Nummer 4 - jaargang 36 - 2016 - okt., nov., december België - Belgique Afgiftekantoor: Achterstraat 1, 9450 Haaltert PB 9450 Haaltert 3/5008 Redactie: Diepeweg 15, 9450 Haaltert P 005370 Verantwoordelijke uitgever: Willy De Loose Redactioneel Werkgebied: Denderhoutem, Haaltert, Heldergem, Kerksken, Terjoden Heemkundige Kring Haaltert Het turbulente jaar 2016 loopt ten einde en hopelijk 3-maandelijks ledenblad wordt 2017 wat rooskleuriger. 36e jaargang 2016 - nr. 4 Mogen wij onze wensen laten verwoorden door Nera Redactie: Redant en hoopvol uitzien naar een ‘vrediger’ jaar! Diepeweg 15, 9450 Haaltert Voorzitter - Secretariaat Dit is ook het laatste nummer van de 36e jaargang. Wij Willy De Loose hebben u 112 bladzijden wetenswaardigheden gegeven 053/83.08.81 over het reilen en zeilen in onze deelgemeenten. Medewerkers: Hopelijk waren er bepaalde bijdragen die uw interesse Denderhoutem: opwekten. Luc Pots Hans Sonck Wij gaan in deze optiek verder en hopen u het volgen- Raf Hendrickx de jaar eveneens te kunnen boeien met gebeurtenissen Haaltert: en feiten over het leven van onze voorouders. Wim Allaer Jan Paul De Graeve Wij zijn u oprecht dankbaar voor de blijvende interes- Marc De Moyer se voor onze vereniging en hopen op de hernieuwing Rik De Schepper van uw lidmaatschap voor het komende jaar. Kan dit John Scheerlinck eerstdaags gebeuren met bijgevoegd stortingsbulletin? Marc Stalpaert Christophe Provost Waarvoor dank! Staf Versavel Heldergem: Roger De Troyer William Minnaert Nieuwjaarswens 2017 Tony De Rijck - taalcorrector Kerksken: Weldra het nieuwe jaar Joris De Kegel met veel vuurwerk vreugde en feestgedruis. Neem het aan met beide handen Documentatiecentrum: voorzichtig schroomvol en zacht. Warandegebouw Koester het dag na dag Sint-Goriksplein 17 - 9450 Haaltert. nooit keert het weerom. Elke donderdag en eerste zondag Geef het voedsel warmte licht van de maand van10 tot 12 u. , liefde een werkwoord. uitgezonderd juli en augustus. Oogst wat je zaaide pluk de vruchten. Ruiladres: Verwen je dierbaren ver of dichtbij Diepeweg 15, 9450 Haaltert deel wat nodig overbodig is Lidmaatschap: € 12 én Steunend lid: € 18 - Erelid: € 25 hoe onmogelijk het ook lijkt Rek.nr. BE40 4395 0830 6163 wees gelukkig. Heemkundige Kring Haaltert De HK-medewerkers Email: [email protected] Website: www.hkhaaltert.be Heemkundige Kring Haaltert Elke auteur is verantwoordelijk voor zijn/haar teks ten. Teksten mogen overgenomen worden mits bronvermel- ding. HK Haaltert is lid van ‘Heemkunde Oost-Vlaanderen’. Met de steun van de provincie Oost-Vlaanderen 2• Sint-Amanduskerk Denderhoutem Restauratiedossier fase1 Dit jaar eindigen zonder stil te staan bij de (gedeel- telijke) renovatie van onze parochiekerk kan echt niet. Bovendien willen wij u de prachtige beelden die ATOMTv schoot bij de afsluiting van de eerste fase van het restauratiedossier niet onthouden! Het Atomse duo Tom Sorgeloos en Jan de Munter filmde op een spectaculaire manier de plaatsing van In 2013 heeft het agentschap Onroerend Erfgoed de gerestaureerde kerkhaan op het torenkruis. 106 aanvraagdossiers voor restauratiepremies, inge- Onze parochiekerk kwam reeds verschillende keren diend door openbare besturen ontvankelijk ver- aan bod in deze rubriek. Ook de uitbreiding van de klaard. Die van de Kerkfabriek St. Amandus hoor- kerk in 1901 en de daar aan verbonden confrontatie de erbij. tussen pastoor Willem Van de Putte - voorstander De aanbesteding van de overheidsopdracht met van de aartsconservatieve Katholieke Partij en Aloïs name "Algemene herstellingswerken aan de De Backer, lokaal boegbeeld en medestichter van de parochiale Sint-Amanduskerk te Denderhoutem Vlaams Christene Volkspartij (beter bekend als de (Haaltert) Fase 1: daken, goten en gevels (plaatse- partij van "Paster Donsj"-Adolf Daens). lijk)" gebeurde op 31.3.2014. Het lastenboek werd opgemaakt door het Gentse architectenbureau De toren, kruisbeek en het zijkoor van onze Bressers, bvba. parochiekerk Sint-Amandus zijn sedert 28.12.1936 Op 09.12.2014 bekrachtigde Geert Bourgeois, beschermd als monument en het geheel wordt als minister-president van de Vlaamse Regering, de tij- object bouwkundig erfgoed beschermd sedert dens de vorige regeerperiode reeds toegekende res- 5.10.2009. tauratiepremie van € 191.903,40. Bij zijn aanstelling tot pastoor in Denderhoutem Als lid van de kerkfabriek werd Guido Raes aange- eind januari 1963 (na het schielijk overlijden van duid om regelmatig de tweewekelijkse werkverga- pastoor E.H. Peerenboom) vond E.H. Richard deringen op donderdagnamiddag te volgen. Schockaert een parochiekerk in een erbarmelijke Het duurde tot oktober 2015 vooraleer de werken toestand. Quasi onmiddellijk begon hij met het effectief konden worden aangevat door de renova- opstellen en het indienen van een dossier om de tiefirma Seynaeve uit Hooglede-Gits. kerk grondig te laten restaureren. De subsidies ble- De torenspits werd volledig in stelling gezet zodat ken ontoereikend. Legendarisch zijn de Vlaamse alle vlakken goed inspecteerbaar waren en de arbei- Kermissen waar “de meesjken van Atom” diep in de ders veilig konden werken. De traptoren en over- zak tasten om de restauratie te helpen financieren loop werden integraal vernieuwd. De dakbekleding die exact 5 jaar en 6 dagen duurde tot 8.9.1977. 3• werd vernieuwd met natuurleien van hetzelfde for- De torengoot die volledig groen van mosaanslag maat en dezelfde vorm en legwijze als de bestaande. stond werd volledig gereinigd, sterk verweerde natuurstenen werden weggenomen, gereinigd en De torenromp werd hersteld waar nodig. Het herkapt en vakkundig teruggeplaatst of door nieu- bestaande schalieberd dat vermolmd of aangetast we vervangen en hervoegd. was werd weggenomen en vervangen in rood den- nenhout. Alle nokpannen werden nagezien en de Dekstenen die verweerd of gebarsten waren werden ontbrekende of beschadigde werden vervangen vernieuwd en verankerd met inox pinnen. door nieuwe van hetzelfde type. Het koper van de dakgoten en dakluiken werd ver- Verweerde, beschadigde of ontbrekende delen van vangen evenals de afvoerbuizen en de ontvangers. de dakspanten werden vervangen in eikenhout van de 1ste kwaliteit dat preventief werd behandeld tegen zwammen en dergelijke. De pen-gatverbindingen gebeurden met lange eikenhouten pennen identiek aan de bestaande. Waar mogelijk werd het eikenhouten kaphout polymeer-chemisch hersteld met een 3 componen- ten epoxyformulatie en al het timmerhout werd preventief-curatief behandeld. De galmberden werden grondig onderzocht en alle vermolmde, gebroken of ontbrekende onderdelen werden vervangen. Alle grofijzers voor verankeringen van smeedijzeren elementen werden grondig ontroest en behandeld De aansluiting tussen metselwerk en dakbedekking met roest-omvormer. Voorts werd de bliksemaflei- werd waterdicht verzekerd bij middel van loden der t.h.v. toren en kerkdaken vernieuwd. slabben waarover loketten werden aangebracht die 2cm diep in de voeg van het metselwerk werden De werken werden bekroond met de plaatsing van ingewerkt. Kruis en bekroningen werden water- de gerestaureerde kerkhaan in bladgoud op het dicht met loden rokken afgewerkt. torenkruis op 20 juli 2016. Het draaisysteem op kogellagers werd vervangen door een systeem waar- Voor de ventilatie van de daken werden 14 mon- bij de haan gemonteerd werd op een inox-spil met nikskappen (uilegaten) voorzien. afgerond uiteinde en vlot draaiend op een passende inox-kogel. De galmgaten en uitspringende lijsten werden beveiligd tegen duiven. Luc POTS Waarom niet een lidmaatschap van de Heemkundige Kring aanbieden aan een familielid, aan een vriend of aan een uitgewe- ken Haaltenaar? Een gewaardeerd kerstge- schenk! Lidmaatschap € 12 Steunend lid € 18 en Erelid € 25 • 4 Twee kosterdynastieën in Denderhoutem De kosters zijn altijd heel nauw betrokken geweest lijk gebruik bestond nog tot W.O. II. Het was bij het kerkelijk en parochiaal leven in Atom. Deze niet meer de koster die de priester vergezelde, bediening is heel oud: in 251 vernemen wij uit maar een misdienaar. De bel haalde de mensen Rome dat er daar gewijde 'ostiarii' (van 'ostium' = uit hun huizen. Zij knielden langs de weg tot deur, dus portiers) waren. Ze behoorden tot de cle- alles in de verte stilviel. 's Avonds werd dan in rici met zogeheten lagere wijdingen. Zij moesten de familiekring voor de wel of niet bekende ruimte beschermen waar liturgie werd gevierd, als- "bediende/berechte" gebeden; ook de daarin bijeengekomen christelijke gemeen- 5. in de week de mis dienen; schap (denk aan de tijd van de vervolgingen!). De 6. de vespers zingen op zon- en feestdagen; wijding tot 'ostiarius' werd tot de liturgiereform na 7. de kerkgewaden ordelijk gereed hangen en weg- het Tweede Vaticaans Concilie toegediend als bergen; doorgangswijding naar de wijding tot priester 8. de kerk en vooral het koor proper houden; (presbyter). De bediening van de koster was echter 9. begrafenissen, doopselplechtigheden, enz. hel- reeds lang overgegaan op 'leken'. pen opluisteren; 10. driemaal het angelus kleppen, en voor de missen We wijzen er hier slechts op dat de aanduiding 'kos- luiden op zon- en feestdagen; ter' afkomstig is van het Latijnse woord 'custos', dat 11. de kerk openen en sluiten; kan worden weergegeven met woorden als: 'bewak- 12. op talrijke plaatsen de jeugd onderrichten; er', 'behoeder', 'zorg dragend voor'. Zo moesten zij te Denderhoutem de taak van onderwijzer volbrengen; op sommige kleine In vroegere eeuwen behoorden zij dus tot de lagere dorpen moesten zij zelfs de doden een graf "clerus", vermits zij een bijzondere wijding ontvin-