ści powietrza jak równie Ŝ wpłynie korzystnie na walory przyrodniczo – Budowa ście Ŝek pieszo- rowerowych krajobrazowe powiatu). 3. Baldram- Tychnowy w kierunku Brachlewa Kierunek działa ń: Optymalizacja warunków ruchu drogowego w celu zwiększenia płynno ści transportu (ze szczególnym uwzgl ędnieniem obszarów g ęstej zabudowy i dróg o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu) poprzez remonty i modernizacje istniej ących dróg oraz budow ę nowych ich odcinków Szczegółowe zadania dla realizacji ww. kierunku działa ń zostały przedstawione w niniejszej tabeli, w cz ęś ci po świ ęconej sektorowi: Ochrona przed hałasem i oddziaływanie hałasu, jako Ŝe ich realizacja przyczynia si ę zarówno do poprawy parametrów jako ściowych powietrza atmosferycznego jak te Ŝ sprzyja ograniczaniu niekorzystnych oddziaływa ń w sferze klimatu akustycznego. Kierunek działa ń: Stosowanie przez przedsi ębiorców nowoczesnych i energooszcz ędnych technologii oraz inwestowanie w rozwi ązania sprzyjaj ące ochronie środowiska Wymiana lub modernizacja urz ądze ń ograniczaj ących negatywne Środki własne oddziaływanie zakładu na środowisko 1. Przedsi ębiorcy 2012-2019 bd bd bd bd bd przedsi ębiorców, kredyty oraz wdra Ŝanie i realizacja i po Ŝyczki, dotacje pro środowiskowych rozwi ąza ń organizacyjnych Kierunek działa ń: Utrzymanie liczby stanowisk pomiarowych zlokalizowanych na obszarze Powiatu Kwidzy ńskiego i zakresu mierzonych parametrów

Utrzymanie liczby stanowisk WIO Ś, Fundacja pomiarowych zlokalizowanych na Środki własne 1. AARMAG, I.P. 2012-2019 bd bd bd bd bd terenie Powiatu oraz zakresu realizatorów Kwidzyn Sp. z o. o. mierzonych parametrów

64 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Kontrola zakładów emituj ących zanieczyszczenia do atmosfery pod k ątem spełniania przez nie wymogów prawnych Prowadzenie przez WIO Ś w Gda ńsku monitoringu powietrza, w tym z uwzgl ędnieniem kontroli emisji 1. WIO Ś 2012-2019 ------pochodz ącej z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie Powiatu Kwidzy ńskiego Razem zadania inwestycyjne 2 620,0 850,0 - - - - Razem zadania pozainwestycyjne ------2 620,0 850,0 - - - - Ogółem sektor: Jako ść powietrza 3 470,0 - Ochrona wód Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Uregulowanie systemu odprowadzania wód opadowych, w szczególno ści z terenów zurbanizowanych Odwodnienie cmentarza do Burmistrz Miasta 1. 2012 150,0 - - - - Bud Ŝet Miasta ul. Furma ńskiej Kwidzyna Wykonanie separatora na wylocie Burmistrz Miasta 2. 2013 - bd - - - Bud Ŝet Miasta nr 19 do rzeki Liwy Kwidzyna Odwodnienie ulic w mie ście Prabuty Burmistrz Miasta 3. 2012 100,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy (ul. Polna, ul. Spokojna) i Gminy Prabuty Kierunek działa ń: Budowa nowych odcinków, remonty i konserwacja kanalizacji sanitarnej i deszczowej Rozdział kanalizacji ogólnospławnej i budowa kanalizacji deszczowej Burmistrz Miasta 1. 2012 1 000,0 - - - - Bud Ŝet Miasta w ul. Warszawskiej, 3-go Maja Kwidzyna i Braterstwa Narodów Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowo ściach Kleczewo Burmistrz Miasta 2. 2012 500,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy i Raniewo w systemie grawitacyjnym i Gminy Prabuty i tłocznym Budowa kanalizacji sanitarnej Burmistrz Miasta 3. 2012 1 000,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy w miejscowo ści Prabuty i Gminy Prabuty Budowa sieci kanalizacji sanitarnej Burmistrz Miasta 4. i sieci wodoci ągowej w ul. Działkowej 2012 200,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy i Gminy Prabuty w Prabutach Budowa zbiorczej kanalizacji sanitarnej we wsiach Kamionka, 5. Wójt Gminy Kwidzyn 2012-2015 100,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Brokowo z podł ączeniem do Miasta Kwidzyna

65 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Rozbudowa systemu kanalizacji 6. sanitarnej na terenach zachodnich Wójt Gminy Kwidzyn 2012-2016 - - 50,0 1 000,0 1 000,0 Bud Ŝet Gminy gminy Kwidzyn - Janowo - Szałwinek Rozbudowa systemu kanalizacji 7. sanitarnej na terenach zachodnich Wójt Gminy Kwidzyn 2012-2013 1 270,25 1 410,0 - - - Bud Ŝet Gminy gminy Kwidzyn - Rozp ędziny Kierunek działa ń: Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków dla posesji rozproszonych lub poza zasi ęgiem projektowanej sieci kanalizacyjnej wła ściciele nieruchomo ści Środki własne wła ścicieli Budowa przydomowych oczyszczalni 1. Wójt Gminy Sadlinki 2012-2019 60,0 100,0 100,0 100,0 300,0 nieruchomo ści, ścieków Wójt Gminy Ryjewo bud Ŝety gmin

Kierunek działa ń: Budowa w gospodarstwach rolnych instalacji do bezpiecznego przechowywania nawozów naturalnych, tj. zbiorników na gnojowic ę i gnojówk ę oraz płyt obornikowych Budowa w gospodarstwach rolnych Środki własne, bud Ŝet 1. Rolnicy 2012-2019 bd bd bd bd bd płyt obornikowych Powiatu Kierunek działa ń: Wprowadzanie nowych oraz monitoring istniej ących stref ochrony uj ęć wody 1. Kontrola stref ochronnych uj ęć wody Dyrektor RZGW 2012-2019 ------Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Kontrolna inwentaryzacja zbiorników bezodpływowych (szamb), które obecnie funkcjonuj ą na terenach nieskanalizowanych Burmistrzowie oraz Kontrolna inwentaryzacja Wójtowie gmin 1. funkcjonuj ących zbiorników 2012-2019 10,0 10,0 10,0 10,0 40,0 Bud Ŝety gmin z obszaru powiatu bezodpływowych (szamb) kwidzy ńskiego Razem zadania inwestycyjne 4 380,25 1 510,0 150,0 1 100,0 1 300,0 - Razem zadania pozainwestycyjne 10,0 10,0 10,0 10,0 40,0 - 4 390,25 1 520,0 160,0 1 110,0 1 340,0 - Ogółem sektor: Ochrona wód 8 520,25 - Ochrona przed hałasem i oddziaływanie hałasu Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Zintensyfikowanie działa ń ograniczaj ących negatywny wpływ hałasu na mieszka ńców poprzez poprawienie organizacji ruchu ułatwiaj ącą płynno ść jazdy (m.in. budowa nowych odcinków dróg i obwodnic, przebudowa dróg i modernizacja nawierzchni istniej ących) Droga powiatowa Kwidzyn – Trzcianowo – Straszewo – Etap I: Starosta Powiatu Bud Ŝet gmin Kwidzyn, 1. poprawa bezpiecze ństwa poprzez 2012 2 500,0 - - - - Kwidzy ńskiego dotacja bud Ŝet pa ństwa modernizacje ci ągów pieszych i nawierzchni Przebudowa ul. Owczej od ul. Burmistrz Miasta 2. 2012 901,11 - - - - Bud Ŝet Miasta Piastowskiej do ul. Długiej Kwidzyna

66 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Przebudowa ul. świrowej ł ącz ącej drog ę krajow ą nr 55 wraz Burmistrz Miasta 3. 2012-2013 100,0 5 900,0 - - - Bud Ŝet Miasta z przebudow ą skrzy Ŝowania świrowa - Kwidzyna Lotnicza Przebudowa terenu ulic Zamkowa Burmistrz Miasta 4. 2012-2013 500,0 500,0 - - - Bud Ŝet Miasta Góra - Katedralna Kwidzyna Przebudowa wlotów ulic: Le śna, Burmistrz Miasta 5. Miłosna, Zamiejska, Strumykowa do 2012-2013 50,0 950,0 - - - Bud Ŝet Miasta Kwidzyna ul. Sportowej Modernizacja drogi Laskowice - Burmistrz Miasta 6. 2012 80,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy Szramowo i Gminy Prabuty Remonty nawierzchni oraz projekty chodników i ulic w mie ście Prabuty: Burmistrz Miasta 7. ul.Obronców Westerplatte, Ogrodowa, 2012 610,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy i Gminy Prabuty Długa, Jagiełły, Wojska Polskiego, Sanatoryjna Wymiana nawierzchni gruntowych Burmistrz Miasta 8. istniej ących zjazdów publicznych z ul. 2012 30,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy i Gminy Prabuty Polnej na działki 35/2,46/2 Burmistrz Miasta Wspólne inwestycje drogowe z ZDW Bud Ŝet Miasta i Gminy, 9. i Gminy Prabuty, 2012 250,0 - - - - (chodnik ul. Jagiełły, ul. Kisielicka) środki ZDW ZDW Budowa parkingu w miejscowo ści Burmistrz Miasta 10. 2012 5,0 - - - - Bud Ŝet Miasta i Gminy Trumiejki, gmina Prabuty i Gminy Prabuty Budowa ci ągu pieszego Kwidzyn - 11. Wójt Gminy Kwidzyn 2012-2016 - - - 1 000,0 500,0 Bud Ŝet Gminy Rozp ędziny 12. Uzbrojenie terenów Dankowo - Górki Wójt Gminy Kwidzyn 2012 300,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Realizacja zada ń w ramach 13. Narodowego Programu Dróg Wójt Gminy Kwidzyn 2012-2013 20,0 550,0 - - - Bud Ŝet Gminy Lokalnych Przebudowa drogi gminnej nr 250013 G ul. Szkolnej od drogi wojewódzkiej Środki pozabud Ŝetowe, 14. Wójt Gminy Gardeja 2012-2013 - 893,0 - - - nr 523 do ulicy 1000-lecia w Czarnem kredyty i po Ŝyczki Dolnem Modernizacja ulic Wrzosowej 15. i Krzywej oraz dróg prowadz ących do Wójt Gminy Ryjewo 2014-2016 - - 2 000,0 2 000,0 2 000,0 Bud Ŝet Gminy Mątowskich Pastwisk i Barcic Remont drogi gminnej Nr 229108 16. Wójt Gminy Ryjewo 2013 - 200,0 - - - Bud Ŝet Gminy w miejscowo ści Trzciano

67 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Remont drogi gminnej Nr 229050 17. Wójt Gminy Ryjewo 2014 - - 200,0 - - Bud Ŝet Gminy w miejscowo ści Borowy Młyn Budowa chodnika w miejscowo ści Nebrowo Wielkie wraz 18. Wójt Gminy Sadlinki 2012 400,0 - - - - Bud Ŝet Gminy z odwodnieniem, przebudowa zatoki autobusowej i remont parkingu Budowa parkingu w Nebrowie 19. Wójt Gminy Sadlinki 2012 50,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Wielkim Przebudowa chodnika przy ulicy 20. Wójt Gminy Sadlinki 2012 142,0 - - - - Bud Ŝet Gminy Kwidzy ńskiej w Sadlinkach Budowa zatok, parkingów 21. Wójt Gminy Ryjewo 2014-2018 - - 65,0 65,0 195,0 Bud Ŝet Gminy i oświetlenia drogowego Modernizacja lub budowa dróg 22. Wójt Gminy Ryjewo 2014-2018 - - 270,0 270,0 810,0 Bud Ŝet Gminy dojazdowych do pól Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Utrzymywanie poziomu hałasu ze źródeł przemysłowych zgodnie z wymogami ustawowymi Kontrola przestrzegania zapisów 1. WIO Ś 2012-2019 bd bd bd bd bd - ustawowych przez przedsi ębiorców Kierunek działa ń: Monitoring hałasu wzdłu Ŝ głównych szlaków komunikacyjnych 1. Prowadzenie bada ń nat ęŜ enia hałasu WIO Ś 2012-2019 - 50,0 50,0 50,0 150,0 Bud Ŝet pa ństwa Kierunek działa ń: Uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapisów odno śnie standardów akustycznych dla poszczególnych terenów wraz z jednoznacznym okre śleniem funkcji tych terenów Wprowadzanie do miejscowych Burmistrzowie oraz planów zagospodarowania Wójtowie gmin 1. przestrzennego zapisów odno śnie 2012-2019 ------z obszaru powiatu standardów akustycznych dla kwidzy ńskiego poszczególnych terenów Razem zadania inwestycyjne 5 938,11 8 993,0 2 535,0 3 335,0 3 505,0 - Razem zadania pozainwestycyjne - 50,0 50,0 50,0 150,0 - 5 938,11 9 043,0 2 585,0 3 385,0 3 655,0 - Ogółem sektor: Ochrona przed hałasem i oddziaływanie hałasu 24 606,11 - Oddziaływanie pól elektromagnetycznych Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Uwzgl ędnianie w planach zagospodarowania przestrzennego aspektów zwi ązanych z zagro Ŝeniem polami elektromagnetycznymi Uwzgl ędnianie w planach Burmistrzowie oraz zagospodarowania przestrzennego Wójtowie gmin 1. 2012-2019 ------aspektów zwi ązanych z zagro Ŝeniem z obszaru powiatu promieniowaniem kwidzy ńskiego

68 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Kierunek działa ń: Egzekwowanie przez organy administracji pomiarów pól elektromagnetycznych w przypadku uruchomienia urządze ń lub po wprowadzeniu zmian warunków ich pracy, do których inwestorzy s ą zobowi ązani na mocy obowi ązuj ącego prawodawstwa Kontrola wykonywania poziomów pół 1. elektromagnetycznych przez WIO Ś, PPIS 2012-2019 ------wła ścicieli instalacji Kierunek działa ń: Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych Kontrola poziomów pól WIO Ś, wła ściciele 1. 2012-2019 ------elektromagnetycznych instalacji Razem zadania pozainwestycyjne ------Ogółem sektor: Oddziaływanie pól elektromagnetycznych - - Gospodarka odpadami Zadania inwestycyjne Kierunek działa ń: Rozbudowa funkcjonuj ącego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej Rozbudowa istniej ącej kompostowni Środki przedsi ębiorstwa, 1. ZUO Sp. z o.o. 2015 - - - bd. - (budowa bioreaktora) kredyt inwestycyjny Środki przedsi ębiorstwa, 2. Budowa kwatery balastu ZUO Sp. z o.o. 2019 - - - - bd. kredyt inwestycyjny Budowa kolektora tłocznego odcieków Środki przedsi ębiorstwa, 3. ZUO Sp. z o.o. 2016 - - - - bd. do wybranej kanalizacji zewn ętrznej kredyt inwestycyjny Kierunek działa ń: Rekultywacja zamkni ętych składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych Rekultywacja składowiska odpadów Burmistrz Miasta 1. innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych 2012-2019 bd. bd. bd. bd. bd. - i Gminy Prabuty w Gontach Rekultywacja składowiska odpadów 2. innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych ZUO Sp. z o.o. 2006 - 2014 bd. bd. bd. bd. bd. - w B ądkach Rekultywacja składowiska odpadów 3. innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych Wójt Gminy Sadlinki 2012-2016 bd. bd. bd. bd. bd. - w Karpinach Rekultywacja składowiska odpadów 4. innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych Wójt Gminy Ryjewo 2012-2019 bd. bd. bd. bd. bd. - w Jałowcu Zamkni ęcie i rekultywacja II i III International Paper 5. kwatery składowiska ŜuŜla i popiołów 2014 bd. bd. bd. bd. bd. - S.A. w Kwidzynie w Grabówku Kierunek działa ń: Monitoring zamkni ętych składowisk odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętnych Prowadzenie monitoringu zamkni ętego Burmistrz Miasta 1. składowiska odpadów innych ni Ŝ 2012-2038 bd. bd. bd. bd. bd. - i Gminy Prabuty niebezpieczne i oboj ętnych w Gontach

69 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Prowadzenie monitoringu zamkni ętego 2. składowiska odpadów innych ni Ŝ ZUO Sp. z o.o. 2012 - 2038 bd. bd. bd. bd. bd. - niebezpieczne i oboj ętnych w B ądkach Prowadzenie monitoringu zamkni ętego składowiska odpadów innych niŜ 3. Wójt Gminy Sadlinki 2012-2038 bd. bd. bd. bd. bd. - niebezpieczne i oboj ętnych w Karpinach Prowadzenie monitoringu zamkni ętego 4. składowiska odpadów innych ni Ŝ Wójt Gminy Ryjewo 2012-2039 bd. bd. bd. bd. bd. - niebezpieczne i oboj ętnych w Jałowcu Kierunek działa ń: Realizacja programu usuwania wyrobów azbestowych Burmistrzowie oraz Wójtowie gmin Usuwanie wyrobów zawieraj ących Bud Ŝety gmin z obszaru powiatu 1.** azbest wraz wymian ą na nowe 2012-2019 500,0 500,0 500,0 500,0 1 040,0 środki wła ścicieli kwidzy ńskiego, pokrycia nieruchomo ści wła ściciele nieruchomo ści Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Obj ęcie wszystkich wła ścicieli nieruchomo ści zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych Burmistrzowie oraz Obj ęcie wszystkich wła ścicieli Wójtowie gmin nieruchomo ści zorganizowanym z obszaru powiatu 1. 2012-2015 ------systemem odbierania odpadów kwidzy ńskiego, komunalnych przedsi ębiorstwa wywozowe Kierunek działa ń: Rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osi ągni ęcia zakładanych poziomów zbierania, odzysku i recyklingu Prowadzenie działa ń w zakresie Burmistrzowie oraz zwi ększenia poziomów zbierania Wójtowie gmin w sposób selektywny odpadów Bud Ŝety gmin, środki z obszaru powiatu wyst ępuj ących w strumieniu odpadów własne przedsi ębiorców 1. kwidzy ńskiego, ZUO 2012-2015 20,0 30,0 30,0 30,0 - komunalnych, w tym odpadów środki własne organizacji Sp. z o.o., organizacje niebezpiecznych oraz działania odzysku odzysku, zmierzaj ące do osi ągni ęcia poziomów przedsi ębiorcy odzysku i recyklingu Kierunek działa ń: Rozbudowa systemu zbierania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego w celu zapewnienia zbierania na poziomie 4 kg/M/rok Burmistrzowie oraz Zwi ększenie mo Ŝliwo ści odbierania od Wójtowie gmin Bud Ŝety gmin, środki 1. mieszka ńców zu Ŝytego sprz ętu z obszaru powiatu 2012-2015 10,0 20,0 20,0 20,0 - własne przedsi ębiorców elektrycznego i elektronicznego kwidzy ńskiego, ZUO Sp. z o.o.,

70 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania placówki handlowe Kierunek działa ń: Realizacja działa ń edukacyjnych dla mieszka ńców Zadanie uj ęte w tym kierunku jest w sposób bezpo średni zwi ązane z sektorem Edukacja ekologiczna, st ąd te Ŝ szczegółowe informacje na temat warunków i mo Ŝliwo ści jego realizacji przedstawiono w sektorze Edukacja ekologiczna Razem zadania inwestycyjne 500,0 500,0 500,0 500,0 1 040,0 - Razem zadania pozainwestycyjne 30,0 50,0 50,0 50,0 - - 530,0 550,0 550,0 550,0 1 040,0 - Ogółem sektor: Gospodarka odpadami 3 220,0 - Edukacja ekologiczna Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Aktywna edukacja ekologiczna całego społecze ństwa Powiatu Kwidzy ńskiego, ze szczególnym uwzgl ędnieniem edukacji ekologicznej dzieci i młodzie Ŝy w formalnym systemie kształcenia, z wykorzystaniem dost ępnej infrastruktury (tereny cenne przyrodniczo, le śne ście Ŝki edukacyjne, obiekty infrastruktury techniczno – in Ŝynieryjnej słu Ŝą ce ochronie środowiska) i zasobów materialnych Kierunek działa ń: Nawi ązywanie i podtrzymywanie współpracy władz lokalnych ze szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego, zakładami pracy i pozarz ądowymi organizacjami w celu wykorzystania ró Ŝnorodnych form edukacji ekologicznej Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie oraz Wójtowie gmin z obszaru powiatu Bud Ŝet Powiatu, bud Ŝety Organizacja zró Ŝnicowanych pod kwidzy ńskiego, gmin, środki własne wzgl ędem formy i tre ści inicjatyw Nadle śnictwo organizatorów 1. ekologicznych adresowanych do ogółu 2012-2019 8,0 15,0 15,0 15,0 40,0 Kwidzyn, Komenda i współorganizatorów mieszka ńców powiatu (konkursy, Powiatowej Stra Ŝy poszczególnych pikniki, imprezy masowe) Po Ŝarnej w przedsi ęwzi ęć Kwidzynie, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne,

71 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego, Burmistrzowie oraz Wójtowie gmin z obszaru powiatu Bud Ŝet Powiatu, bud Ŝety Obejmowanie patronatu nas kwidzy ńskiego, gmin, środki własne wybranymi imprezami, współudział Nadle śnictwo organizatorów 2. 2012-2019 2,0 6,0 6,0 6,0 25,0 w finansowaniu nagród, zakup Kwidzyn, Komendant i współorganizatorów gad Ŝetów Powiatowej Stra Ŝy poszczególnych Po Ŝarnej przedsi ęwzi ęć w Kwidzynie, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne Placówki o światowe, Nadle śnictwo Organizacja lekcji i zaj ęć plenerowych Kwidzyn, Komendant oraz innych inicjatyw Powiatowej Stra Ŝy Środki własne upowszechniaj ących idee ochrony 3. Po Ŝarnej 2012-2019 2,0 3,0 3,0 3,0 12,0 poszczególnych środowiska (z uwzgl ędnieniem zasady w Kwidzynie, realizatorów zrównowa Ŝonego rozwoju), w tym stowarzyszenia skierowanych do dzieci i młodzie Ŝy i organizacje ekologiczne Kierunek działa ń: Bie Ŝą ce informowanie mieszka ńców powiatu o stanie środowiska i działaniach na rzecz jego ochrony za pośrednictwem wszystkich dost ępnych narz ędzi Zamieszczanie w środkach masowego przekazu informacji na temat podejmowanych na obszarze powiatu (jego poszczególnych gmin) działa ń Starosta Powiatu zwi ązanych z ochron ą środowiska oraz Kwidzy ńskiego, propagowanie pozytywnych wzorców Burmistrzowie oraz Bud Ŝet Powiatu, bud Ŝety 1. 2012-2019 10,0 20,0 20,0 20,0 80,0 zachowa ń (np. prowadzenia Wójtowie gmin gmin prawidłowej gospodarki odpadami, z obszaru powiatu gospodarki wodno-ściekowej czy kwidzy ńskiego, media wła ściwego nawo Ŝennia), w tym równie Ŝ aktywne anga Ŝowanie mieszka ńców w procesy decyzyjne Razem zadania pozainwestycyjne 22,0 44,0 44,0 44,0 157,0 - Ogółem sektor: Edukacja ekologiczna 311,0 -

72 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Działania systemowe Zadania pozainwestycyjne Kierunek działa ń: Zwi ększenie stosowania materiałów z surowców odpadowych lub wielokrotnego u Ŝytku Kierunek działa ń: Prowadzenie kampanii społecznej kształtuj ącej zrównowa Ŝone wzorce konsumpcji Uwzgl ędnianie w post ępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego Burmistrzowie oraz organizowanych przez administracj ę Wójtowie gmin 1. 2012-2019 ------samorz ądow ą wymogów z obszaru powiatu wynikaj ących z OOS i przepisów kwidzy ńskiego prawa Kierunek działa ń:Uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapisów dotycz ących wymogów ochrony środowiska Uwzgl ędnianie w miejscowych Burmistrzowie oraz planach zagospodarowania Wójtowie gmin 1. 2012-2019 ------przestrzennego zapisów dotycz ących z obszaru powiatu wymogów ochrony środowiska kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Uwzgl ędnianie w decyzjach lokalizacyjnych zasad ochrony środowiska (w szczególno ści w przypadku terenów, dla których nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego) Burmistrzowie oraz Uwzgl ędnianie w decyzjach Wójtowie gmin 1. lokalizacyjnych zasad ochrony 2012-2019 ------z obszaru powiatu środowiska kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Zwi ększanie pokrycia terenu powiatu aktualnymi planami Burmistrzowie oraz Opracowanie miejscowych planów Wójtowie gmin 1. 2012-2019 ------zagospodarowania przestrzennego z obszaru powiatu kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Wła ściwe planowanie lokalizacji terenów mieszkalnych w odniesieniu do planowanych stref przemysłowych Uwzgl ędnianie w miejscowych Burmistrzowie oraz planach zagospodarowania Wójtowie gmin 1. 2012-2019 ------przestrzennego lokalizacji terenów z obszaru powiatu mieszkalnych kwidzy ńskiego Kierunek działa ń: Rozwój infrastruktury turystycznej i sportowo-rekreacyjnej na terenach powiatu z ukierunkowaniem na turystyk ę w ędkarsk ą, wodn ą i rowerow ą Zadania uj ęte w tym kierunku pokrywaj ą si ę z zadaniami w sektorze ochrona przyrody i krajobrazu

73 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Termin Szacunkowe koszty Planowane źródła Lp. Zadanie Realizatorzy realizacji 2012 2013 2014 2015 2016-2019 finansowania Kierunek działa ń: Promocja turystyczna powiatu Starosta Powiatu Prezentacja informacji turystycznej Kwidzy ńskiego, uwzgl ędniaj ącej walory turystyczne Burmistrzowie oraz 1. 2012-2019 ------i baz ę noclegow ą powiatu na stronach Wójtowie gmin internetowych gmin i starostwa z obszaru powiatu kwidzy ńskiego Monta Ŝ Infomatów w ramach projektu "Zintegrowany System Informacji Burmistrz Miasta 2. 2012 20,0 - - - - - Turystycznej Województwa Kwidzyna Pomorskiego" Kierunek działa ń: Przestrzeganie zasad udost ępniania informacji wynikaj ących z aktualnego prawodawstwa Informowanie społecze ństwa o realizowanych działaniach na terenie Starosta Powiatu powiatu oraz społecze ństwa o prawie Kwidzy ńskiego, udziału w post ępowaniach z zakresu Burmistrzowie oraz 1. 2012-2019 ------ochrony środowiska w sposób Wójtowie gmin zwyczajowo przyj ęty (tablica z obszaru powiatu ogłosze ń, informacja na stronach kwidzy ńskiego internetowych gmin i starostwa) Kierunek działa ń: Eliminacja konfliktów społecznych zwi ązanych z realizacj ą inwestycji poprzez wczesny dialog i edukacj ę społeczn ą odno śnie tej inwestycji Prowadzenie dialogu społecznego przy 1. Inwestorzy 2012-2019 ------realizacji inwestycji Kierunek działa ń: Rozwój rolnictwa na terenach powiatu z ukierunkowaniem na zwi ększenie upraw plantacji ro ślin energetycznych Zwi ększenie upraw ro ślin 1. Rolnicy 2012-2019 bd bd bd bd bd środki własne energetycznych Kierunek działa ń: Budowa w gospodarstwach rolnych instalacji do bezpiecznego przechowywania nawozów naturalnych, tj. zbiorników na gnojowic ę i gnojówk ę oraz płyt obornikowych Zadania uj ęte w tym kierunku pokrywaj ą si ę z zadaniami w sektorze ochrona wód Razem zadania pozainwestycyjne 20,0 - - - - - Ogółem sektor: Działania systemowe 20,0 - OGÓŁEM 66 596,26 - * podana kwota obejmuje maksymalne koszty przewidziane na realizacj ę przedmiotowego zadania – b ędą one zale Ŝne od rodzaju wykonywanego zbiornika, a ich wydatkowanie w czasie b ędzie realizowane w oparciu o sporz ądzony na potrzeby realizacji przedmiotowego przedsięwzi ęcia harmonogram rzeczowo - finansowy ** dotacja z bud Ŝetu powiatu na cele zwi ązane z ochron ą środowiska – unieszkodliwianie odpadów zawieraj ących azbest

Źródło: − Wieloletnia Prognoza Finansowa Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2024 (Uchwała Nr XIII/85/11 z dnia 12 grudnia 2011 r.). − Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta Kwidzyna na lata 2012-2026 (Uchwała Nr XVI/121/2012 z dnia 29.03.2012 r.), − Bud Ŝet Miasta Kwidzyn na 2012 r.- korekta 3 (Uchwała Nr XVI/120/2012 z dnia 29.03.2012 r.),

74 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

− Bud Ŝet Miasta i Gminy Prabuty na 2012 r. (Uchwała XV/90/2012 z dnia 29 lutego 2012 r. – zał ącznik nr 3), − Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Kwidzyn na lata 2012-2021 (Uchwała Nr XVI /86/12 z dnia 24 lutego 2012 r.), − Bud Ŝet Gminy Kwidzyn na 2012 r. (Uchwała Nr XVI/87/12 z dnia 24 lutego 2012r ), − Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Gardeja na lata 2012-2019(Uchwała Nr XIV/80/2012 z dnia 28 grudnia 2011 r.), − Bud Ŝet Gminy Sadlinki na 2012 r. (Uchwała Nr XII/82/2012 z dnia 29 marca 2012 r.), − Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Ryjewo na lata 2011-2024 (Uchwała Nr XIII/85/11 z dnia 27 grudnia 2011 r.), − Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla gminy Kwidzyn na lata 2011-2014 (Zał ącznik do Uchwały Nr V/25/11z dnia 25 marca 2011r.), − Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla miasta i gminy Prabuty na lata 2009-2017 (Zał ącznik do Uchwały Nr XXX/162/2009 z dnia 28 stycznia 2009 r.), − Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla gminy Sadlinki na lata 2011-2014 (Uchwała Nr VII/52/2011 z dnia 23 sierpnia 2011 zmieniona Uchwał ą Nr VIII/59/2011 z dnia 15 listopada 2011 r.), − informacje z Miasta Kwidzyn, Miasta i Gminy Prabuty, Gminy Kwidzyn, Gminy Sadlinki, Gminy Ryjewo

75 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

9. Sposób wdra Ŝania, kontroli i dokumentowania realizacji Aktualizacji Programu…

W świetle zapisów art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z pó źn. zm.) za realizacj ę polityki ekologicznej pa ństwa na szczeblu powiatowym odpowiada organ wykonawczy powiatu, a wi ęc Starosta Powiatu Kwidzy ńskiego. Jest on zobligowany do opracowania programu ochrony środowiska, w którym na podstawie analizy stanu aktualnego poszczególnych komponentów środowiska, okre ślone zostan ą m.in. cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych oraz środki niezb ędne do osi ągni ęcia przyj ętych celów. Na mocy art. 18 ww. ustawy Starosta, po upływie 2 lat, jest jednocze śnie zobligowany do sporz ądzenia raportu z realizacji programu ochrony środowiska i przedło Ŝenia go Radzie Powiatu.

Na podstawie przytoczonych powy Ŝej przepisów mo Ŝna wnioskowa ć, Ŝe główna odpowiedzialno ść za wykonanie programu ochrony środowiska, jego wdro Ŝenie i kontrol ę, spoczywa na organie wykonawczym powiatu, czyli na Staro ście. W praktyce jednak, ze wzgl ędu na fakt, Ŝe zakres merytoryczny programu ochrony środowiska jest obszerny i obejmuje wiele zło Ŝonych zagadnie ń (równie Ŝ multidyscyplinarnych i ponadlokalnych), realizacja zapisów dokumentu odbywa si ę poprzez wykonywanie poszczególnych zada ń przez konkretne jednostki i podmioty, które s ą świadome istnienia programu i swojego uczestnictwa w nim oraz posiadaj ą stosowne kompetencje i uprawnienia do działa ń w zakresie ochrony środowiska na danym obszarze.

W zwi ązku z powy Ŝszym, odnosz ąc si ę do obszaru powiatu Kwidzy ńskiego, działania Starosty maj ące na celu realizacj ę zapisów zawartych w niniejszej Aktualizacji Programu …, b ędą polegały na: − koordynowaniu działa ń z zakresu ochrony środowiska prowadzonych na terenie powiatu i kontrolowaniu stopnia ich realizacji; − stanowieniu prawa lokalnego – zarówno w formie uchwał jak równie Ŝ decyzji administracyjnych zwi ązanych z zawarto ści ą Programu…, − wykonywaniu zada ń uwarunkowanych prawnie i zapisanych w Programie…, − podejmowaniu współpracy z podmiotami zewn ętrznymi ( w tym m.in. z jednostkami administracyjnymi i podmiotami gospodarczymi) przy realizacji niektórych zada ń okre ślonych w niniejszym dokumencie.

Ponadto Starosta będzie współdziałał z instytucjami administracji specjalnej, w dyspozycji których na mocy stosownych przepisów znajduj ą si ę instrumenty kontroli i monitoringu. Instytucje te za ś b ędą wykorzystywa ć przysługuj ące im uprawnienia i realizowa ć spoczywaj ące na nich obowi ązki, w tym m.in. w zakresie respektowania prawa i prowadzenia monitoringu środowiska (np. WIO Ś, RDO Ś, RZGW, Marszalek Województwa, Nadzór Geologiczny ZMiUWWP, ). Starosta będzie równie Ŝ współpracował z organami administracji rz ądowej i samorz ądowej szczebla wojewódzkiego oraz gminnego, które dysponuj ą instrumentami prawnymi i finansowymi wynikaj ącymi z ich kompetencji.

Wdra Ŝanie niniejszej Aktualizacji Programu …, będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie: − okre ślania stopnia realizacji przyj ętych celów i kierunków działa ń; − okre ślania stopnia zaawansowania w wykonywaniu zada ń wymienionych w harmonogramie; − wskazywania istnienia rozbie Ŝno ści lub ich braku pomi ędzy przyj ętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem; − analizy przyczyn wyst ępowania potencjalnych rozbie Ŝno ści.

Poza raportowaniem w cyklach 2-letnich, podstaw ą monitoringu realizacji Aktualizacji Programu …, będzie sprawozdawczo ść oparta na wska źnikach odzwierciedlaj ących: − presj ę na środowisko (wska źniki presji); − stan środowiska (wska źniki stanu środowiska), − podejmowane działania o charakterze prewencyjnym (wska źniki reakcji/ działa ń ochronnych).

76 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

W celu nadzoru nad realizacj ą przedmiotowego dokumentu, przyj ęto a nast ępnie zweryfikowano i zaktualizowano wska źniki zaproponowane w poprzedniej edycji dokumentu. Przy opisanych działaniach kierowano si ę zasad ą, Ŝe wska źniki te powinny przede wszystkim by ć pomocne w przedstawianiu stopnia realizacji zało Ŝonych zada ń i stosunkowo łatwe do weryfikacji (m.in. w oparciu o dane publikowane GUS, WIO Ś). Docelowo analiza warto ści poszczególnych wska źników, w powi ązaniu z rozpoznaniem aktualnej sytuacji w sektorze ochrony środowiska, mo Ŝe posłu Ŝyć do prognozowania przeobra Ŝeń w obr ębie poszczególnych komponentów przyrody a tak Ŝe stanowi ć punkt odniesienia dla korekty i weryfikacji przedsi ęwzi ęć okre ślonych w niniejszym opracowaniu.

Tabela 9 Wska źniki efektywno ści realizacji celów Aktualizacji Programu… Lp. Wska źnik Jednostka 2002* 2006* 2010 Wska źniki presji Wielko ść emisji zanieczyszcze ń pyłowych do 1. Mg/rok 613 559 936 1 powietrza z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych

Wielko ść emisji zanieczyszcze ń gazowych do 1 725 496 1 627 624 1 688 436 1 2. powietrza z zakładów szczególnie uci ąŜ liwych, Mg/rok 1 718 897 1 621 046 1 681 971 1 w tym CO 2 6 599 (bez 6 578 bez 6 465 (bez CO 2 ) CO 2 ) CO 2 ) Pobór wód ogółem, dam 3/rok 45 862 44 091,7 41 951,6 1 3. w tym na potrzeby przemysłu % 93,2 92,6 92,3 1 Średnie zu Ŝycie wody z wodoci ągów 4. m3/rok/os 30,9 30,5 28,8 1 w gospodarstwach domowych 5. Zu Ŝycie wody w przemy śle dam 3 38 712 1 6. Ścieki komunalne odprowadzane ogółem dam 3 2 926,7 2 941,7 2 991,0 1 7. Ścieki przemysłowe odprowadzone ogółem dam 3/rok 40 421 38 671 34 782 1 Powierzchnia terenów składowania odpadów 8. ha 9,59 9,59 33,7 1 nie zrekultywowana Odpady przemysłowe wytworzone ogółem, tys. Mg 830,8 572,2 610,84 2 9. w tym składowane Mg 231,6 76,6 81 358 2 Odpady komunalne niesegregowane zebrane 10. Mg 16 372 10 663,1 18 532,37 3 ogółem Wska źniki stanu środowiska Udział powierzchni terenów o przekroczonych warto ściach dopuszczalnych st ęŜ eń 1. % bd. 0 podstawowych substancji zanieczyszczaj ących powietrze Udział energii odnawialnej w całkowitym 2. % bd. 35 zu Ŝyciu energii cieplnej ( z IP) Udział energii odnawialnej w całkowitym 3. % bd. 22,6 zu Ŝyciu energii elektrycznej (z IP) ogólna liczba punktów 4. Stan jako ści kontrolowanych wód płyn ących: 7/zły 4 pomiarowych/ stan wód liczba Jako ść wód podziemnych: punktów pomiarowych Klasa I i II 2/3 4 w okre ślonej 5. klasie/ ogólna Klasa III i IV 1/3 4 liczba punktów Klasa V pomiarowych Wody rzek zagro Ŝone lub zanieczyszczone 6. tak/nie nie 4 zwi ązkami azotu Obszary szczególnie nara Ŝone (OSN) na 7. ilo ść 15 zanieczyszczenia wód zwi ązkami azotu

77 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Lp. Wska źnik Jednostka 2002* 2006* 2010 Lesisto ść (% ogólnej powierzchni jednostki 8. % 21,8 22,5 22,8 1 administracyjnej) Wska źniki reakcji (działa ń ochronnych) Zanieczyszczenia powietrza zatrzymane lub zredukowane (w zakładach): 1. Mg/rok pyłowe 215 558 107 214 251 455 1 gazowe 5 324 5 878 1 002 1 Powierzchnia terenów obj ęta formami prawnej 2. ochrony obszarowej (% ogólnej powierzchni % 21,3 31,0 30,9 jednostki administracyjnej) Odsetek ludno ści obsługiwany przez 3. oczyszczalnie ścieków ogółem, % 65 68 73,1 1 w tym na obszarach wiejskich 42,1 1 Odsetek ludno ści korzystaj ący z sieci 4. kanalizacyjnej ogółem, % 68,7 1 w tym na obszarach wiejskich 38,2 1 5. Ścieki komunalne oczyszczane dam 3/rok 2 686 2 646 2 991 1 6. Ścieki przemysłowe oczyszczane bd. 37 643 33 494 1 Nakłady inwestycyjne na ochron ę środowiska 7. tys. zł. 23 183,2 11 786,8 i gospodark ę wodn ą Wydatki z bud Ŝetu powiatu na gospodark ę 8. tys. zł 1 556,8 1 komunaln ą i ochron ę środowiska * warto ści wska źników odnotowane dla roku 2002 i 2006 pochodz ą z Programu ochrony środowiska dla powiatu kwidzy ńskiego na lata 2007 – 2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy do 2015 r. 1 – Bank Danych Lokalnych GUS www.stat.gov.pl 2 – wg WSO 3 - wg danych ZUO Sp. z o.o. oraz UG Sadlinki 4 – wg WIO Ś dane z 2009 r. 5 – wg RZGW dane z 2012 r.

W powy Ŝszej tabeli dla wska źników nowych, wprowadzonych do systemu monitorowania realizacji niniejszego dokumentu – poniewa Ŝ nie były one mierzone w trakcie realizacji dwóch poprzednich edycji dokumentu - kolorem szarym wypełniono komórki dla warto ści wska źników uzyskanych w roku 2002 i 2006. Analogicznie post ępowanie przeprowadzono dla wska źników, które na podstawie analizy stanu aktualnego środowiska i uwarunkowa ń realizacji przedmiotowego opracowania zostały wył ączone z systemu monitorowania (pola odpowiadaj ące ich warto ściom w 2010 r. zostały wypełnione.

10. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym

Niniejsza Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019 (zwana dalej Aktualizacj ą Programu lub Programem ), jako dokument planowania strategicznego, okre śla hierarchi ę niezb ędnych działa ń zmierzaj ących do poprawy stanu środowiska na terenie powiatu.

78 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Źródłami informacji dla Programu... były materiały i informacje uzyskane: ze Starostwa Powiatowego w Kwidzynie (w tym dokumenty własne Starostwa Powiatowego), z Urz ędów Gmin z terenu powiatu kwidzy ńskiego i z Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (w tym dokumenty udost ępniane na stronach internetowych), Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej oraz dane publikowane i udost ępniane na stronach internetowych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gda ńsku, Wojewódzki Urz ąd Statystyczny w Gda ńsku, Pa ństwow ą Stacj ę Sanitarno-Epidemiologiczn ą w Kwidzynie, Nadle śnictwo Kwidzyn, Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych Województwa Pomorskiego – terenowy Oddział w Kwidzynie, a tak Ŝe prace instytutów i placówek naukowo – badawczych z zakresu ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami, jak równie Ŝ dost ępna literatura fachowa. „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska...” jest dokumentem kształtuj ącym długofalow ą polityk ę ochrony środowiska dla powiatu. Przedstawione w nim zagadnienia ochrony środowiska uj ęte zostały w sposób kompleksowy, z wyznaczeniem celów długo- i krótkookresowych, a tak Ŝe przyj ęciem kierunków działa ń i zada ń z zakresu wszystkich sektorów ochrony środowiska. Kieruj ąc si ę naczeln ą zasad ą przyj ętą w dokumencie tj. zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju sformułowano nadrz ędny cel Aktualizacji Programu..:

Rozwój społeczno-gospodarczy Powiatu Kwidzy ńskiego w zgodzie z zasadami ochrony środowiska podstaw ą poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców

Nast ępnie, w oparciu o diagnoz ę stanu aktualnego poszczególnych komponentów środowiska na terenie powiatu, uwarunkowaniami zewn ętrznymi (obowi ązuj ące akty prawne oraz dokumenty planistyczne szczebla krajowego, wojewódzkiego i powiatowego) i wewn ętrznymi (strategie rozwoju i oceny zapotrzebowania na energi ę), a tak Ŝe innymi wymaganiami w zakresie jako ści środowiska. dokonano wyboru najistotniejszych zagadnie ń, w postaci priorytetów ekologicznych, których rozwi ązanie przyczyni si ę w najbli Ŝszej przyszło ści do poprawy stanu środowiska na terenie powiatu.

Jako zadania priorytetowe przyj ęto nast ępuj ące zagadnienia: − Ochrona jako ści wód powierzchniowych i podziemnych; − Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego; − Ograniczenie uci ąŜliwo ści hałasu komunikacyjnego; − Zapobieganie powa Ŝnym awariom i zagro Ŝeniom naturalnym środowiska oraz eliminacja i minimalizacja ich skutków w razie ich wyst ąpienia; − Ochrona ludno ści przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych; − Edukacja ekologiczna społecze ństwa.

Osi ągni ęcie wymaganej przepisami prawnymi jako ści powietrza atmosferycznego na terenie powiatu zwi ązane jest z realizacj ą zada ń przede wszystkim w sektorze komunalnym (ograniczanie tzw. niskiej emisji) oraz transportowym i przemysłowym.

W zakresie eliminacji uci ąŜ liwo ści akustycznych szczególnie istotne s ą zadania dotycz ące przebudowy, modernizacji dróg i budowy ekranów akustycznych wzdłu Ŝ ci ągów drogowych oraz kontrola poziomu hałasu w rejonie zakładów przemysłowych i placówek handlowych.

79 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

W zakresie ochrony ludno ści przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych waŜne s ą zadania zwi ązane ze zgodn ą z przepisami prawa, lokalizacj ą nowopowstaj ących stacji bazowych.

Edukacja ekologiczna powinna by ć ukierunkowana przede wszystkim na zmiany sposobów post ępowa ń wszystkich grup mieszka ńców wobec otaczaj ącego ich środowiska.

Wszystkie wy Ŝej wymienione priorytety s ą elementami, co do których w pierwszym rz ędzie powinny zosta ć podj ęte działania zmierzaj ące do poprawy stanu aktualnego.

W Aktualizacji Programu… , w celu obserwowania post ępów wdra Ŝania jego zapisów, przedstawiono wska źniki monitorowania realizacji tego dokumentu, które b ędą miały istotny wpływ na jego przebieg. Na podstawie zaproponowanych wska źników ilo ściowych i jako ściowych, które przedstawiono dla ka Ŝdego priorytetu b ędzie mo Ŝna okre śli ć stopie ń realizacji zada ń i zmiany zachodz ące w zwi ązku z tym w środowisku.

80 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Literatura i materiały źródłowe

1. Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego; 2. „Analiza mo Ŝliwo ści budowy zbiorników retencyjnych dla istniej ącej kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Kwidzyna maj ącej na celu zmniejszenie ilo ści wód opadowych i roztopowych, odprowadzanych do rzeki Liwy poszczególnymi wylotami” – Koncepcja, Hydroprojekt – Biuro Projektów i Doradztwa Technicznego Hydroporojekt w Gda ńsku Sp. z o.o., 2011; 3. „Analiza mo Ŝliwo ści budowy zbiorników retencyjnych dla istniej ącej kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Kwidzyna maj ącej na celu zmniejszenie ilo ści wód opadowych i roztopowych, odprowadzanych do rzeki Liwy poszczególnymi wylotami” – Aneks, Hydroprojekt – Biuro Projektów i Doradztwa Technicznego Hydroporojekt w Gda ńsku Sp. z o.o., 2011; 4. Bank Danych Lokalnych GUS (www.stat.gov.pl ) ; 5. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na dzie ń 31 XII 2010 r.; PIG – PIB, Warszawa, 2011 r.; http://surowce-mineralne.pgi.gov.pl/index.htm ; 6. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na dzie ń 31 XII 2009 r.; PIG – PIB, Warszawa, 2010 r.; http://surowce-mineralne.pgi.gov.pl/index.htm ; 7. Bud Ŝet Miasta Kwidzyn na 2012 r.- korekta 3 (Uchwała Nr XVI/120/2012 z dnia 29.03.2012 r.); 8. Bud Ŝet Miasta i Gminy Prabuty na 2012 r. (Uchwała XV/90/2012 z dnia 29 lutego 2012 r. – zał ącznik nr 3); 9. Bud Ŝet Gminy Kwidzyn na 2012 r. (Uchwała Nr XVI/87/12 z dnia 24 lutego 2012r ); 10. Bud Ŝet Gminy Sadlinki na 2012 r. (Uchwała Nr XII/82/2012 z dnia 29 marca 2012 r.); 11. Informacja dla społecze ństwa o Zrównowa Ŝonym Rozwoju i Stanie Środowiska Województwa Pomorskiego (www.infoeko.pomorskie.pl ); 12. Informacje uzyskane z Miasta Kwidzyn, Miasta i Gminy Prabuty oraz Gminy Kwidzyn, Gminy Sadlinki i Gminy Ryjewo; 13. Informacje uzyskane z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kwidzynie (www.pssekwidzyn.pl ) – komunikaty o jakości wody oraz stanie k ąpielisk; 14. Informacje uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Kwidzynie; 15. Informacje uzyskane z ZUO Sp. z o.o. w Gilwie Małej; 16. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (Uchwała Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r.); 17. Krajowa strategia ochrony i zrównowa Ŝonego u Ŝytkowania ró Ŝnorodno ści biologicznej oraz program działa ń na lata 2007 – 2013 (Uchwała Nr 270/2007 Rady Ministrów z dnia 26 pa ździernika 2007 r.; Dz. U. z 2002 r. Nr 184, poz. 1532); 18. Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru pi ęciu gmin: Kwidzyn, Ryjewo, Gardeja, Sadlinki, Prabuty, Powi śla ńska Lokalna Grupa Działania, 2011; 19. Mapa potencjału społeczno-ekonomicznego gmin Województwa Pomorskiego – Raport metodologiczny i analityczny; 20. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005 – 2007; Instytut Uprawy, Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa - Pa ństwowy Instytut Badawczy, Puławy, 2008 r.; http://www.gios.gov.pl/artykuly/140/Monitoring-jakosci-gleby-i-ziemi ; 21. Monitoring składowiska odpadów w Gontach – Badanie składu wód podziemnych, badanie składu i emisji gazu składowiskowego oraz analiza wielko ści opadu atmosferycznego – Raport za 2010 rok., SGS EKO-PROJEKT Sp. z o.o. Pszczyna, 2011; 22. Monitoring składowiska odpadów w Gontach – Badanie składu wód podziemnych, badanie składu i emisji gazu składowiskowego oraz analiza wielko ści opadu atmosferycznego – Raport za 2011 rok., SGS EKO-PROJEKT Sp. z o.o. Pszczyna, 2012; 23. Narodowa Strategia Spójno ści 2007-2013; 24. Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów szczególnie nara Ŝonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego, IUNG, Puławy, 2011;

81 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

25. Ocena zapotrzebowania na energi ę oraz potencjału jego zaspokojenia ze szczególnym uwzgl ędnieniem odnawialnych źródeł energii w latach 2010 – 2020, Powi śla ńska Regionalna Agencja Zarz ądzania Energi ą, 2010; 26. Ochrona środowiska 2011; GUS, Warszawa, 2011 r.; www.stat.gov.pl ; 27. Ochrona środowiska w województwie pomorskim w latach 2005 – 2010; Urz ąd Statystyczny w Gda ńsku, 2011 r., www.stat.gov.pl ; 28. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P. z 2011 r., Nr 49, poz. 549; 29. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 (Uchwała Nr 451/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r.); 30. Plan Reagowania Kryzysowego Województwa Pomorskiego – Pomorski Urz ąd Wojewódzki w Gda ńsku, Gda ńsk, 2008 r.; 31. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego; 32. Plan Zarz ądzania Kryzysowego Powiatu Kwidzy ńskiego, Starostwo Powiatowe w Kwidzynie, 2010 r.; 33. Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2009 - 2012 z perspektyw ą do 2016 roku (M.P. z 2009 r., Nr 34, poz. 501); 34. Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku (Uchwała Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r.); 35. Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy 2011 – 2014 wraz z Aktualizacj ą; 36. Program rozwoju elektroenergetyki z uwzgl ędnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025; 37. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla gminy Kwidzyn na lata 2011-2014 (Zał ącznik do Uchwały Nr V/25/11z dnia 25 marca 2011r.); 38. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla miasta i gminy Prabuty na lata 2009-2017 (Zał ącznik do Uchwały Nr XXX/162/2009 z dnia 28 stycznia 2009 r.); 39. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla gminy Sadlinki na lata 2011-2014 (Uchwała Nr VII/52/2011 z dnia 23 sierpnia 2011 zmieniona Uchwał ą Nr VIII/59/2011 z dnia 15 listopada 2011 r.); 40. Program Wodno-Środowiskowy Kraju; 41. Projekt Rozporz ądzenia Dyrektora RZGW w Gda ńsku z 2012 roku w sprawie okre ślenia wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie nara Ŝonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód nale Ŝy ograniczy ć; 42. Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2010 r., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gda ńsk 2011, www.gdansk.wios.gov.pl ; 43. Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2009 r., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gda ńsk 2010, www.gdansk.wios.gov.pl ; 44. Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w 2010 r., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Bydgoszcz 2011; 45. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013; 46. Rejestr zdarze ń o znamionach powa Ŝnej awarii i powa Ŝnych awarii w 2010 r., www.gios.gov.pl ; 47. Rejestr zdarze ń o znamionach powa Ŝnej awarii i powa Ŝnych awarii w 2009 r. ,www.gios.gov.pl ; 48. Roczna ocena jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za 2010 rok; WIO Ś w Gda ńsku, 2011 r., www.gdansk.wios.gov.pl ; 49. Roczna ocena jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za 2011 rok; WIO Ś w Gda ńsku, 2012 r., www.gdansk.wios.gov.pl ; 50. Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. nr 176, poz. 1455); 51. Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241 poz. 2093 z dnia 31 grudnia 2002 r.); 52. Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826);

82 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

53. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych sposobów (Dz. U. z 2003 r., Nr 192, poz. 1883); 54. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015; 55. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego; 56. Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Kwidzyńskiego; 57. Studium badawcze warunków odpływu wody z terenu Niziny Kwidzy ńskiej w zlewni rzeki Liwy, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, śuławski O środek Badawczy, Elbl ąg, 2010. 58. Studium Mo Ŝliwo ści Rozwoju Energetyki Wiatrowej w Województwie Pomorskim; 59. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz.150 z pó źn. zm.); 60. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., Nr 151, poz. 1220 z pó źn. zm.); 61. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r., Nr 121, poz.1266 z pó źn. zm.); 62. Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r . o lasach ( tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 12, poz.59); 63. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., Nr 0, poz.145); 64. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 163, poz.981 z pó źn. zm.); 65. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków ( tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r., Nr 123, poz. 858 z pó źn. zm.); 66. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r., Nr 185, poz.1243 z pó źn. zm.); 67. Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r., Nr 236, poz.2008 z pó źn. zm.); 68. Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Gardeja na lata 2012-2019(Uchwała Nr XIV/80/2012 z dnia 28 grudnia 2011 r.); 69. Wieloletnia Prognoza Miasta Kwidzyna na lata 2012-2026 (Uchwała Nr XVI/121/2012 z dnia 29.03.2012 r.); 70. Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Kwidzyn na lata 2012-2021 (Uchwała Nr XVI /86/12 z dnia 24 lutego 2012 r.); 71. Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Ryjewo na lata 2011-2024 (Uchwała Nr XIII/85/11 z dnia 27 grudnia 2011 r.); 72. Wieloletnia Prognoza Finansowa Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012-2024 (Uchwała Nr XIII/85/11 z dnia 12 grudnia 2011 r.); 73. Wojewódzki System Odpadowy - Informacje w zakresie gospodarowania odpadami na terenie powiatu kwidzy ńskiego – dane przekazane przez Starostwo Powiatowe; 74. Wst ępna Ocena Ochrony Przeciwpowodziowej...... 75. www.uke.gov.pl - informacja zamieszczona na stronie UKE w zakresie stacji bazowych telefonii komórkowej; 76. www.powiatkwidzynski.pl 77. www.kwidzyn.pl 78. www.prabuty.pl 79. www.gminakwidzyn.pl 80. www.gardeja.pl 81. www.sadlinki.pl 82. www.ryjewo.pl 83. http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf 84. Zmiany programu małej retencji województwa pomorskiego do roku 2015.

83 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Spis tabel

Tabela 1 Wykaz emitorów pól elektromagnetycznych funkcjonuj ących oraz planowanych na terenie powiatu kwidzy ńskiego______23 Tabela 2 Wykaz linii radiowych przebiegaj ących przez teren powiatu ______24 Tabela 3 Ranking poziomu ryzyka wyst ąpienia poszczególnych grup i/lub rodzajów zagro Ŝeń ___ 26 Tabela 4 Powierzchnia klas bonitacyjnych w strukturze gruntów ornych, pastwisk, ł ąk i gruntów le śnych na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wg stanu na dzie ń 01.03.2012 r. ______29 Tabela 5 Zestawienie informacji na temat złó Ŝ kopalin wyst ępuj ących na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wg stanu na dzie ń 31.12.2010 r. ______31 Tabela 6 Zestawienie informacji na temat złó Ŝ kopalin wyst ępuj ących na obszarze powiatu kwidzy ńskiego wg stanu na dzie ń 31.12.2009 r. ______32 Tabela 7 Szacunkowe koszty wdra Ŝania Programu w latach 2012 – 2015 (w tys. PLN) ______55 Tabela 8 Harmonogram zadaniowy w zakresie realizacji Programu______57 Tabela 9 Wska źniki efektywno ści realizacji celów Aktualizacji Programu…______77

Spis zał ączników

Zał ącznik 1 Zestawienie poszczególnych cech i parametrów gleby w punkcie kontrolno - pomiarowym nr 57 (Gniewskie Pole) w latach: 1995, 2000 i 2005, w tym w zakresie wła ściwo ści podstawowych, składu jonowego kompleksu sorpcyjnego gleb i całkowitej zawarto ści składników chemicznych ______87 Zał ącznik 2 Zawarto ść Cd, Cu, Ni, Pb i Zn w 0-20 cm warstwie ornej gleby punktu kontrolno- pomiarowego w Gniewskim Polu oraz zanieczyszczenie gleby tymi pierwiastkami (lata bada ń: 1995, 2000 i 2005). ______90 Zał ącznik 3 Zawarto ść siarki siarczanowej (S-SO 4) i wielopier ścieniowych w ęglowodorów aromatycznych (WWA) w 0 - 20 cm warstwie ornej gleby w punkcie kontrolno- pomiarowym w Gniewskim Polu oraz zanieczyszczenie gleby tymi pierwiastkami/ substancjami (lata bada ń: 1995 , 2000 i 2005) ______91

84 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzy ńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

ZAŁ ĄCZNIK

85 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzyńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

86 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzyńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Zestawienie informacji na temat: składu granulometrycznego, zawarto ści próchnicy i zawarto ści w ęglanu wapnia

Skład granulometryczny - procent frakcji o średnicy w mm Próchnica – sub.org. Zawarto ść CaCO 3 1,0 - 0,1 0,1 - 0,02 < 0,02 < 0,002 % 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 8 8 5 31 32 32 61 60 63 25 25 22 2.12 2.38 2.08 0.21 0.21 0.24 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

Zestawienie informacji na temat: stosunku w ęgla i azotu, zawarto ści w ęgla organicznego i azotu ogółem, odczynu i kwasowo ści hydrolitycznej C organiczny N ogółem pH w Hh* C : N . -1 % H2O KCl mmol (+) kg gleby 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 9.0 9.5 9.2 1.23 1.38 1.21 0.137 0.145 0.131 7.1 7.4 7.5 6.0 6.3 6.3 0.90 0.75 1.05 *Hh – kwasowo ść hydrolityczna Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

Zestawienie informacji w zakresie kwasowo ści wymiennej, zawarto ści glinu wymiennego, fosforu przyswajalnego, potasu przyswajalnego, magnezu przyswajalnego oraz radioaktywno ści P O przys.ro ś. (fosfor K O przys.ro ś. (potas Mg przys.ro ś. (magnez Hw* Al wymienny 2 5 2 Radioaktywno ść przyswajalny) przyswajalny) przyswajalny) mmol (+) . kg -1 gleby mg / 100 g gleby Bq .kg -1 gleby 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 4.8 6.8 14.9 15.2 15.7 17.7 18.0 21.3 21.4 827 824 762 *Hw – kwasowo ść wymienna Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

87 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzyńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Zestawienie informacji w zakresie w zakresie przewodnictwa elektrolitycznego wła ściwego, zasolenia oraz jonów wapnia, magnezu i potasu Przewodnictwo Zasolenie H+ wym. Ca 2+ wym. Mg 2+ wym. K + wym. elektrolityczne wła ściwe mS/m mg KCl/100g gleby mmol (+) . kg -1 gleby 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 8.77 10.40 10.30 22.6 27.5 27.1 0.90 0.75 1.05 22.15 20.97 22.45 3.18 3.56 2.55 0.71 0.64 0.48 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

Zestawienie informacji w zakresie zawarto ści sodu wymiennego oraz w zakresie sumy kationów o charakterze zasadowym, pojemno ści sorpcyjnej i wysycenia kompleksu sorpcyjnego kationami o charakterze zasadowym Na + wym. S*=Ca 2 + + Mg 2 ++ K ++Na + T** = S+Hh V ***=S / T*100 S ogółem mmol (+) . kg -1 gleby % 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 0.21 0.16 0.19 26.25 25.33 25.67 27.15 26.08 26.72 96.6 97.1 96.0 0.032 0.028 0.031 *S – suma zawarto ści kationów o charakterze zasadowym **T – pojemno ść sorpcyjna gleby ***V – wysycenie kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

Zestawienie informacji w zakresie zawarto ści fosforu ogółem, wapnia całkowitego, magnezu całkowitego, potasu całkowitego i sodu całkowitego P ogółem Ca "całk." Mg "całk." K "całk." Na "całk." % 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 0.075 0.087 0.100 0.65 0.70 0.77 0.67 0.61 0.60 0.42 0.38 0.30 0.015 0.015 0.013 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

Zestawienie informacji na temat zawarto ści całkowitej glinu, Ŝelaza, manganu, chromu, kobaltu i wanadu

88 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzyńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Al "całk." Fe "całk." Mn "całk." Cr "całk." Co "całk." V "całk." % mg . kg -1 gleby 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 2.40 2.67 2.40 2.60 2.63 2.56 967 996 1020 29.8 26.3 25.5 5.71 6.93 8.27 55.0 61.7 56.2 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

Zestawienie informacji na temat zawarto ści całkowitej litu, berylu, baru, strontu i lantanu Li "całk." Be "całk." Ba "całk." Sr "całk." La "całk." mg . kg -1 gleby 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 22.2 24.4 20.6 0.83 0.93 0.76 124.0 116.7 100.1 26.7 28.3 21.6 16.7 18.6 13.9 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

89 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzyńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Zał ącznik 2 Zawarto ść Cd, Cu, Ni, Pb i Zn w 0-20 cm warstwie ornej gleby punktu kontrolno-pomiarowego w Gniewskim Polu oraz zanieczyszczenie gleby tymi pierwiastkami (lata bada ń: 1995, 2000 i 2005).

Oznaczenia u Ŝyte przy ocenie zanieczyszczenia: „0” i „-”: gleby nie zanieczyszczone

Cd Cu mg .kg -1 gleby zanieczyszczenie mg .kg -1 gleby zanieczyszczenie met. IUNG wg Rozp. Min. Środ. met.IUNG wg Rozp. Min. Środ. 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 0.51 0.49 0.44 0 0 0 - - - 21.3 23.2 22.3 0 0 0 - - - Ni Pb mg .kg -1 gleby zanieczyszczenie mg .kg -1 gleby zanieczyszczenie met. IUNG wg Rozp. Min. Środ. met. IUNG wg Rozp. Min. Środ. 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 2005 32.2 34.5 33.5 0 0 0 - - - 15.7 16.3 21.2 0 0 0 - - -

Wsk. synt. Zanieczyszczenia Zn metalami ci ęŜ kimi mg .kg -1 gleby zanieczyszczenie met. IUNG met. IUNG wg Rozp. Min. Środ. 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 75.0 80.3 76.2 0 0 0 - - - 0 0 0 Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008

90 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kwidzyńskiego na lata 2012 – 2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019

Zał ącznik 3 Zawarto ść siarki siarczanowej (S-SO 4) i wielopier ścieniowych w ęglowodorów aromatycznych (WWA) w 0 - 20 cm warstwie ornej gleby w punkcie kontrolno-pomiarowym w Gniewskim Polu oraz zanieczyszczenie gleby tymi pierwiastkami/ substancjami (lata bada ń: 1995 , 2000 i 2005)

Oznaczenia u Ŝyte przy ocenie zanieczyszczenia: 1 – zawarto ść podwy Ŝszona 2 – mało zanieczyszczona

S-SO4 WWA -13 WWA -9 mg/100g gleby zanieczyszczenie µg .kg -1 gleby zanieczyszczenie µg .kg -1 gleby zanieczyszczenie met. IUNG met. IUNG gleby wg Rozp. Min. 1995 2000 2005 1995 2000 2005 2005 1995 2000 2005 1995 2000 2005 2005Środ. 1.12 1.25 1.13 1 1 1 783 749 535 2 2 1 465 - Źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, IUNG, Puławy 2008