WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU DELEGATURA W LESZNIE

INFORMACJA O STANIE ŚRODOWISKA I DZIAŁALNO ŚCI KONTROLNEJ WIELKOPOLSKIEGO WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POWIECIE KO ŚCIA ŃSKIM W ROKU 2012

Opracowanie: Zatwierdził:

Wydział Monitoringu Środowiska pod kierunkiem Marii Pułyk Dział Inspekcji pod kierunkiem Danuty Binkowskiej

Leszno, czerwiec 2013

2 SPIS TRE ŚCI

1. WPROWADZENIE...... 4 2. WYBRANE CECHY POWIATU ...... 5 3. STAN ŚRODOWISKA...... 7 3.1. Monitoring jako ści powietrza...... 7 3.2. Monitoring jako ści wód...... 8 3.2.1. Monitoring jako ści wód powierzchniowych...... 8 3.2.2. Monitoring jako ści wód podziemnych...... 11 3.3. Monitoring jako ści gleby i ziemi...... 12 3.4. Monitoring hałasu...... 12 3.5. Monitoring pól elektromagnetycznych ...... 14 3.6. Monitoring gospodarki odpadami ...... 15 3.7. Podsumowanie...... 18 4. DZIAŁALNO ŚĆ KONTROLNA...... 20 5. POWA ŻNE AWARIE ...... 21

3 1. WPROWADZENIE

Opracowanie ma na celu przedstawienie stanu środowiska oraz wyników działalno ści kontrolnej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska na terenie powiatu ko ścia ńskiego w roku 2012. Do jego przygotowania wykorzystano badania własne WIO Ś w Poznaniu, wyniki bada ń b ędące w posiadaniu WIO Ś oraz ustalenia z kontroli u żytkowników środowiska, prowadzonych przez inspektorów WIO Ś. Ostateczna ocena stanu środowiska w 2012 roku jest w trakcie opracowywania i po weryfikacji przez GIO Ś zostanie opublikowana w IV kwartale 2013 roku w formie „Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012”. Bie żą ce informacje dotycz ące stanu środowiska na terenie całego województwa wielkopolskiego znale źć mo żna na stronie internetowej www.poznan.wios.gov.pl. Zadania w zakresie ochrony przyrody, w tym ustanawianie form ochrony przyrody oraz sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem okre ślonych ustaw ą zakazów w stosunku do tych form, realizuje Regionalny Konserwator Przyrody.

4 2. WYBRANE CECHY POWIATU

Powiat ko ścia ński poło żony jest w południowej cz ęś ci województwa wielkopolskiego, obejmuje obszar o powierzchni 722 km2, a zamieszkuje go 78 895 osób (stan na dzie ń 31 grudnia 2011 r., dane wg GUS). Według podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego ten poło żony jest: – w makroregionie Pojezierze Leszczy ńskie: mezoregiony Równina Ko ścia ńska, Pojezierze Sławskie, Pojezierze Krzywi ńskie oraz – w makroregionie Pradolina Warcia ńsko- Odrza ńska: mezoregion Dolina Środkowej Obry. Gospodarka powiatu ma charakter rolniczo-przemysłowy, u żytki rolne zajmuj ą około 75, 2% jego powierzchni. Administracyjnie powiat podzielony jest na: ▪ trzy gminy miejsko-wiejskie: Czempi ń, Krzywi ń, Śmigiel, ▪ jedn ą gmin ę miejsk ą: Ko ścian, ▪ jedn ą gmin ę wiejsk ą: Ko ścian, Powiat jest zwodoci ągowany w 93, 9%, a skanalizowany w 59, 5% (stan na dzie ń 31 grudnia 2011 r., dane wg GUS). W ewidencji WIO Ś w Poznaniu znajduje si ę 21 mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków eksploatowanych na terenie powiatu ko ścia ńskiego. Dane o ilo ści ścieków pochodz ą z Wykazów zawieraj ących zbiorcze zestawienia informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysoko ści nale żnych opłat .

Obszar Ilo ść ścieków Lp. Zakład/Miejscowo ść obsługiwany w 2012 r. [m 3] Miasto Miejski Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w 1. Miasto Ko ścian 1472865 Ko ścian Ko ścianie/Kiełczewo 2. Ko ścian Gmina Ko ścian /Nowy D ębiec Nowy D ębiec 49873 3. Ko ścian Gmina Ko ścian / Racot 138479 4. Ko ścian Gmina Ko ścian /Oborzyska Stare 89900 Spółdzielnia Nabywców i Najemców w Czempiniu 5. Ko ścian 7937 /Turew 6. Czempi ń MAXFRUT Sp. z o.o./Jarogniewice Jarogniewice 55394 Dom Pomocy Społecznej w 7. Czempi ń Jarogniewice 3487 Jarogniewicach/Jarogniewice Spółdzielnia Nabywców i Najemców w 8. Czempi ń Jarogniewice 2422 Czempiniu/Jarogniewice Zakład Gospodarki Komunalnej w Czempiniu 9. Czempi ń Czempi ń 293206 /Czempi ń Zakład Gospodarki Komunalnej w Czempiniu 10. Czempi ń Borowo 20716 /Borowo Zakład Gospodarki Komunalnej w Czempiniu 11. Czempi ń Goł ębin Stary 23407 /Goł ębin Stary Zakład Gospodarki Komunalnej w Czempiniu 12. Czempi ń Piotrowo 12289 /Piotrowo 13. Krzywi ń Agro- Handel Sp. z o.o./ Mo ściszki Mo ściszki 75454 Vekkelsessenteret Associaton w Gliwicach/ Zbór 14. Krzywi ń Ko ścioła Zielono świ ątkowego ARKA w Żelazno 126* Gliwicach/ Żelazno Zakład Usług Wodnych we Wschowie 15. Krzywi ń Jerka 77356 Sp. z o.o. we Wschowie/Jerka Zakład Usług Wodnych we Wschowie 16. Krzywi ń Mo ściszki 4885 Sp. z o.o. we Wschowie/Mo ściszki Zakład Usług Wodnych we Wschowie 17. Krzywi ń Lubi ń 3325 Sp. z o.o. we Wschowie/Lubi ń

5 Obszar Ilo ść ścieków Lp. Gmina Zakład/Miejscowo ść obsługiwany w 2012 r. [m 3] Zakład Usług Wodnych we Wschowie 18. Krzywi ń Lubi ń 4547 Sp. z o.o. we Wschowie/Lubi ń Wojewódzki Szpital Neuropsychiatryczny w 19. Śmigiel Wonie ść 3731 Ko ścianie/Wonie ść Samorz ądowe Gimnazjum i Szkoła Podstawowa w 20. Śmigiel Bronikowo 447 Bronikowie/Bronikowo Zakład Wodoci ągowo-Kanalizacyjny w Śmiglu Sp. z 21. Śmigiel Gmina Śmigiel 557880 o.o./Koszanowo * wg pozwolenia wodnoprawnego, zgodnie z pozwoleniem ścieki wprowadzane s ą do środowiska w okresie od maja do wrze śnia

Powiat ko ścia ński wchodzi w skład Regionu IV gospodarki odpadami komunalnymi w województwie wielkopolskim. Regiony zostały wydzielone w „Planie gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017” uchwalonym przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego w dniu 27 sierpnia 2012 r. Wielkopolsk ę podzielono na 10 regionów, w ka żdym z nich wyznaczono te ż regionalne i zast ępcze instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych Region gospodarki odpadami komunalnymi to okre ślony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar zamieszkiwany, co najmniej przez 150 000 mieszka ńców. Regionem gospodarki odpadami komunalnymi mo że by ć te ż gmina licz ąca powy żej 500 000 mieszka ńców. Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczaj ącej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego, przez co najmniej 120 000 mieszka ńców, spełniaj ący wymagania najlepszej dost ępnej techniki lub technologii. W Regionie IV regionaln ą instalacj ą jest mechaniczno-biologiczna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych w Piotrowie Pierwszym, gmina Czempi ń. Instalacjami przewidzianymi do zast ępczej obsługi Regionu IV s ą: kompostownie w Sierosławiu (Tarnowo Podgórne), w Rumianku (Tarnowo Podgórne), w Cielczy (gmina Jarocin); instalacja do produkcji paliw alternatywnych w Opalenicy (gmina Opalenica); składowiska odpadów w Powodowie (gmina Wolsztyn), w Go ździnie (gmina Rakoniewice), w Dopiewie (gmina Dopiewo), w Srocku (gmina St ęszew). Na terenie powiatu ko ścia ńskiego jest jedno czynne składowisko odpadów, jedna sortownia oraz dwie kompostownie odpadów. Gminy powiatu ko ścia ńskiego nale żą do nast ępuj ących zwi ązków mi ędzygminnych realizuj ących zadania z zakresu ochrony środowiska: Nazwa zwi ązku Gminy nale żą ce do zwi ązku Zadania mi ędzygminnego Brodnica, Czempi ń, Dolsk, Dopiewo, Granowo, Wdro żenie nowych Zwi ązek Mi ędzygminny Grodzisk Wlkp., Kamieniec, Ka źmierz, Komorniki, regulacji ustawy Centrum Ko ścian, miasto Ko ścian, miasto Lubo ń, Mosina, o utrzymaniu Zagospodarowania miasto Puszczykowo, Opalenica, Rakoniewice, czysto ści i porz ądku Odpadów „SELEKT” Rokietnica, St ęszew, Tarnowo Podgórne, Wielichowo, w gminach Zb ąszy ń, Przem ęt, Siedlec, Wolsztyn.

6 3. STAN ŚRODOWISKA 3.1. MONITORING JAKO ŚCI POWIETRZA

W roku 2012 jako ść powietrza na terenie powiatu ko ścia ńskiego monitorowano w jednym punkcie w miejscowo ści Bieczyny metod ą pasywn ą – metod ą wska źnikow ą, polegaj ącą na miesi ęcznej ekspozycji specjalnie przygotowanych próbników, zawieszonych na wysoko ści około 2 metrów i oznaczaniu zanieczyszcze ń raz na miesi ąc. Metod ą t ą prowadzono badania st ęż eń dwutlenku siarki i tlenków azotu. Od roku 2013 badania prowadzone s ą w miejscowo ści . Z bada ń przeprowadzonych w roku 2012 wynika, że średnia dla roku warto ść dwutlenku siarki wyniosła 3,2 µg/m³, a dwutlenku azotu – 14,3 µg/m³. Ocen ę jako ści powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2012, wykonano zgodnie podziałem województwa na strefy, gdzie stref ę stanowi: • aglomeracja miasta Pozna ń, • miasto Kalisz, • strefa wielkopolska (w której zlokalizowany jest powiat ko ścia ński). Celem rocznych ocen jako ści powietrza jest: • okre ślenie jako ści powietrza w strefach; • wskazanie ewentualnych przekrocze ń standardów jako ści powietrza, poziomów docelowych i poziomów celów długoterminowych; • wskazanie prawdopodobnych przyczyn ponadnormatywnych st ęż eń zanieczyszcze ń. Oceny jako ści powietrza w strefach dokonuje si ę z uwzgl ędnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi oraz ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin. Wynikiem oceny, zarówno pod k ątem kryteriów dla ochrony zdrowia jak i kryteriów dla ochrony ro ślin, dla wszystkich substancji podlegaj ących ocenie, powinno by ć zaliczenie strefy do jednej z poni ższych klas: • do klasy A – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy nie przekraczaj ą odpowiednio poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych; • do klasy B – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczaj ą poziomów dopuszczalnych powi ększonych o margines tolerancji; • do klasy C – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne powi ększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest okre ślony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe. Ocena pod k ątem ochrony zdrowia Do oceny jako ści powietrza w powiecie ko ścia ńskim pod k ątem ochrony zdrowia wykorzystano pomiary wykonywane na terenie powiatu, klasyfikacj ę na zasadzie analogii – pomiary substancji wykonane na innych stanowiskach pomiarowych w strefie wielkopolskiej oraz wyniki modelowania matematycznego. Warto ści otrzymane w roku 2012 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu celu długoterminowego pozwoliły na zakwalifikowanie powiatu, będącego składow ą strefy wielkopolskiej, do poni ższych klas: • do klasy A – dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku w ęgla, benzenu, pyłu PM2,5 oraz metali oznaczanych w pyle PM10, • do klasy C – ze wzgl ędu na wynik oceny ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu oznaczanego w pyle PM10. W przypadku pyłu PM10 podkre śli ć nale ży, że odnotowywane s ą tylko przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24-godzin. Na żadnym stanowisku nie odnotowano przekrocze ń st ęż enia średniego dla roku.

7 Stwierdzono równie ż przekroczenie warto ści normatywnej ozonu (120 µg/m 3) wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osi ągni ęcia poziomu celu długoterminowego okre ślono na rok 2020.

Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji Nazwa strefy / pył pył powiatu NO SO CO C H BaP As Cd Ni Pb O 2 2 6 6 PM2,5 PM10 3 wielkopolska / powiat A A A A A C C A A A A C ko ścia ński

Ocena pod k ątem ochrony ro ślin Do oceny jako ści powietrza w powiecie ko ścia ńskim pod k ątem ochrony ro ślin wykorzystano pomiary wykonywane na terenie powiatu, klasyfikacj ę na zasadzie analogii – pomiary substancji wykonane na innych stanowiskach pomiarowych w strefie wielkopolskiej oraz wyniki modelowania matematycznego. Warto ści otrzymane w roku 2012 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu celu długoterminowego pozwoliły na zaklasyfikowanie powiatu, będącego składow ą strefy wielkopolskiej do poni ższych klas: • do klasy A – dla dwutlenku siarki, tlenków azotu, • do klasy C – ze wzgl ędu na wynik oceny ozonu. Stwierdzono równie ż przekroczenie warto ści normatywnej ozonu (6000 µg/m 3×h) wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osi ągni ęcia poziomu celu długoterminowego okre ślono na rok 2020.

Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony ro ślin

Nazwa strefy / Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszcze ń dla obszaru całej strefy powiatu SO 2 NO x O3 wielkopolska / powiat A A C ko ścia ński

3.2. MONITORING JAKO ŚCI WÓD

3.2.1. MONITORING JAKO ŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Badania stanu wód w 2012 roku wykonywano w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, w oparciu o „Aneks nr 2 do Programu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2010–2012”. Przedmiotem bada ń monitoringowych jako ści wód powierzchniowych s ą jednolite cz ęś ci wód powierzchniowych (JCW). Poj ęcie to, wprowadzone przez Ramow ą Dyrektywę Wodn ą, oznacza oddzielny i znacz ący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumie ń, rzeka lub kanał, cz ęść strumienia, rzeki lub kanału, wody przej ściowe lub pas wód przybrze żnych . Zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej do roku 2015 nale ży osi ągn ąć dobry stan wszystkich wód.

8 Program monitoringu wód na terenie województwa realizowany jest w ramach: – monitoringu diagnostycznego (MD)z cz ęstotliwo ści ą raz na 6 lat – pełny zakres bada ń, – monitoringu operacyjnego (MO) z cz ęstotliwo ści ą raz na 3 lata lub corocznie (wył ącznie w zakresie substancji szkodliwych dla środowiska wodnego, dla których odnotowano przekroczenia norm w latach wcze śniejszych) – ograniczony zakres bada ń, – monitoringu obszarów chronionych (MOC) z cz ęstotliwo ści ą raz na 3 lata lub corocznie (wyłącznie dla wód przeznaczonych do spo życia) – ograniczony zakres bada ń. Na terenie powiatu ko ścia ńskiego wyznaczono jednolite cz ęś ci wód płyn ących: − Mogilnica od Rowu K ąkolewskiego do uj ścia, − Kanał Mosi ński od Kani do Kanału Przysieka Stara, − Kanał Mosi ński od Kanału Przysieka Stara do Żydowskiego Rowu, − Kanał Przysieka Stara, − Olszynka, − Kanał Wonie ść , − Racocki Rów, − Dopływ spod Bie żyna (Struga Łagowska), − Samica (Leszczy ńska), − Kanał Przem ęcki, − Wencerka, − Obrza ński Kanał Południowy, − Obrza ński Kanał Środkowy, oraz jednolite cz ęś ci wód stoj ących: − Jezioro Wonie ść , − Jezioro Jezierzyckie, − Jezioro Zb ęchy, − Jezioro Móreckie (Mórka), − Jezioro Cichowo. Wyznaczone JCW płyn ące reprezentuj ą nast ępuj ące typy abiotyczne: • 0 – typ nieokre ślony – kanały i zbiorniki zaporowe, • 16 – potok nizinny lessowy lub gliniasty, • 17 – potok nizinny piaszczysty, • 19 – rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta • 23 – potok lub strumie ń na obszarze b ędącym pod wpływem procesów torfotwórczych • 25 – ciek ł ącz ący jeziora. JCW stoj ące zaliczono do typów abiotycznych obejmuj ących: • 3a – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, stratyfikowane, o du żym wpływie zlewni na jako ść wód, • 3b – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, niestratyfikowane, o du żym wpływie zlewni na jako ść wód.

Program monitoringu wód powierzchniowych na terenie powiatu ko ścia ńskiego w roku 2012 obejmował JCW: • Kanał Mosi ński od Kani do Kanału Przysieka Stara – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu ko ścia ńskiego, w rejonie miejscowo ści Nacław (34,8 km biegu rzeki), badania wykonywane w ramach monitoringu operacyjnego w zakresie substancji szkodliwych dla środowiska wodnego, dla których odnotowano przekroczenia norm w latach wcze śniejszych, • Kanał Wonie ść – punkt zlokalizowany na obszarze powiatu ko ścia ńskiego, w rejonie miejscowo ści Niel ęgowo (1,2 km biegu rzeki), badania wykonywane w ramach monitoringu

9 operacyjnego w zakresie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, dla których odnotowano przekroczenia norm w latach wcześniejszych, Ocena stanu wód powierzchniowych Na ocen ę stanu wód składa si ę ocena stanu lub potencjału ekologicznego oraz ocena stanu chemicznego. Stan wód okre ślany jest jako: • dobry – je śli stan/potencjał ekologiczny klasyfikowany jest jako bardzo dobry (stan), maksymalny (potencjał) lub dobry, a jednocze śnie stan chemiczny jest dobry; • zły – w pozostałych przypadkach. Stan ekologiczny – okre ślany jest dla naturalnych jednolitych cz ęś ci wód, potencjał ekologiczny − okre ślany jest dla sztucznych lub silnie zmienionych jednolitych cz ęś ci wód. Stan/potencjał ekologiczny klasyfikowany jest jako: ° bardzo dobry (stan) lub maksymalny (potencjał), ° dobry, ° umiarkowany, ° słaby, ° zły. Na ocen ę stanu/potencjału ekologicznego składa si ę: • klasyfikacja elementów biologicznych, prowadzona w zakresie klas I–V, • klasyfikacja elementów fizykochemicznych: – dla rzek w zakresie: klasa I, klasa II lub stan/potencjał poni żej dobrego, – dla jezior w zakresie: stan/potencjał dobry lub poni żej dobrego, – ocena wska źników jako ści wód z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne) w zakresie: klasy I, II lub stanu/potencjału poni żej dobrego (dla rzek i jezior), • klasyfikacja elementów hydromorfologicznych, prowadzona w zakresie klas I lub II. Je śli JCW obj ęta jest monitoringiem obszarów chronionych nale ży sprawdzi ć spełnienie wymaga ń postawionych dla obszarów chronionych i zweryfikowa ć ocen ę stanu/potencjału ekologicznego. Niespełnienie wymaga ń dla obszarów chronionych obni ża ocen ę z bardzo dobrego stanu ekologicznego, maksymalnego potencjału ekologicznego lub dobrego stanu/potencjału ekologicznego do umiarkowanego stanu/potencjału, a tym samym do złego stanu wód. Ocena stanu chemicznego wykonywana jest na podstawie analizy wyników bada ń wska źników chemicznych z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Stan chemiczny klasyfikuje si ę jako dobry lub poni żej dobrego.

Szczegółowe oceny stanu wód powierzchniowych s ą zamieszczone na stronie internetowej WIO Ś www.poznan.wios.gov.pl . Poni żej przestawiono ocen ę stanu wód płyn ących na terenie powiatu ko ścia ńskiego za rok 2012.

Kanał Mosi ński od Nazwa ocenianej JCW Kani do Kanału Kanał Wonie ść Przysieka Stara Kanał Mosi ński - Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Kanał Wonie ść - Niel ęgowo Nacław Typ abiotyczny 0 25 Silnie zmieniona lub sztuczna jcw TAK TAK Program monitoringu MO MO STAN CHEMICZNY PSD PSD STAN WÓD ZŁY ZŁY

10 PSD – poni żej stanu dobrego W obydwu badanych JCW na ocen ę stanu chemicznego wpływ miało przekroczenie warto ści granicznej dla badanej sumy dwóch substancji z grupy wielopier ścieniowych węglowodorów aromatycznych: benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu.

3.2.2. MONITORING JAKO ŚCI WÓD PODZIEMNYCH Zasoby wód podziemnych w powiecie ko ścia ńskim s ą zgromadzone w obr ębie jednego z najzasobniejszych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych – nr 150 Pradolina Warszawa-Berlin; w rejonie Ko ściana jest to obszar najwy ższej ochrony (ONO).

Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) na terenie powiatu ko ścia ńskiego Szacunkowe Średnia Wiek Typ zasoby GZWP Nazwa zbiornika gł ęboko ść utworów zbiornika dyspozycyjne m tys. m3/d

150 Pradolina Warszawa-Berlin Qp porowy 25-30 456 Obja śnienia: Qp – utwory czwartorz ędu w pradolinach

Obecnie przedmiotem bada ń monitoringowych jako ści wód podziemnych s ą jednolite cz ęś ci wód podziemnych (JCWPd). Poj ęcie to zostało wprowadzone przez Ramow ą Dyrektyw ę Wodn ą. Oznacza ono okre ślon ą obj ęto ść wód podziemnych w obr ębie warstwy wodono śnej lub zespołu warstw wodono śnych Na terenie województwa wielkopolskiego wyznaczono 18 jednolitych cz ęś ci wód podziemnych, w tym na obszarze powiatu ko ścia ńskiego 2 JCWPd: • jednolita cz ęść wód podziemnych nr 71 (kod PL_GB_63_10_71) - niezagro żona nieosi ągni ęciem dobrego stanu, • jednolita cz ęść wód podziemnych nr nr 73 (kod PL_GB_6500_073) - zagro żona nieosi ągni ęciem dobrego stanu. W roku 2012 badania jako ści wód podziemnych w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska na terenie powiatu ko ścia ńskiego prowadzone były przez: • Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, który prowadzi monitoring na obszarach szczególnie nara żonych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych w zakresie umo żliwiaj ącym ocen ę wpływu zwi ązków azotu pochodz ących z gospodarki rolnej na jako ść wód podziemnych.

Wyniki monitoringu operacyjnego wód podziemnych, pod k ątem podatno ści wód na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych Na obszarze powiatu zlokalizowane są obszary szczególnie nara żone na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych – obszar zlewni rzeki Olszynka i obszar zlewni Rowu Racockiego. Obszary te w 2012 roku zostały wł ączone do jednego OSN w zlewni Olszynki , Racockiego Rowu i Żydowskiego Rowu nr NVZ6000PO9S . Do bada ń wód podziemnych została wytypowana studnia w miejscowo ści Borowo, ujmuj ąca wody gruntowe, czwartorz ędowe, podatne na zanieczyszczenia antropogeniczne. Ze wzgl ędu na to, że strop warstwy wodono śnej wyst ępuje na gł ęboko ści wi ększej ni ż 15 m pobór wód prowadzono 2 razy w roku.

11 Ocena jako ści wód podziemnych na obszarach szczególnie nara żonych na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego na terenie powiatu ko ścia ńskiego w roku 2012 /według WIO Ś/ Średnie Gł ęboko ść st ęż enie Użytkowanie Obszar OSN Uj ęcie stropu Wynik bada ń azotanów terenu /m ppt/ /mg NO 3/l/ wody niewra żliwe na Zabudowa zlewni rzek zanieczyszczenie azotanami wiejska, Olszynki i Rowu Borowo 23,2 <0,443 pochodzenia rolniczego grunty orne. Racockiego (poni żej 40 mg NO 3/l)

Ze wzgl ędu na wyniki bada ń wód podziemnych na uj ęciu w Borowie, które w okresie 2004– 2012 nie wykazały zagro żenia zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego, uj ęcie to od roku 2013 nie będzie monitorowane przez WIO Ś.

3.3. MONITORING JAKO ŚCI GLEBY I ZIEMI

Monitoring jako ści gleby i ziemi stanowi podsystem Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Celem bada ń jest obserwacja zmian szerokiego zakresu cech gleb u żytkowanych rolniczo, a szczególnie wła ściwo ści chemicznych, zachodz ących w okre ślonych przedziałach czasu pod wpływem rolniczej i pozarolniczej działalno ści człowieka. Monitorowanie chemizmu gleb ornych prowadzone jest w systemie monitoringu krajowego przez Instytut Uprawy Nawo żenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach. Badania te wykonywane są cyklicznie, w okresach pi ęcioletnich. Ostatnie badania gleb były prowadzone w roku 2010.

W ramach krajowej sieci, na któr ą składało si ę 216 punktów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na glebach u żytkowanych rolniczo na terenie kraju, w Wielkopolsce pobrano do bada ń próbki gleb w 17 punktach pomiarowych. Na terenie powiatu ko ścia ńskiego nie wyznaczono punktów pomiarowych.

3.4. MONITORING HAŁASU

Prawidłowe kształtowanie klimatu akustycznego środowiska wymaga konsekwentnego uwzgl ędniania zagadnie ń akustycznych w polityce przestrzennej, w szczególno ści na etapie uchwalania planów zagospodarowania przestrzennego. Szczególne znaczenie ma jednoznaczno ść zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, umo żliwiaj ąca przypisanie poszczególnym wyró żnionym w planie kategoriom terenów dopuszczalnej warto ści poziomu hałasu w środowisku. Spełnienie tego wymagania jest niezb ędne dla prawidłowego ustalenia szczegółowego zagospodarowania terenu, zwłaszcza poło żenia nieprzekraczalnej linii zabudowy w stosunku do źródeł hałasu lub mo żliwo ści prowadzenia ró żnego rodzaju działalno ści oraz realizacji zabudowy o ró żnych funkcjach. Ze wzgl ędu na powszechno ść wyst ępowania, znaczny zasi ęg oddziaływania oraz liczb ę narażonej ludno ści, podstawowym źródłem uci ąż liwo ści akustycznych dla środowiska s ą hałasy komunikacyjne. Przez teren powiatu ko ścia ńskiego przebiegaj ą drogi: ekspresowa nr S5 Grudzi ądz – Wrocław, krajowa nr 5 Świecie – Lubawka oraz drogi wojewódzkie: nr 308 Nowy Tomy śl – Kunowo, nr 310 Głuchowo – Śrem, nr 311 Kawczyn – Czempi ń, nr 312 Rakoniewice – Czacz, nr 432 Leszno – Wrze śnia. Główny szlak kolejowy powiatu stanowi linia nr 271 Wrocław Główny – Pozna ń Główny.

12 W przypadku hałasów pochodz ących od dróg i linii kolejowych dopuszczalny poziom hałasu dla wska źników długookresowych i krótkookresowych, w zale żno ści od przeznaczenia terenu, wynosi: w porze dziennej od 50 do 68 dB, w porze nocnej od 45 do 60 dB. Spełnienie wymogów rozporz ądzenia nie gwarantuje stworzenia mieszka ńcom warunków, w których nie wyst ępuje uci ąż liwe oddziaływanie hałasu. Przyj ęte standardy podyktowane s ą realnymi mo żliwo ściami ograniczania hałasów komunikacyjnych. Je żeli hałas powstaje w zwi ązku z eksploatacj ą drogi, nie przewiduje si ę wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku, natomiast zarz ądzaj ący drog ą zobowi ązany jest do podj ęcia działa ń ograniczaj ących stwierdzone uci ąż liwo ści akustyczne. Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma zatem mo żliwo ści dyscyplinowania zarz ądzaj ących drogami poprzez ukaranie administracyjn ą kar ą pieni ęż ną. Dlatego tak istotne jest uwzgl ędnienie problemu nara żenia na hałas w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego poprzez ustalenia dotycz ące nieprzekraczalnej linii zabudowy oraz korzystne z akustycznego punktu widzenia zagospodarowanie terenu w bezpo średnim s ąsiedztwie źródła hałasu. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu w roku 2012 nie prowadził na terenie powiatu ko ścia ńskiego pomiarów poziomów hałasu komunikacyjnego. Zarz ądców dróg, po których przeje żdża ponad 3 mln pojazdów rocznie, obejmuje obowi ązek wykonania mapy akustycznej – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wykonała map ę akustyczn ą dla obszarów poło żonych w otoczeniu dróg krajowych nr 5 i nr S5, obejmuj ącą ł ącznie 12 odcinków dróg na terenie powiatu ko ścia ńskiego. Kwalifikacj ę odcinków dróg do wykonania mapy akustycznej przeprowadzono na podstawie wyników generalnego pomiaru ruchu w roku 2010. Analiz ą obj ęto pas terenu po obu stronach drogi o szeroko ściach po 800 m ka żdy. Na terenach otaczaj ących analizowane odcinki dróg krajowych wyst ępuje lu źna zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Źródłem hałasu były pojazdy poruszaj ące si ę wzdłu ż dróg krajowych nr 5 i nr S5. Dopuszczalne warto ści poziomu równowa żnego hałasu (60 dB w porze dziennej i 50 dB w porze nocnej) dla obu dróg były przekroczone. Poni żej zestawiono odcinki dróg krajowych, dla których podane w przepisach graniczne parametry ruchu zostały przekroczone. Wykaz odcinków dróg krajowych, dla których sporz ądzono mapy akustyczne Lp. Nr drogi Kilometra ż odcinka Długo ść odcinka Nazwa odcinka krajowej pocz ątku ko ńca [km] 1 5 216 +845 219+725 2,9 Będlewo - Głuchowo 2 5 219+725 224+921 5,2 Głuchowo - Kawczyn 3 5 224+921 225+848 0,9 Głuchowo - Kawczyn 4 5 225+848 230+545 4,7 Kawczyn - Ko ścian 5 5 230+545 230+924 0,4 Ko ścian - Śmigiel 6 5 230+924 231+713 0,8 Ko ścian - Śmigiel 7 5 231+713 233+174 1,5 Ko ścian - Śmigiel 8 5 233+174 234+113 0,9 Ko ścian - Śmigiel 9 5 234+113 237+946 3,8 Ko ścian - Śmigiel 10 5 237+946 241+002 3,1 Ko ścian - Śmigiel 11 5 248+784 250+619 1,8 Śmigiel - Leszno 12 S5 241+002 248+784 7,8 Śmigiel /obwodnica/ Przebieg odcinków drogi obj ętych map ą akustyczn ą przedstawiono poni żej.

13

Wykonane w roku 2010 badania potwierdzaj ą trwaj ącą degradacj ę klimatu akustycznego w otoczeniu dróg.

3.5. MONITORING PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Rok 2012 był drugim rokiem drugiego cyklu bada ń poziomu pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku, obejmuj ącego lata 2011–2013. Badania, prowadzone w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, realizowane s ą w sposób okre ślony w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). Monitoring pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarów nat ęż enia składowej elektrycznej pola w 135 (po 45 na rok) punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na obszarze województwa. Punkty wybiera si ę w miejscach dost ępnych dla ludno ści usytuowanych w: − centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tysi ęcy, − pozostałych miastach, − terenach wiejskich. Dla ka żdej z powy ższych grup terenów wybiera si ę po 15 punktów, dla ka żdego roku kalendarzowego. Pomiary wykonuje si ę w odległo ści nie mniejszej ni ż 100 metrów od źródeł emituj ących pola elektromagnetyczne. Na terenie powiatu ko ścia ńskiego w roku 2012 pomiary poziomów PEM prowadzono w jednym punkcie – w miejscowo ści Machcin 4 (gmina Śmigiel), wytypowanym do bada ń w kategorii tereny wiejskie.

14 Zmierzony poziom składowej elektrycznej pola wyniósł 0,07 V/m, zatem nie wyst ępowało przekroczenie poziomu dopuszczalnego wynosz ącego 7 V/m dla zakresu cz ęstotliwo ści od 3 MHz do 300 GHz. W tym samym punkcie badania przeprowadzono w roku 2009 – w poprzednim, zako ńczonym cyklu trzyletnim – wtedy równie ż nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego PEM. W roku 2012, podobnie jak w latach ubiegłych, w trakcie bada ń na obszarze całej Wielkopolski w żadnym z punktów pomiarowych nie stwierdzono przekrocze ń poziomów PEM. Mimo post ępuj ącego wzrostu liczby źródeł pól elektromagnetycznych nie obserwuje si ę znacz ącego wzrostu nat ęż enia poziomów pól w środowisku.

3.6. MONITORING GOSPODARKI ODPADAMI

Wojewódzk ą baz ę danych, dotycz ącą wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielanych pozwole ń na wytwarzanie odpadów oraz na zbieranie i przetwarzanie odpadów, prowadzi marszałek województwa. Utrzymanie czysto ści i porz ądku w gminach nale ży do obowi ązkowych zada ń własnych gminy. Gminy zapewniaj ą czysto ść i porz ądek na swoim terenie i tworz ą warunki niezb ędne do ich utrzymania. WIO Ś w ramach monitoringu gospodarki odpadami gromadzi informacje o: - sortowniach, - kompostowniach, - spalarniach odpadów, - składowiskach z uwzgl ędnieniem stopnia i sposobu ich zabezpieczenia. Informacje te uzyskiwane s ą z ankiet wysyłanych do gmin oraz do podmiotów gospodarczych, weryfikowanych podczas kontroli. Spalarnie odpadów Na terenie powiatu ko ścia ńskiego nie ma spalarni odpadów. Kompostownie Na terenie powiatu ko ścia ńskiego od 2010 roku działa pryzmowa kompostownia odpadów w Koszanowie (gmina Śmigiel), której wła ścicielem i zarz ądzaj ącym jest Miejski Zakład Oczyszczania Sp. z o.o. w Lesznie. W 2012 r. kompostownia w Koszanowie przyj ęła do kompostowania 73,54 Mg odpadów masy suchej oraz 1,46 Mg masy mokrej. Od 2011 roku działa równie ż druga pryzmowa kompostownia odpadów w Piotrowie Pierwszym (gmina Czempi ń), której wła ścicielem i zarz ądzaj ącym jest Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt w Czempiniu. W 2012 r. przyj ęto w Piotrowie Pierwszym do kompostowania 19101,53 Mg odpadów masy mokrej. Sortownie Na terenie powiatu ko ścia ńskiego od 2011 r. roku działa sortownia odpadów w Piotrowie Pierwszym (gmina Czempi ń), której wła ścicielem i zarz ądzaj ącym jest Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt w Czempiniu. W roku 2012 poddano sortowaniu 60010,58 Mg odpadów; wysortowano: - metale żelazne (191202) w ilo ści 551,57 Mg, - tworzywa sztuczne i guma (191204) w ilo ści 2,17 Mg, - papier i tektura (191201) w ilo ści 3186,60 Mg, - opakowania z tworzyw sztucznych (150102) w ilo ści 1342,51Mg, - opakowania z papieru i tektury (150101) w ilo ści 57,04 Mg, - minerały (191209) w ilo ści 25940,68 Mg, - inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów (191212) w ilo ści 28930,01 Mg.

15 Składowiska odpadów W roku 2012 na terenie powiatu ko ścia ńskiego eksploatowane było 1 składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w miejscowo ści (gmina Ko ścian). W miejscowo ściach: Koszanowo (gmina Śmigiel) i Czerwona Wie ś (gmina Krzywi ń) znajduj ą si ę trzy nieeksploatowane składowiska odpadów.

Wykaz składowisk eksploatowanych na terenie powiatu ko ścia ńskiego w roku 2012 Powierzchnia Ilo ść odpadów Data Typ całkowita Posiadane Lp. Gmina Miejscowo ść składowana w urucho składowi składowiska decyzje /2/ 2012 roku /Mg/ mienia ska /3/ /1/ /ha/ 1. Ko ścian Bonikowo 57,6 6,6 1991 1,2,3,6 IN Obja śnienia : /1/ powierzchnia całkowita składowiska - to powierzchnia całego terenu (budynki, drogi wewn ętrzne, kwatery) nale żą ca do wła ściciela składowiska; /2/ posiadane decyzje: 1 decyzja lokalizacyjna, 2 pozwolenie na budow ę, 3 decyzja zatwierdzaj ąca instrukcj ę eksploatacji, 4 pozwolenie na u żytkowanie, 5 zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwianie, 6 pozwolenie zintegrowane na składowanie odpadów z wył ączeniem odpadów oboj ętnych, o zdolno ści przyjmowania ponad 10 ton odpadów na dob ę lub o całkowitej pojemno ści ponad 25.000 ton; /3/ typ składowiska: N odpadów niebezpiecznych, O odpadów oboj ętnych, IN odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne.

Wykaz zamkni ętych składowisk odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne na terenie powiatu ko ścia ńskiego Powierzchnia całkowita Data Data Lp. Gmina Miejscowo ść Rekultywacja składowiska uruchomienia zamkni ęcia /ha/ 1. Śmigiel Koszanowo 2,65 1993 2009 1,2 zako ńczona Czerwona 2. Krzywi ń 1,7 2001 2008 1,2 zako ńczona Wie ś Czerwona 3. Krzywi ń 0,7 1985 2001 1, 2009 2 trwa Wie ś (stare) * * miejscowo ść Czerwona Wie ś-działka ewidencyjna nr 347 Obja śnienia : 1 – data zaprzestania przyjmowania odpadów, 2 – data decyzji na zamkni ęcie

Odcieki ze składowiska odpadów w Bonikowie s ą gromadzone w szczelnym zbiorniku bezodpływowym, a nast ępnie są rozdeszczowywane na kwatery. Na składowisku w Koszanowie odcieki odprowadzane s ą sieci ą drenarsk ą na oczyszczalni ę ścieków w Koszanowie. W przypadku dwóch składowisk nieeksploatowanych w Czerwonej Wsi brak odcieków.

Na składowiskach prowadzono monitoring w zakresie: • wód podziemnych – składowiska: Bonikowo, Koszanowo, Czerwona Wie ś, • gazu składowiskowego – składowiska: Bonikowo, Koszanowo, Czerwona Wie ś.

Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Bonikowo - eksploatowane Badania wód podziemnych wykonano w czterech seriach w roku. Analiza wód podziemnych pobranych z trzech piezometrów wykazuje warto ści PEW (przewodno ść elektrolityczna wła ściwa) i OWO (ogólny w ęgiel organiczny) odpowiadaj ące V klasie jako ści wód podziemnych. Pozostałe oznaczenia: pH, kadm, mied ź, ołów, cynk, rt ęć , nie przekraczaj ą warto ści I i II klasy jako ści wód podziemnych.

16 Analiza składu gazu składowiskowego z trzech studni odgazowuj ących wykazuje procentow ą zawarto ść tlenu w przedziale 19,4-21%, dwutlenku w ęgla <0,6%, metanu <0,3-0,6 %. Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Koszanowo - zamkni ęte Badania wód podziemnych wykonano w dwóch seriach w roku. Analiza wód podziemnych pobranych z jednego piezometru wykazuje pH odpowiadaj ące IV klasie jako ści wód podziemnych oraz zawarto ść cynku odpowiadaj ące V klasie jako ści wód podziemnych. Pozostałe oznaczenia: PEW, OWO, WWA (wielopier ścieniowe w ęglowodory aromatyczne), kadm, mied ź, ołów, rt ęć , nie przekraczaj ą warto ści I i II klasy jako ści wód podziemnych. Analizy składu gazu z dwóch studni odgazowuj ących wykazuj ą procentow ą zawarto ść tlenu w przedziale 18,9-21%, dwutlenku w ęgla <0,1-0,6%, metanu <0,1-1.3% i OWO, odpowiadaj ącą V klasie jako ści wód podziemnych. Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Czerwona Wie ś - zamkni ęte Badania wód podziemnych wykonano w dwóch seriach w roku. Analiza wód podziemnych pobranych z dwóch piezometrów wykazała warto ści PEW, OWO, pH, cynku, kadmu, miedzi, ołowiu rt ęci i WWA odpowiadaj ące I i II klasy jako ści wód podziemnych. Analiza składu gazu wykazuje procentow ą zawarto ść tlenu w przedziale 9,1-20,5%, dwutlenku węgla 0,3-1,8,7%, metanu <0,1-24,2%. Składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Czerwona Wie ś (stare) - zamkni ęte Na składowisku w Czerwonej Wsi (stare) nie prowadzono bada ń monitoringowych okre ślonych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów obowi ązuj ącym do dnia 16 maja 2013 r. Jednocze śnie obowi ązek ten został utrzymany w obecnie obowi ązuj ącym rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów. Obowi ązek wykonywania bada ń monitoringowych na składowisku został nało żony decyzj ą wyra żaj ącą zgod ę na zamkni ęcie z dnia 30 grudnia 2009 r. znak: AB Ś.7644-2/48/2008.

17 3.7. PODSUMOWANIE

1. W wyniku oceny jako ści powietrza pod k ątem kryteriów dla ochrony zdrowia substancji podlegaj ących klasyfikacji, stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A, za wyj ątkiem ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, dla których klas ą wynikow ą była klasa C. Ze wzgl ędu na kryteria dla ochrony ro ślin, dla wszystkich substancji podlegaj ących klasyfikacji stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A, z wyj ątkiem ozonu, który zaliczono do klasy C. Zaliczenie strefy do klasy A oznacza, że jako ść powietrza atmosferycznego na jej obszarze jest zadowalaj ąca, otrzymywane st ęż enia nie przekraczaj ą poziomów podanych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu /Dz. U. z 2012 r., poz. 1031/. Przyszłe przedsi ęwzi ęcia podejmowane na obszarze strefy nie mog ą wpływa ć na pogorszenie jako ści powietrza atmosferycznego. Na obszarze strefy powinny by ć prowadzone działania na rzecz utrzymania jako ści powietrza lub jej poprawy. Zarz ąd Województwa Wielkopolskiego przygotowuje program naprawczy maj ący na celu osi ągni ęcie poziomu docelowego substancji w powietrzu dla benzo(a)pirenu i aktualizacj ę programu dla pyłu PM10. 2. Zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej do 2015 roku nale ży osi ągn ąć dobry stan wód. Jednolite cz ęś ci wód badane na terenie powiatu wykazały zły stan wód. Najwi ększy wpływ na jako ść wód maj ą punktowe źródła zanieczyszcze ń (wprowadzanie do wód niedostatecznie oczyszczonych lub nieoczyszczonych ścieków oraz zanieczyszczenia obszarowe pochodz ące głównie z rolnictwa. Inne, wa żne źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych stanowi ą tak że rozwój terenów rekreacyjnych oraz terenów zabudowy mieszkaniowej w ich bezpo średnim s ąsiedztwie oraz niedostateczna sanitacja wsi. Nale ży d ąż yć do poprawy stanu wód poprzez podejmowanie działa ń na rzecz jego poprawy oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniem, w szczególno ści, poprzez uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewniach (budowa równolegle sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej, odprowadzanie do wód wył ącznie ścieków oczyszczonych); stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych na terenach u żytkowanych rolniczo oraz podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa. W roku 2012 w 2 przekrojach pomiarowych (JCW Kanał Mosi ński do Kani i JCW Kanał Wonie ść ) kontynuowano badania wód w zakresie substancji szkodliwych dla środowiska wodnego, dla których odnotowano przekroczenia norm w latach wcze śniejszych. Stwierdzono przekroczenia zawarto ści substancji z grupy wielopier ścieniowych w ęglowodorów aromatycznych (WWA). 3. Wody podziemne były badane tylko na uj ęciu w Borowie pod k ątem podatno ści na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych. Badania nie wykazały zagro żenia tym zanieczyszczeniem. 4. Na terenie powiatu ko ścia ńskiego nie wyznaczono punktów pomiarowych monitoringu jako ści gleby i ziemi. 5. Degradacja klimatu akustycznego środowiska ma miejsce przede wszystkim w s ąsiedztwie głównych tras komunikacji drogowej na terenie powiatu. Ze wzgl ędu na trudno ści zwi ązane z eliminowaniem tego rodzaju konfliktów akustycznych, podstawowe znaczenie ma wła ściwa polityka w zakresie planowania przestrzennego. Problem ten dotyczy nie tylko decyzji podejmowanych w stosunku do obiektów b ędących źródłami hałasu, ale równie ż lokalizowania projektowanej zabudowy i terenów wymagaj ących komfortu akustycznego Szczególnym zadaniem jest dochowanie stara ń o zachowanie komfortu akustycznego na terenach, na których aktualnie panuj ą korzystne warunki akustyczne. W zwi ązku z presj ą urbanizacyjn ą obszarów takich jest coraz mniej, równocze śnie wobec powszechno ści nara żenia na hałas powinny one zosta ć obj ęte szczególn ą ochron ą. 6. W drugim trzyletnim cyklu pomiarów (2011−2013), zarówno w roku 2011 jak i w roku 2012 nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego pól elektromagnetycznych na terenach dost ępnych dla ludno ści na obszarze województwa wielkopolskiego. 7. Gospodarka odpadami a) na terenie powiatu eksploatowano: jedn ą sortowni ę niesegregowanych odpadów komunalnych (w Piotrowie Pierwszym gm. Czempi ń) i dwie kompostownie (w Piotrowie Pierwszym gm. Czempi ń i Koszanowie gm. Śmigiel) oraz składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne (w Bonikowie gm. Ko ścian), b) ilo ść odpadów poddanych sortowaniu w Piotrowie Pierwszym zwi ększyła si ę w porównaniu do roku 2011, c) ilo ść odpadów poddanych kompostowaniu w Piotrowie Pierwszym i Koszanowie zwiększyła si ę w porównaniu do roku 2011, d) ilo ść składowanych odpadów w Bonikowie uległa zmniejszeniu w porównaniu do roku 2011. Od lipca 2011 roku składowisko w Bonikowie zaprzestało przyjmowania odpadów od ludno ści. Przyjmowanie odpadów od tego czasu miało charakter epizodyczny. Składowisko jest przewidziane do zamkni ęcia w 2013 r., e) na terenie powiatu znajduj ą si ę trzy składowiska nieeksploatowane, które posiadaj ą decyzje wyra żaj ące zgod ę na zamkni ęcie, na jednym z nich, w Czerwonej Wsi (stare) trwaj ą nadal prace rekultywacyjne, f) na składowisku w Czerwonej Wsi (stare) nie prowadzono bada ń monitoringowych okre ślonych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów obowi ązuj ącym do dnia 16 maja 2013 r. Obowi ązek ten został utrzymany w obecnie obowi ązuj ącym rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów.

19 4. DZIAŁALNO ŚĆ KONTROLNA

W 2012 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu – Delegatura w Lesznie realizował na terenie powiatu ko ścia ńskiego zadania kontrolne okre ślone w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz w „Ogólnych kierunkach działania IO Ś” ustalonych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Podstawowym celem przeprowadzonych kontroli była poprawa bezpiecze ństwa ludzi i środowiska, dlatego wybór podmiotów do kontroli dokonywany był w oparciu o analiz ę szeregu uwarunkowa ń i kryteriów, takich jak: • ograniczenie uci ąż liwo ści dla środowiska instalacji, które mog ą powodowa ć znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska, jako cało ści (instalacje IPPC), • poprawa stanu gospodarki odpadami, poprzez zmniejszenie strumienia odpadów kierowanych na składowiska (kontrole składowisk odpadów), • ochrona zasobów wód i poprawa gospodarki wodno-ściekowej (kontrole podmiotów wprowadzaj ących ścieki do wód lub do ziemi oraz stosuj ących nawozy naturalne), • ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł energetycznych i technologicznych, • ochrona środowiska przed hałasem, • gospodarowanie zu żytym sprz ętem elektrycznym i elektronicznym, • obowi ązki zwi ązane z demonta żem pojazdów wycofanych z eksploatacji. Zadania kontrolne realizowano w ramach działa ń planowych oraz pozaplanowych, w tym interwencyjnych, podejmowanych na wniosek obywateli, organów administracji publicznej i innych jednostek organizacyjnych. Kontrolami obj ęto przedsi ębiorców, jak i jednostki organizacyjne nieb ędące przedsi ębiorcami oraz podmioty prowadz ące działalno ść wytwórcz ą w rolnictwie. Według stanu na dzie ń 31.12.2012 r. w ewidencji Delegatury WIO Ś w Lesznie znajdowały si ę 192 podmioty prowadz ące działalno ść na terenie powiatu ko ścia ńskiego, co stanowi 16,5% ogółu podmiotów zarejestrowanych w Delegaturze. W roku 2012 skontrolowano 35 podmiotów (18,2% spo śród podmiotów z powiatu), u których przeprowadzono 35 kontroli w zakresie: ochrony przed hałasem, ochrony powietrza, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, wywi ązywania z obowi ązków nało żonych w pozwoleniach zintegrowanych oraz innych pozwoleniach na korzystanie ze środowiska, przestrzegania ustawy o nawozach i nawo żeniu, ustawy o substancjach zubo żaj ących warstw ę ozonow ą, ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Najliczniejsz ą grup ę w śród skontrolowanych stanowiły jednostki zajmuj ące si ę działalno ści ą wytwórcz ą w rolnictwie (9), gospodark ą odpadami (5), oczyszczaniem ścieków (4), handlem (4), demonta żem pojazdów (3), inne (10). W trakcie 7 kontroli nie stwierdzono narusze ń przepisów ochrony środowiska, natomiast w pozostałych 28 kontrolach (80%) takie naruszenia wyst ępowały. W działaniach pokontrolnych w 2012 r. wobec naruszaj ących przepisy ochrony środowiska zastosowano nast ępuj ące sankcje: – udzielono 30 poucze ń, – wydano 27 zarz ądze ń pokontrolnych, – nało żono 23 mandaty karne na ł ączn ą kwot ę 6100 zł, – uprawomocnieniu uległo 5 decyzji o karach pieni ęż nych ł ącznej wysoko ści 201.198 zł za wprowadzanie ścieków do środowiska z naruszeniem warunków pozwolenia wodnoprawnego oraz za zbieranie odpadów bez wymaganego zezwolenia.

20 Zestawienie liczbowe działa ń kontrolnych Liczba Decyzje wymierzaj ące kary Jednostka podmiotów decyzji za okres trwania zarz ądze ń mandatów administracyjna gospodarczych w kontroli ustalaj ących przekroczenia pokontrolnych karnych ewidencji WIO Ś kary biegn ące kwota liczba /tys. zł / Gmina Ko ścian 34 14 12 0 13 2 37,012 Gmina Ko ścian- 58 2 0 0 0 0 0,000 miasto Gmina Czempi ń 33 6 6 0 1 1 101,102 Gmina Krzywi ń 25 7 6 0 4 2 63,084 Gmina Śmigiel 42 6 3 0 5 0 0,000 Powiat kościa ński 192 35 27 0 23 5 201,198

5. POWA ŻNE AWARIE

W 2012 roku na terenie powiatu ko ścia ńskiego znajdował si ę jeden zakład zakwalifikowany do grupy Zakładów o Du żym Ryzyku (ZDR) wyst ąpienia powa żnych awarii (Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie Oddział w Zielonej Górze – Podziemny Magazyn Gazu Bonikowo), oraz jeden zakład uznany za Zakład o Zwi ększonym Ryzyku (ZZR) wyst ąpienia powa żnych awarii (Linde Gaz Polska Sp. z o.o. z/s w Krakowie, Oddział w Ko ścianie, ul. Przemysłowa 17). Trzy zakłady zaklasyfikowano do grupy pozostałych zakładów mog ących spowodowa ć powa żne awarie, które ze wzgl ędu na ilo ść substancji niebezpiecznej, jaka mo że znajdowa ć si ę w zakładzie, nie klasyfikuj ą si ę do grup ZZR lub ZDR, ale z uwagi na rodzaj substancji, prowadzone procesy technologiczne lub usytuowanie instalacji, stanowi ą zagro żenie dla środowiska. Nale żą do nich: • Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA z/s w Wysokich Mazowieckich, Oddział Produkcyjny w Ko ścianie, • Polpetrol S.A. z/s w Poznaniu- Baza Paliw w Ko ścianie, • Polski Koncern Naftowy SA o/Pozna ń – Baza Paliw w Ko ścianie. Rejestr nie obejmuje stacji paliw, które równie ż mog ą by ć potencjalnym miejscem wyst ąpienia powa żnych awarii.

Zdarzenia o znamionach powa żnej awarii. W roku 2012 na terenie powiatu ko ścia ńskiego nie wyst ąpiły zdarzenia o znamionach powa żnej awarii, ani powa żne awarie.

21