Prognoza Oddziaływania Na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Dla Gminy Białopole

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Czerwiec 2015 Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Spis treści

1. CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA ...... 5

1.1 PODSTAWA PRAWNA ...... 5 1.2 CEL SPORZĄDZANIA OPRACOWANIA ...... 7 1.3 ZAKRES PROGNOZY WYMAGANY PRAWEM I TRYB POSTĘPOWANIA ...... 8 1.4 ZASTOSOWANA METODYKA ...... 10

2. CHARAKTERYSTYKA OCENIANEGO DOKUMENTU ...... 12

2.1 INFORMACJE PODSTAWOWE ...... 12 2.2 GŁÓWNE CELE I ZAŁOŻENIA PLANU ...... 12 2.3 POWIĄZANIA PLANU Z INNYMI DOKUMENTAMI ...... 14

3. ANALIZA I OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ PROBLEMY JEGO OCHRONY ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PGN Z UWZGLĘDNIENIEM OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE ...... 17

3.1 CHARAKTERYSTYKA TERENU GMINY ORAZ OBECNEGO STANU ŚRODOWISKA ...... 17 3.1.1 Lokalizacja obszaru ...... 17 3.1.2 Powierzchnia ziem ...... 18 3.1.3 Ludność ...... 19 3.1.4 Klimat ...... 20 3.1.5 Powietrze atmosferyczne ...... 20 3.1.6 Wody ...... 22 3.1.7 Zasoby naturalne ...... 26 3.1.8 Krajobraz i formy ochrony przyrody ...... 27 3.1.9 Zabytki i dobra materialne ...... 32 3.1.10 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 33 3.2 UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE ...... 34 3.3 POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI ZAŁOŻEŃ ZAWARTYCH W PGN ...... 35

4. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO POWSTAŁE W WYNIKU WDROŻENIA PGN ...... 37

4.1 MATRYCA ZBIORCZA ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH ...... 38 4.1.1 Zidentyfikowane znaczące oddziaływania na środowisko działań długoterminowych ...... 39 4.1.2 Zidentyfikowane znaczące oddziaływania na środowisko działań krótko i średnioterminowych 42 4.2 WPŁYW REALIZACJI ZADAŃ PGN NA POSZCZEGÓLNE ASPEKTY ŚRODOWISKA ...... 44 4.2.1 Różnorodność biologiczna, roślinność i zwierzęta ...... 44 4.2.2 Klimat, powietrze atmosferyczne ...... 47 4.2.3 Wody ...... 49 4.2.4 Ludność ...... 49

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

4.2.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz ...... 49 4.2.6 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne ...... 50 4.2.7 Zasoby naturalne ...... 51 4.2.8 Zabytki i dobra materialne ...... 51 4.2.9 Obszary chronione, Natura 2000 ...... 52 4.3 TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ...... 55 4.4 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU OGRANICZENIA NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ PGN ...... 55

5. PROPOZYCJA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ZAWARTYCH W PGN ...... 58

6. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PGN ...... 59

7. STRESZCZENIE ...... 60

WYKAZ TABEL...... 62

WYKAZ RYSUNKÓW ...... 62

BIBLIOGRAFIA ...... 63

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Wykaz skrótów

GDDKiA – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad GUS – Główny Urząd Statystyczny GZWP – Główny Zbiornik Wód Podziemnych JCW – jednolite części wód powierzchniowych JCWPd – jednolite części wód podziemnych JST – Jednostki Samorządu Terytorialnego OChK – obszar chronionego krajobrazu OOŚ – ocena oddziaływania na środowisko OZE – Odnawialne Źródła Energii PGN – Plan Gospodarki Niskoemisyjnej PIG – Państwowy Instytut Geologiczny PM – pył zawieszony PMŚ – Państwowy Monitoring Środowiska POP – Program Ochrony Powietrza POŚ – Prawo Ochrony Środowiska PWIS – Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny RDOŚ – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

1. Część wprowadzająca

1.1 Podstawa prawna

W świetle zapisów Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm.) przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają m.in. projekty planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywane lub przyjmowane przez organy administracji. Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane także w przypadku projektów dokumentów innych niż wymienione powyżej, jeżeli wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub realizacja postanowień tych dokumentów może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole jest dokumentem, którego projekt, ze względu na charakter i skalę ujętych w nim działań, wymaga przeprowadzenia procesu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, w związku z czym przygotowano niniejszy dokument – Prognozę Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole (zwany dalej Prognozą). Dokument ten ma na celu identyfikację przewidywanych ewentualnych skutków wpływu ustaleń PGN na środowisko, ocenę zaproponowanych w nim rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych, a także ich zgodność z przepisami prawa z zakresu ochrony środowiska. Zapisy Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko stanowią odzwierciedlenie wdrożenia do polskich regulacji prawnych ustaleń podjętych na poziomie międzynarodowym w dyrektywach Wspólnot Europejskich: . Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. WE L 197 z 21.07.2001); . Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 175 z 05.07.1985);

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 206 z 22.07.1992); . Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG (Dz. Urz. WE L 41 z 14.02.2003); . Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidująca udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniająca w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG (Dz. U. UE L 156 z 25.06.2003); . Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz. U. UE L 24 z 29.01.2008).

Oprócz wymienionych dokumentów podstawą opracowania prognozy oddziaływania na środowisko PGN są również inne obowiązujące ustawy i rozporządzenia krajowe, w tym przede wszystkim: . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.); . Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397 z późn. zm.); . Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 817); . Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1800);

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112); . Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192 poz. 1883); . Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1031); . Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1798 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469); . Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627 z późn. zm.); . Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.).

1.2 Cel sporządzania opracowania

Wprowadzenie w życie planów i inwestycji zawartych w dokumencie PGN może powodować oddziaływanie na środowisko. Niniejsza Prognoza ma zdiagnozować możliwe szkody dla środowiska, jakie mogą mieć miejsce na skutek realizacji przedsięwzięć, dla których PGN wyznacza ramy i kierunki rozwoju, między innymi poprzez ocenę relacji pomiędzy przyjętymi w PGN rozwiązaniami o charakterze planistycznym i organizacyjnym, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego, a także aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ze względu na brak możliwości przeanalizowania na tym etapie wszystkich działań w zakresie rozwiązań technicznych, etap dokładnej identyfikacji zagrożeń związanych z realizacją inwestycji powinien zostać przeprowadzony na szczeblu uzyskiwania potrzebnych decyzji, a więc na szczeblu lokalnym. Zatem określenie dokładnej skali oddziaływania poszczególnych inwestycji nie jest przedmiotem niniejszej Prognozy. Sporządzony dokument sygnalizuje ewentualne potencjalne zagrożenie środowiska.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Dokument ten umożliwia wskazanie na wczesnym etapie potencjalnych kolizji z obszarami przyrodniczymi, kulturowymi oraz ewentualnych konfliktów społecznych. Ponadto jednym z głównych celów tego opracowania jest przedstawienie rozwiązań mających na celu minimalizację negatywnych oddziaływań, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, jak również ocena potencjalnych zmian w środowisku, w przypadku braku realizacji zadań zawartych w PGN. Prognoza ma za zadanie dostarczyć informacje zainteresowanym mieszkańcom w procesie konsultacji społecznych oraz organom Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie i Lubelskiemu Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu w Lublinie – celem jej zaopiniowania. Prognoza zawiera informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. Podczas jej opracowania starano się zidentyfikować i ocenić bezpośrednie, pośrednie oraz skumulowane oddziaływanie na wszelkie komponenty środowiska związane z ustaleniami PGN. Ponadto przeanalizowano zgodność danego dokumentu z celami środowiska ustanowionymi na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym.

1.3 Zakres prognozy wymagany prawem i tryb postępowania

Zgodnie z wytycznymi art. 51 ust. 2 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko niniejsza Prognoza powinna:  zawierać: . informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, . informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, . propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, . informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, . streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;

 określać, analizować i oceniać: . istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, . stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, . cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, . przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: – różnorodność biologiczną, – ludzi, – zwierzęta, – rośliny, – wodę, – powietrze, – powierzchnię ziem, – krajobraz, – klimat, – zasoby naturalne, – zabytki, – dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy;

 przedstawiać: . rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, . biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Natomiast szczegółowy zakres niniejszego dokumentu, w myśl art. 53 wyżej cytowanej ustawy został wskazany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Lublinie (pismo z dnia 26 maja 2015 r., znak: WSTII.411.4.2015.DB) oraz Lubelskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Lublinie (pismo z dnia 4 maja 2015 r., znak: DNS-NZ.7016.38.2015GT). Informacje zawarte w niniejszej Prognozie zostały opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny. Również stopień jej szczegółowości został dostosowany do szczegółowości założeń projektu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole. W przedmiotowej Prognozie uwzględniono informacje zawarte w prognozach sporządzonych dla innych, przyjętych już dokumentów, powiązanych z projektem poddawanym procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

1.4 Zastosowana metodyka

Niniejszą Prognozę sporządzono na podstawie rozpoznania terenowego uwarunkowań ekofizjograficznych i walorów krajobrazowych, identyfikacji potencjalnych zagrożeń i uciążliwości. Poddano analizie dostępne opracowania planistyczne i dokumentacyjne na poziomie gminy, powiatu, województwa i kraju, a także oceny realizacji obowiązków prawnych i skuteczności rozwiązań chroniących środowisko przed nadmierną eksploatacją zasobów oraz wprowadzaniem zanieczyszczeń antropogenicznych do środowiska. Analizowano również środowiskowe uwarunkowania etapu realizacji i eksploatacji celów strategicznych, ze szczególnym uwzględnieniem możliwego oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska. Prognoza ma charakter ogólny, ponieważ odnosi się do oceny wpływu celów i zadań zawartych w PGN. Zastosowane metody są typowe dla strategicznych ocen oddziaływania na środowisko. Zastosowano głównie metody: . Opisowe – metoda ta dotyczy charakterystyki i oceny istniejącego stanu poszczególnych elementów środowiska dokonanych na podstawie danych: przedstawionych w Programie Ochrony Środowiska oraz uzyskanych z Urzędu Gminy Białopole, a także z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska prowadzącego wojewódzki monitoring środowiska.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. Oceny analiz jakościowych – metoda ta dotyczy identyfikacji i oceny analiz jakościowych oraz środowiskowych uzyskanych z Urzędu Gminy Białopole oraz z wojewódzkiego monitoringu środowiska prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie. . Macierzowe – metoda ta przedstawiona została w postaci tabeli, która jest wykresem siatki. W wierszach wpisano uruchamiane przy realizacji PGN działania, a w kolumnach – poszczególne elementy opisujące środowisko. Pod uwagę wzięto następujące komponenty środowiska: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziem, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, obszary chronione i obszary Natura 2000. Biorąc pod uwagę oceny skutków środowiskowych wdrażania zadań PGN, zakwalifikowano poszczególne cele projektów do pozytywnych, negatywnych bądź neutralnych w zakresie analizowanego zagadnienia w stosunku do poszczególnych aspektów środowiskowych. . Wartościowania – metoda ta dotyczy oceny i wartościowania skutków przewidzianych zmian w środowisku podczas wdrażania projektów i wpływu poszczególnych celów projektów na komponenty środowiska.

Powyższe metody są stosunkowo ogólne i mają dość subiektywny charakter. Przy sporządzaniu Prognozy wykorzystano dostępne publikacje, dokumenty i raporty dotyczące rozpatrywanego obszaru. Ponadto analizie poddano środowiskowe uwarunkowania etapu realizacji i eksploatacji celów strategicznych, ze szczególnym uwzględnieniem możliwego oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

2. Charakterystyka ocenianego dokumentu

2.1 Informacje podstawowe

Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole pozwala na określenie najbardziej efektywnych działań mające na celu zmniejszyć zapotrzebowania na energię oraz zwiększenie udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Efektem tych działań będzie ograniczenie lub też całkowite uniknięcie emisji CO2 z poszczególnych sektorów na terenie Gminy Białopole. Realizacja celów zawartych w PGN wspiera pozytywne przemiany, w szczególności w zakresie jakości powietrza na terenie gminy. PGN zakłada wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz eliminację potencjalnych źródeł niskiej emisji. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole składa się z 5 zasadniczych części odpowiadających logice procesu strategicznego. Główny filar dokumentu stanowi bazowa inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla w Gminie Białopole, w wyniku której określono ilość zużytej energii i wielkość emisji CO2 w roku bazowym. Inwentaryzacja została przeprowadzona zgodnie z metodyką, zawartą w poradniku Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?. Wyniki inwentaryzacji bazowej stanowią punkt wyjścia dla władz Gminy Białopole do podjęcia działań zmierzających do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym i Protokole z Kioto.

2.2 Główne cele i założenia Planu

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole jest dokumentem, który prezentuje obraz, jaka chciałaby być gmina w 2020 roku. Wizja ta została ujęta w sformułowaniu: Białopole jako gmina przyjazna dla społeczeństwa i przedsiębiorców, dzięki zarządzaniu w sposób zrównoważony i ekologiczny, stanowi przykład dla gmin regionu i kraju. W celu realizacji zamierzonej wizji wyznaczono misję: Poprawa stanu powietrza atmosferycznego przy zrównoważonym i efektywnym wykorzystaniu nośników energii poprzez wsparcie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Białopole, która ma być motorem do spełnienia wizji – Białopole 2020.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Tabela 1 Wizja i Misja wyznaczone dla Gminy Białopole w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej WIZJA Białopole jako gmina przyjazna dla społeczeństwa i przedsiębiorców, dzięki zarządzaniu w sposób zrównoważony i ekologiczny, stanowi przykład dla gmin regionu i kraju MISJA Poprawa stanu powietrza atmosferycznego przy zrównoważonym i efektywnym wykorzystaniu nośników energii poprzez wsparcie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Białopole Źródło: Opracowanie własne na postawie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

W celu urzeczywistnienia założeń wizji i misji wyznaczono dwa cele główne: 1. Wzrost efektywności energetycznej obiektów na terenie gminy. 2. Redukcja zanieczyszczeń powietrza wytwarzanych na terenie gminy. Pomocne w realizacji założeń zawartych w celach głównych mają być cele szczegółowe oraz wyodrębnione wokół nich działania priorytetowe o większym stopniu szczegółowości. Poszczególne cele i działania prezentuje tabela 2.

Tabela 2 Cele i działania zawarte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole 1. Wzrost efektywności energetycznej obiektów na terenie gminy Cele szczegółowe Działania priorytetowe 1.1. Zwiększenie udziału Zachęcanie mieszkańców do udziału w programach umożliwiających 1.1.1 energii pochodzącej ze źródeł otrzymanie dofinansowania na instalowanie OZE. odnawialnych. 1.1.2 Stosowanie OZE w infrastrukturze publicznej. Przygotowanie oferty terenów inwestycyjnych przeznaczonych pod 1.1.3 OZE. 1.2. Zmniejszenie 1.2.1 Wprowadzenie nowoczesnych technologii w budownictwie. zapotrzebowania na energię 1.2.2 Wprowadzenie inteligentnego zarządzania energią. budynków. 1.2.3 Promocja efektywnego energetycznie oświetlenia. 1.2.4 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. Termomodernizacja obiektów budownictwa jedno i wielorodzinnego 1.2.5 oraz budynków wykorzystywanych do działalności gospodarczej. 1.3. Zmniejszenie 1.3.1 Wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań w oświetleniu ulicznym. energochłonności 1.3.2 Zastosowanie inteligentnego sterowania oświetleniem. infrastruktury technicznej. 1.3.3 Minimalizacja strumienia powstawania odpadów. 1.3.4 Poprawa efektywności gospodarowania odpadami.

2. Redukcja zanieczyszczeń powietrza wytwarzanych na terenie gminy Cele szczegółowe Działania priorytetowe 2.1 Podniesienie świadomości 2.1.1 Organizacja wydarzeń informacyjnych. ekologicznej mieszkańców. 2.1.2 Budowanie wizerunku gminy ekologicznej. 2.1.3 Organizacja corocznych konkursów o tematyce ekologicznej. 2.1.4 Promocja i realizacja wizji zrównoważonego transportu. 2.1.5 Promocja nowych wzorców konsumpcji. 2.2. Ograniczenie źródeł 2.2.1 Rozpoczęcie dostaw gazu sieciowego na obszarze gminy. niskiej emisji. 2.2.2 Modernizacja kotłowni w budynkach jedno i wielorodzinnych.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Uruchamianie programu dopłat do wymiany starych pieców 2.2.3 w budownictwie jednorodzinnym. 2.2.4 Budowa ścieżek rowerowych i propagowanie transportu rowerowego. 2.2.5 Modernizacja dróg publicznych. Źródło: Opracowanie własne na postawie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Osiągnięcie założonych celów głównych, a w ramach nich celów strategicznych i działań priorytetowych jest możliwe poprzez realizację konkretnych zadań w wyznaczonym okresie czasowym tj. do 2020 roku. W tym celu wyznaczono zadania krótko i średnioterminowe, które prezentuje tabela 3.

Tabela 3 Zadania proponowane do realizacji w Gminie Białopole w perspektywie do 2020 roku Zadania średnio i krótkoterminowe Wykonanie audytów energetycznych dla budynków zarządzanych przez gminę przewidzianych do 1 renowacji. 2 Wymiana okien i drzwi zewnętrznych w budynku Urzędu Gminy. 3 Termomodernizacja budynku Urzędu Gminy (docieplenie ścian, modernizacja kotłowni). 4 Modernizacja oświetlenia ulicznego na lampy energooszczędne. Budowa ścieżki rowerowej z elementami chodnika w ciągu drogi wojewódzkiej nr 844 od km 24+900 5 do km 34+035 na terenie Gminy Białopole. 6 Modernizacja 8 km dróg gminnych. 7 Modernizacja 11 km dróg powiatowych na terenie Gminy Białopole. 8 Modernizacja 9 km drogi wojewódzkiej położonej na terenie Gminy Białopole. Zastosowanie odnawialnych źródeł energii w budynkach mieszkalnych i obiektach użyteczności 9 publicznej. 10 Docieplenie świetlic wiejskich w Gminie Białopole. Budowa farmy fotowoltaicznej, w tym budowa instalacji ogniw fotowoltaicznych o mocy do 0,5 MW 11 w miejscowości Buśno. Budowa farmy fotowoltaicznej, w tym budowa instalacji ogniw fotowoltaicznych o mocy do 0,5 MW 12 w miejscowości Kicin. Modernizacja kotłowni, w tym wymiana źródła ciepła na bardziej efektywne w osadzie leśnej Maziarnia 13 Strzelecka. 14 Doprowadzenie gazu do miejscowości w Gminie Białopole. 15 Promocja działań i postaw proekologicznych wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Źródło: Opracowanie własne na postawie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

2.3 Powiązania Planu z innymi dokumentami

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole został przygotowany w powiązaniu z innymi opracowaniami strategicznymi na szczeblu międzynarodowym, krajowym, wojewódzkim i lokalnym.

Poziom międzynarodowy: . Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu;

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. Protokół z Kioto; . Europa 2000. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu; . Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie Planu działania prowadzącego do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 roku; . Zrównoważona Europa dla lepszego świata: Strategia zrównoważonego rozwoju UE; . Horyzont 2020 – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji.

Poziom krajowy: . Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020; . Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030; . Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku; . Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009–2012 z perspektywą do roku 2016; . Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030; . Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, perspektywa do 2020 roku; . Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; . Krajowy Plan Gospodarki Odpadami.

Poziom wojewódzki: . Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2012–2015 z perspektywą do roku 2019; . Plan gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2017; . Program ochrony powietrza dla strefy lubelskiej; . Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020; . Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020 z perspektywą do 2030 roku.

Poziom lokalny: . Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Chełmskiego – aktualizacja na lata 2009–2012 z perspektywą do roku 2016; . Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego – aktualizacja na lata 2009–2012 z perspektywą do roku 2016; . Strategia Rozwoju Gminy Białopole na lata 2008–2015.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Komplementarność tych dokumentów z PGN ma podnieść efektywność planowanych do realizacji zadań priorytetowych. Spójności te szczegółowo opisuje podrozdział 1.3 w rozdziale 1 PGN.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

3. Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska oraz problemy jego ochrony istotne z punktu widzenia realizacji PGN z uwzględnieniem obszarów podlegających ochronie

3.1 Charakterystyka terenu gminy oraz obecnego stanu środowiska

W poniższym podrozdziale scharakteryzowano poszczególne komponenty odnoszące się do aktualnej sytuacji i stanu środowiska na obszarze Gminy Białopole. Podczas oceny szczególnie uwzględniono obszary objęte przewidywanym znaczącym oddziaływaniem na środowisko.

3.1.1 Lokalizacja obszaru Gmina Białopole położona jest w południowo-wschodniej części powiatu chełmskiego, we wschodniej części województwa lubelskiego. Lokalizację gminy na tle województwa i powiatu przedstawiono na rysunku 1.

Rysunek 1 Lokalizacja Gminy Białopole na tle województwa lubelskiego i powiatu chełmskiego

Źródło: Portal internetowy Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, www.administracja.mac.gov.pl

Gmina sąsiaduje od północy z Gminą Żmudź i Dubienka, od zachodu z Gminą Wojsławice, od południa z gminami powiatu hrubieszowskiego: Uchanie, Hrubieszów i Horodło. Wschodnia granica gminy oddalona jest o 3,2 km od granicy państwa z Ukrainą. Odległość od Chełma wynosi 25 km, a od Lublina 100 km. Obszar gminy podzielony jest na 13 sołectw, w obrębie których znajduje się 15 miejscowości: Białopole, Buśno (obejmujące Busieniec), Grobelki, Horeszkowice Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

(obejmujące Maziarnię Strzelecką), Kicin, Kurmanów, Raciborowice, Raciborowice–Kolonia, Strzelce, Strzelce–Kolonia, Teremiec, Teresin, Zabudnowo. Najważniejszy szlak komunikacyjny przebiegający przez gminę to droga wojewódzka nr 844 Chełm–Hrubieszów. Według podziału fizycznogeograficznego Polski Jerzego Kondrackiego obszar gminy znajduje się w obrębie Obniżenia Dubieńskiego. Mezoregion ten stanowi część makroregionu Polesia Wołyńskiego.

3.1.2 Powierzchnia ziem Gmina Białopole zajmuje powierzchnię 103,61 km2, co stanowi 5,5% powierzchni powiatu. Bezpośredni wpływ na ukształtowanie powierzchni terenu mają utwory mezozoiczne (zalegające na skałach paleozoicznych), szczególnie kredowe oraz położone na nich utwory młodsze – czwartorzędowe. Osady pochodzenia trzeciorzędowego nie występują na terenie gminy. Skały kredowe wykształcone są w postaci miękkich margli i kredy piszącej. Czwartorzęd reprezentowany jest głównie przez gliny, iły i mułki (np. w okolicach miejscowości Kicin, koło Białopola, Buśno, Kurmanów, Raciborowice). Ponadto spotykane są piaski pylaste akumulacji wodnolodowcowej o miąższości 2–3 m. W północno-wschodniej części gminy przeważają utwory akumulacyjne w postaci mułków i piasków wzajemnie się przewarstwiających. W południowych partiach gminy znajdują się utwory pylaste – lessy, gliny pylaste i pyły piaszczyste. Miąższość pokrywy lessowej sięga miejscami do 6 m. Dna dolin budują utwory najmłodsze – holoceńskie, wykształcone jako mułki i piaski deluwialne oraz torfy, namuły i piaski humusowe. Większe płaty torfów zlokalizowane są w dolinach Wełnianki i jej dopływów1. Na terenie gminy występują sprzyjające warunki do rozwoju rolnictwa. Dobre gleby i warunki wodne, szczególnie w odniesieniu do gruntów ornych, umożliwiają osiąganie bardzo dobrych wyników w produkcji rolnej. Z tego powodu Gmina Białopole posiada typowo rolniczy charakter z nieznacznym udziałem przemysłu. W strukturze użytkowania gruntów największą powierzchnię zajmują użytki rolne – ponad 60% całkowitej powierzchni. Na drugim miejscu są grunty leśne – 35,1%. Szczegółowa struktura użytkowania gruntów na obszarze gminy została przedstawiona w tabeli 4.

1 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Białopole (2004).

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Tabela 4 Struktura gruntów użytkowanych na terenie Gminy Białopole w 2013 roku Użytki rolne [ha] Pozostałe grunty Powierzchnia Pozostałe Grunty Łąki Pastwiska (w tym nieużytki) ogółem [ha] Grunty orne Sady użytki leśne trwałe trwałe [ha] rolne

10361 4672 133 1189 152 250 3632 333 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

W Gminie Białopole przeważa podstawowa produkcja rolna – zdecydowana większość terenów rolnych przeznaczona jest pod uprawę zbóż. Na terenie gminy prowadzona jest także hodowla bydła, trzody chlewnej oraz drobiu.

3.1.3 Ludność Gminę Białopole w 2013 roku (stan na dzień 31 grudnia) zamieszkiwało 3 163 osób (co stanowiło ok. 4% ludności powiatu chełmskiego). Na rysunku 2 przedstawiono stan liczby ludności w gminie w latach 2006–2013.

Rysunek 2 Liczba ludności w Gminie Białopole w latach 2006–2013

3210 3211 3186 3188 3194 3184 3163 3138

2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r.

linia trendu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Na przestrzeni ostatnich lat liczba ludności w gminie ulegała niewielkim wahaniom. W ujęciu ogólnym liczba mieszkańców Gminy Białopole w latach 2006–2013 systematycznie malała. W 2010 roku nastąpił znaczny wzrost liczby osób zamieszkujących gminę w stosunku do roku poprzedniego, osiągając jednocześnie wartość na poziomie zbliżonym do 2006 roku. Zjawisko cyklicznego spadku obrazuje linia trendu na rysunku 2. Spadek ten jest skutkiem ujemnych wartości wskaźnika przyrostu naturalnego (-14) i salda migracji (-13) w 2013 roku. Według ewidencji ludności w 1990 r. w 15 miejscowościach gminy mieszkało 3 782 osób, co oznacza spadek o 619 osób (16,4%) w porównaniu z rokiem 2013. W 2013 roku osoby w wieku produkcyjnym stanowiły 62,5% ogółu mieszkańców, w wieku poprodukcyjnym 19,3%, natomiast w wieku przedprodukcyjnym 18,2% (rysunek 3). Na obszarze 103,6 km2 jaki zajmuje Gmina Białopole, na 1 km2 przypada 31 osób. Wynik ten jest niższy niż średnia gęstość zaludnienia dla województwa lubelskiego (86 osób/km2) oraz powiatu chełmskiego (42 osób/km2).

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Rysunek 3 Struktura wiekowa mieszkańców Gminy Białopole w 2013 roku

w wieku w wieku w wieku produkcyjnym przedprodukcyjnym poprodukcyjnym 62,5 18,2 19,3

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

3.1.4 Klimat

Klimat panujący w Gminie Białopole zalicza się do grupy klimatów umiarkowanych, przejściowych, ze znacznym wpływem kontynentalizmu. Charakterystyczną cechą jest długie, ciepłe lato i długa mroźna zima. Typowe dla tego obszaru jest także duże nasłonecznienie oraz znaczny udział wiatrów wschodnich. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń (-4,2°C), a najcieplejszym – lipiec (17,8°C). Średnia roczna temperatura powietrza z wielolecia dla całego powiatu wynosi 7,3°C. Średnie wieloletnie sumy opadów na tym obszarze wynoszą około 575 mm/rok. Najbardziej suchymi miesiącami są styczeń i luty, o opadach 25–30 mm. Najwilgotniejszymi miesiącami są lipiec i czerwiec, o średniej sumie opadów 90 mm/miesiąc. Obszar gminy położony jest na obszarze dwóch jednostek fizyczno- geograficznych: Kotliny Hrubieszowskiej i Grzędy Sokalskiej, które należą do Wyżyny Wołyńskiej. Położenie na styku dwóch wielkich jednostek fizyczno-geograficznych Europy ma odzwierciedlenie w bogactwie form terenu, klimacie, urozmaiconym składzie flory i fauny, a także w bogactwie historyczno-kulturowym2.

3.1.5 Powietrze atmosferyczne Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska (Poś) ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości poprzez utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów, lub co najmniej na tych poziomach, oraz zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu, co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. Na terenie Gminy Białopole decydujące znaczenie mają źródła emisji związane z działalnością i bytowaniem człowieka, takie jak spalanie paliw, komunikacja, gospodarka komunalna czy procesy technologiczne. Na jakość powietrza wpływa również emisja napływowa z sektora przemysłowego sąsiednich gmin.

2 Portal internetowy Informacja Gospodarcza Lubelszczyzny, www.w-lubelskie.pl.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Jakość powietrza w województwie lubelskim oceniana jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie. Przedmiotowa ocena sporządzona została zgodnie z Wytycznymi do wykonania rocznej oceny jakości powietrza w strefach za 2014 rok zgodnie z art. 89 ustawy – Prawo ochrony środowiska na podstawie obowiązującego prawa krajowego i UE, zatwierdzonymi przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Pomiary wykonywane są w sposób manualny i służą do określenia jakości powietrza w strefie lubelskiej (kod PL0602), która obejmuje całe województwo lubelskie z wyjątkiem Miasta Lublin, będącego oddzielną strefą. W każdej strefie ocenie poziomów substancji w powietrzu podlegają następujące substancje: . benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, tlenki węgla, ozon, pył zawieszony PM10 i PM2,5, arsen, kadm, nikiel, benzo(a)piren – dla kryteriów określonych ze względu na ochronę zdrowia; . dwutlenek siarki, tlenek azotu, ozon – dla kryteriów określonych ze względu na ochronę roślin. Wszystkie substancje podlegające ocenie przypisywane są do jednej z poniższych klas: . klasa A – jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych bądź poziomów docelowych; . klasa B – jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji; . klasa C – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe.

Natomiast dla parametru jakim jest poziom celu długoterminowego ozonu, przewidziane są: . klasa D1 – jeżeli poziom stężeń ozonu nie przekracza poziomu celu długoterminowego; . klasa D2 – jeżeli poziom stężeń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego.

Przeprowadzone badania oraz analiza wyników za rok 2014 wykazały, że w strefie lubelskiej, w której położona jest Gmina Białopole – dotrzymane zostały poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe substancji w powietrzu, ustalone ze względu na ochronę zdrowia, dla zanieczyszczeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ołowiu, benzenu, tlenku węgla oraz arsenu, kadmu, niklu – klasa A. Natomiast ze względu na przekroczenia 24

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole godzinnych stężeń pyłu PM10 i benzo(a)pirenu w pyle PM10 – strefę lubelską zaliczono do klasy C. Ze względu na poziom stężeń pyłu PM2,5 przekraczający poziom dopuszczalny lecz nie przekraczający poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji – strefę lubelską zaliczono do klasy B. W tabeli 5 zestawiono wszystkie wyniki klasyfikacji strefy lubelskiej z uwzględnieniem kryteriów ochrony zdrowia ludzi.

Tabela 5 Wyniki klasyfikacji według kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia ludzi w 2014 roku Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej Kod Nazwa strefy strefy strefy SO2 NO2 PM10 Pb C6H6 CO O3 As Cd Ni BaP PM2,5 strefa PL0602 A A C A A A A A A A A A lubelska Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie lubelskim w roku 2013, WIOŚ w Lublinie

Uwzględniając kryterium ochrony roślin w wyniku przeprowadzonej oceny jakości powietrza za 2014 rok cała strefa lubelska zaliczona została do kasy A. Wynika to z braku przekroczenia zanieczyszczeń gazowych objętych monitoringiem tj. dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz ozonu. W tabeli 6 zestawiono otrzymane wyniki klasyfikacji strefy lubelskiej z uwzględnieniem kryteriów ochrony roślin.

Tabela 6 Wyniki klasyfikacji według kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin w 2014 roku

Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych Nazwa strefy Kod strefy zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy

SO2 NOx O3 strefa lubelska PL0602 A A A Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie lubelskim w roku 2013, WIOŚ w Lublinie

3.1.6 Wody

Gmina Białopole położona jest w zlewni rzeki Bug, a dokładniej jej dopływu – Wełnianki. Pozostałą część układu hydrograficznego gminy stanowią: kanały melioracyjne i drobne „oczka wodne”, które są pozostałością po gliniankach. Rzeka Wełnianka płynie w płaskiej dolinie wśród sieci rowów melioracyjnych. W okolicach Kurmanowa do Wełnianki uchodzą dwa dopływy, a jeden z nich (ciek spod Poniatówki) bywa uważany za górną Wełniankę. Dolna Wełnianka ma średni spadek około 0,7 ‰, a średni przepływ szacuje się na 0,7 m3/s. Rzeka i jej dopływy w górnej części zlewni zbierają wody z obszaru wyżynnego zaliczanego do Działów Grabowieckich. Rzeka ma reżim umiarkowany z wezbraniem wiosennym i zimowym oraz gruntowo-deszczowo-śnieżnym zasilaniem3.

3 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Białopole, Białopole 2004, str. 4.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Pozostałe, mniejsze cieki bez nazwy, płynące po terenie gminy – są dopływani Wełnianki lub Bugu. Ponadto na obszarach użytków zielonych i miejscami gruntów ornych występują rowy związane z pracami melioracyjnymi, odprowadzające wody w okresach ich wysokich stanów. Mają one istotne znaczenie dla regulacji lokalnych stosunków łąkowo- wodnych, umożliwiając łączność z Wełnianką i Bugiem. Rejon Gminy Białopole zalicza się do obszarów zasobnych w wody podziemne, gdzie występują wody poziomu czwartorzędowego. W celu ochrony wód podziemnych w obrębie poszczególnych regionów hydrogeologicznych wydzielono Główne Zbiorniki Wód Podziemnych – GZWP. Obszar objęty projektem Planu nie jest zróżnicowany pod względem hydrogeologicznym i hydrologicznym – na całym obszarze dostępne są wody kredowe, a występujący nadkład utworów czwartorzędowych dość dobrze chroni wodonosiec kredowy GZWP Nr 407 Niecka Lubelska (Chełm–Zamość). GZWP Nr 407 charakteryzuje się: . powierzchnią wynoszącą 9 015 km2; . zasobami dyspozycyjnymi w ilości 1 050 tys. m3/d; . głębokością w granicach 100–150 m i najczęściej płytkim (od kilku do około 20 m) występowaniem na przeważającym obszarze swobodnego lustra wody; . niską naturalną odpornością na infiltrację zanieczyszczeń antropogenicznych; . wysoką jakością wód podziemnych – w klasie Ib; . zachowaniem naturalnego, prawie niezmienionego stanu ilościowego i jakościowego. Naturalne warunki ochrony kwalifikują GZWP Nr 407 do obszarów o wysokim poziomie zagrożenia jakości wód podziemnych ze względu na brak nadkładu czwartorzędowego nad wodonoścem lub jego nieciągłość występowania i znaczną przepuszczalność – 57% powierzchni zbiornika należy do obszarów silnie i bardzo silnie zagrożonych. Na 89% powierzchni GZWP Nr 407 czas migracji potencjalnych zanieczyszczeń antropogenicznych do wód podziemnych nie przekracza 25 lat. Dla zachowania GZWP Nr 407 jako źródła wody pitnej o dobrej jakości zostały określone obszary najwyższej ochrony (ONO) i obszary wysokiej ochrony (OWO), które są obszarami nieizolowanymi lub słabo izolowanymi oraz miejscami, w których odbywa się zasilanie poziomu wodonośnego. Pozostałe fragmenty zbiornika wód nie objęte przez obszary ONO i OWO to obszary wymagające zwykłej ochrony (OZO). Położenie gminy w na terenie GZWP Nr 407 oznacza, że nie powinny być kontynuowane lub podejmowane działania, które stwarzają zagrożenia dla wód podziemnych. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą generującą ścieki, odpady lub stwarzające

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole nadzwyczajne zagrożenia dla środowiska powinny być poddawane przeglądom ekologicznym. Szczególne niebezpieczeństwo dla wód podziemnych stwarzają substancje ropopochodne, nieszczelne szamba, niewłaściwie zrealizowane lub niewłaściwie eksploatowane składowiska odpadów. Jednolita część wód zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną4 to podstawowa jednostka gospodarki wodnej. Jednolita część wód jest pojęciem obejmującym zarówno zbiorniki wód stojących, jak i cieki, a także przybrzeżne fragmenty wód morskich i wody podziemne. Teren Gminy Białopole według podziału na 161 części położony jest w granicach Jednolitej Części Wód Podziemnych nr 109. W dotychczasowych prognozach z ostatnich lat stan zasobów wód terenu JCWPd nr 109 spełniał dobre kryteria pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Na rysunku 4 przedstawiono lokalizację gminy względem GZWP i JCWPd.

Rysunek 4 Lokalizacja JCWPd i GZWP w obrębie Gminy Białopole według podziału na 161 części

Źródło: Strona internetowa Państwowej Służby Hydrogeologicznej, psh.gov.pl

W zakresie zaopatrzenia w wodę Gmina Białopole korzysta z wodociągów grupowych zasilanych z dwóch ujęć, które są własnością gminy – są to ujęcia: Białopole i Raciborowice. Na chwilę obecną nie projektuje się budowy nowego ujęcia wód

4 Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 roku ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. U. UE L z 22.12.2000).

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole podziemnych. Zużycie wody w 2013 roku kształtowało się na poziomie 171,5 dam3 (171 500 m3), z czego ok. 58% zużywał sektor rolnictwa i leśnictwa. Na terenie Gminy Białopole w 2013 roku długość sieci wodociągowej wynosiła 80,5 km i 789 sztuk przyłączy do budynków mieszkalnych, co stanowi 99,9% ogólnej ilości budynków mieszkalnych. Ludność gminy korzystająca z sieci to 3 159 osób, co stanowi 99,9% ogółu. W przypadku sieci kanalizacyjnej powyższe dane przedstawiają się niekorzystnie. Widoczne są znaczące dysproporcje pomiędzy rozwojem sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Sieć kanalizacyjna na terenie gminy ma długość 3,85 km, a w jej skład wchodzi 47 przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Z sieci kanalizacyjnej korzysta jedynie 282 osoby, co stanowi zaledwie 8,7% ogólnej liczby. W gminie od 1994 roku funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w miejscowości Białopole, która oczyszcza ścieki wytworzone jedynie przez mieszkańców Gminy Białopole. Wielkość oczyszczalni jest równa 3 800 RLM, a jej przepustowość wynosi 100 m3/dobę. W 2013 r. łącznie z wodami infiltracyjnymi i ściekami dowożonymi oczyszczono 16 dam3 ( 16 000 m3) ścieków. Większość miejscowości Gminy Białopole cechuje rozproszona zabudowa. Budowa kanalizacji na tych terenach jest nieopłacalna, z tego powodu mieszkańcy korzystają ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe. W 2013 roku ilość zbiorników wynosiła 626 sztuk. Nieczystości ze zbiorników trafiają do oczyszczali za pomocą samochodu asenizacyjnego, jednak szacuje się, że znaczna ich część w nieoczyszczonej formie trafia do gruntu, stwarzając tym samym zagrożenie dla jakości środowiska wodnego. Biorąc pod uwagę zagrożenie powodziowe, teren Gminy Białopole jest usytuowany na dość korzystnym obszarze, ponieważ na całym jej terenie nie występuje zagrożenie powodziowe. Najbliższy obszar z prawdopodobieństwem wystąpienia powodzi wynoszącym Q 0,2% – raz na 500 lat znajduje się na wschód od granicy gminy, w dolinie rzeki Bug. Na rysunku 5 przedstawiono obszary zagrożenia powodziowego względem Gminy Białopole.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Rysunek 5 Obszary zagrożenia powodziowego w okolicy Gminy Białopole

Źródło: Hydroportal Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, kzgw.gov.pl

3.1.7 Zasoby naturalne Na terenie gminy występują dwa złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej: złoże Buśno i Białopole. Złoże Buśno stanowią gliny lessowate o miąższości 1–14 m. Są to utwory osadowe o różnej zawartości frakcji ilastej, zawierające miejscami wkładki piasków ilastych oraz namułu organicznego. Złoże podścielone jest utworami kredowymi, nadkład stanowią piaski pylaste i piaski drobne. Surowiec w tym złożu stanowi bazę surowcową dla cegielni w Buśnie. Złoże lessów Białopole o powierzchni 2,10 ha, posiada zasoby określone jako pozabilansowe – ich wydobycie na stan dzisiejszy jest nieopłacalne. Złoże „Białopole” stanowią mułki lessowe osadzone w środowisku wodnym. Surowiec ten jest plastyczny lub chudy, o niskiej zawartości marglu i niskiej nasiąkliwości i porowatości, oraz wysokiej wytrzymałości na ściskanie. Zasoby i wydobycie złóż kopalin na terenie gminy w 2013 roku przedstawiono w tabeli 7.

Tabela 7 Zasoby i wydobycie złóż kopalin na terenie Gminy Białopole w roku 2013 Zasoby geologiczne Zasoby Wydobycie Rodzaj złoża Nazwa złoża bilansowe przemysłowe [tys. t] [tys. t] [tys. t] surowce ilaste ceramiki Białopole tylko pozabilansowe - - budowlanej surowce ilaste ceramiki Buśno 1129 1129 33 budowlanej Źródło: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2014

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Według opracowania Państwowego Instytutu Geologicznego pn. Bilans zasobów złóż kopalnianych w Polsce wg stanu na dzień 31 grudnia 2013 zasoby geologiczne bilansowe i przemysłowe na terenie gminy wynoszą 1 129 tys. ton. W 2013 roku wydobycie ze złoża Buśno wyniosło 33 tys. ton, co stanowi 2,2% wydobycia krajowego i 36% wydobycia w województwie lubelskim surowców ilastych ceramiki budowlanej.

3.1.8 Krajobraz i formy ochrony przyrody Obszar gminy charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi, które związane są głównie z ekosystemami torfowiskowymi i leśnymi o dużym nagromadzeniu gatunków chronionych i rzadką fauną i florą. Teren gminy we wschodniej części jest równinny, pokryty w większości lasami, w zachodniej – lekko pofalowany, a w południowej i północnej – równinny, w sporej części bezleśny. Skupiska zieleni występują wzdłuż dróg i rowów. Malowniczości krajobrazowi w środkowej jak i we wschodniej części gminy dostarcza rzeka Wełnianka, wzdłuż której rosną drzewa i krzewy zamieszkiwane przez wiele gatunków ptaków. Do form ochrony przyrody w Gminie Białopole należą: . Park Krajobrazowy:  Strzelecki, . Obszary chronionego krajobrazu:  Grabowiecko-Strzelecki; . Rezerwaty:  Liski,  Siedliszcze; . Obszary Natura 2000:  Lasy Strzeleckie,  Uroczyska Lasów Strzeleckich; . Pomniki przyrody:  Wisienka stepowa (zbiorowisko roślin stepowych o powierzchni 1,30 ha w Teresinie),  Kamieniołom (zbiorowisko roślin stepowych o powierzchni 0,98 ha w Teresinie),  Nisza źródliskowa (o powierzchni 0,16 ha w Buśnie).

Wybrane formy ochrony przyrody na terenie Gminy Białopole prezentuje rysunek 6.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Rysunek 6 Wybrane formy ochrony przyrody w obrębie Gminy Białopole

Źródło: Geoserwis Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, geoserwis.gdos.gov.pl

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Strzelecki Park Krajobrazowy został utworzony w 1983 roku. Park chroni zwarty kompleks Lasów Strzeleckich wraz z fragmentem doliny Bugu. Charakteryzuje się równinną rzeźbą terenu urozmaiconą jedynie niedużymi pagórkami. Najbardziej wyraźną formą ukształtowania terenu jest rozległa dolina Bugu. Koryto rzeki wcięte jest na głębokość do 5 m. Bug jest rzeką, która zachowała swój naturalny charakter, tworzy ona liczne zakola i starorzecza nazywane tu bużyskami. Zdecydowaną większość terenu Strzeleckiego Parku Krajobrazowego zajmują lasy. Tworzą one zwarty kompleks leśny, podzielony jedynie w południowej części przez malownicze łąki w dolinie Ubrodownicy. Wśród typów siedliskowych lasu największą powierzchnię zajmuje las świeży, las mieszany świeży i las wilgotny. W drzewostanie przeważa dąb szypułkowy, sosna i grab. Jako domieszki występują brzozy, jawory, osiki, jesiony, lipy drobnolistne, olsza czarna. Większość drzewostanów charakteryzuje się wielogatunkowym składem i wielopiętrowością. Dominującym zbiorowiskiem jest grąd subkontynentalny w odmianie wołyńskiej. Charakteryzuje się on dużym udziałem w runie gatunków ciepłolubnych, takich jak: storczyk kukawka i pluskwica europejska, ciemiężyca czarna, dzwonecznik wonny, powojnik prosty. Roślinami występującymi w lesie są: obuwik pospolity, buławnik wielkokwiatowy i czerwony, mieczyk dachówkowaty, naparstnica zwyczajna, parzydło leśne, lilia złotogłów, orlik pospolity. W śródleśnych podmokłościach i oczkach wodnych Lasów Strzeleckich możemy spotkać jednego z najrzadszych gadów – żółwia błotnego (gatunek zagrożony wyginięciem w skali Europy). Należy nadmienić, że w Lasach Strzeleckich występuje jedna z najliczniejszych w kraju populacji motyla – przeplatki maturny, którego występowanie związane jest z obecnością wilgotnych lasów i podmokłych łąk. Jaja składa na liściach jesionu wyniosłego. Gąsienice żerują na jesionie do jesieni, natomiast zimują w ściółce5.

Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu składa się z dwóch enklaw przedzielonych Skierbieszowskim Parkiem Krajobrazowym. Zasady gospodarowania oraz zakazy na tym obszarze określa Rozporządzenie Nr 50 Wojewody Lubelskiego z dnia 28 lutego 2006 r. Lasy zajmują stosunkowo niewielką powierzchnię tego obszaru, lecz ze względu na fakt, iż porastają najbardziej niedostępne zakątki – wykazują duży stopień naturalności. Wschodnia część to równinny obszar Obniżenia Dubienki z dolinami rzek Wełnianki i Bugu. Zachodnią i środkową część obszaru obejmuje bardzo bogato urzeźbiony i niezwykle

5 Strona internetowa Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, parki.lubelskie.pl.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole malowniczy teren Wyniosłości Giełczewskiej i Działów Grabowieckich porozcinany dolinami rzek: Wojsławki i Żółkiewki. Urozmaicona rzeźba terenu o bardzo dużych walorach krajobrazowych charakteryzuje się systemem suchych dolinek i wąwozów wyrzeźbionych w podłożu lessowym. Niezwykłe urozmaicenie tego niżowego krajobrazu stanowi Bug, jedna z nielicznych w Polsce rzek o nieuregulowanym korycie i bardzo licznych starorzeczach6.

Rezerwat przyrody Liski obejmuje powierzchnię 71,4 ha, został utworzony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 11 października 1978 r. (M.P. z 1978 r. Nr 33 poz. 126). Celem ochrony jest zachowanie drzewostanu dębowego oraz dębowo-sosnowego, naturalnego pochodzenia. Stanowi on mozaikę grądu, boru mieszanego i świetlistej dąbrowy. Niektóre dęby i sosny występujące w rezerwacie osiągają wymiary drzew pomnikowych. Na terenie rezerwatu występuje również lokalny ekotyp sosny, tzw. „sosna matczańska". Jej charakterystyczną cechą jest dachówkowato wykształcona kora. W runie występują takie gatunki chronione jak: kruszczyk szerokolistny, gnieźnik leśny, lilia złotogłów, barwinek pospolity. Charakterystycznym ptakiem rezerwatu jest muchołówka białoszyja, która osiąga tutaj rekordowe zagęszczanie par lęgowych7.

Rezerwat przyrody Siedliszcze o powierzchni 15,12 ha utworzony został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa z dnia 26 marca 1975 r. (M.P. z 1975 r. Nr 11 poz. 64). Rezerwat powstał w celu zachowania miejsc lęgowych orlika krzykliwego oraz fragmentu lasu grądowego o charakterze naturalnym. Rezerwat położony jest w północnej części Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Znajduje się on na skraju kompleksu Lasów Strzeleckich, w bezpośrednim sąsiedztwie doliny Wełnianki. Ochroną objęty jest fragment starego, przeszło 120-letniego grądu niskiego z niewielkim udziałem łęgu olszowo- jesionowego i olsu. Chronione gatunki runa reprezentują: listera jajowata, podkolan biały, gnieźnik leśny, kruszczyk szerokolistny8.

Obszar Natura 2000 Lasy Strzeleckie to obszar specjalnej ochrony ptaków. Ostoja obejmuje silnie podtopione lasy znajdujące się w pobliżu granicy polsko-ukraińskiej, pomiędzy Bugiem a Wełnianką. Na przeważającej części ostoi dominują lasy dębowo- grabowe, sporadycznie występują również bory sosnowe, wierzbowe zakrzaczenia nadrzeczne oraz tereny rolnicze. Na terenie lasów wykształcił się ekotyp „sosny

6 Strona internetowa Nadleśnictwa Chełm, chelm.lublin.lasy.gov.pl. 7 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Białopole (2004) 8 jw.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole matczańskiej", który zachował się w starych drzewostanach pochodzenia naturalnego. Obszar jest uznawany za ostoję ptaków o randze europejskiej. Stwierdzono tu przynajmniej 15 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz 1 gatunek ptaka migrującego umieszczonego w tym załączniku. Wśród nich znajdują się 2 gatunki wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. W sezonie lęgowym występuje tu ponad 1% krajowej populacji: dzięcioła średniego, muchołówki białoszyjej, głuszca, orlika krzykliwego i trzmielojada. Obserwuje się tu również wysokie zagęszczenia muchołówki małej i strumieniówki. Ponadto jest to ostoja 1 gatunku ssaka, 1 gatunku ryby oraz 1 gatunku rośliny naczyniowej wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Prócz nich, jest to ostoja kilku rzadkich gatunków roślin, w tym 4 objętych ochroną prawną9.

Obszar Natura 2000 Uroczyska Lasów Strzeleckich to specjalny obszar ochrony siedlisk położony w południowej części Obniżenia Dubienki w sąsiedztwie doliny Bugu. Obszar obejmuje najcenniejsze przyrodniczo fragmenty kompleksu leśnego Lasów Strzeleckich wraz z przylegającymi terenami łąkowymi. Obszar składa się z dwóch części. Mniejsza, o powierzchni 497 ha, w północnej części kompleksu, obejmuje również fragment łąk w doliny rzeki Wełnianki. Druga część ostoi, znacznie większa (powierzchnia 3 080 ha), obejmuje południowo-zachodni fragment kompleksu leśnego z sąsiadującymi obszarami łąkowymi w dolinie rzeki Ubrodownicy. Znaczną powierzchnię obszaru zajmują grądy subkontynentalne w odmianie wołyńskiej z dużym udziałem gatunków ciepłolubnych, nawiązujące do ciepłolubnych dąbrów m. in. z masowym udziałem miodownika melisowatego. Wilgotniejsze miejsca charakteryzują się powszechnym występowaniem jarzmianki większej i ciemiężycy zielonej. Obszar został wyznaczony w celu ochrony bardzo licznych populacji przeplatki maturny i czerwończyka fioletka oraz typowo wykształconych grądów subkontynentalnych w odmianie wołyńskiej. Stwierdzono tu jedno z nielicznych stanowisk zagłębia bruzdkowanego w województwie lubelskim oraz dość liczne populacje rozrodcze mopka i nocka Bechsteina. W płatach ciepłolubnych dąbrów występują populacje obuwika pospolitego i dzwonecznika wonnego. Na terenie ostoi występuje 13 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 5 gatunków ssaków, 2 gatunki płazów, 1 gatunek gada, 7 gatunków bezkręgowców i 3 gatunki roślin z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej10.

9 Strona internetowa instytutu na rzecz ekorozwoju, obszary.natura2000.org.pl. 10 jw.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

3.1.9 Zabytki i dobra materialne Gmina Białopole należy do mniejszych, lecz zasobnych w zabytki gmin Lubelszczyzny. Najstarsze wsie gminy, jak Busieniec, Buśno, Raciborowice czy Strzelce wzmiankowane były już od końca XIV wieku i w XV wieku. Jednym z cenniejszych zabytków gminy jest pałac myśliwski w Maziarni Strzeleckiej pochodzący z początków XX wieku. Na uwagę zasługuje również kościół parafialny w Buśnie, dawna kaplica dworska z 1790 roku w Kurmanowie oraz dwory w Raciborowicach i Strzelcach. Ważne w znaczeniu historycznym są pojedyncze przykłady chałup zachowane w Grobelkach, Teresinie, Buśnie i Raciborowicach. Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa (stan na 31 marca 2015 roku) do zabytków nieruchomych Gminy Białopole zalicza się:

Buśno: . cerkiew grekokatolicka, obecnie kościół rzymskokatolicki, parafia pw. Wniebowzięcia NMP, k. XVIII w. (nr rej.: A/389 z 04.1963 i z 18.01.1969 roku), . cmentarz kościelny (nr rej.: jw.);

Kurmanów: . dawna cerkiew (przebudowana), k. XVIII w. (nr rej.: A/405 z 11.06.1969 roku);

Maziarnia Strzelecka: . zespół pałacowy, 1903–1909 rok (nr rej.: A/1145 z 15.07.1985 i z 17.12.2013 roku): − pałacyk myśliwski, − park;

Raciborowice: . zespół dworski, z otoczeniem (nr rej.: A/1624 z 12.12.2013 roku):  dwór, 1861 rok,  oficyna „czerwona”, 2 poł. XIX w.,  spichrz, 3 ćw. XIX w.,  park, XIX w.;

Strzelce: . zespół dworski, XIX–XX w. (nr rej.: A/121/27 z 5.03.1985 roku):  dwór,  park.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

3.1.10 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne Hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczania środowiska, które w ostatnich latach systematycznie wzrasta wraz z rozwojem komunikacji, uprzemysłowienia i postępującą urbanizacją. Hałas jest najbardziej odczuwalnym i jednym z najbardziej uciążliwych czynników negatywnie wpływających na zdrowie i samopoczucie ludzi oraz środowisko. Hałasem nazywa się każdy dźwięk, który w danych warunkach jest określony jako szkodliwy, uciążliwy lub przeszkadzający, niezależnie od jego parametrów fizycznych. Odczucie hałasu jest więc bardzo subiektywne i zależne od wrażliwości słuchowej poszczególnych jednostek. Zespół zjawisk akustycznych zachodzących w środowisku, określony za pomocą parametrów akustycznych czasu i przestrzeni nazywa się umownie klimatem akustycznym środowiska zewnętrznego. Uciążliwość hałasu dla organizmu zależy od natężenia dźwięku, jego częstotliwości i czasu trwania. Według ustawy Prawo ochrony środowiska hałas to dźwięki w przedziale częstotliwości od 16 do 16 000 Hz. Klimat akustyczny człowieka w zależności od spełnianych funkcji i zagospodarowania terenu ma ustalone, uregulowane prawnie standardy akustyczne. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Na terenie Gminy Białopole głównym źródłem oddziaływań akustycznych jest hałas komunikacyjny, związany z poruszaniem się samochodów po sieci dróg. Hałas przemysłowy odgrywa tu mniejszą rolę. Sieć dróg kołowych na terenie gminy obejmuje: . drogi wojewódzkie – 9,4 km; . drogi powiatowe – 32,0 km; . drogi gminne – 48,0 km. W 2010 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadziła pomiar ruchu. Na podstawie powyższych pomiarów można zauważyć, że w ciągu doby w 2010 roku po samej drodze wojewódzkiej nr 844 na terenie gminy poruszało się średnio ok. 3–4 tys. pojazdów. Należy jednak uwzględnić ciągle utrzymujący się wzrost ilości pojazdów samochodowych przypadających na jednego mieszkańca. W przeciągu ostatnich lat wskaźnik ilości pojazdów przypadających na jedną osobę w powiecie chełmskim wzrósł z 0,65 do 0,75 szt., co odzwierciedla przyrost w ilości ok. 7 000 szt. pojazdów w całym powiecie. Przyjmując powyższe wskaźniki można założyć, że w Gminie Białopole liczba pojazdów wzrosła o 270 i wynosi obecnie około 2 350 sztuk.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Następstwem powyższego wzrostu jest zwiększające się natężenie ruchu. Prognozuje się, że obecnie w porównaniu do pomiaru z 2010 roku na drodze wojewódzkiej może się poruszać o ok. 500 pojazdów więcej, co z kolei skutkuje zwiększającym się poziomem hałasu. Na terenie Gminy Białopole jak dotąd nie były prowadzone badania hałasu komunikacyjnego. Porównując jednak charakterystykę gminy z innymi gminami o podobnych parametrach, w których były prowadzone badania można stwierdzić, że jedynie w sporadycznych przypadkach hałas może przekraczać obowiązujące normy i być uciążliwy dla mieszkańców. Na terenie gminy brak jest zakładów przemysłowych, które emitowałyby hałas o poziomie ponadnormatywnym.

Promieniowanie elektromagnetyczne jest jednym z rodzajów zanieczyszczeń środowiska naturalnego. Do źródeł naturalnego promieniowania elektromagnetycznego zalicza się: promieniowanie ziemskie i kosmiczne, niestanowiące zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka. W wyniku rozwoju techniki wzrosła liczba źródeł promieniowania związanego bezpośrednio z działalnością człowieka, które mogą powodować wzrost natężenia promieniowania. Zaliczyć należy do nich: obiekty elektroenergetyczne (linie i stacje energetyczne, elektrownie, elektrociepłownie), obiekty radiokomunikacyjne (stacje nadawcze radiowe i telewizyjne) oraz urządzenia łączności osobistej (stacje bazowe telefonii komórkowej). Z punktu widzenia ochrony środowiska największe znaczenie mają urządzenia związane z przesyłem radiowym danych i głosu oraz linie energetyczne. Na terenie Gminy Białopole źródłami promieniowania niejonizującego są: linie i stacje elektromagnetyczne wysokiego napięcia, urządzenia radiokomunikacyjne, i radionawigacyjne. Na terenie gminy nie prowadzono badań poziomu pól elektromagnetycznych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie w 2012 roku przeprowadził natomiast pomiary PEM, które wykonano w 45 punktach na obszarze województwa. Analiza wyników przeprowadzonych badań nie wykazała przekroczeń dopuszczalnej wartości składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wynoszącej 7 V/m. Należy zatem przypuszczać, że aktualnie w miejscach dostępnych na terenie gminy dla ludzi nie występują natężenia pola elektromagnetycznego wyższe od dopuszczalnych.

3.2 Uwarunkowania społeczno-gospodarcze

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2013 roku na terenie Gminy Białopole zarejestrowane były 152 podmioty gospodarki narodowej, w tym 11

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole funkcjonujących w sektorze publicznym oraz 141 w sektorze prywatnym. Ogólna liczba podmiotów na przestrzeni lat 2006–2013 wzrosła o 13,4%. Wśród największych przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie Gminy Białopole można wyróżnić: . Elektrostal. Cegielnia Buśno; . Nadleśnictwo Strzelce w Maziarni Strzeleckiej; . Spółdzielnia Usług Rolniczych w Białopolu; . Gminna Spółdzielnia "SCh" w Białopolu; . Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Raciborowicach; . Bank Spółdzielczy w Białopolu; . Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Białopolu; . Klinkiernia Białopole – przedsiębiorstwo prywatne. Ponadto na terenie gminy znajduje się 759 gospodarstw rolnych, wśród których największy udział mają gospodarstwa o małym areale – ponad połowa ma powierzchnię poniżej 5 ha (218 w przedziale 0–1 ha oraz 210 w przedziale 1–5 ha). Zasoby mieszkaniowe Gminy Białopole charakteryzują się występowaniem głównie zabudowy jednorodzinnej zagrodowej. Nieznaczną część stanowi zabudowa wielorodzinna. Według stanu na 2013 rok ilość mieszkań w gminie wynosiła 1 053 i zgromadzona była w 942 budynkach mieszkalnych.

3.3 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji założeń zawartych w PGN

Brak realizacji zadań zawartych w PGN może mieć poważne, negatywne konsekwencje. Wdrażanie PGN zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju przyczyni się pośrednio do poprawy stanu i jakości powietrza w gminie, co przyniesie pozytywne skutki środowiskowe i zdrowotne. W przypadku braku realizacji działań zawartych w PGN ujemnym skutkiem dla środowiska będzie przede wszystkim utrzymywanie się problemów ekologicznych poprzez zachowanie obecnego poziomu emitowanych do powietrza zanieczyszczeń. Brak realizacji założeń PGN nie pozwoli na wypełnienie założonych celów, które z założenia mają pozytywne następstwa w strefie przestrzennej, społecznej i gospodarczej, a przede wszystkim w środowisku naturalnym. Ze społecznego punktu widzenia niekorzystne byłoby nie podejmowanie realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole. Wszystkie z zaplanowanych zadań

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole będą realizowane z myślą o obecnych i przyszłych mieszkańcach regionu, jak również osób odwiedzających gminę. Działania przedstawione w PGN są ze sobą ściśle powiązane i w pełni komplementarne. Dotyczą zakreślonego obszaru i jedno zadanie pociąga za sobą drugie, co w konsekwencji daje pożądany efekt skumulowanych inwestycji, które doprowadzą do poprawy jakości życia na terenie Gminy Białopole. Podsumowując należy stwierdzić, że realizacja celów PGN doprowadzi do ogólnej poprawy stanu środowiska przyrodniczego, zdrowia i jakości życia mieszkańców Gminy Białopole, w związku z czym – jest ona konieczna.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

4. Przewidywane znaczące oddziaływanie na środowisko powstałe w wyniku wdrożenia PGN

Realizacja celów ujętych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole będzie polegała głównie na działaniach przyczyniających się do wzrostu efektywności energetycznej obiektów oraz redukcji zanieczyszczeń powietrza wytwarzanych na terenie gminy. Ingerencja w środowisko występować będzie głównie na etapie realizacji niektórych działań, powodując przejściowe uciążliwości. Realizacja założonych zadań w dalszej perspektywie przyczyni się do poprawy jakości powietrza na terenie gminy poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń. Ocena wpływu na środowisko działań zawartych w Strategii ma charakter stosunkowo szeroki i ogólny ze wskazaniem przewidywanych, możliwych/potencjalnych oddziaływań, jakie są charakterystyczne dla danego typu działań. Wynika to z faktu, iż dokument Strategii wykazuje duży poziom ogólności, często bez wskazania konkretnych projektów i działań wraz z lokalizacją, a jedynie wskazując cel i kierunek rozwoju. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397) oraz Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 817) dokonano analizy w kontekście kwalifikacji przedsięwzięć ujętych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole wg podziału w powyższych aktach prawnych. Zgodnie z ww. rozporządzeniami, ze względu na swój charakter żadne z działań zawartych w Strategii nie kwalifikuje się do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Doprowadzenie gazu do gminy oraz budowa farm fotowoltaicznych może spełnić kryteria przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, co będzie wymagało uzyskania decyzji środowiskowej. W przypadku farm fotowoltaicznych w miejscowości Buśno i Kicin kwalifikowaniu podlegają instalacje zlokalizowane poza obszarami objętymi ochroną form przyrody o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż 1 ha.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

4.1 Matryca zbiorcza oddziaływań środowiskowych

Przeprowadzając analizę potencjalnego oddziaływania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole na środowisko przyrodnicze odniesiono się zarówno do celów długoterminowych jak również krótko i średnioterminowych. W stosunku do każdego zaplanowanego działania przeanalizowano potencjalne oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego (różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny, wody, powietrze, powierzchnię ziem, krajobraz, klimat, zasoby naturalne). Rozważono także potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi oraz na obiekty zabytkowe. Ocenę i identyfikację znaczących oddziaływań na środowisko poszczególnych zadań dokonano w tabeli tzw. macierzy skutków środowiskowych, która jest syntetycznym zestawieniem możliwych pozytywnych bądź negatywnych oddziaływań ocenianych zadań na środowisko naturalne. Zastosowano następujące oznaczenia: – realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie + analizowanego zagadnienia; – realizacja celu może spowodować zarówno pozytywne, jak i negatywne +/- oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia; – realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie - analizowanego zagadnienia; – brak możliwości jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania n i skutków – są one zależne od wyboru szczegółowych rozwiązań lub innych niemożliwych obecnie do przewidzenia i uwzględnienia w symulacji uwarunkowań; – realizacja celu nie wpłynie w sposób zauważalny na analizowane zagadnienie. Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

4.1.1 Zidentyfikowane znaczące oddziaływania na środowisko działań długoterminowych

Komponenty środowiska

2000

Strategiczny program działań

atura

Woda

Klimat

Rośliny

Zabytki

Ludność

Zwierzęta

Krajobraz

Powietrze

oby oby naturalne

Zas

Dobramaterialne

Klimat Klimat akustyczny

Obszarychronione

Powierzchniaziemi

Obszary Różnorodność biologiczna

Cel główny 1. Wzrost efektywności energetycznej obiektów na terenie gminy

1.1 Wspieranie rozwoju sektora ekonomii społecznej i organizacji pozarządowych Zachęcanie mieszkańców do udziału w programach umożliwiających otrzymanie

dofinansowania na instalowanie OZE. + + + Stosowanie OZE w infrastrukturze publicznej. + + + +/- Przygotowanie oferty terenów inwestycyjnych przeznaczonych pod OZE. + - - + +/- - +/- n n 1.2 Wspieranie i budowanie zaangażowania mieszkańców w rozwój gminy Wprowadzenie nowoczesnych technologii w budownictwie. + + + Wprowadzenie inteligentnego zarządzania energią. + + + Promocja efektywnego energetycznie oświetlenia. + + + Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. + +/- + + + + + Termomodernizacja obiektów budownictwa jedno i wielorodzinnego oraz + +/- + + + + + budynków wykorzystywanych do działalności gospodarczej.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Komponenty środowiska

2000

Strategiczny program działań

atura

Woda

Klimat

Rośliny

Zabytki

Ludność

Zwierzęta

Krajobraz

Powietrze

oby oby naturalne

Zas

Dobramaterialne

Klimat Klimat akustyczny

Obszarychronione

Powierzchniaziemi

Obszary Różnorodność biologiczna

1.3 Wzrost dostępu i jakości do oferowanych usług publicznych Wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań w oświetleniu ulicznym. + + + Zastosowanie inteligentnego sterowania oświetleniem. + + + Minimalizacja strumienia powstawania odpadów. + + + Poprawa efektywności gospodarowania odpadami. + + + Cel główny 2. Redukcja zanieczyszczeń powietrza wytwarzanych na terenie gminy

2.1 Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości Organizacja wydarzeń informacyjnych. + + + + Budowanie wizerunku gminy ekologicznej. + + + + Organizacja corocznych konkursów o tematyce ekologicznej. + + + + Promocja i realizacja wizji zrównoważonego transportu. + + + Promocja nowych wzorców konsumpcji. + + + +

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Komponenty środowiska

2000

Strategiczny program działań

atura

Woda

Klimat

Rośliny

Zabytki

Ludność

Zwierzęta

Krajobraz

Powietrze

oby oby naturalne

Zas

Dobramaterialne

Klimat Klimat akustyczny

Obszarychronione

Powierzchniaziemi

Obszary Różnorodność biologiczna

2.2 Wspieranie inicjatyw i partnerstw na rzecz rozwoju gospodarczego

Rozpoczęcie dostaw gazu sieciowego na obszarze gminy. + + + - Modernizacja kotłowni w budynkach jedno i wielorodzinnych. + + + Uruchamianie programu dopłat do wymiany starych pieców + + + w budownictwie jednorodzinnym. Budowa ścieżek rowerowych i propagowanie transportu rowerowego. + + + +/- Modernizacja dróg publicznych. + + + +/-

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

4.1.2 Zidentyfikowane znaczące oddziaływania na środowisko działań krótko i średnioterminowych

Komponenty środowiska

Strategiczny program działań

Woda

Klimat

Rośliny

Zabytki

Ludność

Zwierzęta

Krajobraz

Powietrze

Zasoby naturalne

Dobramaterialne

Klimat Klimat akustyczn

Obszarychronione

Powierzchniaziemi

Obszary NATURA 2000 Różnorodność biologiczna

Cel główny 1. Wzrost efektywności energetycznej obiektów na terenie gminy

Wykonanie audytów energetycznych dla budynków zarządzanych przez gminę

przewidzianych do renowacji. Wymiana okien i drzwi zewnętrznych w budynku Urzędu Gminy. + +/- + Termomodernizacja budynku Urzędu Gminy (docieplenie ścian, modernizacja + n + + + + + kotłowni). Modernizacja oświetlenia ulicznego na lampy energooszczędne. + + + Budowa ścieżki rowerowej z elementami chodnika w ciągu drogi wojewódzkiej + + + +/- nr 844 od km 24+900 do km 34+035 na terenie Gminy Białopole. Modernizacja 8 km dróg gminnych. + + + +/- Modernizacja 11 km dróg powiatowych na terenie Gminy Białopole. + + + +/- Modernizacja 9 km drogi wojewódzkiej położonej na terenie Gminy Białopole. + + + +/- Zastosowanie odnawialnych źródeł energii w budynkach mieszkalnych + i obiektach użyteczności publicznej. Docieplenie świetlic wiejskich w Gminie Białopole. + n + + + + +

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Komponenty środowiska

Strategiczny program działań

Woda

Klimat

Rośliny

Zabytki

Ludność

Zwierzęta

Krajobraz

Powietrze

Zasoby naturalne

Dobramaterialne

Klimat Klimat akustyczn

Obszarychronione

Powierzchniaziemi

Obszary NATURA 2000 Różnorodność biologiczna

Budowa farmy fotowoltaicznej, w tym budowa instalacji ogniw fotowoltaicznych + o mocy do 0,5 MW w miejscowości Buśno. Budowa farmy fotowoltaicznej, w tym budowa instalacji ogniw fotowoltaicznych + o mocy do 0,5 MW w miejscowości Kicin. Modernizacja kotłowni, w tym wymiana źródła ciepła na bardziej efektywne + + + + w osadzie leśnej Maziarnia Strzelecka. Doprowadzenie gazu do miejscowości w Gminie Białopole. + + + - Promocja działań i postaw proekologicznych wśród dzieci i młodzieży szkolnej. + + + +

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

4.2 Wpływ realizacji zadań PGN na poszczególne aspekty środowiska

4.2.1 Różnorodność biologiczna, roślinność i zwierzęta

W ramach PGN planuje są działania krótko, średnio i długoterminowe, które będą wiązać się z ingerencją w bioróżnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta. Będzie to związane z przygotowaniem nowych terenów inwestycyjnych pod rozwój OZE (głównie farm fotowoltaicznych) oraz inwestycji liniowych. Odnawialne Źródła Energii jest pojęciem szerokim i w jego zakres wchodzi wiele przedsięwziąć, których realizacja może wpływać na środowisko. Działania PGN są ukierunkowane na rozwój tego typu inwestycji m.in. poprzez przygotowanie oferty terenów, na których potencjalnie będą mogły być zlokalizowane inwestycje oparte na OZE. Działanie to będzie egzekwowane przez cały okres obowiązywania PGN, wobec czego na obecną chwilę brak jest informacji odnośnie lokalizacji tych terenów, jak również rodzaju przyszłych inwestycji. Obecnie znana jest lokalizacja dwóch farm fotowoltaicznych o projektowanej mocy 0,5 MW w miejscowościach Buśno i Kicin. Należy jednak zaznaczyć, że inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii (elektrownie wiatrowe, farmy fotowoltaiczne, instalacje do produkcji biokomponentów, obiekty do produkcji energii z biomasy, biogazu, geotermia itp.) mogą mieć negatywny wpływ na środowisko przyrodnicze, wobec czego należy odpowiednio dobrać tereny inwestycyjne pod rozwój OZE. Na terenie Gminy Białopole przewiduje się, że w przypadku instalacji przemysłowych najbardziej realnymi inwestycjami są instalacje wykorzystujące energię słońca, wiatru i biomasy. Farmy fotowoltaiczne mają istotny wpływ na wartości wizualne krajobrazu, który wynika głównie z zajmowania przez te instalacje dużych obszarów w przypadku instalacji naziemnych. Farmy fotowoltaiczne mogą potencjalnie zaburzać migrację zwierząt, powodować efekt lustra wody, olśnienia i efekt termiczny. Wskazane jest zatem lokalizowanie tego typu inwestycji poza obszarami migracji zwierząt. Sposób montażu systemów mocowań do paneli fotowoltaicznych nie wymaga wykonania fundamentów, w związku z czy nie dochodzi do naruszenia struktury glebowej. Farmy wiatrowe stanowią natomiast dominujący element krajobrazu otoczenia, mogą zaburzyć lokalne ekosystemy poprzez stwarzanie dla przelatujących ptaków i nietoperzy śmiertelnych pułapek – w przypadku lokalizacji elektrowni wiatrowych na terenach intensywnie wykorzystywanych przez te zwierzęta. Projektując farmy wiatrowe należy uwzględnić ich wpływ na klimat akustyczny otoczenia. Wykonanie wykopów pod fundamenty spowoduje likwidację pokrywy

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole glebowej i przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w związku z robotami ziemnymi oraz powstanie odpadu w postaci gleby i ziemi wydobytej z wykopów pod fundamenty. Po etapie budowy i odtworzeniu powierzchni ziemi istnieje możliwość dalszego użytkowania rolnego terenu wokół elektrowni, bez zmiany przeznaczenia gruntu. W przypadku instalacji wykorzystujących biomasę skala oddziaływania w głównej mierze będzie zależała od rodzaju instalacji, jak również jej wielkości. Zwiększenie wykorzystania biomasy może doprowadzić do zmiany aktualnych cech krajobrazu rolniczego, m.in. poprzez wprowadzenie monokultur uprawowych, co skutkuje spadkiem bioróżnorodności danego terenu oraz zubożeniem krajobrazu rolniczego. Negatywnym oddziaływaniem budowy tego typu inwestycji jest również możliwość powstawania odorów. Jednakże właściwie zaprojektowana i eksploatowana biogazownia nie powinna być uciążliwa dla otoczenia. Działaniem liniowym, które wpłynie niekorzystnie na rozpatrywany komponent środowiska będzie budowa ścieżek rowerowych. Budowa ścieżek rowerowych w przypadku większości planowanych odcinków odbywać się będzie na bazie już istniejących polnych dróżek i szlaków oraz wzdłuż ciągów jezdnych. Na niektórych odcinkach będzie jednak wymagane zerwanie cennej warstwy humusu. Prace przy zdejmowaniu powinny być prowadzone starannie. Warstwa humusu powinna być zdjęta z przeznaczeniem do późniejszego użycia przy rekultywacji, zakładaniu trawników, sadzeniu drzew i krzewów oraz do innych czynności, co zminimalizuje negatywne oddziaływanie. Wobec powyższego skala oddziaływania zadania będzie nieznaczna. Porównywalny wpływ na środowisko w fazie budowy nastąpi wskutek budowy sieci gazowej, jednak w tym przypadku zerwana warstwa humusu będzie wykorzystana przy zasypywaniu górnej części wykopów, przez co oddziaływanie inwestycji będzie chwilowe i odwracalne. Zagrożenie dla środowiska może jednak nastąpić w fazie eksploatacji, w przypadku wystąpienia nieszczelności na gazociągu przesyłowym. Na skutek awarii może nastąpić powolny wypływ gazu z uszkodzonego rurociągu do gruntu. Gaz ziemny wpływa na przebieg procesów mikrobiologicznych. Wzrasta zawartość azotu oraz ilość mikroorganizmów wiążących azot. Skażenie gleby w strefie korzeniowej powoduje usychanie liści, uszkodzenie młodych pędów. Gazociąg powinien zostać zaprojektowany i wykonany przy zastosowaniu nowoczesnych technologii (BAT) i z wykorzystaniem najlepszej jakości materiałów oraz z najnowocześniejszym systemem zabezpieczeń. Zatem w przypadku analizowanej inwestycji prawdopodobieństwo wystąpienia „niekontrolowanej” emisji gazu w wyniku awarii będzie znikome.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Przygotowanie i prowadzenie prac docieplenia budynków w ramach termomodernizacji powinno w szczególności uwzględniać ochronę ptaków i nietoperzy gniazdujących w ścianach budynków. Konieczność uwzględniania obecności ptaków i nietoperzy podczas remontów budynków wynika z przepisów prawa polskiego i wspólnotowego. Dotyczy to kilku grup przepisów – związanych z zakazem znęcania się nad zwierzętami, z ochroną gatunkową, a także uregulowań dotyczących odpowiedzialności za szkody powodowane w środowisku. Większość ptaków gniazdujących w budynkach, a także wszystkie nietoperze w Polsce, objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Nietoperze są zwierzętami o wiele bardziej zagrożonymi planowanymi działaniami budowlanymi niż ptaki. Zwierzęta te chowają się głębiej w szczelinach, a na odgłosy z zewnątrz podczas prac remontowych reagują ciszą i oczekiwaniem na odejście intruzów. W efekcie wieczorem, kiedy próbują opuścić schronienie, okazuje się, że są zamurowane. Ważne jest, aby działania rekompensujące straty wykonywać w przypadku wszystkich remontowanych budynków. W przypadku konieczności ingerencji w środowisko flory i fauny objętej ochroną należy wcześniej uzyskać stosowne pozwolenie w trybie art. 56 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627). Listę gatunków zwierząt objętych ochroną określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1348). Rozporządzenie określa gatunki zwierząt, które są: . objęte ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej, . objęte ochroną częściową, . objęte ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania, . wymagające ustalenia stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania. Listę gatunków roślin objętych ochroną określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U z 2014 r. poz. 1409). Rozporządzenie to określa: . gatunki roślin:  objęte ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej,  objęte ochroną częściową,  objęte ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane oraz sposoby ich pozyskiwania,  wymagające ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk;

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków roślin zakazy i odstępstwa od zakazów; . sposoby ochrony gatunków roślin, w tym wielkość stref ochrony. Listę gatunków grzybów objętych ochroną określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1408). Rozporządzenie to określa: . gatunki grzybów:  objęte ochroną ścisłą,  objęte ochroną częściową,  objęte ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania,  wymagające ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk; . właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków grzybów zakazy i odstępstwa od zakazów; . sposoby ochrony gatunków grzybów, w tym wielkość stref ochrony.

Realizując zadania zawarte w PGN należy przestrzegać zasad i zaleceń ww. rozporządzeń, jak również zasad i zakazów określonych w art. 51 i 52 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, przez co zadania realizowane w ramach projektu nie wpłyną na zaburzenia populacji gatunków chronionych obejmujących spadek liczebności lub zagęszczenia, zmniejszenie zasięgu występowania gatunku, pogorszenie funkcjonowania populacji i jego jakości, czy zmniejszenie powierzchni siedliska gatunku. Ponadto w podrozdziale 4.4 przedstawiono propozycje działań minimalizujących negatywny wpływ.

4.2.2 Klimat, powietrze atmosferyczne Głównym celem działań Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole jest poprawa jakości powietrza oraz lokalnego klimatu poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń. Dzięki termomodernizacji budynków zmniejszy się zapotrzebowanie na ciepło, co będzie związane z mniejszym spalaniem paliw energetycznych i mniejszymi emisjami dymów (głównie CO2) do atmosfery. Modernizacja kotłowni i systemów grzewczych w budynkach na terenie gminy znacznie zwiększy sprawność tych urządzeń, co również będzie miało odzwierciedlenie w mniejszym zużyciu energii. Mniejsze zapotrzebowanie na ciepło wiąże się ze spadkiem spalania paliw, a co za tym idzie – zmniejszeniem emisji gazów

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole i pyłów do atmosfery, które przyczyniają się do zmiany klimatu. Dodatkowo wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) przyczyni się pozytywnie do poprawy jakości powietrza. Wykorzystanie OZE zmniejszy zapotrzebowanie na energię wytwarzaną z paliw tradycyjnych, a tym samym – zmniejszy emisję gazów i pyłów do atmosfery. Ograniczenie emisji spalin nastąpi również wskutek promowania transportu rowerowego, dzięki czemu możliwe będzie zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego na terenie gminy. W ramach PGN planuje się również wymianę starych lamp ulicznych na nowe energooszczędne, które pozwolą na zmniejszenie zużycia energii oraz ograniczą emisję CO2. Dodatkowo planuje się modernizację dróg na terenie gminy, wskutek czego nastąpi upłynnienie ruchu samochodowego, równomierny rozkład natężenia oraz poprawa bezpieczeństwa na drodze, efektem czego będzie redukcja emisji spalin powstających w procesach spalania olejów napędowych samochodów. Zadaniem, które spotęguje efekt powyższych działań będzie edukacja ekologiczna prowadzona wśród mieszkańców, która ma na celu zmianę w kształtowaniu zachowań proekologicznych wśród mieszkańców. Istotnym elementem edukacji będzie przedstawienie negatywnych skutków spalania odpadów w piecach podczas spalania paliw. Negatywne oddziaływanie będzie miało miejsce głównie na etapie prowadzenia prac budowlanych, spowodowane będzie pracą maszyn budowlanych i środków transportu emitujących zanieczyszczenia powstające ze spalania paliw w silnikach spalinowych (tlenki azotu, benzen, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne i aromatyczne). Dodatkowo dojdzie do emisji pyłów podczas prac ziemnych i w czasie ruchu pojazdów po nawierzchniach nieutwardzonych, a także emisji węglowodorów podczas układania nawierzchni bitumicznych. Emisja tych zanieczyszczeń będzie miała charakter lokalny i ograniczony do dość krótkiego okresu czasu. Dlatego też nie będzie powodować znacznych uciążliwości i kumulacji w środowisku. Zagrożenie dla stanu powietrza atmosferycznego będzie stanowić również faza eksploatacji gazociągu w przypadku niekontrolowanego wypływu gazu do atmosfery. Niekontrolowany wypływ gazu do atmosfery może mieć tylko miejsce w przypadku awarii polegającej na rozszczelnieniu gazociągu w wyniku działań osób trzecich. Próby hydrauliczne szczelności i wytrzymałości gazociągu przeprowadzane przed jego oddaniem do eksploatacji podnoszą bezpieczeństwo i eliminują prawie do zera możliwość wystąpienia pęknięcia gazociągu. W przypadku pęknięcia gazociągu nastąpi wypływ gazu do atmosfery, który trwać będzie aż do momentu zamknięcia zaworów odcinających dopływ gazu do uszkodzonego odcinka gazociągu. Ewentualna emisja gazu związana z awarią będzie bardzo szybko

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole identyfikowana dzięki zaprojektowaniu nowoczesnego systemu monitoringu: sygnalizacji stanu zaworów, monitoringu stanu rurociągów itp.

4.2.3 Wody W Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole nie planuje się zadań, które przyczynią się do pogorszenia lub znacznego naruszenia zasobów wód, zarówno powierzchniowych, jaki i podziemnych występujących na terenie Gminy Białopole, oraz mogłyby oddziaływać na tereny sąsiadujące. Działania zawarte w PGN nie stworzą zagrożenia dla ujęć wód podziemnych oraz ich stref ochronnych. Realizacja celów PGN przyczyni się do poprawy jakości powietrza, co pośrednio wpłynie pozytywnie na środowisko wodne. Działanie to przyczyni się do osiągnięcia celów środowiskowych określonych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P. z 2011 r. Nr 49 poz. 549) polegających na spełnieniu wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym. Celem środowiskowym jest utrzymanie tego stanu.

4.2.4 Ludność Zadania zawarte w PGN będą miały długotrwały pozytywny wpływ na mieszkańców Gminy Białopole, ponieważ ich realizacja przyczyni się do ograniczenia niskiej emisji, głównie CO2. Efektem tych działań będzie poprawa jakości powietrza, a tym samym komfortu życia i zdrowia mieszkańców gminy – mniejsza emisja zanieczyszczeń spowoduje mniej zachorowań spowodowanych złym stanem powietrza, a lepsza infrastruktura spowoduje polepszenie warunków życia. Jedyne uciążliwości wystąpią na etapie budowy inwestycji. Związane to będzie z użyciem maszyn i urządzeń budowlanych (emisja hałasu, pyłu i wibracji) oraz utrudnieniami komunikacyjnymi. Oddziaływania będą krótkotrwałe i odwracalne, jak również ustaną po zakończeniu robót.

4.2.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz W ramach realizacji działań długoterminowych zawartych w PGN największy wpływ na powierzchnię ziemi i krajobraz będzie mieć przygotowanie terenów inwestycyjnych pod rozwój odnawialnych źródeł energii, głównie farm fotowoltaicznych. Działanie to związane będzie z naruszeniem i zmianą dotychczasowego użytkowania ziemi na obszarze, na którym zlokalizowana będzie farma.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Spośród działań krótko i średnioterminowych negatywne oddziaływanie na analizowane komponenty środowiska będzie odczuwalne w ramach budowy farm fotowoltaicznych w miejscowości Buśno i Kicin. Oddziaływanie pomimo tego, że będzie długookresowe – nie będzie znaczące. Krótkookresowe oddziaływanie na analizowane komponenty nastąpi wskutek działania polegającego na doprowadzeniu sieci gazowej do miejscowości na terenie gminy. Oddziaływanie będzie związane z etapem budowy ze względu na wykonanie wykopów. Po zakończeniu prac oddziaływanie to zniknie. Niewielki wpływ na krajobraz nastąpi wskutek lokalizacji elementów infrastruktury sieci gazowej (m.in. skrzynki gazowe, stacje obsługowe). Na polepszenie krajobrazu antropogenicznego wpłyną wszelkie prace związane z modernizacją istniejącej infrastruktury. Założone prace remontowe jak np. modernizacja dróg, termomodernizacja budynków, mają na celu poprawę warunków życia ludzi poprzez uzyskanie korzystnego stanu środowiska i estetyzację krajobrazu. W PGN nie planuje się takich zadań, które wiązałyby się z wytwarzaniem i wprowadzaniem szkodliwych substancji i ścieków do gleby, mogących wpłynąć na jakość gruntu. Jedynie podczas prac budowlanych mogą zdarzyć się niekontrolowane wycieki substancji szkodliwych, w związku z czym należy zachować szczególne środki ostrożności.

4.2.6 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne Grupa przedsięwzięć zawarta w PGN jest związana z zabiegami modernizacyjno- remontowymi oraz budową obiektów. Zadania te będą realizowane z udziałem urządzeń mechanicznych, które w czasie pracy będą emitowały hałas i spaliny oraz naruszą powierzchnię ziemi. Prace z użyciem ciężkiego sprzętu powinny być prowadzone w dzień, aby nie zakłócać ciszy w porze nocnej. Dla zminimalizowania emisji hałasu i spalin, podczas prac zostaną użyte maszyny sprawne w sposób zgodny z ich przeznaczeniem i możliwościami, tak aby nie powstały inne zagrożenia – np. dla pracowników i osób postronnych znajdujących się w pobliżu. Poza pracami remontowo-budowlanymi głównym źródłem hałasu powstającego na obszarze Gminy Białopole jest ruch drogowy. Hałas drogowy powstaje w wyniku poruszania się pojazdów (odgłosy pracy silnika, układu wydechowego i napędowego) na styku opony z nawierzchnią drogową. Podstawowymi właściwościami nawierzchni, mającymi największy wpływ na zmniejszenie hałasu są: szorstkość, wielkość ziaren kruszywa i zawartość wolnych przestrzeni.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Modernizacja nawierzchni dróg upłynni ruch, dzięki czemu pojazdy będą emitowały mniejszy hałas. Zastosowanie odpowiedniego rodzaju nawierzchni i zapewnienie równości drogi spowoduje zmniejszenie poziomu emisji hałasu. Dodatkowe wsparcie przy promowaniu transportu rowerowego przyczyni się do zmniejszenia poziomu hałasu. Przekonując mieszkańców do rowerów zmniejszy się natężenie ruchu samochodów w gminie. Negatywne oddziaływanie w postaci promieniowania elektromagnetycznego może nastąpić w ramach pośredniego skutku działania wspierającego inwestycje odnawialnych źródeł energii. Przebywanie w silnym polu magnetycznym (o częstotliwości ok. 300 MHz) może powodować rozdrażnienie, bóle głowy, wzmożoną pobudliwość, osłabienie, zmiany morfologiczne krwinek, zwiększenie zawartości histaminy we krwi, zaburzenia przemian węglowodanowych i zaburzenia czynności bioelektrycznych mózgu. Źródłem promieniowania elektromagnetycznego elektrowni opartych na OZE są linie łączące instalacje z siecią energetyczną, generatory turbin, transformatory i okablowanie podziemne. Właściwa lokalizacja oraz zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń może niemal całkowicie wyeliminować narażenie na to promieniowanie. W przypadku dużych inwestycji istotnym elementem jest zachowanie bezpiecznej odległości od zabudowań. Podziemne linie przesyłowe powinny być zabezpieczone odpowiednią osłoną, co wyeliminuje negatywne oddziaływanie.

4.2.7 Zasoby naturalne Działania w ramach PGN nie będą wpływały na zasoby naturalne miejscowości, gdyż zasoby naturalne jakie będą wykorzystywane w ramach realizacji zadań to przede wszystkim woda, żwir, piasek i energia używane w trakcie trwania prac remontowo -budowlanych. Podczas robót budowlanych planuje się oszczędność tych surowców. Realizacja PGN będzie mieć pozytywny wpływ na zasoby naturalne poza obszarem gminy. Zmniejszenie zapotrzebowania na energię w gminie będzie skutkować mniejszym zapotrzebowaniem na paliwa konwencjonalne.

4.2.8 Zabytki i dobra materialne W PGN ujęte są działania, które przyczynią się do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza. Realizacja tych celów przyczyni się do zmniejszenia stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, dzięki czemu spowolniony zostanie proces niszczenia elewacji budynków – poprawa jakości powietrza to mniej zanieczyszczeń, sadzy i kwaśnych deszczy, co w dużej mierze będzie mieć pozytywny wpływ na dobra materialne i zabytki gminy.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Prace termomodernizacyjne dodatkowo poprawią wizerunek budynków, a zarazem miejscowości.

4.2.9 Obszary chronione, Natura 2000 Gmina Białopole w ok. 75% położona jest w obrębie obszarów chronionych, spośród których do najważniejszych form ochrony przyrody zaliczyć należy Strzelecki Park Krajobrazowy, Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu, dwa rezerwaty przyrody – Liski i Siedliszcze oraz dwa obszary sieci Natura 2000 – Lasy Strzeleckie i Uroczyska Lasów Strzeleckich. Obszary Natura 2000, rezerwaty przyrody i Strzelecki Park Krajobrazowy obejmują głównie tereny leśne we wschodniej części gminy. Zasięg terytorialny działań długoterminowych w ramach PGN obejmuje tereny przekształcone antropogenicznie, głównie tereny mieszkalnictwa, znajdujące się poza obszarami chronionymi. Działania te nie wpłyną na zaburzenia populacji gatunków chronionych, obejmujących: spadek liczebności lub zagęszczenia, zmniejszenie zasięgu występowania gatunku, pogorszenie funkcjonowania populacji i jego jakości, czy zmniejszenia powierzchni siedliska gatunku. Realizacja zadań w ramach PGN nie wpłynie również na pogorszenie się stanu chronionych siedlisk przyrodniczych poprzez fizyczną degradację, zmniejszenie powierzchni czy zmianę cech charakterystycznych siedliska. Działania PGN nie spowodują pogorszenia stanu gatunków znajdujących się na tym obszarze oraz pogorszenia szans osiągnięcia przywrócenia właściwego stanu ochrony siedlisk w przyszłości. Ze względu na ogólność zapisów działań długoterminowych PGN, nie obejmujące wskazania konkretnych działań inwestycyjnych, przewidywany wpływ na obszary chronione można traktować jedynie jako potencjalny. Szczegółowa ocena wpływu planowanych zamierzeń, może mieć miejsce dopiero wówczas, gdy dostępna jest informacja m.in. o dokładnej lokalizacji inwestycji, zasięgu, technologii. Spośród działań krótko i średnioterminowych planowana jest budowa farm fotowoltaicznych w miejscowości Kicin i Buśno. Miejsca projektowane pod budowę farm znajdują się poza obszarami chronionymi. Skala oddziaływania tych inwestycji nie stworzy również potencjalnego zagrożenia względem tych obszarów, jak również względem korytarzy ekologicznych. Ponadto działania PGN poprzez poprawę powietrza i lokalnego klimatu pośrednio wpłyną pozytywnie na komponenty środowiska na analizowanych obszarach chronionych.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Bezpośrednie oddziaływanie w ramach działań PGN może wystąpić względem Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obszar ten swym zasięgiem obejmuje część miejscowości gminy: Busieniec, Horeszkowice, Kurmanów, Raciborowice, Raciborowice–Kolonia, Strzelce, Strzelce–Kolonia, Teremiec. Zakazy ustanowione dla parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody nie dotyczą m.in. inwestycji celu publicznego oraz prowadzenia akcji ratowniczej, a także działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym. Inwestycje celu publicznego określa m.in. art. 6 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są: . wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, drogi rowerowe i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji; . wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie; . wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty do obsługi ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, oraz budowa i eksploatacja tych lotnisk i urządzeń; . budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń; . budowa i utrzymywanie sieci transportowej dwutlenku węgla; . budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania; . budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego; . opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; . ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady oraz miejsc i pomników upamiętniających ofiary terroru komunistycznego;

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych; . budowa i utrzymywanie obiektów oraz pomieszczeń niezbędnych do realizacji obowiązków w zakresie świadczenia usług powszechnych przez operatora wyznaczonego w rozumieniu Ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, a także innych obiektów i pomieszczeń związanych ze świadczeniem tych usług; . budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich; . poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie złóż kopalin objętych własnością górniczą; . poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz podziemne składowanie dwutlenku węgla; . zakładanie i utrzymywanie cmentarzy; . ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej; . ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody; . inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach. Wobec powyższego działania polegające na budowie ścieżek rowerowych, doprowadzeniu gazu sieciowego do miejscowości gminy, modernizacja dróg – nie będą sprzeczne z zakazami obowiązującymi dla Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Niemniej jednak wobec wartości przyrodniczych obiektu, wszelkie prace powinny być ograniczone do minimum. Realizacja inwestycji związana będzie z tymczasowym i krótkotrwałym negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Będzie ono występować jedynie w czasie prowadzonych prac remontowo-budowlanych. Aby zminimalizować potencjalny negatywny wpływ należy uwzględnić poniższe zalecenia: . stosowanie sprawnych technicznie pojazdów w celu zminimalizowania ryzyka zanieczyszczenia powierzchni ziemi, . minimalizacja zajętości terenu, . maksymalne ograniczenie wycinki drzew i krzewów, . wycinka drzew i krzewów poza okresem lęgowym ptaków, . stosowanie do obsiewania terenów przekształconych wyłącznie mieszanki roślin gatunków rodzimych,

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. zabezpieczenie drzew w przypadku prowadzenia prac budowlanych w bezpośrednim ich sąsiedztwie oraz w miarę możliwości prowadzenie prac ziemnych ręcznie w obrębie systemu korzeniowego, . prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów w obrębie inwestowanych/nowo zagospodarowanych obszarów, . wykorzystanie zabezpieczonej w czasie budowy wierzchniej warstwy gleby.

4.3 Transgraniczne oddziaływanie na środowisko

Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach PGN ma charakter lokalny i ewentualne, negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie miało niewielki zasięg. Odległość granicy gminy od granicy państwa z Ukrainą wynosi ok. 3 km. Ponadto wschodnią część gminy tworzy obszar leśny, o szerokości 3 km. Odległości tworzą bezpieczną barierę dla oddziaływań wobec zadań przewidzianych do realizacji w PGN. Realizacja PGN nie wskazuje zatem na możliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko.

4.4 Opis przewidywanych działań mających na celu ograniczenia negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją PGN

Zgodnie z art. 75 ust. 3 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, kompensacja przyrodnicza powinna być realizowana w sytuacji, gdy ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa. W odniesieniu do zidentyfikowanych oddziaływań na obecnym etapie planowania sytuacja taka nie ma miejsca. W związku z tym nie przewiduje się konieczności przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej. Przy realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole należy stosować wszystkie dostępne technologie i rozwiązania sprzyjające ochronie środowiska, takie jak: . racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody; . stosowanie energii ze źródeł odnawialnych i wybór rozwiązań proekologicznych, takich jak: budowa budynków pasywnych i energooszczędnych, wykorzystanie kolektorów słonecznych i pomp ciepła; . preferowanie i wspieranie transportu zbiorowego; . stosowanie rozwiązań technologicznych i organizacyjnych zmniejszających emisję hałasu oraz minimalizujących wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza, wód powierzchniowych, gruntowych i podziemnych, gleb i powierzchni ziemi;

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. ograniczenie do minimum wszelkich przejawów antropopresji na terenach chronionych i w ich sąsiedztwie. W ramach PGN nie planuje się zadań, które w znaczący sposób negatywnie oddziaływałyby na środowisko. Mając na uwadze powyższe rozdziały, w których oceniono wpływ planowanych inwestycji na środowisko, stwierdza się, że część zadań będzie miała pozytywny, a pozostała neutralny wpływ na środowisko. Tylko nieliczne elementy planowanych przedsięwzięć mogą w nieznacznym stopniu wpływać negatywnie na niektóre komponenty środowiska. Faza realizacji projektu tj. prowadzenie prac termomodernizacyjnych może wiązać się z niekorzystnymi uciążliwościami powstającymi w trakcie prowadzonego procesu budowlanego. Na etapie realizacji może wystąpić negatywne oddziaływanie na środowisko. Oddziaływanie to będzie mieć charakter odwracalny, chwilowy oraz będzie występować w relatywnie krótkim czasie (krótkoterminowo). Negatywne oddziaływanie na środowisko fazy realizacji inwestycji wymienionych w projekcie można ograniczyć poprzez wykonanie prawidłowego projektu, uwzględniającego potrzeby ochrony środowiska, zarówno na etapie budowy, jaki i w fazie eksploatacji. Proponowane środki zapobiegawcze dla zminimalizowania lub wykluczenia wpływu realizacji PGN: . prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy w czasie realizacji inwestycji; . stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych; . dostosowanie prac do harmonogramu robót; . stosownie wysokiej klasy rozwiązań technicznych; . ograniczanie i oszczędzanie podczas budowy surowców, takich jak: woda, piasek i energia; . maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu; . ograniczenie do minimum miejsca robót budowlanych i remontowych; . utworzenie szlaków komunikacyjnych dla pojazdów i maszyn budowlanych; . zabezpieczanie w miarę możliwości drzew, krzewów i zieleni niskiej w pobliżu robót; . stosowanie zasady kompensacji przyrodniczej, prowadzenie nowych nasadzeń w zamian za rośliny wycięte; . w miarę możliwości stosowanie rodzimego gruntu; . zabezpieczenie i późniejsze wykorzystanie żyznej wierzchniej warstwy humusowej; . zabezpieczenie placu budowy;

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. zastosowanie maszyn i pojazdów o niskiej emisji hałasu i spalin do otoczenia; . stosowanie odpowiedniej siatki zabezpieczającej i zwilżającej pylące powierzchnie w czasie działań związanych ze wzmożonym pyleniem.

Oddziaływanie na środowisko poszczególnych zdań ujętych w PGN będzie nakładać się w przypadku ich równoczesnej realizacji. Harmonogram realizacji zadań musi więc być tak skonstruowany, aby z jednej strony uwzględnić technologię robót, a z drugiej zaś ograniczyć kumulację uciążliwych oddziaływań. Podczas prac budowlanych zaleca się, aby wykonawca posiadał środki chemiczne powodujące neutralizację ewentualnych wycieków z maszyn budowlanych w sytuacji wystąpienia awarii urządzeń pracujących na terenie budowy, tak aby nie powodować emisji zanieczyszczeń do gruntu, a także by zorganizował plac budowy w sposób uniemożliwiający wystąpienie niekontrolowanych skażeń gleby. Miejsca gromadzenia materiałów do budowy, bazy sprzętu i zaplecza budowlane powinny zostać wyznaczone i przygotowane w sposób zabezpieczający wody płynące, ujęcia wód oraz grunt przed skażeniem. Sprzęt budowlany poruszający się po placu budowy i na drogach dojazdowych powinien mieć ustalone trasy przejazdu i organizację ruchu. W fazie budowy będą powstawać odpady socjalno-bytowe wytwarzane przez pracowników firmy wykonawczej. Zaleca się, aby wykonawca robót budowlanych przed rozpoczęciem robót wyznaczył miejsce składowania odpadów. Odpady powinny być segregowane, gromadzone w szczelnych oznakowanych pojemnikach i wywiezione na składowisko. Ścieki socjalno-bytowe wytwarzane przez pracowników firmy wykonawczej będą odprowadzane do istniejącej kanalizacji lub magazynowane w szczelnym zbiorniku bezodpływowym, a następnie wozem asenizacyjnym wywiezione na oczyszczalnię ścieków. Na etapie eksploatacji zrealizowane inwestycje zasadniczo powinny wpłynąć korzystnie na stan środowiska.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

5. Propozycja rozwiązań alternatywnych do zawartych w PGN

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole jest opracowaniem o konkretnie określonych, celach, projektach i zadaniach. Realizacja tych działań jest ściśle ukierunkowana na poprawę efektywności energetycznej gminy, a co za tym idzie poprawę stanu powietrza. Zadania inwestycyjne planowane w ramach PGN wpłyną w głównej mierze neutralnie bądź pozytywnie na środowisko, natomiast biorąc pod uwagę ludność jako element środowiska stwierdza się, że wszystkie projekty w dużym stopniu wpłyną pozytywnie na ludzi. Dlatego też określając konkretne działania PGN, w dużej mierze skupiano się na społeczeństwie, gdyż planowane inwestycje z góry kierowane są dla ludzi i nim mają służyć. Mając na uwadze powyższe trudno wskazywać rozwiązania alternatywne. PGN jest autorską koncepcją gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Białopole. Jest to koncepcja spójna i całościowa, której poszczególne elementy łączą się ściśle z innymi, pozwalając osiągnąć oczekiwany efekt. Poszukiwanie rozwiązań alternatywnych byłoby kwestionowaniem całej, kompleksowej wizji przebudowy, rozwoju i ożywienia miejscowości, zaprezentowanej w PGN i wymagałoby stworzenia zupełnie nowej koncepcji. Rozpatrywanie wariantów przyjętych założeń PGN miało miejsce w toku opracowywania dokumentu i obejmowało m.in. konsultacje w ramach zespołu projektowego z przedstawicielami różnych środowisk oraz ankietowania mieszkańców i przedsiębiorców gminy. Efektem tych prac było opracowanie ostatecznej, jednowariantowej wersji PGN. W związku z powyższym o rozwiązaniach alternatywnych nie można mówić w kontekście ogólnej koncepcji gospodarki niskoemisyjnej Gminy Białopole, jednakże na etapie wdrażania PGN może pojawić się potrzeba wariantowania. Alternatywą dla przyjętych rozwiązań, pojawiającą się w późniejszym etapie wdrażania projektu może być: . zmiana lokalizacji planowanych inwestycji; . wybór innych budynków, które mają zostać termomodernizowane; . zmiana kolejności działań wynikająca z nakładania się prac bądź też z zachwiania harmonogramu robót lub też inne czynniki, które w chwili obecnej ciężko kwalifikować; . wybór innych materiałów budowlanych, bardziej ekologicznych. Zadania przewidziane w PGN mają nieznaczny wpływ na analizowane elementy środowiska – część ma charakter neutralny, a spośród tych oddziałujących na środowisko, większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć ma pozytywny wpływ na środowisko. Oceniając wpływ na różne elementy środowiska należy zauważyć, że zmiany pozytywne będą istotne i zauważalne, podczas gdy prognozowane zmiany negatywne będą niewielkie.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

6. Metody analizy skutków realizacji postanowień PGN

Proces wdrażania PGN należy monitorować poprzez określenie jednostek odpowiedzialnych za wdrożenie poszczególnych celów operacyjnych, identyfikację częstości przeprowadzania monitoringu realizacji poszczególnych celów, określanie statusu i problemów związanych z realizacją zadania. Monitoring efektów realizacji założeń PGN powinien obejmować wskaźniki presji na środowisko i stanu środowiska, a także wskaźniki społeczno-ekonomiczne. Dlatego też niezmiernie istotna jest również analiza stanu środowiska w powiecie chełmskim: jakości powietrza atmosferycznego, wielkości emisji zanieczyszczeń ze źródeł grzewczych i komunikacyjnych do atmosfery, jakości wód płynących i podziemnych, jakości wody do picia, a także poziomu hałasu. Za monitoring jakości środowiska przyrodniczego w całym województwie lubelskim odpowiedzialny jest Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie (instytucja ta jest odpowiedzialna za monitoring regionalny). W ramach monitoringu środowiska prowadzony jest monitoring: jakości powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, hałasu i wibracji, pól elektromagnetycznych, gleb. Do instytucji, które wspomagają monitoring stanu środowiska przyrodniczego oraz mogą wyeliminować niekorzystne oddziaływania na obszarze objętym projektem PGN na terenie Gminy Białopole należą m.in.: Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Chełmie i Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Istotną rolę w kontroli realizacji postanowień projektowanego dokumentu ma Urząd Gminy, który może reagować na bieżąco na powstałe zagrożenia środowiskowe, dostosowując Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole do aktualnych potrzeb.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

7. Streszczenie

Prognoza oddziaływania na środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole została sporządzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, a mianowicie ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zakres opracowania niniejszego dokumentu został sporządzony zgodnie z wytycznymi zawartymi w ww. ustawie oraz uzgodnieniami dokonanymi z właściwymi organami (Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Lublinie i Lubelskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Lublinie). Celem wykonania Prognozy była analiza i ocena ewentualnych skutków środowiskowych związanych z wdrażaniem PGN oraz określenie jego wpływu na poszczególne komponenty środowiska, a także stwierdzenie, czy w należyty sposób został uwzględniony w ocenianym dokumencie interes środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz życie ludzi. Wyznaczone w projektowanym dokumencie cele i kierunki działań wpisują się w cele w zakresie ochrony środowiska, ustalone na poziomie międzynarodowym, krajowym i lokalnym. W Prognozie omówiono potencjalne zmiany stanu środowiska oraz skutki gospodarcze i społeczne w przypadku braku realizacji działań zawartych w PGN. Kolejny etap Prognozy poświęcono analizie przewidywanych oddziaływań na środowisko związanych z realizacją przyjętych celów. Omówiono wpływ wyznaczonych zarówno krótko, średnio i długoterminowych działań na następujące elementy środowiska: różnorodność biologiczną, ludność, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziem, klimat, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne oraz obszary chronione. Przeprowadzona analiza wykazała, że przewidywane w ramach projektu działania, oddziaływać będą pozytywnie, bądź neutralnie na analizowane aspekty. Tylko w pojedynczych przypadkach na etapie realizacji dostrzega się możliwość wystąpienia krótkoterminowych negatywnych skutków środowiskowych. Realizacja projektu w głównej mierze wpłynie pozytywnie na: . klimat i powietrze, ze względu na działania ograniczające emisję pyłów i zanieczyszczeń do atmosfery,

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

. mieszkańców ze względu na realizację szeregu działań przyczyniających się do poprawy jakości powietrza, . dobra materialne, ze względu na ich poprawę techniczną i wizerunkową, . zabytki, ze względu na spowolnienie procesu ich niszczenia przez ograniczenie zanieczyszczeń w powietrzu. Należy jednak pamiętać, że realizacja niektórych zadań PGN wiąże się z pracami remontowo-budowlanymi i ziemnymi, które mogą być uciążliwe dla środowiska naturalnego i ludzi. Negatywne oddziaływania, związane głównie z emisją gazów i pyłów do atmosfery oraz emisją hałasu, będą miały charakter krótkotrwały, chwilowy i nie wpłyną w znaczący sposób na pogorszenie się stanu środowiska. W pojedynczych przypadkach zmiany w środowisku będą trwałe, na przykład zanik powierzchni biologicznie czynnej w miejscu budowy elektrowni opartych na OZE lub ścieżek rowerowych. Oddziaływania te mogą być znacznie ograniczone, w zależności od poprawności wykonania projektu, trzymania się harmonogramu robót i przestrzegania podstawowych zasad dotyczących bezpieczeństwa i jakości robót budowlanych. Mając na uwadze potrzebę minimalizacji negatywnych oddziaływań niektórych przedsięwzięć i wynikających z nich projektów inwestycyjnych, przedstawiono najważniejsze propozycje zapobiegania, łagodzenia negatywnego wpływu na środowisko, który może być wywołany ich realizacją. Należą do nich głównie zadania przyczyniające się do ograniczenia skutków inwestycji na etapie jego realizacji. Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach PGN ma charakter lokalny i ewentualne, negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny. Na etapie Prognozy stwierdzono, że realizacja PGN nie wskazuje na możliwość negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium innych państw. W Prognozie przestawiono przewidywalną metodę analizy skutków realizacji projektu PGN, którą będzie monitoring wdrażania poszczególnych zadań. Będzie się on odbywał poprzez analizę wskaźników produktów, rezultatów i oddziaływania. Za zarządzanie oraz za nadzorowanie wdrażania poszczególnych zadań będzie bezpośrednio odpowiadał Urząd Gminy Białopole. Podsumowując można stwierdzić, iż Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole zarówno w kontekście oddziaływań bezpośrednich, jak i pośrednich – nie wpłynie negatywnie na środowisko.

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Wykaz tabel

Tabela 1 Wizja i Misja wyznaczone dla Gminy Białopole w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 13 Tabela 2 Cele i działania zawarte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole ...... 13 Tabela 3 Zadania proponowane do realizacji w Gminie Białopole w perspektywie do 2020 roku ...... 14 Tabela 4 Struktura gruntów użytkowanych na terenie Gminy Białopole w 2013 roku ...... 19 Tabela 5 Wyniki klasyfikacji według kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia ludzi w 2014 roku ...... 22 Tabela 6 Wyniki klasyfikacji według kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin w 2014 roku ...... 22 Tabela 7 Zasoby i wydobycie złóż kopalin na terenie Gminy Białopole w roku 2013 ...... 26

Wykaz rysunków

Rysunek 1 Lokalizacja Gminy Białopole na tle województwa lubelskiego i powiatu chełmskiego ...... 17 Rysunek 2 Liczba ludności w Gminie Białopole w latach 2006–2013 ...... 19 Rysunek 3 Struktura wiekowa mieszkańców Gminy Białopole w 2013 roku ...... 20 Rysunek 4 Lokalizacja JCWPd i GZWP w obrębie Gminy Białopole według podziału na 161 części ...... 24 Rysunek 5 Obszary zagrożenia powodziowego w okolicy Gminy Białopole ...... 26 Rysunek 6 Wybrane formy ochrony przyrody w obrębie Gminy Białopole ...... 28

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

Bibliografia

1. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2014. 2. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 roku ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. U. UE L z 22.12.2000), tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna. 3. Geoserwis Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, geoserwis.gdos.gov.pl. 4. Górny M., Jędrzejewski W., Korytarze ekologiczne Polsce, Instytut Biologii Ssaków PAN, Białowieża 2011. 5. Hydroportal Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, kzgw.gov.pl. 6. Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)? Poradnik, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Kraków 2012. 7. Kondracki J.: Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 2002. 8. Ocena jakości powietrza w województwie lubelskim w roku 2013, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie, 2014 9. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Białopole, Kielce 2015. 10. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P. z 2011 r. Nr 49 poz. 549). 11. Polityka Klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2003. 12. Portal informacyjny Głównego Urzędu Statystycznego: Bank Danych Lokalnych, stat.gov.pl. 13. Portal internetowy Informacja Gospodarcza Lubelszczyzny, w-lubelskie.pl. 14. Portal internetowy Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, administracja.mac.gov.pl. 15. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Białopole, Białopole 2004. 16. Program wodno-środowiskowy kraju – załącznik 1, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa 2010. 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu (Dz. U. z 2014 r. poz. 112). 18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1800).

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 143 poz. 896). 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1031). 21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192 poz. 1883). 22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1348). 23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2014 r. poz. 1409). 24. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1408). 25. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 817). 26. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397). 27. Strategia Rozwoju Gminy Białopole na lata 2008–2015, Białopole 2008. 28. Strona internetowa Instytutu na rzecz Ekorozwoju, obszary.natura2000.org.pl. 29. Strona internetowa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, kzgw.gov.pl. 30. Strona internetowa Nadleśnictwa Chełm, chelm.lublin.lasy.gov.pl. 31. Strona internetowa Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, stan na 31 marca 2015 r., nid.pl. 32. Strona internetowa Państwowej Służby Hydrogeologicznej, psh.gov.pl. 33. Strona internetowa Urzędu Gminy Białopole, bialopole.eurzad.eu. 34. Strona internetowa Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, parki.lubelskie.pl. 35. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Białopole (2004). 36. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1789 z późn. zm.). 37. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.). 38. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 z późn. zm.).

Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Białopole

39. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627 z późn. zm.). 40. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469). 41. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.). 42. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199 z późn. zm.). 43. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm.). 44. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.). 45. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518 z późn. zm.).