C\~^I° \ L Iff Wetenschappelijk Jaarverslag 1986

$C\~^I° \ L Iff Wetenschappelijk Jaarverslag 1986$

\3r\- c\~^i° \ L iff wetenschappelijk jaarverslag 1986

Landbouwuniversiteit Wageningen

• 1 algemene gegevens

Toezending De drie delen van het jaarverslag 1987- algemeen, wetenschappel ijk en financieel deel-zijn afzonderlijk verkrijgbaar àf 12,50 per deel inclu sief verzendkosten. Toezending volgt naovermakin g van het beno digde bedrag op girorekening 93545 5 [vermeld het gewenste deel] t.n.v. College van Bestuur te Wageningen.

Informatie Inlichtingen over beleid en activi teiten van de Landbouwuniversiteit zijn verkrijgbaar bij de afdeling Voorlichting van de universiteit, Salverdaplein11,6701 DB Wa geningen.

Het wetenschappelijk deel is voor bereid door de afdeling onderwijs, wetenschap en planning en vastge steld door de agendacommissie van de universiteitsraad op 16jul i 1987.

Eindredactie J.J.A. Touw

Publikaties E. Minks-Hogervorst,

R..M.D. Baldew-Rasiawan

Projectenlijst B.j. Hampel,J.H.A . Konings

Produktie G.L. van Winkel

Vormgeving Vormgeversassociatie, Laag Keppel

Zet- en drukwerk Drukkerij Veenman, Wageningen

Fotografie omslag Rein Heij

Afbeelding omslag Goliathus goliathus regius uit de collectie van vakgroep Entomologie

Wageningen, juli 1987 inhoud

1 Verslag over het gevoerde 5 beleid

1.1 De omvang van het onderzoek 5

1.2 Beleidsruimte van defacultei t 7 der landbouwwetenschappen

1.3 Voorwaardelijke financiering 8

1.4 Kwaliteitsbewakingen 8 bevordering

1.5 Externe betrekkingen 8

1.6 Onderzoek in het kader van 9 projectonderwijs

1.7 Samenwerking, coördinatie en 9 overleg

2 Voorwaardelijk 10 gefinancierd onderzoek

3 Publicaties overig 97 onderzoek

4 Grotere 143 onderzoeksprojecten

Bijlage 1 Onderzoek per vakgroep 194

Bijlage 2 Onderwerpsontsluiting 196

Bijlage 3 Wetenschappelijke 197 onderscheidingen

Verslag over het gevoerde beleid 1.1 De omvangva n het onderzoek 1.2 Beleidsruimte vand e faculteit 1.3 Voorwaardelijke financiering 1.4 Kwaliteitsbewaking en bevordering 1.5 Externe betrekkingen 1.6 Onderzoek in het kader van projectonderwijs 1.7 Samenwerking,coördinati e en overleg

De bevordering en bewaking van de kwaliteit is een aspect van het onderzoekbeleid van de LU dat in 1986 veel aandacht heeft gekregen. Zo werden binnen de faculteit de resultaten bekend van een productiviteitsanalyse van het vakgroepsonderzoek over de periode 1976-1985. Het Col lege van Bestuur stelde een visitatiecommissie in met de taak te adviseren over de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek aan de LU en het daaromtrent te voeren beleid. Behalve op de kwaliteit van het onderzoek gaat dit verslag onder meer in op de ontwikkelingen van de voorwaardelijke financiering waarvan in 1986 de vijfde en laatste tranche van het B-deel werd ingevuld en op de aio's waarvan in 1986 de eersten hun opwachting maakten.

1.1 Projectinventarisati e De omvang van het Als onderdeel van dit verslag is (in hoofdstuk 4) de lijst afgedrukt van de in gang zijnde grotere onderzoek onderzoekprojecten. Deze lijst vermeldt per vakgroep de thema's van onderzoek en per thema de projecten op de peildatum 1januar i 1987. Het aantal projecttitels kwam op 776, waarvan 136 eerste vermeldingen, terwijl 127 projecten zijn afgesloten.

Wetenschappelijk personeel In bijlage 1i s de tabel opgenomen waarin voor elke vakgroep de tijdsbesteding van het weten schappelijk personeel aan onderzoek is vermeld. De aantallen in deze bijlage en in onderstaande tabel betreffen niet het aantal medewerkers dat onderzoek verricht, maar geven de omrekening tot volledige, aan onderzoek bestede werkjaren aan.

Omvang van het onderzoek (WP) in 1985e n 1986 (werkjaren)

1985 1986

Eerste geldstroom 321 63% 317 58% vakgroepsformatie 217 216 onderzoeksassistenten' 60 66 overige2 44 35

3 Tweede geldstroom 61 12% 64 12% 3 Derde geldstroom 126 25% 166 30%

Totaal 508 548

' InclusiefAIO' s 2 Bijvoorbeeld postdoc's,onderzoekersbeurze n enkortlopen d onderzoek. 3Daadwerkelij k aan onderzoek bestedetijd . verslag over het gevoerde beleid

Ook in 1986 valt op dat de totale omvang van het onderzoek is toegenomen ten opzichte van het voorafgaande jaar. Deze stijging komt voor het grootste deel voor rekening van de derde geldstroom (overigens zij opgemerkt dat projecten in het kader van landelijke innovatie onder zoekprogramma's nu niet meer aan de tweede, maar aan de derde geldstroom zijn toegerekend). Gelet op het extra grote aantal aanstellingen van onderzoeksassistenten in 1985 is het niet verwon derlijk dat in 1986 een zo hoge onderzoeksinspanning bij deze categorie werd vastgesteld.

Technisch en administratief personeel De direkte onderzoeksbijdragen van het technisch- en administratief personeel hadden in 1986 een omvang van 255 werkjaar. In vergelijking met 1985 betekent dit een daling met 10 werkjaar, welke vooral voor rekening komt van de eerste geldstroom. Opmerkelijk is anderzijds dat de onderzoektijd van het tap aangesteld door de tweede geldstroom bijna verdubbeld is.

Omvang van het onderzoek (TAP) in 1985 en 1986 (werkjaren)

1985 1986

Eerste geldstroom 216 82% 194 76% Tweede geldstroom 9 3% 17 7% Derde geldstroom 40 15% 44 17%

Totaal 265 255

Onderwerpontsluiting De onderzoeksprojecten zijn ook in 1986 gerubriceerd volgens het ISN-classificatieschema voor wetenschapsgebieden en het NABS-classificatieschema voor toepassingsgebieden. De tabellen waarin dit heeft geresulteerd staan in bijlage 2.

Promoties In 1986promoveerde n aan de Landbouwuniversiteit 53 mensen, waarvan 17 op onderwerpen die niet bij LU-vakgroepen waren bewerkt. Hiermee kwam voor het eerst het aantal promoties in één jaar boven de 50 uit. Twee medewerkers van de LU promoveerden aan een andere instel ling. De promoties zijn bij de desbetreffende vakgroepen vermeld in de publikatielijsten.

Publikaties Ook in 1986 was het aantal publikaties dat de vakgroepen aanmeldden weer hoger dan in het voorafgaande jaar. Onderstaande tabel geeft een overzicht voor de hele LU; in bijlage 1 staan de aantallen publikaties per vakgroep.

Aantallen publikaties in 1985 en 1986

1985') 1986

Wetenschappelijke publikaties 1133 1381 Abstracts en annotaties 266 328 Vakpublikaties 436 482 Interne rapporten 125 278 Voordrachten en papers 1220 1390 Doctoraalverslagen 1730 1970 Octrooien 0 3

') Gecorrigeerde aantallen ten opzichte van opgave in jaarverslag 1985.

Conform de ministriële richtlijnen staan publikaties uit voorwaardelijk gefinancierd onderzoek vermeld bij de afzonderlijke VF-programma's (hoofdstuk 2). De publikaties uit niet-VF onder zoek staan in hoofdstuk 3. • wetenschappelijk verslag

1.2 Onder 'beleidsruimte' worden in dit verband de personele middelen verstaan, waarover de facul- Beleidsruimte van de teit advies uitbrengt na selectie van voorstellen op kwaliteit en andere criteria van het onderzoek faciliteit beleid.

Onderzoeksassistenten In 1986 werden geen nieuwe plaatsen voor onderzoeksassistenten meer uitgezet. Deze beleids ruimte wordt ingezet teneinde de aanstelling van aio's te kunnen realiseren. Een gering aantal aanstellingen uit de laatste toewijzingsronde (1985) vond nog plaats. Op 31 december 1986 waren nog 67 projecten in gang.

Onderzoekersbeurzen Er werden 22 buitenlandse onderzoekers in de gelegenheid gesteld een aantal maanden onderzoek te doen bij vakgroepen van de Landbouwuniversiteit. De gemiddelde verblijfsduur bedroeg 5,5 maand.

Wisselleerstoel De 'Egbert de Vries wisselleerstoel' is gedurende de periode januari t/m mei 1986 bezet geweest door dr. Mario Terzi (Italië) ten behoeve van het vakgebied 'Plantecelbiologie en ontwikkelings biologie'. Besloten werd voor 1987 een kandidaat voor te dragen om onderwijs te geven en onderzoek te doen met betrekking tot 'de beschrijving van de individuele plant met behulp van een biofysisch- fysiologisch model, waarin de waterhuishouding centraal staat'. Voorts werd besloten dat in 1988 invulling van de wisselleerstoel zal plaatsvinden ten behoeve van de landbouwpolitiek.

Akademi e-onderzoekers Nieuw in 1986 was het instituut van de Akademie-onderzoeker: gepromoveerde, hooggekwalifi ceerde onderzoekers die gedurende drie of vijf jaar bij een eveneens hooggekwalificeerde onder zoekgroep worden aangesteld. Aanstelling vindt plaats op voordracht van de KNAW en nadat de universiteit aan de KNAW een eigen voordracht heeft ingediend. Bij laatstgenoemde voor dracht is ook betrokken het onderzoeksbeleid volgens het ontwikkelingsplan 1987-1991 inclusief de prioriteiten van onderzoek. Van de zes door de LU bij de voorgedragen kandidaten zijn er twee gehonoreerd: • Dr.ir. A.J.M. Stams bij de vakgroep Microbiologie t.b.v. het project 'Fysiologie en toepassing van strikt anaerobe fermentatieve bacteriën'; • Dr.ir. J.C. Seidell bij de vakgroep Humane voeding t.b.v. het project 'Studies naar de effecten van voedingsinterventies op het cardiovasculaire risicoprofiel, geassocieerd met een abdomina le vetverdeling'.

Assistenten in opleiding (aio's) In 1986 werden 56 aio-plaatsen door de faculteit aan vakgroepen toegewezen. Tachtig procent (44) werd toebedeeld aan vakgroepen in verband met hun capaciteitssituatie. De resterende twintig procent (12) was als facultaire beleidsruimte beschikbaar. Vier plaatsen hier van werden toegewezen aan daartoe speciaal geselecteerde, door studenten en recent afgestudeer den ingediende voorstellen. Als selectiecriterium werden naast de vereiste hoge kwaliteit van het onderzoeksvoorstel, ook de studieprestaties van de indiener betrokken. De resterende acht plaatsen uit de beleidsruimte werden toegewezen teneinde bepaalde prioriteits gebieden extra te ondersteunen. Het betrof hier: • Biotechnologie (2 plaatsen); • Energievoorziening en -besparing (2 plaatsen); • Milieuknelpunten in relatie tot de landbouw (2 plaatsen); • Duurzame landbouwsystemen (2 plaatsen). Voor al deze plaatsen geldt dat in het kader van een bestaand programma vorm is gegeven aan de ingediende projecten. Voor de biotechnologie was dit het 'Industrieel gericht deelprogramma biotechnologie', in de overige gevallen lopende VF-programma's. In het kader van de zgn. geconcentreerde aio-begeleiding heeft de Landbouwuniversiteit twee gebieden aangemeld waarvoor zij, in samenwerking met andere instellingen, extra aio's wil aan stellen. Het betreft hier 'Toxicologie' in samenwerking met de RUU, alsook 'Sociale en economi sche geschiedenis' in samenwerking met VUA, KUN, EUR en RUU. De Landbouwuniversiteit participeert in het door RUL, RUG en UvA ingediende voorstel 'Dy namische morfologie'. Ook aan het door RUU en KNMI ingediende programma 'Meteorologie' wordt een bijdrage geleverd. Interne besluitvorming over de eigen bijdrage ter stimulering van deze onderzoeksnetwerken heeft in 1986 nog niet plaatsgevonden. verslag over het gevoerde beleid

Bestemming van inkomsten ex artikel 185 lid 3 WWO Bij onderzoek of onderwijs in opdracht van derden worden personeelslasten en overheadkosten in rekening gebracht. Voor20ver dit kosten betreft die al uit de eerste geldstroom zijn gedekt, staat de minister de Landbouwuniversiteit toe deze inkomsten te behouden (artikel 185li d 3 WWO, voorheen artikel 100 lid 2). De hieruit voortvloeiende middelen gaan voor ongeveer 75% naar de betrokken vakgroepen (vakgroepsfondsen) en voor ongeveer 25% naar een centraal on derzoeksfonds. Op voorstel van de Faculteit werd f200.000,- uit dit fonds bestemd voor de We tenschapswinkel ter verwezenlijking van projecten ten behoeve van minder draagkrachtige orga nisaties. Ter stimulering van het onderzoek in opdracht kreeg het Transferpunt de beschikking over een zgn. Revolving Fund van f500.000,- dat jaarlijks met maximaal f200.000,- kan worden aangevuld. De vakgroepsfondsen worden besteed ten behoeve van de wetenschapsbeoefening; de bestem ming, vaak in de sfeer van materiële uitgaven, wordt in het kader van de projectinventarisatie niet nagetrokken.

1.3 In het kader van de vijfde ronde werden de programmavoorstellen voor de periode 1987 t/m Voorwaardelijke 1991 in behandeling genomen. Na toetsing aan de facultaire criteria en externe beoordeling door financiering de NRLO werden aan de minister zeven programmavoorstellen met een te beschermen WP-ruimte van 22,15 werkjaar voorgelegd. De minister heeft aan alle ingediende programma's, voor de gevraagde omvang, de VF-status toegekend. Hiermee werd navolgende situatie bereikt:

jaarklasse aantal wp-werkjaren programma's VF-taak')

1983 t/m 1987 4 34.3 1984t/ m 1988 2 7.6 1985 t/m 1989 12 59.65 1986t/ m 1990 13 27.1 1987t/ m 1991 7 22.15

totalen 38 150.8

') exclusief 8% bestuur en beheer

Het B-deel, de beschermde ruimte voor voorwaardelijke financiering, is nu gevuld. Evenals bij eerdere tranches geschiedde, werd de VF-capaciteit toegekend op basis van de facultaire spelre gels. Middels deze spelregels is bepaald dat de bescherming van de onderzoekscapaciteit alleen van toepassing is op de categorie wp-vakgroepformatie. Tevens mogen de verplichtingen niet groter worden dan de aangetoonde en berekende onderzoekscapaciteit van deze categorie. Met de NRLO en de Faculteit Diergeneeskunde vindt overleg plaats om te komen tot een systeem van jaarlijkse evaluatie van alle programma's, e.e.a. in het vooruitzicht dat de externe beoordeling na afloop (ex post) van doorslaggevende betekenis wordt en daarom tijdig en degelijk moet wor den voorbereid.

1.4 In het kader van de capaciteitsproblematiek en de besluitvorming in de faculteitsraad hierover Kwaliteitsbewaking en is door de Vaste Commissie voor de Wetenschapsbeoefening in extenso ingegaan op diverse kwa bevordering liteitsaspecten van het vakgroepsonderzoek. Zo werd een productiviteitsanalyse uitgevoerd van het vakgroepsonderzoek over de periode 1976-1985. Het aan deze analyse ten grondslag liggende materiaal werd verzameld en bewerkt mede in het kader van het zgn. project Wetenschapsindica toren. In dit project wordt een systeem gezocht voor het waarderen van onderzoeksprestaties, dat geschikt is voor de Landbouwuniversiteit met haar vele, verschillende vakgebieden. De eerste resultaten van dit experimentele project werden tevens opgenomen in een rapport over het door de instelling gevoerde kwaliteitsbeleid. Een door het college van bestuur ingestelde visitatiecom missie zal in 1987 advies uitbrengen over dat beleid, alsmede over de kwaliteit van het onderzoek.

1.5 Transferpunt Externe betrekkingen De maatschappelijke dienstverlening in de vorm van kennisoverdragende contacten heeft weder om een aanzienlijke groei vertoond. Was in 1982 nog sprake van 136 projecten met een omzet van ruim 11 miljoen gulden, in 1985 beliep de omzet 24 miljoen gulden in 440 projecten. In 1986 waren 550 projecten in behandeling met een omzet van ca. 35 miljoen gulden.

Bij deze ontwikkeling moet een aantal kanttekeningen worden gemaakt: • De teneur bestaat om steeds meer —zeke r op het gebied van geavanceerde apparatuur en infra structuur - te gaan leunen op de opbrengsten van de derde geldstroom. Bij voorbeeld voor wetenschappelijk verslag

de aanschaf van nieuwe apparatuur kunnen de universiteiten nauwelijks voldoende reguliere middelen ter beschikking stellen. De onafhankelijke positie van het fundamentele onderzoek wordt daardoor zeker niet bevorderd. Nagegaan wordt of ook op dit gebied specifieke stimule ringsmaatregelen kunnen worden genomen. • Bij een aantal vakgroepen zijn de grenzen van de opnamecapaciteit genaderd of overschreden vanwege een tekort aan ruimtelijke voorzieningen. Ook moet een oplopend tekort aan goede begeleidingsmogelijkheden gesignaleerd worden. De werklast voor met succes opererende projectcoördinatoren wordt ziender ogen zwaarder. Door een selectieve acquisitie moet worden getracht tot een betere spreiding te komen. • Hoewel er zich in toenemende mate mogelijkheden voordoen tot deelname aan landelijke (ge deeltelijk gefinancierde) onderzoekprogramma's, kan onvoldoende op die mogelijkheden wor den ingespeeld door bovenvermelde oorzaken en het ontbreken van fondsen om de gevraagde eigen bijdrage te verzorgen.

Wetenschapswinkel Het Beleidsplan Wetenschapswinkel Landbouwuniversiteit, waarin doel en werkwijze van de we tenschapswinkel zijn uitgewerkt, is in 1986 door het college van bestuur vastgesteld. In het weten schappelijk verslag 1985i s hierover uitvoerig bericht.

In 1986 zijn er 42 vragen bij de wetenschapswinkel binnengekomen. Onder deze vragen waren er 11 die zouden kunnen worden omgezet in onderzoek, de overige zijn doorverwezen of konden kort worden afgehandeld. De onderzoeksvragen hadden o.a. betrekking op: • de gevolgen van een voorgenomen puinstort voor tuinbouwbedrijven • de gevolgen van wildschade vanuit reservaten voor fruitteeltbedrijven • ondersteuning van boerinnengroepen bij het maken van discussiemateriaal over werk en belo ning voor boerinnen • evaluatie van het emancipatieproject 'herwaardering van arbeid' van vrouwen in o.a. de land bouw • toekomstmogelijkheden in de landen tuinbouw voor agrarische jongeren in Limburg • de gevolgen van management-informatiesystemen voor werknemers in de zuivel industrie • positie van nevenbedrijven in de landen tuinbouw • oorzaken van het niet aan de slag kunnen komen van migranten in de (glas-)tuinbouw. De publikaties van de Wetenschapswinkel staan vermeld in hoofdstuk 3.

1.6 In 1986 heeft er ook onderzoek plaats gevonden in het kader van projectonderwijs. In projecton Onderzoek in het kader derwijs wordt uitgegaan van een in de maatschappij voorkomend probleem. Hieraan zitten ver van projectonderwijs schillende aspecten zoals ethische, sociale, economische, technische enz. Deze aspecten worden geïntegreerd bestudeerd; welke, dat is afhankelijk van het geformuleerde vraagstuk. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een team van enkele studenten, doorgaans in het kader van hun afstudeervak, begeleid door docenten van verschillende disciplines. Het vraagstuk wordt geformuleerd en onderzocht door de projectgroep, zonodig in samenwerking met de betrokkenen of belanghebbenden. In 1986 werden zes projecten gestart over onderwerpen in Nederland en negen met betrekking tot problematiek in ontwikkelingslanden en derde wereld. De coördinatie van het projectonderwijs berust bij de Commissie voor Projectonderwijs.

1.7 De Landbouwuniversiteit neemt deel aan de werkzaamheden van de Nationale Raad voor Land Samenwerking, bouwkundig onderzoek (NRLO), het platform voor overleg op dit gebied tussen maatschappelijke coördinatie en overleg organisaties, overheid en onderzoekorganisaties. In dit kader werd meegewerkt aan de opstelling van het meerjarenplan landbouwkundig onderzoek 1987-1991. Dit plan, een vervolg op de meerjarenvisie 1982-1986, geeft de hoofdlijnen weer waar langs het landbouwkundig onderzoek zich in de komende vier jaar zal ontwikkelen. In het meerjarenplan wordt beklemtoond dat landbouw meer is dan produktielàndbouw, agri business en visserij. Van veel belang is het onderzoek naar nieuwe mogelijkheden voor de ontwik keling van de agrarische sector. Nadrukkelijk komen daarbij alternatieven voor het gebruik van grond, arbeid en uitrusting op de voorgrond. De vierde hoofdlijn betreft de wisselwerking tussen het toegepaste en het fundamentele onderzoek. Voorwaardelijk gefinancierd onderzoek

Programma VF83.01 Programmacoördinator: ir. A.J. Oskam. Economische en sociale ISN: 5304, 5399 (agricultural economics), 5506 (history of social change), 5605 (consumer law) aspecten van de 6199 (psychology of consumer taste), 6307. landbouw in westerse NABS:59 , 681,74,76 , 782. landen.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 D E F

Agrarisch recht C350 .4 .7 5 1 1 Agrarische bedrijfseconomie D200 .7 - Algemene agrarische economie D150 1.0 2.2 1.1 4 8 9 Bedrijfskunde D250 .5 .4 Huishoudkunde L050 1.3 1.6 7 1 8 Hu man e voedi n g L100 .4 1.2 4 Marktkunde en marktonderzoek D300 1.1 1.2 Sociologie van de westerse gebieden C100 .4 .7 Staathuishoudkunde D0S0 .5 .7

Totaal 6.3 1.6 29 16 14 23

Agrarisch recht C350 Wetenschappelijke publikaties B W. Brussaard/B. Dam/ Les effets des transformations des structures agricoles Netherlands reports 12th Int. Congr. Comparative G.M.F. Snijders/M. van der Velde/ dans les vingt dernières années (rapport voor het law. T.M.C. Asser Instituut, The Hague (1986) 247-268. P.d e Visser twaalfde internationale congres voor rechtsver gelijking, Sydney-Melbourne 1986).

G.M.F. Snijders Technische normen en aansprakelijkheid. In: Recht inontwikkeling-tie n agrarisch-rechtelijke opstellen. Kluwer, Deventer (1986)43-57.

M.va n der Velde Problemen in overvloed. Eenanalys e van rechtsvoor In: Recht inontwikkeling-tie n agrarisch-rechtelijke schriften waarmee de Europese Gemeenschap de opstellen. Kluwer, Deventer (1986)73-90. produktie van overschotten in de landbouw probeert te beteugelen. VakpublikatiesD G.M.F. Snijders Consumentenrecht. NITHOO-ringband(1986)A6-33-A6-42.

10 • wetenschappelijk verslag

M. vande r Velde Werkt dequotu mban k binnen of buiten de Boerderij 71,19februari (1986)26-27 . superheffing?

M.va n der Velde Quotumbank niet echt aangepakt. Boerderij 71,19 maart (1986)28-29 .

M.va n der Velde Overdracht vangron d en melkquotum. Boerderij 71,7 oktober (1986) 30-31.

M.va nde r Velde/H. deGroo t Jaarverslag bgd moetschriftelijk . Arbo wet schrijft een OR-informatie 12,5 (1986)20 . schriftelijk verslag vand e bedrijfsgezondheidsdienst aand eondernemingsraa d voor.

Algemene agrarischeeconomi e D150 Wetenschappelijke publikatiesB J.de Hoogh Quotering als oplossingsrichting. Wetenschappelijke Raadvoo r het Regeringsbeleid, Voorstudie enachtergronde n V 55 (1986) 26-32.

A.J.Oska m Analysis of demand andsuppl y inTh e Netherlands and In: Demand analysis and policy evaluation, D.P. Stone- the United Kingdom, using asynthesi s of different types house (ed.). Brussel, IDF Bulletin 197(1986 ) 171 -194. of information.

K.Thomson/A.J. Oskam Models and milk: acompariso n oftw o approaches to University of Newcastle upon Tyne discussion paper nr. CAP analysis. 17, New Castle upon Tyne (1986) 50 pp.

L.H.G. Slangen Evaluatie van het overheidsbeleid voor het Landelijke Wageningse Economische Studies nr. 3, Landbouwuni gebied. versiteit,Wageninge n (1986)11 4pp .

R.P.M. Schout/L.H.G. Slangen The individual study system inteachin g general and Eur. Rev.Agric . Econ.13, 1 (1986) 107-122. agricultural economics: Methodology and results. Vakpublikaties D H.J.Silvi s Gemeenschappelijk landbouwprijsbeleid en monetaire Economisch-Statistische Berichten 71(1986 ) 292-297. instabiliteit.

J.de Hoogh Het groenboek 1985 legt Brusselse illusies bloot. Sp i147-4 8(1986 ) 7-11.

A.J. Oskam/J. Renkema Boekbespreking: Livestock production functions Livestock Prod.Sei .14(1986 ) 97-101. (E.O. Heady &S.Bhide,eds.).

H.J.Silvi s Boekbespreking: Aussenwirtschaftliche Aspekte der Eur. Rev.Agricul . Econ.13, 1 (1986)1 45-147. EG-agrarpolitik unter besonderer Berücksichtigung desAgrarhandel s der Gemeinschaft (Egon Weinmüller).

Huishoudkunde L050 Wetenschappelijke publikatiesB C. de Hoog Demographic trends andth e sizeo f households. A Proc. DemographicTrendsand Population Policy, 'dramatic' perspective on demographictrends in Interuniversity Centre, Dubrovnik, Yugoslavia (1986) developing countries. 7 pp.

C. de Hoog Veranderingen in het gezin met betrekking tot de Voedingsmiddelentechnologie 21(1986 ) 11-13. consumptie, in:Voedingsmiddele n vangrondsto f tot consument, L.J.Schuddeboo m (réf.). Vakpublikaties D C. de Hoog Bespreking artikelen, pp.26-27,129-130,220 , 221,228, Gezinswetenschappelijke Documentatie 11 .Jaarboek 306,318,333,650,673. 1986,W.A . Dumo n e.a.(red.) . Leuven. Uitgeverij So ciologisch Onderzoeksinstituut, Universitaire Pers Leuven (1986).

C. de Hoog Deontwikkelin g van het aantal alleenstaanden en NITHOO-Ringband.Vuga,'s-Gravenhage(1986)A7: enkele consequenties. 15-20.

C. de Hoog Ouderen entoekomsti g beleid. Vakbl. Huishoudk. 7, 5(1986 ) 138-142.

C. de Hoog Ontwikkelingen vandegezinne n in Nederland. NITHOO-Ringband, Vuga, 's-Gravenhage (1986) A7: 21-26.

J.A.C, vanOphem/D . Nijland/ Zak- en kleedgeld van bewoners in T. Huishoudk. 7,5 (1986) 146-150. E.d eVrie s verzorgingstehuizen.

S.l. Spijkers-Zwart/A. Hobbelink De mooie kamer beter benutten. De positievan boerin Lover 86/1 (1986)22-29. nen in Nederland.Overzich t en analyse van na-oorlogs onderzoek.

11 programma VF83.01

S.l.Spijkers-Zwart/A . Hobbelin k Boerinnenonderzoek in Nederland; naar meer zicht op Spil 53-54(1986)41-51. deverhoudinge n tussen desekse n in de landbouw.

Humane voeding L100 Wetenschappelijke publikatiesB C. deG raaf/J.E.R . Frijters A note on the inconsistency ofth e substitution model Perception 14(1986 ) 499-500. fortaste mixtures.

J.E.R. Frijters Factors affecting food choice. Appetite 7(1986 ) 231-237.

C. deG raaf/J.E .R .Frijter s A psychophysical investigation of Beidler's mixture Chem. Senses1 1 (1986)295-314. equation.

J.E.R. Frijters Consumer behavior research and marketing of Proc.Agro-foo d workshop organised byth e Commis agricultural products. sion ofth e European Communities,J.E.R . Frijters (ed.). Nat. Council for Agricultural Res.,Th e Hague (1986) 278 pp.

P.A.vandePol/J.E.R. Frijters A preliminary investigation of odor changes incu t and Acta Horticulturae 189(1986 ) 215-220. intact roses in various stageso f maturation.

Marktkunde en marktonderzoek D300 Wetenschappelijke publikatiesB C. Glerum-van der Laan Winkelkeuze bij versegroenten enver s fruit. Wageningse Economische Studies, no.2 (1986 )9 0 pp.

C. Glerum-van der Laan/ De Voedingswaardewijzer —ee noriënteren d onder- Voeding 47,4(1986)98-103. J.M.Aten-Samso n zoek onder consumenten.

J.E.B.M. Steenkamp Quality perception of ham: anapplicatio n of conjoint In: Consumer behavior research and marketing of agri analysis. cultural products,J.E.R . Frijters (ed.). National Council for Agric. Res.Th e Hague (1986) 39-61.

J.E.B.M. Steenkamp Kwaliteitsbeoordeling van vleeswaren. Rapport, i.o.v. PVV, Rijswijk (1986)17 1 pp.

J.E.B.M. Steenkamp/ Perceived quality and its relationship to preference:a n In: Contemporary research in marketing, K. Mölleren M.T.G. Meulenberg application to margarine and butter. M. Paltschik (eds.).Vol . 1, EMAC, Helsinki (1986) 541-561.

J.E.B.M. Steenkamp/J.C.M. vanTrij p Consumentenbeoordeling vand esensorisch e vlees- Rapport, i.o.v. PVV, Rijswijk (1986) 57 pp. kwaliteit.

J.E.B.M. Steenkamp/B. Wierenga/ Kwaliteitsperceptie vanvoedingsmiddelen , deel I. SWOKAonderzoeksrapport 40-1, Den Haag(1986 ) 169 M.T.G. Meulenberg PP-

J.E.B.M. Steenkamp/B. Wierenga/ Kwaliteitsperceptie vanvoedingsmiddelen , deel II. SWOKA onderzoeksrapport 40-2, Den Haag(1986 ) 114 M.T.G. Meulenberg PP-

J.E.B.M. Steenkamp/B. Wierenga/ Analysis offoo d quality perception processes. Neth. J.agric . Sei.34, 2 (1986) 227-230. M.T.G. Meulenberg

Sociologie van de westerse gebieden C100 Wetenschappelijke publikatiesB J. Frouws L'industrialisation de l'agriculture. Incidences écono Congrespaper Coll. Association des Ruralistes Français, miques, politiques et idéologiques. Lanatur e et le rural. Proc. Groupe 4: A lacroisé e des politiques: lanature . (1986)17 pp.

H.J.de Haan Sociaal-culturele reproduktievan het gezinsbedrijf . T. Sociaalwetensch . Onderzoek v.d.Lan dbou w 1,1 (1986)65-87.

Staathuishoudkunde D050 Wetenschappelijke publikaties B E.C. van Ierland The Dutch economy andth e environment. Sei.Total Environment 56,11 (1986)301-309.

T. Hutten/E.C. van Ierland Scenario voor S02 en NOx emissies in het buitenland, Interimnotitie voor het Additioneel Programm averzu - 1980-2030. ringsonderzoek, Wageningen (1986)1-8. I.o.v. Rijksin stituutvoor Volksgezondheid en Milieuhygiëne.

J.J.Krabbe/W.J.M . Heijman Economischetheori e van het milieu. Van Gorcum (1986) 147 pp.

12 wetenschappelijk verslag

Programma VF83.03 Programmacoördinator: dr.ir.J.A.M,d eBon t Biokatalyse in ISN:3302,2414,240 3 multifase-systemen. NABS:59,69

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Biochemie A400 1.5 3.4 4.8 1.0 2 25 19 5 37 17 Levensmiddelentechnologie: Proceskunde P053 .3 1.2 1.3 .1 1 9 1 5 12 5 Microbiologie P200 .8 1.6 .7 1.8 - 15 - - 18 11 Moleculaire fysica A500 - .1 .4 ------Natuur- en weerkunde A550 .4 ------Organische chemie A350 1.8 1.6 - .7 1 3 5 - 6

Totaal 4.7 7.9 7.1 3.6 3 52 25 10 67 39

Biochemie A400 DissertatiesA J.J.M.Vervoor t The interactions between apoflavoproteins and their Prof.dr. F. Müller (promotor). Wageningen (1986)184 coenzymes asstudie d by nuclear magnetic resonance PP- techniques.

P.A.J. Link Synthesisand photochemistryof8-substituted Prof.dr. H.C. Vande r Plase n prof.dr. F. Müller, (pro- 5-deazaflavins. motores). Wageningen (1986) 90 pp. Wetenschappelijke publikatiesB P.L. Luisi/C. Laane Solubilization ofenzyme s in apolarsolvent s via reversed Trends in Biotechnology 4(1986 ) 153-161. mice lles :a novervie w ofth e biotechnological relevance.

J.Tramper/C. Laane/J.A.M.de Bont Second-generation biocatalysis. Proc. NATO-Advanced-Research Workshop Enzymes ascatalyst s inorga ni esynthesis .1985 ,Reise nburg/ U lm, Germany (1986) 383-390.

A. van Berkel-Arts/M. Dekker/ Application of hydrogenase in biotechnological Biochimie (Paris) 68(1986 )20 1-209 . C. van Dijk/H.J. Grande/ conversions. W.R. Hagen/R. Hilhorst/ M. Kriise-Wolters/C. Laane/ C. Veeger

C. Laane/A.Weijland/M . Franssen Bioelectrolytic halogenation of barbituric acid using Enzyme Microb .Tec hnol .8 (1986 ) 345-348. chloroperoxidase.

M.Dekker/K. van't Riet/ Enzyme recovery by liquid/liquid extraction using Chem.EngineeringJ. 33(1986) B27-B33. S.R.Weijers/J.W.A . Baltussen/ reversed micelles. C. Laane/B.H. Bijsterbosch

P.A.J. Link/H.C. vande r Plas/ The halfwav e potentials of8-substitute d 5-deazaflavins. J.Org . Chem. 51(1986 ) 1602-1604. F.Müller Polarographic determination ofth e dissociation con stants ofsom e8-substitute d 5-deazaflavosemiquinones.

R.A.Wijnands/W.J.Weijer/ Chemical modification oftyrosin e residues in Biochemistr y 25(1986 )421 1-4218 . F.Müller/P.A.Jekel/ p-hydro- xybenzoate hydroxylasefrom Pseudomonas W.J.H, van Berkel/J.J. Beintema fluorescens. Assignment in sequence and catalytic involvement.

B.va nOmmen/A.E.P . Adang/ The microsomal metabolism of hexachlorobenzene. Biochem. Pharmacol.3 5(1986 ) 3233-3228. L. Brader/M.A. Posthumus/ Origin ofthecovalent binding to protein. F.Müller/P.J . van Bladeren

J.J.M.Vervoort/W.J.H . van Berkel/ Properties ofth e complexes of riboflavin 3',5'-bisphos- Eur.J. Biochem.16 1 (1986)749-756. S.G.Mayhew/F . Müller/A. Bacher/ phatean dth e apoflavodoxinsfro m Megasphaera P.Nielsen/J . Legall elsdenii and Desulfovibrio vulgaris.

J.J.M.Vervoort/F . Müller/ A comparative carbon-13. nitrogen-15 and phosphorus- Biochemistry 25(1986 ) 6789-6799. S.G.Mayhew/W.A.M . vande n Berg/ 31nuclea r magnetic resonancestud y on the flavodoxins C.T.W. Moonen/A. Bacher from Clostridium MP,Megasphaeraelsdeni i and Azoto- bactervinelandii.

13 programma VF83.02

J.J.M.Vervoort/F . Müller/ Bacterial luciferase:Acarbon-13 , nitrogen-15and phos- Biochemistry 25(1986 )8067-8075 . D.J.O'Kane/J . Lee/A. Bacher phorus-31 nuclear magnetic resonance investigation.

J.J.M.Vervoort/F . Müller/ Identification ofth e true carbon-13 nuclear magnetic Biochemistry 25(1988 )8082-8067 . J. Lee/W.A.M. vande n Berg/ resonance spectrum ofth e stable intermediate II in C.T.W. Moonen bacterial luciferase.

S.Shinkai/H . Nakas/N. Honda/ New metal-stabilized semiquinone ofa flavi n with a J.Chem . Soc.Perki n Trans. I(1986 ) 1825-1831. O. Manake/F. Müller fused pyridine moiety which serves alsoa sa mode l chelation site inth e oxidized state.

P.J.Link/H.C . vande r Plas/F. Müller On the photoreduction of 5-deazaflavins. J.Chem . Soc.Chem .Commun . (1986)1385-1387 . B.va nOmmen/A.E.P . Adang/ The microsomal metabolism of Dentachlorophenol and Chem.-Biol. Interactions60(1986) 1-11. F.Müller/P.J . van Bladeren itscovalent bindin gt o protein and DNA.

P.J.Ratcliffe/C.T.W . Moonen/ Acute renal failure in hemorrhagic hypotension: Kidney International 30(1986)355-360. P.A.H. Hollaway/J.G.G. Ledingham/ Cellular energetics and renal function. G.K. Radda

P.J.Ratcliffe/S.J . Scheinmann/ P-31NM R study ofgrade d hypoxia inth e isolated Kidney International 29(1986 ) 358-362. C.T.W. Moonen/J.G.G. Ledingham/ perfused rat kidney. G.K.Radda

R.P.Jonge/C.T.W. Moonen/ Intramuscular phosphocreatine, adenosinedisphospha- Clin.Physiol.5(1986)4-6. G.K.Radda teand pH during steady state dynamic exercise in man. A P-31 NMRstudy.

G.Voordouw/S . Brenner Cloning andsequencin go fth egen eencodin g cytochro Eur.J.Biochem. 159(1988 ) 347. meC 3fro m Desulfovibrio vulgaris (Hildenb orough) .

G.Voordouw/W.R . Hagen/ Purification and characterization of Desulfovibrio vul Eur.J.Biochem. 162(1987)31 . K.M. Krüse-Wolters/A. van Berkel- garis (Hildenborough)hydrogenase expressed in Arts/C. Veeger Escherichiacoli.

D. Bradley/S.M.va nde r Vies/ Expression of cyanobacterial and higher-plant ribulose Phil.Trans. R. Soc. London B313 (1988)447. A.A.Gatenby 1,5-bisphosphatecarboxylas e genes in Escherichiacoli.

S.M.vanderVies/D . Bradley/ Assembly ofcyanobacteria l and higher plant ribulose EMBOJ.5(1988)2439. A.A.Gatenby bisphosphatecarboxylas esubunit s into functional ho mologous and heterologous enzyme molecules in Escherichiacoli.

W.R. Hagen/A. van Berkel-Arts/ EPRofanovel high-spin component inactivated hydro- FEBSLett . 201 (1988)158. K.M. Kruse-Wolters/ genasefrom DesuIfov ibri o vulgaris (Hi Idenborough). W.R. Dunham/C. Veeger

W.R. Hagen/A. van Berkel-Arts/ The iron-sulfur composition ofth e activesit eo f hydro- FEBSLett . 203 (1986)59 . K.M. Kruse-Wolters/G. Voordouw/ genasefrom DesuIfov ibri o vulgaris (HiIdenborough ) C. Veeger deduced from itss ubu ni t structure andtota l iron-sulfur content.

D.O. Hearshen/W.R. Hagen/ An analysiso fg strai n inth e EPRoftwo(2Fe-2S)ferre- J.Magn.Reson.69(1986)440. R.H. Sands/H.J.Grande/H.I .Crespi / doxins. Evidencefor a protein rigidity model. I.C.Gunsalus/W.R . Dunham AbstractsC C. Laane/C. Veeger Enzymatic redox reactions in reversed micelles. Workshop on Decontamination, Bandol (1986).

K.Vos/T.Visser/C. Laane Probing protein-reversed micelle interactions. Workshop on Decontamination, Bandol (1986).

M.Dekker/K. van 't Riet/ Enzyme recovery by liquid-liquid extraction using Workshop on Decontamination, Bandol (1986) and

S.R.Weijers/J.W.A . Baltussen/ reversed micelles. KNCV Wintercongres, Amsterdam (1986). C. Laane/B.H. Bijsterbosch

S.Giovenco/C . Laane Isolation of intracellular enzymesfro m whole microbial Biological Chemistry, Hoppe-Seyler 367, supplement eelI svi a reversed micelles. (1986)207.

J.W.A. Baltussen/C. Laane/ Enzyme recovery using reversed micelles. SON-discussiegroepBiomoleculaire chemie, Lunteren R.Hilhorst (1986).

C. Laane/M. Dekker Biotechnological applications of reversed micelles. Vlllth Int. Symp. Surfactants insolution , New Delhi.In dia (1986).

C. Laane/S. Boeren/R. Hilhorst Optimization of biocatalysis inorgani c solvents. Int. Symp. Biocatalysis inorgani c solvents, Wageningen (1986)22.

14 wetenschappelijk verslag

S.Giovenco/F . Verheggen/C. Laane Isolation of intracellular enzymes from whole microbial Int. Symp. Biocatalysis inorganicsolvents , Wageningen cells via reversed micelles. (1986)51.

S.Boeren/C . Laane/R. Hilhorst Bacterial viability andactivit y intwo-liqui d phasesys- Int. Symp. Biocatalysis inorgani c solvents ,Wage ninge n tems asa functio n ofsolven t hydrophobicity. (1986)52-53.

M. Dekker/J.W.A. Baltussen/ Enzyme recovery by liquid-liquid extraction using Int. Symp. Biocatalysis inorgani c solvents,Wage ninge n K. van 't Riet/C. Laane/ reversed micelles. (1986)46. S.R.Weijers/B.H . Bijsterbosch

M.R.C. Franssen/J.G.J.Weijnen / Optimization of enzymatic halogenation in reversed Int. Symp. Biocatalysis inorgani c solvents,Wage ninge n J.P.Vincken/H.C . vande r Plas/ micelles. (1986)48. C.Laane

M.R.C. Franssen/J.P.Vincken / Enzymatic halogenation ofapolar compounds using Int. Symp. Biocatalysis inorganicsolvents , Wageningen J.G.J.Weijnen/H.C . vande r Plas/ reversed micelles. (1986)49. C. Laane/E.d e Boer/R. Wever

S.Giovenco/C . Laane/C.Veege r Biotechnological applications of reversed micelles. Poster abstract BT-1, 32eCongr. SIB,Messina , Italie

(1986)138.

F.Müller/J.J.M . Vervoort/J. Lee/ A reinvestigation of intermediate IIo f bacterial lucifera- Fed.Proc .45,6 , Abstract No. 2383 (1986) 1886. W.A.M.vanden Berg/ sebycarbon-1 3 NMR. C.T.W. Moonen

P.J.M. Bonants/P. Bastiaens/ NADPH-cytochrome P-450reductase :Som e physical 17th FEBSMeeting ,West-Berlin ,1986 . Hoppe-Seyler F.Müller studies. 387(1986)278.

B.va nOmmen/A.E.P . Adang/ The covalent binding of hexachlorobenzene stems from 5th Drug metabolism workshop, Guilford, U.K. (1986). F.Müller/P.J . van Bladeren quinone metabolites.

T.R. Hopkins/F. Muller Biochemistry ofalcoho l oxidase. 5th Int. Symp. microbial growth on C1 compounds, 1986, Haren,Th e Netherlands. Abstract (1986) 85,4e.

W.D. Beinert/H. Riiterjans/ 1SN -an d 13C-NMR studies ofth e Old Yellow Enzyme Xllth Int. Conf. Magnetic resonance in biological sys F.Müller recombined with 15N- and 13C-labeled flavin tems.Todtmos , Germany (1986)Abstrac t P-68. mononucleotides.

R.M.E.Vos/W.J.H .va n Berkel/ Effect of hexachlorobenzen e on rat hepatic 10th European Drug metabolism workshop. Guilford, P.Müller/P.J .va n Bladeren glutathionineS-transferase. U.K. (1986). Vakpublikaties D Bierbereiding in Burkina Faso. PT/Procestechniek 41,5 (1986) 93-95. R. Hilhorst Bereiding van pindaolie in Burkina Faso. PT/Procestechniek 41,4(1986) 95-97. R. Hilhorst Zout enzee p in ontwikkelingslanden. PT/Procestechnie k 41,11 (1986)105-106 . R. Hilhorst Kaasbereiding in Burkina Faso. PT/Procestechniek 41,12 (1986)87-88 . R. Hilhorst Boekbespreking: Stichting Maatschappij en Onderne Biotechnologie in Nederland 4(1986 )204 . C.Laane ming,dr.J. Blom. Octrooien C. Laane/M.H. Hilhorst/C. Veeger/ Method for the enzymatic conversion ofa water-insolu European Patent specification 0118928 B1(1986) . H.J. Grande bleo r substantially water-insoluble organi esubstrate .

Levensm iddelentech nol ogie-Proceskunde P053 DissertatiesA L.E.S. Brink Design ofa norganic-liquid-phase/immobilized-cel l Prof.dr.ir. K. van 't Riet, Prof.ir. K.Ch.A.M. Luyben reactor for the microbial epoxidationo f propene. (promotores), Dr.ir.J. Tramper (co-promotor) . Wa Wetenschappelijke publikatiesB geni nge n (1986)11 7pp .

P.Verlaan/J .Tramper/K . van 't Riet/ A hydrodynamic model for an air-lift-loop-bioreactor Chem.EngineeringJ.33(1986)B43-B53. K.Ch.A.L. Luyben with external loop.

P.Verlaan/J .Tramper/K . van 't Riet/ Hydrodynamicsand axial dispersion inanair-lift-loop- Proc. Int. Conf.o n Bioreactor Fluid Dynamics Cam K.Ch.A.M. Luyben bioreactor with two- andthree-phas e flow. bridge, Engeland (1986) 93-107.

J.Tramper/A.W.A. de Man Characterization of Nitrobacter agile simmobilize d in Enz.Microb . Technol.8 (1986 )472-476 . calcium alginate.

J.Tramper/D.R.J. Grootjen Operatious performanceof Nitrobacter agiI i s immobilized in carrageenan. Enz. Microb.Technol. 8(1986)477-480.

15 programma VF83.02

J.Tramper/C . Laane/J.A.M.d e Bont Second-generation biocatalysis. In: Enzymesa scatalyst s inorgani csynthesis , M.P. Schneider(ed.).Reidel (1986) 383-390.

L.E.S. Brink/J.Tramper ModelI i n gth e effects of masstransfe r on kinetics of pro- Enz. Microb. Technol. 8(1986 ) 281-288 . peneepoxidation;1: Pseudo-one-substrate conditions and negligible product inhibition.

L.E.S. Brink/J.Tramper Modellin gth e effects of masstransfe r on kinetics of Enz. Microb.Technol .8 (1986 ) 343-340. propeneepoxidation;2: Product inhibition.

J.Tra mper/J .B .Williams/D.Joustra / Shearsensivit yo f insect celI si n suspension. Enz. Microb.Technol .8 (1986 )33-36 . J.M.Vlak

J.Tramper/J.M . Vlak Someengineerin g and economieaspect so f continuous Ann. N.Y. Acad.Sei .469(1986 ) 279-288. cultivation of insect celI sfo r the production of Baculovirusses. AbstractsC P.Verlaan/J . Tramper Influence of nearly floating particles onth e behaviour Abstract KNCV-Symp. Amsterdam (1986). ofa pilo t plantair-lift-loop bioreactor. VakpublikatiesD K.va n 't Riet/W. Pronk/ Membraanreactoren voor continue processen. Chemisch magazine82(1986)484-486(Bijvoegsel P.J.A.M. Kerkhof Chem. Weekblad)

L.E.S. Brink/J.Tramper Control inWageningen : Integratie. Biotechnologie in Nederland 3(1986 ) 221-222.

J.Tramper/K.Ch.A.M. Luyben Report on the final meeting ofth e CEC Programm on: EBFNewslette r 5(1988 ) 1-3. Secondgeneratio n bioreactors.

A.C. Hulst/J. Tramper Geimmobiliseerde biocatalysatoren. Biotechnologie in Nederland 3(1986 ) 63-65.

L.E.S.Brink/J .Tra mpe r Modellering multi fasen bioreactor. Pt/Procestechniek 41 (1986)31-37.

Microbiologie P200 Wetenschappelijke publikatiesB J.A.M, de Bont/M.J.A.W. Vorage/ Microbial degradation of1,3-dichlorobenzene . Appl. Environ. Microbiol. 52(1986 )677-680 . S.Hartmans/W.J.J .va nde n Tweel

CG. vanGinkel/H.G.J . Welten/ Removal ofethen e to very low concentrations by J.Chem .Techn .Biotechn . 36(1986 ) 593-598. J.A.M,d e Bont/H.A.M. Boerrigter immobilised Mycobacterium E3.

CG. van Ginkel/H.G.J. Welten/ Epoxidation ofalkene s by alkene-grown Xanthobacter Appl. Microbiol. Biotechn. 24(1986 ) 334-337. J.A.M,d e Bont spp.

Isolation and characterization of alkene-utilizing Arch. Microbiol.14 5 (1986)403-407. CG. vanGinkel/J.A.M . de Bont Xanthobacter spp.

Acetol monooxygenasefrom Mycobacterium Py1 FEMSMicrobiol . Lett. 36(1986 ) 155-158. S. Hartmans/J.A.M.deBont cleaves acetol into acetate and formaldehyde.

Methyl chloride: Naturall y occurring toxicant andC- 1 J.Gen .Microbiol .13 2 (1986)1139-1142. S.Hartmans/A . Schmuckle/ growth substrate. A.M. Cook/T. Leisinger J.Gen .Microbiol .13 2(1986 ) 2837-2843. D. Kohler-Staub/S. Hartmans/ Evidencefo r identical dichloromethanedehalogenases R. Gälli/F. Suter/T. Leisinger indifferen t methylotrophic bacteria.

J.W.G.deMeester/W. Kraus/ Comparison ofth e oxidation of heteroaromatics by 4th FECHEM Conf. Heterocycles in Bio-organic Che W.J. Middelhoven/H.C vande r Pias bovine milk xanthine oxidase and byxanthin e oxidase mistry. Elsevier Publ.Co . (1986) 243-251. from Arthrobacter cells.

W.J. Middelhoven/C.M. Muylwijk High affinityamylolytic enzymes produced byth e mold Appl. Microbiol. Biotechn.2 3 (1986)400-403. Trichoderma harzianum.

W.J. Middelhoven/M.M. Franzen The yeastflor a ofensile d whole-crop maize. J.Sei .Foo dAgric . 37 (1986)855-861.

W.J. Middelhoven/ Oxydation of amines by yeastsgrow n on Antonie van Leeuwenhoek 52(1986 ) 525-536. M.C. Hoogkamer-te Niet/ 1-aminoalkane so r putrescine asa sol esourc eo f carbon, W.T.A.M. de Laat/C Weijers/ nitrogen and energy. C.J.E.A. Bulder

J.Tramper/ C Laane/J.A.M.d e Bont Second-generation biocatalysis. In: Enzymes ascatalyst s in organicsynthesis, M.P. Schneider (ed.). D. Reidel Publ.Co . (1986) 383-390.

W.J.J,va nde nTweel/R.J.J.Janssens / Degradation of4-hydroxyphenylacetat e by Antonie van Leeuwenhoek 52(1986 ) 309-318. J.A.M.deBont Xanthobacter 124x.

16 wetenschappelijk verslag

W.J.J,va nde nTweel/J.P . Smits/ Microbial metabolism of D-and L-phenylglycine by Arch. Microbiol.144(1986 ) 169-174. J.A.M,d e Bont Pseudomonas putida LW-4.

W.J.J,van de n Tweel/N. ter Burg/ Bioformation of 4-hydroxybenzoatefrom Appl. Microbiol. Biotechn.2 5(1986 ) 289-294. J.B. Kok/J.A.M.deBont 4-chlorobenzoateby Alcaligenesdenitrificans NTB-1.

Organische chemie A350 Dissertaties A P.A.J. Link Synthesisand photochemistryof8-substituted Prof.dr. H.C. vande r Plase n Prof.dr. F. Muller (promo- S-deazaflavins. tores).Wageninge n (1986) 90pp . Wetenschappelijke publikatiesB C. Laane/A.Weyland / Bioelectrosynthesis of halogenated compounds using Enzyme Microb. Technol.8 (1986 ) 345-348. M.C.R. Franssen chloroperoxidase.

J.W.G. de Meester/W. Kraus/W.J. Comparison ofth e oxidation of heteroaromatics by Proc.4t h FECHEM Conf. Heterocycles in Bio-Organic Middelhoven/H.C. vande r Plas bovine milk xanthine oxidase and byxanthin e oxidase Chemistry, Houthalen, Belgium,1986 , H.C. van der from arthrobacter cells. Plas, M.Simonyi , F.C. Alderweireldt.J.A. Lepoivre (eds.). Elsevier,Amsterda m (1986) 243-251.

H.SIadowska/J.W.G.d e Meester/ Ontheaminationof pteridines by liquid ammonia/ J. HeterocyclicChem. 23(1986 )477-480 . H.C. vande r Plas potassium permanganate. AbstractsC J.W.G.d e Meester/ Oxidation of6 -an d7-aryl-4(3H)-pterid i nones by free Abstr. 4th FECHEM Conf. Heterocycles in Bio-Organic H.C. vande r Plas/H.J. Brons/ and immobilized xanthineoxidasefrom arthrobacter. Chemistry, Houthalen, Belgium (1986) PB27 . W.J. Middelhoven

W. Kraus/J.W.G.d e Meester/ On the possiblesteri c interactions ina noxidatio n of Abstr. 4th FECHEM Conf. Heterocycles in Bio-Organic H.C. vande r Plas 3-alkylsubstitute d 6-phenyl-4(3H)-pteridininone-8-N- Chemistry, Houthalen, Belgium (1986) PA7. oxides by arthrobacter xanthine oxidase.

M.C.R. Franssen Enzymatische halogenering. Abstr. Symp. Biokatalyse aand e Landbouwhogeschool, Wageningen (1986).

M.C.R. Franssen/J.G.J.Weijnen / Optimisation ofenzymati c halogenation in reversed Abstr. Int. Symp. Biocatalysis inOrgani c Media,Wa J.P.Vincken/H.C . vande r Plas/ micelles. geningen (1986)48. C.Laane

M.C.R. Franssen/J.P.Vincken / Enzymatic halogenation ofapolar compounds using Abstr. Int. Symp. Biocatalysis inOrgani c Media,Wa J.G.J.Weijnen/H.C . vande r Plas/ reversed micelles. geningen (1986)49. C. Laane/E.d e Boer/R. Wever

17 Program ma VF83.03 Programmacoördinator: dr.J.M . Vlak Preventie en bestrijding ISN:2413,2420,249 9 (nematology) van planteziekten. NABS:52

werkji lar ondi erzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Entomologie G050 3.1 6.9 3.4 5.4 1 46 24 11 3 9 Fytopathologie G20 0 2.4 3.2 - .9 1 16 2 2 45 39 Landbouwplantenteelt en graslandkunde F3S0 .4 .4 - - - 1 - 3 5 8 Moleculaire biologie A4S0 .6 1.4 1.6 .9 - 7 - - - 1 Moleculaire fysica A500 .4 .4 .9 - - 5 2 - 6 1 Nematologie G100 1.5 3.1 - 1.0 - 7 5 1 - 21 Plantenfysiologie PI0 0 .2 1.1 - - - 3 2 1 3 3 Theoretische teeltkunde F300 .3 .1 - .5 - 6 - 1 19 13 Virologie G150 3.2 5.8 1.0 1.3 2 11 7 1 26 11

Totaal 12.1 22.2 6.9 10.0 4 102 42 20 107 106

Entomologie G050 DissertatiesA L.J.Dijkstr a Optimal selection and exploitation of hosts inth e para Prof.dr.J.C. van Lenteren en Prof.dr. K. Bakker (pro- sitic waspColpoclypeu sflorus(Hym. , Eulophidae). motores). Wageningen (1986) 169 pp. Wetenschappelijke publikaties B F.A.N, vanAlebeek/G.A . Pak/ Experimental releaseso fTrichogrammaspp . against Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 51(1986 ) S.A. Hassan/J.C.va n Lenteren lepidopteran pests ina cabbag efiel d crop in The 1017-1028. Netherlands in 1985.

J.J.M.va nAlphen/L.E.M . Vet An evolutionary approach to host findingan d selection. In: Insect parasitoids,J.K.Waage & D.J. Greathead (eds.).Academi c Press,Londo n (1986) 23-61.

G.W.Ankersmit/C. Bell/ Incidence of parasitism by Aphidius rhopalosiphi in Ent. exp.appl .4 0(1986 )223-229 . H. Dijkman/N. MacE/S. Rietstra/ colourformsoftheaphid Sitobionavenae. J.Schröder/C . deVisse r

F.H.D.va n Batenburg/ Searchingfo r and parasitization of larvaeo f Drosophila Neth.J. Zool. 33(1983 ) 306-336. J.C.van Lenteren/J.J.M.van Alphen/ melanogaster(Dipt.: Drosophilidae) by Leptopilina K.Bakker heterotoma (Hym.: Eucoilidae): aMont e Carlo simulation model andth e real situation.

C.F.M. Bieman Acoustic differentiation and variation in planthoppers Neth.J.Zool.36(1986)20pp. ofthegenu s Ribautodelphax (Homoptera, Delphacidae).

W.M. Blaney/L.M. Schoonhoven/ Sensitivity variations in insectchemoreceptors;a Experientia42(1986)13-19. M.S.J. Simmonds review.

J.M.d e Bruijn/A.B. Koopmanschap/ High-molecular-weightserum proteinsfrom Locusta Physiol. Entomol. 11 (1986)7-16. C.A.D.deKort migratoria: identification ofa protei n specifically bin ding juvenile hormone III.

V.G.M.Bus/P.J.M.Mols/ Monitoring ofth e green capsid bug Lygocorispabulinus Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 50/2b(1985 ) L.H.M.BIommers (L.) (Hemiptera: Miridae) in appleorchards. 505-510.

Y. Carton/M. Bouletreau/ The Drosophila parasitic wasps. In:Th e genetics and biology of Drosophila, vol. 3,M. J.J.M.va nAlphen/J.C .va n Lenteren Ashburner , H.L.Carson &J.N.Thompso n (eds.).Acade mic Press, London (1986) 348-394.

R.H. Cobben A moststrikingl y myrmecomorphic mirid from Africa, J. New York Entomol. Soc.94(1986 ) 194-204. with some notes on ant-mimicry andchromosome s in hallodapines (Miridae, Heteroptera).

R.H. Cobben Newshorebugsfrom Solomon Islands,Thailand , India Ann. Soc.ent . Fr. 22(1986 ) 223-233. and South America (Heteroptera, Saldidae).

18 wetenschappelijk verslag

M.J.va n Dijken/M. Kole/ Host-preference studieswi th Trichogra mm aevane - J.appl.Ent.101 (1986)64-85. J.C.va n Lenteren/A.M. Brand scensWestwoo d (Hym.,Trichogrammatidae)for Ma- mestra brassicae, Pieris brassicae and Pieris rapae.

A.J.M. Frijter/O.P.J.M. Minkenberg/ Chrysocharis parksi incommercia l greenhouses for the Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 51(1986 ) J.Woets/W.J . Ravensberg biological control of leafminers, L.trifolii, on tomatoes; 987-998. casestudie san dsamplin gtec hniques .

S.M.Gardner/J.C . van Lenteren Characterisation ofth e arrestment responses of Tricho Oecologia (Berlin) (1986)265-270 . gramm aevanescens .

P.C.G. Glas/L.E.M. Vet Host-habitat location and host location by Diachasma al- Neth.J. Zool. 33(1983)41-54. loeum Muesebeck (Hym.; Braconidae),a parasitoi d of Rhagoletis pomonellaWals h (Dipt.; Tephritidae).

K.E. Heming-van Battum/ J. Morphology 190(1986 )12 1-167 . B.S. Heming Structure,functio n andevolutio n ofth e reproductive system infemale s of Hebrus pusillusand H. ruficeps (Hemiptera, Gerromorpha, Hebridae).

M.A. Khan/H.M. Romberg-Privee/ Location ofallatostati c centers inth e pars lateralis re Experientia42 (1986)836-838 . A.B. Koopmanschap gions ofth e brain ofth e Colorado potato beetle.

C.A.D.deKort/ High moleculartransport proteinsforJH-lll in insect Experientia42 (1986)834-836 . A.B. Koopmanschap hemolymph.

J.C.van Lenteren Evaluation ofeffectivenes s and utilization; concluding In: Ecology ofAphidophaga , I.Hodek(ed.) . Academia, remarks to section 4. Prague* Dr. W.Junk, Dordrecht(1986)505-510.

J.C.va n Lenteren Evaluation, massproduction ,qualit y control and release In: Fortschritte der Zoologie, Bd.32 .Biologica l plant ofentomophagou s insects. and health protection, Franz(ed.). FischerVerlag- Stuttgart - New York (1986)31-56 .

J.C.va n Lenteren Parasitoids inth e greenhouse: Successeswit h seasonal In: Insect parasitoids,J.K.Waag e& D.J.Greathead inoculative releasesystems . (eds.).Academi c Press, London (1986) 341-374 .

J.C.va n Lenteren/N.W. Hussey Workinggroup: integrated control in glasshouses. IOBC Proc.5t h Gen.Assembl y Stuttgart, 1985.WPR S Bulletin1986/IX/5,105-109.

J.C.van Lenteren/M. Kole/ Greenhouse IPM inth e Universityo f Leiden's botanical The IPM Practitioner 8,2 (1986)1 -4 . G.J.C.M. van Vliet garden.

O.P.J.M. Minkenberg/ The leafminers, Liriomyzabryoniaeand L.trifolii (Dip- Agricultural University Wageningen Papers86- 2(1986 ) J.C.va n Lenteren tera: Agromyzidae), their parasitesan d host plants:a 1-50. review.

P.J.M. Mols Pestforecastin g inappl e orchards. Bull. SROP/WPRS 9(1986 )234-243 .

P.J.M. Mols Prédation inthecarabid beetle Pterostichuscoerules- 5th Meeting European Carabidologists (1982). Warsaw cens L. AgricuItural University PressSGGW-A R (1986)49-58 .

L.P.J.J.Noldus/X. Rumei/ The parasite-host relationship between Encarsiaformo- J.appl . Ent.10 2(1986)484-498 . M.H. Eggenka mp-Rottevee l saGaha n (Hym.,Aphelinidae ) and Trialeurodes Mansveld/J.C.van Lenteren vaporariorum (Westwood) (Hom.,Aleyrodidae) . XX. Analysis ofth e spatial distribution ofgree nhous e whiteflies ina largeglasshouse .

L.P.J.J.Noldus/X. Rumei/ The parasite-host relationship between Encarsiaformo- J.appl.Ent.101 (1986)159-176. J.C.van Lenteren saGaha n (Hym.,Aphelinidae ) andTrialeurode s vapor ariorum (Westwood) (Hom..Aleyrodidae). XVIII. Between-plant movement ofadul t greenhouse - whiteflies.

L.P.J.J.Noldus/X. Rumei/ The parasite-host relationship between Encarsiaformo- J.appl.Ent.101 (1986)492-507. J.C.van Lenteren saGaha n (Hym.,Aphelinidae ) andTrialeurode s vapor ariorum (Westwood) (Hom., Aleyrodidae). XIX. Feeding-siteselectio n byth e greenhous e whitefly.

G.A. Pak Behavioural variations amongstrain s ofTrichogra m ma J.appl.Ent.101 (1986)55-64. spp.

G.A. Pak/H.C.E.M.Buis/ Behavioural variations amongstrain s ofTrichogra mm a Ent.exp . appl.4 0(1986 ) 247-258. I.C.C. Heck/M.L.G.Hermans spp.: Host-ageselection.

19 programma VF83.03

R.H.d e Reede/H. deWilde Phenological models of development in Pandemis Ent. exp.appl . 40(1986 )15 1 -159. heparanaand Adoxophyesoranafo r timing the applica tion of insect growth regulators with juvenile-hormone activity.

J.H.W.M. Rombout/ Immunocytochemical identification and localization of Histochemistry 84(1986 )47 1-483 . C.P.M,va nde r Grinten/ peptide hormones inthegastro-entero-pancreatic F.M. Peeze Binkhorst/ (GEP) endocrine system ofth e mouse and astomachless J.J.Taverne-Thiele/H. Schooneveld fish, Barbusconchonius.

H. Schooneveld/ Immunocytochemical differentiation between CellTissu e Res.24 3(1986 )9-14 . H.M. Romberg-Privee/J.A. Veenstra adipokinetic hormone (AKH)-like peptides in neurons andglandula r cells inth e corpus cardiacum of Locusta migratoriaand Periplanetaamericanawit h C- and N-terminal specific antisera to AKH.

D.Thiery/J.H. Visser Maskingo f host plant odour inth e olfactory orientation Ent.exp . appl.4 1 (1986)165-172. ofth eColorad o potato beetle.

W.F.Tjallingii Wire effects on aphids during electrical recording of Ent.exp .appl . 40(1986 )89-98 . stylet penetration.

L.E.M. Vet ResponsetokairomonesbysomeAlysiineand Eucoilid Neth.J. Zool. 35(1985)486-496 . parasitoid species (Hymenoptera).

L.E.M.Ve t Olfactory microhabitat location insom e Eucoilid and Neth.J. Zool. 35(1985 )720-730 . Alysiin especie s (Hymenoptera), larval parasitoidsof Diptera.

L.E.M.Vet/K . van Opzeeland Olfactory microhabitat selection in Leptopilinahetero- Neth.J. Zool. 35(1985)497-504 . toma(Thomson ) (Hym.: Eucoilidae),a parasitoi d of Drosophilidae.

A. van Vianen/J.C.va n Lenteren The parasite-host relationship between Encarsiaformo- J.appl.Ent.101(1986)321-331 . sa(Gahan ) (Hym.,Aphelinidae ) andTrialeurode s vaporariorum (Westwood) (Hom.,Aleyrodidae) . XIV. Geneticand environmental factors influencing body- sizean d number of ovarioles.

A. van Vianen/J.C.va n Lenteren The parasite-host relationship between Encarsiaformo- J.appl.Ent.102(1986)130-139. saGaha n (Hym.,Aphelinidae ) and Trialeurodes vaporariorum (Westwood) (Hom., Aleyrodidae). XV. Oogenesis andovipositio n of Encarsiaformosa.

J.H. Visser Host odor perception in phytophagous insects. Ann. Rev. Entomol. 31 (1986)121-124.

J.H.Visser/D.Thiery Effectso ffee din gexperienc e on the odour-conditioned Ent.exp .appl .4 2(1986 ) 198-200. anemotaxeso f Colorado potato beetles.

P.W.F.deVrijer Speciesdistinctivenes s andvariabilit y ofacousti c signals Neth.J. Zool. 36(1986 ) 162-175. inth e planthopper genus Javesella(Homoptera: Delphacidae).

P.R.Westerman/ Evaluation ofth eeffectivenes so fth e parasitic wasps Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv.Gent51 (1986) O.P.J.M.Minkenberg Diglyphus isaeaand Chrysocharis parksi in experimen 999-1008. tal greenhouses for the biological control of the leafminer Liriomyzabryoniae,o n tomatoes.

J.d eWild e Intrinsic and extrinsic control of insect diapause, in In:Advance s of invertebrate reproduction 3,W . Engels relation to reproduction. et al. (eds.) Elsevier Science Publ. (1984)243-249 . AbstractsC M.H. Eggenkamp-Rotteveel Largescalestud y on the population dynamic so f Abstract XVIIth Int.Congr. Entomology Hamburg Mansveld/J.C.van Lenteren whitefly, Trialeurodes vaporariorum (Westwood) and (1984)296. its parasite Encarsiaformosa Gahan.

J.J.Fransen/K . Winkelman/ Susceptibility ofdifferen t stageso fglasshous e whitefly, Abstracts Soc.Invert . Pathol.18t h Ann. Meeting SauI t J.C.va n Lenteren Trialeurodes vaporariorum,t o infection byth e fungus Ste. Marie,Ontario , Canada (1985)29 . Aschersoniaaleyrodis.

P.M. Hulspas-Jordaan/ Modelling population growth ofgreenhous e whitefly Abstract XVIIth Int.Congr. Entomology Hamburg J.C.va n Lenteren (Trialeurodesvaporariorum ) on tomato. (1984)295.

20 wetenschappelijk verslag

R.dejong/J.H. Visser Responses of central neurons inth e Colorado potato Abstract Poster,6t h Int. Symp. Insect-Plant Relation beetle to green odour components. ships, Pau (1986)32.

R.deJong/J.H. Visser Processing ofolfactor y information inth e Colorado Abstract ECRO VII Congr., Davos (1986)64. potato beetle.

J.C.va n Lenteren Introduction to the work coordinated byth e subgroup Abstract XVIIth Int. Congr. Entomology Hamburg 'Ecology and behaviour of Trichogramma'. (1984)800.

J.C.va n Lenteren/ Evaluation program fordeterminationofthe biological Abstract Ist Int. Congr. Dipterology, Budapest, Hung O.P.J.M.Minkenberg control capacity offl y parasites. ary (1986)139.

J.C.va n Lenteren/G.A. Pak/ Research on possible useo fTrichogramm aeg g parasites Poster Fourth European Ecology Symp. Wageningen L.C. van Sonderen to control Lepidopterous pestso fcabbag e in (1986)44. The Netherlands.

J.C.va n Lenteren/J. Woets The useo f Encarsiaformosat o control the greenhouse Abstract XVIIth Int. Congr. Entomology Hamburg whitefly in Europe. (1984)771.

O.P.J.M.Minkenberg Summary ofthe198 5 European Conferenceon leaf- Sting, Newsletteron biological control,J.C .va n Lenter miners andthei r parasites. en (ed.).8,1 5 (1986) 15-16.

O.P.J.M.Minkenberg/ Biological control of leafminers (Diptera: Agromizidae) Abstract XVIIth Int. Congr. Entomology Hamburg J.C.va n Lenteren ongree nhous etomatoe s inTh e Netherlands. (1984)803.

O.P.J.M.Minkenberg/ Evaluatieva nsluipwespe n voorde biologische bestrij Abstract Gewasbeschermi n g17, 1 (1986) 10-11. J.C.van Lenteren ding van mineervliegen, Liriomyzabryoniaeen L. trifolii (Diptera: Agromyzidae) bij deteel t van tomaten onderglas.

O.P.J.M.Minkenberg/ The innate capacityfo r increase asa nevaluatio n criteri Abstract 1st Int. Congr. Dipterology, Budapest, Hung J.C.va n Lenteren onfo r selecting parasitesfo r biological control ofdip- ary (1986)162 . teran leafminers.

O.P.J.M.Minkenberg/ Restrictions in development and application of biologi Abstract, E.C. experts meetingon Integrated and bio J.C.va n Lenteren calcontro l methods. logical control in protected crops, Ghent, Belgium (1986).

G.A. Pak/J.C.van Lenteren Behavioural variations betweenTrichogrammaspp. Abstract XVIIth Int. Congr. Entomology Hamburg strains,a tec hniqu efo r candidate strain evaluation. (1984)800.

G.A. Pak/J.C.van Lenteren Criteria and methods for the pre-release laboratory 2nd Int. Symp.Trichogramm aan dothe r egg parasites. evaluation of candidate Trichogrammaspp . Guangzhou,Chin a (1986)47 .

G.A. Pak/J.C.va n Lenteren/ Development ofa n integrated control program for cab Abstract XVIIth Int. Congr. Entomology Hamburg O.M.B, de Ponti/ bagecrop s inTh e Netherlands. (1984)842. J.A.B.M.Theunissen/E.J.deJong

O.M.B.de Ponti/J.C.van Lenteren/ Breeding cucumbers andtomatoe s for improved Hort. Science21 (1986)331. M.W.Sabelis biological control ofwhiteflie s andspide r mites.

H.Schooneveld AKH-related peptides aswidesprea d neurochemical Abstracts 2nd Int.Conf. Insect Neurochem. Neurophy- messengers in insects andothe r invertebrates. siol. College Park, USA (1986) nr. 12.

L.M. Schoonhoven/W.M. Blaney/ Inconstancies ofchemorecepto r sensitivities. Abstracts 6th Int. Symp. Insect-Plant Relationships, M.S.J. Simmonds Pau, France (1986)13 .

L.M. Schoonhoven/W.M. Blaney/ The role ofsensor y physiology infindin g crop protec Abstracts 6th Int. Congr. Pestic.Chem. , Ottawa(1986) M.S.J. Simmonds tion chemicals. 2D/E-12.

N.Spiller/M. Llewellyn/ Aphid feeding on resistant and susceptible crop species Abstracts 6th Int. Symp'.Insect-Plan t Relationships, W.F.Tjallingii and cultivars. Pau, France (1986)62 .

W.F.Tjallingii Stylet penetration activities byaphids. Abstracts 6th Int. Symp. Insect-Plant Relationships, Pau, France(1986) 29.

J.H.Visser/R . deJon g Plantodou r perception inth e Colorado potato beetle: Abstract 6th Int. Symp. Insect-Plant Relationship, Pau Chemoattractiontoward s host plants. (1986)12. Vakpublikaties D P.Gruys/J.C .va n Lenteren/ Oecologische achtergronden van plagen en hun bestrij- In: Inleidingto t deoecologie, K. Bakkeretal. (ed.). J.E.Parlevliet/P.C . Scheepens/ ding. Bohn Scheltema & Holkema, Deventer (1985)465-492 . J.C. van Zon

J.S.Kenned y Animal motivation.Ja nd eWild e Voordrachten. Landbouwuniversiteit (1986)2 1 pp.

21 programma VF83.03

M. Kole/L.P.J.J .Noldu s Bestrijden van rupsen met sluipwespen . Maakva n uw Groenten & Fruit 40(1985 )8 1-83 . spruitkool geen spuitkool.

J.C.va n Lenteren Biologische bestrijding van plagen:gee nsprookj e maar Vakbl.Biol.66(1986)196. realiteit.

J.C.van Lenteren In memoriamj. de Wilde. Newsletter I.O.B.C. and Proc. Symp. Colorado Potato Beetle,XVIIt h Int. Congr. Entomology, D.F. Ferro & R.H. Voss(eds.) . Res.Bull . Univ. Massachusetts, Am herst, No. 704(1985) IV-V.

J.C.va n Lenteren Heeft dechemisch e plaagbestrijdingzij n langstetij d ge had? T. Diergeneesk.111 (1986)679-689.

O.P.J.M. Minkenberg Biologische bestrijding van insekten: heden en toe Natuuren Milieu9(1986) 13-16. komst.

O.P.J.M. Minkenberg Mieren (Ants). Book review. Vakbl.Biol. 66(1986 )194 . L.M. Schoonhoven Vansensorisch e informatie tot effectoractiviteit. In: Vergelijkende dierfysiologie, D.I.Zandee& CM. Ballintijn (eds.). Bohn,Scheltema& Holkema, Utrecht (1986)267-303. L.M. Schoonhoven/J.H.Visse r Insekten op onze planten.Ho e herkennen zij hun voed Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Na sel? tuurwetenschappen. Maandblad 11(1986 ) 21-22 .

W.F.Tjallingii Waardplantselectiebij bladluizen. Vakbl.Biol.66(1986)139-140.

Fytopathologie G200 DissertatiesA N.A.M, vanSteekelenbur g Didymellabryoniae onglasshous e cucumbers. Prof.dr.ir.J.Dekke r (promotor). Wageningen (1986) 105 pp. Wetenschappelijke publikaties B L.C. Davidse Benzimidazolefungicides: mechanism ofactio n and bio Ann. Rev. Phytopathol. 24(1986)43-65. logical impact.

L.C. Davidse/M. Boekeloo/ Elicitation andsuppressio n of necrosis in potato leaves In: Biology and molecular biology of plant-pathogen in A.J.M,va n Eggermond by culture filtrate components of Phytophthorainfes- teractions,J .Baile y (ed.).Springer-Verlag , Berlin. Nato tans. ASI Series,Vol . H1 (1986)205-206.

J. Dekker Preventingand managingfungicide-resistance. In: Pesticide resistancestrategie s andtactic s for mana gement, E.H.Glas s et al. (eds). National Academy Press, Washington DC (1986) 347-354.

J. Dekker Control offunga l plantdiseases by nonfungicidal com In: Fungicide chemistry, advances and practical applica pounds. tions, M.B. Green and D.A.Spilker (eds). Am.Chem. Soc.Washingto n DC (1986) 107-115.

J.Dekke r Non-fungicidal compounds, which influence the rela In: Metodi alternativi alia lottachimica nelladifesadelle tion between host plant and parasite. colturiagrarie.G. Gordamik& P.Baronio(eds.) . Edi- zioni del ComunediCesena(1986) 209-221.

H.D. Frinking/E.G.A. Linders A comparison oftw o pathosystems: downy mildew on Spinaciaoleraceaan do n Chenopodium album. Neth.J. PI.Path.92(1986)97-106 .

H.D. Frinking/E.G.A. Linders Three-dimensional presentation of downy mildew de velopment in aspinach crop. Neth.J . PI.Path .92(1986 ) 107-113.

T. Hijwegen Biological control ofcucumbe r powdery mildew by Tilletiopsis minor. Neth.J. PI.Path .92(1986)93-95 .

P.L. Sanders/M.A. deWaard / Resistancet o carbendazim in Pseudocercosporella W.M. Loerakker herpotrichoides. Neth.J. PI.Path.92(1986)15-20 .

M.A. deWaard/E.M.C. Kipp/ Variation insensitivit y to fungicides which inhibit N.M. Horn/J.G.M.va n Nistelrooy ergosterol biosynthesis inwhea t powdery mildew. Neth.J. PI.Path.92198 621-32 .

P.J.G.M.deWit Elicitation ofactiv e resistance mechanisms. In: Biology and molecular biology of plant-pathogen in teractions,J . Bailey (ed.).Springer-Verlag , Berlin. Nato ASI Series,Vol . H1 (1986) 149-169.

22 wetenschappelijk verslag

P.J.G.M ,d eWit/F.E . van der Meer Accumulation ofth e pathogenesis-related tomato leaf Physiol. Molec. Plant Pathology 28(1986 ) 203-214. protein P14a sa nearl y indicator of incompatibility in the interaction between Cladosporium fulvum (syn. Fulviafulva) and tomato.

P.J.G.M.deWit/M.B . Buurlage/ The occurrence of host-pathogen and interaction ofspe - Physiol. Molec. Plant Pathology 29(1986 )157-172 . K.E. Hammond cific proteins intheapoplas t of Cladosporium fulvum (syn. Fulviafulva) infected tomato leaves.

P.J.G.M.deWit/I .M.J .Tom a Occurrenc eo f race-specific elicitor s inth e host patho In: Recognition in microbe-plant symbioticand patho gen interaction tomato-Cladosporium fulvum. genic interactions, B. Lugtenberg (ed.). NATO Springer-Verlag, Berlin. NATO ASISeries ,Vol . H4 (1986)287-295.

E.M.C. Kipp/M.A. deWaar d Variation insensitivit y of Erysiphegra mi ni sf .sp . Extern report over contract-research voor Dr. R. Maag tritici tofenpropimorph inTh e Netherlands in1986 . AG Dielsdorf, Zwitserland (1986)1 7pp .

A. van Dalen/L.C. Davidse Resistancet o metalaxyl in Phytophthorainfestans in Rapport i.o.v. Ligtermoet Chemie BV, Roozendaal The Netherlands in1986 . (1986)5 pp + bijlagen. AbstractsC H.D. Frinking/J.E.va nde r Ende/ Mycosphaerellabrassicicolaopkool: eenepidemiolo- Gewasbescherming1 7(1986 ) 12. C.F.Geerd s gische beschouwing.

M.A.deWaard/P.L . Sanders/ Resistentie tegen benzimidazool-fungiciden in Pseudo- Gewasbescherming 17(1986 )4 . W.L. Loerakker cercosporellaherpotrichoides. VakpublikatiesD J. Dekker Boekbespreking.Chemistr y of plant protection. I. Sterol Springer-Verlag Berlin,Act a Botanica Neerlandica biosynthesis inhibitors andanti-feedin g compounds. (1986)2 pp .

M.A. Ruissen/J.D.Janse De naamgeving en classificatie van plantepathogene bac Gewasbescherming 17(1986 ) 135-142. teriën.

Landbouwplantenteelt en graslandkunde F350 Wetenschappelijke publikatiesB L.J.P.Kuper s Van moeheid enzorgen . Afscheidscollege (1986)1 6pp . VakpublikatiesD K. Schölte Continuteel t vansni jmais ,opbrengs t en bodemziekten. Gebundelde verslagen no.27 ,Nederlands e Vereniging voor Weide en Voederbouw (1986)86-93 . K. Scholte/J.J.s'Jacob/D.W . Bussink Continuteelt vansnijmais ,opbrengs t en bodemziekten. Gewasbescherming 17,1 (1986)8 pp .

K. Schölte Continuteel t vansni jmai se n haar gevolgen. Groenvoede rJo urnaa l 10,2(1986 ) 14-15.

Moleculaire biologie A450 Wetenschappelijke publikatiesB J.A. Garcia/J.Hille/R.W . Goldbach Transformation of cowpeaVignaunguiculatacells with Plant Science4 4(1986 )37-46 . anantibioti c resistance gene using aTi-plasmid-derived factor.

J.E.Wellink/G . Rezelman/ Determination ofth e proteolytic processingsite s in the J.Virolog y 59,1 (1986)50-58. R.W. Goldbach/K. Beyreuther polyprotein encoded bythebottomcomponent RNA of cowpeamosaicvirus.

R.W. Goldbach Molecular evolution of plant RNA viruses. Ann. Rev. Phytopathol. 24(1986 ) 289-310.

A. van Kammen/H.I.L. Eggen The replication of cowpeamosaicvirus. Bio-Essays 5(1986 ) 261-266.

H.G.J.M. Franssen/W. Roelofsen/ Mapping ofth e coding regionsfo r the capsid proteins ChineseJ. Virology 2,1 (1986)45-59.

R.W. Goldbach of cowpea mosaic virus on the nucleotide sequenceo f middle component RNA.

A. van Kammen/M.Jaegle/P .Vos / Polyprotein processing inth e expression ofth e genome Proc. UCLASymp. Positive Strand RNA Viruses , Alan J.Wellink/R.W. Goldbach of cowpeamosaicvirus. R. Liss.Ne w York (1986)1 3pp .

T. Hibi/M. Iwaki/Y. Saito/J. Verver/ Doublestranded DNAofsoybean chlorotic mottle Ann. Phytopath.Soc.Japan 52,5 (1986)785-792. R.W. Goldbach virus.

23 programma VF83.03

Molecu lair e fysic a A500 Wetenschappelijke publikatiesB K.P. Datema/K.P. Pauls/M. Bloom Deuterium Nuclear Magnetic Resonance investigation Biochemistr y 25(1986 ) 3789-3803. ofth e exchangeable siteso n Gramicidin A and Gramici din S in multilamellarvesiclesof dipalmitoylphosphati- dylcholine.

M.A. Hemminga/A.J. Faber Analysis ofa nisotropi c spin label motion in saturation J. Magn. Res.66(1986)1-8. transfer ESRspectr ao fspin-labe lle d cowpea chlorotic mottle virus.

P.B.W.te n Kortenaar/J. Kruse/ Synthesisofan arginine rich fragment ofa vira l coat pro Int.J. Peptideand Protein Res.27(1986)401-413 . M.A. Hemminga/G.I.Tesser tein usingguanidiniu mfunction s exclusively.

G.Vriend/B.J.M.Verduin/ RoleoftheN-terminal parto fth e coat protein in the J.Mol . Biol. 191 (1986)453-460 . M.A. Hemminga assembly of cow peachloroti c mottle virus: A 500 MHz proton nuclear magnetic resonancestud y and structural calculations.

K.P. Datema/R.B. Spruijt/ The interaction of bacteriophage M13coa t protein with Ann. Rep.Neth . Found.Biophys .(1985 ) 186-194. M.A. Hemminga model membranes. AbstractsC K.P. Datema/A.J.W.G. Visser/ Fluorescenceanisotrop y studieso f M13 bacteriophage Abs. Int. SummerSchoolon Membrane Receptors, Dy A. van Hoek/M.A. Hemminga coat protein in micelles. namics and Energetics,Spetsai ,Griekenlan d (1986)48.

K.P. Datema/P.A. dejager/ High-power proton-decoupled deuterium NMR of Abs.12thlnt.Conf. Magn. Res.i n Biological Systems M.A. Hemminga liposomes. (1986)123.

Nematologie G100 Wetenschappelijke publikatiesB A.M.T. Bongers Dutch forest nematodes. Nematologica31 (1986)356-357.

P.A.A. Loof/A. Coomans Thegenu s Paradorylaimu sAn drssy ,1969 . (Dorylaimoi- Hydrobiologial 33(1986 ) 179-186. dea: Nematoda).

A.Coomans/P.A.A. Loof Redescription of Actinolaimuscostatus Schneider, 1935 Revue de Nematologie 9(1986 ) 221 -231. (Nematoda: Actinolaimidae), with observations on its pharyngosomatic muscles anddiscussio n of its taxonomie position.

A. Coomans/P.A.A. Loof Observations on the glandso fth e male reproductive Revued e Nematologie 9(1986 )26 1-265 . system indorylaimsand its phylogenetic importance.

P.A.A. Loof Thetaxonomi e position ofTylenchusdavainei var. Nematologica31 (1986)478-479. tenui sKischke ,195 6(Nematoda : Tylenchidae).

M. Luc/P.A.A. Loof/A. Coomans Description ofXiphinemathorneanu m n.sp .an d obser Revued e Nematologie 9(1986 ) 337-346. vations on somespecie s ofth e genus (Nematoda: Longidoridae).

M.B. Leijdens/Y. Hofmeester Population fluctuations ofsom e nematodeso n potato Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 51(1986 ) andsugarbee t in relation to different crop rotations. 1279-1286. AbstractsC J. Bakker/F.J. Gommers Genotyping European potato cyst nematode popula Abstracts 18th Int. Symp. ESN,Antibes , France. Revue tions with two-dimensional electrophoresis of total de Nematologie9 (1986) 287. protein extracts.

F.J.Gommers/J . Bakker Mode ofactio n ofterthieny l invitr o and in vivo. Abstracts 18th Int. Symp. ESN,Antibes , France. Revue de Nematologie 9(1986 )297 .

J.Schan s Dynamicsimulation of interactions between potato Abstracts 18th Int. Symp. ESN,Antibes , France. Revue crop growth and potato cyst nematodes. de Nematologie 9(1986 ) 309.

A. Schots/J.Bakker/E . Egberts/ Monoclonal antibodies against potato cyst nematodes. Abstracts18th Int. Symp. ESN,Antibes , France. Revue F.J. Gommers de Nematologie9 (1986 ) 309.

R.Janssen Geneticstudieson potato cyst nematodes. Abstracts 18th Int. Symp. ESN,Antibes , France. Revue de Nematologie 9(1986 )299 . VakpublikatiesD A.M.T. Bongers Nematoden in het bosecosysteem. Molm 6 (1986 ) 20-30.

24 wetenschappelijk verslag

Plantenfysiologie Fl00 Wetenschappelijke publikaties B B.J.C.Corne lissen / Molecular characterization of messenger RNA s for EMBOJ. 5(1986 ) 37-40. R.A.M. Hooft van Huijsduijnen/ 'pathogenesis-related' proteins 1a,1 ban d 1c, induced L.C. van Loon/J.F. Bol byTM V infection of tobacco.

R.A.M. Hooft van Huijsduijnen/ cDNA cloningo fsi x mR NA s induced byTM V infection EMBOJ. 5(1986 ) 2057-2061. L.C. van Loon/J.F. Bol oftobacc o anda characterizatio n ofthei r translation products.

L.C. van Loon Thesignificanc eo f changes in peroxidase in diseased In: Molecular and physiological aspectso f plant peroxi plants. dases,H.Greppin.C . Penel,Th.Gaspar(eds.). Univ. of Geneva,Switzerlan d (1986)405-418 . AbstractsC L.C. van Loon/Y.A.M. Gerritsen Ethylene anda produc t of aromatic biosynthesis induce Plant Physiology 80S,78 2(1986 ) 145. pathogenesis-related proteins in hypersensitivily reacting tobacco.

L.C. van Loon/H.J.va nTelge n Association ofvirall y coded proteins with the Abstracts Firs t Int . Symp .C hromat in Struct ur e of Plant chromatin ofth e host plant. Genes, Frankfurt a.M. , Germany (1986)48. VakpublikatiesD L.C.va n Loon Plant pathology. McGraw-Hill Yearbook of Sciences Technology 1986, McGraw-Hill Book Co., New York, USA (1986) 373-375.

Theoretischeteeltkunde F300 Wetenschappelijke publikatiesB J.J.R.Groot/M.J.Kropff/ A decima lcod efo r the developmental stageso f maize Neth.J.agric.Sei .34(1986 ) 67-73. F.J.H.Vossen/C.J.T . Spitters/ and its relation to accumulated heat units. R. Rabbinge

S.C.Hand/L.Hand Monitoring ofth e winter populations ofcerea l aphids Neth.J. PI.Path . 92(1986)137-146. near Wageningen,Th e Netherlands, in 1982/1983.

R. Rabbinge The bridge function of cropecology. Neth.J .agric . Sei.3 (1986 ) 239-251.

H.J.W.va n Roermund/J.J.R. Groot/ Calculation of aphid damage inwinte r wheat, usinga Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 51/3a(1986 ) W.A.H. Rossing/R. Rabbinge simulation model. 1125-1130.

S.A. Ward/K.D. Sunderland/ The useo f incidence counts for estimation of cereal Neth.J. PI.Path.92(1986)175-183 . R.J.Chambers/A.F.G . Dixon aphid populations. 3. Population development and the incidence-density relation.

W. vande r Werf/R. Rabbinge/ Spring invasion of Heteroderaschachtii insugarbeet; Neth.J. PI.Path .92(1986 ) 33-42. W. Heijbroek asimulation study. VakpublikatiesD CT. deWit/H . Huisman/ Agriculture and itsenviro nment :ar ether e other ways? ECworkshop'Integrate d farmin gsystems' . Lelystad, R. Rabbinge The Netherlands (1986)1 1 pp.

VirologieG150 DissertatiesA P.H.Flore Invitr o transcription of Sonchus yellow net viru s RNA Prof.dr.ir.J.P.H. vande rWan t (promotor),dr.ir . D. by avirus-associate d RNA-dependent RNA poly Peters(co-promotor) .Wageninge n (1986)1-172 . merase.

N.A.M. van Beek Infection of cowpea protoplasts with Sonchus yellow Prof.dr.ir.J.P.H. vande r Want (promotor), dr.J . Dijk net virus and Festucalea fstrea k virus. stra (co-promotor). Wageningen (1986)1-67. Wetenschappelijke publikaties B

N.A.M. van Beek/A.C.G. Derksen/ Synthesis of Sonchus yellow net virus proteins in J.Gen .Virol .6 7(1986 ) 1701-1709. J. Dijkstra infected cowpea protoplasts.

B.J.L.Hoof t van Iddekinge/ Detection ofsequence s in Autographacalifornica Arch. Virology 88(1986 ) 279-284. D. Meijer/P.Zabel/J.M.VIak nuclear polyhedrosis virus DNA, that acta s autonomous replicating sequences (ARS) in yeast.

J.Tramper/J.B. Williams/D.Joustra/ Shear sensitivity of insect eelI si nsuspension . Enzyme Microb.Technol. 8(1986 ) 33-36. J.M.Vlak

25 programma VF83.03

G.Vriend/B.J.M.Verduin/ RoleoftheN-terminal part ofth e coat protein inth e J.Mol . Biol.191 (1986)453-460. M.A. Hemminga assembly of cowpeachloroti c mottle virus .A 500 MHz proton nuclear magnetic resonance study and structural calculations.

J.W.M, van Lent/B.J.M. Verduin Detection of viral protein and particles inthi n sections In: Developments in applied biology 1. Developments of infected planttissue using immunogold labelling. and applications inv iru stesting , R.A.C.Jonesan d L. Torrance (eds.).Ass .Appl . Biologists, Wellesbourne, U.K. (1986) 193-211.

P.H. Smits/M.van d eVrie/J.M . Vlak Ovipositionof beetarmyworm (Lepidoptera: Noctui- Environm. Entomol. 15(1986 ) 680-682. dae)o n greenhouse crops.

J.Tramper/J.M . Vlak Someengineerin g andeconomi c aspectso f continuous Ann. N.Y.Acad.Sei.469(1986)279-288. cultivation of insect cells in suspension.

J.M.Vlak Engineering andselectio n of baculovirus recombinants In: Biomolecular engineering inth e European Com for production in cultured insectcells . munity: Achievementso fth e research programme (1982-1986), E.Magnie n (ed.). Martinus Nijhoff Publ., Dordrecht (1986)443-450 .

J. Roosien/M. Usmany/ Heterologous recombination between baculoviruses. In: Fundamental andapplie d aspectso f invertebrate pa E.C. Klinge-Roode/ thology, R.A. Samson,J.M.VIak , D. Peters (eds.). ICIP86 P.H.S.Meijerink/J.M.VIak Foundation (1986) 389-392.

P.Grijpma/C.J . Persoons/D. Peters/ Biological control ofthesatin moth with pheromones Project report1985 European Researchan d Develop J.M.Vlak and baculoviruses. ment Programme:Woo d asa renewabl e raw material (1986)2 2pp .

R.A. Samson/J.M.Vlak/D . Peters/ Fundamental and applied aspects of invertebrate Proc. IVth Int. Coll. Invertebrate Pathology, Veldho (eds.) pathology. ven,Th e Netherlands (1986)71 1 pp. AbstractsC D. Peters/J.Wiebenga / Control ofthesummerfruittortrix moth, Adoxophyes Abstract VllthSymp. Integrated Plant Protection in Or H.J.va n Maanen/L.H.M. Blommers orana, with anuclea r polyhedrosis virus in orchards. chards, E.Dickler , L.H.M. Blommers & A.K. Minks (eds.),Wageningen .WPR S Bull. 9,4(1986)124 .

A.M.C. Laméris/R.F. Laport/ Aerial application of nuclear polyhedrosi s virus and Di- In: Fundamental and applied aspectso f invertebrate P.Grijpma/J.M.VIak milin for control ofth e nun moth, Lymantriamonacha pathology, R.A.Samson,J.M .Vla k & D. Peters (eds.). L (Lep., Lymantriidae). ICIP86 Foundation (1986) 134.

B.A. Federici/J.M.VIak Replication ofa nAscovirusfro m Spodopteraexiguain In: Fundamentaland applied aspectso f invertebrate vivo and SF-IPLB-21cells . pathology, R.A.Samson,J.M.VIak& D. Peters(eds.). ICIP86 Foundation (1986) 123.

R.W. Goldbach Recent advances in plant virus research. Abstract Vth Congr. Federation European Societies Plant Physiology (1986)405 .

J.W. Roenhorst/B.J.M.Verdui n Initial interactions between virus and protoplast. Book ofAbstract s EMBO Workshop Molecular Plant Virology (1986)74 .

D. Peters Thegenomicorganisationoftomatospotted wiltvirus. Book ofAbstract s EMBOWorksho p Molecular Plant Virology (9186)14.

J. Roosien/M. Usmany/ Engineeringan dselectio n of baculoviru s recombinants. Abstract CEC Meeting Genetic engineering ofviru s and E.C. Klinge-Roode/J.M.VIak cellular genes important inanima l husbandry, Cam bridge, England (1986)42-43 . VakpublikatiesD P.Grijpma/P.A.F.M . Reijbroek/ De nonvlinder(Lymantriamonachal-) in1984e n 1985; Nederl. Bosb.T . 3(1986 )58-67 . P.A.W.M. Raaijmakers/J.M. Vlak plaag, bestrijding en onderzoek.

26 wetenschappelijk verslag

Programma VF83.04 Programmacoördinator: ing. W.J. Koops Dierlijkeprodukti ee n ISN: 2401,2408,2412,3104,310 5 welzijnva n NABS: 51, 53,5 9(dierlij k welzijn) landbouwhuisdieren.

werkjaar onderzoek publiika t ies

Vakgroep :-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Dierfysiologie E150 1.7 2.1 _ 5 3 1 1 13 Erfelijkheidsleer F700 .7 1.9 - 6 - - 2 4 Exp. diermorfologieen celbiologie E100 1.3 2.3 - 11 3 1 16 14 Tropische veehouderij E400 .6 1.5 - 6 - - 8 13 Veefokkerij E250 2.2 2.4 - 11 6 7 34 31 Veehouderij E300 3.2 3.3 1.0 2.7 - 26 6 2 51 44 Veevoeding E350 .2 .5 .6 - 6 - 4 12 6 Visteelt en visserij E450 1.0 3.0 .1 _ 16 _ 4 25 20 Wiskunde A100 .2 .1

Totaal 11.0 17.1 1.2 4.6 87 18 19 149 145

Dierfysiologie E150 Wetenschappelijke publikaties B F.A. Helmond/A. Aarnink/ Periovulatory hormone profiles in relation to In: Embryonic mortality infar m animals,J.M . Sreenan C.P.J.Oudenaarde n embryonic development and mortality in pigs. en M.C. Diskin (eds.). Martinus Nijhoff Publ. (1986) 119-126.

J.A.M. Mattheij/P. de Boer/ Administration of HCG but not of LHR H at pro-oestrus Gynecol. Obstetr. Invest. 22(1986)84-90. B. Dekker/E. Rijnders/J.J.M. Swarts or late di-oestrus hasa deleteriou s effect on pregnancy in the rat.

V.V.A.M.Schreurs/ Protein metabolism in murine musculardystrophy. In: Adaptive mechanisms of muscle, P. Guba(ed.). A.A. vande n Berg/H.A. Boekholt/ (1986). R.E. Koopmanschap/P. Wirtz

V.V.A.M. Schreurs/Z. Hofman/ Tyrosine metabolism in protein deprivation. Experientia42 (1986)1308 . H.A. Boekholt/R.E. Koopmanschap

V.V.A.M. Schreurs/Z. Hofman/ Protein and amino acid metabolism in protein depriva Proc.27t h Dutch Fed.Meetin g (1986) 357. H.A. Boekholt/R.E. Koopmanschap tion. AbstractsC J.vanderMeulen/F.A. Helmond/ Synchronisation ofth e preovulatory LH peak with the Proc. Int. PigVeterinar y Society, 9th Congr., Barcelona M.Ph.J. Hovius/J.va n Haastrecht/ onset of behavioural oestrus incycli c gilts bya n LHR H (1986)227. M.Graat/A. Nutma/ analogue. W. van Straalen/C. Oudenaarden

H.A. Boekholt/V.V.A.M. Schreurs Invloed vananabolic ao p deenergie-e n stikstofbalan s Proc.11 estudieda g Nederlandstalige Voedingsonder van mestkalveren. zoekers,Wageninge n (1986).

V.V.A.M. Schreurs/H.A. Boekholt/ Invitr o estimation of muscle protein synthesis ina Proc.6t h Int. Symp. Intracellular Protein Catabolism, R.E. Koopmanschap needle biopsy. Wernigerode, DDR (1986). VakpublikatiesD V.V.A.M. Schreurs/H.A. Boekholt Eiwitturnover, schakel tussen voedinge ngezondheid . Natuur & Techniek 54(1986 ) 520-531.

Erfelijkheidsleer F700 Wetenschappelijke publikaties B P.de Boer Chromosomal causesforfertilit y reduction in mam In: Chemical mutagens Vol.10 , F.J.d eSerre s (ed.). Ple mals. num Publ.Co mp. , New York (1986)427-467 .

P.d e Boer/F.A. vande r Hoeven/ Genetic contribution of early stage pigembryo s and In: Embryonic mortality infar m animals,J.M . Greenan M.P. Cuijpers embryo mortality. and M.S. Diskin (eds.). Martinus Nijhoff Publ., Dor drecht (1986) 207-215.

27 programmaV F83.04

P.deBoer/A.G.Searle/ Male pachytene pairing insingl ean ddoubl e transloca Chromosoma9 3(1986 )326-336 . F.A.va nde r Hoeven/D. Rooij/ tion heterozygotes andspermatogeni c impairment in C.V.Beechey the mouse.

F.A. vande r Hoeven/ A searchfo r XX early generation spermatogonia in Mouse News Letter 75(1986 )47-48 . C.va nde r Meer/P.d e Boer XX/XY 'male' chimaeric mice.

J.A.M. Mattheij/P. de Boer/ Administration of human chorionicgonadotropin but Gynecol. Obstetr. Invest. 22(1986)84-90. B. Dekker/E. Rijnderse/ not of luteinizing hormone: releasing hormone at pro- J.J.M.Swarts oestrus or latedi-oestru s hasa deleteriou s effect on pregnancy in the rat.

M.C.A.Wessels-Kaalen/R . Bakker/ Transmission ofX-ray-induce d reciprocal transloca Mutatio n Research 163(1986 )1 81-1 91. P. de Boer tions in normal male micean d in male mice with are duced sperm count duet o translocation homozygosity.

Experimentele dier morfologie en celbiologie E100 Wetenschappelijke publikaties B C.J. Bayne Pronephric leucocytes of Cyprinus carpio: Isolation, Vet. Immunol. Immunopathol. 12(1986 )14 1 -151. separation and characterization.

D. Evenberg/P.deGraaff/ Blood changes in carp(Cyprinu s carpio) induced by Vet. Immunol. Immunopathol.1 2(1986 ) 321-330. W. Fleuren/W.B. van Muiswinkel ulcerative Aeromonas salmonicida infections. C.H.J. Lamers The immune system of Cyprinid fish:a review. In:Aquacultur eo f Cyprinids, R. Billard andj. Marcel (eds.). INRA , Paris (1986)429-452.

C.H.J. Lamers Histophysiologyof aprimar y immune response against J. Exp. Zool. 238(1986)71-80. Aeromonas hydrophila in carp (Cyprinus carpio L.).

C.H.J. Lamers/W.B. van Muiswinkel Naturaland acquired agglutininst o Aeromonas hydro- Can.J. Fish.Aquat . Sei.4 3 (1986)619-624. phil ai ncar p (Cyprinu s carpio).

W.B. van Muiswinkel/ The useo fartificia l gynogenesis instudie so n the Vet. Immunol. Immunopathol.12(1986)1-6. A.J.Tigchelaar/E.G.M . Harmsen/ immune system of carp (Cyprinus carpio L.). P.M.Rijnders

W.B. van Muiswinkel/J.L. Grondel/ Fish immunology andfis h health. Proc. IVth Int. Symp.Vet . Lab. Diag.,Amsterda m (1986) C.N. Pourreau/D.P. Anderson 410-412.

C.N. Pourreau/D. Evenberg/ Does Aeromonas salmonicidaaffec t the immune system Vet. Immunol. Immunopathol. 12(1986 ) 331-338. W.M. de Raadt/ ofcarp , Cyprinus carpioL. ? J.A.N, van Mechelen/ W.B. van Muiswinkel

J.H.W.M. Rombout/L.J. Blok/ Immunization ofcar p(Cyprinu s carpio) with aVibri o Dev. Comp. Immunol.1 0(1986 ) 341-351.

C.H.J. Lamers/E. Egberts anguillarum bacterin: Indicationsforacommon mucosal immune system.

H.W.J. Stroband/N. Taverne/ The ultrastructure ofth e uterine epithelium ofth e pig CelI Tissue Res.24 6(1986 )8 1-89 . K.Langenfeld/P.M.G . Barends duringth e estrous cycle andearl y pregnancy.

W.B. van Muiswinkel Viso f vlees ind e immunologie. Inaugurele rede LUW (1986) 20pp . AbstractsC A.G.M. Gloudemans/N. Cohen/ The major histocompatibility complex (MHC) in fish. EIFAC/FAO Symp.Selection , Hybridization and Genet G.E. Boersbroek/J.L. Grondel/ Carp family studies usingth e mixed leucocyte reaction ic Engineering inAquacultur eo f Fishan d Shellfish, E.Egberts/W.B . van Muiswinkel (MLR). Bordeaux, France (1986) abstr. E86

W.B. van Muiswinkel/ Theuseofgynogeneticcarp inth e study ofth e major Abstractlst. Int. Vet. ImmunologySymp.Guelph, A.J.Tigchelaar/P.M . Rijnders histocompatibility complex (MHC) offish. Canada (1986) 90.

W.B. van Muiswinkel/ The useo f inbred carp instudie so nth e MH C offish. Abstract Int. Symp. Immunology of Ectothermic Verte A.J.Tigchelaar/P.M. Rijnders/ brates, Rochester, U.S.A. (1986). J.H. Boon/A. Pilarczyk VakpublikatiesD E. Egberts Monoclonal antibodies: arevolutio n in serology. In: Sophisticated research,th e basiso fsuccessfu l agri culture. Brochuret.b.v . Vergadering EEG-landbouw- ministers, Min. Landbou w enVisserij , Den Haag(1986 ) 16-20.

28 wetenschappelijk verslag

Tropische veehouderij E400 Wetenschappelijke publikatiesB G. Montsma Meat production inWes t African dwarf goats. Neth.J.agric. Sei.3 4(1986 )413-420 .

G.Montsma/A.A.Ademosun/ Improvement of meat production inWes t African Proc.5t h Int. Conf. Livestock Production and Diseases H.G. Bosman/P. Hofs/P.L. Roessen Dwarf goats. inth e Tropics, M.R.Jainudeen, M. MahyuddinandJ.E. Huhn (eds.). Kuala Lumpur, 1984. (1986)100-102.

G.Zemmelink Measuring intake oftropica l forages. Bull. Int. Dairy Fed.19 6(1986 ) 17-21.

G.Zemmelin k Ruminant production and availability of feed. In: Ricestra w and related feeds in ruminant rations, M.N.M. Ibrahim andJ.B .Schier e (eds.). Proc. Int. work shop, Kandy.Sri Lanka(1986) 37-49.

G. Zemmelink Evaluation and utilization oftropica l forages. In: Ricestrawand related feeds in ruminant rations, M.N.M. Ibrahim andJ.B. Schiere (eds.). Proc. Int. work shop, Kandy.Sri Lanka(1986)285-298.

G.Zemmelink Theeffect s of hot climateo nfee dqualit y and intake. World Rev.Animal Prod.22(1986)83-88.

Veefokkerij E250 Wetenschappelijke publikaties B E.Kani s Developments inestimatin g body composition and con In: Exploiting new technologies inanima l breeding; sequencesfo r breedi n gprogra mmes . genetic developments, C. Smith,J.W.B . King andJ.C . McKay (eds.).Clarendo n Press,Oxfor d (1986)8 1-90 .

E.Kanis/H.A.M , vande r Steen/ Prediction of lean parts andcarcas s pricefro m ultra- Livest . Prod. Sei.1 4(1986 )55-64 . K. de Roo/P.N.d eGroo t sonic backfat measurements in live pigs.

W.J. Koops Multiphasicgrowthcurveanalysis. Growth 50(1986)169-177.

S.Korver/J.A . Renkema Ekonomickyodhad intenzityselekciev mliekovych ActaOperativo-Oeconomica(Agric. Univ. Nitra stadachdruheyselekciekravpocas prvej laktacie. Czechoslovakia) 41 (1986)81-90.

S.Korver/H . Vos Selection onfee d intake in dairy cattle. Proc. 3rd World Congr. Genetics Applied to Livestock. Lincoln. Nebraska. USA(1986) 295-300.

P.Luiting/E.M . Urff Resultaterog information fr aho llandskeforsï g med NJFseminaromgenetiskeforskelle ifoderudnyttelse selection forfoderudnyttelse hos hïns. hos hïns.Nr103 . Foulum, Denemarken (1986).

P.Luitin g Metabolic differences between White Leghorns Proc.7t h European Poultry Conf. Parijs.Vol .I (1986 ) selected for high and low residual feed consumption. 118-121.

J.A.M. vanArendon k Economic importance and possibilitiesfo r improve Proc. 3rd World Congr. Genetics applied to Livestock, ment ofdair y cattle herd live. Lincoln, Nebraska. USA. (1986) 95-100.

J.A.M.va nArendon k Studies on the replacement policies indair y cattle IV. Livest. Prod. Sei.1 4(1986 )15-28 . Influenceo fseasona lvariatio n in performance and prices.

H.A.M. vande r Steen Economic evaluation of pregnancy diagnosis in pigs. Neth.J.agric.Sei. 34(1986)225-226. Synopsis.

H.A.M. vande r Steen Genetic and environmental effectso n milk consumption Proc. 3rd World Congr. Genetics applied to Livestock andgrowt h during the suckling period in pigs. Production. Lincoln,Nebraska . USA. (1986) 234-237. AbstractsC M. Bekedam Experiences with the development and useo fa ne w Proc. 37th Ann. Meet. EAAP. Boedapest, Hongarije. breed forfat lamb production in commercial flocks. Vol. I(1986)89 .

R.C. Buis Investigation of aselectio n limit for litter size in mice. Proc. 37th Ann. Meet. EAAP. Boedapest, Hongarije. Vol. I(1986)113 .

P.Luitin g Optimum selection intensity inselectio n experiments Proc. 37th Ann. Meet. EAAP. Boedapest, Hongarije. of limited sizean d duration. Vol. I(1986)217 .

J.H.M. Metz/A.C.M. Mentink/ Simulation of production performance in fatteners. Proc.37t hAnn .Meet . EAAP. Boedapest, Hongarije. F.W. Kamphuis/E. Kanis/ Vol. Il (1986)269. C.M.C. Schwering/ M.W.A. Verstegen

T.H.E. Meuwissen Application of bending theory ina pi g breeding situa Proc.37t hAnn . Meet. EAAP. Boedapest, Hongarije. tion. Vol. I(1986 ) 223.

29 • programmaV F83.04

J.A.M,van Arendonk Management guidest o support replacement and insemi- Proc. 37th Ann. Meet. EAAP. Boedapest, Hongarije, nation decisions basedon milk recording and AI data. Vol.I I (1986)7. VakpublikatiesD E.H. Ketelaars Destaltemperatuuralleenzegt niet alles. Pluimveehouderij 18-7-1986:10-11.

E.H. Ketelaars How climate and housing affect energy utilisation. Poultry Int. februari (1986)20.

E.H. Ketelaars Optimal estaltemperatuu r voor legkippen nieteenvou- Boer enTuinde r 27-2-1986:66-67 . digte bepalen.

J.K. Oldenbroek/J. Dijkstra/ Kand e kalfsvleesproductie van MRY-veeverbeter d Veeteelt 3(1986)236-239 . S.Korver/H.A.J . Laurijsen/ worden doorselektie? A. Meijering/J.d e Rooy

R.D. Politiek Onvoldoende nuchterheid intoekomstvisie ? Veeteeltl (1986)44-45.

J.A.M,va nArendonk / Het optimal e inseminatie-e n vervangingsbeleid bij Veeteelt 12(1986 ) 1099-1101. J.vande n Broek zwart-en roodbon t vee.

H.A.M, van der Steen/P.N.d eG roo t Combinatie vandrachtighei d testen en bronstinductie Boerderij/Varkenshouderij 71 (1986)20-21. is het beste.

Veehouderij E300 Wetenschappelijkepublikatie sB F.H.M. Borgsteede/ Effectso fth e useo fa morante l sustained release bolus Vet. Parasitol.1 8(1986 )39-49 . A. Kloosterman/D. Oostendorp/ infirs t andsecon d year grazing cattle. H.van Farry

K. Carlstead Predictability offeeding : itseffec t on agonistic behav- Appl. Anim. Behav.Sei .1 6(1986 ) 25-38. iourand growth ingrowe r pigs.

G.M.Cronin/J.M.F.M. vanTartwijk / The infIuenc eo fdegre eo f adaptation to tetherhousing Anim. Prod.4 2(1986 ) 257-268. W. vande r Hel/M.W.A. Verstegen bysow s in relation to behaviour and energy metabolism.

G.M. Cronin/P.R.Wiepkema / Endogenous opioids are involved in abnormal stereo- Neuropeptides 6(1986 ) 527-530. J.M.van Ree typed behaviouroftetheredsows.

G.M. Cronin/P.R. Wiepkema/ Endorphins implicated instereotypie s oftethere d sows. Experientia4 2(1986 ) 198-199. J.M. van Ree

P.Dormy/P . Berghen/J.Vercruysse / Someobservation s onth e useo f morantel sustained- Vet. Quarterly 8(1986 )189-194 . K. Frankena release bolus infirs t seasongrazin g calveso n abelgia n dairy cattlefarm.

J. Entrecasso/Q. McKellar/ Thesequentia l development oftyp e Ian dtyp e IIOster - Vet. Parasitol.2 1 (1986)173-188. J.J.Parkins/K . Bairden/J. Armour/ tagiosis in young cattle with special reference to bio- A. Kloosterman chemical andserologica l changes.

L.A. den Hartog/ Dilution ofa pi g diet: effect on digestibility andth e 65th Annual Feedersday Report, Edmonton (1986) M.W.A. Verstegen/J. Huisman/ practical relevance. 102-104. F.X. Ahurne

W. vande r Hel/R. Duijghuisen/ The effect ofambien t temperature andactivit y on daily Neth.J.agric.Sci. 34(1986)173-184. M.W.A.Verstege n variation in heat production ofgrowin g pigs kept in groups.

G.J. Lammers/A.de Lange Pre-and postfarrowing behaviour in prim iparou s Appl.Anim . Behav.Sei .1 5(1986 ) 31-43. domestical pigs.

T. vande r Lende/W. Hazeleger Embryonic survival inth e pigafte r insemination with Theriogenology26(1986) 391-396. antigen-enriched semen.

J.H.M. Metz/F.W. Kamphuis/ Simulation ofgrowt h performance ingrowin g fattening Proc. 37th Annual meeting EAAP, Boedapest (1986) A.C.M. Mentink/E. Kanis/ pigs. paperP5.15. C.M.C. vande r Peet-Schwering/ M.W.A. Verstegen

J. Metz/J.H.M.Met z Effect ofdeprivatio n of maternal care inyoun g dairy In: Ethology of domestic animals, M. Nichelmann(ed.). calves. Privat, IEC,Toulouse(1986)67-72.

J.H.M. Metz/P. Mekking The needfo r sucking indair y calves. Proc. Int. Symp.Appl . Ethol. FarmAnimals , Balaton- füred (1986) 5pp .

• 30 wetenschappelijk verslag

J.H.M. Metz/H.K.Wierenga/ Het welzijn van rundvee in bedrijfsverband. Rapport Ministerie van Landbouw enVisserij , Den Haag F.J.Grommers/H.G . Bure (1986)10 4pp .

H.W. Ploeger/J.H. Boon/ The enzyme-linked immunosorbent assaya sa too l for Proc. IV Int. Symp.Veterinar y Laboratory Diagnosti J.C.B. Plaizier/K.van Keulen estimatingth e level ofant ibodie sagains t Fasciola cians,Amsterda m (1986) 195-198. hepatica inTh e Netherlands.

T.Scott/A. vande r Zijpp/B . Glic k Effect ofthiouracil-induce d hypothyzoidismon the PouItry Science6 4(1985 ) 2211-2217 . humoral immunity of New Hampshire chickens.

J.M.F.Verhagen / Effect of environmental temperature andfeedin g level J.Anima l Physiol,an d Animal Nutrition 55(1986) M.W.A. Verstegen/T.P.A. Geugen/ on heat production and lower critical temperature of 246-256. B. Kemp pregnant sows.

M.W.A. Verstegen/W. vande r Hel/ Diurnal variation inthetherma l demand of growing J.Therm . Biol.11 (1986)131-135. R. Duijghuisen/R.Geers Pigs-

P.R. Wiepkema Het schatten van welzijn van landbouwhuisdieren. Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 24,3(1986 ) 1-18.

P.R. Wiepkema Painan d stereotypies. In: Assessing pain infar m animals, I.J.H. Duncan and V. Molony (eds.)C.E.C. Luxembourg (1986)62-66 .

H.K. Wierenga/J.H.M. Metz Lying behaviour ofdair y cows influenced by crowding. In: Ethology ofdomesti c animals, M. Nichelmann(ed.). Privat, IEC ,To ulous e(1986 )6 1-66 .

A.J.vanderZijpp/ Immunological characterisation of linesselecte d for Proc.7t h European Poultry Conf., Paris,Vo l I(1986 ) M.G.B. Nieuwland high and low antibody production. 221-225.

A.J.vanderZijpp/T.R . Scott/ Theeffec t ofdifferent routes ofantige n administration B.GIick onth e humoral immune responseo fth e chick. Poultry Science6 5(1986 ) 809-811.

J.H.Boon/H.W. Ploeger/ Sero-epidemiological survey of Dictyocaulus viv iparu s A.J. Raaymakers infections infirst-seaso n grazing calves inTh e Nether Vet. Record 119(1986 )475-479 . lands.

A.J. vanderZijpp/F.R. Leenstra/ Immunological comparisons ofeigh t poultry breeds. Proc.7t h European Poultry Conf., Paris,Vo l I(1986 ) U.Haye 221-225. AbstractsC M.A.M. Commandeur Variability of the response to experimental Strepto Kieler Milchwirtschaftliche Forschungsbericht 37 coccus agalactiae infection in lactating heifers. (1985)629.

P.M.Schenk/T . van Heyningen/ Die Beeinflussung der Sandbademotivation bei Ethologisches Gesellschaft e.V.10. Ethologentreffen, M.L.deKloek/P.Schakenbos WL-Hennen durch Sandenzug. Hamburg. Abstrakts. Zool.Institut und Zool. Museum der Univ. Hamburg (1986)59 .

P.R.Wiepkem a Remarks on the behaviour ofwil d boar. Abstract Appl. Anim. Behav.Sei .1 5(1986 )179-180 .

P.R.Wiepkem a Criteria usefult o distinguish main and relevant Abstract Ann. Rech.Vet . 17(1986 ) 98. behaviours.

P.R.Wiepkem a Thesignificanc e of interindividual variations, or the Abstract Ann. Rech.Vet . 17(1986 )103 . averageanima l does not exist.

A.J. vanderZijpp/ Effects ofselectio n for antibod y production on immune Abstracts 20th Int. Conf.Anima l Blood Groups and Bio M.G.B. Nieuwland traits inth e chicken. chemical Polymorphisms, Helsinki, Finland (1986)117. VakpublikatiesD A.J.vanderZijpp/G.A.A . Albers Biotechnology for improved health and productivity of In: Sophisticated research,th e basiso fsuccessfu I agri farm animals. culture. Information and External Relations, Dept. of the Ministry ofAgricultur e and Fisheries (1986) 21-23.

P.R. Wiepkema Boekbespreking: Verhalten landwirtschaftlicher Nuts Appl. Anim. Behav. Sei.14(1986 ) 393-395. tiere, H. Bogner und A. Grandvogl (Hrgbs).

Veevoeding E350 Wetenschappelijke publikatiesB L.A.den Hartog/H. Boer/ Effect offee din g level andstag eo f lactation on the com- Proc. 36thAnnua l Conf.Can .Soc .An .Sei. , Saskatoon G.J. Noordewier/M.W. Bosch/ position ofso w milk (fat) sampled by different methods. (1986)95. G.J. Klaassen

B. Kemp Verzorgingen voederstrategie voor beren opd e K.I.- Rapport Vakgroep Veevoedingen Bond van varkens verenigingen. K.I.-verenigingen in Nederland (1986)3 6pp .

31 programma VF83.04

J.D.va nde r Klis/G. deBie / Invloed vanvoernivea u opd e melkgiftende N-en Ca- Proc.11th Conf. Dutch research workers in animal nu M.W.A. Verstegen balans bij lacterende zeugen. trition, Wageningen (1986)4 1-42 .

J.M.F.Verhagen / Effect ofenv ironmenta l temperature andfee din g level J.Anima l Physiol,an d Animal Nutrition 55 (1986) M.W.A. Verstegen/T.P.A. Geuyen/ on heat production and lower critical temperature of 246-256. B. Kemp pregnant sows.

LA. den Hartog/E.R. Slingerland/ The effect of health on the onset of puberty in gilts. 65th Ann. Feeders Day Report, Univ. ofAlbert a (1986) G.J.Noordewier/F.X . Aherne 109-110.

L.A. den Hartog/ Recente ontwikkelingen op hetgebied van Proc. Pricor Symp.(1986 )74-84 . M.W.A. Verstegen/H. Everts zeugen/babybiggenvoeding. VakpublikatiesD L.A. den Hartog Lactation induced thermogenesis. An. Sei.cours e 611: Bio energetics, Edmonton, Canada (1986) 5pp .

L.A. den Hartog/G.J. Noordewier Tragende Sauen richtig gefüttert. Deutsche Geflügelwirtschaft und Schweineproduktion 3(1986)72-73.

L.A. den Hartog/G.J.Noordewie r Fütterungsintensität in der Jungsauenaufzucht. Deutsche Geflügelwirtschaft und Schweineproduktion 48(1986)1425-1426.

B. Kemp Energiebehoefte vanee ndekkend e beer. Bijdrage aand everkort e CVB-tabel (1986).

Visteelten visserij E450 Wetenschappelijke publikatiesB J.H. Boon/R.W.A . Oorschot Ruptureo fth e abdominal wall asa caus eo f high mortali Bull. Eur.Ass . Fish Path.6,2(1986)54-55. ty in young African catfish (Clariasgariepinus Burchell 1822).

J.L.Grondel/J.H. Boon/ Effect of inviv o temperature andtemperatur e changes Proc.4th Int. Symp.Vet . Lab. Diagnosticians, Amster L.T.N. Heinsbroek on mitogeneni cstimulatio n ofcar p (Cyprinuscarpio L.) dam (1986)413-416 . lymfocytes.

J.H. Boon/Th.Wensing / Electroforetic investigations of plasma proteins of carp Proc.4t h Int. Symp.Vet . Lab. Diagnosticians, Amster L.T.N. Heinsbroek (Cyprinuscarpio L.) in relation to environmental and dam (1986)432-435 . physiological factors.

E.A. Huisman Recent advances inaquacultur e andthei r implications in In:Tren d and problems in aquaculture development, the African region. E.Grimaldi and H.Rosenthal (eds.).S.G.E. ,Verona , Italy (1986)84-94.

E.A. Huisman The roleo foxyge n infis h production. In:Tren d and problems in aquaculture development, E.Grimaldi and H.Rosenthal (eds.).S.G.E. ,Verona , Italy (1986)246-255.

E.A. Huisman/M.A.M. Machiels Fish production for food inth e tropics. Proc.XII I Int. Congr. Nutrition, T.G.Taylo r & N.K.Jen kins (eds.).Brighton , U.K.John LibbeyS Company Ltd, London (1986)892-896 .

E.A. Huisman(ed.) Aquaculture research inth e Africa region. Pudoc,Wageningen ,Th e Netherlands (1986)27 4 pp.

E.A. Huisman Theaquacultural potential ofth e African catfish (Clarias In:Aquacultur e research inth e Africa region, E.A. Hu gariepinus, Burchell,1822) . isman (ed.). Pudoc,Wageningen ,Th e Netherlands (1986)175-188.

E.A. Huisman Current status and roleof Aquaculturewit h special In:Aquacultur e research inth e Africa Region,E.A . Hu reference to the Africa region. isman (ed.). Pudoc,Wageningen ,Th e Netherlands (1986)11-22.

M.A.M. Machiels/A.H. Henken A dynamic simulation model for growth ofth e African Aquaculture 56(1986)29-52 . catfish, Clariasgariepinu s (Burchell, 1822).I .Effec t of feeding level ongrowt h and energy metabolism.

A.H. Henken/M.A.M. Machiels/ The effect of dietary protein and energy content on Aquaculture 58(1986)55-74 . W. Dekker/H. Hogendoorn growth ratean dfee d utilization ofth e African catfish, Clarias gariepinus (Burchell,1822) .

A.H. Henken/H. Lucas/ A comparison between methods usedt o determine the Aquac uIt ur e 58(1986 ) 195-201. P.A.T.Tijssen/M.A.M. Machiels energy content offeed ,fis h andfaece s samples.

C.J.J.Richter/B.C.Catte l Anew wayt o standardisefis h breeding. Fish Farming Int.12, 9 (1985) 14-15.

32 wetenschappelijk verslag

W.J.A.R.Viveen/C.J.J . Richter/ Manuel pratique de pisciculture du poisson-chat Afri- Publication conjointede: Direction Generalede laCo- P.G.W.J,va nOordt/J.A.L.Janssen / cain (Clariasgariepinus). opération Internationaledu Ministered' Affaires Etran E.A. Huisman gères, Département de Pisciculture et des pèches et Groupe de Recherche d'Endocrinologie Comparative, Wageningen (1985)9 4pp .

A.J. Middendorp/J.Verret h The potentials ofan d constraints to fish culture in inte Aquac uIt ur e 56(1986 )63-78 . grated farming systems inth e Lam PaoIrrigatio n Pro ject, Northeast Thailand.

E.A. Huisman Aquaculture: present statusofth e art and its future Convegno Internazionale Aquacoltura, maricoltura, potential disinquinamentode ll eac qu eintern e ecostiere , L.Aschieri (ed.). Cagliari, Italia. Fotolito Moggio, Roma, Italia (1986) 94-106. VakpublikatiesD E.A. Huisman Neue Entwicklungen inde r Fischproduktion in Hol Alg. Fischerei Ztg.4 (1986 )47-52 . land.

J.Verret h Reageerbuisvisjes. Het Aquarium 56,7/8(1986)187-191 .

E.H. Eding Vishouderij,vuilproduktiee n waterkwaliteitscriteria Aquaforum12,2(1986). in recirculatiesystemen.

E.A. Huisman On the activities ofth e European Inland Fisheries Advi FAO Fisheries Report nr 364 (1986)47-54. sory Commission (EIFAC)o f FAO.Chairman' s opening address,14t h Session EIFAC, Bordeaux, France.

33 ProgrammaVF84.0 1 Programmacoördinator: prof.dr.J.Lyklem a Grensvlakeigenschappen, ISN: 2307,2304,3309,251 1 structuur enstabilitei t NABS:10,11,5 0 van disperse systemen; principesen toepassingen. werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Bodemkunde en plantevoeding J100 .1 Fysische en kolloïdchemie A300 3.9 5.5 1.4 3.4 23 23 2 45 14 Levensmiddelentechnologie: Zuivel en levensmiddelennatuurkunde P052 1.5 1.0 2 - 1 3 -

Totaal 4.7 7.1 1.4 4.4 25 23 3 48 14

Fysischeen kolloïdchemie A300 Wetenschappelijke publikatiesB J. Lyklema/M.M. Springer/ The relaxation ofthedoublelayeraroun d colloidal J.Electroanal .Chem . 198(1986) 19-26. V.N.Shilov/S.S.Dukhin particles and the low-frequency dielectric dispersion. Application oftheor y to experiments.

W.H. van Riemsdijk/G.H. Bolt/ Electrolyte adsorption on heterogeneous surfaces: J.Colloi d & Interface Sei.10 9 (1986) 219-228. L.K. Koopal/J. Blaakmeer adsorption models.

M.A. Cohen Stuart/ Gelation of polymers adsorbed ata water-ai r interface. Colloids and Surfaces 17(1986 )9 1-102 . J.T.F. Keurentjes/B.C. Bonekamp/ J.G.E.M.Fraaye

Electrosorptionoftetra-alkylammonium ionsa t the J. Electroanal.Chem .19 9(1986 ) 395-413. A.d e Keizer/J. Lyklema silver iodide-electrolyte interface.

Interfacial electrostatics and electrodynamics in In: Modern aspectso f electrochemistry,J .O.M . Bockris, H.P. van Leeuwen/J. Lyklema dispersesystems . B.E.Conway, R.E.White (eds.). Plenum,Ne w York, 17 (1986)411-484.

O.A. Evers/G.J. Fleer/ Adsorption ofwea k polyelectrolytesfro m aqueous J.M.H.M. Scheutjens/J. Lyklema solution. J.Colloi d «.Interface Sei.11 1 (1986)446-454.

L.K.Koopal/L.Keltjens Adsorption of ionicsurfactant s on charged solids. Adsorption models. Colloids and Surfaces 17(1986 ) 371-388.

M.A. Cohen Stuart/T. Cosgrove/ Experimental aspectso f polymer adsorption atso lid / Adv. Colloi d Interfac e Sei.2 4(1986 ) 143-239. B.Vincent solution interfaces.

G.J. Fleer/J.M.H.M. Scheutjens Interaction between adsorbed layers of J.Colloid & Interface Sei.11 1 (1986)504-515. macromolecules.

B.H. Bijsterbosch Electrical double layers at interfaces between colloidal In:Trend s in interfacial electrochemistry, A.F.Silv a materials and ionic solutions. (ed.).(1986 )187-204 .

L.K. Koopal/J. Ralston Chain length effects inth e adsorption ofsurfactant s at J.Colloi d »Interface Sei.11 2(1986 ) 362-379. aqueous interfaces: Comparison ofexistin g adsorption models with ane w model.

W. Norde/F. MacRitchie/ Protein adsorption atsolid-liqui d interfaces: J.Colloi d & Interface Sei.11 2 (1986)447-456. G. Nowicka/J. Lyklema reversibility and conformation aspects.

B.C. Bonekamp/J. Lyklema Conductometricand Potentiometrie monitoring of J.Colloi d & Interface Sei.11 3(1986 )67-75 . polyelectrolyte adsorption on charged surfaces.

L.G.J. Fokkink/A. de Keizer/ Uniformity ofth e electrical double layer on oxides. J.Electroanal .Chem . 208(1986 )40 1-403 . J.M. Kleijn/J. Lyklema

N.H.G.Penners/L.K. Koopal Preparation andoptica l properties of homodisperse Colloids and Surfaces 19(1986 ) 337-349. haematite hydrosols.

W. Norde Adsorption of proteins from solution atth eso lid-liqui d Adv. Colloid Interface Sei.2 5(1986 )267-340 . interface.

34 wetenschappelijk verslag

A. Bouillault/A.M. Cazabat/ Surfacean d interphase physics-Complete wettingof Compt. Rend.Acad .Sc .Pari s II303, 7(1986 ) 525-527. M.A. Cohen Stuart rough surfaces.

J. Lyklema How polymers adsorb andaffec t colloid stability. In: Flocculation,sedimentation and consolidation, B.M. Moudgil, P.Somasundara n (eds.).Am . Eng. Foundation (1985)3-21.

M.Dekker/K. van 't Riet/ Enzyme recovery by liquid-liquid extraction using Chem. EngineeringJ .3 3(1986 )27-33 . S.R.Weijers/J.W.A . Baltussen/ reversed micelles. C. Laane/B.H. Bijsterbosch

A.M. Cazabat/M.A. Cohen Stuart Dynamics ofwetting : Effects ofsurfac e roughness. J.Phys.Chem . 90(1986) 5845.

A.M. Cazabat/M.A. Cohen Stuart Dynamiqued e l'étalement degoutte s sur une surface. Compt. Rend.Acad .Sc .Pari s II30 1 (1986)1337-1339. Loi deTanne r et effet de lagravité .

A. Bouillault/A.M. Cazabat/ Monillagetota l sur surfaces rugneuses. Compt. Rend.Acad .Sc .Pari s II30 3 (1986) 525-527. M.A.Cohen Stuart

J.M.H.M.Scheutjens/G.J. Fleer/ End effects in polymer adsorption:atai l oftales . Colloids and Surfaces 21 (1986)285-306. M.A.Cohen Stuart AbstractsC B.H. Bijsterbosch About flocculation. Symp. Filtration,Technisch e Universiteit Delft (1986).

B.H. Bijsterbosch Stability ofsolid/liqui d dispersions. Residential Course Solid/Liquid Dispersions, Royal Schoolo fChemistry , Bristol (1986).

M.A.Cohen Stuart/A.M. Cazabat Complete wetting ofsmoot h and rough glasssurfaces . IXth European Chemistry of Interfaces Conf. Zakopane, Poland (1986).

M.A.Cohen Stuart/A.M. Cazabat Partial wetting:th e motion ofth e contact line. EuchemConf. Molecularlnteractions between Surfaces, Stockholm and9t h Scandinavian Symp.o n Surface Science,Stockhol m (1986).

M.A.Cohen Stuart/A.M .Cazaba t Theories for disjoining pressuredu et o soluble NATO-workshop Future Directions in PolymerCol- polymers. loids, Racine,Wi . (1986).

G.J. Fleer Effect of polymers onth e interaction between colloidal EuchemConf . Molecularlnteractions between Surfaces, particles. Stockholm (1986).

G.J. Fleer/J.M.H.M.Scheutjens Effect ofadsorbin g and nonadsorbing polymers on col 7th Int.Conf .Chemistr y of Solid/Liquid Interfaces, Ro- loidal stability. vinj,Yug.(1986).

G.J. Fleer ModelI in go f polymers at interfaces. ESF-workshopTheor y of Polyme r Surfaces, Straatsburg (1986).

G.J. Fleer Chain molecules at interfaces. 3rd Int. Symp. Polymerdispersionen, Dresden (1986).

L.G.J. Fokkink/A. de Keizer/ Temperature dependence andthermodynamic s of elec- 9th lUPACConf. Chemical Thermodynamics, Lissabon J. Lyklema trosorptionof ionson insolubleoxides. (1986).

J.G.E.M. Fraaye/W. Norde/ Charge potential relation of adsorbed protein. 192nd ACS National Meeting,Anaheim ,CA , U.S.A. J.Lyklem a (1986).

J.M. Kleijn/E. Rouwendal/ Photoreduction ofwate r usingcolloida l ruthenium 6th Int. Conf. Photochemical Conversion and Storage H.P. van Leeuwen/J. Lyklema dioxide: Interfacial aspects. ofSola r Energy, Parijs (1986).

L.K. Koopal/W.H. van Riemsdijk/ Surface ionization andcomplexatio n models. Workshop Aquatic Surface Chemistry, Swiss Fed.Inst , M.G.Roffey for Water Resources andWate r Pollution Control, Wolfsberg (1986).

L.K. Koopal Surfactant adsorption: effects ofchai n length and elec 9th lUPACConf. Chemical Thermodynamics, Lissabon trostatic interactions. (1986).

F.A.M. Leermakers/ The equilibrium structure of micelles. 6th Int. Symp.Surfactant s in Solution, New Delhi P.P.A.M. vande r Schoot/ (1986). J.M.H.M. Scheutjens/J. Lyklema

J. Lyklema Surface electrochemistry of geocolloids. Geocolloids Group ofth e Society ofChemica l Industry Lancaster (1986).

J. Lyklema Doublelayer dynamics and colloid stability. IXth European Chemistry of Interfaces Conf. Zakopane, Pol. (1986).

J. Lyklema Electrosorption on oxides:Applicatio n to environmen 7th Int. Conf. Chemistry of Solid/Liquid Interfaces, Ro- tal problems andt o the photolysis of water. vinj,Yug.(1986).

35 programma VF84.01

J. Lyklema Physikalisch-chemische Mechanismen von Adhäsion 33. Bunsenkolloquium Adhäsion und Aggregation und Aggregation. von Bakterien, Leverkusen (1986).

J. Lyklema Electrochemistry in disperse systems. GiornatedellaElettrochimicaltaliana, Bologna(1986).

W. Norde/J. Lyklema Physicochemical aspectso fth e interaction between 192nd ACS National Meeting,Anaheim ,CA . U.S.A. proteins and solid surfaces. (1986).

J.Scheutjen s De structuur van ketenmolecule n ingrensvlakken , van Gouden Medaille lezing KNCV-Wintercongres, laagto t laag. Amsterdam (1986).

J.Scheutjens/F.A.M. Leermakers/ Lattice theory of amfipolar molecules in planar symme- 6th Int. Symp. Surfactants in Solution, New Delhi N.A.M. Besseling/J. Lyklema try. (1986). Vakpublikaties D B.H. Bijsterbosch Flocculatie. PT/Procestechniek 41,7 (1986) 23-25.

P.P.A.M. vande r Schoot/ Modellering van mkellen . PT/Procestechniek 41,10 (1986)26-30 . F.A.M. Leermakers

Levensmiddelentechnologie-Zuivel en levensmiddelennatuurkunde P052 DissertatiesA S.P.F .M . Roefs Structure ofaci dcasei ngels- A study of gels formed Prof.dr. A. Prins (promotor), Dr.ir. T. van Vliet after acidification inth e cold. (copromotor), Wageningen (1986) 209 pp. Wetenschappelijke publikatiesB A. Prins Some physical aspectso f aerated milk products. Neth. Milk DairyJ. 40(1986 ) 203-215.

P.Walstra/T . vanVlie t The physical chemistry ofcur d making. Neth. Milk DairyJ. 40(1986 )241-259 . Vakpublikaties D S.P.F.M. Roefs/T.va nVlie t Structuuronderzoek van melkeiwitgelen door middel Materialen 4(1986 ) 4 van reologische metingen.

36 wetenschappelijk verslag

Programma VF84.02 Programmacoördinator: dr.J.J.S . van Rensen Basisprocessen van de ISN:2206 ,2417 ,2209 ,2304 ,2306 ,2307 ,2403 ,2406 , 2407, 3103 fotosynthese in relatie NABS:10,40,419 ,50 , 52 tot landbouwkundige problemen. werkjaar onderzoek pubiikaties

Vakgroep ^/F-taa k WP1 WP2 WP3

Biochemie A400 .7 .6 Moleculaire fysica A500 .6 1.2 Organische chemie A350 .6 .6 Plantenfysiologisch onderzoek F101 .8 .9 2.0 Theoretische teeltkunde F300 .2 _

Totaal 2.9 3.2 2.9 16 10

Biochemie A400 AbstractsC A.J.W.G. Visser/P.A. van Paridon/ Parinaroyl containing lipids asexcite d state probes of NATO/FEBS Advanced Study Institute: School on Mem K.W.A. Wirtz lipid protein interaction and structure and dynamics of brane receptors, dynamics and bioenergetics. Spetsai, membranes. Griekenland (1986).

K.P. Datema/A.J.W.G. Visser/ Fluorescence anisotropy studies of M13 bacteriophage NATO/FEBS Advanced Study Institute: School on Mem A. van Hoek/M.A. Hemminga coat protein in micelles and vesicles. brane receptors, dynamicsan d bioenergetics. Spetsai, Griekenland (1986).

A. Koziolowa/J. Koziol/ Excited statetautomeris m of alloxazine. Int. Symp. Molecular luminescence and photophysics A.J.W.G. Visser (Half acentur y ofth eJablonsk idiagram) . Torun, Poland (1986).

A.J.W.G. Visser/R.J. Platenkamp/ High resolution emission and excitation spectroscopy Int. Symp. Molecular luminescence and photophysics J. Koziol of lumiflavin and lumichrome. (Half acentur y ofth eJablonsk i diagram). Torun, Poland (1986).

T. Kulinski/A.J.W.G. Visser/ Spectroscopic properties of ribo flavi n and Fed. Proc.4 5 (1986) 1604. D.J.O'Kane/J . Lee 7-oxolumazine bound to lumazineapoprotei n ando f the tryptophan residue.

Molecu laire fysica A500 Wetenschappelijke pubiikatiesB J.Hala/G.F.W.Searle/ Picosecond laser spectroscopy andopticall y detected Photochem.Photobiol. 44(1986 )527-534 . T.J. Schaafsma/A. van Hoek/ magnetic resonance on amode l photosynthetic system. P.Pancoska/K . Blaha/K. Vacek

A.va nHoek/A.J.W.G . Visser Artefact anddistortio n sourcesi ntimecorrelate d single Anal. Instr umentatio n1 4(1985 )359-378 . photon counting.

U.Hofstra/R.B.M . Koehorst/ Excitedstat e properties ofwate r soluble porphyrin Chem. Phys.Lett .13 0(1986 )555-559 . T.J.Schaafsma dimers.

U.Hofstra/R.B.M . Koehorst/ Electrontransfe r indimer so fwate r soluble porphyrin Proc.Vlt h Int.Conf .Photochemica l Conversion and T.J.Schaafsma dimers. StorageofSola r Energy.Pa,ri s(1986 )A21-A22 .

T.J.Schaafsma/G.F.W.Searle/ Opticalspectroscop y andmagneti cresonanceo f photo- Proc.Vlt h Int.Semina r EnergyTransfe r in condensed C. Dijkema/L. Nedbal/A.va n Hoek/ synthetic particlesan dmode l systems. Matter. Prague(1986 )163-170 . P.Gast/F.G.H.vanWijk

F.G.H.vanWijk/P.Gast/ Therelatio n betweenth eelectro nspi n polarization of FEBSLett .20 6(1986 )238-242 . T.J.Schaafsma thedonortriplet stateo fth e photosynthetic reaction center from Rhodopseudomonasviridisandtheredox stateo fth e primar y acceptor.

F.G.H.vanWijk/P.Gast/ Triplet formation ina photosyntheticthree-spi n sys Proc.Vt h Int. Seminar Energy Transfer, Prague (1986) T.J.Schaafsma tem: the reaction center from Rhodopseudomonas viri 213-214. dis.

37 programma VF84.02

F.G.H, vanWijk/P . Gast/ Interaction ofathir d electron spin with the radical pair Photobiochem. Photobiophys. 11(1986 ) 95-100. T.J.Schaafsm a inth e photosynthetic bacterium Rhodopseudomonas viridis monitored by the donor triplet electron spin polarization. AbstractsC G.F.W. Searle/R.Tamkivi/ Temperature dependence ofcor e antenna chlorophyll Abs.Symp. Flash Photolysis and its Applications, A. van Hoek/T.J.Schaafsm a florescence kinetics in photosystem Ireactio n centre Londen (1986). protein.

F.G.H.van Wijk/P. Gast/ Electron spin polarisationo f aphotosyntheti c bacterial Abs.Vlt h Int.Conf . Photochemical conversion and stor T.J.Schaafsm a reaction center triple t (P960) andth e redox state of the ageo f Solar Energy, Paris (1986). primary acceptor (Qa).

Organische chemie A350 Wetenschappelijke publikatiesB G.M. Sanders/M.va n Dijk/ Folded conformation of 5,15-diarylporphyrins with J.Chem.Soc.Chem . Commun. (1986)131 1 -1313. A. van Veldhuizen/H.C. vande r Plas anthraquinonyl anddimethylaminopheny l groups attached viaasulphonyloxygroup.

Plantenfysiologisch onderzoek F101 DissertatiesA R.L.A. Peters Electrochromic effects in relation to energy trans Prof.dr. W.J.Vredenber g (promotor). Wageningen duction and energy coupling in chloroplast membranes. (1986)8 4pp . Wetenschappelijke publikaties B R.L.A. Peters/O.van Kooten/ Onset ofAT Psynthesi s inspinac h chloroplasts after FEBSLetter s 202,2(1986 ) 361-366 . W.J.Vredenber g singleturnove r flashes in relation to adenylate kinase activity.

O. van Kooten/J.F.H.Snel / Photosynthetic fre e energy transduction related to Photosynthesis Research 9(1986 )21 1-227 . W.J.Vredenber g electrical potential changesacros sth e thylakoid membrane.

W.J.Vredenber g Fluorescence andabsorbanc e measurements in leaves: In: Advanced agricultural instrumentation, design and sensors of photosynthetic performance. use,Nat o ASIseries ,W.G . Gensler(ed.). Martinus NijhoffPubl., Dordrecht,Th e Netherlands (1986) 107-132.

W.J.Vredenberg/O . van Kooten/ Modelling of photosynthetic energy conversion. I. Vllth Int. Congr. Photosynthesis, Providence, USA J.F.H.Snel Description and basic principles ofth e model. (1986)613-616.

J.F.H. Snel/O. van Kooten/ Modelling of photosynthetic energy conversion.II . Vllth Int. Congr. Photosynthesis, Providence, USA W.J. Vredenberg Charge separation andsecondar y electron flow. (1986)617-620.

O. van Kooten/J.F.H.Snel / Modelling of photosynthetic energy conversion.III . Vllth Int. Congr. Photosynthesis, Providence, USA W.J. Vredenberg Electrochemical eventsatthe membrane. (1986)621-624.

W.F. Buurmeijer/Th.A. Roelofs/ Someaspect so faltere d structure andfunctionin g of the Vllth Int. Congr. Photosynthesis, Providence, USA W.J. Vredenberg photosynthetic apparatus in phytochrome-less mutants (1986)383-386. of tomato. AbstractsC O. van Kooten/J.F.H.Snel / Photosynthetic energy transduction and electric Abstract ASPPCongr . USA. Plant Physiol.80 S(1986 ) W.J. Vredenberg potential changesacros sth e thylakoid membrane. 137.

38 wetenschappelijk verslag

Programma VF85.01 Programmacoördinator: prof.dr.ir. F.M. Rombouts De verwerking van ISN: 3214, 3309, 3206,6301,6106 grondstoffen tot NABS: 321, 322,681,782 kwalitatief hoogwaardige voedingsmiddelen en het realiseren van een goede voeding.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Biochemie A400 - .1 - _ Exp. diermorfologie en celbiol E100 - .2 - - Fysische en kolloïdchemie A300 - .1 - - Humane voeding L100 2.7 5.2 1.1 7.2 4 55 25 19 63 30 Levensmiddelenchemie en -microbiologie P0S1 1.7 3.1 .7 3.5 4 30 1 25 33 Proceskunde P0S3 1.2 1.3 1.7 4.1 - 5 3 14 17 Levensmiddelentechnologie: Zuivel en levensmiddelennatuurkunde P052 .7 1.1 - 1.3 _ 1 _ 3 6 Toxicologie H200 .6 1.7 - .2 - 10 16 1 11 7 Veehouderij E300 - .2 - - Veevoeding E3S0 - .1 - -

Totaal 6.8 13.1 3.5 16.2 101 42 24 116 93

Humane voeding LI00 DissertatiesA M.A. Rookus Body mass index inyoun g Dutch adults: its Prof.dr.J.G.A.J . Hautvast (promotor), Dr. P. development andth e etiology of its development. Deurenberg (co-promotor). Wageningen (1986)14 7 pp.

J.C.Seidell Overweight andfa t distribution-associations with Prof.dr.J.G.A.J . Hautvast (promotor), Dr. P. aspectso f morbid ity. Deurenber g (co-promotor). Wageninge n (1986)14 6 pp.

T. vanStrie n Eating behaviour, personalit y traits and body mass. Prof.dr. P.B. Defares en Prof.dr.J.G.A.J . Hautvast (promotores). Lisse,Swet se n Zeitlinger, Wageningen (1986)16 6pp .

A.P. den Hartog Diffusion of milk asa ne w food to tropical regions: The Prof.dr.J.G.A.J . Hautvast en Prof.dr. A.M.va n der example of Indonesia 1880-1942. Woude (promotores). Wageningen (1986) 263 pp. Wetenschappelijke publikatiesB C. van Deursen/P. Deurenberg De lichaamssamenstellin gvan 12-1 7jarige n in relatie tot T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986) 580-585. enkele sociaal psychologische factoren.

M.A. Rookus/P. Deurenberg/ Obesity in North America and inTh e Netherlands. Lancet i(1986)100 . J.L.A.va n Sonsbeek

T. van Strien Eetgedrag, persoonlijkheidskenmerken en Voeding 47(1986 ) 330-336. lichaamsgewicht.

J.C.Seidell/C.P.G.M . de Groot/ Associations of moderate andsever eoverweigh t with Am. J. Public Health 76 (1986)264-269. J.L.A.va n Sonsbeek/P. Deurenberg/ self-reported illness and medical care in Dutch adults. J.G.A.J. Hautvast

J.C. Seidell/J.C.Bakx/ Overweight andchroni c illness-a retrospective cohort J.Chron . Dis. 39(1986 ) 585-593. P. Deurenberg/ study, with afo llow-u po f 6-17years ,i n men and women H.J.M.va nde n Hoogen/ of initially 20-50year s ofage . J.G.A.J. Hautvast/T. Stijnen

J.C.Seidell/J.C . Bakx/ The relation between overweight andsubjectiv e health Am. J.Publi c Health 76(1986) 1410-1415. P.Deurenberg/J . Burema/ -with attention to the effects of age,socia l class,slim J.G.A.J. Hautvast/F.J.A. Huygen ming behavior andsmokin g habits onthi s relation.

39 programma VF85.01

W.A. van Staveren/P. Deurenberg/ Seasonal variation infoo d intake, pattern of physical ac lnt.J.Obes.10(1986)133-145. J. Burema/C.P.G.M. de Groot/ tivity andchang e in body weight ina grou p of young J.G.A.J. Hautvast adult Dutch women consuming self-selected diets.

T. van Strien/J.E.R. Frijters/ The predictive validity ofth e Dutch Restrained Eating Int.J. Eating Disorders 5(1986 ) 747-755. W.A. van Staveren/P. Deurenberg Scale.

J.A. Weststrate/H.va n Klaveren/ Changes inskinfol d thicknesses and body mass index in lnt.J.Obes.10(1986)313-321. P. Deurenberg 171children , initially 1 to 5year so fage :a 5 i years follow-upstudy.

J.C.Bakx/J.C.Seidell/ Huisarts enovergewicht-versla gva n een enquête. Huisarts enWetenscha p 29(1986 ) 174-177. L.A.W. Henskens/ H.C.J.M. Schouten-van den Oever/ H.J.M,vande n Hoogen

T. vanStrien/M.A . Rookus/ Life events,emotiona l eatingan d change in body mass. Int.J.Obes .1 0(1986 ) 29-35. G.P.A. Bergers/J.E.R. Frijters/ P.B. Defares

T.va n Strien/J.E.R. Frijters/ The Dutch eating behavior questionnaire (DEBQ) for Int.J . Eating Disorders 5(1986 ) 295-315. G.P.A. Bergers/P.B. Defares assessment of restrained,emotiona l andexterna l eating behavior.

T. van Strien Effecten van negatieve levensgebeurtenissen opveran In: Geregelde spanning , K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer- dering in lichaamsgewicht bij laag-en hoog-emotionele winkel, R.J. Kleber (red.). LUW/Sticht. Onderz. Psy eters. cho-sociale Stress,Wage ninge n (1986)75-82.

J.C.Seidell/A . Oosterlee/ What causesvaricos e veins? Lancet i(1986 ) 321. P.Deurenberg/J.G.A.J . Hautvast

W. Klaver/J.G.A.J. Hautvast Agriculture and human nutrition indevelopin g coun Nestlé Foundation Annual Report 1985. (1986)33-41. tries-towards anepidemiolog y offoo d supply.

A.C. Beynen/R. vande r Meer/ Mechanism of casein-induced hypercholesterolemia: Atherosclerosis 60(1986 )29 1-293 . C.E.West primary andsecondar y features.

J.T. Knuiman/J.G.A.J. Hautvast/ A multi-centre study on completenesso f urine collec Human Nutr.-ClinicalNutr.C40(1986) 229-237. L.va nde r Heijden/J. Geboers/ tion in1 1Europea n centres. I.Som e problems with the J.V.Joossens/H.Tornqvist/ useo fcreatinin e and4-aminobenzoi c acid asmarker s of B. Isaksson/P. Pietinen(e.a.) the completeness of collection.

M.B. Katan/A.C. Beynen/ Existenceo f consistent hypo-an d hyperresponders to Am.J. Epidemiol. 123(1986 ) 221-234. J.H.M, deVries/A . Nobels dietary cholesterol in man.

A.C. Beynen/C.E.West/M.B . Katan/ Hyperresponsivenessof plasmacholestero l to dietary Nutr. Rep.Int . 33(1986 )65-70 . L.F.M. vanZutphen cholesterol,saturate d fatty acidsan dcasei n in inbred rabbits.

A.C. Beynen/C.E. West/ Relation between the responseso fseru m cholesterol Nutr.Rep.lnt. 33(1986)71-78. L.F.M, vanZutphen/M.B . Katan to dietary cholesterol andt o the type ofdietar y fat in random-bred rabbits.

T. Kouwe nhoven/O . vande r Veer Keukenzout: onderzoek naar de inneming ervan en Voedingsmiddelentechnologie 19(1986 ) 32-36. trends ind eontwikke l ingvan voedingsmiddele n met een laagnatriumgehalteenzoutsubstituenten.

A.P.den Hartog Maatregelen en interventies voor eenverbeterin g van In:Voedin g inontwikkelingslanden . SamsomStafleu , de voeding. Alphen a/d Rijn (1986) 94-111.

A.C. Beynen/D. Dekker/ Body composition ofobes e ratsfe d the anorective drug Nutr. Rep.Int . 33(1986)49 1-497 . G.va nTintelen/B.L . Gundlach dexfenfluramine.

A.C. Beynen/M.B. Katan/ Individual differences inth e cholesterolemic response In: Lipid metabolism and its pathology, M.J. Halpern L.F.M,va n Zutphen to change in diet. (ed.). Elsevier Science Publ. B.V., Amsterdam (1986) 169-174.

A.C. Beynen/M.B. Katan Hypo-and hyperresponderstodietary cholesterol. Am.J. Clin. Nutr.43 (1986)974-976.

A.C. Beynen/M.B. Katan/ Endogenous cholesterol synthesis,feca lsteroi d excre- Clin.Nutr.5(1986)151-158. C.M. van Gent tion andseru m lanosterol insubject s with higho r low responseo fseru m cholesterol to dietary cholesterol.

A.C. Beynen/T.H.Wensing / The lipid composition ofseru m lipoproteins inth e har- Comp. Biochem.an d Physiol. B84(1986 ) 545-547. P.J.H. Reijnders bourseal, Phocavitulina.

40 wetenschappelijk verslag

M.W. Kuyvenhoven/C.E. West/ Fecalsteroi d excretion in relation to the development J. Nutrition 116(1986) 1395-1404. R.va nde r Meer/A.C. Beynen ofcasein-induce d hypercholesterolemia in rabbits.

A.C. Beynen/C.E.West Thesuitabilit y ofanima l modelsfo r research in human Proc. XIII Int. Congr. Nutrition,T.G.Taylo r and N.K. nutrition: aworkshop report. Jenkins (eds.).Joh n Libbey & Company Ltd., London (1986)58-59.

A.C. Beynen/H.G. Lemmens/ Interaction ofdietar y cholesterol with cholate in rats: Nutr. Rep. Int. 34(1986) 557-563. J.J.deBruijne/M.B. Katan/ Effecto n serum cholesterol, liver cholesterol and liver L.F.M. van Zutphen function.

A.C. Beynen/L.H.J.C. Danse/ Cholesterol metabolism and liver pathology in inbred N utr. Rep.I nt . 34(1986 ) 1079-1087. F.X.R.va n Leeuwen/G.J.A. Speijers strainso f ratsfe d ahigh-cholesterol , high-cholatediet.

A.C. Beynen/M.B. Katan Metabolic basisforth e cholesterol-lowering action of Fette Seifen Anstrichmittel 88(1986 )58 1-583 . dietar y polyunsat urate d fatty acids.

A.C. Beynen/M.B. Katan/ The linoleic acid content ofsubcutaneou sadipos e tissue Fette Seifen Anstrichmittel 88(1986 ) 579-581. W.A. van Staveren isa vali d index ofth e intake of linoleic acid by individ uals.

A.C. Beynen Plasmaan d liver cholesterol concentrations in micefe d Int.J. Vitamin Nutrition Res.5 6(1986 ) 387-390. semipurifie d dietsdifferin g inth e amount andtyp e of fat.

A.C. Beynen/M.B. Katan/ Hypo-and hyperresponders to dietary cholesterol. In: Nutritional effects on cholesterol metabolism, A.C. L.F.M. van Zutphen Beynen (ed.).Transmondial , Voorthuizen (1986) 99-109.

C.E.West/A.C . Beynen Are there atherogenic dietary proteins? Verhandl. Deutschen Gesellschaft Innere Medizin 92 (1986)666-673.

M.B. Katan/W.A.van Staveren/ Linoleic andtrans-unsat urate d fatty acid content ofa di - Progr. Lipid Res.2 5 (1986)193-195. P.Deurenberg/J . Barendse-van posetissu e biopsies asobjectiv e indicators ofth e dietary Leeuwen/C. Germing-Nouwen/A. habits of individuals. Soffers/J. Berkel/A.C. Beynen

M.B. Katan/A.C. Beynen Hyperresponsivenessof plasmacholestero l to dietary Progr. Lipid Res.2 5(1986)49 1-493 . cholesterol and dietary fatty acids in inbred rabbit strains and in man.

W.A. vanStavere n Validation offoo d intake measurements. Proc. XIII Congr. Nutr., T.G.Taylor and N.K.Jenkins (eds.). Brighton (1986) 697-699.

A.C. Beynen/M.B. Katan Reply to letters by vande r Meer and Budowski. Am.J. Clin. Nutr. 44(1986 )156-158 .

J.T. Knuiman/J.G.A.J. Hautvast Replyt o letterof Bingham and Cummings. Human Nutr.-Clinical Nutr.C40(1986)475-476. J.D.va n Klaveren/ Longitudinale gegevens over devoedselconsumpti e van W.A. van Staveren/C.E. West/ SO Rotterdamse bejaarden. Voedin g4 7(1986 ) 277-281. C.H.Bowles

J.T. Knuiman/J.G.A.J. Hautvast/ A multi-centre study on within-person variability in the Human Nutr.-Clinical Nutr. C40(1986) 343-348. L.va nde r Heijden/J. Geboers/ urinary excretion ofsodium , potassium,calcium ,mag J.V.Joossens/H.Tornqvist/ nesium andcreatinin e in8 Europea n centres. B. Isaksson/P. Pietinen(e.a.)

W. Klaver Someconsideration s onth e formulation of weaning In: Child health inth e tropics. Sixth Nutriticia-Cow& mixes. Goat Symp. Leuven, R.E. Eeckels,O . Ransome-Kuti and C.C. Kroonenberg (eds.).M . Nijhoff, Dordrecht (1986) 19-27.

J.A.Zwartz/L.M .Ante n Wereldvoedselsituatie. In: Voeding inontwikkelingslanden . SamsomStafleu , Alphen a/d Rijn (1986)13-29 .

J.A. Zwartz/ T. vande n Briel-van Ingen De rol vanvrouwe n in landbouwprojecten. In: Voeding inontwikkelingslanden . SamsomStafleu , Alphen a/d Rijn(1986)106-109.

W.A. vanStaveren/P . Deurenberg / Validity ofth efatt y acidcompositio n of subcutaneous Am. J. Epidemiol.12 3 (1986) 455-463. M.B. Katan/J.Burema / fattissu e microbiopsies asa nestimat eo fth e long term C.P.G.M. deGroot / averagefatt y acid compositio n ofth e diet of separate M.D.A.F. Hoffmans individuals.

R. Ferrando/H.K. Henderickx/ Lanutritio n comparée: Leséchange s et avantages Med. et Nutr. 5(1986 )289-290 . J.A. Zwartz qu'elle implique.

41 programma VF85.01

A.C. Beynen/R.va nde r Meer/ Possible mechanisms underlying the differential choles- In: Nutritional effects on cholesterol metabolism, A.C. CE. West/M. Sugano/ terolemic effects ofdietar y caseinan dso y protein. Beynen (ed.).Transmondial ,Voorthuize n (1986) 29-45. D. Kritchevsky

J.O.deBoer/A.J.H.vanEs/ Adaptation of energy metabolism ofoverweigh t women Am. J.Clin . Nutr. 44(1986 ) 585-595. CA. Roovers/J.M.A. van Raaij/ to low-energy intake,studie d with whole-body J.G.A.J. Hautvast calorimeters.

W.A. van Staveren/CE. West/ Comparison ofcontemporaneou s and retrospective Am. J. Epidemiol.12 3 (1986)884-893 . M.D.A.F. Hoffmans/J. Bos/ estimate s offoo d consum ptio n made by ad ietar y A.F.M. Kardinaal/ history method. G.A.F.C.va n Poppel/ H.J.A.Schipper/J.G.A.J . Hautvast

C.E.West Assessment of nutritional status with respect to vitamin Proc.Worksho p control vitamin A deficiency and xer A: Roleo f international agencies andth e Wageningen ophthalmia inTanzania ,Salvatio n Army, Dar esSalaam , Agricultural University. P.Kisanga ,F . Peppingan d F.P. Kavishe (eds.). TFNC Report No. 980,Da r esSalaa m(1986 ) 74-81.

F.Peppin g Summaryo fdat a collected byTanzani a Foodan d Nutri Proc.Worksho p control vitamin A deficiency and xer tion Centre onth e prevalence ofxerophthalmi a in Tan ophthalmia inTanzania , Salvation Army, Dares Salaam, zania between 1982-1983. P.Kisanga , F.Peppin g and F.P. Kavishe (eds.). TFNC Report No.980 , Dar esSalaa m (1986)47-53 .

M.B. Katan Effects of cholesterol-lowering diets on the risk for can Proc.Vllt h Atherosclerosis Symp., N.H. Fidgeand P.J. cer andothe r non-cardiovascular diseases. Nestel, (eds.). Elsevier, Amsterdam (1986) 657-661. AbstractsC P.Deurenberg/J . Burema/ Diurnal variations in body weight and creatinine excre Abstract 5th Int. Congr. Obesity,Jeruzale m (1986)68a . K.E.M.Hoenjet/K. Thomas tion inyoun g adults during 28consecutiv e days.

M.A. Rookus/J. Burema/ The development ofth e body mass index andth e effect Abstract 5th Int. Congr. Obesity,Jeruzale m (1986)77a . P.Deurenberg/J.G.A.J . Hautvast ofdietin g on this development in young Dutch adults, afou r year follow-u p study.

J.C Seidell/A. Oosterlee/ Fatdistributio n asmeasure d with anthropometry and Abstract T. Soc.Gezondheidsz . (1986) 271. P.Deurenberg/J.G.A.J . Hautvast/ computed tomography. M.A.O.Thijssen

J.C.Seidell/A . Oosterlee/ Assessmento f intra-abdominal and subcutaneous Abstract 5th Int. Congr. Obesity,Jeruzale m (1986)80a . M.A.O.Thijssen/P. Deurenberg/ abdominal fat-relation between anthropometry and J.G.A.J. Hautvast/J.H.J. Ruijs tomography.

P. Deurenberg Energiestoffwechsel des Menschen speziell bei Abstract 1.Jahrestagun g desOesterreichische n Ver Adipositas. bandesfür Haushaltswissenschaften und Ernäh rungswissenschaften,Wie n (1986)20a .

P.Deurenberg/J . Burema/ Tag-zu-Tag-Variationen des Körpergewichtes und der 2.Jahrestagun g der Deutschen Gesellschaft für Adi- K.E.M. Hoenjet/K.Thomas Kreatininausscheidung bei jungen Erwachsenen wäh positasforschung, Düsseldorf. Akt. Ernährungs Medi rend 28aufeinanderfolgende n Tagen. zin6 (1986 )269a .

P.Deurenberg/J.C . Seidell/ Schätzung des intra-abdominalen Fettdepots durch 2.Jahrestagun g der Deutschen Gesellschaft für Adi- M.A.O.Thijssen/R.H.J. Ruijs/ anthropometrische Verfahren. positasforschung, Düsseldorf. Akt. Ernährungs Medi J.G.A.J. Hautvast zin 6(1986 ) 269a.

P.Deurenber g Epidemiologie en risiko's van overgewicht. Abstract Servier Mini Symp.Akersloo t (1986) 5-10a.

CE. West/W.A. vanStavere n The ECP-Euronut intestinal metaplasia study. Paper for ECP General Assembly in Brugge, België (1986)4.

C.E.West Eurofoods:workin g towards improvement and disse Paper for ECP General Assembly in Brugge, België mination offoo d composition data in Europe. (1986)7.

M.B. Katan/A.C Beynen Relationship between serum HDL cholesterol and Eur.J .Clin . Investigation 16(1986 )A54 . responset o dietary cholesterol.

J.F.C Glatz/M.A.M. Berns/ Hyperresponsivenesso fseru m cholesterol to dietary Eur.J .Clin . Investigation 16(1986)A54 . J.de Vries/A. Nobels/A.C. Beynen/ cholesterol anddietar y fatty acids in humans and rab- M.B. Katan bits.

A.C. Beynen/R. van der Meer/ Casein-induced hypercholesterolemia: possible under- J.Am . Oil Chemists' Soc.6 3(1986 )400 . C.E.West lying mechanisms.

42 wetenschappelijk verslag

A.C. Beynen/M.B. Katan Possible mechanisms underlying the cholesterol-lower- Kurzreferate der Vorträge, Kongr. Deutschen Ge ingeffec t ofdietar y polyunsaturated fatty acids. sellschaft für Fettwissenschaft (1986) 14.

A.C. Beynen/M.B. Katan Individuality ofth e response ofseru m cholesterol to Abstract booklet, 2nd Int. Conf. Diet and Nutrition, diet. Jerusalem (1986)81.

A.C. Beynen/A.G. Lemmens/ Rabbit models hypo-o r hyperresponsive to dietary cho- Abstract Book, IX Int. Symp. Drugs affecting lipid J.F.C.Glatz/M.B . Katan/ lesterol andfatt y acids. metabolism, Florence (1986)19. L.F.M. van Zutphen

A.C. Beynen/M.B. Katan Characteristics of humans hypo-or hyperresponsive to Abstract Book, 6th Int. Meeting Atherosclerosis and dietary cholesterol. Cardiovascular Diseases, Bologna(1986) 39.

A.C. Beynen/B.L. Gundlach Anon-invasive, plethysmometric method for determi Z. Versuchstiere 28(1986 )235 . nation of bodyfa t in rats.

A.C. Beynen/C.E.Wes t Voedingseiwitten en cholesterolstofwisseling. Samenvattingen,11 e Studiedag Nederlandstalige Voedingsonderzoekers, Wageningen (1986) 43.

M.A.M.Berns/M.B. Katan/ Determinants ofth e increaseo fseru m cholesterol with Eur.J.CIin.lnv.16(1986)A53. J.H.M.deVries age:a longitudina l study.

J.F.C.GIatz/P.R. Turner/ Human hypo-and hyperresponderstodietarycholes Abstract IX Int. Symp. Drugs affecting lipid metabolism, M.B. Katan/A.F.H. Stalenhoef/ terol differ inth e responsiveness ofthei r low density Florence (1986)150 . B. Lewis lipoprotein production.

M.B. Katan Composition offoods : Eurofoods interlaboratory trial. Food Lab. Newsletter (1986) 18-19.

D.R.Sullivan/M.B. Katan/C.E. West International study on the effect ofdietar y carbohy CVD Epidemiol. Newsl. 40(1986 ) 58-59. drate on atherogenic and protective lipoproteins.

J.F.C.Glatz/A.C . Beynen/ Studies on the mechanism determining hyperresponsi- CVD Epidemiol. Newsl. 40(1986) 62-63. M.B. Katan venesso fseru m cholesterol todietary cholesterol and fatty acids in manan d rabbits.

M.B. Katan Ingezonden brief:Voedin g en ischaemische hartziekten Voeding 47(1986 )274 . opeen kruispunt.

Vakpublikaties D

T. vanStrien/J.E.R . Frijters/ Handleiding De Nederlandse vragenIijst voor eetge Swets& Zeitlinger, Lisse. G.P.A. Bergers/P.B. Defares drag.

B.te n Hagen/H.M.J. Barnhoorn/ Devaliditei t vanee nfotoboek . Eenfotoboe k als hulp Ned. T. Diëtisten 41(1986 )37-43 . W.A. van Staveren middel bij hetafneme n vanee nvoedingsanamnes e bij Turkse en Marokkaanse cliënten.

H.M.J. Barnhoorn/B. ten Hagen/ De bruikbaarheid van eenfotoboek . Een fotoboekals Ned. T. Diëtisten 41 (1986)60-64. W.A. van Staveren/M.A. Koelen hulpmiddel bij het afnemen vaneen voedingsanamnese bijTurks e en Marokkaanse cliënten.

A.M.M. Hiel/J.G.A.J. Hautvast/ Lesjeune s enfants et les programmes d'alimentation Stichting Voeding Nederland,Wageninge n (1986). A.P . den Hartog supplementaire.

J.G.A.J. Hautvast Boekbespreking: Voeding bij gezondheid en ziekte, Ned. T. Geneesk. 130(1986 )2237 . H.M.A.OudeElferink-Smeetsen N. Haakman-van Thiel (eds.). Handboe k voor de gezondheidszorg. Wolters-Noordhoff, Groningen,1986 .

H.C. Baak/W. Klaver Ise r eenzinvo lI etaa k voor medischeteam s bij de be Medisch Contact 48(1986 ) 1549-1551. strijding van hongersnood?

A.P. den Hartog Boekbespreking: Food aidfo r development, G. Blau, M. Voeding 47(1986 )63 . Ezekiel en B.R. Sen(eds.) . FAO Economiean d Social Development, paper no. 34,1985.

J.A. Zwartz Vis etengoe d voor degezondheid ? Chemisch Magazine (1986) 97-101.

J.G.A.J. Hautvast Laat voedi ngsadvieze n geensmake li jk e toekomst- Landbouwk.T.98(1986)10-11. droom blijven.

J.A. Zwartz Boekbespreking: DeVoe din gva nelk e dag,J.F .d e Wijn Chemisch Weekblad 82(1986 )455 . enW.A . van Staveren.

43 programma VF85.01

J.A . Zwartz Boekbespreking: Fysiologie vand evoe ding ,J.F .d e Wijn Voedin g4 7(1986 ) 151. enW.Th.J.M . Hekkens, Bohn, Scheltema& Holkema.

L. vande r Heijden Candietar y selenium modify cancer risk? (Nutr. Rev. Ned.T. Diëtisten 41 (1986)196-198. 43(1985 ) 325-331(.Referaat .

L.va nde r Heijden Saltfre e salt (Nutr . Rev.4 3 (1985) 337-338). Referaat. Ned. T.voo r Diëtisten 41(1986 ) 196-198.

L.va nde r Heijden Selenium deficiency ina woma n giventota l perenteral Ned.T. Diëtisten41 (1986)225. nutrition (Nutr. Rev.4 3(1985 )339-34 1) . Referaat.

M.Willems Planta sa so ure eo f vitamin D3 metabolites (Nutr. Rev. Ned. T. Diëtisten 41 (1986)196-198. 44(1986)1-8). Referaat.

M.Willems A proposition: Megadoses ofvitami n Care valuable in Ned. T. Diëtisten 41 (1986)196-198. the treatment of cancer (Nutr. Rev.4 4(1986 ) 28-32). Referaat.

Y.H. Blauw Calcium and vitamin D intakes influence the risk of bow Ned.T. Diëtisten41 (1986)82. elcance r in man (Nutr. Rev.6 (1985 ) 170-172). Referaat.

Y.H. Blauw Intercellular receptors mediate the biologic action of Ned.T. Diëtisten 41(1986)82 . 1,25-dihydroxy vitamin D3 (Nutr. Rev.6(1985 ) 161-168). Referaat.

Y.H. Blauw Should dietary treatment of phenylketon uria be con Ned.T. Diëtisten41 (1986)82. tinued after infancy (Nutr. Rev.6 (1985 ) 176-177). Referaat.

J.deVrie s The health implicationsofoverweightand obesity Ned. T. Diëtisten 41 (1986)81. (Nutr. Rev.2(1985 ) 33-40). Referaat.

Levensmiddelentechnologie-Levensmid- delenchemie en -microbiologie P051 Dissertaties A D.J.B. Da Ponte Effect of hydrocolloids and pretreatmentso nth e keep Prof.dr. W. Pilnik (promotor), dr.ir.J.P .Rooze n (co- ingqualit y of minee df iI let so f whiting andco d during promotor). Wageningen (1986)16 7 pp. frozen storage.

R. Heutink Tomato juices andtomat o juice concentrates: astudy Prof.dr. W. Pilnik (promotor), dr.ir. A.G.J. Voragen offactor s contributing to their gross viscosity. (co-promotor). Wageningen (1986)20 2 pp.

G. Beldman ThecellulasesofTrichodermaviride. Modeo f action and Prof.dr.W . Pilnik (promotor), dr.ir. A.G.J. Voragen application in biomass conversion. (co-promotor).Wageninge n (1986)10 9 pp.

G.T. Odamtten Studies onth e control offunga l contaminatio n anda fla - Prof.dr. E.H. Kampelmacher, Prof.dr.ir. F.M. Rombouts toxin production by Aspergillusflavu s link ina cerea l (promotores).Wageninge n (1986)18 9pp . grain bythe combinationtreatmen t of heat and irradia tion.

Wetenschappelijke publikaties B H.A. Deckers/C. Olieman/ Calibration andapplicatio n of high-performance size Carbohydrate Polymers 6(1986 )36 1-378 . F.M.Rombouts/W. Pilnik exclusion columns for molecular weight distribution of pectins.

J.A. deVries/A.G.J. Voragen/ Structural studieso fappl e pectins with pectolytic In: Recentadvance s inth echemistr y andfunctio n of pec F.M. Rombouts/W. Pilnik enzymes. tins, M.L. Fishman &J.J .Jen ,(eds.) .AC S Symp. Series 310(1986)38-48.

F.M. Rombouts/J.F.Thibaul t Sugar-beet pectins:Chemica l structure and gelation In: Recent advances inth e chemistry andfunctio n of pec through oxidative coupling. tins, M.L.Fishman& J.J .Jen ,(eds.) .AC S Symp. Series 310(1986)49-60.

F.M. Rombouts/J.F.Thibaul t Feruloylated pecticsubstance sfro m sugar-beet pulp. Carbohydr. Res.15 4(1986 ) 177-187.

F.M. Rombouts/J.F.Thibaul t Enzymatic andchemica l degradation andth efin e struc Carbohydr. Res.15 4(1986 )189-203 . ture of pectinsfrom sugar-beet pulp.

J.F.Thibault/F.M. Rombout s Effects ofsom eoxidisin g agents andespeciall y ammon Carbohydr . Res.15 4(1986 ) 205-215. ium persulfateo n sugar-beet pectins.

A.G.J.Voragen/H.A . Schols/ HPLC-Analysis of oligomeric and monomeric saccha- J.Chromatogr.370(1986)113-120. M.F.Searle-van Leeuwen/ rides from enzymatically degraded polysaccharides by G. Beldman/F.M. Rombouts R.L. Haddock/E.H. Kampelmacher

44 wetenschappelijk verslag

F. Guillon/J.F. Thibault/ Structural features ofth e neutral sugar sidechain s of Proc.4th .Cel l Wall meeting, B.Vian , D. Reis, R. Gold F.M. Rombouts/A.G.J. Voragen/ beet pulp pectins. berg (eds.). Univ. P.e t M.Curie , Paris (1986)112-115 . W. Pilnik

F.M.Rombouts/W. Pilnik Pectinasesand othercell-wall degradingenzymesof Symbiosis 2(1986 )79-90 . industrial importance.

R.L. Haddock/E.H. Kampelmacher The control offoo dborn e diseaseso n the island of Int.J .Foo d Microbiol. 3(1986 ) 143-148. Guam.

G.T. Odamtten/ Influenceo f packaging material on moisture sorption Int.J . Food Microbiol. 3(1986 )57-70 . E.H. Kampelmacher andth e multiplication ofsom etoxigeni c and non-toxigenicAspergillusspp. infectingstore d cereal grains, cowpeaand groundnut.

M.J.R. Nout/ Influence ofsom e process variables andstorag e condi Symp. Neth. Soc.Microbiolog y 1984, Bilthoven. Anton T.M.G. Bonants-van Laarhoven/ tions on the quality andshelf-lif e ofso ybea nter npeh . ieva n Leeuwenhoek 51(1985 ) 532-534. J.de Dreu/I.A.G.M. Geräts

T. Creemers-Molenaar/ Microbiological aspectso f wheat sour-dough. Symp. Neth. Soc. Microbiology, 1985,Wageningen .An M.J.R. Nout/ tonie van Leeuwenhoek 51 (1985)607-608. T.M.G. Bonants-van Laarhoven

J.N. Kabira/P. Saint-Hilaire/ Effect of highaltitud e ambienttemperatur e on crisping EastAfr.Agric . For.J.47 (1981) 38-42. M.J.R. Nout quality of potatoesin Kenya.

J.N. Kabira/P. Saint-Hilaire/ Processing potential ofthre e Solanum potato varieties Trop. Agric.Trinida d 62(1985 ) 294-296. M.J.R. Nout in Kenya.

J.C. de Wit The importance of hand hygiene in contamination of Antonie van Leeuwenhoek 51(1985 ) 523-527. foods.

D.J.B. Da Ponte/J.P. Roozen/ Effectso f additions, irradiation and heating on the J.FoodTechnol.21 (1986)33-43. W. Pilnik activity oftrimethylamineoxidas e infroze n stored minced filletso f whiting.

W.Pilnik/J.P. Roozen Beziehungen zwischen chemischer Konstitution, Aus: Getr nkebeurteilung,J . Koch (Herausgeber). Ver Geruch und Geschmack. lag Eugen Ulmer, Stuttgart, FRG (1986) S.20-44.

A.G.J.Voragen/H.A . Schols/ Enzymiclysisof pecticsubstances incel l walls:Som e im In: Recent advances inth e chemistry andfunctio n of pec H.A.I.Siliha/W. Pilnik plications for fruit juice technology. tins, M.L. Fishma n& J.J .Je n(eds.) .AC S Symp. Series 310(1986)230-247.

D.J.B. DaPonte/J.P . Roozen/ Effect of irradiation on the stability of minced cod, with Lebensm.Wiss . u.Technol .19, 2 (1986) 167-171. W. Pilnik and without hydrocolloids during frozen storage.

A.G.J.Voragen/H . Wolters/ Effecto fjuic e releasing enzymeso n juicequality. Tehnologijavoçaipovrça19(1986)21-36. T. Verdonschot-Kroef/A. dejong

A.G.J.Voragen/H.A . Schols/ Determination ofth e degreeo f methylation and Food Hydrocolloids 1,1(1986 )65-70 . W.Pilnik acetylation of pectins by h.p.I.e.

I. Ekasari/W.M.F.Jongen/W . Pilnik Useo fa bacteria l mutagenicity assaya sa rapi d method Food Chemistr y 21(1986 ) 125-131. for the detection ofearl y stageo f Maillard reactions in orange juices.

J.C.E. Reitsma/J.F.Thibault/ Properties ofamidate d pectins. I.Preparatio n and char Food Hydrocolloids 1,2(1986) 121-127. W.Pilnik acterization ofamidate d pecticacids.

R.R.Beumer/C.J.M . Silvis/ Quantitative aspectso fSa lmonell a isolation. Proc. 2ndWorl d Congr. Foodbor n Infections and Intox E.H. Kampelmacher ications, Berlin,Vol . I(1986)426-430 .

H.J. Beckers/F.M.van Leusden/ Evaluation of reference sampie sfo r the detection of Int .J .Foo d Microbiol . 3(1986 )287-298 . D. Roberts/O. Pietzsch/T.H. Price/ Salmonella. M.va nSchothorst/R.R . Beumer/ R. Peters/E.H. Kampelmacher

S.Notermans/C.J . Heuvelman/ Immunological detection of molds in food: relation be Int.J .Foo d Microbiol. 3(1986)253-261 . R.R. Beumer/R. Maas tween antigen production and growth.

T. Kroef/W. Pilnik/A.G.J. Voragen Development ofa narabinanas e assayo n chromogenic Rapport uitgebracht aand eGist-Brocade s (1986)1 9 pp. substrates.

T. Kroef/W. Pilnik/A.G.J.Vorage n Screening oftechnica l enzyme preparations. Rapport uitgebracht aand eGist-Brocade s (1986)1 2pp .

45 programma VF85.01

H.A.I. SiI i ha/A.G.J . Voragen/ Investigations inth e B5Maillar d system anddétermina - Rapport uitgebracht aand eQuake r Oats (1986)1 2pp. ,4 W. Pilnik/J.P. Roozen tion of Maillard volatilecompounds. tab.,5fig. VakpublikatiesD F.M. Rombouts/J.C.deWit Microbiëlevoedselvergiftiging. T. Huishoudk.7(1986)9-12.

Levensmiddelentechnologie-Proce s kunde P053 Wetenschappelijke publikatiesB C. vanden Berg Wateractivity inconcentratio n anddryin g of foods. In: Concentration anddryin g offoods , D. MacCarthy (ed.). Elsevier Appl. Sei. Publ. (1986) 11-36.

M. Dekker/K. van 't Riet/ Enzyme recorvery by liquid-liquid extraction using re- Chem. EngineeringJ .33(1986 ) B27-B33. S.R.Weyers/J.W.A . Baltussen/ versed micelles. C. Laane/B.H. Bijsterbosch

L Moscicki/D.J.va n Zuilichem Extruded sawdust,fodde r for ruminants. Biuletyn Informacyjny Premystu Paszowego 3, Rok XXV (1986) 51-56.

D.J.va nZuilichem/A.C . Kapitein/ Effects offoo d properties on screw design for single In: Pastaan d extrusion cooked foods,Ch . Mercier and W. Stolp screw cooking extruders. C. CantarelI i (eds.) .(1986 )13 1-147 .

D.J.va n Zuilichem/ Extruder replaces pellet press in Dutch study. Feed International (1986)14-22,Them e issueVicta m A.F.B. vande r Poel AbstractsC M. Fontyn/J.P. Vincken/ Physical characterization of clean ultrafiltration mem Abstract Int.Congr . Membranesand membrane pro K. van 't Riet/B.H. Bijsterbosch branesan d membranesfoule d by adsorption. cesses,Toki o (1986). VakpublikatiesD T.A. vande r Kolk/ Enkelschroefsextrusievan tarwezetmeel. Viscositeits- Voedingsmiddelentechnologie 19,19(1986 )64-67 . D.J.va n Zuilichem modellen voor suspensies.

D.J.va nZuilichem/W . Stolp Extrusietechniek indezoetwarenindustrie. Voedingsmiddelentechnologie 19,7 (1986) 42-45.

D.J.va n Zuilichem/W. Stolp/ Korrelbeschadiging bij het pneumatisch transporteren Voedingsmiddelentechnologie19,21 (1986)36-44. W. Evers/G.B.D.van Schaik van rijst.

Levens middelentechnologie-Zuivel en levensmiddelennatuurkunde P052 Wetenschappelijke publikaties B A.Jellema Somefactorsaffectingthesusceptibilityof rawcowmilk MiIc hwissenschaf t 41 (1986)553-558. tolipolysis.

Psychologie C250 DissertatiesA T. vanStrie n Eating behaviour, personality traits and body mass. Prof.dr. P.B. Defaresen Prof.dr.J.G.A.J.Hautvas t (promotores). Lisse,Swetse n Zeitlinger. Wageningen (1986)16 6pp .

Toxicologie H200 Wetenschappelijke publikatiesB I.M. Bruggeman/J.H.M. Temmink/ The cytotoxicity of mercapturic acid pathway sulfur Human Toxicology 5(1986 ) 139. P.J.va n Bladeren conjugates derived from benzyl andallyl isothiocyanate.

I.M. Bruggeman/J.H.M. Temmink/ Glutathione and cysteine mediated cytotoxicity ofally l Toxicology Appl. Pharmacol.8 3 (1986) 349-359. P.J.va n Bladeren and benzyl isothiocyanate.

F.O. Dorgelo/E.M. Biessen/ Are cultured neonatal rat heart cells asuitable model ATLA14 (1986) 14-22. G.M.AIink for predictory acute andchroni c toxicity in vivo?

I.Ekasari/W.M.F.Jongen/W . Pilnik Useo f abacterial mutagenicity assaya sa rapi d method Food Chemistr y 21(1986 ) 125-131. for the detection of early stageof Maillard reaction in orange juices.

J.W. Everts/M. Diependaal/ Animal indicators for side-effects of pesticide treat Med. Fac.Landbouww . Rijksuniv. Gent 51/3a(1986) R. Postuma/A. Scholtens/ ments inoilsee d in winter. 925-929. L.Wouters/R . Hengeveld/ J.H. Koeman

46 wetenschappelijk verslag

W.M.F.Jongen/B.C . Hakkert/ Inhibitory effects of the phorbolester TPAand Mutation Research 159(1986 ) 133-138. M.L.M, vande Poll cigarette-smoke condensate on the mutagenicity of benzo(a)pyrene in aco-cultivatio n system.

W.M.F.Jongen/F.O. Dorgelo Naturally occurring carcinogens and modulating factors Neth.J.agric. Sei.3 4(1986 ) 395-404. infoo d of plant origin.

J.H.M.Temmink/l.M. Bruggeman/ Cytomorphological changes in liver eelI sexpose d to Arch. Toxicol.5 9(1986 ) 103-110. P.J.van Bladeren benzyl andally l isothiocyanate andthei r glutathione and cysteine conjugates.

R.J.Topp/P.J .van Bladeren Oxidative metabolism by chick embryo hepatocytes:In Arch. Toxicol. 59(1986 ) 150-155. duction of P-450an dth e metabolism of benzo(a)pyrene.

W.M.F.Jongen Interaction between cigarette smoke condensate and Rapport Wetenschappelijke Adviesraad Roken en Ge food constituents in various mutagenicity assays. zondheid (WARG) (1986) 30pp . AbstractsC G.M. Alink/H.A. Kuiper/ Invloed van humane voedingsfactoren op de spontane Sectiegenetisch etoxicologie , Ned.Ver . Tox. Voeding J.H. Koeman tumor incidentie bij de rat. 45(1986)234.

G.M.AIink/R. Sijtsma/ Effecten vanfactore n ind evoedin g op de bio-activatie Voedin g4 7(1986 )234 . W.M.F.Jongen van modelmutagenen in vitro.

P.J.va n Bladeren The role ofconjugatio n intoxi c metabolite formation. Xth Workshop on Drug Metabolism. Guildford, UK (1986).

I.M. Bruggeman/J.H.M. Temmink/ Alterations of cytotoxicity by depletion or elevation of Fourth Int. Workshopon invitr o Toxicology. Crieff P.J.va n Bladeren intracellular glutathione. Hydro Hotel, Perthshire Scotland (1986).

I.Ekasari/W.M.F.Jongen/W . Pilnik Het gebruik vanee n bacteriële mutageniteitstestals Voedin g4 7(1986 ) 233. eensnell e methode voor dedetecti e van vroege Maillard reactie producten in sinaasappelsap.

I.Ekasari/W.M.F.Jongen/W . Pilnik Detection of Maillard intermediary products in fruit 19th Int.Symp. Int. Federation of FruitJ uic e Producers, juices by bacterial mutagenicity assay. The Hague,Th e Netherlnds (1986).

J.W. Everts/R. Hengeveld/ Animal indicators for side-effects of pesticides in agri Abstract 3rd European Congr. Entomology, Amster B.Aukema/L . Wouters/ culture. dam (1986)530. J.H. Koeman

G.A.H. Heussen/G.M. Alink Invloed vanenkel e factoren ind evoe din go p de muta Sectie Genetische Toxicologie, Ned.Ver . Tox., Voeding genitei t vanfaece svan d e rat. 45(1986)235.

W.M.F .Jongen/S .R.Sijtma / A co-cultivation system consisting of primary chick 4th Annual ECPSymp. , Brugge, Belgium (1986). J.H.M.Temmink embryo hepatocytes and V79 Chinese hamster cells as a model for metabolic cooperation studies.

W.M.F.Jongen/J.H.M . Temmink A co-cultivation system consisting of primary chick Cancer Letters 30,supplementjun e (1986) 52. embryo hepatocytes and V79 Chinese hamster cells as a model for metabolic cooperation studies.

W.M.F.Jongen/R.J.Topp/ Het gebruik van eenco-cultivati esystee m voor onder Voedin g4 7(1986 )233-234 . J.H.M.Temmink zoek naar kanker modulerende factoren.

P.J. Koole/W.M.F.Jongen/ N-nitrosovorming invoedingsmiddele n in 'gesimuleerd Voedin g4 7(1986 ) 233. M.A.J.S.van Boekei/ maagsap'; een kaasstudie. L.W. van Broekhoven

W.J. Lagerweij/S .P .Hesse / Isolatie en identificatie van eenant imutagen e compo Voeding 47(1986 )233 . W.M.F.Jongen/M.A. Posthumus/ nent insla. A. van Veldhuizen

P.L.M. Reijven/R.J.Topp/ Effecten vanfactore n in devoedin go p biotransformatie Sectie Genetische Toxicologie, Ned.Ver . Tox., Voeding G.M.Alink enzymen ind e lever. 45(1986)234.

J.H.M.Temmink/l.M. Bruggeman/ Changes in cell surface morphology as parameterfor Fourth Int.Workshopo n in vitro Toxicology. Crieff P.J.va n Bladeren cytotoxicity. Hydro Hotel, Perthshire Scotland (1986).

L.H.M. Vromen/B. van Ommen/ Covalent binding offurazolidon e during microsomal Xth workshop on drug metabolism, Guildford, P.J.va n Bladeren metabolism. UK (1986). VakpublikatiesD W.M.F.Jongen Van nature voorkomende carcinogenen, mutagenen en Notitie voor dea d hocWerkgroep Natuurlijke Toxin- kankermodulerend e factoren. envand e Landbouwadviescommissie(LAC) (1986)1 0pp .

47 ProgrammaVF85.02 Programmacoördinator:dr.P.J.J . Pennartz Dagelijkse leefsituatie en ISN:6309,6307 , 3212 materiële verzorging, NABS:76,782,33 9 met nadruk op landbouw en platteland. werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 B

Gezondheidsleer L150 .4 1.0 .3 3 Huishoudkunde L050 1.2 1.0 .8 2 Humane voeding L100 .2 1.2 .8 4 4 Sociologie van de westerse gebieden Cl 00 2.9 1.7 Voorlichtingskunde C150 .3 .7 .5 2 2 Wonen K350 .7 .7 .9 1 9 8

Totaal 5.7 6.2 3.3 10 17 24

Gezondheidsleer L150 Wetenschappelijkepublikatie sB J. Kamsteeg/M.I.A. Baas E= eetbaar? De complete lijst van E-nummersende Becht, Amsterdam (1986) 240pp . belangrijkste overige additieven.

J. Kamsteeg Bewerkingen voorwoord: B.Patterson .Voedsela lIer - Het Spectrum (1986)26 8 pp. gie:ee n klinisch ecologische benadering.

J.Huibers/J . Kamsteeg Voedsel,oorzaa k van lichamelijke en psychischeontre- Deventer, Ankh-Hermes (1986) 99 pp. geling:ove r biogene aminen inon sdagelijk s voedsel.

Humane voeding L100 Wetenschappelijke publikatiesB J.M.P. Edema A sociological approach to nutrition education in the In: New developments in nutrition education,S .Turne r elementary school inTh e Netherlands. and R.B. Ingle (eds.).UNESC O Nutrition Education Series,Pari s (1986) 76-81.

J.M.P. Edema Food habits,thei r determinants andthei r malleability. In: Measurement anddeterminant s offoo d habits and A concerted action project on nutrition inth e European food preferences,J.M . Diehland C. Leitzmann (eds.). Community. Euro nu t Report 7(1986 )29-44 .

D.A. Booth/J.M.P. Edema/ Food habits,food preferencesan d theirdeterminants; In: Measurement and determinants offoo d habits and L.Stockle y difficulties insocia l and behavioural measurements cru food preferences,J.M . Diehl andC . Leitzmann (eds.). cialt o nutrition. A concerted action project on nutri Euronut Report 7(1986 )45-63 . tion inth e European Community. AbstractsC J.M.P. Edema Poster: Nutrition education inth e primary school;a n In: Measurement anddeterminant s offoo d habits and etudefo rfou r hands.A concerted action project on food preferences,J.M . Diehl andC . Leitzmann (eds.). nutrition in the European Community. (1986)288-290.

J.M.P. Edema Poster: Nutrition education atth e primary school; In: Measurement anddeterminant s offoo d habits and children's taxonomy offoods .A concerted action food preferences,J.M . Diehl and C. Leitzmann (eds.). project on nutrition inth e European Community. (1986)291-293. VakpublikatiesD A.P.den Hartog De voeding van Nederland aan het begin vand e twin Groniek 95(1986)22-35. tigste eeuw.

J.M.P. Edema Boekbespreking: Influence of modern styleo f life on Voeding 47(1986 )270 . food habits of man,Somogyi ,J.C . enG .Varel a (eds.). Bibl. Nutritioet Dieta, no.36 .Uitg . S.Karge r AB, Basel 1985.

48 wetenschappelijk verslag

Sociologie van de westerse gebieden Cl00 VakpublikatiesD Q.J. Munters Machtsstrijd: eenordinai r verschijnsel. De Sociologische Verdieping 7(1986 )8-14 .

VoorlichtingskundeC150 Wetenschappelijke publikatiesB M.A. Koelen/J.G.Withag Eigenschul d kwelt het minst. Psychologie 5,2 (1986) 24-25.

M.A. Koelen/B.Vroo m Voorlichting gericht op preventie van harten Landbouwuniversiteit, Vakgroep Voorlichtingskunde, vaatziekten. Wageningen (1986)25 pp.i.o.v . Nederlandse Hart stichting. AbstractsC M.A. Koelen Vermageren: individueel of in groepsverband? Abstracts Symp.GV O enonderzoek . WEGO-bundel, Maastricht (1986). VakpublikatiesD H.M.J. Barnhoorn/B .te n Hagen/ De bruikbaarheid vanee n fotoboek. Ned. T. Diëtisten 41(1986 )60-64 . W.A. van Staveren/M.A. Koelen

M. Koelen/P. Plant/J.Witha g ARBO-voorlichting. M & 0:T . Organisatiek. en Sociaal Beleid 40(1986 )50-60 .

N.G. Röling Identificatie vanaangrijpingspunte n voor GVO. In: Nederlandse Hartstichting, Mogelijkheden voor preventie van Hart- enVaatziekten .Versla g van een workshop ter voorbereiding van het jaarthema88 'Hetjonge Hart'. Den Haag(1986 )1 0 pp.

Wonen K350 Wetenschappelijke publikatiesB J.M.va n Dam Huishoudelijke arbeid,dele n en ruimte geven. Verslag NIROV-studiedag Herverdeling van arbeid, herindelingvan ruimte. Den Haag(1986)29-43. VakpublikatiesD A. vande r Meer Veiligheid in relatie tot het woningontwerp. NITHOO Ringband, Den Haag(1986 )C1-2 1 -C1-28.

J.M.va n Dam Huishoudelijke arbeid,emancipati e en ruimtelijke or T. Huishoudk.7,3 (1986)79-84. dening.

49 ProgrammaVF85.0 8 Programmacoördinator: dr.ir. M.G.M.Bruggenwer t Onderzoek vanprocesse n ISN:2511,2307,2414,241 7 in het systeem bodem- NABS:119,333,52,10 plant t.b.v. optimalisering van plantaardige produktie en milieubeheer.

werkjaar onderzoek publiikatie s

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Bodemkunde en plantevoeding J100 3.5 6.1 1.2 _ 21 4 5 9 36 Fysische en kolloïdchemie A300 .2 .8 .6 - - - - 2 3 Grondbewerking J150 1.5 2.7 - 8 - 1 2 8 Microbiologie P200 .8 1.9 2.4 - 5 2 - 11 14 Natuur-en weerkunde A550 - .7 Theoretische teeltkunde F300 .4 .4 - - - - 3 8

Totaal 6.4 12.6 4.2 34 6 6 27 69

Bodemkunde en plantevoeding J100 Wetenschappelijke publikaties B P.A. Arnozis/G.R. Findenegg Electrical charge balance inthexylemsapo f beet and J. Plant Physiol.12 5(1986 )44 1-449 . sorghum plants grown with either N03 or NH4 nitro gen.

J.J.T.I.Boesten/ L Stroosnijder Simple model for daily evaporation from fallow tille d Neth.J .agric .Sei .3 4(1986 )75-90 . soil under spring conditions in atemperat e climate.

J.van de r Boon/J.H. Pieters/ Theeffec t of nitrogen fertilization on nitrate accumula- In: Fundamental,ecologica l andagricultura l aspectso f J.H.G. Slangen/H.H.H.Titulaer tionand yield ofsom efiel d vegetables. nitrogen metabolism in higher plants, H. Lambers.J.J. Neeteson enI .Stule n (eds.).Martinu s Nijhoff, Dor drecht (1986)489-492 .

R.Ch. Daniël/A. Bonvalet(e.a.) Stabilité desétalon s végétaux du CI.I.: qu'en est-il après Actes Vie Colloque international pour l'optimisation de 10ans . lanutritio n des plantes,Vol .3 . Martin-Prével, Montpel lier (1985)831-835 .

R.Ch. Daniël(e.a.) Lesétalon s végétaux du C.I.I.: résultats complémen Actes Vie Colloqu e international pour l'optimisation de taires. lanutritio n des plantes,Vol .3 .Martin-Prével , Montpel lier (1985)837-846 .

H. Dorenstouter/G.A. Pieters/ Distribution of magnesium between chlorophyll and J. Plant Nutr. 8(1985)1089-1101. G.R. Findenegg other photosyntheticfunctions in magnesium deficient 'sun'snd 'shade' leaveso f poplar.

C.J.van Duijn/ Transversal dispersion associated with convectiveflow Neth.J. agric. Sei.3 4(1986 )230-232 . S.E.A.T.M.va nde r Zee parallel to an interface separating two layers with different properties.

C.J.van Duijn/ Solut etranspor t to an interfac e separatingtw o differen t Water Resources Research 22(1986 ) 1779-1789. S.E.A.T.M.van der Zee porous materials.

B.de Ferrante/P.D.J.van de r Vorm/ Comparative studies on the usefulnesso f ammonium Fertilizer Res.1 0(1986 ) 119-133. A. van Diest sulphate and ureaa sfertilizer sfo r lowland rice.

G.R. Findenegg/ Proton balanceo f plants: physiological,agronomica l and Neth.J. agric. Sei. 34(1986 ) 371-379 . M.L. van Beusichem/W.G. Keltjens ecological implications.

F.A.M.deHaan Some basic problems in risk assessment ofso iI contami Proc. Int.Worksho p on risk assessmento f contaminat nation. edso iI .TAUW- In fr aConsult , Deventer (1986)2-14 .

F.A.M.deHaan Mogelijkheden en beperkingen van normstelling in re- De Wet Bodembescherming. Tjeenk Willink, Zwolle latietot bodembescherming. (1986)17-33.

50 wetenschappelijk verslag

F.A.M,d e Haan/M.G. Keizer/ Recent developments and approaches insoi l protection Neth.J.agric. Sei.34(1986 ) 361-370. Th.M. Lexmond/ research. W.H. van Riemsdijk/ S.E.A.T.M, vande r Zee

V.J.G. Houba/I. Novozamsky/ Comparison ofso iI extraction s by EUF an d bysom e con Plant and Soil 96(1986 )433-437 . A.W.M. Huybregts/J.J.va nde r Lee ventional extraction procedures.

V.J.G. Houba/I. Novozamsky/ Inorganic chemical analysis of plant tissue: possibilities Neth.J.agric. Sei. 34(1986)449-456. J.J. van der Lee and limitations.

W.G. Keltjens/J.W. Nieuwenhuis/ Nitrogen retranslocation in plantso f maize, lupin and Plant and Soil 91(1986 ) 323-327. J.A. Nelemans cocklebur.

A. Klute/C.Dirksen Hydraulic conductivity anddiffusivity . Laboratory In: Methods ofsoi l analysis-parti. Physical and miner- methods. alogical methods,A . Klute (ed.).S.S.S.A./A.S.A. , Mad ison (1986)687-734.

I.Novozamsky/R . van Eck/ Useo f inductively couple d plasmaatomi c emission spec- Neth.J.agric. Sei.34(1986 ) 185-191. V.J.G. Houba/J.J.van de r Lee trometry for determination of iron, aluminum and phosphorus inTamm' s soil extracts.

I.Novozamsky/R . van Eck/ Determination oftota l sulphur andextractabl e sulphate Commun, in Soil Sei. PlantAnal . 17 (1986)1147-1157. J.J.va nde r Lee/V.J.G. Houba/ in plant materials by inductively-coupled plasmaatomic E.Temminghoff emission spectrometry.

G.Theiller(e.a.) Résultats analytiques sur de nouveaux étalons végétaux Actes Vie Colloqu e international pour l'optimisation de duC.I.I. lanutritio n des plantes,Vol .4 . Martin-Prével, Montpel lier (1985)1339-1348 .

S.E.A.T.M. vande r Zee Tim escal eo f Pdecompositio nan dsorptio n byso iI .Ap In:Technica l aspectso f microwear studieso n stone pendix to: A. van Gijn. Fish polish,fac t and fiction. tools, L.R.Owen enG . Unrath (eds.). Early Man News 9/11 (1984/86)13/27. AbstractsC H.F.M.ten Berge/G.H. Bolt Temperature induced liquid transport in porous media: Abstracts Am.Soc .Agron .Annua l Meeting (1986) 163. connecting two classical theories.

H.F.M.ten Berge/L.Stroosnijder New parameters to characterize top soil drying. Int. Symp.Wate r Management for Agric. Development, Athens, European Water ResourcesAssociation , publ. 1 (1986)213.

B.H.Janssen/F.C.T .Guiking / A new approach to evaluateth e chemicalfertilit y of Trans.Xlllt h Congr. Int. Soil Sei.Soc , Hamburg, Vol. D.va n der Eijk/E.M.A. Smaling / tropical soils. 111(1986)791-792. H.va n Reuler

L. Stroosnijder/K. Metselaar/ Determination ofth e matricflux potential curve: asim- Abstracts Am. Soc.Agron .Annua l Meeting (1986) 162. H.F.M. ten Berge pietec hniqu et o characterize soil hydraulic properties. VakpublikatiesD Meststoffen 2/3 (1986)4-8 . A. van Diest Aanvullende bemesting met mineralen in Nederlandse bossen.

B.H.Janssen Eenéén-paramete r model voor debereke nin gva n de Vakbl. Biol.66 (1986)433-436. decompositie vanorganisc h materiaal.

J.H.G. Slangen/W. Glas/ Onderzoek naar fertigatie bijsla . Meststoffen 1(1986)12-16. H. Pijnenburg

B.H.Janssen/H. van Reuler Het effect vantoedie nin g vanorganisc h materiaal aan In: Organische stof ind eakkerbouw . Themaboekje 7, degrond. PAGV, Lelystad (1986)7-19.

P.Keize r Hetadsorptiegedragvan kleimineraal-aluminium- AWON Jaarverslag (1985)83-85 . hydroxyde-systemen.

Grondbewerking J150 Wetenschappelijke publikatiesB A.J. Koolen/H. Kuipers Agricultural soil mechanics. Yokendo Ltd,Toky o (1986) 290pp .(vertalin g inJapans) .

W. Ehlers/M.J. Goss/F.R. Boone Einfluszder Bodenbearbeitung aufBode nWasserhaus Kali-Brief e18, 2 (1986)107-125 . halt, Durchwurzelung und Wasserentzug.

J.K. Kouwenhoven Effect of mouldboar d and chisel ploughing and their Soil »Tillage Res.7(1986)205-219. timing on seedbed quality.

51 programma VF85.08

F.R.Boone/H.M.G . vande r Werf/ The effect ofco mpactio n ofth e arable layer insand y soils Neth.J.agric . Sei. 34(1986)155-171. B. Kroesbergen/B.A. ten Hag/ on thegrowthof maizeforsilage.1. Critical matric A. Boers water potentials in relation to soil aeration and mechanical impedance.

F.R. Boone Towards soil compaction limitsfo r cropgrowth. Neth.J. agric. Sei.34(1986 ) 349-360.

A.J. Kooien Behaviour of elemental soil volumes incompactio n and Trans.13t h Int.Congr. ISSS,Hamburg ,Vo l IV (1986) effects on properties ofsignificanc e insoi l use. 1368-1371.

J.K. Kouwenhoven Model studieso n upheavalan d reconsolidation oftille d Soil & Tillage Res.8 (1986 )289-302 . soils ina laborator y soil bin.

B.D. Soane/F.R.Boon e Theeffect s oftillag ean dtraffi c on soil structure. Report Soil & Tillage Res.8 (1986 ) 303-306. workshop discussion 10th Conf. ISTRO,8-12Jul y 1985, Guelph, Ontario, Canada. VakpublikatiesD A.J. Kooien Book review: Vehicletraction mechanics, by R.N. Soil & Tillage Res.7 (1986 ) 369-370. Young, E.A. Fattah and N.Skiadas(eds.).

Microbiologie P200 Wetenschappelijke publikaties B J.L.M. Huntjens/H. de Potter/ Thedegradatio n ofoi l insoil . Contaminated Soil. Proc.TN O Conf.198 5(1986 )12 1-124 . J. Barendrecht

G.Schraa/M.L . Boone/ Degradation of1.4-dichlorobenzen e by Alcaligenes sp. Appl. Environ. Microbiol.5 2(1986 ) 1374-1381. M.S.M.Jetten/A.R.W. van Neerven/ strain A175. P.J.Colberg/A.J.B . Zehnder

G. Schraa/J.R.va nde r Meer/ Microbial transformation of micropolI utant s insoi lsys - In: Microbial communities insoil , V.Jensen et al. (ed.). A.R.W. van Neerven/P.J.Colberg / terns. London/New York, Elsevier (1986) 315-326. A.J.B. Zehnder

G.Schraa/A.J.B . Zehnder Biodegradation ofchlorinate d compounds. In: Organic micropolI utant s inth e aquatic environment, A. Bjorseth andG .Angelett i (eds.). Dordrecht, D. Rei- delPubl. Co. (1986) 278-291.

A.J.B.Zehnder/P.J . Colberg Anaerobic biotransformation oforgani c carbon com In: Microbial communities in soil, V.Jensen et al. (ed.), pounds. London/New York, Elsevier (1986) 275-291. AbstractsC A. Bachmann/K. Beurskens/ Biodegradation potential of hexachlorocyclohexane Abstract COST workshop. Dübendorf, Zwitserland W. de Bruin/P.Walet/P .Weynen / within asoil environment. (1986). M.J.va n der Voort/A.J.B. Zehnder

M.C.M,va n Loosdrecht/ Adhesion of bacteria,a physico-chemica l interpreta- ISME (1986)121. W. Norden/A.J.B. Zehnder tion.

52 wetenschappelijk verslag

Programma VF85.09 Programmacoördinator: ir. H.J. Buiten Teledetectie ten dienste ISN: 2504,2509,2511,2599 (remote sensingo feart h surfacefeatures) , 3106,3103,3199 van landbouw en NABS:2 , 3,5,10,20,21,213,331,332,333,52 natuurbeheer.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Bodemkunde en geologie J050 .2 1.2 Bodemkunde en plantevoeding J100 .4 .5 Boshuishoudkunde FS50 .4 - Bosteelten bosoecologie F600 .1 - Landmeetkunde K0S0 .9 2.7 Natuur- en weerkunde AS50 .3 .3 Wiskunde A100 .2 -

Totaal 2.5 4.8 16

Bodemkunde en geologie J050 Wetenschappelijke publikaties B B.P.J.vande n Bergh/ Theoretic reflection modellingo fsoi l surface proper- Proc.7t h Int. Symp. ISPRSComm . VII,Enschede . Balke- B.A.M. Bouman ties. ma/Rotterdam/Boston (1986)33 1-334 .

G.F. Epema Processingthematicmapperdatafor mapping in ITCJournaM (1986)30-34. Tunisia.

M. Menenti/A. Lorkeers/M.Visser s An application ofthemati c mapper data in Tunisia. ITCJourna l 1(1986)35-42.

MA. Mulders Bandselectio n in multispectralscanningforsoil survey ITCJournaM (1986)96. ofari d zones.

M.A. Mulders/G.F. Epema Thethemati c mapper: ane w tool forsoil mapping in ITCJournaM (1986)24-29. arid areas.

M.A. Mulders Thesignificanc eo fdetaile d description ofth e land sur TransactionsXIII Congr. ISSS Hamburg(1986) facefo r understandin g remote sensingdata . 1220-1221.

M.A. Mulders/K. Schurer/ Selection of bandsfo r anewl y developed multispectral Proc.7t h Int. Symp. ISPRSComm .VI I Enschede. Balke- A.N.deJong/D.deHoop airborne reference-aided calibrated scanner (MARCS). ma/Rotterdam/Boston (1986) 301-303.

Bodemkundeen plantevoedingJ100 DissertatiesA H.F.M. ten Berge Heatan dwate r transfer atth e baresoi l surface:aspect s Prof.dr.ir. G.H.Bolt, prof.dr . L.Warten a (promotores), affecting thermal imagery. dr.ir. L. Stroosnijder(co-promotor). Wageningen (1986)214pp. +bijlagen. Wetenschappelijke publikatiesB H.F.M. ten Berge/L Stroosnijder Sensitivity ofsurfac etemperatur e andothe r variables Proc. IGARSS'86. ESA, Parijs (1986)1221-1226 . to physical soil properties.

J.Stolp/A.R.P.Janse X-band radar backscatteringfo r detecting spatial distri- ITCJournaM (1986)82-87. bution ofsoi l slaking.

Landmeetkunde K050 Dissertaties A J.G.P.W.Clever s Application of remote sensingt o agricultural field trials. Prof.dr.ir. L.CA.Corsten, Prof.dr.ir. M. Molenaar (promotores). Wageningen (1986) 227pp . Wetenschappelijke publikatiesB J.G.P.W. Clevers Multispectral aerial photography yielding well calibrât- Proc. 3rd Int. Coll. Spectral Signatures ofObject s in Re ed reflectance factors with high spectral,spatia l and mote Sensing,Le sArcs , France (1986) ESASP-247: temporal resolution for crop monitoring. 343-346.

J.G.P.W. Clevers Thederivatio n ofa simplifie d reflectance model for the Symp. Rem.Sens ,fo r Res. Dev.and Envir . Management, estimatio no f LAI. Enschede (1986) 215-220.

53 programma VF85.09

J.G.P.W . Clevers The application ofa vegetatio n index in correcting the Symp. Rem.Sens ,fo r Res.Dev.an d Envir. Management, infrared reflectanceforsoil background. Enschede (1986)221-226 .

J.G.P.W. Clevers The useo f multispectral photography inagricultura l re Symp. Rem.Sens.fo r Res. Dev.and Envir. Management, search. Enschede (1986) 227-232.

J.H. Loedeman/J.G.P.W. Clevers/ Determination ofspectra l reflectanceo f crops durin g Proc. Symp. Progress in Imaging Sensors, Stuttgart CA. Horton growth from calibrated multispectral small format (1986)1 4pp . aerial photography.

D.H. Hoekman Experiments on modelling radar backscatter of forest Proc. 3rd Int. Coll. Spectral signatureso fobject s in re stands and research on classification. mote sensing, LesArc s (1986) ESASP-247:127-132 .

D.H. Hoekman Measurements ofth e backscatter andattenuatio n pro Int. Symp. Rem.Sens ,fo r Res.Dev .an d Envir. Manage perties offores t stands at X-, C- and L-band. ment, Enschede (1986 )12 1-129 . Vakpublikaties D J.H. Loedeman/A.K. Engelbrecht/ Stralingsafval bij multispectralefotografie. Nederl.T.Fotonica12,3(1986)4-13. C. Grootes

D.H. Hoekman Radaronderzoekaan bosbestanden. Nederl.T. Fotonica12,4(1986) 38-54.

WiskundeAlOO DissertatiesA J.G.P.W. Clevers Application of remote sensingt o agricultural field trials. Prof.dr.ir. LC.A.Corstenen Prof.dr.ir. M. Molenaar (promotores).Wageninge n (1986) 227 pp.

54 wetenschappelijk verslag

Programma VF85.10 Programmacoördinator: prof.dr. F. von Benda-Beckmann Maatschappelijke ISN: 5312 (landbouw), 5699 (sociale zekerheid, coöperatieven), 6307,6309. aspectenvan NABS:71,76X landbouwontwikkeling in ontwikkelingslanden.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Agrarisch recht C350 1.6 2.9 7 Agrarische sociologie niet-westers C050 1.7 1.8 1.0 2.6 15 Marktkunde en marktonderzoek D300 .3 Ontwikkelingseconomie D100 1.4 .3 1.1 Tropische plantenteelt F400 .5 Voorlichtingskunde C150 .5

Totaal 4.7 6.2 1.0 3.7 14 22

Agrarisch recht C350 Wetenschappelijke publikatiesB F.vo n Benda-Beckmann Leegstaande luchtkastelen: Over de pathologie van In: Recht in ontwikkeling-tien agrarisch-rechtelijke grondenrechtshervormingen in ontwikkelingslanden. opstellen. Kluwer, Deventer (1986) 91-110.

A. van Eldijk Tussen volksrecht en overheidsrecht. Over zelfregule In: Recht in ontwikkeling-tien agrarisch-rechtelijke ring van marktactiviteiten in Sierra Leone. opstellen. Kluwer, Deventer (1986) 133-149.

In: Recht in ontwikkeling-tien agrarisch-rechtelijke H.L.J. Spiertz Vreemde gasten: een casus uit Bali. opstellen. Kluwer, Deventer (1986) 111-132.

In: Recht in ontwikkeling-tien agrarisch-rechtelijke F.J.A. Bouman/R. Houtman Pandhuiskrediet in ontwikkelingslanden. opstellen. Kluwer, Deventer (1986) 151-167.

Rapport uitgebracht aan FAO en BankPertanian Malay M.van Nieuwkoop Informal savings andcredi t arrangements in Malaysia. siaal sonderdee l vaneen National Rural Credit Survey in Malaysiaonde r auspiciënva nd e FAO (1986)6 0 pp.

I. Baayens/O. Hospes De SNV en Coöperatie, een evaluatie. Onderzoek uitgevoerd op verzoek van de Stichting Nederlandse Vrijwilligers, Den Haag (1986)79 pp. VakpublikatiesD F.J.A.Bouma n Boekbespreking:J .vo n Stockhausen:Staatlich e Agrar- European Review ofAgricultura l Economics 14,1 kreditpolitik und ländliche Finanzmärkte inde n Län (1986). dern der Dritten Welt.

Agrarische sociologie van de niet-westerse gebieden C050 Wetenschappelijke publikatiesB L.de laRiveBox/F.J. Doorman The adaptive agricultural research inth e Dominican Re- Geneve & Leiden (ID C Microfiche Edition) (1986). public.

D.B.W.M, van Dusseldorp/ Maldivefis h production. A potential for poor fisher- Marga Institute/LUW, Colombo, Sri Lanka (1986)8 5 pp. L.P.C.Weerackod y men'sfamilies .A study on aMaldiv efis h manufacturing project inth e Matara District.

D.B.W.M. van Dusseldorp Participatory local government institutions inth e Mata- Marga Institute/LUW, Colombo, Sri Lanka(1986 )20 7 ra District Sri Lanka.Join t research project on popular pp. participation in planned development at village level.

D.B.W.M. van Dusseldorp/ Popular participation in planned development atvillag e Marga Institute/LUW, Colombo, Sri Lanka(1986 ) 57pp . G. Frerks level. Majorfindings of aresearc h project inth e Matara District.

J.D.va nde r Ploeg Laristrutturazionedel lavoroagricolo.gli effetti del LaReda, Rome (1986) 320 pp. incorporamentosullosviluppoagricolo.

55 programma VF85.10

J.D. vande r Ploeg/C.de Roest/ Technologialavoroe bilancioenergeticonellaagricol- Rome (1986) 53pp . E.Sauda/B. Benvenuti turaitaliana. Rapport geschreveno p verzoek van IPRA/CNR.

J.D.va nde r Ploeg Guastalla2. Eindrapport over het Guastalla2onder - Bologna (1986)25 6pp . zoek geschreven op verzoek vand e Ente Regionale di SviluppoAgricolo. VakpublikatiesD J.D.va nde r Ploeg Inderdaad:'Bott e bijlen...', eenantwoor d op Luning en T. Sociaal wetenschappelijk onderzoek van de land de Meyere. bouw 1,2 (1986)179-185 .

J.D.va nde r Ploeg Deonteigening van boerenarbeid. Landbouwk. T. 98,6-7 (1986) 30-33.

Ontwikkelingseconomie D100 Wetenschappelijke publikatiesB J.deGraaff The economics of coffee. Pudoc,Wageninge n (1986)29 4pp .

56 wetenschappelijk verslag

ProgrammaVF85.1 1 Programmacoördinator: prof.dr.ir. F.A.M,d e Haan Emissie,verspreiding , ISN;259 9 (water pollution), 3106, 3202, 3204, 3214, 2299 (aerosol science), 2307,2301 , 2403,2407 , preventie en bestrijding 2501,2503,2506,2511 . van milieubelastende NABS:119,12,14,213,260,331,332,333,5 2 factoren inde compartimenten water, bodem en lucht,e n de effecten daarvan op de mens, plant,die r en ecosystemen.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Bodemkunde en geologie J050 1.3 1.3 1.0 1.9 12 Bodemkunde en plantevoeding J100 .4 .1 - - 5 Bosteelt en bosoecologie F600 .1 - - - Cultuurtechniek K100 1.5 1.3 - - Exp diermorfologie en celbiologie E100 .1 - - - Fysische en kolloïdchemie A300 .4 1.1 - - 2 1 6 - Gezondheidsleer L1S0 1.8 1.4 - 4.3 13 4 11 - Hydraulica en afvoerhydrologie K150 1.0 .8 1.0 1.1 3 - 6 6 Levensmiddelentechnologie: Proceskunde P0S3 .3 .1 - .1 _ - 1 Luchthygiëne en- verontreiniging H100 1.5 3.6 .5 3.5 19 6 8 16 Natuur- en weerkunde A550 - - - - - 14 8 Natuurbeheer H050 .8 1.8 - 1.8 1 6 - - Toxicologie H200 .9 3.2 .7 4.0 8 2 13 12 Visteelt en visserij E450 .1 .2 - - 2 - 3 7 Waterzuivering H1S0 1.9 4.1 1.0 16.4 31 3 11 34

Totaal 12.0 18.9 4.2 33.1 88 17 >A 74 102

Bodemkunde en geologie J050 Wetenschappelijke publikatiesB N. van Breemen/P.H.B.d eVisser / Nutrient and proton budgets infoursoil-vegetationsys- J.Geol . Soc. London 143(1986 )659-666 . J.J.M.vanGrinsve n terns underlain by Pleistocenealluvial deposits.

N. van Breemen/J.Mulde r Atmospheric aciddeposition :effect so n the chemistry In:Acidificatio n and its policy implications, T. Schneider offorestsoils. (ed.). Elsevier Sei. Publ. B.V.Amsterdam (1986) 141-152.

J.J.M.va n Grinsven/G.D.R. Kloeg/ Kinetics and mechanism of mineral dissolution in asoi l Water, Air and SoiI Po lI utio n 31(1986 )98 1 -991. W.H.van Riemsdijk at pH values below 4.

J.J.M.va n Grinsven/F.A.M.d e Haan/ Effects ofaci d deposition on soil and groundwater. In: Acidification and its policy implications, T. Schneider W.H.van Riemsdijk (ed.). Elsevier Sei.Publ. ,Amsterda m (1986) 65-75. AbstractsC A.W.G. Booltink / A new devicet o measur e the soiI wate r fIux . Abstract Int. Symp. Field methods interrestria l ecosys J.J.M. vanGrinsven tem nutrient cycling.Grangeove r Sands,U.K . (1986).

J.Mulder(e.a. ) Effect ofvegetatio n cover (Pinefores t vs.n o vegetation) Agronomy Abstracts,Ann . Meetings,Soi l Science Soc. on atmospheric deposition andsoi l acidification. America, New Orleans (1986). VakpublikatiesD J.J.M.vanGrinsven/N . van Breemen Effekten vanzuredepositieo p bodem en grondwater. In: Handboek voor Milieubeheer. Samsom,Alphe n a/d Hoofdstuk D2100. Rijn (1986)1-19 .

Bodemkundeen plantevoedingJ100 Wetenschappelijke publikaties B F.A.M,d e Haan Chemical degradation ofso ila sth e result of useo f mine- Proc.Symp. Scientific basisfo r soil protection in the ralfertilizer s and pesticides.Aspect so fso iI quality eva- EuropeanCommunity , Commissie vand e Europese Ge- luation. meenschappen/Senaat van Berlijn, Berlijn (1986)11-30.

57 programma VF85.11

F.A.M,d e Haan/Th.M. Lexmond/ Belasting van bodem enwate r door mineralenover- Milieu, Tijdschrift voor milieukunde 1(1986 ) 34-43. W.H. van Riemsdijk schotten uit de intensieve veehouderij.

S.E.A.T.M,va nde r Zee/ Transport of phosphate ina heterogeneou s field. Transport in Porous Medial (1986)339-359. W.H. van Riemsdijk

S.E.A.T.M, vande r Zee/ Sorption kinetics and transport of phosphate insand y Geoderma3 8(1986 ) 293-309. W.H. van Riemsdijk soil. VakpublikatiesD M.G. Keizer Vluchtige organischechemicaliën . Hoofdstuk D4910. In: Handboek voor Milieubeheer IV. Bodembescher ming, C. vande n Berg, F.A.M,d e Haan,E.J .Mesu ,P.E . Rijtemaen P.A. Zeilmaker (red.). Samsom,Alphe n aan de Rijn (1986) 31 pp.

Cultuurtechniek K100 Wetenschappelijke publikatiesB J.P.A . vanden Ban Deontwikke l ingva n het rivierengebied. In: Stedenbouw in Nederland,5 0jaa r Bond van Neder landse Stedebouwkundigen, F.dejon g (red.). Zutphen, Walburg Pers (1986) 146-156.

Fysische en kolloïdchemie A300 Wetenschappelijke publikatiesB R.F.M.J.CIeven/H.G.dejong / Pulse polarography of metal/polyelectrolyte complexes J.Electroanal.Chem . 202(1986)57-68. H.P. van Leeuwen and operation ofth e meandiffusio n coefficient.

R.F.M.J.Cleven/H.P . van Leeuwen Electrochemical analysis ofth e heavy metal/humic acid Int.J .Environ .Anal .Chem . 27(1986)11-28. interaction. AbstractsC H.P. van Leeuwen/J.G.Osteryoung/ Effects of reactant adsorption in analytical pulse polaro- IUPAC Commission on Electrochemistry, Milaan J. Buffle graphy. (1986).

H.P. van Leeuwen/P. Valenta Conductrometric titration of polyelectrolytes. IUPAC Commission on Electrochemistry, Milaan (1986). VakpublikatiesD H.P. van Leeuwen Gebruik van ionselectieve elektroden. NNI voorschrift (1986).

Gezondheidsleer LI50 Wetenschappelijkepublikatie sB L.va nVliet/D.J.J . Heederik/ Mesothelioom en beroep: Mogelijkheden tot inventari- T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 ) 19-22. P.Swuste satieva nee nva nd e risico's van blootstellin gaa n asbest aand e handva n een mesothelioom registratie.

P.Fischer/B . Brunekreef/ Indoor N02 pollution and personal exposuret o N02 Environ. Monit. Assess.6 (1986 )22 1-229 . J.S.M. Boleij intw o areaswit h different outdoor N02 pollution.

J.S.M. Boleij/E. Lebret/F. Hoek/ The useo f Palme sdiffusio n tubesfo r measuring N02 Atmosf. Env.2 0(1986 ) 597-600. D. Noy/B. Brunekreef in homes.

B. Brunekreef Childhood exposuret o environmental lead. Univ. London, King's College, Monitoring andAssess ment Research Centre,Techn . Report 34(1986 )7 4pp .

B. Brunekreef/J.S.M. Boleij/F. Hoek/ Variation of indoor nitrogen dioxide concentrations E.Lebret/D . Noy overaone-year period. Environ. Int. 12(1986)279-282.

D. Noy/E. Lebret/H.Willems / Estimating human exposuret o nitrogen dioxide: re- Environ. Int.1 2 (1986)407-411. A. Winkes/J.S.M. Boleij/ suits from apersona l monitoring study among B. Brunekreef housewives.

P.CIausing/J.K. Mak/J.D.Spengler / Personal N02exposuresof high school students. Environ. Int. 12(1986)413-417. R. Letz

E.Lebret/H.J .vandeWiel/H.P . Bos/ Volatileorganiccompounds in Dutch homes. Environ. Int. 12(1986 ) 323-332. D.Noij/J.S.M. Boleij

58 wetenschappelijk verslag

P.Fischer/B . Remijn/B. Brunekreef/ Associations between indoor exposure to N02 and Environ. Int. 12(1986 ) 11-15. K. Biersteker/J.S.M. Boleij/ tobacco smoke and pulmonary function in adult R. vande r Lende/J.P.Schouten / smokingand non-smoking women. P.H. Quanjer

D.J.J. Heederik/H. Kromhout/ Blootstellingsgegevens voor epidemiologisch long- T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 ) 638-644. J.S.M. Boleij/Y. Oostendorp/ functieonderzoek. H.Willems

P.Clausing/B . Brunekreef/ A method for estimatingso iI ingestio n bychildren . Int. Arch.Occup. Environ. Health 59(1986)73-82. J.H.va n Wijnen

W. Dassen/B. Brunekreef/G. Hoek/ Decline in children's pulmonary function during an air J.Ai r Poll.Contr . Ass.3 6(1986 ) 1223-1227. P.Hofschreuder/B . Staatsen/ pollution episode. H.d e Groot/E. Schouten/ K. Biersteker

J.Wijnen/P . Clausing/B. Brunekreef A method for estimating soil ingestion of young Proc.6th Int. Symp.o n chlorinated dioxinsand related children. compounds. Fukuoka,Japa n (1986)202-204. AbstractsC J.deCock/E.Endlich/D.J.J.Heederik Longfunctieonderzoek bij een overslagbedrijf. 12eWEON-b ijeenkomst , 1986,Zeist . T. Soc.Gezond heidsz. 64(1986 ) 261.

H. Marquart/M.Visschers/T . Smid/ Longfunctie van lassers blootgesteld aan lasrookdie 12eWEON-bijeenkomst ,1986 , Zeist.T . Soc.Gezond D.J.J. Heederik zinkoxide bevat. heidsz.6 4(1986 ) 261.

D. Houthuijs/B. Remijn/ Longfunctie, luchtwegsymptomen en blootstelling aan 12eWEON-bijeenkomst , 1986,Zeist . T. Soc.Gezond B.Brunekree f binnenluchtverontreinigingbij lagereschoolkinderen heidsz.6 4(1986 )280 . inNO-Brabant.

B. Brunekreef/G. Hoek/W. Dassen/ Longfunctiedaling bijschoolkinderen tijdens een lucht- 12eWEON-bijeenkomst , 1986, Zeist.T . Soc.Gezond P.Hofschreude r verontreinigingsepisode. heidsz.6 4(1986 )262 . VakpublikatiesD K. Biersteker/B. Brunekreef Luchtverontreiniging engezondheid . Toekomstverkenningen.Jaarboe k Gezondheidsraad 1986. 's-Gravenhage(1986 )135-140 .

P.Coenen/M .d eGraaf/L . Meertens/ Metaalbewerkingsvloeistoffen. Risicobulletin 8,1 (1986)6-8. A. Mulder

D.J.J. Heederik Rubberdagdoo r kaderleden goed bezocht. Risikobulletin 8,2(1986 ) 3-4.

D.J.J. Heederik Ethiek in het onderzoek. Risikobulletin 8,2 (1986) 7.

Hydraulicaen afvoerhydrologie K150 Wetenschappelijke publikatiesB J.W. Hopmans/B.Overmar s Presentation andapplicatio n ofa nanalytica l model to J.Hydrol . 87(1986 )135-143 . describesoi l hydraulic properties.

J.V.Witte r Rainfall field modellin gapplie d to adesig n problem. Proc. Chapman Conference on Rainfall Fields.Caraca s (1986).

J.V.Witter/H . Strieker Modelling waste water discharge to aregiona l treat Proc.Conf . Urban storm water quality andeffect s upon ment plant. receivingwaters .Wageninge n (1986)1 0pp . AbstractsC J.W. Hopmans A comparison oftechniques to scalesoi l hydraulic pro- Abstracts Am. Soc.Agronomy , New Orleans. Louisiana perties. (1986).

Lucht hygiëne en -verontreiniging H100 DissertatiesA P.W.C.Verhee s On the atmospheric chemistry of N02-03 systems; Prof.dr. E.H. Adema (promotor), dr. H.M. ten Brink alaborator y study. (co-promotor) . Wageningen (1986)151 pp. Wetenschappelijke publikaties B E.H.Adema/P . Heeres/J.Hulskott e On thedr y deposition on wet surfaces ina sma lI scal e Proc.7t h World Clean air Congr., Sydney,vol. 1 (1986) windtunnel. 1-8.

P.Attwood/D.J.J . Heederik/ Assessment ofdus tan dendotoxi n levels inth e working Ann.Occup. Hyg. 30(1986)201-208. P.Versloot/R.deWit/J.S.M . Boleij environment of Dutch pigfarmers- a preliminary study.

59 programma VF85.11

J.S.M. Boleij/E. Lebret/F. Hoek/ The useo f Palme sdiffusio n tubes for measuring N02 Atmosf. Env.2 0(1986 ) 597-600. D.Noij/B. Brunekreef in homes.

R. Brouwer/K. Biersteker/ Respiratory symptoms, lungfunction ,an d lgG4 levels Am.J. Ind. Med.1 0(1986 ) 283-285. P.Bongers/B . Remijn/D. Houthuis against pig antigens ina sampl eo f Dutch pig farmers.

B. Brunekreef/J.S.M. Boleij/ Variation of indoor nitrogen dioxideconcentrations Environ. Int. 12(1986 )279-282 . F.Hoek/E.Lebret/D.Noij over one year period.

P.Clausing/J.K . Mak/J.D. Spengler/ Personal N02 exposures of highschoo l students. Environ. Int. 12(1986 )413-417 . R. Letz

P.Clausing/B . Brunekreef/ A method for estimating oral intake of polluted soil Proc. Environm. Contam. 2nd Int. Conf. Amsterdam J.H.va nWijnen/J.S.M . Boleij particles by children. (1986)99-101.

P.Fischer/B . Remijn/B. Brunekreef/ Association between indoor exposure to N02and Environ. Int. 12(1986 ) 11-15. K.Biersteker/J.S.M . Boleij/ tobacco smoke and pulmonary function in adult R.va nde r Lende/J.P.Schouten / smoking and non-smoking women. P.H. Quanjer

P.Fischer/B . Brunekreef/ Indoor N02 pollution and personal exposure to N02 Environ. Monit. Assess.6(1986)22 1-229 . J.S.M. Boleij intw o areaswit h different outdoor N02 pollution.

D.J.J. Heederik/H. Kromhout/ Blootstellingsgegevens voor epidemiologisch long- T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 )638-644 . J.S.M. Boleij/Y. Oostendorp/ functieonderzoek: aanzet voor meetstrategie. H.Willems

P.Hofschreuder/E.L.M . Vrins Theaeroso l tunnel sampler:a tota l airborne dust Aerosols: Formation and reactivity, Proc. 2nd.Int . Ae sampler. rosol Conf. Berlin (1986) 491-494 .

E.Lebret/H.J .va nd eWiel/H.P . Bos/ Volatile organic components in Dutch homes. Environ. Int. 12(1986 ) 323-332. D.Noij/J.S.M. Boleij

D.Noij/H.Willers/A. Winkes/ Estimating human exposure to nitrogen dioxide: results Environ. Int. 12(1986 ) 407-411. B. Brunekreef/E. Lebret/ from apersona l monitoring study among housewives. J.S.M. Boleij

F.Trom p Modelmatige kwantificering vand e luchtverontreini Rapport R-185Vakgroe p Luchthygiëneen -verontreini

ging langsdeA50endeN50. ging,Wageningen , i.o.v. RWS(1986).

A.W.M. Vermetten/ Deposition ofgaseou s pollutants ina Dougla sfi r forest. In:Atmospheri c pollutants infores t areas,H.W . Geor- P.Hofschreuder/H . Harssema gii (ed.).(1986 )3-11 .

L.van Vliet/D.J.J. Heederik/ Mesothelioom en beroep: mogelijkheden tot inventari T. Soc.Gezon dheidsz .6 4(1986 ) 19-22. P. Swuste satievan eenva nd e risico's van blootstellingaa nasbes t aand e handva nee n mesothelioom registratie.

E.Vrins/P . Hofschreuder Asimple theoretical model and anexperimenta l investi Aerosols: Formation and reactivity, Proc. 2nd. Int. gation into the sampling efficiency ofsampiers oriented Aerosol Conf. Berlin (1986) 508-511. perpendicular to the wind speed.

E.Vrins/P . Hofschreuder/ Atmospheric influences onth e samplingefficienc y of J.Aerosol Sei.17,3(1986)302. W.M. ter KuiIe/R. van Nieuwland/ aerosol samplers for large windborne particles. F.Oeseburg/P.T . Alderliesten

J.Wijnen/P . Clausing/B. Brunekreef A method for estimatingso iI ingestio n of young Proc.6t h Int. Symp. Chlorinated dioxins and related children. compounds, Fukuoka.Japa n(1986)202-204 . AbstractsC J.d eCock/E . Endlich/D.J.J. Heederik Longfunctieonderzoek bij een overslagbedrijf. T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986) 261.

C.E.M.J.Crombach/ Groo t onderzoek naar invloed vanverzurin g op bos. Nieuws uit Wageningen 38(1986). P. Hofschreuder

P.Hofschreude r Deposition ofgaseou s pollutants ina Dougla s firforest. Abstr. MeetingAcidificatio n Research Coordinators (MARCI),Bilthoven(1986).

P.Hofschreude r Integrated monitoring in foreststands. Abstr. Meeting Acidification Research Coordinators (MARCI), Bilthoven(1986).

H. Marquart/M.Visschers/T . Smid/ Longfunctie van lassers blootgesteld aan lasrookdie T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 ) 261. D.J.J. Heederik zinkoxide bevat. VakpublikatiesD A. Bloemhoff/E. Nijenhuis Zit jegoed? :arbeidsomstandighede n van kassiëres. Risicobulletin 8, 3(1986 ) 3-5.

60 wetenschappelijk verslag

P.Coenen/M . de Graaf/L. Meertens/ Metaalbewerkingsvloeistoffen. Risicobulletin 8,2(1986 ) 6-8. A. Mulder

E.Endlich/J.deCoc k Klachten indekolenoverslag. Risicobulletin 8,3 (1986 ) 6-8.

D.J.J. Heederik Rubberdagdoo r kaderleden goed bezocht. Risicobulletin 8,2(1986 ) 3-4.

D.J.J. Heederik Ethiek in het onderzoek. Risicobulletin 8,2(1986 ) 7.

D.J.J. Heederik Metaalbewerkingsvloeistoffen. Risicobulletin 8,2 (1986 ) 9.

Natuurbeheer H050 Wetenschappelijke publikatiesB W.H.J.M. Geraedts Voorlopige Atlas vand e Nederlandse dagvlinders, Pudoc,Wageninge n (1986) 499 pp. Rhopalocera. VakpublikatiesD F.A. Bink/J.G.va nde r Made Dagvlinders engrot e herbivoren,dee l1 . De Levende Natuur 87,5 (1986)130-137 .

F.A. Bink/J.C.va nde r Made Dagvlinders engrot e herbivoren,dee l 2. De Levende Natuur 87,6 (1986)168-176 .

J.G.va nde r Made Brandnetelvlinders. Stichting Vlinderonderzoek, Wageningen.Vlinder s1 , 1(1986)13-15.

J.G.va nde r Made Ecologisch onderzoek vandagvlinders , verslag Dagvlin- Stichting Vlinderonderzoek, Wageningen.Vlinder s 1, dersymposium, 1986. 1(1986)26-27.

J.G.va nde r Made/F.A. Bink Bescherming van vlinders. Stichting Natuurtuin Helmond. Sprokkels 2, 3(1986) 13-16.

J.G. vande r Made Boekbespreking: Devlinder s van Friesland door De Levende Natuur 87,6 (1986)189 . B.J. Lempke.

Toxicologie H200 DissertatiesA I.M.C.M. Rietjens Ozone and nitrogen dioxide.A study on mechanisms Prof.dr.J.H. Koeman (promotor); dr. G.M.Alin k (co- oftoxi c action andcellula r defense. promotor). Wageninge n (1986)20 1 pp. Wetenschappelijke publikatiesB S.K. Balani/P.J.va n Bladeren/ Resolution and absolute configuration of k-region- J.Org.Chem.51 (1986)1773-1778. N.Shirai/D.M.Jerina trans-dihydrodiolsfrom polycyclic aromatic hydrocar bons.

J.J.Houdt/C.M.J.Daenen/ Contribution ofwoo d andfir e placest o mutagenic acti Mutation Research 171 (1986)91-98.

J.S.M.Boleij/G.M.AIink vity ofairborn e particulate matter inside homes.

B.va nOmmen/A.E.P . Adang/ The microsomal metabolism of hexachlorobenzene. Biochem. Pharmacol.35,1 9(1986 ) 3233-3238. L. Brader/M.A. Posthumus/ Origin ofth e covalent bindingto protein. F.Müller/P.J . van Bladeren

B.va n Ommen/A.E.P. Adang/ The microsomal metabolism of pentachlorophenol and Chem.-Biol. Interactions 60(1986 ) 1-11. F.Müller/Pj . van Bladeren itscovalen t bindingto protein and DNA.

A. Parkinson/D.E. Ryan/ Chemical modification and inactivation of rat liver mi J. Biol. Chem. 261 (1986)11478-11486. P.E.Thomas/D.M .Jerina/J.M . Sayer/ crosomal cytochrome P450cby2-bromo-4'-nitroace- Pj.van Bladeren/Mitsuru Haniu/ tophenone. J.E.Shively/W. Levin

I.M.C.M. Rietjens/M.C.M. Poelen/ Toxicity ofozon e and nitrogen dioxide to alveolar ma J.Toxicol . Environ. Health 19(1986 )555-568 . R.A. Hempenius/M.J.J. Gijbels/ crophages:comparativ estud y revealing differences in G.M.AIink their mechanism oftoxi c action.

J.M.Sayer/P.J .va n Bladeren/ Absolute configuration of benzo(c)phenanthrene J.Org .Chem . 51(1986)452-456 . H.J.C.Yeh/D.M.Jerina 5,6-oxidean dothe r k-region derivatives.

F.O. Dorgelo Toxiciteit vandeoxynivaleno l (vomitoxine). Vakgroep Toxicologie 86/4(1986 ) 35pp .Rappor t uit gebracht aan DGA. Min. Sozawe. AbstractsC P.J.va n Bladeren/R.M.E.Vos / The interaction ofally l and benzyl isothiocyanateand Dublin Workshop GSH S-transferasesan d A. Scheffer rat liver GSH S-transferases. Carcinogenesis (1986).

B.va nOmmen/A.E.P . Adang/ The covalent bindin go f hexachlorobenzene systems Xth workshop on drug metabolism, Guildford, UK F.Müller/P.J .van Bladeren from quinone metabolites. (1986).

61 programma VF8S.11

R.M.E.Vos/W.J.H , van Berkel/ Effect of hexachlorobenzene on rat hepatic glutathione Xth workshop on drug metabolism, Guildford, UK F.Müller/P.J . van Bladeren S-transferases. (1986). Vakpublikaties D G.M.AIink Ozon. Hoofdstuk036. ln:Chemischefeitelijkheden,aktuele chemische encyclopedie, KNCV (1986) 2-7.

F.O. Dorgelo Toxiciteit van sterigmatocystine. VakgroepToxicologi e 86/6(1986 ) 25pp . Rapport uit gebracht aan Directoraat Generaal vand eArbeid . Min Sozawe.

Visteelt en visserij E450 Wetenschappelijke publikatiesB W.L.T. van Densen/C. Dijkers/ Thefis h community ofth e Loosdrech t Lakesand the Hydrobiol. Bull.12(1986)147-163. R.Veerma n perspective for biomanipulation.

W.L.T. van Densen Gil lne t selectivity for pikeperch.Stizoste dio n lucioper- Aquaculture and Fisheries Management 18 (1986) ca.and perch, Percafluviatilis, caught mainly wedged. 95-106.

Waterzuivering H150 DissertatiesA W.M. Wiegant Thermophilic anaerobic digestion for wastean d waste Prof.dr. L. Lijklema (promotor) endr.ir.G . Lettinga water treatment. (co-promotor). Wageningen (1986)15 3 pp. Wetenschappelijke publikaties B R.H. Aalderink/A.P. Benoist/ A deterministic model for DO and SSi na detentio n In: Urban storm water quality and effect upon receiving L. Lijklema pond receivingcombine d sewer overflows. waters. Proc.an d Information No.36, TNO Committee on Hydrological Research.Th e Hague (1986) 267-281.

J. Bovendeur/A. Klapwijk Aerobic post-treatment ofanaerobicall y digested muni Proc. EWPCA-Conf. Anaerobic WasteWate r Treat cipalwastewate r bya tricklin gfilte r and arotatin g bio ment.Amsterda m (1986)385-397 . logical contactor.

J. Bovendeur/A. Klapwijk Zuiveringen recirculatie vanwate r in visteeltsystemen. H2019 (1986) 136-140.

J.C.L. van Buuren/H.Willers / The pathogen removal from UASB-effluent by inter- Proc. EWPCAWate r Treatment Conf. Anaerobic L. Luyten/M.van Manen mittent slow sand filtration. treatment, agrown-u p technology. Amsterdam (1986) 707-710.

J.G.M.Cuppe n On the habitats,distributio n and life-cycles of the Hydrobiologi a13 2(1986 ) 169-183. Western European specieso fthegenu s Helochares mulsant(Coleoptera: Hydrophilidae).

J.G.M.Cuppe n The influence ofacidit y and chlorinity onth e distribu Entomologica Basiliensia1 1(1986 ) 327-336. tion of Hydroporusspecies(Coleoptera, Dytiscidae) in The Netherlands.

H.V.M. Hamelers/I.W. Koster Estimation ofth e kinetic constants of acetoclastic Proc. EWPCA Water Treatment Conf. Anaerobic methanogensfrom batch experiments. treatment, agrown-up technology, Amsterdam, The Netherlands (1986) 625-628.

R.T.J.M . van der Heiden/ A statistical methodology for the assessment of water In: Urban runoff pollution, H.C.Torno.J. Marsalek, M. L. Lijklema/R.H. Aalderink quality effectso fstor m water discharges. Desbordes(eds.).Springe r Verlag (1986) 305-323.

L.W. Hulshoff Pol/G. Lettinga New technologies for treatment indevelopin g coun Preprints Conf.Anaerobi c treatment in developing tries. countries, Sao Paulo, Brazilië (1986)1 6 pp.

L.W. Hulshoff Pol/ Physical characterization of anaerobic granular sludge. Proc. EWPCA Water Treatment Conf. Anaerobic J.J.M.vandeWorp/G. Lettinga/ treatment, agrown-up technology, Amsterdam, The W.A. Beverloo Netherlands (1986) 89-101.

J.T.F. Keurentjes/A. Rinzema Adsorption of capricacidontogranular metagenic Proc. EWPCA Water Treatment Conf. Anaerobic sludge. treatment, agrown-up technology, Amsterdam, The Netherlands (1986)115-127 .

I.W. Koster/A. Rinzema/A.deVegt/ Sulfide inhibition ofth e methanogenic activity ofgranu - Water Research 20(1986 )156 1 -1567. G. Lettinga larsludge at various pH-levels.

G. Lettinga/L.W. Hulshoff Pol Advanced reactor design,operatio n and economy. Preprints Conf.Anaerobi c treatment in developing countries. SaoPaulo ,Brazili ë (1986) 12pp .

62 wetenschappelijk verslag

L. Lijklema Phosphorus accumulation in sediments and internal Hydrobiol. Buil. 20(1986 ) 213-224. loading.

L Lijklema Principles of lake restoration;selectio n of methods and Oulon Yliopistu Taydennyskoulutuskeskus, Proc. Conf. prediction of lake response. Lake Restoration,Oulu n Univ.,Oulo, Finland (1986) 12pp.

L Lijklema/P.Gelencsér/P.Szilgyi/ Sediment and its interaction with water. In: Modellin gan d managing shallow lake eutrophica- L Somlyödy tion, LSomlyöd y ,G . v. Straten (eds.). Springer Verlag (1986)156-182.

A.W.A. de Man/P.C. Grin/ Anaerobic treatment of municipal wastewaterat low Proc. EWPCA Water Treatment Conf. Anaerobic R.E.Roersma/K.C.F.Grolle / temperatures. treatment, agrown-u p technology. Amsterdam, The G. Lettinga Netherlands (1986)45 1-466 .

J.H. Rensink/H.J.G.W. Donker/ Biologische Phosphorelimination bei niedrigen GWF-Wasser/Abwasser 127, H9 (1986)449-453 . T.S.J.Simon s Schlammbelastungen.

A. Rinzema/A. Paardekooper/ Anaerobic treatment of edible oil refinery wastewater Proc. EWCPA Water Treatment Conf. Anaerobic A.de Vegt/G. Lettinga ingranula r siudgeUASB reactors. treatment, agrown-u p technology. Amsterdam, The Netherlands (1986) 205-218.

R.M.M. Roijackers Development and succession of scale-bearing In: Chrysophytes:aspect s and problems,J . Kristiansen Chrysophycae in two shallow freshwater bodies near & R.A. Andersen (eds.).Cambridg e University Press Nijmegen, The Netherlands. (1986)241-258.

R.M.M. Roijackers/H. Kessel Ecological characteristics of scale-bearing NordicJ. Bot. 6(1986 ) 373-385. Chrysophyceaefrom The Netherlands.

R.M.M. Roijackers/J.H.Ebbeng Structure andfunctio nin go f planktonic and epiphytic Urban storm water quality andeffec t upon receiving communities in apon d receiving combined sewer over waters, Proc. and Information No. 36.TN O Committee flows. on Hydrological Research,Th e Hague (1986)297-310 .

A.H.H.M.Schomaker/ Anaerobic treatment ofcal ffatte nin g manure usinga Proc. EWCPAWate r Treatment Conf. Anaerobic D.R.J. Grootjen/G. Lettinga flocculant sludge UASB reactor. treatment, agrown-u p technology. Amsterdam, The Netherlands (1986) 501-513.

W.M. Wiegant Thermophilic anaerobic wastewater treatment. Proc. EWCPAWaterTreatment Conf. Anaerobic treatment, agrown-u p technology, Amsterdam, The Netherlands (1986)115-127 .

W.M. Wiegant/A.W.A. de Man Granulation of biomass in thermophilic upflow Biotechn. and Bioeng.2 8(1986 )618-627 . anaerobic sludge blanket reactors treating acidified wastewaters.

W.M. Wiegant/G. Zeeman The mechanism of ammonia inhibition in thermophilic Agricultural Wastes 16(1986 ) 243-253. digestio n of Iivestoc k wastes.

W.M.Wiegant/M.Hennink/ Separation ofth e propionate degradation to improve Water Research 20(1986 ) 517-524. G. Lettinga the efficiency inth e thermophilic treatment of acidified wastewaters.

G.D. Willemsen/J.G.M.Cuppen Effects of combined sewer overflows on the macro- Proc. and Information No. 36.TN O Committee on evertebrates communities in adetentio n pond. Hydrobiological Research (1986) 283-295.

R.H. Aalderink/L. Lijklema Effecten vandirect e vuilemissies uit het gemengde Wageningen (1986)80pp. + bijlagen.Uitgebrach t aan rioolstelsel van Loenen op dewaterkwalitei t vand e ont Nationale Werkgroep Rioleringen Waterkwaliteit, vangende bergingsvijver 2.II :Dynamic a naee n over- VROM-Den Haag. storting. Ill: Massabalansen.

R.H.Aalderink/L . Lijklema Effecten vandirect e vuilemissies uit het gemengde Wageningen (1986)4 7 pp. + bijlagen.Uitgebrach t aan rioolstelsel van Loeneno p dewaterkwaliteitva n deont- NationaleWerkgroe p Riolering en Waterkwaliteit. vangende bergingsvijver 3.IV : Bacteriologische en viro- VROM-Den Haag. logische kwaliteit. V: Sediment.

G.D.Willemsen/ Effecten vandirectevuilemissie s uit het gemengde Wageningen (1986)63 pp. + bijlagen. Uitgebracht aan R.M.M. Roijackers/J.G.M. Cuppen rioolstelsel van Loeneno p dewaterkwalitei t vand e ont Nationale Werkgroep Rioleringen Waterkwaliteit. vangende bergingsvijver. Deelrapport4, Deelonder VROM-Den Haag. zoek VI. Hydrobiologische effecten.

63 programma VF85.11

Vakpublikaties D J. Bovendeur Ontwerp-en dimensioneringsgrondslagen voor dewa Nederlands Genootschap voor Aquacultuur, Aquafo- terbehandeling in visteelt-recirculatiesystemen. rum 1,2(1986) 36-44.

J.G.M. Cuppen Hydroporus marginatus (Duftschmid), nieuw voor Entomologische Berichten 46,1 (1986) 10-11. Nederland (Coleoptera: Dytiscidae).

L. Lijklema Kwaliteitsmeting in het ontvangende water. Meet-en Regeltechniek bij de inzamelingen verwer kingvan afvalwater. Orgaan van Postacademisch On derwijs in deTechnische Wetenschappen: intersectie Gezondheidstechniek. Delft (1986)1 6pp .

64 • wetenschappelijk verslag

ProgrammaVF85.1 3 Programmacoördinator: prof.dr.ir.J.E.Parlevlie t Benutting vangenetisch e ISN: 3103,2409,4215,2417 variatie bij planten NABS:52

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Erfelijkheidsleer F700 1.4 3.4 1.7 1.0 13 3 - 8 14 Moleculaire biologie A450 .2 3.1 3.4 2.2 8 3 - 5 8 Plantencytologieen -morfologie F050 2.2 4.7 - .2 12 3 1 29 7 Plantentaxonomie F175 .5 2.1 - .6 14 3 2 3 7 Plantenveredeling F750 2.1 2.5 2.3 2.8 22 3 4 14 19 Tropische plantenteelt F400 .4 .4 - .8 1 _ _ 4 2

Totaal 6.8 16.1 7.4 7.6 70 15 63 57

Erfelijkheidsleer F700 Wetenschappelijke publikatiesB A. Arundhati/ Possible causeso fvariatio n intrivalen t orientation Genetica 70(1986 ) 81-87. P.S.R.L. Nasaringa Rao/J.Sybeng a frequencies in pearl millet and rye.

J.H. deJong/G.J.Speckmann / Alien chromosome fragments conditioning resistance Can.J .Genet . Cytol. 28(1986 )439-443 . TH.S.M. de Bock/W. Lange/ to beet cyst nematode in diploid descendants from mo- A. van Voorst nosomi cad diton s of Beta procumbens to Betavulgaris .

M. Koornneef/C.J. Hanhart/J. Hille/ Genetic aspectso f regeneration in tomato. GiornaleBot. Italiano120suppl.1 (1986)172-173. M.J.Jongsma/L. Martinelli/ J.Wijbrandi M. Koornneef/C.J. Hanhart/ Breedin go fa tomat o genotype readily accessible to Plant Science4 5(1986 )20 1-208 . M.J.Jongsma/I.Toma/R. Weide/ genetic manipulation. P.Zabel/J. Hille

Genetic analysis andsomati c instability of transformed GiornaleBot. Italiano120suppl.1 (1986)174-175. L. Martinelli/K. Blok/M. Koornneef kanamycin resistant Nicotianaplumbaginifoliaplants.

Distribution ofestimate so fgeneti c variance compo Biometrics in plant breeding. Proc.6t h Meeting Eucar- J.W. vanOoijen nents insel ffertilizin g crops. piaSectio n Biometrics in Plant Breeding, Birmingham (1986)59-69.

J.L.Oud/J.Sybenga/J.H.deJong An approach to automated chromosome analysis in Automated Chromosomal Analysis, Rep. Workgroup plants. Meeting Leiden (1985) 114-115.

P.Sta m Biochemical polymorphisms asmarker s inselectio n for Int. Conf.Anima l blood group and biochemical poly quantitative traits. morphisms, Helsinki (1986)118-120 .

P.Sta m The useo f marker loci inselectio n for quantitative In: Exploiting new technologies in animal breeding, characters. C. Smith et al. (eds.).Clarendo n Press,Oxfor d (1986) 170-182.

J.Sybeng a Manipulation of meiotic systems. In: Cytogenetics of higher plants:Chromosom e struc ture and behaviour, V.R. Reddi and M.K. Rao(eds.) . Andhra Univ. Press(1986 ) 1-9 .

J.Sybeng a Genetics and biotechnology. Proc. Eucarpia Meetingo fth e Cereal Section on Rye, Svalöv (1985) 11-31.

J.Sybeng a Critical appraisal ofchromosoma l balanced male Proc. Eucarpia Meetingo fth e Cereal Section on Rye, sterilitysystems in hybrid rye breeding. Svalöv (1985)307-316 .

J.Sybeng a Ryechromosom e nomenclature and homology relation Proc. Eucarpia Meetingo fth e Cereal Section on Rye, ships. Svalöv (1985) 661-665. Abstracts C M. Koornneef/C.J. Hanhart/J. Hille/ Genetic aspectso f regeneration intomato. Abstr. 6th Int. Congr. Plant Tissue and cell culture, M.J.Jongsma/L. Martinelle/ Minneapolis, U.S.A. (1986)155. J.Wijbrandi

M. Koornneef/C.J. Hanhart/ Genetic aspectso f regeneration intomato. Abstr.Tomat o Biotechnology Symp., Davis, U.S.A. L. Martinelli/J.Wijbrandi (1986)17.

65 programma VF85.13

P.Zabel/J . Hille/M. Koornneef/ Organization and evolution of repeated DNA sequences Abstr. 1st Int.Congr. Plant Mol. Biol., Savannah, U.S.A. M.S. Ramanna in Lycopersiconsp. (1985)97.

Moleculaire biologie A450 Wetenschappelijkepublikatie s B J.P.Nap/M . Moerman/ Early nodulins in root nodule development. In: Molecular genetics of plant microbe interactions, A. van Kammen/F.P.M. Govers/ D.P.S. Verma, N. Brisson (eds.). Nijhoff, Dordrecht A.G.M. Gloudemans/H. Franssen/ (1986)96-101. T. Bisseling

J.G. Postma/E.Jacobsen/ A mutant of peapossibl y disturbed in the production In: Moleculargenetic so f plant-microbe interactions, T. Bisseling/W.J. Feenstra ofa co mpoun d requiredfo r the induction of nitrogenase D.P.S. Verma, N. Brisson (eds.). Nijhoff, Dordrecht activity in bacteriods. (1986)91-93.

F.P.M. Govers/M. Moerman/ Microaerobiosis isno t involved inth e induction of pea Planta16 9(1986 ) 513-517. J. Hooymans/A. van Kammen/ nodulin-gene expression. T. Bisseling

F.P.M. Govers/M. Moerman/ Rhizobium nodgene sar e involved in inducing an early Nature 323(1986 ) 564-566. J.A. Downie/P. Hooykaas/ nodulingene. H.G.J.M. Franssen/J. Louwerse/ A. van Kammen/T. Bisseling

J. Hille/M. Dekker/ Detection of T-DNA transfer to plant cells by Mol. Gen.Genet . 205(1986 ) 411-416. H.OudeLuttighuis/ A. tumefaciens virulence mutants using agroinfection. A. van Kammen/ WJ.T . Zabel

J.Hille/F .Verheggen/P . Roelvink/ Bleomycin resistance:a ne w dominant selectable Plant Mol. Biol. 7(1986 ) 171-176. H.G.J.M. Franssen/A. van Kammen/ marker for plant cell transformation. W.J.T. Zabel

B.J.L.Hoof t van Iddekinge/ Detection ofsequence s inAutographacalifornic a nuc Arch. Virology 88(1986 )279-284 . D. Meyer/W.J.T. Zabel/J.M. Vlak lear polyhydrosis virus DNA, that acta sautonomou s replicating sequences (ARS) in yeast.

M. Koornneef/C.J. Hanhart/ Breedin go fa tomat o genotype readily accessible to Plant Science4 5(1986 ) 201-208 . M.Jongsma/I .Toma/R . Weide/ genetic manipulation. W.J.T.Zabel/J . Hille AbstractsC P.Lindhout/D . Visser/ Genetic modification oftomat o development by inte Tomato Biotechnology Symp., University of California, C.M. Colijn-Hooijmans/J. Hille gration of cytokinin gene intoth e tomato genome. Davis, USA (1986).

M.Jongsma/M. Koornneef/ Direct genetransfe r to tomato. Int. Symp. Plant molecular biology. Strasbourg, France W.J.T. Zabel/J. Hille (1986).

J.Hill e Calcium phosphate transformation of protoplasts. Fallen Leaf LakeConf .Genu s Agrobacterium and crown gall,Sout h LakeTahoe ,Californi a (1986).

Plantencytologie en -morfologie F050 Dissertaties A R.J.Bin o Cytoplasmic malesterilit y in Petuniahybrida .A struc Prof.dr.J.L .va nWen t (promotor); dr.ir. G.A.M. van tural and histochemical analysis. Marrewijk (co-promotor). Wageninge n (1986) 121 pp.

C.J. Keijzer Stamen development. Prof.dr. M.T.M. Willemsen en Prof.dr.J.L .va n Went (promotores). Wageningen (1986)16 4pp . Wetenschappelijke publikatiesB R.J.Bino/C.J.M . Suurs/S.J.de Hoop/ Characterization of cytoplasmamal esterilit y in Petunia Euphytica3 5(1986 )905-918 . A. vande r Neut/J.L.va nWent / hybrida and Zeamays. Localization andactivit y of G.A.M. van Marrewijk cytochrome-c-oxydase.

R.J.Bino/S.J.deHoop/ Energy metabolism in Petuniahybridaanthers :A com- In: Biotechnology andecolog y of pollen,D.L . Mulcahy, G.A.M. van Marrewijk/ parison between fertileandsteriledevelopment. G.B. Mulcahy and E.Ottavian o (eds.).Springe r Verlag J.L.va n Went (1986)327-332.

C.J. Keijzer/H.J.Wilms / Towards the isolation ofsper m cellsfor androgenic pur- In: Genetic manipulation in plant breeding, Horn,Jen A.C. vanAelst / poses. sen,Ode nbach ,Schiede r (eds.).Walte r de Gruyter and H.B. Leferink-ten Klooster Co. Berlin(1986)311-313.

66 wetenschappelijk verslag

G.A.M, van Marrewijk/R.J. Bino/ Characterization ofcytoplasmi c malesterilit y in Euphytica 35(1986 )77-88 . L.C.J.M.Suurs Petuniahybrida . I.Localization , composition and activity of esterases.

M. Murgia/H.J.Wilms/M.Cresti / Ultrastructure of pollen development in Euphorbia Acta Bot. Neerl. 35(1986 )405-424 . G.Cesca dulcis L. I. Diploid plants.

M.C. Reinders/C.J. Keijzer Invitr o culture and intraspecific transplantation of In: Stamen development, C.J.Keijze r (proefschrift), tetrads intoolderanthers. Wageningen (1986)123-124.

J.L.va nWent / Cytoplasmic malesterility in Petunia hybrida. In: Biology of reproduction and cell motility in plants G.A.M. van Marrewijk/R.J. Bino andanimals , M.Crest i and R. Dallai (eds.). Univ. Siena, Siena(1986 ) 187-192.

M.T.M. Willemse Light absorption of pollen and pollen walls. In: Pollen andspores . Form andfunction ,S . Blackmore (eds.).Academi c Press, London (1986) 393-395.

M.T.M. Willemse/ Stylar development in the open flower of Gasteria Acta Bot. Neerl.3 5(1986 ) 297-309. M.A.W. Franssen-Verheijen verrucosa (Mill.) H. Duval.

M.T.M. Willemse/ Pollination of Gasteria verrucosa (Mill. H. Duval. In: Biology of reproduction and cell motility in plants M.A.W. Franssen-Verheijen andanimals , M.Crest i and R. Dallai (eds.).Univ . Siena, Siena(1986 ) 145-153.

H.J.Wilm s Dimorphiesperm cells inth e pollen grain of Spinacia. In: Biology of reproduction and cell motility in plants and animals, M. Cresti and R. Dallai (eds.).Univ . Siena, Siena(1986 )193-198 . AbstractsC A.C. vanAelst/C.J . Keijzer/ SEM-visualizationo f maleger m unit in pollen after Ultramicroscopy19(1986)86. H.J.Wilms freeze-fracturing.

M.T.M. Willemse/ Structural changes in the style during pollination of Acta Bot. Neerl. 35(1986 ) 523-524. M.A.W. Franssen-Verheijen Gasteria verrucosa.

H.J.Wilms Prospects ofcomputer-assitte d 3D reconstruction from Ultramicroscopy 19(1986 )88 . serial TEM observations in plantsperm cell research. VakpublikatiesD M.T.M. Willemse Boekbespreking:Th eangiosper m pollen.Structur e and J.Exp. Bot.3 7 (1986)185. function, K.R. Shivannaand B.M.John. Wiley Eastern Limited, New Delhi,Indi a(198S )33 7 pp.

Plantentaxonomie F175 Wetenschappelijke publikatiesB R.G. vande n Berg Thirteenth century Amsterdam:a reconstructio n of the Berichten vand e Rijksdienst voor Oudheid kundig vegetation by meanso fwoo d and pollen analysis. Bodemonderzoek 33(1986)445-454 .

W.A. Brandenburg Classification ofcultivate d plants. Proc.firs t Int. Symp.Taxonom y ofCultivate d Plants, Wageningen,Th e Netherlands, 1985, L.J.G.va n der Maesen (ed.).Acta HorticuIturae 182(1986 )109-116 .

W.A. Brandenburg Objectives in classification of cultivated plants. In: Infraspecific classification ofwil d and cultivated plants, B.T. Styles (ed.).Systematic s Association Special Volume 29,Clarendo n Press,Oxfor d (1986)87-98 .

W.A. Brandenburg/F. Schneider The implication s of plant taxonomy for agricultural research. Chronica Horticulturae 25,1 (1985)1-3.

W.A. Brandenburg/ Geschiedenis vangrootbloemig e Clematis. Dendroflora 22(1985 )29-32 . J.G.va nd e Vooren

K.J.W. Hensen/ An accountofsomeSedum s cultivated in Europe. ThePlantsman8(1986)1-20. N. Groendijk-Wilders

L.J.G. vande r Maesen/ Germplasm collection,evaluatio n and utilization. In: Pigeonpe agenetic s and improvement, S.B.S.Tikka P. Remanandan (ed.).Sidhpur(1986)3-29.

L.J.G.van de r Maesen/ Occurrenceo f Cajaninae inth e Indian subcontinent, J.Bomba y Natural Hist. Soc.82(1986)489-500. P.Remanandan/N . KameswaraRao Burmaand Thailand.

E.H.Oos t A proposal for an infraspecific classification of Brassica In: Infraspecific classification ofwil d and cultivated rapa L. plants, B.T. Styles (ed.).Systematic s Association Special Volume 29.Clarendo n Press,Oxfor d (1986)309-315 .

67 programma VF85.13

E.H. Oost/H. Toxopeus Scope and problems of cultivar group formation as ActaHorticulturae182(1986)117-123. exemplified in Brassica râpa L.

R.P.S.Pundir/N.K . Rao/ Distribution ofqualitativ e traits inth e world germ- Euphytica 34(1985 )697-703 . L.J.G. vanderMaesen plasm ofChickpe a (Cicerarietinum L).

J.B. Rauwerdink An essayo n Metroxylon, the SagoPa lm . Princ ipe s30, 4(1986 ) 165-180.

A.C. Zeven/W.A. Brandenburg Useo f paint ing sfro m the 16th to 19th centuries to study Economie Botany 40,4 (1986) 397-408. the history ofdomesticate d plants.

L.J.G. vande r Maesen(ed.) First International Symposium on Taxonomy of Acta Horticulturae 182(1986 )43 6pp . cultivated plants, Wageningen, The Netherlands, 1985. Abstracts C W.A. Brandenburg Classification of cultivated Clematis. Hort.Science21,3(1986)120.

L.J.G. vande r Maesen/M.Worede / Genetic basisfo r pulsecro p improvement. Collection, Abstracts Int. Food Legume Research Conf. Pea,Lentil , W.J.Kaiser/G.A.Marx preservation andgeneti c variation in relation to needed Fababean and Chickpea. Spokane, USA. Martinus Nij- traits. hoffPubl.,Dordrecht(1986)1 p.

J.G. vand eVoore n The international registerfor Clematis. Hort. Science21, 3 (1986) 218. Vakpublikaties D K.J.W. Hensen Voortgezet onderzoek van het Hosta sortiment. Vereniging voor Vaste Planten Kwekers (1986)6 3 pp.

E.Wijnheijmer/S.J . ter Borg De relatie tussen wilde peene ncultuurpeen : verleden, Gewasbescherming 17,2(1986 ) 39-48. heden en toekomst.

Plantenveredeling F750 Wetenschappelijke publikatiesB E.Jongedijk The present stateo f research intoth e induction ofapo - Proc. Int.Seminaron Potato Researcho f To-Morrow, mixis in potato. Wageningen , PUDO C (1986)120-123 .

A.M. van Harten/E.C.J. Bal Chemically induced mutations for male sterility in In: Genetic manipulation in plant breeding, Proc. Int. Petuniax hybrida. Symp. Eucarpia,1985 ,W . Horn,G.J.Jensen , (eds.). WaltherdeGruyter, Berlin (1986)43-48.

A.M. van Harten/C. Broertjes Mutation breeding:astepping-ston e between Gregor In: Genetic manipulation in plant breeding, Proc. Int. Mendel andgeneti c manipulation (atreatis e for vegeta- Symp. Eucarpia,1985 ,W . Horn,G.J .Jensen , W.Oden- tively propagated crops). bachandO. Schieder (eds).WaltherdeGruyter , Berlin (1986)3-15.

J.G.Th. Hermsen Efficient utilization ofwil d and primitive species in In:Th e production of new potato varieties: Technical potato breeding. advances,G.J .Jelli san d D.E. Richardson (eds.).Cam bridge University Press (1986)13 1-139 .

B.A. Uijtewaal/J.G.Th. Hermsen Monohaploids in potato: pseudogamic induction and Proc. Int. Seminar on Potato Researcho f To-Morrow, potential use in genetic and breeding research. Wageningen, PUDO C (1986) 143-146.

C.J.T.Spitters/Th . Kramer Differences between spring wheat cultivars inearl y Euphytica 35(1986 ) 273-292. growth.

R.J.Bino/S.J.deHoop/ Energy metabolism in Petunia hybrida anthers: In: Biotechnology and ecologyo f pollen, D.L. Mulcahy, G.A.M. van Marrewijk/ A comparison between fertile and cytoplasmic male B. MulcahyS E.Ottaviano(eds.) . Springer Verlag, New J.L.va n Went sterile development. York (1986) 327-332.

R.J.Bino/L.C.J.M.Suurs/ Characterization of cytoplasmic malesterilit y in Euphytica 35(1986 ) 905-918. S.J.d e Hoop/A. vande r Neut/ Petunia hybrida and Zea mays. Localization and activity J.L.va n Went/ of cytochrom e coxidase . G.A.M. van Marrewijk

G.A.M. van Marrewijk/R.J. Bino/ Characterization of cytoplasmic malesterilit y in Euphytica35(1986)77-88.

L.C.J.M.Suurs Petunia hybrida. I.Localization , composition and activity of esterases.

J.L.va n Went/ Cytoplasmic malesterility in Petunia hybrida. In: Biology of reproduction and cell motions in plants G.A.M. van Marrewijk/R.J. Bino and animals, M.Christ i & R. Dailai(eds.). Univ.o fSiena , Italy (1986)187-192 .

G.A.M. van Marrewijk/ Biochemical characterization of cytoplasmic male In: Genetic manipulation in plant breeding, Proc. Int. L.C.J.M. Suurs sterility in Petunia hybrida. Symp. Eucarpia,1985 ,W . Horn,C.J .Jensen ,W . Oden- bachand O. Schieder (eds.).WaltherdeGruyter , Berlin (1986)187-190.

68 wetenschappelijk verslag

J.W. van Ooijen Distribution ofestimate s ofgeneti c variance compo Proc.6th meeting Eucarpiasection Biometrics in Plant nents inself-fertilizin g crops. Breeding, Birmingham (1986) 59-69.

J.E. Parlevliet Pleiotropic association of infection frequency and latent Euphytica3 6(1986 ) 267-272. period oftw o barley cultivars partially resistant to barley leaf rust.

J.E.Parlevliet/J.G . Moseman Inventory of Ethiopian barley linesfo r resistance to Cereal Rusts Bull. 14,1 (1986)1-6. barley leaf rust.

J.E. Parlevliet Co-evolution of host resistancean d pathogen virulence: In: Co-evolution andsystematics ,A.R . Stone and D.L. possible implication sfo r taxonomy. Hawksworth (eds.).Clarendo n Press,Oxfor d (1986) 19-34.

J.E. Parlevliet/C. Kievit Development of barley leaf rust, Puccinia hordei, Euphytica 35(1986 ) 953-959. infections in barley. I. Effect of partial resistance and plant stage.

F.K.Arntzen/J.E. Parlevliet Development of barley leaf rust, Puccinia hordei, Euphytica 35(1986 )961-968 . infections in barley. II.Importanc e of early events at the site of penetration for partial resistance.

M.M.C.Tan/A.J.Kool/ Protoplast culturean d plant regeneration ofSola nu m In: Genetic manipulation in plant breeding, Proc. Int. H.S. Boerrigter/J.G.Th. Hermsen pennelliiand Lycopersicon esculentum. Symp. Eucarpia,1985 ,W . Horn, C.J.Jensen, W. Odenbach,O . Schieder (eds.).Walthe r de Gruyter & Co., Berlin (1986)89.

M.M.C.Tan/F .van de r Mark/ Developments of methods for somatic cybridization of Acta Bot. Neerl. 35(1986)45. J. Hoogendijk/ Solanaceaean dth e analysis of cybrids. G.A.M. van Marrewijk/A.J. Kool

A.C. Zeven/J. Waninge The degree of phenotypic resemblanceo fth e near- Euphytica 35(1986 ) 665-676. isogeni c lines ofth e wheat cultiva rThatche r with their recurrent parent.

A.C.Zeven/J. Waninge Thedegre e ofsimilarit y of backcross MnesofTriticum Euphytica 35(1986 )677-685 . aestivum cultivars Manitou and Neepawawith Aegilops speltoides accessions asdonors .

A.C.Zeven/J.Waninge/L.T . Colon Theexten t ofsimilarit y between the near-isogenic lines Euphytica3 5(1986 ) 381-393. ofAustralia n springwhea t variety Triple Dirk with their recurrent parent. AbstractsC I. Bos Relative efficiency ofdirec t and indirect massselectio n Proc.13t h Congr. Maizean d Sorghum Section, Eucar for biomass yield. pia, Pudoc,Wageninge n (1986)166 .

I. Bos How to develop from three parentsa ne w variety of Proc. 6th meeting EucarpiaSectio n Biometrics in Plant aself-fertilizingcrop. Breeding, Birmingham (1986) 57-58.

M.M.C.Tan/E.M. Rietveld/ Poster nr. 319: Rapid and efficient procedurefo r plant Int. Assoc. Plant CelI Tissu eCulture , Minneapolis, Min- A.J. Kool/G.A.M. van Marrewijk regeneration from leaf mesophyll protoplasts oftomat o nesota, U.S.A.,Boo k ofAbstract s (1986)322 . cultivars. VakpublikatiesD

A.M. van Harten Gevolgen vanstralin g voor plant en plantenveredeling. Zaadbelange n 9(1986 ) 190-194.

C. Broertjes/A.M. van Harten Sporten, mutanten ensomaklonal evarianten . Vakbl. Bloemisterij 44(1986) 61.

J.G.Th. Hermsen Boekbespreking:J.P.Gustafson : Gene manipulation in Acta Bot. Neerl. 35(1986)57-58. plant Breeding.16t h StadIe r Genetics Symposium. Plenum Publ.Corp. , New York and London,1984 .

J.G.Th. Hermsen Boekbespreking: H. Ross:Potat o breeding- Problems Theor. andApplie d Genetics 73(1986 )320 . and perspectives. Suppl. toj. Plant Breeding, Paul Parey, Berlin and Hamburg,1986 .

Tropische plantenteelt F400 Wetenschappelijke publikatiesB G. Staritsky/A.J. Dekkers/ Invitr o conservation ofaroi d germplas m at reduced In: Plant tissue culture and itsagricultura l applications, N.P. Louwaars/E.A. Zandvoort temperaturesan d underosmoticstress. L.A. Withers & P.G. Alderson (eds.). Butterworths, London (1986)277-285 .

69 ProgrammaVF8S.1 5 Programmacoördinator: dr. H.Haake r Biologische ISN:2403,2407,2409,2414,241 7 stikstofbinding NABS: 50,10

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 B C D E F Biochemie A400 .5 .2 2.0 .8 3 4 1 Microbiologie P200 1.2 1.9 .6 2.9 6 6 3 22 2 Moleculaire biologie A450 .3 1.5 1.0 .2 4 4

Totaal 2.0 3.5 3.6 4.0 13 26 7

Biochemie A400 Wetenschappelijke publikatiesB J. Klugkist/J.Voorberg/H . Haaker/ Characterizationofthreedifferentflavodoxinsfrom Eur.J.Biochem.155(1986)33. C.Veeger Azotobactervinelandii.

J. Klugkist/H. Haaker/C. Veeger Studies onth e mechanism ofelectro n transport to Eur.J.Biochem.155(1986)41 . nitrogenase in Azotobactervinelandii.

H. Haaker Electron transport to nitrogenase indiazotrophs. In: Nitrogen fixation; molecular biology, W.J. Broughton en A. Punier (eds.). Oxford University Press, Oxford (1986) 70.

Microbiologie P200 Wetenschappelijke publikatiesB W.J.M. Lommen Laterial root initiation in Rhizobium inoculated pea Pisum Newsletter18 (1986)37-38 . seedlings.

M.va n Mil/T.A. Lie Actual and potential nitrogen fixation. In:Viciafaba ,cultivation , breeding and nitrogen fixation, E.Ebmeyer S G. Röbbelen (eds.). Konrad Pachnike, Göttingen. Vorträge für PflanzenzuchtungH (1986)163-173.

Tran PhuocDuong/CaoNgoc Diep An inexpensive cultural system usingas hfo r cultivation Plant andSoi l 96(1986 )225-237 . ofsoybea n (Glycine max(L) Merrill) on acidcla yso iI .

L.P.T.M.Zevenhuize n Selective synthesis of polysaccharides by Rhizobium FEMS Microbiol. Lett. 35 (1986)43-47. trifolii strain TA-1.

L.P.T.M. Zevenhuizen/ Congo red absorption and cellulose synthesis by Antonie van Leeuwenhoek 52(1986 ) 381-386 . C. Bertocchi/A.R.W. van Neerven Rhizobiaceae.

A.D.L. Akkermans Molecular genetic studieso nth e nitrogen-fixing Scientific report to the Natural Science Research Coun actimycete, Frankia. cil, NFR, Zweden. Contract B-GF4000-107. National Defence Institute, Umea, Zweden (1986) 6pp . AbstractsC A.D.L. Akkermans Antibiotic production and resistance in Frankiaspp. Abstracts Int. Meetingon Frankiaand actinorhizal plants. Umea, Zweden (1986).

T.A. Lie Host genes in Pisumsativu m L.controllin g nitrogen Abstracts. Int. Food Legume Research Conf. Spokane, fixation. USA (1986)35 .

T.A. Lie Co-evolution in the legume-Rhizobium symbiosis, Abstracts Biology of the Legum i nosae .I nt . Symp .St . an ecological study. Louis, USA (1986)52 .

T.M. Meesters/W. vanVliet / Immunological localization of nitrogenase in Frankia Abstracts Int. Meetingon Frankiaand actinorhizal A.D.L. Akkermans strains Cc1.17, Cp1.2and An 2. plants. Umea,Zwede n (1986).

T.M. Meesters/W. vanVliet / The roleof Frankiavesicle s investigated by immunogold Abstractjaarvergadering Ned.Ver . v. Electronen- A.D.L. Akkermans labelling techniques. microscopie.Wageninge n (1986).

Tran Phuoc Duong/Cao NgocDiep/ Creating micro-environment for better nodulation and ISME(1986 )53 . Nguyen Huu Hiep grain yield ofsoybea n inaci d soils.

70 wetenschappelijk verslag

VakpublikatiesD A.D.L. Akkermans Boekbespreking: H. Bothe& A.Trebst (eds.): Biology Acta Botanica Neerlandica 35 (1986)133. of inorganic nitrogen and sulphur. Springer Verlag Ber lin 1981.

A.D.L. Akkermans Boekbespreking: K. Miintz: Stickstoffmetabolismusder Acta Botanica Neerlandica 35(1986 )132 . Pflanzen. Fischer Verlag,Jena1981 .

T.A. Lie/A.J.B.Zehnde r Landbouwop microschaal. Delngenieur98(1986)139.

Moleculaire biologie A450 DissertatiesA T.M.P. Schetgens Identification and characterization of symbioticgenes Prof.dr. A. van Kammen (promotor), dr. R.C. van den ontheRhizobium leguminosarum PREsym-plasmid. Bos(co-promotor) .Wageninge n (1986)11 0 pp. Wetenschappelijke publikatiesB R.C. vande n Bos/T.M.P.Schetgens / Molecular biology ofth e Rhizobium-legum esymbiosis . Biotechnol. Commun. China8 (1986)1-11 . You Chongbiao/Zhang Dada/ Song Wei

J. Hontelez/H. Klein Lankhorst/ Characterization ofsymbioti c genesan d regulation of In: Molecular genetics of plant microbe interactions, E.Jacobsen/R.C.vande n Bos/ their expression in Rhizobium leguminosarum PRE. D.P.S. Verma, N. Brisson (eds.). Nijhoff, Dordrecht A. van Kammen (1986)241.

T. Bisseiing/R.C .vande n Bos/ Host-specific geneexpressio n in legume root nodules. In: Nitrogen fixation,vo l 4,Molecula r biology, A. van Kammen W.J. Broughton,A . Piihler (eds.).Clarendo n Press, Oxford (1986)280-312 .

R.C.va nde n Bos/T.M.P.Schetgens / Molecular biology ofth e Rhizobium-legume symbiosis. Yuanzineng Nongye Yingyong,China4(1986 ) 1-8. You Chongbiao/Zhang Dada/ Song Wei

71 ProgrammaVF85.1 6 Programmacoördinator: prof.dr.C.M .Karsse n Ontwikkelingvan ISN:3103,319 9(wee dscience ) onkruidbeheersings- NABS:5 2 systemen voor produktiegewassen.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Grondbewerking J150 .3 .2 Plantenfysiologie F100 .2 .8 3 1 2 3 Theoretische teeltkunde F300 .2 .7 1 - 13 4 Vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 1.4 1.7 S 1 3 12

Totaal 2.1 3.5 11 2 18 19

Grondbewerking J150 Wetenschappelijke publikatiesB J.D.A.Wevers/H .F .M .Aarts / The effect of predr iI Ii n gexterna l practices on weed Proc.49ellRBWinterCongress , Brussels (1986) J.K. Kouwenhoven problems andcontro l methods insuga r beet. 303-319.

R. Terpstra Behavior ofwee d seeds insoi l clods. Weed Science 34(1986 )889-895 .

Plantenfysiologie F100 Wetenschappelijke publikatiesB H.W.M.Hilhorst/A.I.Smitt/ Gibberellin-biosynthesis and-sensitivity mediated Physiol. Plant.6 7(1986 ) 285-290. CM. Karssen stimulation ofsee dgerminatio n of Sisymbrium officinale by red light and nitrate.

G.W.M. Barendse/J. Kepczynski/ Theroleofendogenousgibberellinsduringfruitand Physiol. Plant.6 7(1986 ) 315-319. CM. Karssen/M. Koornneef seed development: studies on gibberellin-deficient genotypes of Arabidopsis thaliana.

CM. Karssen/E. Laçka A revision of the hormone balance theory of seed In: Plant growth substances1985 ,M . Bopp(ed.). dormancy: studies on gibberellin and/or abscisic Springer-Verlag Berlin Heidelberg (1986) 315-323. acid-deficient mutants ofArabidopsi s thaliana. AbstractsC CM. Karssen/H.W.M.Hilhorst Interaction of light and hormones durin ggerminatio n of Abstracts 5th Congr. Fed.Europea n Societies of Plant seeds. Physiology, Hamburg,German y (1986) 8/01.

Theoretische teeltkunde F300 Wetenschappelijke publikatiesB M.J. Kropff/P. Schippers Simulationo fth e growth of Fababean s (Vicafaba L.) Proc.worksho p Biology and control of Orobanche,S.J . infested with broom rapes (Orobanche crenata Forsk.). ter Borg (ed.).Wageninge n (1986)70-79 .

Vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 Wetenschappelijke publikatiesB S.J.te r Borg(ed.) Proceedingso fa worksho p on biology and control of l_andbouwhogeschool/VPO(1986). Orobanche.

S.J.te r Borg Effects of environmental factors on Orobanche-host Proc.Worksho p biology andcontro l ofOrobanche ,S.J . relationships;a revie w andsom e recent results. ter Borg (ed.).Wageninge n (1986)57-69 .

S.J.te r Borg Present andfutur e ofOrobanch e research;summar y Proc.Worksho p biology and control ofOrobanche ,S.J . and conclusions. ter Borg (ed.).Wageninge n (1986)196-203 .

72 wetenschappelijk verslag

J.M.va n Groenendaal Life history characteristics oftwoecotypes of Plantago ActaBot . Neerl. 35,2(1986)71-86. lanceolataL.

B.J.Pos t Factors of influence onth e development ofa narabl e Proc. EWRSSymp. Economiewee d control (1986) weed vegetation. 317-325. AbstractsC S.J.te r Borg/J.M.va n Groenendaa;/ Cyperus esculentus inTh e Netherlands; somefirs t Abstract EWRS Symp.Stuttgart-Hohenhei m (1986). L.J.de Nijs/C. Daleboudt/ results of research. H.deCaluwe/P. Raven

73 ProgrammaVF85.1 7 Programmacoördinator: prof.dr. Ae. de Groot Synthesee n structuur- ISN: 2306, 3101,241 3 werkingsrelaties van NABS: 10, 52. insekt-antifeedants en groei regulatoren.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Dierfysiologie E1S0 .1 - Organische chemie A3S0 3.0 2.8 .8

Totaal 3.1 2.8 .8

Organische chem ie A350 Wetenschappelijke publikatiesB J.B.P.A.Wijnberg / A new route to selectively protected cis 4a-methyl-hex- Tetrahedron Letters 27(1986 ) 2415-2416. R.P.W. Kesselmans/Ae.d e Groot ahydronapthalene-1(2H),7(8H)-diones.

J.M.M.Smits/P.T . Beurskens/ Crystal and molecular structure of 7b(1,3-dioxolan-2- J.Crysta l Spectr. Res.1 6(1986 )979 . L.L. Doddema/J. Vader/ yl)-3,3ab,4,5,6,6ab,7,8-octahydro-7a-methyl-8-oxo-1H- Ae. de Groot naphto(1,8aa-c)-furan.

P.Smit/G.A. Stork/ Synthesis of 5-deazaflavinadenin e dinucleotide(5-dF- Reel.Trav.Chim . Pays-Bas10 5(1986 ) 538-544. H.C.va nde r Plas/J.A.J.de n Hartog/ AD) usinga modifie d triester approach. G.A. vande r Marel/J.H. van Boom

J.T.A. Reuvers/Ae. de Groot Total synthesisof (q)-3b-hydroxynagilactoneF. J.Org .Chem . 51 (1986)4594-4599. AbstractsC J.T.A. Reuvers/Ae. de Groot Thetota l synthesis of3b-hydrox y nagilacton e F. Abstr. 1st Belgian Organic Synthesis Symp., Namen (1986)P2A18.

J.Vader/L.L . Doddema/ Synthesisof clerodaneantifeedants. Abstr. 15th IUPAC Int. Symp. Chemistry of Natural Ae.de Groot Products, Den Haag(1986 ) PA42.

Ae.de Groot/B.J.M.Jansen / Thetota l synthesis ofdriman e sesquiterpenes. Abstr. 15th IUPAC Int. Symp. Chemistry of Natural H.H.W.J.M. Sengers/R.M. Peperzak Products, Den Haag(1986 ) PA34 .

Ae.de Groot/B.J.M.Jansen / Application of methoxy(phenylthio)trimethylsilyl- Abstr. 12th Int. Symp.Organi c Chemistry of Sulfur, Nij J.B.P.A.Wijnberg/R.M . Peperzak methyllithium, methoxy(phenylthio)methyI lithiu m megen (1986) OA 7. and phenylthiomethyllithium inth e synthesis of natural products.

J.B.P.A.Wijnberg / A new route to selectively protected cis4a-methyl - Abstr. 15th IUPAC Int. Symp. Chemistry of Natural R.P.W. Kesselmans/Ae.d e Groot hexahydronaphthalene-1(2H),7(8H)-diones. Products, Den Haag(1986 ) PA52.

J.Vader/L. L Doddema/ Synthesis of clerodaneantifeedants. Abstr. 1s t Belgian Organic Synthesis Symp., Namen Ae.de Groot (1986)P1 B19. Vakpublikaties D Ae.de Groot Totaalsynthese van fysiologisch actieve sesqui- en di- Chemisch Magazine(1986)442-444. terpenen.

74 wetenschappelijk verslag

ProgrammaVF85.1 8 Programmacoördinator: prof.dr.J.Bruinsma ,prof.dr.ir.J.H .va nde rVeen ,prof.dr .W.J .Vredenber g Chemische, ISN:2403,2406,2407,2409,2417 fotofysiologische en NABS: 552,639,681 genetische regulatie van plantaardige groei en ontwikkeling.

werkjaar onderzoek publiikatie s

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Erfelijkheidsleer F700 - 5 1 - 3 1 Landbouwplantenteelt en graslandkunde F350 .6 .5 - - _ 2 2 — 2 10 Moleculaire fysica A500 .2 .2 1.2 - - 1 1 1 5 - Plantencytologie en -morfologie F050 .4 .6 - - 1 Plantenfysiologie F100 1.7 3.1 3.4 .3 — 12 5 1 17 21 Plantenfysiologisch onderzoek F101 3.3 6.0 1.0 .3 1 10 6 - 4 2 Tropische plantenteelt F400 .2 .2 _ .1 - - - - - 3

Totaal 6.7 10.9 5.6 30 15 32 37

Erfelijkheidsleer F700 Wetenschappelijke publikatiesB G.W.M. Barendse/J.Kepczynski / The role ofendogenou sgibbere llin sdurin g fruit and Physiol. Plant.6 7(1986 ) 315-319. C.M. Karssen/M. Koornneef seed development: studies on gibberellin-deficient genotypes ofArabidopsi s thaiiana.

M. Koornneef Geneticaspectsofabscisicacid. In: A genetic approach to plant biochemistry, A.D. Blon- steinand P.J.King(eds.) . Springer Verlag, Wien/New York (1986) 35-54.

M. Koornneef/T.D.G. Bosma/ Yellow-green (yg-6) isa na lIel eo fa ure a(au) . Tomato Genet. Coop. Rep.3 6(1986 ) 8-9. J.H. deJong/M.S. Rammanna/ J.H. vande r Veen

M. Koornneef/A. Elgersma/ New linkage datao fchromosom e 1wit h acas eo f very Arabid. Inf. Serv. 22(1985 )43-48 . C.J. Hanhart / close linkageo fthre egene saffectin g plant height. E.P.van Loenen Martinet

M. Koornneef/R.E. Kendrick A genetic approacht o photomorphogenesis. In: Photomorphogenesis in plants, R.E. Kendrick and G.H.M. Kronenberg (eds.). Martinus Nijhoff Publ. Dordrecht (1986) 521-545. AbstractsC P.Adamse/P.A.M.P.Jaspers / A genetic approach to thestud y of photomorphogenesis Abstr. in Phytochromeand plant morphogenesis, Proc. M. Koornneef/R.E. Kendrick in higher plants. 16th YamadaConf.,Okazaki,Japa n(1986 )135 .

Landbouwplantenteelt en graslandkunde F350 Wetenschappelijke publikaties B J.J.McGrady/P.C.Struik/E.E . Ewing Effectsof exogenousapplicationsof cytokininonthede- Potato Res.2 9(1986 )191-205 . velopmentof potato (Solanum tuberosum L.) cuttings.

P.C. Struik/G.va nVoors t Effectsof drought on the initiation,yield , andsizedistri - Potato Res.2 9(1986 ) 487-500. bution oftuber s ofSolanu m tuberosum L.cv. Bintje. AbstractsC P.C. Struik Effectso fdrough t ontuberizatio n andtube r growth of Potato Res.2 9(1986 )262-263 . the potato cultivar Bintje.

P.C. Struik Effectsof shadingduringdifferentstagesofgrowthon Am.PotatoJ.63(1986)457. development, yield andtube r sizedistributio n of Solanum tuberosum L.

75 programma VF85.18

Molecu lair e fysica A500 Wetenschappelijke publikatiesB H. vanAs/ T.J .Schaafsma / Application of NMR to water flow and -balance in Acta Horticulturae 174(1985 )491-495 . J. Blaakmeer plants. AbstractsC P.A.deJager/J.E.A. Reinders/ Pulsed NMR system for automatic in vivof lo w measure- Proc.8th Eur. Exp. NMRConf. , Spa(1986 )53-54 . H.va nA s ments. Vakpublikaties D H.va nAs/T.J.Schaafsma / NMRof waterflowand -content in plants. Bruker Reportl (1986)33-36. J. Blaakmeer

Plantenfysiologie F100 Wetenschappelijke publikatiesB CM. Karssen/M. Black/(eds.) ProceedingsWorkshopo n control processes inseeds . Munksgaard,Copenhage n (1986)1-53.

F.A. Hoekstra/R.Wege s Lacko fcontro l byearl y pistiI lat e ethyleneo fth eacce Plant Physiol.8 0(1986 )403-408 . lerated wilting of Petunia hybrida flowers.

F.A. Hoekstra/G.Ch. van Roekel Effects of interspecific pollination on stylar ethylene Acta Hort. 181 (1986)105-112 . production andflowe r longevity in Petunia hybrida.

F.A. Hoekstra/J.H.M. Barten Do antioxidants and localanaesthetic s extend pollen In: Biotechnology andecolog y of pollen,D.L . Mulcahy, longevity during dry storage? G.B. Mulcahy, E.Ottavian o (eds.).Springer-Verla g New York (1986) 339-344.

H.C.M. Verhoef/F.A. Hoekstra Absenceof10-hydroxy-2-decenoicacid (10-HDA) in In: Biotechnology andecolog y of pollen, D.L. Mulcahy, bee-collected pollen. G.B. Mulcahy, E.Ottavian o (eds.). Springer-Verlag, New York (1986) 391-396.

H.J.W.Wijsman/T . Hendriks On the interrelationships of certain species of Petunia. Acta Bot. Neerl. 35(1986 )35-37 . V. Inheritanceo fflowe r morphology.

H.J.W.Wijsman/T . Hendriks Geneticanalysisofstructural and regulatory variants of In: Molecular and physiological aspectso f plant peroxi isoperoxidases. dases,H . Greppin.C. Penel.Th. Gaspar (eds.). Univ. of Geneva,Switzerlan d (1986) 109-123.

R.P.J.Oud e Elferink/J.va n Doorn- Transport and processing of endocytosed lysosomal Eur.J.Biochem. 158(1986 ) 339-344. vanWakeren/T . Hendriks/ a-glucosidase inculture d human skin fibroblasts. A. StrijIand/J.M.Tager

J.va nAartrijk / A rolefo r ethylene biosynthesis inadventitiou s budfor- In: Planttissu e culture and itsagricultura l applications, G.J.Blom-Barnhoorn/J . Bruinsma mationon bulb-scaletissu eo f Liliumspeciosum. L.A. Withers, P.G.Alderso n (eds.).Butterworths , Lon don (1986)55-61.

H. Noguchi/K. Nishitani/ Phototropism in hypocotyls of radish.II . Roleofcis-and Plant Physiol.8 1(1986 )980-983 . J. Bruinsma/K. Hasegawa trans raphanusaninsan d raphanusanide in phototropism of radish hypocotyls.

J. Bruinsma Plantgrowt h regulators, pastan d present. In: Growth regulators in horticulture, R. Menhennett, M.B.Jackson (eds.). British PlantGrowth Regulator Group, Monograph 13,Wantage , U.K. (1986)1-13 .

J.Bruinsm a Growth regulators in horticulture. Sei. Hortic.36(1986)1-11 . AbstractsC T. Hendriks/H.J.W.Wijsman / Characteristics of Petunia peroxidase aan dth e regula- Abstracts 5th Congr. Fed.Europea n Societies of Plant L.C. van Loon tionof its biosynthesis in leaftissue . Physiology, Hamburg, Germany (1986) 4/14.

H. Klerk/L.C. van Loon Regulation of protein tumove r indevelopin g oat Abstracts 5th Congr. Fed.Europea n Societieso f Plant (Avenasativa) leaves. Physiology, Hamburg,German y (1986)9/18.

H.C.P.M. vande r Valk/ Proteases ofoa t leaves. Abstracts 5th Congr. Fed.Europea n Societies of Plant L.C. van Loon Physiology, Hamburg,German y (1986) 9/29.

S.P.C.Groot/C.M . Karssen Germination behaviourof ABAdeficient tomato seeds. Abstracts 5th Congr. Fed.Europea n Societies of Plant Physiology, Hamburg, Germany (1986) 1/10.

C.M. Karssen/S.P.C. Groot Thegerminatio n behaviourof GA-an d ABA-deficient Abstracts 10th LongAshtonSymp . Bristol, U.K. (1986) tomato seeds. 48. Vakpublikaties D C.M. Karssen De internationale workshop'Control Processes in Zaadbelangen40(1986)31. Seeds'.

76 wetenschappelijk verslag

Plantenfysiologisch onderzoek Fl01

Dissertaties A H.L. Kraak Phytochrome andgreenin g inetioplasts. Prof.dr. W.J.Vredenber g (promotor), dr. R.E. Ken drick (co-promotor). Wageningen (1986)111 pp. Wetenschappelijke publikaties B M.A.K.Jansen/J . Hobé/ Comparison of photosynthetic activity andgrowt h per- Physiol.Veg .24, 4 (1986)475-484 . J.C.Wesselius/J.J.S .va n Rensen formance intriazine-resistan t andsusceptibl e biotypes ofChenopodiu m album.

J. Rombach Phytochrome in Norflurazon-treated light-grown seed Physiol. Plant.6 8(1986 )23 1-237 . lingo f Pharbitis nil.

G.A. Pieters Relation betweenthediameterofthegrowingshoot Physiol. Plant.6 8(1986 ) 113-118. andth e mature sizeo f leavesan dflowe r head of sunflower.

R.E. Kendrick/G.H.M. Kronenberg European symposium-Photomorphogenesis in plants. Photochem.Photobiol.4 2(1985 )617-618 . W.L. Butler memorial-Introduction.

G.A. Pieters Dimensions ofth e growing shoot andth e absolute Tree Physiology 2(1986 ) 283-288. growth rateo f apopla r shoot.

R.E. Kendrick/G.H. Heeringa Photosensitivity of Rumexobtusifoliusseeds forstimu- Physiol. Plant. 67(1986)275-278. lation ofgermination : Influence of light and tempera ture.

M. Koornneef/R.E. Kendrick A genetic approach to photomorphogenesis. In: Photomorphogenesis in plants, R.E. Kendrick, G.H.M. Kronenberg (eds.). Martinus Nijhoff/Dr. W. Junk, Dordrecht(1986)521-546.

J.W. Cone/R.E. Kendrick The photocontrol ofsee d germination. In: Photomorphogenesis in plants, R.E. Kendrick, G.H.M. Kronenberg (eds.). Martinus Nijhoff/Dr. W. Junk, Dordrecht (1986)443-465 .

R.E. Kendrick/G.H.M. Kronenberg Photomorphogenesis in plants, Martinus Nijhoff/Dr. W.Junk, Dordrecht (1986)58 0pp . (eds.)

G.H.M. Kronenberg/R.E. Kendrick The physiology ofaction . In: Photomorphogenesis in plants, R.E. Kendrick, G.H.M. Kronenberg (eds.). Martinus Nijhoff/Dr. W. Junk, Dordrecht(1986)99-114. AbstractsC M.E. Bossen/H.H.A. Dassen/ Photomorphogenetic responses of etiolated wheat XVI YamadaConf . Photomorphogenesis in Plants, J.B. Latour/R.E. Kendrick/ protoplasts. Ozaki,Japan . Booko fabstract s (1986)80 . G.H.M. Kronenberg

P.Adamse/P.A.M.P.Jaspers / A mutant ofcucumbe r with long hypocotylsin white American Society Photobiology, Burbank, CA., USA. R.E. Kendrick/M. Koornneef light. Photochem. Photobiol.4 3 (1986)38 .

P.Adamse/M . Koornneef/ A mutant ofcucumbe r with longhypocotyls in white American Society of Plant Physiology, Louisiana State R.E. Kendrick light. University Baton Range, LA, USA. Plant Physiol.8 0 (1986)128.

P.Adamse/P .A.M.P.Jaspers / A genetic approach to the study of photomorphogenesis XVI YamadaConf . Photomorphogenesis in Plants, M. Koornneef/R.E. Kendrick in higher plants. Okazaki,Japan . Book ofabstract s (1986)80 .

B.M. Parks/A.M.Jones/ An analysiso fth e phytochrome protein in awil d type XIV YamadaConf . Photomorphogenesis in Plants, R.A. Sharrock/P.H.Quail / and mutant lineof tomato. Okazaki,Japan . Book ofabstract s (1986)72 . M. Koornneef/R.E. Kendrick

G.A. Pieters The correlations between the morphogenesis ofa Abstr. 5th FESPPCongress , Hamburg, Duitsland (1986). poplar branch and its vascular system.

77 ProgrammaVF85.1 9 Programmacoördinator: dr.ir.J. Visser Genetische en ISN: 2206,2403, 2409,2414, 2415 fysiologisch onderzoek NABS: 59,632, 639,681 naar reguleringen ontregeling bij biotechnologisch belangrijke metabole processen.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep :-taak WP1 WP2 WP3 A F

Erfelijkheidsleer F700 1.7 4.2 2.3 5.8 2 13 14 15 Moleculaire fysica A500 .1 .6 2 1

Totaal 1.8 4.7 2.4 5.8 15 15 15

Erfelijkheidsleer F700 DissertatiesA C.J. Bos Induced mutation andsomati c recombination astool s Prof.dr.ir.J.H . vande r Veen (promotor). Wageningen for genetic analysis and breedin go f imperfec t fungi. (1986)15 6pp .

K. Wernars DNA-mediated transformation ofth e filamentous fun Prof.dr.ir.J.H .va n der Veen (promotor), dr.ir. H.W.J, gusAspergillu s nidulans . vande r Broek (co-promotor). Wageningen (1986) 128 pp. Wetenschappelijke publikaties B P.A.M. Claassen/C. Dijkema/ Inviv o 13C-NM R analysiso f acetate metabolism inThio- Arch. Microbiol. 146(1986 ) 227-232. J.Visser/A.J.B. Zehnder baci1 1u sversutu s under denitrifyin g conditions.

A.J.M. Debets/C.J. Bos Isolation ofsmal l protoplasts from Aspergillus niger. Fungal Genetics Newsletter 33(1986 ) 24.

C. Dijkema/R. Pels Rijcken/ 13C-NMR studieso n the influence of pH and nitrogen FEMSMicrobiol . Lett. 33(1986 ) 125-131. H.C.M.Kester/J. Visser sourceon polyol pool formation inAspergillu s nidulans.

C.A.M.J,va nde n Hondel/ Development ofa syste m for analysis of regulation sig In: Moleculargenetic s offilamentou s fungi,W.E . Tim- R.F.M.va n Gorcom/T. Goosen/ nals in Aspergillus. berlake(ed.). UCLASymp. Molecular and Cellular H.W.J,van de n Broek/ Biology, Alan R. Liss,Ne w York, Vol.3 4(1985 )29-38 . W.E.Timberlake/P.H.Pouwels

J.H.A.A. Uitzetter/C.J. Bos/J. Visser Characterization of Aspergillus nidulans mutants in J.Gen . Microbiol.132(1986 ) 1167-1172. carbon metabolism isolated after D-galacturonate enrichment.

J.Visser/H.C.M . Kester Crossed affinity Immunoelectrophoresis of the J.Chromatogr.376(1986)163-173. Escherichiacol i pyruvate dehydrogenase complex.

K. Wernars/T. Goosen/K. Swart/ Genetic analysis ofAspergillu s nidulansAmdS * trans Mol. Gen.Genet . 206(1986 ) 312-317. H.W.J,van der Broek formants. AbstractsC G. Bloemheuvel/N. de Ruiter De ultrastructuur vanAspergillu s niger. Abstr. Symp. Biokatalyse aand e Landbouwhogeschool, Wageningen (1986) 9.

C.J.Bo s Induction and isolation of mutants infung i by low muta Fungal Genetics Newsletter 33(1986 ) 12. gendoses .

C.J. Bos/A.J.M. Debets/K. Swart Geneticanalysis in Aspergillus niger. Fungal Genetics Newsletter 33(1986 ) 15.

J.G. Boschloo/C.J. Bos Mutagenicity with aduplication strains of Aspergillus Abstr. 5th Int. Symp.Genetic s Industrial microorgan nidulans heterozygous for asorbos e resistance marker. isms,Split , Yugoslavia (1986) 124.

H.W.J,va nde n Broek/T. Goosen/ Aspergillus nidulans:A model for other filamentous Abstr. 5th Int.Symp .Genetic s industrial Microorgan CA.M.J.J, vande n Hondel/K. Swart/ fungi. isms,Split ,Yugoslavi a (1986) 120. L.M.J.Wennekes/K . Wernars

C. Dijkema NMRvanschimmelmetabolisme. Abstr. Symp. Biokatalyse aand e Landbouwhogeschool, Wageningen (1986)9-10 .

78 wetenschappelijk verslag

C. Dijkema/P. Kolster/K. Swart/ Characterization of mutants of the hyphal fungus Abstr. 12th Int. Conf. Magnetic resonance in biological J.Visse r Aspergillus nidulans by 13C-NMR. systems,Todtmös , W-Duitsland (1986)200 .

T. Goosen Transformatie enco-transformati e van Aspergillus. Abstr. Symp. Biokatalyse aand e Landbouwhogeschool, Wageningen (1986)10-11.

T.Goosen/K. Wernars/K. Swart/ Genetic analysiso fAmdS + transformants in Aspergil- Abstr. 5th Int. Symp. Genetics industrial micro H.W.J. van den Broek lus nidulans. organisms, Split, Yugoslavia (1986) W3-P19.

L.H. deGraaff Geïsoleerdegene ne n expressie. Abstr. Symp. Biokatalyse aand e Landbouwhogeschool, Wageningen (1986)11-12.

L.H. deGraaff/ Structurean d regulation ofth e pyruvate kinase gene Abstr. 5th Int. Symp. Genetics industrial micro H.W.J,va n den Broek/J.Visse r ofAspergillu s nidulans. organisms, Split, Yugoslavia (1986) W3-P20.

B.M. Parks/A.M.Jones/ An analysisof the phytochrome protein ina wil d type Abstr. in Phytochrome and plant morphogenesis, Proc. R.A. Sharrock/P.H.Quail / and mutant lineof tomato. 16th YamadaConf.,Okazaki ,Japan ,(1986 )72 . M. Koornneef/R.E. Kendrick

K. Swart/P.va nde n Vondervoort/ Isolation andcharacterizatio n of Aspergillus niger Abstr. 5th Int. Symp. Genetics industrial micro C. Dijkema/C.Witteveen/J .Visse r mutants defective in carbon metabolism. organisms, Split, Yugoslavia (1986) 128.

Molecu lair e fysica A500 Wetenschappelijke publikatiesB P.A.M. Claassen/C. Dijkema/ Inv ivo13C- NM R analysiso f acetate metabolism inThio- Arch. Microbiol.14 6(1986 ) 227-232. J.Visser/A.J.B. Zehnder bacillus versutus under denitrifying conditions.

C. Dijkema/R.P. Rijcken/ 13C-NM R Studieso n the influence of pH and nitrogen FEMSMicrobiol . Lett. 33(1986 ) 125-131. H.C.U.Hester/J. Visser source on polyol formation inAspergillu s nidulans. AbstractsC C. Dijkema/P. Holster/K. Swart/ Characterisation of mutantso fth e hyphal fungus Asper- Proc.Conf . XII ICMRESTodtmoos(1986) P200. J. Visser gillusnidulansby13C-NMR.

K. Swart/P.va nde r Vondervoort/ Isolation and characterisatinofA . niger mutants defec- Abs. 5th Int. Symp. Genetics of Industrial micro- C. Dijkema/J. Visser tivein carbon metabolism. organisms,Joegoslavi a (1986).

79 ProgrammaVF86.0 4 Programmacoördinator: prof.dr. H.C.va nde rPla s Gedragva n ISN: heterocyclische NABS: 742,749 , 66 verbindingen bij inwerkingva n nucleofiele agentia, hun rol in redox processenen fotoreacties.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Organische chemie A350 1.0 1.3 - - - 8 1 - 1

Totaal 1.0 1.3 8 1 1

Organische chem ie A350 Wetenschappelijke publikaties B A.T.M. Marcelis/H.C. vande r Plas Cycloadditions of 5-nitropyrimidines withynamines. J.Org . Chem.5 1(1986 ) 67-71. Formation of 3-nitropyridines, N-5-pyrimidyl-a-carba- moylnitrones.and 2,2a-dihydro-azeto2,3-d]-3,5-diazo- cines.

D.A. de Bie/G.Geurtsen / A mechanistic study onth e degenerate ring transforma- J.Org .Chem .5 1 (1986)71-73. H.C. vande r Plas tionof 5-nitro-pyrimidineinto2-substituted 5-nitro pyrimidines with nitrogen-15-labeledamidines.

D.A. de Bie/G.Geurtsen/I.E . Berg/ A mechanistic study on theaminationof2-chloro-3,S- J.Org .Chem .5 1(1986 ) 3209-3211. H.C. vande r Plas dinitropyridinewith liquid ammonia.

J.F.J.Engbersen/A . Koudijs/ Synthesisof 2-aminomethyl-1,10-phenantroline. Anew J. Heterocyclic Chem.2 3(1986 )989-990 . M.H.A.J.Joosten/H.C. vande r Plas chelating agent andversatil e synthonfo r other chelating compounds.

D.J. Buurman/H.C. vande r Plas Imination of N-methylpyridinium salts by liquid ammo J. Heterocyclic Chem.2 3(1986 )1015-1018 . nia-potassium permanganate. A new synthesis of nudiflorine.

J.F.J.Engbersen/A . Koudijs/ Solvent and micellar effects upon the reaction of NADH Reel.Trav.Chim . Pays-Bas10 5 (1986)494-502. H.C. vande r Plas models with methylene blue.

H.C. vande r Plas/A.T.M.Marcelis / Frontier-orbital interactions inth e reaction of 5-nitro- J.Org . Chem. 51(1986)4070-4072 . D.M.W. van den Ham/ pyrimidine with electron-rich olefins.A n example of J.W.Verhoeven superjacent orbital control.

J.F.J.Engbersen/A . Koudijs/ Kinetics ofth e oxidation of NADH models by methy- Proc.4t h FECHEM Conf. Heterocycles in Bio-Organic H.C. vande r Plas lene blue.Analysi s ofsubstituen t effects,solven t effects Chemistry, Houthalen, Belgium,1986 ,H.C . van der and micellar catalysis. Plas,M.Simonyi , F.C.Alderweireldt.J.A . Lepoivre, (eds.). Elsevier, Amsterdam (1986) 235-242. AbstractsC J.F.J.Engbersen/A . Koudijs/ Kinetics ofth e oxidation of NADH models by methy- Abstr. 4th FECHEM Conf. Heterocycles in Bio-Organic H.C. vande r Plas lene blue.A n analysis ofsubstituen t effects, solvent Chemistry, Houthalen, Belgium (1986) PA4. effects,an d micellar catalysis.

80 Programma VF86.07 Programmacoördinator: prof.dr.ir. M. Flach Analyse enontwer p van ISN: landgebruikssystemen in NABS:212X ,31 X40X ,65X ,66 X deTaï-regio (Ivoorkust)

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep i ZF-taak WP1 WP2 WP3

Bodemkunde en geologie J050 .1 - Bodemkunde en plantevoeding J100 .1 .7 Bosbouwtechnie k F650 .1 - Bosteelten bosoecologie F600 .5 - Gezondheidsleer L150 .3 .4 Grondbewerking J150 - .3 Tropische plantenteelt F400 .3 .9 *etatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 - 1.2

Totaal 1.4 3.3

Vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 Wetenschappelijke publikaties B H.J.deRouw Tree management aspar to ftw o farming systems inth e ActaOecologica/Oecologica Appl. 18 , (1986) wetforestzone(lvoryCoast). 13 pp.

81 Programma VF86.09 Programmacoördinator: prof.dr. S.B. Kroonenberg Variabiliteit in ISN: landschap, bodem en NABS: 50 vegetatie:ontstaa n en betekenis hiervan voor de landevaluatie.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B D E F

Bodemkunde en geologie J050 3.0 4.6 .5 1 7 2 8 16 Landmeetkunde K050 - .3 — 2 3 Vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 .3 -

Totaal 3.3 4.9 10 19

Bodemkunde en geologie J050 DissertatiesA H.J. Bruins Desert environmen t andagricultur e inth e Central Prof.dr.ir. L.J.Ponse n prof.dr. A.M.va n derWoude Negevand Kadesh-Barnea durin g historical times. (promotores). Midbar Foundation, Nijkerk, The Netherlands.Wageninge n (1986)21 9pp . Wetenschappelijke publikatiesB G.J.va nde n Born/A.W. Vogel Two different landevaluation s basedo n quantitative Soil Survey and Land Evaluation 6,2 (1986) and qualitative datafo r soiI scultivate d with winter wheat incentra l France.

L. Brussaard/S. Slager The influence ofso iI bul k density andsoi l moisture on Biol.Fertil.Soils2(1986)51-58. the habitat selection ofth e dung beetle Typhaeus typhoeus inTh e Netherlands.

L. Brussaard/R.D.W. Hydra Someeffect s ofscara b beetles insand y soils of The Geoderma 37(1986 ) 325-330. Netherlands.

A.E.C, van Dis/R. Brinkman Simulatio n of moisture availability for winter wheat. Soil Survey and Land Evaluation 6,1 (1986)1-8.

A.G.Jongmans/R. Miedema Morphology, genesis anddistributio n of calcareous Neth.J.agric. Sei.3 4(1986 )441-449 . material in LateWeichse lia nsediment s ofth e Rhine and Meuse rivers inth e eastern part ofTh e Netherlands.

A.G.Jongmans/R. Miedema Geogenesisand pedogenesis ofwel l drained brown soils Neth.J.agric.Sci.34(1986)91-102. on the youngest LateWeichse lia n Meuseterrac e in North-Limburg, The Netherlands.

P.J.Melitz Soil Survey and Land Evaluation 6,1 (1986)9-19 . Thesufficienc y concept in land evaluation. VakpublikatiesD J.P.A.van de n Ban/L.va nde r Plas/ Landbouwk. T.98, 9 (1986)37-40 . Nederland,... merkwaardig land. F. Kleefman

W. vand eWestering h De Bandkeramische mens boerde opgoed e gronden. Natuurhistorisch Maandblad 75,4(1986)69-76.

82 wetenschappelijk verslag

Programma VF86.10 Programmacoördinator: dr.ir. B.Deinu m Gewas-en ISN: dierfysiologisch NABS:61, 64, 63. onderzoek naar produktie en kwaliteit van ruwvoeders.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Dierfysiologie E150 .8 .9 - 2 1 _ 2 13 Landbouwplantenteelt en grasland kunde F350 1.1 3.0 - 1.1 - 7 2 1 11 29 Plantencytologie en -morfologie F050 1.0 1.4 - 2 - 1 1 Veevoeding E3S0 .6 1.1 - - - - 3

Totaal 3.5 6.3 1.1 11 14 45

Dierfysiologie E150 Wetenschappelijke publikatiesB R.P.Kwakkel/J ,van Bruchem/ The insaccodegradatio n ofcurd e protein andcel l wall Neth.J.agric. Sei. 34(1986)116-119. G. Hof/H. Boer constituents ingrass ,alfalf aan d maizesilages .

A.K. Kies/J.va n Bruchem/G. Hof/ The digestion of grassan d alfalfasilage s in the fore- Neth.J.agric. Sei. 34(1986)119-122. H. Boer stomachs and intestines of sheep. AbstractsC M.W. Bosch/F.W. Kamphuis/ De relaties tussen ruwvoeropname, herkauwactiviteit Proc.1 1e Studieda g Nederlandstalige Voedingsonder- H.W. Ploeger/P.S.Veth en penslediging bij koeien. zoekers,Wageninge n (1986).

Landbouwplantenteelt en graslan dkund e F350 Wetenschappelijke publikaties B B. Deinum Effecto fvernalizatio n andste m elongation on produc Proc.15t h Int. Grassland Congr. Kyoto,Japa n(1986 ) tion physiologyo f Lolium perenne. 389-390.

B. Deinum/P.C. Struik Improvingthe nutritivevalueof forage maize. Breeding ofs ilag e maize,O . Dolstra en P. Miedema (eds). Proc. 13th Congr. Maizean d Sorghum section of Eucarpia,Wageninge n (1985) 77-90.

B. Deinum Geneticand environmental variation in quality of forage FAOandWAU Dept. of Field Crops & Grassland maize in Europe in1985 . Science,Repor t nr.91 (1986)40pp.

B. Deinum Foutenbronne n bij devoederwaard e voorspellin g van Vakgroep Landbouwplantenteelt en Graslandkunde snijmais. (1986)17 pp.i.o.v.CV B werkgroep ruwvoeder- waardering.

P.C. Struik/M. Doorgeest/ Environmenta l effects on flowering characteristics and Neth.J.agric.Sei. 34(1986)469-484. J.G. Boonman kernel seto f maize (Zea mays L).

E.A. Lantinga/L. 't Mannetje/ Relations between nitrogen fertilization, herbage pro- Proc.15t h Int . Grasslan d Congr. Kyoto,Japa n(1986 ) H.Schlepers ductionand milk yield. 1094-1095.

E.A. Lantinga Seasonal pattern ofgros sassimilatio n and net herbage Grazing,J . Frame (ed.).Occasiona l Symp.The British production under continuous stocking. Grassland Society. No. 19(1986 )32-38 . AbstractsC L. 't Mannetje/E.A. Lantinga Hoge produkties met standweiden. CLO-dagen(1986)67.

F.M. Engels/J.W.Con e Structure anddigestibilit y ofste m cell walls of maize Breedingo fsilag e maize,O . Dolstraen P. Miedema (Zea mays L.) grown at different temperatures. (eds). Proc.13t h Congr. Maizean d Sorghum section of Eucarpia,Wageninge n (1985)167 . VakpublikatiesD E.A. Lantinga Bijstan dweide n hogeregrasopnam e dan bijomweiden. Boerderij/Veehouderij 71 (1986)6VE-8VE.

83 programma VF86.10

Plantencytologie en -morfologie F050 Wetenschappelijke publikaties B R.W.denOuter Thestoried structure ofth e secondary phloem. IAWABull.7,1 (1986)47-51.

R.W. den Outer/ Distribution and development ofsecretor y ducts in Acta Bot. Neerl. 35(1986)425-435. W.L.H. vanVeenendaa l Trichoscypha (Anacardiaceae). VakpublikatiesD R.W.denOuter Boekbespreking: DraceanaofWest Africa.J.J. Bos. Vakbl.Biol.1 (1986)18. Agric. Univ. Papers,Wageninge n 84-1(1984 ) 126pp .

• 84 wetenschappelijk verslag

ProgrammaVF86.1 1 Programmacoördinator: prof.dr.J.Schen k Optimalisering van de ISN: produktie in beschermde NABS:55,69 ,6 4 teelten

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

weerkunde A550 1.2 .6 _ 1.0 ilantenteelt F450 1.7 2.2 - 1.0 5 1 12 23 42

Totaal 2.9 2.8 2.0 5 1 12 23 42

Tuinbouwplantenteelt F450 Wetenschappelijke publikatiesB P.A. van de Pol Rootgraftin g andscreenin gs upe r caninarootstocks. Acta Hortic. 189(1986 )8 1-87 .

P.A. vand e Pol/M.H.A.J.Joosten / Stenting of roses,starc h depletion and accumulation ActaHortic.189(1986)51-79. H. Keizer during the early development.

H.W.M. Fuchs Root regeneration of rose plants asinfluence d by Acta Hortic. 189(1986 )10 1-107 . applied auxins.

H.W.M. Fuchs Harvesting, pruning and root reactions of roses. Acta Hortic. 189(1986 )109-115 . AbstractsC P.A.M. Hopmans/H.E. Schouwink/ Plant water relations monitoring to serve greenhouse Third Int. Greenhouse Energy Symp. Columbus Ohio, Th.H. Gieling/W.Th.M.va n Meurs climate control. 1983.Act a Hortic. 148(1984 )296 . VakpublikatiesD W.A . Wagenvoort/ De produktie en vezeligheid vanasperg e selecties ISBMGenootscha p Plantenproduktie en Ecosfeer, A.W.S. Ammerlaan/A.H. Hissink geforceerd in watercultuur. Leuven-Heverlee (1986) 53-65.

J. Berghoef/A.P. Zevenbergen 30/20xC-preparati e verkort rustperiode Vakbl. Bloemisterij 41,9 (1986)37 . freesiaknollen.

G.van Brenk Dubbele bloei bij Nerine bowdenii. Vakbl. Bloemisterij 41,6 (1986) 34-35-37.

G.va n Brenk Toepassing ethyleen bij Nerine lijkt voorlopig zinloos. Vakbl. Bloemisterij 41,15 (1986)34-37 .

G.van Brenk Jaarrondteelt ensortimentsverbredin g Nerine in het Vakbl. Bloemisterij 41, 33(1986)48-49 . verschiet.

G.van Brenk Licht op deteel t van Nerine bowdenii. Vakbl. Bloemisterij 41, 37(1986 )26-27-29 .

G.T. Bruggink/H.G. Wolting Verontreiniging met stikstofoxiden nadeligvoo r de DeTuinderi j 66,10 (1986) 18-19. C02-werking.

H.G. Kronenberg Houdt Uworchideeën in leven-specialiseer. Orchideeën 48(1986 )122-124 .

H.G. Kronenberg/D. Mulder Orchideeën als hobby. Orchideeën 48(1986 ) 73-111.

H.G. Kronenberg Orchideeën oppotmaterialen: terug naar hetsphag - Orchideeën 48(1986 ) 232-233.

H.G. Kronenberg Devoedin gva n epifytische orchideeën intropischeoer- Orchideeën 48(1986 ) 234-239. wouden.

P.Sprenkel s Teelt Eucharis programmeerbaar. Vakbl. Bloemisterij 41,21 (1986) 26-27.

H.W.M. Fuchs Bevordering wortelvormingdoorauxinetoediening Vakbl. Bloemisterij41,51/52(1986 ) 58-59. aan halfjaarlijkse rozenstruikjes.

85 ProgrammaVF86.12 Programmacoördinator: prof.dr. P. van Beek Integrale ISN: goederenstroom- NABS:74(integral e goederenstroombesturing) besturing.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 B C D E F

Bosbouwtechniek F650 .2 .2 _ _ Bedrijfskunde D250 .2 - - - Landbouwtechniek J200 .4 .2 .4 Levensmiddelentechnologie Proceskunde P053 .1 Marktkunde en marktonderzoek D300 .1 Wiskunde A100 .4 .8 - -

Totaal 1.4 1.2 .4

Landbouwtechniek J200 Wetenschappelijke publikaties B H.W. Vos The quality ofwor k for ensilagewit h own mechaniza 22nd ClOSTA/CIGRVCongr. Int. Committeeof Work tion and with the aido f afarm machinery contractor. Study and Labour Management in Agriculcure, Stuttgart-Hohenhei m(1986 )118-125 .

Vakpublikaties D J. Bottema Verschil in kwaliteit. Het Loonbe dr ij f1 6(1 986) 17-18.

86 wetenschappelijk verslag

Programma VF86.1 3 Programmacoördinator: prof.dr.j.va nBergeij k Kcnnisbenuttinginde ISN: landbouw NABS:60X,81X,8 9

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3

Pedagogieken didactiek C200 .8 4.5 3 1/ — ~ Voorlichtingskunde C150 .7 3.2 4.9 14 7 15 6

Totaal 1.5 7.7 4.9 17 19 15 6

Pedagogiek en didactiek C200 Wetenschappelijke publikatiesB D. Beijaard/F. Goffree Probleemgericht leren onderwijzen. SLO, Enschede (1986)7 1 pp.

D. Beijaard Didactiek agrarisch praktijkschoolonderwijs in Neder Vakgroep Pedagogiek endidactie k LU,Wageninge n land. Deelverslag 2:expliciterin g en systematisering (1986)28 2pp . van kenmerken van het didactisch handelen.

A.M.J.van de r Steen Kort Middelbaar Agrarisch Onderwijs in Nederland. Vakgroep Pedagogiek endidactie k LU, Wageningen Deelverslag 1 :Stan d vanzaken . (1986)151 pp. VakpublikatiesD Y.Abeln/P . Gorsira/R. Ooms Melk, een thema voor natuuronderwijs, leerjaar 1,2e SLO,Enschede(1986)54pp. versie.

Y. Abeln/P. Gorsira/R. Ooms Docententoelichting melk, eenthem avoo r natuur- SLO, Enschede (1986) 101 pp. onderwijs, leerjaar 1, 2eversie .

Y. Abeln/P. Gorsira/R. Ooms Natuuronderwijs: ook eentaak/zaa k voor het lao. Land- entuinbo uwonderwij s 28,6 (1986)8-12 .

D. Beijaard Boekbespreking: Emans,B.J.M . Interviews. Theorie, PedagogischTijdschrif t 11,1 (1986) 60-61. technieken training.

D. Beijaard Boekbespreking: Nijhof, W.J.,Mulder , M.(red.) . Basis PedagogischTijdschrif t 11,6(1986 ) 410-411. vaardigheden in het beroepsonderwijs.

D. Beijaard Boekbespreking: Blom,J.C.C. ,Voordouw , I. Inter BOO Informatiebulletin no.3 (1986 ) 7pp . disciplinariteit en probleemgericht onderwijs.

D. Beijaard Boekbespreking: Blom,J.C.C. ,Voordouw , I. Begelei BOO Informatiebulletin no.4 (1986 ) 9pp . ding van probleemgericht onderwijs.

W. van den Bor Report ofthefina l plenary session. Youth programmesan dth e transition from school to work. Review Int. Conf.Wageningen ,Th e Nether lands.CESO/WGOO , The Hague (1986)8 pp.

W. van den Bor Research policy and research management for higher Second revised version working paper Int. Workshop agricultural education indevelopin g countries. Staff Development and Faculty Buildingfo r Higher Ag ricultural Education in Developing Countries, Universi ty of Brawijaya, Malang,Indonesi a (1986) 26pp .

J.vande n Hoogen Higheragricultural education indevelopin g countries. Second revised version working paper Int. Workshop A general framework for description and analysis. Staff Development and Faculty BuiI din gfo r Higher Ag ricultural Education in Developing Countries, Universi ty of Brawijaya, Malang,Indonesi a(1986 ) 37pp .

D.M. Kristensen/V.A.M. Peters Agricultural teacher training inTh e Netherlands. Paper ATEE-Conf. Toulouse, France (1986) 22 pp.

A. Leeuwis Het landbouwonderwijs doorgelicht en voorgelicht. Land- enTuinbouwonderwij s 28,8 (1986) 5-12.

Voorlichtingskunde C150 Wetenschappelijke publikatiesB K.J. Blokker Landbouwvoorlichting en informatie-technologie. In: Landbouwvoorlichting, Blokker, K.J.e nA . dejong (red.). Muiderberg.Coutinho(1986) 215-229.

K.J. Blokker A view of information asa nai dt o decisionmakin g by Res.& Development inAgric . 3,2 (1986 ) 79-81. farmers.

87 programma VF86.13

A.M. Braam/C.M.J.va nWoerku m Voorlichting door middel vantelevisie , videoen band Landbouwuniversiteit, Vakgroep Voorlichtingskunde/ dia. Rijksvoorlichtingsdienst, Wageningen, Den Haag (1986)7 8 pp.

A.M. Braam/C.M.J.va nWoerku m Voorlichting door middel vanfolder s en brochures. Landbouwuniversiteit, Vakgroep Voorlichtingskunde/ Rijksvoorlichtingsdienst, Wageningen, Den Haag (1986)8 9 pp.

F. Droesen/C.M.J.van Woerku m Natuur-en milieu-educatie; onderzoek en praktijk. Landbouwuniversiteit, Vakgroep Voorlichtingskunde/ Ministerie van L.en V., Ministerie van VROM,Wage ningen, Den Haag(1986 )8 6 pp.

A. Hamstra Op zoek naar pleeg-adressen. Vakgroep Voorlichtingskunde, Landbouwuniversiteit, Wageningen (1986)17 8 pp.i.o.v .Central e voor Pleeg gezinnen.

H.A.J.M. Lamers Rapporteertechnisch verband tussentite l en experi T. Taalbeheersing 8(1986 ) 307-312. menteel onderzoeksverslag.

P.va n Meegeren Naar een planmatige voorbereiding van natuur-en Vakgroep Voorlichtingskunde, Landbouwuniversiteit milieuvoorlichting. (1986)121 pp. i.o.v. Rijksvoorlichtingsdienst.

F.R. Oomkes Communicatieleer, een inleiding. Boom, Meppel (1986)400 pp.

N.G. Röling Extension in adeveloped nation: isther e anything we J. Extension Systems1, 2(1986 )34-43 . can learn?

N.G. Röling Knowledge utilization:a nattemp t to relativate some In: Knowledge generation,exchang e and utilization, G. reified realities. Beale t al. (eds.).Sa nFrancisco ,Westvie w Press (1986); Chapter 10,245-258 .

N.G. Röling/F.Corten Doelgroepanalyse. In: Landbouwvoorlichting, K.J. Blokker & A.d eJon g (eds.). Muiderberg.Coutinho (1986)144-169 .

C.M.J,va nWoerku m Massamediale voorlichting. In: Landbouwvoorlichting, K.J. BlokkerS A.dejong (eds.). Muiderberg.Coutinho(1986)204-214.

M. Zonneveld/P. van Meegeren HetViditel-projectvande FlRA ; rapporti: verslag van Vakgroep Voorlichtingskunde, Landbouwuniversiteit,

het vooronderzoek. Wageningen (1986) 57pp .i.o.v . FlRA . VakpublikatiesD K.J. Blokker Beratung und Computereinsatz in der niederländische Agrarinformatik, Fachinformation für Landwirtschaft Landwirtschaft. und Gartenbau: Datenbanken und PC-Anwendungen (1986)65-70.

K.J. Blokker DeSEVen automatisering; een uitnodiging tot veran Bedr ijfsontwikke li n g17,1 1 (1986) 358-362. dering.

H.A.J.M. Lamers Bedrijfskundig proces entechnisc h schrijven. Twioskoop4(1986)8-9.

F.R. Oomkes/J.Cuijper s Doegewoo n anders. Handboek interkulturele kommunikatie. Gamma, Utrecht (1986)45 0 pp.

F.R. Oomkes De opleider alsuitvoerder : dramatechnieken als leer Intermediair Seminars,Strategi e en uitvoering van op methoden. leidingen; leergang voor opleiden inorganisatie s (1986) 30 pp.

F.R. Oomkes Profileof intercultural readiness. Voluntary Service Overseas, London (1986) 30pp .

B.M. Somers Bedrijfsontwikkelingen kleine bedrijven. Bedrijfsontwikkeling 17(1986 ) 2-5.

88 wetenschappelijk verslag

Programma VF86.14 Programmacoördinator: dr.ir. G. Lettinga Afval en milieu. ISN: NABS:31X,32X,33, 37X, 54X

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 Levensmiddelenchemie en -microbiologie P051 .1 Microbiologie P200 1.0 1.6 3.0 1.0 Natuur-en weerkunde A550 .4 Plantencytologieen -morfologie F050 .1 Waterzuivering H150 .6 3.5 3 2

Totaal 2.2 2.1 3.0 4.5 7 6

Microbiologie P200 Wetenschappelijkepublikatie sB P.A.M. Claassen/G.J.J. Kortstee/ Tricarboxylic acidan dglyoxylat e cycle enzyme activi Arch. Microbiol. 145(1986 ) 148-152. J.P.va n Dijken/W. Harder ties inThiobacillusversutus , an isocitrate lyase negative organism.

P.A.M. Claassen/C. Dijkema/J. Inv ivo l 3C NMR analysiso facetat e metabolism in Thio Arch. Microbiol.146(1986 ) 227-232. Visser/A.J.B. Zehnder bacillusversutus under denitrifying conditions.

P.A.M. Claassen/G.J.J. Kortstee/ Colonial heterogeneity of Thiobacillusversutus. J. Bacteriology 168(1986 )79 1-794 . W.M. Oosterveld-van Vliet/ A.R..W.va n Neerven

P.A.M. Claassen/A.J.B. Zehnder Isocitrate lyaseactivit y inThiobacillusversutu s grown J.Gen . Microbiol.13 2(1986 ) 3179-3185. anaerobicallyo n acetate and nitrate.

J.T.C.Grotenhuis/P.G.B . Hermans/ Fateof propionateduring biomethanization in granular In:Anaerobi c treatment, agrown-u p technology. Aqua- F.P. Houwen/A.J.B. Zehnder sludgegrown ina n UASB-reactor. tech '86,Amsterda m (1986) 662-663. AbstractsC J.W. Groenestijn/M.H. Deinema/ Phosphate accumulation and release by Acinetobacter Abstracts of Posters. Int.Symp. phosphate metabolism J.van d e Worp sp. in micro-organisms. Concarneau, France (1986).

J.T.C.Grotenhuis/F.P . Houwen/ Immobilization ofanaerobi c bacteria into granules with Abstracts Int.Symp. Microbial Ecology (ISME). C.M. Plugge/A.J.B. Zehnder an UASB-reactor. Ljubljana,Joegoslavi ë (1986)109 .

Waterzuivering H150 Wetenschappelijke publikatiesB E.te n Brummeler/I.W. Koster/ Biogas production from the organicfractio n of mu nici - Proc.3r d Int.Symp. Materialsand Energyfro m Refuse, J.A. Zeevalkink palwast e by anaerobic digestion. A. BuekensS M.Telsfeds.). KVIV Milieutechnologie, Antwerp, Belgium (1986) 6.49-6.58.

I.W. Koster Characteristics ofth e pH-influenced adaptation of J.Chem.Techn.Biotechn . 36(1986)445-455. methanogenic sludget o ammonium toxicity.

I.W. Koster Methane production from acidicwast estream s without Environm.Technol. Letters7,12(1986)637-642. addition of neutralizing chemicals.

G. Zeeman/T.J.M.Vens / Low temperature digestion of cow manure.Start-u p of Proc. EWCPA Water Treatment Conf. Anaerobic M.E. Koster-Treffers/G. Lettinga anaccumulatio n system at 15°Can d 20°C. treatment, agrown-u p technology, Amsterdam, The Netherlands (1986)752-755 .

89 Programma VF86.15 Programmacoördinator: prof.dr.J.W.M . Osse Strategieën voor ISN: overleving bijvissen ;d e NABS: 62, 213 biologie van voedselopnamee ngroei .

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Exp.diermorfologie en celbiologie E100 1.5 1.8 1.8 2 6 12 2 15 7

Totaal 1.5 1.8 1.8 2 6 12 2 15 7

Experimentele dier morfologie en celbiologie E100 DissertatiesA M.R. Drost Models of prey capture in larval fish. Prof.dr.J.W.M. Osse(promotor) , dr. M. Muller(co- promotor).Wageninge n (1986)13 4pp .

E.H.R.R. Lammens Interactions between fishesan dth e structure offish Prof.dr.J.W.M . Osse (promotor), drs. W.L.T. van Den communities in Dutch shallow, eutrophic lakes. sen(co-promotor) . Wageningen (1986) 100 pp. Wetenschappelijke publikatiesB M.R. Drost/J.G.M. vande n Boogaart A simple method for measuringth e changing volume J.Zool . London 209(1986 ) 239-249. ofsmal l biological objects,illustrate d bystudie so fsuc tion feeding byfis h larvaeand ofshrinkagedu et o histo logical fixation.

M.R. Drost/J.G.M.va nde n Boogaart The energetics offee din gstrike s in larval carp(Cyprinus J.Fis h Biol. 29(1986 ) 371-379. carpio).

M. Muller/J.L.va n Leeuwen/ Preycaptur e hydrodynamics infishes :tw o approaches. J.Exp . Biol.11 9(1985 ) 389-394. J.W.M. Osse/M.R. Drost

J.W.M. Osse/M.R. Drost/J.Vial / Growth andfeedin g in larval carp (Cyprinus carpio L.). Ann. Mus. Roy.Afr . Centr. Sc.Zool . 251 (1986)67-70. R. Aldunate

C.J.Secombes/A . van Winkoop/ Immunological approaches to control maturation in Aquaculture 52(1986 )125-135 . J.G.M,va nde n Boogaart/ fish. 1. Cytotoxic reactions againstger m cells using L.P.M.Timmermans/I.G . Priede monoclonal antibodies.

F.A.Sibbing/J.W.M.Osse/ Food handling inth e carp (Cyprinus carpio): its move J.Zool . London (A) 210(1986 )16 1-203 . A. Terlouw ment patterns, mechanisms and limitations. AbstractsC H.A. Akster Actin filament connections inth e N line ofa muscl e fibre Abstract Neth. Soc.Electro n Microscopy. Ultramicros- type with long sarcomeres. copy 19(1986 ) 88-89.

H.A. Akster Different behaviour ofth e connecting filament system AbstractHe najaarsvergadering NVEM,Wageningen , ofdifferent musclefibretypes. 1986. Uitgave Stichting ter Bevordering Electronen- microscopie in Nederland,Wageninge n (1986) 31.

H.A. Akster/H.L.M. Granzier/ Ultrastructure offish musclefibre types with different Abstract14th European Conf. Muscleand Motility. Mus H.E.D.J,te r Keurs contractile properties. cle Research andCel l Motility 7(1986 )88 .

J.W.M. Osse Growth andfeedin g in larval fish. Abstract European Workshop in Cichlid Biology. Zen trum für Interdisciplinäre Forschung, Bielefeld (1986).

J.W.M.Osse Energy saving byja w protrusion durin gfee din g in ActaMorphol.Neerl.-Scand.24(1986)55. teleost fishes.

J.W.M. Osse/M.R. Drost/ Functional aspectso fallometricgrowt h in larval carp. Abstracting Symp.Vertebrat e Morphology, Wenen, R.AIdunate/J.Vial (1986)92.

The role oftast e inth e feedin g mechanism ofth e carp Abstract Int. Symp. Olfaction andTaste ,Colorado , USA F.A.Sibbing (Cyprinidae). (1986)nr.S87.

How do cyprini dfis h sort out food from waste in their Abstract Int. Symp.Vertebrat e Morphology, Wenen F.A. Sibbing mouth? (1986)107.

90 wetenschappelijk verslag

F.A.Sibbing Structureofthe palatal and postlingual organ and their ActaMorphol.Neerl.-Scand.24(1986)56. function infoo d processing byth e carp.

L.P.M. Timmermans/ Germ cell specificsurface markers on primordial germ Acta Morphol.Neerl.-Scand. 24(1986 )57-58 . H.K. Parmentier eelI san dsubsequen tstage so fgametogenesi sd urin g development of carp (Cyprinu scarpi o L.). A study with monoclonal antibodies.

L.P.M. Timmermans/ Cytotoxicity of monoclonal antibodies with malegerm Abstract Symp. Ned.Ver . Celbiologie, Nijmegen A. van Winkoop/ cellsofcarp(Cyprinu s carpio L.)an d the penetrability (1986)42. J.G.M,va nde n Boogaart ofthes eantibodie s into the testis.

A. van Winkoop/ Cell surface antigens restricted to early spermatogenic Abstract Symp.Th e cytoskeleton:cel l function and L.P.M. Timmermans cells inth e common carp (Cyprinus carpio L.). organization. Brit. Soc.Cel l Biol./Brit. Soc. Devel. Biol., Norwich, UK(1986)nr.84. Vakpublikaties D J.W.M.Osse Boekbespreking van:Earl y life histories offish. New de Hydrobiol. Bull. 20(1986 ) 263-264. velopmental, ecological andevolutionar y perspectives, E.K.Balon(ed.)JunkPubl. Dordrecht, 1985.

L.P.M .Timmerman s Vance lto t meercelligorga nisme . In: Vergelijkende dierfysiologie, D.I. Zandeeen C.M. Ballintijn (eds.). Bohn,Scheltemae n Holkema, Utrecht/ Antwerpen (1986) 14-28.

91 ProgrammaVF86.1 6 Programmacoördinator: prof.dr.ir. R.A.A.Oldema n Behoud engebrui k van ISN: boscomponenten NABS:64,65

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep >fF-taa k WP1 B

Bosbouwtechnie k F650 1.0 .9 8 1 2 Boshuishoudkunde F5S0 .4 1.2 1 1 Bosteelt en bosoecologie F600 .5 .8 9 3 19 2 Fytopathologie G200 - .1 1 Landmeetkunde K.050 - .1 1 Vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 1.0 -

Totaal 2.9 3.1 1.0 19 21

Bosbouwtechniek F650 Wetenschappelijke publikatiesB M.M.G.R. Bol/L.C. Kuiper/ Growth, yield andwoo d quality ofDougla s fir in The E.G.Summar y report (1986)1 1pp . G.M.J.Mohren/J.E . Polman/ Netherlands. H. Schoonderwoerd

J.E.Polma n Eenvergelijken d onderzoek naard e buigsterkteva n I.o.v. Markerink'sHoutbedrijf BV, Lochum (1986) 30 pp. damwandplanken uit hetTwentekanaa l en vand e werf. I.o.v.Werkgroe p Boompalen VHN (1986)1 5pp . J.E.Polma n Bepaling van breuksterktebij boompalen.

J.E.Polman/J.M .Fundte r Isolatie vanschimmel s uit Azobé. I.o.v. Provinciale Waterstaat Groningen (1986)1 0pp . F.J.Staud t Workplace measurements on twoworkin g places in a Proc. Int.Workshop , Olmotonii, Tanzania.ILO , permanent sawmill. Geneve (1986)111-117 .

F.J.Staud t Noise measurements ina permanen t anda portabl e Proc. Int.Workshop , Olmotonii,Tanzania .ILO , sawmill. Geneve (1986)124-126 .

R.P.va nde rZwa n Populierehout als materiaal en grondstof. Vakgr. Bosbouwtechniek (1986)23 pp. Rapport aan NPC-werkgroep afzet engebrui k van populierehout.

R.P.vanderZwa n Verschillen ineigenschappe n tussen verse n gedroogd Vakgr. Bosbouwtechniek (1986)1 2pp . + 20pp . bijla populierehout. gen. I.o.v. BVHouthandel enKistenfabrie k Coorens, Swalmen.

Boshuishoudkunde F550 VakpublikatiesD H. Schoonderwoerd Deproduktivitei t vanenkel e douglasherkomsten in Ned. Bosb.T. 58(1985) 318-325. Nederland.

Bosteelt en bosoecologie F600 Wetenschappelijke publikatiesB R.A.A.Oldeman/P . Schmidt Silvicultural design,a nexcercis e for students. In: Forest dynamics research inWester n and Central Europe,J .Fanta(ed.) . Pudoc,Wageninge n (1986) 205-210.

R.Peters Natural regeneration ofbeec hfores t inJapan. In: Forest dynamics research inWester n and Central Europe,J. Fanta(ed.). Pudoc,Wageninge n (1986) 211-212.

E.J.M.Arnold s Notes onHygrophoraceae . VI.Observation s onsom e Persoonial 3(1986 ) 57-68. newtax ai n Hygrocybe.

E.J.M.Arnold s Notes onHygrophoraceae . VII.O nth etaxonom y and nomenclature ofsom especie so f Hygrophorus. Persoonia1 3(1986 )69-76 .

92 wetenschappelijk verslag

E.J.M. Arnolds Notes on Hygrophoraceae. IX. Camarophyllopsis Mycotaxon 25(1986 )639-644 . Herink, anolde r namefor HygrotramaSing.

E.J.M. Arnolds Notities over Hygrophorus. III. Sneeuwzwammetjes. Cooli a2 9(1986 ) 1-7.

J.J. Barkman Frequentie, bedekkingen vegetatiegradiënten. Gorteria 13(1986 ) 19-20.

J.J.Barkman/M.E . Noordeloos Entoloma juniperi num :a ne w speciesfro mJun iperu s Persooni a1 3(1986 ) 123-125. heaths in North-Western Europe.

J.J.Barkman/J . Moravec/ Code of phytosociological nomenclature. Vegetatio 67(1986 ) 145-195. S. Rauschen AbstractsC M.V.M. Maas/M.E.M.N. Gubbels Root development in Robinia pseudoacacia:Observa Poster paper 52.Abstract s Second Int. LegumeConf. , tion inaperforon root box system. St.Loui s (1986)53-54 .

R.A.A.OIdeman Biological implication so f Leguminoustre e architec Invited Paper.Abstract s Second Int. Legume Conf. ture. St.Loui s(1986 ) 3-4.

I.Schreuel/G.T . Stegeman Growt h ofAcaci aa uric uI ifor mi si n Yogyakarta Poster paper 77.Abstract s Second Int. Legume Conf. Province, Indonesia. St.Louis(1986)64.

A.F.M. Olsthoorn/B. van Baren/ The perforated soilsyste m or perforon. Proc.18thlUFROWorl d Congr., Ljubljana(1986 ) Div. A.L Bosch 2:849. VakpublikatiesD J.J. Barkman Zijn zeldzame planten bedreigd? Publ. Natuurhist. Gen. Limb. 35,3/4 (1986) 25-27.

J.J.Barkman/Ph . Stoutjesdijk Microklimaat, vegetatie enfauna . Pudoc,Wageninge n (1986) 223 pp.

A. Termorshuizen De Europese Honingzwammen-enige aspecten van Cooli a2 8(1985 )64-78 . taxonomie en oecologie.

Fytopathologie G200 Wetenschappelijkepublikatie sB A.F.W. Morselt/W.T.M. Smits/ Histochemical demonstration of heavy metal tolerance Plantand Soil 96(1986 )416-420 . T. Limonard in ectomycorrhizalfungi.

Landmeetkunde K050 Wetenschappelijke publikatiesB D.M.J.Offerman s Crown shyness:a parameterfo r ageing in Piptadenias- Neth.J.agric. Sei. 34,4(1986)493-497. trumafricanum.

93 ProgrammaVF86.18 Programmacoördinator: dr. K.L.P.deSoomer Deanalys eva nd e invloed ISN: van veranderende NABS:219 ,45 ,46 ,60 ,82 ,87 , 89 levensomstandigheden opgedragen beleving van individuen.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B F

Psychologie C250 1.4 4.0 3 13 13 Sociologie van de westerse gebieden C100 - .1 Tuin-en landschapsarchitectuur K300 - - 1

Totaal 1.4 4.1 3 13 13

Psychologie C250 DissertatiesA H.W.J. Boerwinkel Cultuur, psychologie,omgevingsvormgevin g enzelf - Prof.dr. P.B. Defares en Prof.ir. M.J.Vroo m (promo- overstijging. tores). Wageningen (1986)43 6 pp.

D. Brom Traumatische ervaringen en psychotherapie. Prof.dr. P.B. Defares en Prof.dr.J.H . Dijkhuis (promotores). Lisse,Swet se n Zeitlinger. Amsterdam (1986) 225 pp.

R.J.Klebe r Traumatische ervaringen,gevolge n en verwerking. Prof.dr. P.B. Defares en Prof.dr. P.E. Boeke (promotores). Lisse,Swet s en Zeitlinger. Amsterdam (1986) 278 pp. Wetenschappelijke publikatiesB H.W.J. Boerwinkel Vrijheid,conflic t en keuze in het recreëren. In: Geregelde spanning, K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer winkel & R.J.Klebe r (red.).Wageningen , LUW/SOPS (1986)19-28.

M. Brandjes Sekseverschillen,stresshanterin g engezondheid . In: Geregelde spanning , K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer winkel» R.J.Klebe r (red.).Wageningen , LUW/SOPS (1986)63-74.

D. Brom/R.J. Kleber/P.B. Defares Traumatische ervaringen en psychotherapie. Lisse,Swet s en Zeitlinger (1986)23 0pp .

D.Brom/R.J. Kleber Psychotherapy and pathological grief: I.Th esearc h for In: International handbook ongrie fan d bereavement, meaning. E.Chigie r (ed.).Freund ,Londo n (1986)1 2pp .

C.W.M. Giesen Deopkoms t van hetstressonderzoekinde landbouw. In: Geregelde spanning, K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer winkel» R.J.Klebe r (red.).Wageningen , LUW/SOPS (1986)51-62.

R.J.Kleber/D . Brom Opvangen nazorg vangeweldsslachtoffer s inde Gedrage n Gezondheid 14(1986 ) 97-104. organisatie.

R.J.Kleber/D . Brom Psychotherapy and pathological grief: II, acontrolled In: International handbook ongrie fan d bereavement, E. outcome study. Chigier(ed.). Freund, London (1986)14pp.

R.J.Kleber/D . Brom Schokkende levensgebeurtenissen: nieuwe ontwikke In: Geregelde spanning, K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer lingen inwetenscha p en hulpverlening. winkel» R.J.Klebe r (red.).Wageninge n LUW/SOPS (1986)83-94.

R.J.Kleber/D . Brom/P.B. Defares Traumatische ervaringen,gevolge n en verwerking. Lisse,Swet s en Zeitlinger (1986) 283 pp.

H.M. Raemakers Samenzijn we zoveel sterker danalleen . In: Geregelde spanning, K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer winkel & R.J.Klebe r (red.).Wageninge n LUW/SOPS (1986)41-50.

K.L.P.deSoomer/ Geregelde spanning : Liber amicor um voo r P.B. Defares. Wageningen, Landbouwuniversiteit/Stichting voor H.W.J. Boerwinkel/R.J. Kleber/ Onderzoek naar Psycho-sociale Stress (1986)20 6 pp. (red.)

H.W.J. Boerwinkel SUMAS:psycho-ecologische schaal voor het meten van Vrije tijd ensamenlevin g4, 4 (1986)429-453 . waardering en conflict.

94 wetenschappelijk verslag

J.E.M,d e Milliano/ Sportvissen en plankzeilen. Eenonderzoe k naarconflic- Mededeling vand eWerkgroe p Recreatie 4. Rapport W.F. vanSambeek ten en maatregelen. uitgebracht aanMin . L&V, Directie Openluchtrecreatie (1986) 269 pp. + 88pp . bijlagen.

Tuin-en landschapsarchitectuur K300 DissertatiesA H.W.J. Boerwinkel Cultuur, psychologie,omgevingsvormgevin g enzelf - Prof.dr. P.B. Defaresen Prof.ir. M.J.Vroo m (promo- overstijging. tores).Wageninge n (1986)43 6 pp.

95 ProgrammaVF86.2 1 Programmacoördinator: prof.dr.A.M .vanderWoud e Veranderingsprocessen ISN: inagrarisch e en NABS: 10 agrarisch-industriële samenlevingen vanaf ca. 1500.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B

Agrarische geschiedenis C300 1.8 2.1 - - - 3

Agrarische geschiedenis C300 Wetenschappelijke publikatiesB J.Bielema n Produktieen consumptie vanakkerbouwgewasse n in A.A.G. Bijdragen 28(1986 ) 145-163. Drenthe aanhe t beginva nd e19d e eeuw.

A.J.Schuurma n Het bezit van preciosa ind eZaanstree k rond 1860. A.A.G. Bijdragen 28(1986 ) 217-245. Een reconstructie van leefstijlen.

A.M. vanderWoude Nederland overdeschoudergekeken. HE S publ . Utrecht (1986)7 0pp .

ProgrammaVF86.2 3 Programmacoördinator: prof.dr.ir.L.J.G .va nde rMaesse n Plantentaxonomisch ISN:NABS :19,49,69,64,6 5 onderzoek ten behoeve van behoud en duurzaam gebruik van tropische ecosystemen.

werkjaar onderzoek publikaties

Vakgroep VF-taak WP1 WP2 WP3 A B D

Plantentaxonomie F175 2.1 3.5 -1.3 - 8 1

Plantentaxonomie F175 Wetenschappelijke publikatiesB J.C.Arends/F.M .va nde r Laan Cytology. ln:The African Dichapetalaceae IX, F.J.Bretele r (ed.). Agricultural University Wageningen Papers86- 3 (1986) 1-5.

J.C.Arends/F.M .va nde r Laan Cytotaxonomiedes Vandeae(1). L'Orchidophile74(1986) 1165-1168.

J.C.Arends/F.M .van der Laan CytotaxonomyoftheVandeae. Lindleyana1,1 (1986)33-41

J.J.Bos/J .Culle n Dracaena Linnaeus. In:Th e europeangarde n flora,S.M .Walters ,A . Brady, C.D. BrickelI a.o. (eds.).vol . 1(1986 )285-287 .

F.J.Bretele r The African Dichapetalaceae IX. Agricultural University Wageningen Papers86- 3 (1986) 74 pp.

A.d eG raaf/ J.C .Arend s Theocc urrenc e of Cryptocoryne and Lagenandra (Ara- NordicJ. Bot.6 (1986 )757-764 . ceae)on Sri Lanka.

F.M.va nde r Laan/P.J.Cribb Ossiculum (Orchidaceae).anewgenusfrom Cameroun. Kew BuI let in 41, 4 (1986)823-826 .

J.M.C.Westphal-Stevel s Local vegetables in Cameroon:Corchorusspecie s used Acta HorticuIt ura e18 2(1986 )423-425 . asa vegetable . VakpublikatiesD H.F. vanArk/J.G .va nd eVoore n Zeeaster:va nwild e plant tot cultuurgewas? Landbouwk.T.98,11 (1986)22-26.

96 Publicaties overig onderzoek

97 agrarisch recht

Agrarisch recht C350 ookpublikatiesinVF83.01 enVF85.10 Wetenschappelijke publikaties B F.vo n Benda-Beckmann Lawou t of context: A commen t on the creation of tradi J.Africa n Law28 (1986) 28-33. tional law discussion.

F.vo n Benda-Beckmann Anthropology and comparative law. In:Anthropolog y of law inTh e Netherlands-Essays in legal pluralism, K. von Benda-Beckmann & F. Strijbosch (eds.).Verhandelinge n KITLVNo.116, Dordrecht: Foris Publications (1986) 90-109.

F.vo n Benda-Beckmann Rechtsethnologie. In: Ergänzbares Lexikon des Rechts, K.F. Röhl (ed.). Neuwied: Luchterhand Verlag (1986)1 -7 .

W. Brussaard Physical planning legislation inTh e Netherlands. In: Planning lawin Western Europe,J.F. Garner & N.P. Gravells (eds.). Elsevier North-Holland, Amsterdam (1986)216-245.

W. Brussaard/P.C.E.va nWijme n Natuuren landbouw. Enigejuridisch-bestuurlijk e be Agrarisch Recht 46(1986 ) 157-193. schouwingen overscheiding enverweving . (Preadvies voor dejaarvergaderin g van deVerenigin g voor Agra risch Recht).

W. Brussaard Planologische kernbeslissingen.Overvor m en proce In: Recht inontwikkeling-tie n agrarisch-rechtelijke dure van belangrijke beleidsbeslissingen op nationaal opstellen. Kluwer, Deventer(1986)25-41. niveau.

W. Brussaard Niet meer regelen danstrik t noodzakelijk is.Ove r de In: Stedelijk beheer (bundel opstellen aangeboden aan flexibiliteit van bestemmingsplannen. prof.J. Rothuizen). Pianologischen Demografisch Inst. vand e Universiteit vanAmsterda m (1986)38-44.

B. Dam De doelstelling vand e ruilverkaveling ind e ruilverka In: Recht inontwikkeling-tie n agrarisch-rechtelijke velingswetgeving. opstellen. Kluwer, Deventer (1986) 11-24.

B. Dam Mr. Ph.A.N. Houwingen het ruilverkavelingsrecht. Agrarisch Recht 46(1986 ) 387-398.

P.d eVisse r Het agrarisch recht aand e Landbouwhogeschool. In: Recht inontwikkeling-tie n agrarisch-rechtelijke opstellen. Kluwer, Deventer (1986) 3-10. VakpublikatiesD F.vo n Benda-Beckmann Harko Soniusal sTruste e van het Adatrecht. In: Een leven langverbonde n metdegrond, F. Strijbosch (ed.). Nijmegen, Instituut voor Volksrecht (1986) 213-216.

F.vo n Benda-Beckmann Book review of: F.Errington : Mannersand meaning in Culture 6,1 (1986)74-76. West-Sumatra.

W. Brussaard Boekbespreking: Milieu enwe t door Th.J. Petri en Milieu en Recht 13(1986 ) 36. D.W. van Dorssen.

W. Brussaard De invoering vand egewijzigd e regelgeving op de ruim Bouwrecht 23(1986 ) 507-508. telijkeordening begeleid.

W. Brussaard Wat voor wet voor het Wad? Milieu en Recht 13(1986 )197 . B. Dam Publikatie uitspraken Ruilverkavelingswet1954onder Agrarisch Recht 46(1986 )155-156 , 347-354. het hoofd Ruilverkaveling/Landinrichting.

Agrarische bedrijfseconomie D200 Wetenschappelijke publikaties B G. Benedictus/A.A. Dijkhuizen/ The economie lossesdu et o clinical Paratuberculosisin Proc.14t h World Congr. Diseaseso fCattle . Vol.1 J.Stelwage n cattle. (1986)288-291.

A.A. Dijkhuizen PorkCHOP: eeneconomisc h vervangingsmodel voor T. Diergeneesk. 111,21 (1986) 1055-1063. zeugen opde microcomputer.

A.A. Dijkhuizen/R.S. Morris/ Economi eoptimizatio n ofcul lin gstrategie s in swine Prev.Vet . Med.4 (1986 ) 341-353 . M. Morrow breeding herds, usingth e PorkCHOP Computer Pro gram.

A.A. Dijkhuizen/J.A.Smak/ Economic evaluation of Foot-and-Mouth disease control Vakgroep Agrarische Bedrijfseconomie LU (1986)1 4 P.C. vande r Valk/C. Terpstra programs inTh e Netherlands, usinga spreadshee t com pp. I.o.v.Veterinair e Dienst Ministerie van Landbouw puter model. enVisserij .

98 wetenschappelijk verslag

A.A. Dijkhuizen/J. Stelwagen/ A stochastic model for the simulatio n of management Prev.Vet . Med.4(1986 ) 273-289. I.A. Renkema decisions in dairy herds, with special referencet o pro duction, reproduction, culling and income.

J.A. Renkema Destudi e van het agrarisch ondernemerschap in Inaugurele Rede LU (1986) 29 pp. perspectief. VakpublikatiesD A.A. Dijkhuizen/M. Morrow/ PorkCHOP user manual.A computer-aided guide to Report Ag-CS-2871 (1986) Extension Service Univ. R.S. Morris culling decisions in pig herds. Minnesota 30 pp.

A.A. Dijkhuizen/J. Stelwagen Eeneconomisc h computer-simulatiemodel voor het Veeteelt 12(1986 )1094-1098 . nabootsen en bestuderen van managementbeslissingen op melkveebedrijven .

J.A. Renkema Het veehouderijbe drij f in ontwikkeling. Landbk.T. 98(1986 )28-32 .

Agrarische geschiedenis C300 ook publikaties in VF86.21 Wetenschappelijke publikatiesB A.J. Schuurman Een kanttekening bij 'Vruchtbaarheid in verandering' T. Sociale Geschiedenis 12(1986 )34 1-343 .

J.S.Wigboldus Trade andagricultur e in coastal Beninc.1470-1660 ;a n A.A.G. Bijdragen 28(1986 )299-380 . examination of Manning's early-growth thesis.

A.M. vande r Woude Dertig jaar AfdelingAgrarisch e Geschiedenis. A.A.G. Bijdragen 28(1986 )1 -42 .

J.Bielema n (e.a.) (red.) Dertig jaar Afdeling Agrarische Geschiedenis, A.A.G. Bijdragen 28(1986) 383 pp. Wageningen. VakpublikatiesD A.M. vande r Woude The Netherlands. In: International Bibliography, edited byth e Interna tional Committee of Historical Sciences. Rouen (1986) passim.

A.J. Schuurman Geschiedenis enfictie . Spiegel Historiael 21(1986 )47,94,148,202 , 256,307, 360,409,457-458,564.

Agrarische sociologie van de niet-westerse gebieden C050 ook publikaties in VF85.10 Wetenschappelijke publikatiesB L.d e laRiv e Box Commoditizationand crop reproduction. In:Th e commoditization debate, N. Longetal. (ed.). Pudoc,Wageningen , (1986)100-114 .

N. Long(ed.) Thecommoditization debate. Pudoc,Wageninge n (1986)12 3 pp.

N. Long Introduction to Thecommoditization debate. In:Th e commoditization debate. Pudoc, Wageningen (1986)1-7.

N. Long Commoditization:thesi san d antithesis. In:Th e commoditization debate. Pudoc, Wageningen (1986)8-23.

N. Long Thesocia l reproduction of petty commodity enterprise In:Th e commoditization debate. Pudoc, Wageningen inCentra l Peru. (1986)77-99.

N. Long Introduction andconclusio n to Workshop Io n ques In:Th e Culture Dimension of Development. The tionso f policy and implementation. Hague, Netherlands, National Commission for UNESCO (1986)63-99 .

N. Long Rural development andoutcomes : A critical review. In:Antropologica l contributions to planned change and development, H.O. Skar(ed).Gotheburg, ActaUn- iversitatis Gothoburgensis (1985) 34-51.

J.D. vande r Ploeg Theagricultura l labour process and commoditization. In:Th e commoditization debate, N. Longetal. (ed). Pudoc,Wage ninge n (1986)24-57 . VakpublikatiesD L.d e laRiv e Box Mestgeur en paradigma;arbei d enstijl , E.Bolhui s en Spil 49-50(1986 ) 48-51. J.D.va nde r Ploeg.

B. Lekanne Dit Deprez Ecologie inantropologi e en sociologie. IMWOO-bulletin14,4(1986)19-21.

J.D.va nde r Ploeg/N. Long Internationalisatie en regionalisatie vand e agrarische Spil47-48(1986)12-18. productie, kanttekeningen bij het Groenboek.

99 algemene agrarische economie

J.D. vande r Ploeg/J.Nieuwenhuiz e Dedubbel e crisis vand e nederlandse melkveehouderij, Spil 53-54(1986 ) 13-25. contingentering en corporatisme.

L.de laRiv e Box Boekbespreking: Boerenarbeid enstijle n van land- Mens en maatschappij 61,3 (1986) 323-325. bouwbeoefening. E.Bolhui s enJ.D .va nde n Ploeg.

Algemene agrarische economie D150 ook publikaties in VF83.01 DissertatiesA H. Bosma Kosten eneffecte n van landinrichtingsprojecten in Ne Proefschrift Wageningen,1 9maar t 1986,pro f.dr . P.C. derland. vande n Noort, promotor. 222 pp. Wetenschappelijke publikatiesB G.va n Dijk/N. Hoogervorst/ A framework for agricultural structural policy analysis. Sociologia Rurali s26, 2 (1966) 109-127. N. Bauwens/T. Tijdink

N.B.J. Koning Beperkingen van landbouwinkomenspolitiek in kapita T. Sociaalwetensch . Onderzoek v.d.Lan dbou w 1,2 listische industrielanden. (1986)113-133.

P.C. vanden Noort De realiteit van de landbouwpolitiek ind e EG. In: Europese integratie,W . Haack(red.). Aul a138 , Spectrum, Utrecht (1986)204-216.

P.C. vanden Noort Decline in Dutch agricultural tenancy. Land Use Policy 3,1(1986)5-9.

A.J. Oskam A supe r levy system for the dair y sector: consequence s Eur. Rev.Agric . Econ.12, 4 (1985)43 1-448 . and alternatives.

A.J. Oskam WAS-model; het Wagening sAgrarisc h Sectormodel Wageningse Economische Studies 1. Wageningen voor de Nederlandse landbouw. (1986)7 4pp .

A.J. Oskam Nieuwe wegen voor informatiegebruik in het kwantita T. Sociaalwetensch . Onderzoek v.d.Landbou w 1,3 tief economisch onderzoek. (1986)221-240.

L.H.G. Slangen Evaluatie van het beleid vand e Rijksoverheid voor het T. Sociaalwetensch.Onderzoe k v.d. Landbouw 1,1 landelijkegebied. (1986)44-64. Vakpublikaties D J.deHoogh Ontwikkelingsperspectieven vand e landbouw. Cultuurtechn.T . 25,4 (1985/86) 235-243.

N.B.J. Koning Boerenbewegingen ind eVerenigd e Staten 1865-1941. Spil 51-52(1986 )32-38 .

P.C. vanden Noort Erfpacht alsfinancieringsvor m inde landbouw. Economenblad8, 3 (1986)1 -2 .

P.C. vande n Noort Boekbespreking: Agricultural policies inth e European Openbar e Uitgave n 18(1986 )82-83 . Community.

P.C. vanden Noort Boekbespreking: Grond isee nfacto r apart. Landbouwk.T.98,6/7(1986).

P.C. vande n Noort Boekbespreking: Inkomensverdeling,theori e en beleid. De Landeigenaar 32,7(1986 ) 3-6.

P.C. vanden Noort Boekbespreking: Landeigenaaren Landbouw-Econo- De Landeigenaar 32,9(1986 )7 . mischBericht1986.

P.C. vanden Noort Boekbespreking: Landeigenaar enAgrarberich t 1986. De Landeigenaar 32,11 (1986) 6-7.

A.J. Oskam Boekbespreking: Het Europese landbouwbeleid voorbij TSL1,1 (1986)103-10 5e n Openbare Uitgaven 18,5 descheidslij n vanzelfvoorzienin g (G. Meester & D. (1986)242-243. Strijker).

Algemene en regionale landbouwkund e C400 Wetenschappelijke publikatiesB Hongerbestrijding zonder fabriekschemicaliën. Ecolo Ministerie van Buitenlandse Zaken, Den Haag; Cen J.S.O.va n Asseldonk gie in Ontwikkelingssamenwerking. trum voor Milieukunde, RU, Leiden (1986)1 2pp .

Vrouwen en landinrichting;onderzoe k naar het belang Planologische Diskussiebijdragen, Delft2(1986) A. Lodder/J.S.O. van Asseldonk vand e man-vrouw verschillen voor de landinrichting. 437-447.

Sorghum-rice intercropping, asecurity system forthe Neth.J. agric. Sei.3 4(1986 ) 193-198. T.E.Strui f Bontkes poorly drained soiI so f Southern Sudan.

Eencausal eanalys e van het landbouwsysteem . LU-Wageningen; IMSA-Amsterdam (1986) 33 pp. O.M.Knol/G.O. Nijland/ K. Wieringa/F. Verberne/ M.W.L.Bovy

100 wetenschappelijk verslag

VakpublikatiesD J.S.O.va nAsseldon k Honger hoeft niet. Boekbespreking. Groene Vacature Gids, Landbouwk. T.98,1 2(1986 )8 .

J.S.O.van Asseldon k Keerpunt ind eafwenteling . Editorial. Landbouwk.T.98,2(1986)5.

J.S.O.va nAsseldon k Ecofeminismeen plattelandsontwikkeling. Context 6,3 (1986)62-69 .

Bedrijfskunde D250 Wetenschappelijke publikatiesB J. Bilderbeek/P. Roozenburg/ Enkeleoverweginge n bij destrategisch e beleidsvor- In: Ondernemingsstrategie; theorieën praktijk,J. Bil- G.W.R.Vijge ming. derbeek,J.M.L .Janssen ,G.W.R .Vijg e (red.). Stenfert Kroese, Leiden/Antwerpen (1986)163-185 .

J.M. Bots (red.) Op weg naar computer integrated manufacturing KIVI, Wageningen (1986)4 5p p + bijlagen 27. vergelijkenderwijs.

A.R. Edwards De bestuurskunde en haar brugfunctie;o p zoek naar de Bestuurswetenschappen 40,6 (1986) 385-406. pijlers vanee n praktijkgerichte discipline.

A.A. Kampfraath Het managen;nie t allee n de structuur. In: Omgeving,doelstellinge n enorganisaties ; visies uit theorieën praktijk,J.A.C, de Haan,J.A.M. Oonicx. P. Ribbers (red.).Va n Gorcum, Assen (1986)272-288 .

P.J.P.Zuurbie r Het Nederlandse landbouwkennissysteem. In: Landbouwvoorlichting, K.J. Blokker, A. dejong (red.). DickCoutinho, Muiderberg(1986)23-42.

P.J.P.Zuurbie r Management van voorlichting. In: Landbouwvoorlichting, K.J. Blokker, A. dejong (red.). Dick Countinho, Muiderberg (1986) 115-127. Vakpublikaties D J.M. Bots Het beheersen van fabricage-levertijden. Managementmethoden en-technieke n 33 (1986) 2.6.35.E-01/14.

J.M. Bots Op weg naar computer integrated manufacturing. De Ingenieur (1986)38-43 .

A.R. Edwards Bestuurskunde:ove r samenwerking entegenspel . Bestuurswetenschappen 40,6(1986 ) 346-348.

A.R. Edwards Overheidsplanningop nieuwe sporen?:o pzoe k naar Handboek Beleidsvoering Overheid 18Hb (1986) een practische theorie. M2130-1-M2130-20.

T.L Liem I.E. in Nederland:sinusoidaal ? INFVO A 2e n 3(1986 ) 2-5,13-16.

P.J.P.Zuurbie r DeWageningse bedrijfskundige: een interessante Bestuurswetenschappen 40,6(1986 ) 6-9. propositie.

Bodemkunde en geologie J050 ook publikaties inVF85.09 ,VF85.1 1e n VF86.09 Wetenschappelijke publikatiesB A.J. Havinga Op dwaalwegen metd etheori e van deomkeringvan Geograf. T. Kon. Ned.Aardr . Genootschap 20 Nieuwe het bodemreliëf. reeks (1986) 5.

M.J.M. Hootsmans/ Astudyofsoil variation in podzols inTh e Netherlands. Neth.J.agric. Sei.34(1986 ) 106-108. M.F.Walli s deVries

L.J.Pon s Livret guide de l'excursion en Guinée-Bissau. Troisième Symp. Int. SolsSulfaté-Acides , Dakar, Sénégal (1986). Abstracts C N. van Breemen Effects of hydrology and redox changeso n soil acidity. Agronomy Abstracts, Ann. Meetings, Soil ScienceSoc . America, New Orleans (1986).

Bodemkundeen plantevoedingJ100 ook publikaties in VF85.08,VF85.09e n VF85.11 DissertatiesA J.J.T.I. Boesten Behaviourof herbicides in soil: simulation and experi Prof.dr.ir.G.H. Bolt (promotor), dr.ir. M. Leistra (co- mental assessment. promotor). Wageningen (1986)263 pp. Wetenschappelijke publikatiesB A. van Diest Meanso f preventing nitrate accumulatio n in vegetable In: Fundamental,ecologica l andagricutura l aspects of and pasture plants. nitrogen metabolism in higher plants, H. Lambers,J.J . Neeteson en I.Stule n (eds.).Martinu s Nijhoff, Dordrecht (1986) 455-471.

J.J.M.van Grinsven/F.A.M. de Haan/ Effect ofaci ddepositio n on soilan d groundwater. In: Acidification and its policy implication,T . Schneider W.H.van Riemsdijk (ed.). Elsevier,Amsterda m (1986)65-75 .

101 bosbouwtechniek

W.H. van Riemsdijk/G.H. Bolt/ Electrolyte adsorption on heterogeneous surfaces: J.Colloid & Interface Sei.10 9(1986 ) 219-228. L.K. Koopal/J. Blaakmeer adsorption models.

Bosbouwtechniek F650 ook publikaties in VF86.16 Wetenschappelijke publikatiesB T.J.Corcoran/W . Heij Information transfer of research methodologies for Proc. FAO/ECE/ILO Seminar Implementation of Forest planningan d control. Management Plans,Th e Netherlands (1986) 32-39. VakpublikatiesD M.M.G.R. Bol Te midden van vuil. Ned. Bosb.T . 58(1986 ) 209-214.

M.M.G.R. Bol Het aanzien vand e bosbouw. Ned. Bosb.T . 58(1986 ) 370-374.

Boshuishoudkunde F550 ook publikaties in VF86.16 Wetenschappelijke publikatiesB In: National forest inventory in Europe, D.R. Pelzan d W.P. Daamen/J.J.Jansen/ Thefourt h national forest inventory inTh e Nether T. Cunia(eds.). Mitteilungen der Abteilung für forst T.M. Ritskes/H. Schoonderwoerd lands. liche Biometrie 85-3, Freiburg i.Br . (1986)15 1 -162.

G. Foley/G. Barnard/A.P. Castro/ Treegrowing by rural people. FAO Forestry Paper 64, FAO, Rome (1986)13 0pp . K.F.Wiersum/P . Dewees/ J.G. Campbell

J.M. Fundter/N.R.d e Graaf/ Agathis labialardieri Warb. In: Plant resources ofsouth-eas t Asia,E .Westphalan d J.W. Hildebrand P.C.M.Janse n(eds.) . PudocWageninge n (1986)26-28 .

J.M. Fundter/N.R. de Graaf/ Pomitia pinnataJ.R. and G. Forst. In: Plant resources ofsouth-eas t Asia,E .Westphalan d J.W. Hildebrand P.CM.Janse n(eds.) .Pudo c Wageningen (1986) 57-60.

A. Krochmal/C. Krochmal/ Let there be forest. PudocWageninge n (1986) 95 pp. K.F.Wiersum

P.G. deVrie s Samplingtheor y for forest inventory. Springer Verlag, Heidelberg/Berlin/Paris/London/New York/Tokyo (1986)42 0 pp.

K.F.Wiersum Socialforestr y andagroforestr y in India. Rapport no.456 , Rijksinstituut voor onderzoek in de bos- en landschapsbouw De Dorschkamp, Wageningen (1986) 38 pp. i.o.v. DGIS.

K.F.Wiersum The effect of intensification ofshiftin g cultivation in Neth.J.agric. Sei. 34,4(1986)485-488. Africa on stabilizing land-use andfores t conservation.

K.F.Wiersum(e.a. ) Integrated rural development project, Eastern FAO Forestry Paper 50,1 (1986) 27-54.Change s in Province,Sierr a Leone. shifting cultivation inAfrica ,seve n casestudies .

K.F.Wiersum (e.a.) Development ofecologica l methods of upland farming FAO Forestry Paper 50,1 (1986) 55-82.Change s in inWes t Usambara Mountains, Tanzania. shifting cultivation inAfrica ,seve n casestudies.

K.F.Wiersum (e.a.) Smallholder plantation agriculture of immigrant Baoulé FAO Forestry Paper 50,1 (1986)83-108 .Change s in farmers insouthwester n Ivory Coast. shifting cultivation in Africa,seve n casestudies.

A.M. Filius Forestry strategy and land usepolic y inarea swit h high Forest Ecology and Management 15(1986 )18 1 -193. population pressure.

A. van Maaren/J.A.A. van Esch/ Evaluatie van enkele aspecten 'Beschikking bijdragen Rapport vakgroep Boshuishoudkunde, Landbouwuni J.J.Jansen/J.P.G.d e Klein werkgelegenheid ind e bosbouw 1984-1985'. versiteit Wageningen, i.o.v. Ministerie van Landbouw enVisserij , in:Rappor t nr. AD 86/456 (1986). VakpublikatiesD A. van Maaren Eigendom in relatie tot deontwikkelin g vand e omvang De Landeigenaar 32,10(1986 )9-12 . ende kwaliteitvan het bos.

K.F.Wiersum Bosdegradatiein Nederland end etropen :d e mondiale Ned. Bosb.T . 58,1/2(1986)40-41. relatie.

K.F.Wiersum Social forestry: bosbouwten behoeve van plattelands IMWOOBulletin14,4(1986)12-16. ontwikkeling.

A.J.H.Willem s Grasteelt onder populieren. Populier 23(1986 ) 59-61.

A.M. Filius Kan en moet dewaard e van recreatie in bossen in geld Beleidsanalyse 86-1 (1986)10-23. uitgedrukt worden?

A. van Maaren Boseigendom en toekomstperspectief. Ned. Bosb.T . 58(1985 ) 352-356.

102 wetenschappelijk verslag

A. van Maaren Boekbespreking: Von Niesslein,Wa swi r über das Ned. Bosb.T . 58(1986 )47-48 . Waldsterben wissen.

Bosteelt en bosoecologie F600 ookpublikatiesin VF86.16 DissertatiesA N.R. deGraa f Asilvicultural system for natural regeneration of tropi Prof.dr.ir. R.A.A.Oldema n (promotor) endr.ir .J.H.A . cal rain forest in Suriname. Boerboom (copromotor). Wageningen (1986) 250 pp. Wetenschappelijke publikaties B M.M.G.R. Bol/L.C. Kuiper/ Growth,yiel d and wood quality of Douglasfi r in The C.E.C. Report 5(1986 ) 10pp . G.M.J. Mohren/J.E. Polman/ Netherlands. H. Schoonderwoerd

J.M. Fundter/N.R. deGraaf / Agathis labialardieri Warb. In: Plant resources ofSouth-Eas t Asia, E.Westphale n J.W. Hildebrand P.C.M.Janse n(eds.) . Pudoc,Wageninge n (1986) 26-28.

J.M. Fundter/N.R. de Graaf/ Pomitia pinnataJ.R. & G.Forst. In: Plant resources ofSouth-Eas t Asia,E .Westpha l en J.W. Hildebrand P.C.M.Janse n(eds.) . Pudoc,Wageninge n (1986)57-60 .

L.C. Kuiper/W.J. Kervel ThestructureofalOOOyrold Douglasfi r stand in In: Forest dynamics research inWester n and Central Western Washington. Europe,J. Fanta(ed.). Pudoc,Wageninge n (1986) 245-246.

L.C. Kuiper Tree pulling experiments with Douglas fir in The Proc.C.E.C . (EG-workshop), Lovenholm, Denmark Netherlands. (1986)17-20.

G.M.J.Mohre n Simulation ofgrowt h ineven-age d stand of Douglas fir. In: Forest dynamics research inWester n and Central Europe,J . Fanta(ed.) . Pudoc,Wageninge n (1986) 274-276.

A.F.W. Morselt/W.T.M. Smits/ Histochemical demonstration of heavy metal tolerance Plant andSoi l 96(1986 )417-420 . T. Limonard inectomycorrhiza l fungi.

A.J. Mulder/C.J.M, deWaar t The regeneration ofcoasta l redwood. In: Forest dynamics research inWester n and Central Europe,J. Fanta(ed.). Pudoc,Wageninge n (1986) 246-248.

P.Mulock/E . Christiansen Thethreshol d ofsuccessfu lattac k by Ipstypographu s Forest Ecology and Management 14(1986 )125-132 . on Piceaabies.Afiel d experiment.

D.M.J. Offermans Crown shyness:a parameterfo r ageing in Piptadenias- Neth.J .agric .Sei .3 4(1986 )493-497 . trumafricanum.

R.A.A.Oldema n On the limits offores t ecosystems:d othe y haveskins ? Invited Paper. Proc.18t h IUFROWorl d Congress, Ljubljana(1986) Div. 6:312-324.

J.K. van Raffe/M. Roelvink The development ofyoun g Douglas-fir (Pseudotsuga In: Forest dynamics research inWester n and Central menziesii)stand s established at different spacings. Europe,J. Fanta(ed.). Pudoc,Wageninge n (1986) 213-215.

A.L. Schoenmakers/L.C. Kuiper High, lowand nothinnin g experiment with Douglas-fir In: Forest dynamics research inWester n and Central inTh e Netherlands. Europe,J. Fanta(ed.). Pudoc,Wageninge n (1986) 216-218.

A.P. Vooren Nature andorigi n oftre e and branch fall inth e Tai' Neth.J. agric. Sei.3 4(1986 )112-115 . Forest (Ivory Coast).

A.P. Vooren Perspectives écologiques pour l'agroforesterie dansl a In:Agroforesteri e enzone sforestière s hu mide s région deTaï, Côte d'Ivoire. d'Afrique, M. Maldague,A . Hladik en P.Posso(eds.). Unesco MAB, Paris (1986)20 1-207 .

Th.W. Kuyper Zwei seltene Nabelinge inde r Bundesrepublik Beitr. Kenntnis Pilze Mitteleuropas 2(1986 )7-10 . Deutschland.

Th.W. Kuyper/G.Tjallingii-Beukers Noteson Pholiota. Persooni a1 3(1986 )77-82 .

Th.W. Kuyper Aantekeningen over Clitocybe. IV.Wa t isCIitocybe Cooli a2 9(1986 ) 32-35. brumalis?

E.J.M.Arnolds Noteson Hygrophoraceae. VIII.Taxonomi e and nomen- Persoonia1 3(1986 ) 137-160. clatura l noteso n some taxao f Hygrocybe.

Th.W. Kuyper Proposal to conserve Mel.anoleucaPatouillard. Taxon 35(1986 ) 377-378.

103 cultuurtechniek

Th.W. Kuyper A revision ofth e genus Inocybe in Europe I.Subgenu s Persoonia 3(1986 )1 -24 7 (suppl.) Inospermaand the smoothspored specieso f subgenus Inocybe. AbstractsC W. Bruggink Acacia niloticaandsheepgrazing in Kenya:a n Poster paper 13. Abstracts Second Int. Legume Conf., integrated system. St.Louis (1986) 37-38.

M.V.M. Maas/M.E.M.N. Gubbels Silvicultural diagrams for Robinia pseudoacacia. Poster paper 53.Abstract s Second Int. Legume Conf., St.Louis(1986)S4.

G.va nde r Zandt/F. Sterck Growt h dynamics ofAcaci aa lbida . Poster paper 89. Abstracts Second Int. Legume Conf. St.Louis(1986)88.

Th.W. Kuyper Generic delimitation in European omphalinoidTricho- Proc. Int. Symp.Tricholomataceae, BorgoTaro1984 lomataceae. (1986)83-104.

L.C. Kuiper Structureo f natural Douglasfirforest s on relative good Proc.18t h IUFRO World Congr., Ljubljana(1986) Div. siteswithi n theTsugaheterophyll azon e in Western 1:781. Washington and Oregon.

P.Schmidt/N.R.deGraaf/ Ecologically acceptable timber production in tropical Proc.18t h IUFROWorl d Congr., Ljubljana (1986) Div. J.Hendrison/W.B.J .Jonkers / rainforest in Suriname. 3:405. R.L.H. Poels Vakpublikaties D G.M.J. Mohren/J.va nde n Burg/ Fosforgebrek veroorzaakt door hogestikstoftoevoe r in Ned. Bosb.T .5 8(1986 ) 238-245. F.W. Burger/J.H. Oterdoom douglasopstanden.

T. Limonard/W.T.M. Smits Mycorrhizas and metal toxicity. Vakbl.Biol. 65(1985 )62-65 .

R.A.A.OIdeman The programme 'Tropenbos 'fo r tropical forest Vakbl.Biol.66(1986)14-17. research stimulation.

R.A.A.Oldeman/P . Schmidt Op zoek naar nieuwe groenejas . Landbo uwk . T.98,1 1 (1986) 20-21.

P.Schmidt Computer-technische aspecten;versla gva n het Ned. Bosb.T . 58,5 (1986)122-123 . preadvies van H.den Hartog (Digital).

P.Schmidt Verslag discussie Studiekringdag198S'Met bits beter Ned. Bosb.T .58, 5 (1986)149-152. bos?'.

P.A. vanderTweel/J.A. Hiemstra Gemengde loofhoutbeplantingen. I.D e probleem Groen 42, 3(1986 ) 11-13. analyse.

Cultuurtechniek K100 ook publikaties in VF85.11 DissertatiesA P.J.T.va n Bakel Planning,desig n andoperatio n ofsurfac e water Proefschrift Wageningen,1 5januar i 1986, prof.dr.ir . manegement systems;a cas estudy . W.H. vande r Molen, promotor. ICW Report 13, Wa geninge n (1986)11 8pp . Wetenschappelijke publikatiesB CR. Jurgens/G. Steenhuis/ Deel 20.Landinrichting , Atlas van Nederland. Staatsuitgeverij (1986) 23 pp. G.J. Klein Koerkamp/J.R. Klootwijk

J.L.M,va nde r Voet Consequenties van het onderzoek voor de recreatie In: Recreatieplanning, dicht bij huis?ve r van huis? Mede planning. delingen vand eWerkgroe p recreatie nr. 2,J. Lengkeek (ed.). Pudoc,Wageninge n (1986) 25-41.

J.E.M, de Milliano/ Sportvissen en plankzeilen;ee nonderzoe k naarconflic- Mededelingen vand eWerkgroe p Recreatie 4. Pudoc, W.F.A.M. van Sambeek ten en maatregelen 1986. Wageningen (1986)37 9pp .Uitgebrach t aanMin . L&V. Directie Openluchtrecreatie.

H.C. vanOmme n Calculating the quality of drainage water from non- Agric.Wate r Management 10(1985 )293-304 . homogeneous soil profiles with an extension to anunsa - turated-saturatedgroundwaterquality model including bypass flow.

H.C. vanOmme n Influenceo fdiffus esource so f contamination on the J.Hydrol.88,1/2 (1986)79-95 . quality ofoutflowin g groundwater including non- equilibrum absorption and decomposition.

H.C. vanOmme n Discussion on 'An explicietsolutio n ofth e modified J. Hydrol.88,3/4(1986 ) 383-384. Horton equation' by I.R.A. Green.

104 wetenschappelijk verslag

H.C. van Ommen Calculatingth e impac to fa momentar y inpu t ofa decay J.Hydrol.89,1/ 2 (1986)59-64. ingsolute-an d itsdeca y components-on the quality ofoutflowin g groundwater.

S. vande r Schaaf The physical basiso f variability. In: Design aspectso f hydrometeorological networks, J.W. vande r Made (ed.). Proceedings and Information no. 3S,TNOCommitteeon Hydrological Research. Published with support ofth e WMO (1986) 15-34.

S.Y. Campbell/W.H. vande r Molen/ A new method for obtaininga spatiall y adveraged infil- C.W. Rose/J.Y. Parlange tration ratefro m rainfall and runoff rates. J.Hydrol. 82(1985 )57-68 .

T.Steenhuis/W.H. vande r Molen TheThor nwaite-mathe r procedure asa simpl e engi neering method to predict recharge. J.Hydrol.84(1986)221-229.

W.H. vande r Molen A predictor-corrector solution ofth e modified horton equation. J.Hydrol.89(1986)165-167.

H.A.Wolters Evaluation ofsom eformula s for drainage in artesian areas. J.Hydrol.88(1986)117-178.

S.van der Schaaf Deoostelijk e begrenzing van het waterschap Gelderse Rapport i.o.v.d egemeente n Edee nWageninge n (1986) Vallei. 60 pp.

G.W. Nijenhuis Advies inzake deverbeterin g vanee n proefterrein, ge Rapport uitgebracht aan/i.o.v.d eAfdelin g Gebouwen legen aanhe t Nieuwe Kanaalt e Wageningen. enTerreine n vand e Landbouwuniversiteit. Vakgroep Cultuurtechniek, Wageningen (1986)1 2 pp.

W.H. vande r Molen Land drainage:Art , skiII,scienc e or technology. In: Hydrauliedesign inwate r resources engineering: land drainage, H.V.H. Smith and D.W. Rycroft(eds.). Proc.2n d Int. Conf. Land Drainage,Southampton , UK (1986)1-8. Vakpublikaties D H.W.G.M. van Heck/ Operationele analyse.Ee ntoepassin g in het Lauwers- Landbk.T. 97,11 (1986)23-25. T.H.B. Hendriks/H.N. van Lier zeegebied.

W.N.M, vanAcht/S .va n Dijk Invloed vand e ruimtelijke structuur op de onderhouds Groen 10(1986 )24-29 . kosten vanstedelij k groen.

W.N.M, vanAcht/C.A.G.M . Kops/ De invloed vangroenaanle g op de kavelprijzen van Groen 10(1986) . W. de Wijs woningen.

W.N.M, van Acht/ Kostenraming van parkaanleg. Uitwerkingop basisva n Groen10(1986)17-23. E.C. van Swinderen/J. Beulenkamp Amsterdam paden.

B. Ploeger/E. Rumpff/ Steeds meer waterschappen recreant-vriendelijk. Recreatie entoerism e 18,5 (1986) 213-218. J.L.M,va nde r Voet

J.L.M,van de r Voet Leemten in kenni sove r recreatieplanningvrage n om Recreatie entoerism e 18,5 (1986) 232-237,240. oplossingen.

J.G. Bakker/J.E.M.deMilliano/ Relatie sport vissen en plankzeilen (1):Conflic t of Recreatie enToerism e 18,11 (1986)465-469 . W.F.A.M. van Sambeek harmonie.

J.G. Bakker/J.E.M.deMilliano/ Relatiesportvisse n en plankzeilen (2):Conflic t of Recreatie entoerism e 18,12(1986 ) 515-519. W.F.A.M. van Sambeek harmonie.

J.P.A.va nde n Ban/F. Kleefman/ Nederland-merkwaardig land. Landbouwk. T.98, 9 (1986) 37-41. L.va nde r Plas

J.L.M,va nde r Voet/B. Ploeger/ Het beleid vand ewaterschappe n tegenover de recrea Bestuurscontact 57(1986 )4-6 . E. Rumpff tie onderzocht.

J.G. Bakker/Th.J.M.Thewessen Inventariserend onderzoek naar het gebruik van lucht Recreatie enToerism e 4(1986 ) 186-189. foto's.

J.E.M. deMilliano/ Sportvissen en plankzeilen; enquteafgerond. Bestuurscontact 56(1986 )20-23 . W.F.A.M. van Sambeek

105 dierfysiologie

Dierfysiologie E1S O ook publikaties inVF83.04e n VF86.10 Wetenschappelijke publikaties B W.T. Binnerts/P. Polak/J.Geradts / Healthy animals in asoun d environment: perspectives In: Nuclear and related techniques in animal production R.vande r Vlist/L. Lindner ofa stud y with copper isotopes. and health.Int . Atomic Energy Agency,Vienn a (1986) 601-604.

W.T. Binnerts De koperstatus in het rundvee in Nederland. T. Diergeneesk. 111(1986 ) 321-324 .

W.T. Binnerts/K. Faber/N. Klijn / Kunstmatige radioactieve isotopen ind e voedselketens. Voeding4 7(1986)307-311 . Chr. Lemmens/M. Wissink

W.T. Binnerts/S. Hermsen/ Radioactiviteiten voedselkeuze: risicofactoren en de Voeding47(1986) 337-341. M.va nde r Kamp/L Loyens/ belevingervan. H.J.T. Ruven

W.T. Binnerts/A.R. El Boushy Evidencefo r biological activity of Selenium in levels Trace elements in man andanimals-Them a 5. Proc. higherthanO.1 mg/kginfeed. 5th Int. Symp.Trac e elements in manan d animals, Aberdeen (1985)120-122 .

A.J.H. van Es Energy metabolism in manan d animals: introduction Proc.13t h Int. Congr. Nutrition, T.G.Taylo r & N.K. and review. Jenkins (eds.). Brighton (1985)279-283 .

A.J.H. van Es/LP.G.M. Groot/ Energy balanceso f eight volunteers fedo n diets supple- Brit.J. Nutr. 56(1986)545-554. J.E.Vog t mented with either lactitol or saccharose.

A.J.H. van Es Energy values offeed sfo r livestock and their prediction. Neth.J.agric. Sei. 34(1986)405-412.

A.J.H. van Es/R.Schiema nn Systems of calculating energy valueso ffeed san d energy Int. Dairy Fed.Bull . 196(1986 ) 54-58. requirements ofdair y cattle:compariso n of the new proposals.

A.J.H. van Es Practical applicationo f recent advancesinfee d evalua Int. Dairy Fed. Bull.19 6(1986 )2-4 . tion for dairy cows inextensiv e and intensive produc tion systems:th e scopean d purposeo fth e report.

J.M. van der Meer/A.J.H, van Es Optimal degradation of lignocellulosicfeeds by rumi Proc. COST84-bi sWorksho p on 'The degradation of nants and invitr o digestibiIity tests. lignocellulosics in ruminants and in industrial pro cesses', Lelystad (1986)8 pp .

A.J.H. van Es/J.O.Boe r Energy metabolism of man and animals. Die Verwertung der Nahrungsenergie durch Mensch und Tier, C. Wenk et al. (eds.). Proc.6 . Dreiländerta gung, St.Gallen ,1984 .Wiss .Verlagsgesellsch . Stuttgart (1986)57-71.

A.J.H. van Es Voederwaarde van ruwecelstof naar invitr o en NIR. In: Van nature,A.H . Eeninke.a. (eds.). Pudoc, Wageningen (1986)101-105.

A.J.H. van Es Genetische manipulatie ind e veehouderij. Biomaatschappij-manipuleren ismenselijk . Cahiers Bio-Wetenschappen en Maatschappij 11,4 (1986)13-23 .

J.va nde n Hoek Tritium metabolism in animals. Radiation Protection Dosimetry 16,1- 2(1986 ) 117-121.

J.Wiersma/J . Kastelijn Haemotological, immunological and endocrinological Laboratory Ani mal s2 0(1986 )57-66 . aspectso f chronic high frequency blood sampling in rats with replacement byfres h or preserved donor blood.

J.Wiersma/J . Kastelijn Effectso f red dim illumination andsurger y on prolactin Neuroendocrinology 42(1986 )427-435 . secretion duringth e estrous cycle and early pseudo- pregnancy inth e rat: different regulatory mechanisms for prolactin secretion.

J.Wiersma/J . Kastelijn No evidencefo r anautoregulator y mechanism for the Hormone Res.2 3 (1986) 106-111. proestrous afternoon surge of prolactin secretion in rats.

J.E.M.Scheerboom/J .Wiersma / A studyo f myometrical activity inth e pigd urin g the Agricultural University Wageningen, Dept. of Animal F.A. Helmond/A.Terlouw / estrous cycle andearl y pregnancy. Physiology. Pudoc,Wageninge n (1986)13 2 pp. P.W.M. van Adrichem

W.A. van Staveren/P. Deurenberg/ Validity ofth e fatty acid composition of subcutaneous Am. J. Epidemiol.12 3 (1986) 455-463. M.B. Katan/J.Burema / fat tissue microbiopsies asa nestimat eo fth e long-term L.P.G.M.Groot/M.D.A.F. Hoffmans averagefatt y acid composition ofth e diet ofseparat e in dividuals.

106 wetenschappelijk verslag

J.O. de Boer/A.J.H, vanEs / Adaptation of energy metabolism ofoverweigh t women Am.J .Clin . Nutr.44(1986)585-595. CA. Roovers/J.A.M.van Raaij/ to low-energy intake,studie d with wholebody J.G.A.J.Hautvast calorimeters. AbstractsC W.T. Binnerts lodin estatu so f dair y cows. Proc. 5thlnt.JodiumSymp.Jena(1986)91.

W.T. Binnerts/T.C. Viets Selenium metabolism: liver, copperand zinc in cows. Proc. Spurenelementen Symp.Jena(1986 )636 .

W.T. Binnerts Fluorine usingexcretio n and measurement in man and Proc.Spurenelemente n Symp.Jena(1986 ) 751. mammals.

W.T. Binnerts/P. Polak/J.Geradts / Kinetics ofcoppe r absorption and excretion in cows. Abstract Nucl. Geneesk. Bull.8 , 3 (1986)70 . R.vanderVlist/L . Lindner

W.T. Binnerts Essential elements Se,C u and Ffor measurement with XVIIth Ann. Meeting ESNA, Hannover (1986). isotopes.

A.J.H. van Es/L.P.G.M. Groot/ De energetische benutting bij de mens van een polyol Proc.HeStudiedag Nederlandstalig e Voedingsonder J.E.Vogt (lactitol). zoekers,Wageninge n (1986)27-29 .

A.J.H, van Es/H. Vedder/ Het gebruik van het NIRS-computerprogrammaPIDA TechnogidsSpectrometriell, StamTijdschr. Rijswijk J.H.Wolsink ind e veevoederindustrie. (1986)38-39.

J.va nde n Hoek/C.B. Gerber/ The cycling of H-3an d C-14 inth e biosphere: similarities Paper Semina ro n the cyclingo f long-lived radionuclides R. Kirchmann and differences. inth e biosphere:observation s and models, CE.E.-J.E.N..Madrid (1986).Boo k ofAbstract s B5.

J.vande n Hoek Someaspect so f carbon-14 metabolism inth e animal Paperthird andfina l Meeting Int. Atomic Energy organism. Agency's Coordinated Research Programmeon Car bon-14fro m Nuclear Facilities,Sa nCarlo s de Bariloche (1986).

Emancipatiekunde en vrouwenstudies A051 Wetenschappelijke publikatiesB J.Wolffensperge r Reproduction ortransformation. On breaking routines Proc. Congr. Language,cultur e andfemal e future. reflexively. Utrecht (1986)S pp.

J.Wolffensperge r Onderwijs alsfeministisch e wetenschapsbeoefening. In:Wetenschapsbeoefening . Congresbundel Zomer- universiteit Vrouwenstudies. Groningen (1986)15 pp. Vakpublikaties D J.Wolffensperge r Deveelkleurig e hoeksteen. Informatie; maandbl.Nederlands e Christenvrouwen bond 62,1 (1986) 12-16.

J.Wolffensperge r Positievediskr im inatie ,j ao f nee. T. Huishoudk.7,4(1986)97-98.

I. Keuper/M. Smetsers Vrouwen enontwikkelingsproblematiek . Verande Amsterdam, Vrije Universiteit, vakgroep Culturele an ringen in positie en rol vanvrouwe n in niet-westerse tropologie/sociologie der niet-westerse samenlevingen samenlevingen in samenhang met ontwikkelings (1986)6 7pp . processen.

M.Smetser s Promotion féminine in Senegal.Enig e notities over LOVA-Nieuwsbrief7,1 (1986)67-78. beleid en vrouwengroepen.

I. Keuper/M. Smetsers Boekbespreking: Mothers for life;Motherhoo d and Antropologische Verkenningen 5,4(1986 ) 73-76. marginalization inth e North Central Province of Sri Lanka,doorj . Schrijvers. Delft,1985. Proefschrift Rijks universiteit Leiden).

Entomologie G050 ook publikaties in VF83.02 Wetenschappelijke publikatiesB M. Dicke Volatile spider-mite pheromone and host-plant kairo- Physiol. Entomol.11(1986)251-262. mone, involved inspaced-outgregariousness in the spider miteTetranychus urticae.

M. Dicke/A. Groeneveld Hierarchical structure in kairomone preference of the Ecol.Entomol.11(1986)131-138. predatory mite Amblyseius potentillae: dietary compo nent indispensablefordiapause induction affects prey location behaviour.

107 experimentele diermorfologie van celbiologie

M. Dicke/M. deJon g Prey preference of predatory mites: Elect rophoretic Bull. IOBC/WPRS9 (1986 )62-67 . analysis of the diet of Typhlodromus pyri Scheuten and Amblyseiusfinlandicus(Oudemans), collected in Dutch orchards.

M. Dicke/M.W. Sabelis / Vitamin A deficiency modifies response of predatory J.Chem . Ecol.1 2(1986 ) 1389-1396. A.Groeneveld miteAmblyseius potentiMaet o volatile kairomoneof two-spotted spider mite,Tetranychu s urticae. AbstractsC M. Dicke Responseo ftw o phytoseii d predators to avolatil e Abstracts XVIIth Int. Congr. Entomology, Hamburg kairomone of the apple rust mite, Aculus schlechten- (1984)445. dali: Influence of feeding history.

J.va n Esch/J.Beetsm a Reproduction of'standard'Varroa mites in relation to European Research onVarroatosi s Control, Expert's their precedingsta yo n adult beeso fdifferen t agean d Group Meeting, Bad Homburg (1986) 1. function.

A. van Huis/N. Kane/L.den Boer Needs and constraints ofcro p protection training in the Abstracts Symp. Int. Conf.Tropica l Entomology, Nairo Sahel. bi (1986)7.

F.P.Wieger s Transmission of honeybe ev iruse s byVarro a Jacobsoni European Research on Varroatosis Control, Expert's Oud. Group Meeting, Bad Homburg (1986) 8.

F.P.Wieger s Transmission ofacut e paralysis virus byth e honeybee In: Fundamentaland applied aspectso f invertebrate pa parasite Varroa Jacobsoni Oud . thology, Samson,R.A. ,Vlak ,J.M .an d Peters, D. (eds.). Abstract (1986)152 . VakpublikatiesD J. Beetsma De biologie vand eVarro a mijt. Maandblad voor de Bijenteelt 88(1986 )78-80 .

J. Beetsma De geschiedenis vand e bijenbibliotheek. Maandbla d voor de Bijenteelt 88(1986 ) 108-109.

L.M. Schoonhoven Boekbespreking: P.Singh& R.F. Moore (eds.). Hand Entomol.exp.Appl. 41 (1986)201-202. book of insec t rearing ,2 vols .

Exper ime nt e Ie diermorfologie en cel biologie E100 ook publikaties inVF83.04e n VF86.15 Dissertaties A J.L.Gronde l The immune system asa targe t for antibiotics. Prof.dr. W.B. van Muiswinkel en Prof.dr. C.C.Ooster- lee(promotores). Wageningen (1986)16 5 pp. Wetenschappelijke publikatiesB M.E. Abad/B.Agulleiro / An immunocytochemical and ultrastructural studyof Gen. comp. Endocrinol. 64(1986 )1 -12 . J.H.W.M. Rombout the endocrine pancreas of Sparusauratu s L.(Teleostei).

J.L.Grondel/W.B . van Muiswinkel Immunological defence mechanismsa sa targe t for anti Comp. Vet. Pharm.Tox . andTher., van Miert (ed.). 3rd biotics.A review. EAVPTCongr., Ghent, Belgium. MPT Press Ltd., Lan caster (1986) 263-282.

J.L.Grondel/J.F.M . Nouws/ Fishan dantibiotics . Pharmacokinetics ofsulphadimi - Vet. Immunol. Immunopathol. 12(1986 )28 1-286 . O.L.M.Haenen dine in carp.

J.L.Grondel/J.H. Boon/ Effect of in vivotemperatur e and temperature changes Proc. IVth Int. Symp.Vet . Lab. Diag.,Amsterda m (1986) L.T.M. Heinsbroek on mitogenicstimulationofcarp lymphocytes. 413-416.

J.F.M. Nouws/T.B. Vree/ Pharmacokinetics, hydroxylation and acetylation of sul- Comp. Vet. Pharm.Tox . andTher.,va n Miert (ed.).3rd . H.J.Breukink / phadimidinein man,ruminants , horses,pig san d fish. EAVPT Congr. Ghent, Belgium. MPT Press Ltd.,Lancas A.S.J.P.A.M. van Miert/J.L. Grondel ter (1986) 301-318.

J.F.M. Nouws/T.B. Vree/ Pharmacokinetics and residueso fs uI phad imi dine , its Arch, für Lebensmittelhyg. 37(1986 ) 57-84. M.M.L.Aerts/J.L . Grondel N4-acetyl-and hydroxy-metabolitesinfood producing animals.

J.H.W.M. Rombout Function andorigi n ofendocrin e cells ingu t and pancre Acta Microscopia 8(1985 ) 329-335. aso fte leosts .

J.H.W.M. Rombout/ Immunocytochemical identification and localization of Histochemistry 84(1986) 471-483. C.P.M.van de r Grinten/ peptide hormones inth e gastro-entero-pancreatic F.M. PeezeBinkhorst / (GEP )endocrin e system ofth e mousean d astomachless J.J.Taverne-Thiele/H. Schooneveld fish, Barbus conchonius.

108 wetenschappelijk verslag

J.H.W.M. Rombout/J.F. Bol/ Ultrastructural characterization of6 immunoreactive Histochemistry 85(1986 ) 467-473. J.J. Taverne-Thiele entero-endocrine cells in Barbus conchonius(Teleostei, Cyprinidae). AbstractsC M.E.Abad/M.T. Lozano/ An immunocytochemical and ultrastructural study of Short comm.4th World Congr. Animal Feeding,Santia J.H.W.M. Rombout/B. Agulleiro the endocrine pancreas of Sparusauratu s L (Teleostei). go de Compostella (1986)124 .

M.T. Elbal/M.E.Abad/ The endocrine eelI so fth e gut of Sparusa uratus(Teleos - Short comm .4t h World Congr. Animal Feeding,Santia J.H.W.M. Rombout/B. Agulleiro tei).A n immunocytochemical and ultrastructural study. go deCompostell a (1986) 123.

Fytopathologie G200 ook pubiikaties inVF83.0 3 enVF86.1 6 DissertatiesA S.Savary Etudesepidemiologique ssu r larou iIl ed e l'arachide en Prof.dr.J.C. Zadoks (promotor). Wageningen (1986) Côte d'Ivoire. 155 pp. Wetenschappelijke pubiikatiesB A.Fuch s Processingan d utilization of inulin-containing plants. Agricultural surplusses, D. Schliephakeand P. Krämer (eds.). Rep.2n d ECWorkshop , Oberursel (FRG). Dechema, Frankfurt/Main (1986)171-205.

E.M.va n Hees-Boukema/ Postponed germination of Puccinia reconditaurediosp- Neth.J.PI.Path.92(1986)71-80. J.C. Zadoks oresdeposite d on wheat seedI ings . Il. Infectivit y of ure - diospores after postponed germination.

H.lshii/L.C.Davidse Decreased binding ofcarbendazimt o cellular protein 1986Britis h Crop Protection Conf. Pestsan d Diseases, from Venturia nashicolaand its involvement in benzimi- Vol. 2(1986 ) 567-573. dazole resistance.

W.A.J. de Milliano/J.C. Zadoks The effect ofearl yfolia r infection by Helminthosporium Wheatsfo r moretropica l environments. Proc. Int. sativum on some yield components oftw o african Symp.CIMMYT (1985) 154-157. wheats.

W.A.J. de Milliano/M.A. Beek/ International testing of incomplete resistance against Neth.J. PI.Path .92(1986)49-56 . J.C. Zadoks brown rust(Pucciniarecondita) in IPHR wheat lines.

J.C. Zadoks Phytopathology atth e Agricultural University, Neth.J.agric. Sei.3 4(1986 ) 253-261. Wageningen.

J.C. Zadoks/ Postponed germination of Puccinia recondita uredios- Neth.J. PI.Path .92(1986)57-69 . E.M.va n Hees-Boukema poresdeposite d on wheat seedlings. I. Ripening and lon gevity of ure diospore s with postponed germination.

J.C. Zadoks EPIPRE.eenagro-ecosysteem voor ziekte-en plaagbe- In: Ecosysteemmodellen. Mogelijkheden en beper heersing bij tarwe. kingen, F.J.A.Sari san dT . Aldenberg (eds.). PUDOC, Wageningen (1986)11 9pp .

J.C.Zadok s A Dutch perspectiveof computerization incro p protec 1986Britis h Crop Protection Conf. Pestsan d Diseases, tion. Vol. 2(1986 ) 713-718.

J.C.Zadok s Methodology for research onfar min gsystems ,wit h spe Proc. EGWorksho p Integratedfar min gsystems , Lely cial reference to O.B.S. stad (1986)35-42.

J.C.Zadok s The Dutch approach toward integrated agriculture. In: Planning integrated research inagriculture , Report nr. 3fromtheSJFR Programme Committee. Swedish Council for Forestry andAgricultura l Research, Stock holm, (1986)20-41.

J.C.Zadok s FAO Intercountr y program for the development and Report ofth e evaluation mission (1986)7 4 pp. application of integrated pestcontro l in rice in South and Southeast Asia. AbstractsC G.J. Bollen/D . Volker/ Deoverlevin g vanziektekieme n tijdens com postering Gewasbescherming 17(1986 ) 9. K.W. vande n Hoek vangewasresten .

H.D. Frinking Introduction to phytopathology, the conquest ofspac e 3rd Int. Conf.o n Aerobiol., Basel,Switzerlan d (1986) andtim e byfungi . 33.

C. vanden Berg/A. Fuchs/ Winningen verwerking van inuline. Chemisch Magazine (1986) 191. R.A.F.J. Moest/D.J.va n Olderen/ P.E.TjonKonJoe/F.W.deVries

109 gezondheidsleer

A.E. Kanbier/A.M. Leemans/ De rol vanascospore n van Mycosphaerellagraminicola Gewasbescherming1 7(1986 )3 . J.C.Zadok s (Septoriatritici) bij de najaarsinfectie van wintertarwe.

A.J.Termorshuize n Current investigation on the extent, natureand signifi Proc. workshop Indirect effects ofai r pollution on for canceo fth e decline ofectomycorrhiz a in Dutch forests. esttrees , root rhizosphere interactions,Jülich , W. Duitsland (1986)168-169.

G.van Voorst/E.A. van Os/ Ziekteverspreiding met eencirculatievloeisto f bij toe- Gewasbescherming1 7(1986 )8 . J.C.Zadok s passingva nd evoedingsfilmtechnie k in kassen:Phy - tophthoranicotianaoptomaat.

J.C.Zadok s Pathologyo f development. Abstracts BSPPMeetin g Plant pathology inadeveloping world. London (1986) 3. VakpublikatiesD G.J. Bollen Boekbespreking. Moederkoren, heilig vuur ende An- Gewasbescherming 17(1986 )19 . tonietenordedoorG.de Bruijn,1986, Lunteren.

J.C.Zadok s Book review: Epidemiologische Stimulatoren alsInstru Z. Pflanzenkrankh. Pflanzenschutz93 (1986) 333-334. mente der Systemanalyse mit besonderer Beruecksich- tigungeines Modells desGerstenmehltaus , B. Hau.

Gezondheidsleer LI50 ook publikaties inVF85.02e n VF85.11 Wetenschappelijke publikaties B P.Bongers/D . Houthuijs/B. Remijn/ Longfunctie en luchtwegaandoeningen bij varkens T. Soc.Gezondheidsz .64(1986 )8 1-86 . K. Biersteker houders.

E.G. Schouten/J.P. Vandenbroucke/ De voorspellende waarde van retinopathie voor de T. Soc.Gezon dheidsz .6 4(1986 )114-117 . C. vande r Heide-Wessel/ 25-jaars overleving. R.M. vande r Heide

J.M.V.Oomen/J.deWolf/ Medischeontwikkelingssamenwerking : bevordering Medisch Contact41 (1986)43-45. J.L.M. Lelijveld vand egezondhei d in detropen .

K. Biersteker/J.van Ham/ Normstelling voor luchtverontreiniging. Proc. Symp. De Flint,Amersfoort , 1985,Kluwe r De A. Wijbenga(eds.) venter (1986)14 2pp .

J.P.Vandenbroucke/F.J . Kok/ Coffee drinking and mortality ina 25-yea r follow-up. Am.J. Epidemiol.12 3(1986 ) 359-361. G.van 't Bosch/ P.J.C,va nde n Düngen/ C. van der Heide-Wessel/ R.M.va nde r Heide

J.P.Vandenbroucke / Noncontraceptive hormones and rheumatoid arthritis J.Am . Medic. Assoc.25 5 (1986) 1299-1303. J.C.M.Witteman/H.A . Valkenburg in perimenopausal and postmenopausal women. (e.a.)

E.G. Schouten/J.P. Vandenbroucke/ Retinopathy asa n independent indicator of all-causes Int.J. Epidemiol.1 5(1986 ) 234-236. C. vande r Heide-Wessel/ mortality. R.M.va nde r Heide

C.J. Lako Privacy protection and population-based health re Soc.Sei .Med .2 3(1986 ) 293-295. search.

F.J.Kok/J.P . Vandenbroucke/ Dietary sodium, calcium,an d potassium,an d blood Am.J. Epidemiol.12 3(1986 ) 1043-1048. C. vande r Heide-Wessel/ pressure. R.M.va nde r Heide

F.E.va n Leeuwen/C. van Duyn/ A comparison of exposure datafro m different sources: Am.J. Epidemiol.124(1986 ) 532. H. Mulder/D. Kempers/R. Zwijsen/ user/prescriberagreementon historieso fora l contra E.Schoute n ceptive use.

K. Verschueren/J.S.M. Kranendijk Sensory perception insoi l pollution studies. Contaminated soil, Proc.1s t Int.TNOConf. on conta minated soil, Utrecht (1986) 389-398.

F.L. Pelt A model for the genetics of behavioural flexibility. Essays Human Sociobiol.vo l 2,Win d & Reynolds (eds.). Brussel,V.U.B . Study Series 26(1986 ) 185-188.

R. Brouwer/K. Biersteker/ Respiratory symptoms, lungfunction.and lgG4 levels Am.J. Ind. Med.1 0(1986 ) 283-285. P.Bongers/B . Remijn/D. Houthuijs against pigantigen s ina sampl e of Dutch pig farmers.

P.Attwood/P . Versloot/ Assessment ofdus t and endotoxin levels inth e working D.J.J. Heederik/R.deWit/ environment of Dutch pigfarmers: apreliminar y study. Ann. Occup. Hyg.3 0(1986 ) 201-208 . J.S.M.Boleij

• 110 wetenschappelijk verslag

A.C. van den Hout Psychiatrische patiënten:daa r heeft het APZ moeite In: Het verkennen van beleidsproblemen, N. Nelissen mee. e.a.(red) . Nijmegen (1986)43 1-467 .

A.C. van den Hout Kleinschalige verpleeghuizen. Eenoriënteren d onder Centrum voor beleidsanalyse enadvies , Nijmegen zoek naar realiseringsmogelijkheden en bestaansvoor (1986)8 4pp . waarden. Abstracts C C.J. Lako Huisartsen en hun opvattingen over het gebruik van de T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 )748 . computer.

J.J.J.Joossen/D.M.A.L.Jenniskens Voedingsfrequentie engroe i vanzuigelinge n op de leef T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 )833-834 . tijd van1 to t 4maanden . VakpublikatiesD J. Kamsteeg Defunctievan kleding. NITHOO-Ringband,Vuga,'Gravenhage 9/39 (1986) B9:19-26.

K. Biersteker/H.Willems/T . Smid Een postenquête naar gezondheid en arbeids Spill (1986)42-44. omstandigheden van Nederlandse agrariërs.

E.G. Schouten Religie en kanker. Een commentaar. T. Soc.Gezondheidsz .64(1986 ) 91.

D.J.J. Heederik Metaalbewerkingsvloeistoffen. Risikobulletin8,2(1986)9.

A. Bloemhoff/E. Nijenhuis Zit jegoed? :arbeidsomstandighede n van kassières. Risikobulletin 8,3 (1986) 3-5.

E.Endlich/J . deCoc k Klachten in dekolenoverslag. Risikobulletin 8, 3(1986)6-8 .

C.C. ter Haar Romeny-Wachter Bijdragen uit de praktijk. T. Soc.Gezon dheidsz .6 4(1986 )637 .

K. Biersteker Zielhuisalsmedisch-milieukundige. Arbovisie2(1986)4-5.

T. Smid Biologisch stof:gee n wolkje aand e lucht? Risikobulletin 8,S (1986) 3-5.

A.C. vanden Hout De mantel eenzorg . Maandblad Geestelijke Volksgezondheid (1986) 800-805.

GrondbewerkingJ150 ook publikaties inVF85.0 8 enVF85.1 6 Wetenschappelijke publikatiesB H. Kuipers Analysis and evaluation ofth e10t h Conference of Soil& Tillage Res.7(1986)1-5. ISTR08-12July1985. Guelph,Ontario , Canada.

W.B. Hoogmoed Crusting andsealin g problems onWes t African soils. Proc. Int.Sy mp .Assessmen t ofsoi lsurfac esea lin gan d crusting. ISSS,Ghent , Belgium (1986) 48-55.

E.Rawitz/W.B . Hoogmoed/ The effect ofti llag epractice s on crust properties, infil- Proc. Int. Symp.Assessmen t ofso iI surfacesea lin g and Y. Morin trationand crop response undersemi-arid conditions. crusting. ISSS,Ghent , Belgium (1986) 278-285.

W.B. Hoogmoed/R. Derpsch Chisel ploughin ga sa nalternativ e siI lag esyste m in Par Soil & Tillage Res.6 (1985 )53-67 . ana, Brasil. VakpublikatiesD H. Kuipers Akkerbouwzondergrondbewerkingvooralsnog Landbouwk. T. 98(1986 )22-23 . toekomstmuziek.

Huishoudkunde L050 ook publikaties in VF83.01 Wetenschappelijke publikatiesB H.C.S. Backus/B.E.TH.A. Kesler Kollektives Wohnen-ein Weg zu einem neuen Lebens Hauswirtschaft und Wissenschaft 34(1986 ) 5. stil? Fachausschuss 'Strukturwandel des Haushalts' der Deutsche Gesellschaft für Hauswirtschaft cv., König stein.

L Res Changing labor allocation patterns ofwome n in rice Proc.Conf .Wome n in Rice Farming Systems.Th e Int. farm households:a rainfe d rice village. Iloilo Province, Rice Res.Inst . Manila, Philippines, 1983, GowerlRRI Philippines. (1985)91-115.

L. Res Households, women, laborand change. Wageningen, IRRI/Philippines (1986) 139pp .

C. Presvelou Economics of scarcity andth e needfo r agloba l perspec Canadian Home EconomicsJ .(1986 )1 2pp . tive.

C. Presvelou Households,th e home computer and related services Brussels, Commission European Communities, Fast inTh e Netherlands:Attitudes , trends and prospects. Publication Series9 4(1986 )16 5 pp + appendices.

111 humane voeding

C. Presvelou Women asuser so f information technology in The Proc. Coll. Women and Informaties,Athen s (1986) 20 Netherlands. PP-

C. Presvelou Familles et micro-information aux Pays-Bas:attitudes , Colloque europeen Lesfutur s desservice s aux particu tendences et prospectives. liers, BIPE ,Pari s (1986)1 8 pp.

C. Presvelou Home economics andqualit y of life. In: Home economics inachangingsociety , E.M. Hansen, E.Kjaersgaar d (eds.).Copenhagen.Th e Danish Min- isteryof Education (1986)4-9. VakpublikatiesD A.C. Boelmans-Kleinjan Bespreking artikelen, pp. 87,93-94,171-172,173-174, Gezinswetenschappelijke Documentatie 11,Jaarboe k 174-175,176,430-431. 1986,W.A . Dumone.a. (red.). Leuven, Uitgeverij So ciologisch Onderzoeksinstituut, Universitaire Pers Leuven (1986).

J.A.C,va nOphe m Besprekingartikelen , pp.184 , 325, 326,332,430,463, Gezinswetenschappelijke Documentatie 11, Jaarboek 548,549,578,633,725,728. 1986,W.A . Dumone.a. (red.). Leuven. Uitgeverij So ciologisch Onderzoeksinstituut, Universitaire Pers Leuven (1986).

H.CS. Backus Centraal Wonen Hilversum,d eopbou w vangezamen NITHOO-Ringband, Vuga,' sGravenhag e (1986)A 1 : lijke contacten. 1-6.

C. Presvelou Informatietechnologie ind e huishouding. T. Huishoudk. 7,4 (1986)126-127 .

S.l.Spijkers-Zwart/A . Hobbelink Bibliografisch onderzoek boerinnen. Lover 86/1 (1986)47-50.

J.B.Wisselin k Huiscomputers enVidite l voor de huishouding. Voor VHN informatief no.8602(1986) 3-10. dracht voor de ledenvergadering vand e Vereniging voor huishoudkunde in Nederland.

Humane voeding LI00 ook publikaties in VF83.01,VF85.0 1 en VF85.02 Wetenschappelijke publikatiesB M.B. Katan Isvoorkome n beter dangenezen ? Inaugurele rede. Voedin g4 7(1986 )72-78 .

G.de n Engelsman/A.C. Beynen/ Fluctuations ofth e concentration oftota l serum choles- BioquimicaAplicada2 (1986 ) 55-57. M.B. Katan terol in healthy subjects:separatio n of plasmavo lurn e effectsfro m other influences.

P.Deurenberg/J.G.A.J . Hautvast/ Functie vanvoedingsstoffen : Koolhydraten. In: Informatorium voorvoedingen dietetiek, E.C.Car- R.J.J. Hermus basius-Weber, G.P. Post andT.W . Swager (eds.).Sam - som/Stafleu,Alphe n a/d Rijn (1986) IIb,1-14 .

P.Deurenberg/J.G.A.J . Hautvast/ Functievan voedingsstoffen:Vettene n lipiden. In: Informatorium voor voedin ge ndietetiek , E.C.Car- R.J.J. Hermus basius-Weber, G.B. Postan dT.W . Swager (eds.).Sam - som/Stafleu,Alphe n a/d Rijn (1986) lie,1-16 .

P.Deurenberg/J.G.A.J . Hautvast/ Functie vanvoedingsstoffen : Eiwitten. In: Informatorium voor voedin ge ndietetiek , E.C.Car- R.J.J. Hermus basius-Weber ,G.B . Postan dT.W . Swager (eds.).Sam - som/Stafleu,Alphe n a/d Rijn (1986) lid, 1-13.

J.G.A.J. Hautvast Richtlijnengoed evoe ding :ee n mijlpaal voor consu Ned. T. Geneesk. 130(1986 ) 2255-2258. ment,artse n industrie?

M.B. Katan Apolipoprotein E isoforms,seru m cholesterol and can Lancet i(1986 ) 507-508. cer.

M.B. Katan Dietary fiber and prevention ofcoronar y heartdisease. In: Diet and prevention ofcoronar y heartdisease, B. Hallgren (ed.). Raven Press,Ne w York (1986) 159-161.

M.B. Katan/J.T. Knuiman Eenconsensu s over cholesterol. Ned. T. Geneesk. 130(1986 ) 555-556.

M.B. Katan Effectva nvoedin go p plasmacholesterolgehalte en lipo- In:Voedinge n ischemische hartziekten,J.W. van Ree, proteinen. M. Stasse-Wolthuis.J. FernandesandA.C.W.G . Geert- vanderWeij (eds.).SamsomStafleu ,Alphe n a/d Rijn (1986)27-39. AbstractsC J.C.Seidel l The importance ofa multicente r study onfa t distribu Alim.Nutr.Metab.7(1986)63a. tion.

A.C. Beynen/M.B. Katan Fatty acidco mpositio n of adiposetissu e biopsies asa n Kurzreferate der Vortraege, Kongr. Deutschen Ge indicator ofth e intake offatt y acids by individuals. sellschaftf ue r Fettwissenschaft (1986) 13.

112 wetenschappelijk verslag

Hydrauli ca en afvoerhydrologie K150 ook publikaties inVF85.1 1 Wetenschappelijke publikatiesB M.R. Drost/J.H.G . Verhagen Hydrodynamic limitations offee din g in larval fish. In: Models of prey capture in larval fish, M.R. Drost. Proefschrift Landbouwuniversiteit Wageningen (1986) 68-88.

H.J.va n leperen/M.S. Herfst Laboratory experiments on theflo w resistance of Hydraulic design inwate r resources engineering: Land aquatic weeds. drainage, Proc.2n d Int. Conf. Southampton University, U.K., K.V.H. Smith & D.W. Rycroft (eds.). Computa tional Mechanics Centre, Southampton (1986). AbstractsC J.H.G . Verhagen Hydrology of tidal salt marshes andseepag e through Progress Report Delta Institutefo r Hydrological Re embankments in relation to changes intida l inundation. search (1985) 39-41.

Informatic a A150 Wetenschappelijke publikatiesB M.S. Elzas The kinship between artificial intelligence, modelling In: Modelling andsimulatio n methodology inth e artifi andsimulation :A n appraisal. cial intelligenceera , M.S. Elzase t al. (eds.). North-Hol land (1986)3-13.

M.S. Elzas Theapplicabilityofartificial intelligencetechniquesto In: Modelling andsimulatio n methodology inth e artifi knowledge representation in modelling and simulation. cial intelligence era,M.S . Elzasetal . (eds.). North-Hol land (1986)19-40 .

M.S. Elzas Relations between artificial intelligence environments In: Modelling andsimulatio n methodology inth e artifi and modelI in gan dsimulatio n support systems. cial intelligence era, M.S. Elzasetal . (eds.). North-Hol land (1986)61-77.

M.S. Elzas Artificial intelligence and modelling ofsocieta l systems: In: Modelling andsimulatio n methodology inth e artifi A synopsis. cial intelligence era,M.S . Elzasetal . (eds.). North-Hol land (1986)311-315.

M.S. Elzas System paradigms anddesig n practice. Proc.8t h European Meetingo n Cybernetics andSys tems Research,Wenen . Reidel Publishing Company (1986)9 pp .

M.S. Elzas(ed. ) Modelling andsimulatio n methodology inth e artificial Congr. Systems modellingan dsimulatio n methodolo intelligence era. gies. NSFPapendal .North-Holland ,Amsterda m (1986) 423 pp.

D.L. Kettenis COSMOS:A new modellingan dsimulatio n language. In: IMACSTransaction s on scientific computing'85, Vol. 2, Computer systems: Performance and simulation, M.Ruschitzka (ed.). (1986) 135-140.

D.L. Kettenis COSMOS:A member ofa ne w generation simulatio n Proc.2n d European Simulation Congr., G.C. Van- languages. steenkiste et al. (eds.).(1986 ) 263-269.

D.L. Kettenis Knowledge-based model storage and retrieval: In: Modelling andsimulatio n methodology inth e artifi Problemsand possibilities. cial intelligence era, M.S. Elzas,etal . (eds.). North-Hol land (1986)101-112.

J. Roos-Klein Lankhorst A visualisation tool for (landscape) architects. Proc. Eurographics '86 (1986) 239-251.

J. Meijer/G.P.A. Bot/C.Stanghellini/ Development andapplicatio n ofa sensitive , high J.Agric . Eng.Res .3 2(1986 )32 1-336 . A.J. UdinktenCate precision weiging lysimeterfor use in greenhouses.

A.J. Udink ten Cate Computer aided design ofa serv o system asa multiple Journal A 27,1 (1986)32-34. criteriadecision making problem.

A.J. Udink ten Cate Continuous-time constrained least-squares algorithms Int.J. Control 44, 5(1986 ) 1395-1413. for recursive parameter estimation ofstochasti c lineair systems bya stabilize d output-error method. AbstractsC A.J. UdinktenCate Continuous-time constrained least-squares algorithms. Abstract 11th Conf. Mathematics ofOperation s Re search and SystemTheory , Lunteren,Th e Netherlands (1986).

113 landbouwplantenteelt en gra sI an dkun de

VakpublikatiesD J. Roos-Klein Lankhorst Digitale visualiseringstechnieken in de (landschaps)- ACCU Magazine, RU Utrecht8 (1986)24-28 . architectuure n de ruimtelijke planning .

M.S. Elzas/A.J. Udink ten Cate Informatica-onderzoeken deautomatiserin g in de land- Landbouwk. T. 98, 5(1986)4-6. bouw.

Landbouwplantenteelt en graslandkunde F350 ookpublikatiesinVF83.03,VF85.18enVF86.10 DissertatiesA H. Korevaar Produktieen voederwaarde vangra s bijgebruiks-en Prof.dr.ir. L. 't Mannetje (promotor). Wageningen bemestingsbeperkingen voor natuurbeheer. (1986)15 7 pp. Wetenschappelijke publikaties B L. 't Mannetje Tropical forages andanima l production in Southeast In: Ricestra w and related feeds in ruminant rations, Asia. M.N.M. Ibrahim andJ.B.Schiere(eds.) . Straw utilization project Sri Lanka(1986 ) 50-62.

L. 't Mannetje Forages in extensive grazing systems. Forages in Southeast Asian andSout h pacific agricul ture, G.J.Blair , D.A. Ivory andT.R . Evans (eds.). Proc. nr.1 2Austr . Centre for Int. Agric. Res.(1986 ) 161-163. VakpublikatiesD J. Ellen Zaaizaadhoeveelhedenen korrelopbrengst bijzomer- Land-entuinbouwbladZLM74,3849(1986)9. gerst.

J. Ellen Stikstofgiften en korrelopbrengst bij zomergerst. Land-entuinbouwbladZLM74,3850(1986)7.

J. Ellen Rasverschillen in korrelopbrengst bij zomergerst. Land- entuinbouwbla d ZLM 74,385 1(1986 ) 10.

J.H. Neuteboom Landbouwkundige waardering enoecologi e vangras Gebundelde verslagen Nederlandse Vereniging voor landplanten. Weide enVoederbou w (1986) 15-24.

Landbouwtechniek J200 ook publikaties in VF86.12 Wetenschappelijke publikatiesB J.W. Dogger/M.J.G.M. Kersten A pole-drawn toolba rfo r animal traction. Agricultural Mechanization inAsia ,Afric a and Latin America17,2(1986)11-14.

D. Goense Aspectso f mechanizedcultivatio n of rainfed crops in the 22nd CIOSTA/CIGR VCongr . Int. Committee of Work humid tropics. Study and Labour Management inAgriculture , Stutt gart-Hohenhe im (1986 ) 315-320.

D. Goense Developmentstoward standard communication proto Int. Seminar Data Processing for Agriculture and Horti cols between computersystemsonthefarm. culture inTh e Netherlands, 's-Gravenhage (1986) 27-35.

A.A.Jongebreur Research on livestock wastes inTh e Netherlands. Proc. 5th Int. Symp.Agricultura l Wastes,ASAE , Chica go(1985 ) XXIV-XXV.

J. Meuleman Thedevelopmen t of ane w precision drilling machine. Int. Conf.Agric . Eng.86 , Noordwijkerhout (1986)52 .

J.Meulema n Robotics and machine intelligence in agriculture. Int.Conf .Agric . Eng.86 , Noordwijkerhout (1986)52 .

A. Moens Techniek-Onze naastete n goede. Afscheidscollege Landbouwhogeschool (1986).

J.C.A.M. Pompe/H.W. Vos Computer aided instructions for dairy farm design. 22nd CIOSTA/CIGR V Congr. Int. Committee of Work Study and Labour Management inAgriculture , Stutt- gart-Hohenheim (1986) 272-279.

H.C.P.de Vries/O.J.T.M.d eWeer t Thecombi-plough. An animal-drawn implement system Agricultural Mechanization inAsia ,Afric a and Latin in Kenya. America 17,1 (1986)27-30.

P.J.M .Wijngaar d A comparison ofoperationa l research techniques for Int.Conf .Agric . Eng.86 , Noordwijkerhout (1986) scheduling problems. 41-42.

P.J.M .Wijngaar d A comparison ofoperationa l research techniques for 22nd CIOSTA/CIGR VCongr . Int.Committe e of Work scheduling problems. Study and Labour Management inAgriculture , Stutt- gart-Hohenheim (1986) 152-158.

114 wetenschappelijk verslag

VakpublikatiesD W. Huisman/J.H.va nde r Kolk/ Kiesvoo r het juiste bietenkopsysteem. Landbouwmechanisatie 37(1986 ) 1013-1016. J.P.van de r Linden

A. Moens De markt voor Nederlandse landbouwwerktuigen in Landbouwmechanisatie 37(1986 ) 37-39. ontwikkelingslanden.

H.C.P.d eVrie s Werktuigensysteem voor dierlijke tractie in Kenya. Landbouwk. T. 98,3 (1986 )29-32 .

Landmeetkunde K050 ook publikaties in VF85.09 en VF86.16 Wetenschappelijke publikaties B M. Molenaar/P.A. Burrough/ Geografische informatiesystemen (informatiekunde Uitgebracht onder auspiciën van SPIN (1986)6 0 pp. Th. Bouw (e.a.) voorde ruimtelijke wetenschappen).

M. Molenaar/W. Förstner Statistical concepts for quality control of photogram- Lecture notes voor tutorial georganiseerd doorComm. metric pointdetermination. Ill ISPRSRovaniemi, uitgegeven door ISPRSComm. Ill (1986)12 7pp .

M. Molenaar/Th. Bouloucos Systematic deformations of photogrammetric blocks Proc. Comm. Ill ISPRSRovaniem i (1986)11 pp. caused by undetected gross errors intheterrestial control nets.

M. Molenaar Over de interaktie tussen terrestische netwerken en Geodesianov. (1986) 374-379. fotogrammetrische blokken.

Levensmiddelentechnologie-Levensmi dde- lenchemieen-microbiologie P051 ook publikaties in VF8S.01 Wetenschappelijke publikaties B W. Pilnik Alkoholische Extraktion von Aepfeln. Sammlung von Vorträgendes HansJoachi m Bielig Ge denksymposiums, Berlin,1985 .T U B-Dokumentation Kongresse undTagungen ,Hef t 29(1986 ) 31-47.

A.G.J. Voragen/H.A.Schols/ Structural features ofth e hemice ll ulos e polymers ofap Z. Lebensm. Unters. Forsch.18 3 (1986)105-110. W. Pilnik ples.

F.M.Rombouts/W. Pilnik Pectinasesan dothe r cell-wall degradingenzyme so f in Symbiosis 2(1986 )79-90 . dustrial importance.

M.J.R.Nout/T . Creemers-Molenaar Microbiological propertiesofsome wheatmeal sour Chem. Mikrobiol . Technol . der Lebensm.1 0 (1986) dough starters. 162-167.

C.C.J.M. Geraeds/F.M. Rombouts Het zweigedrag vanverknoop t bietenpektin e in een Rapport, i.o.v. Instituut Rationele Suikerproduktie, waterige zoutoplossing. Bergen op Zoom (1986) 9pp .

C.C.J.M.Geraeds/J . Haaksma/ Vergelijkend chemisch en mikrobiologisch onderzoek Rapport, Landbouwhogeschool, Vakgroep Levensmid F.M. Rombouts van bietenperspulp en het ingekuilde produkt. Cam delentechnologie en Inst.voo r Rationele Suikerproduk pagne1984 ,fabrieke n Breda, Roosendaal en Sasva n tie (1986) 22pp . Gent (SU).

D. Romijn/A.G.J. Voragen Brouweigenschappen vansorghum : Samenstelling van Rapport uitgebracht aan Heineken Technisch Beheer sorghum graan ensorghu m bostel. (1986)2 0pp . VakpublikatiesD D.A.A. Mossel/F.M. Rombouts Opleiding tot levensmiddelenmicrobioloogaa n uni Voedingsmiddelentechnologie 19(1986 ) 13-17. versiteit en hogeschool- verleden, heden, toekomst perspectief.

S.A.G.F.Angelino/A.G.J. Voragen/ Afbraak van niet-zetmeel-polysaccharidentijden s het Voedingsmiddelentechnologie 19(1986 ) 12-16. F.M. Rombouts vermoutingsproces.

A.G.J.Vorage n Procestechniek centraal in voedingsindustrie. Landbouwk . T.98, 5 (1986)22-23 .

S.A.G.F.Angelino/A.G.J . Voragen/ Afbraak van niet-zetmeel Polysacchariden bij de ver- Biotechnol.inNed.2(1986)133-134. F.M. Rombouts mouting van gerst.

115 levensmiddelen technologie

Levensmiddelentechnologie-Proces kunde P053 ook publikaties inVF83.02e n VF85.01 Wetenschappelijke publikaties B J. Howell/P. Kraemer/P. Nybergh/ Downstream processing in biotechnology. G.Schmidt-Kastnerand P.Kraemer(eds.) . Dechema, K. van 't Riet/G. Schmidt-Kästner/ Frankf ur t a.M . (1986) 10-19,30-34. H. Skogman/W. Sittig/W. Vosser

K. van 't Riet Theselectio n of research targets basedo n forecasted Trends in Biotechnology 4(1986 ) 236-241. production costs.

L. Knez/K.van't Riet Membrane foulin g in ultrafiltration ofa carrageena n so Proc.St h Yugoslavian-Austrian-ltalian Chemical Engi lution. neering Conf.(1986 ) 259-265.

J. Hiddink/M. Lalande/A.J.R. Maas/ Heat treatment ofwhippin g cream.I . FouI in go fth e pas Mi Ic hwissenschaf t 41(1986 ) 542-546. A. Stempher teurization equipment. VakpublikatiesD M. Fontyn/J.A.M. Stoots/ Adsorption and ultrafiltration experiments with solu Membraantechnologie 1(1986)31 . K.va n 't Riet/B.H. Bijsterbosch tions of modelcompounds and polysulfone membranes.

D.J.va n Zuilichem Machevo '86 inteke n van integratie. l2-Procestechnologie9(1986)5.

D.J.va n Zuilichem/E.J.P. Ketelaar Groentenconservelijn 2000. Voedingsmiddelentechnologie 19,2 3(1986 )58-59 .

J.A. Soff/D.J.va n Zuilichem Enkele ontwikkelingen ind e verpakkingstechnologie. Voedingsmiddelentechnologie 19,19 (1986)55-57 .

P. Verlaan Boekbespreking:Ove r Biotechnologie. Pt/Procestechniek41 (1986)8.

K.van' t Riet Evolutie van het ingenieursberoep ind e voedingsmid Delngenieur98,4(1986)137-143. delenindustrie.

Levensmiddelentechnologie-Zuivel en levensmiddelennatuurkunde P052 ook publikaties inVF84.0 1 enVF85.01 Wetenschappelijke publikaties B H.J.M,va n Dijk/P.Walstr a Syneresisof curd. 2.One-dimensiona l syneresiso f ren Neth. Milk DairyJ. 40(1986 ) 3-30. net curd inconstan t conditions.

A.H. Karman/M.A.J.S.va n Boekel Evaluatio n ofth e KjeldahI factor for conversion of nitro Neth. Milk DairyJ.4 0(1986 ) 315-336. genconten t of mil k and milk products to protein con tent. Vakpublikaties D T. vanVliet/A.C.M.va n Hooijdonk Het gelkarakter vanverschi llend e dranken. Materialen 4(1986 ) 5.

J.M.G.Old e Heuvel/T. vanVliet / De consistentie van appelmoes. Voedingsmiddelentechnologie/Koeltechniek, Sprenger E.P.H.M.Schijvens editie (1986)42-47 .

Luchthygiëne en -verontreiniging H100 ook publikaties in VF85.11 Wetenschappelijke publikatiesB W. Dassen/B.Brunekreef/F . Hoek/ Decline in children's pulmonary function during an air J.AirPoll.Contr.Ass.36,11 (1986)1223-1227. P.Hofschreuder/B . Staatsen/ pollution episode. H. deGroot/E . Schouten/ K. Biersteker

P.Heeres/H . Harssema/ The influence ofth e dilution air onth e threshold value Staub Reinh. Luft46,10(1986)426-428. C.J. Smitshoek ofH2S.

J.J.va n Houdt/C.M.J. Daenen/ Contribution ofwoo d stoves andfir e placest o mutagen Mutatio n Research 171(1986 )9 1-98 . J.S.M. Boleij/G.M.AIink icactivitie s ofairborn e particulate matter inside homes. AbstractsC B. Brunekreef/G. Hoek/W. Dassen/ Longfunctiedaling bij schoolkinderen tijdens een lucht T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986) 226. P.Hofsc hreude r verontreinigingsepisode.

D. Houthuijs/B. Remijn/ Longfunctie, luchtwegsymptomen en blootstelling aan T. Soc.Gezondheidsz . 64(1986 )280 . B. Brunekreef luchtverontreiniging bij lagereschoo l kinderen in NO- Brabant.

116 wetenschappelijk verslag

Marktkundeen marktonderzoek D300 ook publikaties in VF83.01 DissertatiesA W.G.Janssen Market impact on cassava'sdevelopmen t potential in Prof.dr. F.P.Jansen, Prof.dr.ir. M.T.G. Meulenberg the Atlantic Coast region of Colombia. (promotores), Dr. A. vanTilbur g (co-promotor). C.I.A.T. Colombia,Wageninge n (1986) 357pp . Wetenschappelijke publikatiesB M.T.G. Meulenberg Towards amultidisciplinar y analysis offoo d consump In: Consumer behavior research and marketing of agri tion. cultural products, Frijters,J.E.R .(ed.) . National Council for Agric. Res.,Th e Hague(1986 )1-25 .

M.T.G. Meulenberg Theevolutio n ofagricultura l marketing theory: to Neth.J. agric. Sei.34(1986 ) 301-315. wards better coordination with general marketing theory.

M.T.G. Meulenberg Food marketing atth e sector level:th e caseo f Dutch In:Worl d food marketing systems, Kaynak, E.(ed.) . commodity boards. Butterworths, London (1986) 209-221.

M.T.G. Meulenberg Marketing-onderwijsaan Landbouwhogeschool T. Marketing20, 3(1986)8-14 . Wageningen.

P.A.M. Oude Ophui s Influence of cognitive labelin gan d product familiarity In: Contemporary research in marketing, K. Möller & on sensory evaluation of alternatively produced foods. M. Paltschik (eds.).Vol . 1, EMAC, Helsinki (1986) 581-593.

P.A.M.Oud e Ophuis Consumption of alternatively produced foods. In: Consumer behavior research and marketing of agri cultural products,J.E.R . Frijters (ed.). National Council for Agric. Res.Th e Hague (1986)21 1-226 .

P.A.M. Oude Ophui s De consument vanalternatie f geproduceerde voedings Voedingsmiddelentechnologie 19, 26(1986)12-17. middelen.

J.E.B.M. Steenkamp/ Theexterna l validity of hybrid conjoint modeling. In: Contemporary research in marketing, K. Mölleren S.E.O.d e Groes/P.G.va n Logtestijn M. Paltschik (eds.).Vol .2 ,EMAC , Helsinki (1986) 809-824.

J.G.Termorshuizen/ Consumer behaviour in respect of milk inTh e Nether Eur. Rev.Agric . Econ.13- 1(1986 ) 1-23. M.T.G. Meulenberg/B. Wierenga lands.

A. van Tilburg Modellen voor deverschi llend e hiërarchischestadi a in Jaarboek Nederlandse Vereniging van Marktonder het keuzeproces vand e consument. zoekers (1986)151-163 .

Microbiologie P200 ook publikaties in VF83.02,VF85.08 ,VF85.1 5e n VF86.14 Wetenschappelijke publikaties B I.Scholten-Ko erselman / Bacteroidesxylanolyticussp.nov.,axylanilytic Antonie van Leeuwenhoek 52(1986 ) 543-554. F.Houwaard/P .Janssen / bacterium from methane producing cattle manure. A.J.B. Zehnder

A.J. Zehnder/B.H. Svensson Lifewithou t oxygen:wha t canan d what cannot? Experientia 42(1986 )1197-1205 . AbstractsC H.J. Laanbroek/W. de Boer/ Nitrifying bacteria inth e rhizosphere ofgras s and ISME(1986)107. G.J.Both/J.W. Woldendorp heathland soils.

J.R.va nde r Meer/A. van Neerven/ Biological transformation oforgani c micro-pollutants in ISME(1986 )39 . G. Schraa/A.J.B. Zehnder soil andgroun d water.

A.J.M. Stams/A.J.B. Zehnder Nitrification ina nacidi c forest soil. ISME(1986 )132 .

A.J.B. Zehnder/J.T.C. Grotenhuis/ Microbial transformation ingranula r sludge. ISME(1986 )12 . F.P. Houwen

Moleculaire biologie A450 ook publikaties in VF83.03,VF85.1 3e nVF85.1 5 Wetenschappelijke publikatiesB T. Bisseling/H.G.J.M . Franssen/ Nodu iin s involved inearl y stageso f pearoo t nodule In: Recognition in microbe-plantsymbioticand patho A.G.M.GIoudemans/ development. genic interactions, B. Lugtenberg (ed.).(1986 )163-196 . F.P.M.Govers/M . Moerman/ J.P.H. Nap/A. van Kammen

117 • moleculaire fysica

Molecu lair e fysica A500 ook publikaties in VF83.03,VF84.02 ,VF85.1 8e nVF85.1 9 Wetenschappelijke publikatiesB H.va n As/A.A.M. Brouwers/ Localised real time blood flow measurements. Arch. Int. Physiol. Biochem.9 3 (1985)77-86. J.E.M.Snaar

Natuur- en weer kunde A550 Wetenschappelijke publikatiesB F.Harren/C.M . Sikkens/ Photoacoustics inagriculture-l. Proc. European Conf.Optic . Syst.& Appls. ECOSA'86, D.D. Bicanic Firenze (Italië) (1986)282-283.

D.D. Bicanic/I.Simonovic/F. Harren Identification and monitoring oftoxi c gaseous pollu - Arch. Ind. Hyg.& Toxic. 37(1986)275-284. tants by meanso f laser photoacoustic spectroscopy.

F.Harren/P.Joosten/S.Stolte / Wageningen-Nijmegen cooperation inth e field of pho- Proc.Symp. Laser Photoacoustics, Wageningen (1986) W.L. Meerts/J. Reuss/D.D. Bicanic/ toacoustics. paper9. J. Schenk

D.D. Bicanic/S. Krüger/B.van Lent/ Current state of photoacoustic researcha tWage ninge n Proc.Symp. Laser Photoacoustics,Wage ninge n (1986) S.Tavender/F.T.M. Schiet/ University. paperlO. T.Kudlek

H.A.R.d e Bruin Results ofth e international comparison of national rain Proc. ETS/IAHS/WMOWorksho p on the Correction of gangeswit h areferenc e pit gange. Parti: Basicstations. Precipitation Measurements, Zürich, Zwitserland (1986)97-99.

H.A.R.d e Bruin Surfacefluxe s andth etreatmen t of vegetation layer. Proc. Boundary Layer Models in Short Range Weather Practical approaches. Forecasting. KNMI-Workshop (1986) 53-54.

A.F.G.Jacobs/N.J. Bink/R.William s Evaporationfromacapillary evaporimeter. J. Hydrol.86(1986)85-92.

A.F.G.Jacobs Drago fa thi n closed fence estimated byth e momentum Theor. Appl.Climatol. 37(1986)166-173. budget technique.

A.F.G.Jacobs/E .Schol s Surface roughness parameter estimated with adra g J.Climat e Appl. Meteor. 25(1986 ) 1577-1582. technique.

A. Królikowski Adaptive control offirst-orde r systemswit h time-delay Zagreb,Jurem a Proc. 30, parti, vol.1 (1985)5-6. inthecaseofanamplitudo-constraine d input.

A. Królikowski/P. Eykhoff Inpu t signal designfo r system identification:a co mpara - Preprints 7th IFAC/FORSSymp.,York , UK (1985) tive analysis. 915-920.

A. Królikowski Application of input signal design insyste m identifica- Int.J .System s Sei.17, 2 (1986) 305-318. tion for adaptive control.

C.J.Stigter/T.M.Hyera/Y.B. Mjungu Accuracie so f hu mi dit y datafro m Tanzanian stations and EastAfr . Agric. For.J .5 0(1985 ) 112-127. their implication s for evaporation calculations.

C.J.Stigter/A . Weiss Inques t oftropica l micrometeorologyforon-farm Agric. Forest Meteorol. 36,4(1986)289-296. weather advisories.A guest editorial.

C.J.Stigter Microclimate management and manipulation intradi - FinalWorkin g Group Report, GAgM Report nr.31 , tional farming. WMO.CAgM, Geneva (1986)7 4pp .

G.J.Stigter Traditional useo fshade :a metho d of microclimate ma- J.Geogr . Assoc.Tanz . 23 (1985)73-83. nipulation.

J.L.J.Schols/L .Warten a A dynamical description ofturbulen t structures inth e Boundary-Layer Meteorology 34(1986)1-15. near neutral atmospheric surface layer:th e roleo f the static pressure fluctuations.

K.F.Wiersum/G.J . Stigter (e.a.) Baringofuel andfodde r project, Kenya. Report of a Prepared for DGIS, Min. Foreign Affairs,Th e Hague, review mission, November 1985. The Netherlands (1986) 39pp .

C.J.Stigter Experimental studieso f performance of wind barriers Report on aconsultanc y mission to Costa Rica (COS/82/ in irrigated crops in Guanacaste Region (Costa Rica). 005).WMO , Geneva (1986) 33 pp. VakpublikatiesD D.D. Bicanic Fotothermische Spektroskopie (eenoverzich t artikel). TechnogidsSpectrometriell, StamTijdschrifte n BV, Den Haag(1986 )73-83 .

D.D. Bicanic/F. Harren/E. Dicker Nieuwe meetmethoden in het milieu-onderzoek. Lucht enOmgevin g 4(1986 )96-97 .

D.D. Bicanic/S.Tavende r LaserfotoakoestischeSpektroskopie . Chemisch Magazine mei (1986) 331-333.

• 118 wetenschappelijk verslag

D.D. Bicanic/B. Zui dberg / Patienten bewaking-lase r fotoakoestische spektrosko - Klin.Fysika3(1986)181-187. A. Bizzari/H.P.A. Boshoven/ pieee nzee r gevoelig e methode voor het meten van P.Jansen/J. van Huet/ zwakkeabsorpties. H. Neyenhuisen

D.D. Bicanic Laser photoacoustic tracer detection, with particular 1e Bijeenkomst Gebruikerscomm. Sticht. Fund.Ondz. emphasis on agricultural problems: Spectroscopic anal Materie/Sticht. Techn.Wetensch . Nijmegen (1986)10 ysiso f highlyexcited molecules with photoacoustic PP- methods.

H.A.R.d e Bruin/B. Zwart Spectaculairbuienfront raasdeove r Nederland. Zenit6(1986)196-205.

J.Schen k Gelden de behoudswetten wel? 12-Procestechnologiel t/m 3(1986 ) jan.45,febr.51 , mrt. 53.

G.J.Stigte r Traditional knowledge on microclimate modification: Bull.Tanz. Aff.24(1986)14-17. anethnoscientifi c approach inTanzania .

C.J.Stigte r Wind protection and its aims:backgroun d and recom Text of lectures Estacion Experimental Enriquejiménez mendations; andWhat' s new inwin d protection? Nunez, Taboga, Guanacaste Region and the Instituto Meteorologica Nacional,Sa nJose ,Cost a Rica. Appendix IIIconsultanc y mission report to WMO (1986)16-33 .

Natuurbeheer H050 ook publikaties in VF85.11 Wetenschappelijke publikatiesB G.M. van Dijk/D.D.Thayer/ Growth of Hygrophil aan d Hydrilla inflowin g water. J.Aquat . Plant Management 24(1986 )85-87 . W.T. Haller

C.Geerling/H. Breman/E.T. Bérczy Ecology and development, anattemp t to synthesize. Environmental Conservation 13 (1986)211-214.

C. Geerling/S.deBie The concept ofcarryin g capacity and land use. Neth.J.agric. Sei. 34(1986 ) 339-347.

R.S.d eGroo t Environmental functions asa unifyin g concept for con Contribution workshop European Conservation Stra servation andsustainabl e useo f nature and natural re tegies, IUCN,Counci l of Europe ,Strasbourg , France sources. (1986)8 pp .

R.S.d eGroo t Functions and socio-economic importance of national Contribution Workshop Establishmento f National parks;a nexampleo f the Dutch Wadden Sea. Parksthroug h sustainable utilization of ecosystems for the welfare ofth e people. Directorate of National Parks and Recreational Forests, Bogor, Indonesia(1986) 23 pp.

R.S.d e Groot Function evaluation asa too l inenvironmenta l planning Contribution Workshop Environmental Management and management. Methods-an integrative approach.Conf . Conservation and Development—Implementingth e World Conser vation Strategy. IUCN, UNEP andWWF , Ottawa, Canada (1986) 27 pp.

L.Y. Gelderblom/ Scenario's voor natuurontwikkeling in het Nederlandse Rapport van devakgroe p Natuurbeheer i.o.v. Stichting C.W.Stortenbeker landschap. Nederland Nu Als Ontwerp. (1986)9 2 pp.

L.Y. Gelderblom/ Globale toetsing vand e NNAO-ontwerpen (1:200.000) Rapport vand evakgroe p Natuurbeheer i.o.v. Stichting C.W. Stortenbeker aand e hand vand eaa nvu llend e scenario's voor de ont NNAO(1986)7pp. wikkeling van natuurwaarden.

J.L.va n Haaften Rotwild und seine Hege in den Niederländen. Rotwild Symposium CLL. Graz(1986) 202-206.

B.H.J.deJong/C . Geerling Ontwikkelingsinterventies ind e humide tropen: een Documentatie bij het advies'Milieu en Ontwikkelings ecologische benadering. samenwerking. Commissie Ecologie en Ontwikkelings samenwerking. Koninklijk Instituut voor de Tropen (1986)141-160.

H.H. Reeders/ Aquatic weeds andthei r implications for agriculture in Proc.EWRS/AAB7thSymp. Aquatic Weeds (1986) M.E.P.van Schoubroeck/ the Chambol irrigated area, Kota (Rajasthan), India. 251-255. W. vanVierssen/B . Gopal/ A.H. Pieters

C.W. Stortenbeker Medeauteur en eindredactie: Milieu en ontwikkelings Eindrapport Cie Ecologie en Ontwikkelingssamen samenwerking. werking. Advies (32pp.) ,Toelichtin g bij het Advies (51 pp.)e n Documentatie bij het Advies (226 pp.).Oo k in het Engels:Environmen t anddevelopmen t cooperation (1986).

119 natuurbeheer

C.W. Stortenbeker Advies vand eCommissi e Ecologie en Ontwikkelings Rapportage Seminar Ecologie en Ontwikkelingssamen samenwerking. werking, Ministerie vsn BuitenlandseZake n (1986).

H. Smit/J.J.P.Gardenier s Hydrologisch onderzoek ind e Maas;ee naanze t tot bio H2019 (1986) 314-317. logische monitoring vangrot e rivieren.

W. vanVierssen/A.W . Breukelaar/ A comparison ofsom e morphological characteristics of Proc. EWRS/AAB 7th Symp.Aquati c Weeds (1986) H.W. Peppelenbos four Hydri ll astrain s under different environ mental 369-374. conditions.

C.Geerling/S.deBie Towards asustainabl e exploitation of natural resources. FAO African Forestry Commission. Eighth Session,Ba mako, Mali (1986)9 pp .

M.Toure/T. Coulibaly/ Rapport de lamissio n deformulatio n laforesteri e villa - Direction Nationale des Eauxe t Forts, Bamako, Mali I.M.Coulibaly/C . Geerling geoise dans larégio n de Koulikoro. (1986)33 pp. i.o.v.Stichtin g Nederlandse Vrijwilligers ende Bosdienstvan Mali.

B.Aukem a Wing length determination in relation to dispersal by In: Carabid beetles,thei r adaptions and dynamics,P.J . flight intw o wing dimorphi cspecie so fth e GenusCa - den Boer, M.L. Luff, D. Mossakowski & F.Weber(eds.) lathus Bonelli (Col., Carabidae). Gustav Fischer, Stuttgart (1986)9 1-99 .

P.J.de n Boer Facts,hypothesi s and modelso nth e part played by food Reportfift h meeting Eur. Carabidologists, 1982. War inth e dynamics ofcarabi d populations. saw Agr. Un iv . Press (1986)8 1-96 .

P.J.de n Boer Loopkevers. In: Het Dwingelderveld, een Drents heidelandschap, T.W.M. Bakker, I.I.Y.Castel ,F.H . Everts en N.P.J. de Vries (red.). Pudoc,Wageninge n (1986) 98-100.

P.J.de n Boer Population dynamics oftw o Carabid beetles ata Dutch In:Carabi d beetles,thei r adaptations anddynamics , P.J. heathland. On the significance ofdensity-relate d egg den Boer, M.L. Luff, D. Mossakowski & F.Webe r (eds.). production. Gustav Fischer, Stuttgart (1986)36 1-370 .

P.J.de n Boer What cancarabi d beetles tell usabou t dynamics of In: Carabid beetles,thei r adaptations and dynamics, P.J. populations? den Boer, M.L. Luff, D. Mossakowski & F.Webe r (eds.). Gustav Fischer, Stuttgart (1986) 315-330.

P.J.de n Boer Density dependence andth e stabilization of animal Oecologia 69(1986 ) 507-512. numbers. I.Th e winter-moth.

P.J.de n Boer Concluding marks:Carabid sa sobject s of study. In: Carabid beetles,thei r adaptations and dynamics, P.J. den Boer, M.L. Luff, D. Mossakowski & F.Webe r (eds.). Gustav Fischer, Stuttgart (1986) 539-551.

P.J.de n Boer Environmental heterogeneity andth e survival of natu Proc. 3rd Eur. Congr. Entomology, Amsterdam (1986) ral populations. 345-356.

P.J.de n Boer The present status ofth e competitive exclusion Tree-Trends inecolog y andevolutio n 1(1986 )25-28 . principle.

L. Brussaard/S.Slage r The influenceo fso iI bul k density and soil moisture on Biol. Fertil.Soil s2 (1986 ) 51-58. the habitat selection ofth edun g beetle Typhaeusty- phoeus inTh e Netherlands.

Th.S.van Dijk On the relation between availability offoo d andfecun Report fifth meeting Eur.Carabidologists , 1982. War dity. Howfaristhenumberof eggsi nth e ovariesa mea sawAgr . Univ. Press(1986 ) 105-121. sureo fth e quantities offoo d inth e field?

Th.S.van Dijk How to estimateth e level offoo d availability infield In: Carabid beetles,theiradaptationsan d dynamics, P.J. populations of carabid beetles? den Boer, M.L. Luff, D. Mossakowski & F.Weber (eds.). Gustav Fischer, Stuttgart (1986) 371-384 .

R.H. vanderEijk Population dynamics of Gyrinid beetles. II. Reproduc Oecologia 69(1986 ) 31-40. tion.

R.H. van der Eijk Population dynamicso f Gyrinid beetles. III. Survival of Oecologia6 9(1986 )41-46 . adults.

P.J.M. Mois Prédation inth e carabid beetle Pterostichuscoerules- Reportfift h meeting Eur. Carabidologists, 1982. War censL. sawAgr . Univ. Press (1986)49-58.

M.N.E. Nelemans Markingtechniquesforsurface-dwellingColeoptera Pedobiologia 29(1986 ) 143-146. larvae.

120 wetenschappelijk verslag

C. Geerling (ed.) Rapport de laSessio nd eformatio n sur l'Aménagement Unesco/UNEP/LU Wageningen (1985)16 4pp . des réserves delà biosphère enzon e Soudano-Sahé- lienne.

C. Geerling The conservation status ofth e woody species of the Forest Ecology and Management 13(1985 ) 247-255. West African Savannaand Sahel.

K. van Koppen/D. vande r Hoek/ Natuuren mens. Pudoc,Wageninge n (1984) 147 pp.Tweed e druk in A.M. Leemeijer/ 1985. C.W. Stortenbeker/W. Bongers (red.)

F.M.J.Ohle r Thefuelwood production ofwoode d savannafallowsin Agroforestry Systems 3(1985 ) 15-23. the Sudanzon eo f Mali.

C.J.M.Sloetva n Oldruitenborgh Natuuren mensvanui t ecologie en natuurbeheer. In: Natuuren mens,va n Koppen e.a.(red.) . Pudoc,Wa geni nge n (1984) 81-90.

T. vanVuur e Zoogdieren, bossene nwederzijds e invloeden. Pudoc,Wageninge n (1985)13 5 pp. VakpublikatiesD S.deBie/M. Zijlstra Kluten (Recurvitostraavosetta) enwaterpei l inde Limos a58, 2(1986 ) 41-48. Oostvaardersplassen: Broeden inee n veiligeomgeving?

J. Bokdam/J.M. Gleichman / Zwart Bont tussengroe n en paars. Huid en Haar 5,4/5 (1986)186-196 . M.Batterink

J. Bokdam Begrazingals beheersmaatregel. Veeverzorging in natuurgebieden,J.H. Folmer(red.), Barneveld(1986)118-138.

F.Fahner/D . vande r Hoek De betekenis vand e kwaliteit vangrond -e n oppervlak Cultuurtechn.T.26(1986)151-164. tewater voor de inrichtin g envoo r het beheer van het natuurreservaat de Rottige Meente.

C. Geerling/S.deBie Multifunctioneel landgebruik inWes t AfrikaanseSa Vakbl.Biol.66,22(1986)21-23. vannegebieden.

J.L.va n Haaften Geitenafschot méér danee n corvee. De NederlandseJage r 91,2 (1986) 31.

J.L.va n Haaften De jaarlijkse groei vanonz e edelherten populatie. Het Edelhert 20,3 (1986) 1-3.

J.L.va n Haaften Dezeehond. De NederlandseJage r 91, 22(1986 )502-504 .

J.L.va n Haaften Het beheer van het edelhert ind evrij e wildbaan. Het Edelhert 21,1/2 (1986) 17-21.

J.L.va n Haaften Bijvoeren isee n kunstmatige zaak, maar nogwe l nood Het Edelhert 21,1/ 2(1986 ) 33-35. zakelijk.

J.Lub/J . Bokdam (red.) Bosof Heide? Verslag vand e5 estudieda g Heidebeheer. Stichting Studiedag Heidebeheer, Ede (1986).

C.W. Stortenbeker Ecologische randvoorwaarden voor het behoud van de In: Bosof Heide?,J . Lube nJ . Bokdam (red.).Versla g5 e heide. Studiedag Heidebeheer. Stichting Studiedag Heide beheer, Ede(1986 ) 12-23.

L. Brussaard Effecten van mestkeversopde bodemstructuur. Vakbl.Biol.6 6(1986 ) 78-81.

J.J.va n den Berg/M.d eWidt / Ecologische principes bij het ontwerpen. Landschap 1(1984)57-65. J. Kuiper

C. Geerling Vegetatiekundeals instrument in destreekontwikke- Landbo uwk . T. 98(1985 )22-24 . ling.

C. Geerling Boekbespreking: Ecology oftropica l plants, Agricultural Ecosystems and Environment 13 (1985) M.L. Vickery. 176.

C. Geerling Boekbespreking: Environmental management in tropi Agricultural Ecosystemsan d Environments (1985) calagriculture , B.J.A.Goodlan d etal. 177.

Nematologie G100 ook publikaties in VF83.03 Octrooien A. Schots/J.Bakker / Soortspecifieke eiwitten vand e nematoden Globodera Nummer: 8601642.Aanvrager : Landbouwhogeschool , L. Bouwman-Smits/E. Egberts/ rostochiensisenG. pallida(aardappelcysteaaltjes); Wageningen. Datum: 24j un i1986 . F.J.Gommer s mono-en polyklonale antilichamen met specificiteit voor dezeeiwitte n t.b.v. het bepalen vand e nematode- populaties in grondmosters.

121 organische chemie

Organische chemie A350 ook publikaties in VF83.02,VF84.02 ,VF85.17e n VF86.04 Wetenschappelijke publikaties B H.A.J. Holterman/ 15N NMR investigations on the tautomeric structures J.Org.Chem. 51(1986)1147-1149 . A. vanVeldhuizen/H.C . van der Plas ofth e covalenta-adductsforme d between 5-nitropyri- midinesand liquid ammonia.

A.L. Weis/H.C. vande r Plas Dihydrop yr im i dines :synthesis ,structur e andtauto - Heterocycles 24(1986)1433-1455 . merism.

R. vande r Heijden/R.L. Brouwer/ Indole alkaloids from aca lI u scultur e ofTabernaemon - Phytochemistry 25(1986 )843-846 . R. Verpoorte/R. Wijnsma/ tanaelegans. T.A. van Beek/P.A.A. Harkes/ A. Baerheim Svendsen

P.A.J. Link/H.C. vande r Plas The half-wave potentials of8-substitute d 5-deazaflavins. J.Org . Chem. 51(1986 ) 1602-1604. Polarographic determination ofth e dissociation con stants ofsom e8-substitute d 5-deaza-flavosemiquin- ones.

R. van der Heijden/R.L Brouwer/ Indole alkaloids from Tabernaemontanaelegans. Planta Medic a(1986 ) 144-147. R.Verpoorte/T.A . van Beek/ P.A.A. Harkes/ A. Baerheim Svendsen

H.C. vande r Plas/M. Wozniak Potassium permanganate in liquid ammonia.A n effec Croat. Chem.Act a 59(1986 )33-49 . tive reagent inth e chichibabin amination of azines.

M.Wozniak/H.C . vande r Plas Amination of 3,6-dinitro-1,8-naphthyridines. J. Heterocyclic Chem.2 3 (1986)473-475.

H.Tondys/H.C . vande r Plas Aminatio n of4-nitropyridaz in e1-oxide sb y liquid J.Heterocycli c Chem.2 3(1986 )62 1-623 . ammonia/potassium permanganate.

H. Sladowska/A.va n Veldhuizen/ Alkylaminationof pteridines by primary alkylamines- J.Heterocycli c Chem.2 3(1986 ) 843-847. H.C. vande r Plas potassium permanganate.

H.Jongejan/N.J. Kos/ A15N study ofth e ammonia-induced deaminatio n of Reel.Trav.Chim . Pays-Bas10 5 (1986) 337-340. H.C. vande r Plas 1-aminopuriniumsalts.

P.A.J. Link/H.C. vande r Plas/ Photoreduction of 5-deazaflavins [1,3,9-triaza-anthra- J.Chem . Soc.Chem . Commun. (1986)1385-1387 . F. Müller cene-2(3H),4(10H)-diones].

T.A. van Beek/Ae.d e Groot Terpenoid antifeedants, part I.A n overview of Reel.Trav . Chim. Pays-Bas 105(1986 ) 513-527. terpenoid antifeedants of natural origin.

B.va nOmmen/A.E.P . Adang/ The microsomal metabolism of hexachlorobenzene. Biochem. Pharmacol.3 5(1986 ) 3233-3238. L. Brader/M.A. Posthumus/ Origin of thecovalent binding to protein. Müller F/P.J.va n Bladeren

J.Schripsema/ Alkaloidso f Tabernaemontanaventricosa. J. Nat. Prod.49(1986) 733-734. A. Hermans-Lohberbol/ R.va nde r Heijden/R. Verpoorte/ A. Baerheim Svendsen/ T.A. van Beek

H.C. vande r Plas/M.Simonyi / Bio-organic heterocycles. Synthesis, mechanisms and Proc.4th FECHEMConf. Heterocycles in Bio-Organic F.C. Alderweireldt/J.A. Lepoivre bioactivity. Chemistry, Houthalen, Belgium,1986 , Elsevier, (eds.) Amsterdam (1986) AbstractsC T.A. van Beek Antimicrobia ll y active alkaloids from Tabernaemontana Abstr. XIII Symp. Int. Qui mic ad e Produeto s Naturales, species. Monterrey (1986)14 .

H.C. vande r Plas Recent developments inth e ringtransformatio n of Abstr. Sino-NetherlandsSymp. HeterocyclicChemis- heterocycles. try, Taipei,Taiwa n (1986) 1.

T.A. van Beek/M.A. Posthumus/ Investigation ofth e essential oil ofVietnames e ginger. Abstr. Biologically Active Natural Products, Phyto- G.P. Lelyveld/H.V. Phit/B.T. Yen chemical Society of Europe Symp., Lausanne (1986) 56. VakpublikatiesD H.C. vande r Plas/J.F.Bonge s Boeren in biotechnologie. Jaarverslag Gist-Brocades (1986)5-16 .

T.A. van Beek Verslag XIII International Symposium on Natural PharmaceutischWeekbla d 121(1986 ) 1016-1018. Products Chemistry (Mexico).

122 wetenschappelijk verslag

T.A. van Beek Biologisch actieve natuurprodukten. Pharmaceutisch Weekblad 121 (1986) 1222-1224.

T.A. van Beek Boekbespreking: The chemistry and biology of iso- Vakbl. Biol. 66(1986) 463. quinoline alkaloids,J.D . Phillipson, M.F. Roberts and M.H. Zenk (eds.). Springer Verlag, Berlin.

H.C. vande r Plas Neuere Untersuchungen über Ringtransformationen Dtsch. Apotheker-Ztg. 126(1986 )458 . heterocyclischer Verbindungen.

H.C. van der Pias Neuere Untersuchungen über Ringtransformationen Pharm. Ztg. 131 (1986)721. heterocyclischer Verbindungen.

Pedagogiek en didactiek C200 ook publikaties in VF86.13 Wetenschappelijke publikatiesB C.J.H.M.va n Dam Training and upgradingfacilities inth e management of Report on Africa Seminar 1986, NOVIB,Th e Hague, development organizations andthei r projects in Africa; The Netherlands (1986)39-43 . Introduction to the plenary sessiono n management trainin gfo r development organizations.

C.J.H.M.va n Dam Training inth e management of development organiza NOVIB/Wageningen Agricultural University, Dept. tions andthei r activities in Africa;a preliminar y direc Education andTeache r Training,Th e Netherlands tory oftrainin g and upgradingfacilities inthe manage (1986)12 0pp . ment ofdevelopmen t organizations andthei r pro grammes and projects.

J.L Meijers De MAS en dan... Beroepen vangediplomeerde n van het Vakgroep Pedagogiek endidactie k LU/STOAS, middelbaar agrarisch onderwijs. Wageningen (1986)20 9 pp.Oo k in losbladige vorm verschenen. Vakpublikaties D C.J.H.M.va n Dam Training and upgradingfacilities inth e management of Dept. Education and TeacherTraining/Département development organizations andthei r projects in Africa; Enseignement et Formation des Professeurs,Wagen acontribution. ingen Agricultural University/Université agronomique deWageningen ,Th e Netherlands/Pays Bas(1986 )2 3 pp./28 pp. (French).

C.J.H.M.va n Dam Questionnair eo nth e availability inAfrica n institutes NOVIB/Wageningen Agricultural University, Dept. of facilitiesfo r schooling ,trainin g and upgrading for Education andTeacherTraining ,Th e Netherlands staffo fAfrica n NGOs asregard sth e management of (1986)2 2pp . theirorganization andthei r projects.

C.J.H.M.va n Dam General list on addresse so ftraining/upgradin g facilities NOVIB/Wageningen Agricultural University, Dept. on (project-) management in Africa-Bibliography on Education andTeacherTraining , The Netherlands curricula manuals, handbooks andguide s with regard to (1986)4 4pp . development management in Africa.

Planologie K250 DissertatiesA M.J.deJong Idee- en concensusvorming in de ruimtelijke ordening. Proefschrift Wageningen, 12novembe r 1986, prof. Eensociaalwetenschappelij k onderzoek naar de tot dr.ir. F.Kleefmann , promotor. Kollumerzwaag(1986) standkoming van het'Streekplan Friesland 1982'. 346 pp. + 4 kaarten. Wetenschappelijke publikatiesB T. de Boer Het stadsgewest ind e ruimtelijke ordening ,ee neenzij Planologische Diskussiebijdragen, Delft (1986)107-118 . dig concept.

M.C. Hidding/M.J.va nde r Vlist Groenboek, bouwstenen geïntegreerde landbouw en Planologische Diskussiebijdragen, Delft (1986) 245-254. ruimtelijke planning;toekomstperspectieve n voor het Hollands-Utrechtsevee nweidegebied .

M.C. Hidding/M.J.va nde r Vlist Ruimtelijke planvorming voor de Krimpenerwaard; Planologische Diskussiebijdragen, Delft (1986)255-264 . planvorming in het licht vantwe e toekomstperspectie venvoo r het Hollands-Utrechtse veenweidegebied.

M.C. Hidding/M.J.va nde r Vlist Toekomstbeelden voorde Krimpenerwaard. Stedebouw enVolkshuisvestin g 67,12(1986 )450-459 .

F. Kleefmann/K. Kerkstra Ruimtelijke organisatie in het spanningsveld vanon Stedebouw enVo lksh uisvest in g67,1 1 (1986) 397-404. zekerheden, deell.

F. Kleefmann/K. Kerkstra Ruimtelijke organisatie in het spanningsveldva non Stedebouw enVolkshuisvestin g 67,12(1986 )445-450 . zekerheden,dee l 2.

123 • plantencytologie en-morfologie

F.Kleefman n Planologie aand e Landbouwuniversiteit. In:2 0jaa r Planologie aand e Landbouwuniversiteit,

Wageningen (1986) 11-25.

R.J.A.va n Lammeren Hoe de ruimte, hoed e planning? Planologische Diskussiebijdragen, Delft (1986)419-426 .

D.Terpstra/R.J.A. van Lammeren Toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen vand e land- Planologische Diskussiebijdragen, Delft (1986) 645-654. bouw in het Land van Maase nWaal .

E.Biewinga/R . Schröder Beheersgebied of reservaat? Agrarisch Recht 46, 3(1986)106-124 . VakpublikatiesD R.H.G.Jongman/R . Blom Kanttekeningen bij geografische informatie-systemen. Landschap 4(1985) 326-330.

F. Kleefmann Kanttekeningen bij het ideeva n een niet-Cartesiaanse Wetenschap enSamenlevin g 9/10(1986) 51-54. wetenschap.

M.C. Hidding/M.J.vanderVlist Veenweidegebiede n ter discussie. Maaiveld 3(1986) 3-12.

J.P.A.vanden Ban/F. Kleefmann/ Nederland, merkwaardig land. Landbouwk.T.9(1986)37-41. L.va nde r Plas

F.Kleefman n Landbouwwetenschappen ind esame nlevin g van nu en Landbouwk.T . 9(1986)42-45. morgen.

F.Kleefman n Remote sensinge n ruimtelijke planning. Nieuwsbrief voor remote sensingva nd e Rijkswater staat2 8(1986 )22-30 .

R.Schrode r Eine kritische Auseinandersetzung mit der Relatienota. BUND-Bericht e 1, Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland, Landesverband Niedersachsen e.V., Hannover (1986) 48-57.

R. Schröder Varianten vansamenwerkin g tussen boeren en natuur- Spil 49-50(1986 )26-35 . beschermers.

J. Dekker/R. Schröder Deskundigen entoekomstdenken . Maaiveld 2(1986 ) 3-9.

Plantencytologieen -morfologie F050 ook publikaties in VF85.13 en VF86.10 Wetenschappelijke publikaties B J. Derksen/G.Jeuken/J.A .Trees / Themicro-tubularcytoskeleton indifferentiatin g root Acta Bot. Neerl. 35(1986)223-231. A.A.M, van Lammeren tipsof Raphanussativus L.

F.M. Engels/J.W.Cone Structure and digestibility ofste m cell walls of maize In: Breeding ofs ilag emaize ,0 . Dolstra and P. Miedema (Zeamays L.) grown atdifferen t temperatures. (eds.). Pudoc,Wageninge n (1986)167.

A.M.M, de Laat/J.H.N.Sche l The integrity of metaphasechromosome s of Haplopap- Plant Science 47(1986 ) 145-151. pusgracili s (Nutt) Gray isolated byflo w cytometry.

A.A.M, van Lammeren Developmental morphology and cytology ofth e young Acta Bot. Neerl. 35(1986)169-188. maize embryo (Zeamays L.).

A.A.M. van Lammeren A comparative ultrastructural study ofth e megagame- Agr. Univ. Wageningen Paper 86,1 (1986)1-37. tophytes intw o strains of Zeamays L. before and after fertilization.

J.H.N. Schel/H.Kieft An ultrastructural study of embryoand endosperm de- Can.J. Bot. 64(1986) 2227-2238. velopment during invitr o culture of maize ovaries (Zea mays). AbstractsC C.H.Theunis/C.A. McConchie/ Three-dimensional reconstruction ofth e generative Acta Bot. Neerl.3 5(1986 )522 . R.B. Knox eelI and itswal l connection in mature bicellular pollen of Rhododendron. Vakpublikaties D Acta Bot. Neerl. 35(1986 ) 131. J.H.N. Schel Boekbespreking: An introduction to plant cell develop ment,J. Burgess.Cambridg e Univ. Press, London-New York (1985)24 6 pp.

Plantenfysiologie F100 ook publikaties inVF83.03 ,VF85.16e n VF85.18 Dissertaties A G.Straatsma Physiology of mycelial growth ofth e mycorrhizal mush- Prof.dr.J. Bruinsma (promotor). Wageningen (1986) room CantharelluscibariusFr. 97 pp.

124 wetenschappelijk verslag

Wetenschappelijke publikatiesB F.A. Hoekstra Water content in relation to stress in pollen. In: Membranes metabolism and dry organisms. Chapter 6,A.C . Leopold (ed).Cornel l University Press (1986) 102-122. Vakpublikaties D A. Varga/J.Bruinsm a Tomato. In: Handboo k off rui t set and development, S.P. Monselise (ed.). CRC, Boca Raton (1986) 461-481.

Plantenfysiologisch onderzoek F101 ook publikaties inVF84.02e n VF85.18 AbstractsC J.J.S.va n Rensen/C.J. Klaver Effectso f bicarbonate on photo-inhibition in isolated Vllth Int. Congr. Photosynthesis, Providence, USA peachloroplasts. (1986)206:379.

J.D. Naber/J.J.S.va n Rensen Binding kinetics ofdifferen t types of herbicides to the Vllth Int. Congr. Photosynthesis, Providence, USA 32kD-proteinof photosystem II. (1986)206:364.

J.J.S.va n Rensen Photosystem II-herbicides. Abstracts 5th Congr. FESPP,Hamburg . FRG (1986) 3-02.

E.M. Miedziejko/R.E. Kendrick Theeffec t ofexogenou s estriol on phototransformation XVI YamadaConf. Photomorphogenesis in Plants, of phytochrome in vivo. Okazaki,Japan . Book of abstracts (1986) 9.

Plantentaxonomie F175 ook publikaties in VF85.13 Wetenschappelijkepublikatie sB J.F.Aleva/G.W.M . Barendse/ Computerisation inth e Botanic Gardens ofTh e Nether- Wageningen, Leiden (1986) 37pp . J.Tolsma/G.J.C.M.va nVlie t landsan d Belgium.Secon d edition.

J.F.Aleva/M.E . Pott The data registration inth e Botanic Gardens of Proc.Secon d Int. Conf. European-Mediterranean Div. Wageningen. I.A.B.G. Durham, 1985(1986)23-28.

Proc. Second Int. Conf. European-Mediterranean Div. J.F.Aleva/M.E . Pott/J.Tolsm a Computerisation and specialisation. I.A.B.G. Durham,198 5 (1986) 29-31.

Agricultural University Wageningen Papers85- 4(1985 ) L.J.G. vande r Maesen Cajanus DC.an dAtylosi aW . & A. (Leguminosae). 225 pp.

Proc. Second Int. Conf. European-Mediterranean Div. D.O. Wijnands Co-operation between European Botanic Gardens. I.A.B.G. Durham,198 5(1986 ) 105-107.

Bothalia16(1986)51. D.O. Wijnands The correct citation of Montbretiacrocosmiiflora. D.O. Wijnands Linnaeus' attitude towards cultivated plants. Acta HorticuIt ura e18 2(1986 )67-78 .

D.O. Wijnands Proposal to amend Art. 10.3. Taxon 35,4(1986 )846-847 .

D.O. Wijnands/J.J. Bos/ Proposal to conserve Petunia. Taxon 35,4(1986 ) 748-749. H.J.W.Wijsman/F . Schneider/ CD. Brickell/K. Zimmer

D.O. Wijnands/M.Thulin/ Typification of Lobelia erinus L.and Lobelia Taxon 35,4(1986 ) 725-729. P.B. Phillipson erinoidesL. AbstractsC J.F.Alev a Computerization of Botanical GardensofThe Nether Parasitis 86Conf .Abstracts . Geneva (1986). lands. Vakpublikaties D J.F.Alev a Arboretum Loismann in Drenthe. Mededelingenblad Ned. Dendr. Ver.86, 1 (1986)7-8.

J.F.Alev a Neuer botanischer Garten Osnabrück. Mededelingenblad Ned. Dendr.Ver.86, 1 (1986)8.

J. Belder Dendrologische notities III. Halesia.desneeuwklokjes Groen 42,6 (1986) 44-45. boom.

J. Belder Degeschiede ni sva nd e roos,verbondenhei d met de Groei en Bloei6(1986)14-17. mens.

J. Belder Waar komt de roos vandaan? Rozenb uI leti n 19, 54:A11-A12 ;19,55 : A13-A14; 19,56: A15-A16; 19,57:A17-20.(1986) .

J.Belde r Wilde rozelaars. Groeien Bloei6(1986)25-27.

L.E.Groe n AstrolobaUitew. Succulental (1986)19-23.

125 plantenveredeling

L.E. Groen Lantaarnplantjes endeCanarisch e Eilanden. Bull. Bot.Tuine n Wageningen 17(1986 ) 5-6.

P.J. Kostelijk Agapanthus- DeAfrikaans e lelie . Bull. Bot.Tuine n Wageningen 17(1986 ) 7-9.

R.H.M.J. Lemmens Desmodium, Hedusarum en Lespedeza. Dendroflor a 22(1985 )59-68 .

A. Peterse Het bezoek aanSchlosspar k Surenberg. Mededelingenblad Ned. Dendr. Ver. 86,1 (1986) 8-9.

J.Seger s De Kreislehrgarten te Steinfurt. Mededelingenblad Ned. Dendr.Ver . 86,1 (1986)6-7.

D.O.Wi nands De correcte citering vanAlo e verae nAlo e succotrina. Succulenta6 5(1986 ) 69-71.

D.O.Wi nands Forma, phoenixof bedrieger. Ericultura6 0(1986)21-26 .

D.O.Wi nands Mispelmeidoorn (xCrataemespilus). Buil. Bot.Tuine n Wageningen 16(1986 )4 .

D.O.Wi nands 'Opdeschop'. Bull. Bot.Tuine n Wageningen 16(1986 ) 3.

D.O.Wi nands 'Opdeschop'. Bull. Bot.Tuine n Wageningen 17(1986 ) 3-4.

D.O.Wi nands Boekbespreking:Twe e tochten door Iersetuinen . Groen4 2(1986 )46 .

D.O.Wi nands Zaluzianskyacapensis(Benth.)Walp. Buil. Bot.Tuine n Wageningen 17(1986 )4 .

Plantenveredeling F750 ook publikaties in VF85.13 DissertatiesA J.M.M. Engels The systematic description of cacaoclone s and its signifi Prof.dr.ir.J.E. Parlevlieten Prof.dr.ir. L.J.G. van der cancefo r taxonomy and plant breeding. Maesen (promotores). Wageningen (1986)125 pp. Wetenschappelijke publikatiesB D.L.C. Brinkhorst-van der Swan/ Comparison ofsom eselectio n procedures and objec Euphytica 35(1986 )793-808 . A.Ph.deVries tives infab a beans (Viciafaba L). I. Direct and index selection for seed yield.

D.L.C. Brinkhorst-van der Swan/ Comparison ofsom eselectio n procedures and objec Euphytica 35(1986 ) 809-816. A.Ph.deVries tives infab a beans (ViciafabaL.). II.Selectio n for crude protein content.

R.E.Niks Failureof haustorial development asa facto r in slow Physiol. Molec. Plant Pathology 28(1986 ) 309-322. growth anddevelopmen t of Pucciniahorde i in partially resistant barley seedI i ngs .

R.E.Niks Variation of mycelial morphology between species and Can.J . Bot. 64(1986 ) 2976-2983 formaespeciale so f rust fu ng io f cereals andgrasses .

A.C. Zeven Landracegroup s of bread wheat, Triticum aestivum. Acta HorticuIt ura e18 2(1986 ) 365-376.

A.C. Zeven/J. Waninge Thedegreeofcrossabilityof bread wheat landraces Acta Bot. Neerl. 35(1986 ) 517-519. from northern Africa with rye.

G.H.J. Kema/A.C. Zeven/R. Stubbs Resistancet o yellow rust, Pucciniastriiformi s Westend, Cereal Rusts Bull. 14(1986)7-15. inTriticu m aestivum ssp.

A.C. Zeven CrossabiI it y ofth e Cyprian Scalavatis wheat with rye. Cereal Res.Comm . 14(1986 ) 215-218. VakpublikatiesD L.C.J.M. Suurs Elektroforese en plantenveredelingsonderwijs. Landbouwk. T.98, 4 (1986) 31-32 .

Psychologie C250 ook publikaties in VF85.01 en VF86.18 DissertatiesA K.L.P.d eSoome r Schuldgevoel ensubjectiev e competentie. Prof.dr. P.B. Defares (promotor). Lisse,Swet se n Zeit- linger. Wageningen (1986) 228 pp. Wetenschappelijke publikatiesB P.B. Defares Agrarisch ondernemerschap in psychologisch perspec Afscheidsrede, Landbouwuniversitei t Wageninge n tief. (1986).

K.L.P.d e Soomer/ Geregelde spanning. In: Geregelde spanning , K.L.P.d eSoomer , H.W.J. Boer- H.W.J. Boerwinkel/R.J. Kleber winkel & R.J.Klebe r (red.).Wageninge n LUW/SOPS (1986)7-18.

K.L.P.d eSoomer/A.J.M . Slijkerman Sociale psychologie en milieuproblematiek. In: Geregelde spanning, K.L.P.d eSoomer , H.W.J. Boer- winkel & R.J.Klebe r (red.).Wageninge n LUW/SOPS (1986)29-40.

126 • wetenschappelijk verslag

T. van Strien Effecten van negatieve levensgebeurtenissen opveran- In: Geregelde spanning, K.L.P.deSoomer, H.W.J. Boer denn gi n lichaamsgewicht bij laag-en hoog-emotionele winkel & R.J.Klebe r (red.).Wageninge n LUW/SOPS eters. (1986)75-82.

Recreatie (werkgroep) K400 Wetenschappelijke publikatiesB H.W.J. Boerwinkel Vrijheid,conflic t en keuze in het recreëren. In: Geregelde spanning. Liber amicorum voor P.B. De- fares, K.L.P.deSoomer , H.W.J. Boerwinkel en R.J. Kleber (eds.). Landbouwuniversiteit/Instituut voor On derzoek naar Psycho-Sociale Stress,Wageninge n (1986) 19-27.

A. Bouman/J .Lengkee k Eenverge li jkin gvan toeristisch-recreatieveontwikke - Vrije tijd ensamenlevin g 5,3 (1986)275-293 . lingsplannen.

R. Burgers/A. Bouman Effectiviteit van het TROP. Deel 1;ee nversla g vanon - Mededelingen vand eWerkgroe p Recreatie 3, Land- derzoek ind e provincies Limburg, Groningen en bouwuniversiteit, Pudoc,Wageninge n (1986)8 8 pp. Drenthe.

J. Lengkeek (ed.) Recreatieplanning, dicht bij huis,ve r van huis?Versla g Mededelingen vand eWerkgroe p Recreatie 2,Land - vanee nstudiedag , bouwuniversiteit, Pudoc,Wageninge n (1986) 92 pp.

J. Lengkeek Planning voor eendoelgroepenbeleid . In: Recreatieplanning, dicht bij huis,ve r van huis?,J . Lengkeek (ed.). Landbouwuniversiteit, Pudoc,Wage ningen (1986)43-53.

J.E.M,d e Milliano/ Sportvissen en plankzeilen;ee nonderzoe k naar conflic- Mededelingen vand eWerkgroe p Recreatie 4, Land- W.F.A.M. vanSambeek tenen maatregelen. bouwuniversiteit, Pudoc,Wageninge n (1986)379pp. Rapport uitgebracht aanMin . L&V, DirectieOpenlucht- recreatie.

L.H.G. Slangen Evaluatie van het overheidsbeleid voor het landelijke Wageningse Economische Studies 3,Pudoc ,Wage - gebied. ningen (1986) 114 pp.

J.L.M,va nde r Voet Consequenties van het onderzoek voor de recreatie- In: Recreatieplanning, dicht bij huis,ve r van huis?,J . planning. Lengkeek (ed.). Landbouwuniversiteit, Pudoc, Wage ningen (1986)25-41.

G.W.F. Wildenbeest Van Quanselbier naar Oranjebitter. Over ded eontwik - Sociologisch T. 13,1 (1986)49-83 . keiinge n van publieke feesten in de Achterhoek.

F.G.M. Hoogenboom Zwerfvuilbestrijding in bos-en natuurgebieden. Landbouwuniversiteit/Werkgroep Recreatie,Wage ningen (1986) 67pp .i.o.v . Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB. Vakpublikaties D A.M. Filius Kand ewaard e van recreatie ingel d uitgedrukt worden? Beleidsanalysel (1986)10-23.

J.Lengkee k Openluchtrecreatie, eensecto r in beweging. In: Handboe kWelzijn.Samsom , Alphen aande n Rijn (1986)C4040- 1- C4040-14.

J.G. Bakker/J.E.M, de Milliano/ Relatie sportvissen en plankzeilen (1):conflic t of har- Recreatie enToerism e 18,11 (1986)465-469. W.F.A.M.va n Sambeek monie.

J.G. Bakker/J.E.M, de Milliano/ Relatiesportvisse n en plankzeilen (2):conflic t of har- Recreatie enToerism e 18,12(1986 ) 515-519. W.F.A.M. vanSambeek monie.

J.G. Bakker/Th.J.M.Thewesen Inventariserend onderzoek naar het gebruik van lucht- Recreatie enToerism e 18,4(1986 ) 186-189. foto's;technisch e aspecten (nog) onderbelicht.

H. deJon g Openluchtrecreatie; onverwachte wendingen. De ver- Recreatie enToerism e 18,2 (1986) 60-63. anderende betekenis van recreatie.

J.E.M,d e Milliano/ Sportvissen en plankzeilen; Enquêteafgerond . Bestuurskontakt 56(1986 )20-23 . W.F.A.M. van Sambeek

B. Ploeger/E. Rumpff/ Steeds meer waterschappen - recreantvriendelijk. Recreatie enToerism e18, 5(1986 ) 213-218. J.L.M,va nde r Voet

J.L.M, vande r Voet Leemten in kennis over recreatieplanning vragen om Recreatie enToerism e 18,5(1986)232-237, 240. oplossingen.

J.L.M, vande r Voet/B. Ploeger/ Het beleid vand ewaterschappe n tegenover de recréa- Bestuurskontakt 57(1986 )4-6 . E.Rumpf f tie onderzocht.

• 127 sociologie van de westerse gebieden

Sociologie van de westerse gebiedend 00 ook publikaties inVF83.0 1 en VF85.02 Dissertaties A H.M. Pere Tussen arbeidsmarkt en individueel welzijn. Een histo ProefschriftWageningen,12februari1986, prof.dr. rische analyseva nd e beroepskeuzevoorlichting in Ne A.L. Mok, promotor. EducaboekCulemborg(1986) 340 derland vanuit beroepssociologisch perspectief. PP- Wetenschappelijke publikatiesB Th.A.M. Beckers Andrie s Sternhei m end estudi e vanvrij e tijd inde Sociologisch T.12, 4 (1986) 680-709. Frankfurter Schule.

Th.A.M. Beckers Joueravecletemps. Temps Libre 13(1985 ) 91-98.

J.W.teKloeze Recreation and leisure indifferen t life-styles. Some re In:Th e way of life,leisur e and cultural development. cent developments in recreation and leisure in Dutch Book of Papers Int. Symp. in Liblice (1985) 144-159. familiesand other households.

B.Mas o Rood enzwart . Bedrijfsstrategieë n en kennismodellen Reeks Mededelingen vand evakgroepe n voor Sociolo inde Nederlandse melkveehouderij. gie, nr.18, Pudoc,Wageninge n (1986).

A.L. Mok Sociologen en beleid in Nederland. Sociodata3,2(1986)20-24.

Q.J. Munters/G. Spaargaren/ Het oeuvre vanAnthon y Giddens: centrale thema's en Sociologische Gids 33,5 (1986) 302-330. H. vande r Poel hoofdlijnen.

C.J.Weeda Over liefdegesproken ;dynamie k endilemm a in mense- De Haan/Unieboek, Houten (1986) 64pp . lijkeverhoudingen.

C.J.Weeda Scheiden doet lijden?;(voor)oordele n over de gevolgen De Haan/Unieboek, Houten (1986) 220 pp. van echtscheiding (metj. Groenewold t.b.v. journa listieke bewerking).

G.W.F. Wildenbees t Van Quanselbie r naar Oranjebitter. Over de ontwik SociologischT .13, 1 (1986)49-83. kelin gvan publiekefeeste n inde Achterhoek. VakpublikatiesD Th.A.M. Beckers Van natuuridealismetot gedisciplineerd vermaak. De Handboe k Welzijn (1986 ) C4020-1-8 . ontwikkelingvan desecto r openlucht recreatie.

H.J.d e Haan Gezinsbedrijf en boerin centraal binnen agrarische so Landbo uwk . T. 98,8 (1986)24-25 . ciologie.

Th.A.M. Beckers/J. Slettenaar Dichtbij huis,ve r van huis? Eenexperimen t in rekrea- Groen,themanumme r Maatschappelijke betekenis van tie-onderzoek. het stedelijk groe n 4(1986 )34-38 .

Th.A.M. Beckers Drenthe: Mogelijkheden voor geregelde losbandigheid. Drenthe, 'n echt Drents maandbla d8 (1986 )160-162 .

J. Frouws Boekbespreking: E.E.Bo lhui se nJ.D .va nde r Ploeg (1985): Boerenarbeid enstijle n van landbouwbeoefe- Sociologia Ruralis26, 2(1986 ) 198-200. ning.

J. Frouws Boekbespreking: H. vande r Wal e.a.(1985) :Speel ruimte voor eengeïntegreerd e landbouw: verken Landschap,T . Landschapsecol.& Milieuk. 3,2 (1986). ningen met behulpvaneen model.

H.de Haan/J. Akkerman Opeigen kracht. Landbouwbeleid en bedrijfsopvolging indeperiode1945-1985. Spil57-52(1986)39-47.

J.W.teKloeze Desamenlevin g zal mij eenzor gzijn : mensen op weg Vrije Tij d enSamenlev in g4, 2 (1986)19 1-208 . naarzichzelfen naarelkaar. Bespreking Daniel Yankelo- vich: Nieuwe regels;opzoe k naarzelfontplooiing ineen omgekeerde wereld. Baarn:Ambo , 1982.

Q.J. Munters Boekbespreking: Ph.va n Engeldorp Gastelaars: Lopen Mens& Maatschappij 61,1 (1986)97-98 . over water? Eenanalys e vane n perspectief op het ken nisverwervingsproces ind esocial e wetenschappen, Delft, Eburon, 1984.

Q.J. Munters De betekenis vansociologisc h onderzoek. Missionaire Gemeente 6,5 (1986) 136-139.

G. Spaargaren Boekbespreking: C.J.B. Boender: Milieuprotest in Rijn Milieu,T. Milieukunde 1,4(1986) 139. mond.

C.J.Weeda Blinde vlek ind e basisvorming, (met R.Jaarsmae.a.). Intermediair28, juli (1986)41-47.

C.J.Weeda Commentaar op: Het gezin ind e toekomst. Devrou w van morgen, K. Keaton. Rostum, Haarlem (1986)148-150.

128 wetenschappelijk verslag

Staathuishoudkunde D050 ook publikaties in VF83.01 Wetenschappelijke publikaties B H. Folme r Economie policy: Measurement of its effects. Martinus Nijhoff, Dordrecht (1986) 272 pp.

E.C. van Ierland Exogenevariabele n en parameters voor energiesecto Eindrapportage i.o.v.Wetenschappelijk e Raadvoo r het ren inee ndynamisc h optimaliseringsmodel vand e Ne Regeringsbeleid,Wageninge n (1986)1 -20 . derlandse economie.

H. Folmer/P. Nijkamp Methodological aspectso f impac t analysiso f regional Paperso fth e Regional ScienceAssociatio n 58,1 (1986) economic policy. 141-155.

J.Oosterhaven/H . Folmer Some methodological aspectso f interregional labor Paperso fth e Regional Science Association 58,2 (1986) market projections incorporating the social security 140-155. sector.

H. Folmer/P. Nijkamp Regional impact analysis:som e recent developments. In: Impactassessmen t today, Vol.1 , H.A. Becker en A.L. Porter (eds).va nArkel , Utrecht (1986) 15-29.

J.va n Dijk/H. Folmer The consequences of interregional labor migration for Rev. Economics and Statistics 68,1 (1986)74-83 . the regional labor market: Theory, methodology and Dutch experience.

J.va n Dijk/H. Folmer Verdringingo p dearbeidsmarkt : migranten en werklo Maandschrift Economie 50,6(1986 )475-486 . zen in Noord-Nederland.

R.P.M. Schout/L.H.G. Slangen The individual study system inteachin ggenera l andag Eur. Rev.Agric . Econ.1 3,1(1 986) 107-122. ricultural economics: methodology and results.

Theoretische teeltkunde F300 ook publikaties inVF83.0 3 enVF85.1 6 DissertatiesA A.M. Cissé Dynamique de lastrat e herbacéede spâturage sd e la Prof.dr.ir.CT.de Wit (promotor), dr. H. Breman (co- zonesud-sahélienne. promotor). Wageningen (1986)211 pp. Wetenschappelijke publikatiesB J.Chen Kubella-Mink equations in vector-matrix forms and the Applied Optics 24,3 (1985) 376-382. solution for bidirectoral vegetative canopy reflectance.

J.Goudriaa n Boxcartrain methods for modelling ofageing , develop In:Th edynamic s of physiologically structured popula ment, delays and dispersion. tions,J.A.J. Metz&O. Diekman (eds.). Lecture Notes in Biomathematics 68,Springe r Verlag (1986)453-473 .

J.Goudriaa n A simpi ean dfas t numerical method for the computa Agricultural and Forest Meteorology 38(1986 ) 249-254. tion ofdail ytotalso f crop photosynthesis.

J.Goudriaa n Simulation of ecosystem response to rising C02, with Climate-vegetation interactions, C Rosenzweig& R. special attention to interfacing with the atmosphere. Dickinson (eds.). NASA Conf. Publication 2440(1986 ) 68-75.

H.va n Keulen/H.H. van Laar The relation between water usean dcro p production. In: Modelling of agricultural production:weather , soils and crops, H. van Keulen &J .Wol f (eds.). Simulation Monographs. Pudoc,Wageningen ,Th e Netherlands (1986)117-129.

G.M.J. Mohren/J.vande n Burg/ Phosphorus deficiency induced by nitrogen input in Plant andSoi l 95(1986 )19 1-200 . F.W. Burger Douglasfir inTh e Netherlands.

G.M.J.Mohre n Modelling nutrient dynamics inforests ,an dth e influ In: Predicting consequences of intensivefores t harvest enceo f nitrogen and phosphorus on growth. ingo n long-term productivity, G.I.Agre n (ed.).Swed ish Univ. Agric. Sei.Dept . Ecology & Environmental Res. Report no.2 6(1986 )105-116 .

F.W.T. Penningd eVries / Simulation of plant growth andcro p production. Leningrad Gidrometeoidat. Russische uitgave (1986) H.H. van Laar 320 pp.

F.W.T. Penningd eVries / Identifyingtechnological potentials. In: Acceleratingfood production in Sub-Saharan Africa, CT. de Wit J.W. Mellor.CL. DelgadoS M.J. Blackie(eds.). (1986) 109-117.

N.deRidder/R.W. Benjamin/ Forageselectio n and performance ofshee pgrazin g dry J.Ari d Environments 10(1986) 39-51. H.va n Keulen annual range.

129 toxicologie

H.J.W,va n Roermund/J.J.R. Groot/ Simulation of aphid damage inwinte r wheat. Neth.J.agric. Sei.3 4(1986 )489-493 . W.A.H. Rossing/R. Rabbinge

C.J.T.Spitters/Th . Kramer Differences between spring wheat cultivars in early Euphytica3 5(1986 ) 273-292. growth.

C.J.T.Spitters/H .A.J .M.Toussaint / Separatin gth e diffuse and direct component of global Agricultural and Forest Meteorology 38(1986 ) 217-229. J.Goudriaa n radiation and its implication s for modelingcanop y pho tosynthesis. Parti. Componentso f incoming radiation.

C.T.deWit Introduction. In: Modelling ofagricultura l production:weather , soils and crops, H. van Keulen &J.Wol f (eds.). Simulation Monographs. Pudoc,Wageningen ,Th e Netherlands (1986)3-10.

CT.de Wit Modellingagricultura l production, in: Modellinginfruit Acta Horticulturae 184(1986 )59-70 . research, F.Winte r (ed.). Vakpublikaties D C.J.van Eijk/F.R.Veeneklaas / Mogelijkheden voor volledig e werkgelegenheid. Een Economisch Statistische Berichten 71, 3542(1986 ) C.T. deWi t verkenningva nd e beleidsruimte. 132-138.

G.M.J. Mohren/J.vande n Burg/ Fosforgebrek veroorzaakt door hogestikstoftoevoe r in Ned. Bosb.T . 58,9 (1986) 238-245. F.W. Burger/J.H.Oberdoor n Douglasopstanden.

C.T. deWi t Alleen dezo n gaat voor niets op. Landbouwk.T . 98,6/7 (1986)23-26 .

Toxicologie H200 ook publikaties inVF85.0 1 enVF85.1 1 Wetenschappelijke publikatiesB J.W. Everts/J.E.M. Beurskens/ Indikatoren voor schadeaa nd eterrestrisch e fauna door Extern rapport, Vakgroep Toxicologie Landbouwuni J.S.Bouwhuis/A.D . Buijse/ pesticidengebruik incultuurgewassen. (Engelsesamen versiteit Wageningen (1986)103 pp. i.o.v. Min.VROM. L.Wouters/R . Hengeveld/ vatting). J.H. Koeman

M. Husseiny/C. Castleton/ Assessment of the 1986Sahe lgrasshoppe r control cam Report of joint FAO/Donor review of the 1986grass J.W. Everts/R. Pierrot paign, and lessons to be drawn for future campaigns. hopper campaign in Mali (1986) 32 pp.

M. Husseiny/C. Castleton/ Assessment of the 1986 Sahel grasshopper control cam Report of joint FAO/Donor review of the 1986grass J.W. Everts/R. Pierrot paign, and lessons to be drawn for future campaigns. hopper campaign in Burkina Faso (1986) 29 pp.

P.J.Verwey/A . Berends/ Effects of pesticides used in the Senegal river delta on External Report Dept. of Toxicology, Agricultural Un J.W. Everts/F. Sene/J.H. Koeman palearctic migratory birds. iversity Wageningen, The Netherlands (1986) 86 pp. i.o.v. ICBP. AbstractsC J.W. Everts/R. Hengeveld/ Animal indicators for side-effects of pesticides inagri- Abstract 4th European Ecology Symp., Wageningen B.Aukema/L . Wouters/ culture. (1986)43. J.H. Koeman Vakpublikaties D J.W. Everts Oecotoxicologische aspecten van pesticidengebruik in Vakbl. Biologen 66,2 2 (1986) 33-35. de tropen.

Tropische plantenteelt F400 ook publikaties in VF85.13 Dissertaties A L.O. Fresco Cassavai n shifting cultivation; asystem s approach to Prof.dr.ir. M. Flach en Prof.dr.ir. N.G. Röling (promo- agricultural development in Africa. tores). Wageningen (1986)245 pp.

Wetenschappelijke publikaties B G.H. de Bruijn/H.J.Veitkam p Mannihot esculenta Crantz. In: Plant resources in South-EastAsia , E.Westpha l & P.CM.Janse n (eds.). Pudoc,Wageninge n (1986) 40-45.

M. Flach Agronomy of sago based cropping systems;a prelimin In: The development ofth e sago palm and its products. ary approach. AGPC/MISC/84, FAO, Rome (1986) 94-101.

M. Flach The sago palm. In: The development ofth e sago palm and its products. AGPC/MISC/84, FAO, Rome (1986)4-5 .

M. Flach/K.den Braber/ Temperature and relative humidity requirements of Sago'85 ,Yamada , N.& K.Kainuma (eds.).Thir d Int. M.J.J. Fredrix/E.M. Monster/ young sago palm seedlings. SagoSymp .Tokyo ,Japan .Th e sago palm research fund, G.A.M. van Hasselt Tokyo (1986) 139-143.

130 wetenschappelijk verslag

M. Flach/D.W.G. van Kraalingen/ Evaluation of present and potential production of natu- Sago'85 ,Yamada , N. & K. Kainuma (eds.).Third Int. Gandrie Simbardjo ralsag o palm stands. SagoSymp .Tokyo ,Japan .Th e sago palm research fund, Tokyo (1986)86-93 .

L.O. Fresco Farming systems research and extension:a napproac h to In: Food in Subsaharan Africa, Hansen,A . & D. McMillan solving food problems in Africa. (eds.). Lynn Riener, Boulder, USA (1986) 305-331.

D.W.G. van Kraalingen Starch content ofsag o palm trunks in relation to mor In:Th e development ofth e sagopal m and its products, phological and ecological conditions. AGPC/MISC/84, FAO, Rome (1986) 105-111.

A.R. Linnemann/J.M. Louwen/ Influence of nitrogen onsow n and ratooned upland Neth. J.agric . Sei. 34,1(1986)15-23. G.H.M.B. Straver/E. Westphal kangkong (Ipomoeaaquatica Forsk.) attw o planting densities.

A.R. Linnemann/S. Hitipeuw/ Influence of potassium fertilizer on yield of upland kang Neth. J.agric . Sei.34,4(1986 ) 503-505.

B. Kruiger/E. Westphal kong (Ipomoeaaquatica Forsk).

L.E.C.R. Paquay/D.L. Schuiling/ Effects of nutrient shortage on young sago palmseed Sago'85,Yamada , N.& K. Kainuma (eds.).Thir d Int. G.H.deBruijn/R.W.P. Roos/ lings. SagoSymp. ,Tokyo ,Japan .Th esag o palm research fund, M. Flach Tokyo (1986) 144-152.

J.A.Samson Tropical fruits. Second (revised and extended) edition, Longman, Harlow, UK (1986) 335 pp.

J.A.Samso n Interference by mechanical andchemica l meanst o force ScientiaHorticulturae28(1986)97-103. bud shooting in citrus.

D.L. Schuiling/M. Flach MetroxylonsagoRottboell. In: Plant resources of South-east Asia,Westphal , E.& P.CM.Jansen (eds.). Pudoc,Wageninge n (1986)45-50.

E.W.M. Verheij Towards aclassificatio n oftropica l fruit trees. Acta HorticuItura e17 5(1986 )137-150 .

G. Staritsky Invitr o conservation-possibilities and limits. 15Year sco llectio n and utilisation of plant genetic re sources byth e Institute ofCro p Science and Plant Breeding FAL Braunschweig. Proc.Coll . Braunschweig (1985)49-58.

E.W.M. Verheij/C.H.A. Snijders The clove. In: Plant resources of South-EastAsia ,Westphal , E.& P.C.M.Jansen (eds.). Pudoc,Wageninge n (1986)61-66.

E.W.M. Verheij/R. Sevenhuyzen Vegetable growing on peat inWes t Malaysia. Rapport vanee n pre-feasibilitystudievoor het Min. van Landbouw enVisseri j (1986)1 9p p + bijlagen.

M.Wessel Shadeand nutrition. In: Cocoa,Wood , G.A.R.an d R.A. Lass(eds.) . Longman Gro up Lt d; Londo n and New York (1985) 166-194.

M.Wessel Shadeand nutrition. In: Cocoa production, present constraints and priorities for research, Lass,R.A . & G.A.R.Woo d (eds.). World BankTechnical paper 39,Washingto n (1985)18-23.

M.Wessel/H .Toxopeu s Theobroma cocoa L. In: Plant resource so f South-East Asia,Westphal , E.& P.C.M.Janse n(eds.) . Pudoc,Wageninge n (1986) 66-71.

E.Westphal/P.C.M.Jansen (eds.) Plant resources of South-East Asia:Proposa l fora hand Pudoc,Wageninge n (1986)7 7 pp. book.

H.E.Wetzel/E.W.M . Verheij/ Integrierter Pflanzenschutz im Obstbau. Gutachten Agrar- und Hydro-Technik GmbH, Essen, M.C.Saure/M . Hafner i.o.v. GTZonderdetechnischesamenwerking Bondsre publiek Duitsland-Koninkrijk Thailand (1986)8 6pp . + bijlagen.

M. Flach/D.L. Schuiling Thesagopalm:a perennia l cropfo r development of Supp. Papers. Lowland Development Symp..Jakarta. tropical lowlands undertidal influence. ILRI,Wageninge n (1986) 307-317.

M. Flach Croppingsystemsfortidal lowland. Keynotes 2. Lowland Development Symp..Jakarta. ILRI, Wageningen (1986)23-32.

M. Flach Nipa palm:a natura l tidal lowland vegetation with a Supp. Papers.Lowlan d Development Symp..Jakarta. potential for development. ILRI,Wageninge n (1986) 301-306 .

B.J.Geerling s SomeAmerica n palmswit h apotential for development Supp. Papers. Lowland Development Symp.,Jakarta . oftida l lowlands in Indonesia. ILRI,Wageninge n (1986) 318-321.

131 tuin-en landschapsarchitectuur

AbstractsC E.A. Zandvoort/G . Staritsky Invitr o genebankso ftropica l aroids-Research of Abstracts VI Int. Congr. PlantTissueand Cell Culture, storage conditions. D.A. Somersetal. (eds.). Univ. of Minnesota, Minneapo lis, Minnesota (1986)246 . VakpublikatiesD C.L.M, van Eijnatten Development of horticultural education at Brawijaya Comm. no.4 , Kelompok Studi Hortikultura.Jurusan University, Malang;a novervie w ofactivitie s in 1985. Budidaya Pertanian; Fakultas Pertanian, Universitas Brawijaya, Malang (1986)4 5 pp.

C.L.M. van Eijnatten Information on sawi or leaf mustard, Brassicajunce a (L) Comm. no.6 , KelompokStudi Hortikultura.Jurusan Czern& Cosson. Budidaya Pertanian;Fakulta s Pertanian, Universitas Brawijaya, Malang(1986 ) 28 pp.

C.L.M. van Eijnatten/Muji Santoso Short cours eo n lowland tropical vegetables; report ona Comm. no.8 , KelompokStudi Hortikultura.Jurusan preparatory journey to horticultural institutions in Budidaya Pertanian;Fakulta s Pertanian, Universitas March/April 1986. Brawijaya, Malang(1986 ) 28 pp.

M.FIach/D.L. Schuiling Desagopalm in ontwikkeling. Landbouwk. T.98, 3 (1986)25-28 .

M.Flach Grot e interesse voor studietropisch e bedrijfssystemen . Landbouwk T. 98,10(1986 )22-23 .

L.O. Fresco/H.van Amstel Zaaizaadvoorziening van kleine boeren. Landbouwk.T . 98,3 (1986 ) 20-21.

L.O. Fresco Besprekingvan proefschriftj. Schrijvers: Mothers for Sociologische Gids 2(1986 ) 137-139. Life; motherhood and marginalization inth e North Central Provinceo f Sri Lanka.

H.te n Have/C.T. van Vugt/ Joint review and planning missionfo r the'Support to Wageningen/Kenya (1986)31 pp. H.H.A. Mulamula/ NIB-research project'. Nairobi, Kenya. W.R.O. Nyandega

H.ten Have Rice cultivation. ICRABull. Wageningen (1986)31 pp.

H.Mettrick/M.Wessel Farmingsystem s research asa nanalytica l framework ICRA Bull. 23,ICRA ,Wageninge n (1986)8 pp . tool and fortraining.

D.L. Schuiling Hortbase. Starting acomputerize d databasefo r horti- Comm. no.6 , Kelompok Studi Hortikultura.Jurusan cultura-documentation. Budidaya Pertanian; Fakultas Pertanian, Universitas Brawijaya, Malang (1986)2 8 pp.

E.W.M. Verheij Fruitteelt inThailand . De Fruitteelt , Kerstnur nme r (1986)1399-1402 .

Tuin-en landschapsarchitectuur K300 ook publikaties in VF86.18 Wetenschappelijke publikatiesB R. Blom/F. Rip Computergesteundtracere n van hoogspanningslei- Vakgroep TenL ,Wageninge n (1986)7 0 pp.t.b.v .Sa dingen, systeemconcept. menwerkende Electriciteitsproducenten NV, Arnhem.

I.Duchhar t Towards aland-us estrateg y for the small-holder S.W.- Ministry ofAgriculture , Engineering Division Kenya Kano irrigation project etc. (1986) 33p p + bijlagen.

I.Duchhar t The planningan dth e planning process for a low-cost Undugu Society, Kenya(1986)22pp + bijlagen. housing programm efo r the viMage sKitui , Kanuku, Kin- yago in Nairobi Kenya.

I.Duchar t Proposal for an integrated agricultural development Ministry ofAgriculture , Engineering Division, Kenya programme. (1986)5 2p p + bijlagen.

N.E.L. Pohl II Internationales Entwurfsseminar. Garten + Landschaft 7(1986 ) 38-46.

F.Kleefmann/K . Kerkstra Ruimtelijke organisatie in het spanningsveld van Stedebouw enVolkshuisvestin g 67(1986 ) 397-404. onzekerheden,deel 1.

F.Kleefmann/K . Kerkstra Ruimtelijke organisatie in het spanningsveld vanonze Stedebouw enVolkshuisvestin g 67(1986 )445-450 . kerheden, deel 2.

M.J.Vroo m The perception of dimensions ofspac ean d levelso f in Landscape Planning 12(1986 ) 337-352. frastructure and its application in landscape planning.

J. Meeus/M.J.Vroo m Critique andtheor y in Dutch landscape architecture. Landscape Planning 13 (1986)277-302. Vakpublikaties D M.J.Vroo m Landscape planning inTh e Netherlands,som e exam Scuoladi Specializazione inArchitecturade l Paesaggio ples. Genua (1986)8 pp .

132 wetenschappelijk verslag

R.Blom/F . Rip/H.Toes Automatiseringen de relatietussenontwer p en beheer Groen 2(1986 ) 24-28. van beplantingen.

R. Blom/F. Rip/H.Toes Ontwerpen met het Ontwerp Informatiesysteem. Groen 5(1986 ) 25-29.

N.E.L. Pohl Inleidin gdoo r devoorzitte r vand e prijsvraagjury, In: Parkideeën en Parkplannen, Meulenhof/Edinfo i.o.v. Dipl.-Ing.N.E.L.Pohl. BNT. Amsterdam (1986)S pp.

N.E.L. Pohl Verlaatdegroenetentoonstellingsarchitectuurdescha- Groen 11 (1986)29-30. duwvan de parkarchitectuur?

M.J.Vroo m World Conference on Landscape Planning, Harvard Zichtlijn2(1986)6-10. UniversityUSA1986.

L.Wiegersm a Het Looer ikkefaerdingendnu. Landskab3 (1986 )57-63 .

J.van de r Zalm Het begrip'schaal' indetuin-en landschapsarchitec Plan1 1 (1986)1-16. tuur.

J.van de r Zalm/ De verborgen schoonheid van Tilburg. Plan4 (1986 ) 26-31. A.F.M, vande n Eerenbeemt

L. Baljon/A. Nauta Complement. In: Parkideeën en Parkplannen, Meulenhof/Edinfo i.o.v. BNT. Amsterdam (1986)79-83 .

Tuinbouwplantenteelt F450 ook publikaties in VF86.11 DissertatiesA J.B.M.Custer s Adventitious shoot formation on leafcutting s in vivo, Prof.dr.ir.J. Doorenbos en Prof.dr.ir. R.L.M. Pierik atool in horticulture. (promotores). Wageningen (1986)12 9 pp. Wetenschappelijke publikatiesB P.A.M. Hopmans/H.S. Schouwink Environmental water relationships of irrigated and non- Regulation of photosynthesis infrui t trees,A.N . Lakso irrigated appletrees . and F. Lenz(eds.).Symp. Proc. Publ. N.Y. State Agric. Exp. Sta.,Geneva , U.S.A.(1986 )62-66 .

P.A. vand e Pol/F.T. Schiet/ A preliminary investigation ofodo r changes incu t and Acta Hortic. 189(1986 )215-220 . J.E.R. Frijters intact roses invariou s stageso f maturation.

G.Spikman The effect ofwate r stresso n ethylene production and Acta Hortic. 181 (1986)135-140 . ethylene sensivity of Freesia inflorescences.

R.L.M. Pierik/H.H.M. Steegmans Adventitious plantlet regeneration from floral stem Neth.J. agric. Sei.34(1986 ) 217-223. expiants of Nerine bowdinii W. Watts.

J. Doorenbos Van plant tot gewas. Afscheidsrede Landbouwhogeschool (1986)1 -19. AbstractsC R.L.M. Pierik/H.H.M. Steegmans/ Vegetative propagation ofSyring avulgari s L. in vitro. Int. Congr. PlantTissue Cell Culture, Minneapolis. H. Molenberg Abstr.6(1986)434. Vakpublikaties D J.va nAartrijk/B.P.A.M . Kunneman/ Weefselkweek biedtgrote perspectieven voor Vakbl. Bloemisterij 41, 39(1986 ) 40-41. L. Leffring/P.C.G. vande r Linde/ veredeling. R.L.M. Pierik

J.van Aartrijk/B.P.A.M . Kunneman/ Weefselkweek, een blik ind e toekomst. Boer enTuinde r 40,1900(1986 )54-55 . L. Leffring/P. vande r Linde/ R.L.M. Pierik

H.G. Kronenberg Verdamping door orchideeën. Orchideeën 48(1986 )137-139 .

R.L.M. Pierik De historie vand e Nederlandse weefselkweek. Boer enTuinde r 40,1998 (1986) 50-51.

R.L.M. Pierik Nederlandse weefselkwee k maakt snelle ontwikkel ing Vakbl. Bloemisterij 41, 38(1986 ) 56-57. door.

R.L.M. Pierik Vermeerdering in kweekbuizen stijgt in198 5to t 36 mil Vakbl. Bloemisterij41,17(1986)68-69. joen.

R.L.M. Pierik Invitr o culture of higher plants. Bibliography. Misc. Publ.Departmen t of Horticulture. Second Suppl. (1986) 1-17. Third Suppl. (1986)1-20.

R.L.M. Pierik/H.H.M.Steegman s Yuccaflaccid a in kweekbuizen vegetatieft e vermeer Vakbl. Bloemisterij41,32(1986) 53. deren.

R.L.M. Pierik/F.A.A.Tetteroo SnelI evegetatiev e vermeerdering van Begoniavenos a Vakbl. Bloemisterij 41,46(1986) 32-33. in kweekbuizen.

133 veefokkerij

R.L.M. Pierik/A.P.C. Oerlemans/ Zaai vanvaren s in kweekbuizen. Vakbl. Bloemisterij 41,10(1986)48-49. M.A.P.Verhoeven/M.A . Mentjox/ H. Molenberg

P.A. vand e Pol Rozegeur'Deziel van de roos'. Groei en Bloei 6(1986 ) 50-51.

Veefokkerij E250 ook publikaties in VF83.04 DissertatiesA J.Jansen Studieso n fertility indair y cattle basedo n analysis of Prof.dr.ir. R.D. Politiek (promotor), dr.ir.J. Dommer- AI data. holt (co-promotor). Wageningen (1986)8 1 pp.

A. Meijering Dystocia in dairy cattle breeding.Wit h special attention Prof.dr.ir. R.D. Politiek (promotor), dr.ir. E.W. Bras- to sir e evaluation for categorical traits. camp (co-promotor). Zeist,Wageninge n (1986)17 9 pp.

D. vand e Lagemaat Onderwijzen inondernemen . Eenstudi e betreffendede Prof.dr.J. van Bergeijken Prof.dr.ir. R.D. Politiek(pro- didactische voorwaarden en uitwerking vand e beginse motores). Culer nborg ,Wage ninge n (1986)291 pp. lenva nd estructuurlee r en het exemplarisch leren in relatie tot het middelbaa r agrarisch onderwijs. Wetenschappelijke publikatiesB A. Christensen/D.A. Sorensen/ The Danish pig breeding program: current system and Proc. 3rd World Congr. Genetics applied to Livestock. T.Vestergaard/P . van Kemenade future developments. Lincoln, Nebraska, USA. (1986)143-148.

D.G. Grieve/S. Korver/ Relationship between milk composition andsom e nu Livest . Prod. Sei.1 4(1986 )239-254 . Y.S.Rijpkema/G.Hof tritional parameters in early lactation.

A.F.Groen/E.A . Finnland Genetic parameters ofconformatio n traits in Norwe Livest. Prod.Sei .14(1986 ) 335-347. gian red cattle estimated with amultipl etrai t model.

H.A. Huizinga/S. Korver/ Maternal effects duet o cytoplasmic inheritance in dairy Livest. Prod.Sei .1 5(1986 )1 1-26 . B.T. McDaniel/R.D. Politiek cattle. Influenceon milk production and reproduction traits.

J.W.M. Merks Genotype-x-environment interactions in pig breeding Livest. Prod.Sei .1 4(1986 ) 365-381. programmes. I.Centra l test.

J. Meulenbroeks/ Theeffec t ofgenotyp ean d metabolizableenerg y intake Anim. Prod.4 3(1986 )195-200 . M.W.A. Verstegen/W. vande r Hel/ on protein andfa tgai n in vealcalves . S.Korver/G.R . Kleinhout

M.C. Papadopoulos/A.R. El Boushy/ Effects of processingtim e and moisture content on Anim. Feed Sei.ÄTechn . 14(1986 )279-290 . A.E. Roodbeen/E.H . Ketelaars amino acid composition and nitrogen characteristics of feather meal.

R.D. Politiek Development ofanima l breeding research. Neth.J. agric.Sei . 34(1986)421-426.

R.D. Politiek/O. Distl/T. Fjeldaas/ Importance of claw quality in cattle: review and recom Livest. Prod.Sei .1 5(1986 )133-152 . J.Heeres/B.T . McDaniel/E. Nielsen/ mendations to achievegeneti c improvement. Report of D.J. Peterse/A. Reurink/ the E.A.A.P.workin g groupo n claw quality in cattle. P. Strandberg

H. Smit/B. Verbeek/J.Jansen/ The effect of herd characteristics on claw measurements Livest. Prod.Sei.15(1986)1-10. R.D. Politiek/D.J. Peterse/ in Friesians. B.T. McDaniel

H. Smit/B.Verbeek/D.J . Peterse/ Geneticaspectsofclawdisorders , claw measurements Livest. Prod. Sei.1 5(1986 )205-217 . J.Jansen/B.T. McDaniel/ and 'type'scoresforfeet in Friesian cattle. R.D. Politiek AbstractsC E.J.va n Steenbergen A linear scoringsystem for exterior traits in pigs:1 . Re- Proc.37t h Ann. Meet. EAAP. Boedapest, Hongarije. peatabilitiesand reproducibilities. Vol. I(1986)153 . VakpublikatiesD R.D. Politiek Waarheen met onze veeteelt? In: Spectrumjaarboe k 1986,Spectru m Utrecht/Ant werpen (1986) 241-245.

N.A. den Daas/A. Reurink Geven de huidige non-return percentages van Veeteelt 11 (1986)990-991. KI-stieren juiste informatie?

J.Jansen Ishe t mogelijk om viafokkerij devruchtbaarhei d te ver Veeteelt 2(1986 ) 106-108. beteren?

134 wetenschappelijk verslag

E.H. Ketelaars Droge mestsystemen brengen oplossing mestoverschot Boer enTuinde r 30-1-1986:66-67 . dichterbij.

E.H. Ketelaars Fitting Dutch production to the market. PouItr y Int . maart (1986)40 .

A. Reurink/J.A.M ,va nArendon k Koefok:fokkerijtechnie k viad ecompute r beproeven. Veeteelt 12(1986 ) 1150.

M. Strijtveen Devruchtbaarhei d vanstiere n wordt niet altijd opti Veeteelt1 (1986)41-42 . maal uitgedrukt.

G.va n Dijk/J. vande r Werf De invloed vand efokrichtin g op dedoe lmatighei d van Veeteelt 4(1986 ) 292-295. de rundveehouderij.

H. Vos De FAO-proef in Polen gafzich t op wereldwijd zwart- Veeteelt 11 (1986)1052-1054. bontveld.

H.Vo s Proefresultaten vande internationale vergelijking in Veeteelt 4(1986 ) 330. Israël.

H.Vos Wat kunnen we van Israël leren? Veeteelt 7(1986 ) 609-610.

Veehouderij E300 ook publikaties in VF83.04 DissertatiesA W.G.P. Schouten Rearing conditions and behaviour in pigs. Prof.dr. P.R.Wiepkem a (promotor), Dr. G. van Putten (co-promotor). Wageningen (1986) 1-151.

J.L.Gronde l The immunesyste m asa targe t for antibiotics. Prof.dr. W.B. van Muiswinkel en Prof.dr. C.C. Ooster- lee(promotores) .Wageninge n (1986)16 5 pp. Wetenschappelijke publikatiesB P.Wensing/J.H .Boon/W . Visser Theactivit y ofth e angiotensin convertingenzym e in the Proc. IV Int. Symp.Veterinar y Laboratory Diagnosti blood of calvesan d piglets. cians,Amsterda m (1986) 330-333.

H.J. Bos/J. Beekman-Boneschans/ Useo f Elisat o assesslungwor m infections in calves. Vet. Record 118(1986 ) 153-156. J.H.Boo n

G.A.A . AIbers/G .D.Gra y Breedin gfo r worm resistance:A perspective. In: Parasitology- qu ova dit ?Austra lia nAcadem y of Science,Canberr a (1986) 559-566.

J.H.Boon/H.W. Ploeger/ Sero-epidemiological survey of Dictyocaulus vinparus Vet. Record 119(1986 )475-479 . A.J. Raaymakers infections infirst-seaso ngrazin gcalve s inTh e Nether lands.

R.Geers/V . Goedseels/B.d e Laet/ Relationships between transport conditions and the J.Therm . Biol. 11 (1986)137-138.

M.W.A. Verstegen occurrence of cough in growing pigs.

J.E.G.M. Kroonen/ Effect of infection with lungworms (Dictyocaulus vivi- Brit.J.Nutr. 56(1986 ) 351-360. M.W.A. Verstegen/J.H. Boon/ parus)o n energy and nitrogen metabolism ingrowing W. van der Hel calves.

J.H.M. Metz Parto fetholog y inagricultura l education in The Proc. Int. Symp.Appl . Ethol. Farm Animals, Balaton- Netherlands. füred(1986)5pp.

J.H.M. Metz/A.M.P. Kersten/ Einflussdes Umganges mit jungen Kaninchen auf ihr KTBL-Schrif t 311 (1986)48-58. F.M. Meijsser späteres Verhalten.

J. Meulenbroeks/ Theeffec t ofgenotyp e and metabolizable energy intake Ani m . Prod.4 3 (1986) 195-200. M.W.A. Verstegen/W. vande r Hel/ on protein andfa tgai n in vealcalves . S. Korver

J.M.F.Verhagen/J.H . Boon/ Invitr o phagocytosis and intracelular killing by poly Proc. IV Int. Symp.Veterinar y Laboratory Diagnosti M.W.A.Verstegen/M.B . Kreukniet/ morphonuclear neutrophilic granulocytes and alveolar cians,Amsterda m (1986)8 1-84 . W. Visser macrophages in pigs.

J.M.F.Verhagen / An enzymme-linked immuno-sorbent assay (ELISA)a s Proc. IV Int. Symp.Veterinar y Laboratory Diagnosti M.W.A. Verstegen/J.H. Boon/ atoo l to determine specific serum antibod y levels in cians,Amsterda m (1986 ) 916-919. J.B.van Herwijnen pigs after experimental infection with Haemophilus pleuropneumoniae. AbstractsC W.G.P. Schouten The relation between the ethogram andth e method of Proc.Scientifi c Meeting Methodology of Farm Animal observation. Behaviourstudies, Rennes,1984 .Ann . Rech.Vet.1 7 (1986)99.

135 veevoeding

W.G.P. Schouten Quantity and quality of behaviour. Proc. Scientific Meeting Methodology of Farm Animal Behaviour studies, Rennes1984 .Ann . Rech.Vet.1 7 (1986) 101. Vakpublikaties D W.G.P. Schouten Rearing conditions affect behaviour in later life. Pigs,July (1986)14-16.

A.J.Verkaik/D.G.F . Kloeg Lokazengebruikbij het vangen van muskusratten. Effect Muskusraten Beheer 6,1 (1986)1-3. van deonbekendhei d van het voedsel.

A.J.Verkai k Bijzonderheden over devoortplantin g enove r de Muskusrat en Beheer 6,3 (1986)4-5 . ontwikkeling vand ejonge n bij muskusratten.

A.J.Verkai k Vang-,merk-e n terugvangproeven met muskusratten Muskusraten Beheer 6,3(1986)9-10. in 'De Blauwe Kamer' bij Wageningen.

Veevoeding E350 ook publikaties in VF83.04 Wetenschappelijke publikatiesB D. Conway/L.A. den Hartog/ The requirementofthreonineforgrowing pigs based Proc. 36th Annual Conf. Can.Soc .An .Sei . Saskatoon W.C. Sauer/J. Huisman on the total faecalan d ileal supply. (1986)41.

P.C.M.Z.Corijn/L.A . den Hartog/ Zuur-base problematiek ind evoedin g bij vleeskalve- Proc.11t h Conf. Dutch research workers inanima l nu Th.A.G. Schamp/R.A.B. Mors/ ren. trition, Wageningen (1986)44. G.J.M,va n Kempen

G.M. Cronin/J.M.F.M. vanTartwijk/ Influence ofdegre e ofadaptatio n to housing bysow s in Anim. Prod.42(1986) 257-268. W. van der Hel/M.W.A. Verstegen relation to behaviour andenerg y metabolism.

R.A. Donker/L.A. den Hartog/ Restriction offee d intaketo optimizetheoveral l per Livest. Prod.Sei .1 5(1986 ) 353-365. E.W. Brascamp/J.W.M. Merks/ formance andco mpositio n of pigs. G.J.Noordewier/G.A.J . Buiting

A.R.W. Elbers/D.H.J. Roumen/ Het bedrijf alsoorzaa k vanvariati e inverterin g bij var Proc. 11th Conf. Dutch research workers in animal nu H. Boer/L.A. van 't Klooster/ kens. trition, Wageningen (1986) 37-38. P.J.va nde r Aar/M.W.A. Verstegen

R.Geers/V . Goedseels/B.d e Laet/ Relationships between transport conditions and the J.Therm . Biol. 11(1986 ) 137-138. M.W.A. Verstegen occurrence of cough in growing pigs.

LA. den Hartog/R.A. Donker/ The effect of restricted feed intake durin gth e growing Proc. 36thAnnua l Conf.Can .Soc .An .Sei. , Saskatoon E.W. Brascamp/J.W.M. Merks andfinishin g period on productive performanceo f pigs. (1986)98.

W. vande r Hel/R. Duijghuisen/ The effect ofambien t temperature andactivit y in daily Neth.J.agric. Sei. 34(1986)173-184. M.W.A. Verstegen variation in heat production ofgrowin g pigs.

Y.va nde r Honing/S.Tamminga Effect offa to n rumen fermentation and gastro-intesti In:Agriculture . New developments andfutur e perspec nal absorption. tives in research on rumen function,A . Neimann-Soren- sen (ed.). ECSC-EEC-EAEC, Brussels-Luxembourg (1986)55-68.

J. Huisman/A.F.B, vande r Poel Antinutritionelefactoren (ANF) in veevoedergrond Proc.1 1t h Conf. Dutch research workers in animal nu stoffen voor varkens. trition, Wageningen (1986) 39-40.

J.E.G.M. Kroonen/ Effect of infection with lungworms(Dictyocaulusvivi- Brit.J .N utr . 55(1986 ) 356-360. M.W.A. Verstegen/J.H. Boon/ parus)o n energy and nitrogen metabolism ingrowing W. van der Hel calves.

C.F.M,d e Lange/W.C. Sauer/ The useo fth e mobile nylon bagtechniqu e for the deter Proc. 36th Annual Conf.Can.Soc .An . Sei. Saskatoon

L.A. den Hartog/J. Huisman mination ofth e digestible energy content in cereal- (1986)106. grainsfo r pigs.

P.van Leeuwen/W.C. Sauer/ The effect ofth e level offee d intake andsoybea n meal Proc. 36th Annual Conf.Can .Soc .An .Sei . Saskatoon

J. Huisman/L.A. den Hartog inclusion on amino aciddigestibilitie s in pigs. (1986)36.

S.H.M. Mets/F.W. Kamphuis/ Simulation ofgrowt h performance ingrowin g fattening Proc.37th Annual meetingEAAP, Boedapest(1986) A.C.M. Mentink/E. Kanis/ Pigs- paper P5.15 . C.M.C, vande r Peet-Schwering/ M.W.A. Verstegen

J. Meulenbroeks/ The effect ofgenotyp e and metabolizable energy intake Anim. Prod.43(1986)195-200. M.W.A. Verstegen/W. vande r Hel/ on protein andfa tgai n invea l calves. S. Korver

136 wetenschappelijk verslag

A.F.B, vande r Poel/ Invloed vanzetmeelontsluitingopde ilealeenfaecale Vakgroep Veevoeding. Extern rapport i.o.v.Cebeco M.W.A.Verstege n vertering bij biggen. Handelsraad Rotterdam (1986) 20 pp.

P.H. Robinson/J. Fadel/S.Tamminga Evaluation of mathematical models to describe neutral Anim. Feed Sei.& Techn.1 5(1986 ) 249-271. detergent residue interm s of itssusceptibilit y to degra dation inth e rumen.

P.H. Robinson/S.Tamminga/ Influence ofdeclinin g level offee d intake and varying Livest. Prod.Sei .1 5(1986 )173-189 . A.M. vanVuure n the proportion ofstarc h inth e concentrate on rumen fermentation in dairy cows.

S.Tamminga Utilisation of naturally occurring NPN-compounds by Arch. Anim. Nutr. 36(1986 )169-174 . ruminants.

S.Tamminga Prospectsforsupplementatio n ofcro p residues in tropi In: Ricestrawand related feeds in ruminant rations, cal countries. M.N.M. Ibrahim &J.B .Schier e (eds.).Sup. publ. no.2 , Kandy, Sri Lanka (1986) 208-217.

S.Tamminga Expected animalfee din gstrategie s asa farmer s re In: Agricultural surplusses, part 5.Anima l feed. Deche- sponset o changingfee d stock supplies inth e EEC. ma, Frankfurt/Main (1986)85-92 .

J.M.F.Verhagen/J.H.Boon/ Invitr o phagocytosis and intracellular killing by poly Proc. IVth Int. Symp. Veterinary Laboratory Diagnosti M.W.A. Verstegen/M.B. Kreukniet/ morphonuclear neutrophilic granulocytes and alveolar cians(1986 ) 81-84. W. Visser macrophages in pigs.

J.M.F.Verhagen / An enzyme-linked immuno-sorbent assay (ELISA) asa Proc. IVth Int. Symp.Veterinar y Laboratory Diagnosti M.W.A. Verstegen/J.H. Boon/ tool to determine specific serum antibod y levels in pigs cians (1986)916-919 . J.B.van Herwijnen after experimental infection with Haemophilus pleuropneumoniae.

M.W.A.Verstegen/W . vande r Hel/ Diurnal variation intherma l demando fgrowin g pigs. J.Therm . Biol.1 1 (1986)131-136. R. Duijghuisen/R.Geers

M.C. Papadopoulos/A.R. El Boushy/ Effect ofdifferen t processing conditions on amino acid Poultry Science6 4(1985 ) 1729-1741. E.H. Ketelaars digestibility offeathe r meal determined bychicke nas say.

M.C. Papadopoulos/A.R. El Boushy/ Theeffec t ofvar yin gautoclavin g conditions and added J.Sei . FoodAgric . 36(1985 )1219-1226 . A.E. Roodbee n sodiumhydroxideonaminoacid content and nitrogen characteristics offeathe r meal.

M.C. Papadopoulos/A.R. El Boushy/ Effectso f processingtim e and moisture content on Anim. FeedSei .& Techn.14(1986 ) 279-290. A.E. Roodbeen/E.H . Ketelaars amino acid composition and nitrogen characteristics of feather meal.

A.R. El Boushy Theeffec t of modern husbandry on reproductive traits World Rev.Anima l Prod.21, 1 (1985) 19-23. of New Zealand white rabbits under West European conditions.

L.A.den Hartog/ Dilution ofa pi gdiet . Effect on digestibility and the 65th Ann. Feeders Day Report, Univ.o f Alberta (1986) M.W.A. Verstegen/J. Huisman/ practical relevance. 102-104. F.X. Aherne

C.F.M,d e Lange/L.A.de n Hartog/ Swine industry inTh e Netherlands. 65th Ann. Feeders Day Report, Univ. ofAlbert a (1986) W.C. Sauer 100-101.

C.F.M,d e Lange/W.C. Sauer/ The mobile nylon bagtechniqu efo r the estimation of 65thAnn. Feeders Day Report, Univ.o f Alberta (1986) L.A. den Hartog/J. Huisman the digestible energy content of cereal grains in swine. 126-128.

W.C. Sauer/L. Ozimek/ Biotin synthesis inth e large intestine ofth e pig. 65th Ann. Feeders Day Report, Univ. ofAlbert a (1986) L.A.den Hartog/ 123-124. R. Mosenthin/L. Volker AbstractsC L.A. den Hartog/P.A.J.H.Versteeg / Theeffec t of inclusiono fgroun d straw inthedietof J.Anim . Sei.6 3 (1986) suppl.1:280. W.C. Sauer/J. Huisman sowso n the ileal andfaeca l digestibilitieso famin o acids. VakpublikatiesD A.F.B,va nde r Poel Balancing dietso ffar m animalswit h micro-ingredients. Expert Consultation on Animal Feed Manufacturing, Barneveld College (1986).

A.F.B.va nde r Poel/J.Huisma n Rapid determination ofanti-nutritiv e factors in pig Feed Int. (1986)60-64 . feeds.

137 • vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde

S.Tamminga/A.M. vanVuure n Hoeveel melk kaneen koeveevoedkundig maximaal Bedrijfsvoorlichting,Cons. Rundveen. Doetinchem 38, produceren? 2(1986)3-4.

S.Tamminga/A.M. vanVuure n Zijn erveevoedkundige limieten aand e melkproduktie CLO-studiedagen, Lelystad (1986)44-46. per koe?

M.W.A. Verstegen/ Energiebenutting bij biggen en mestvarkens. Proc. ProvimiSymp. (1986)3-11. L.A. den Hartog/A.F.B. vande r Poel

D.J.va n Zuilichem/ Extruder replaces pellet press in Dutch study. Feed Int. (1986)14-22. A.F.B.va nde r Poel

A.R. El Boushy/R. Raterink Eggshellstrength :Th e causeso f eggbreakag e in relation Feedstuffs57,3 3 (1985) 18-21. to nutrition, management and environment. Part one.

A.R. ElBoushy/R . Raterink Eggshell strength:Th ecause so feg gbreakag e in relation Feedstuffs 57,34(1985)7-9. to nutrition, management and environment. Part two.

A.R. ElBoushy/R . Raterink Let birds reach their zoneo f comfort. Misset Int. (Poultry) 2,1 (1985)14-17.

A.R.EIBoushy Rendering poultry offals means profit. Misset Int. (Poultry) 2,1 (1985)44-47.

A.R. ElBoush y Local processing industries offer food and beneficial by- Feedstuffs 58,3 (1986) 36-37. products to developing countries.

A.R.EIBoushy Fish meals. Provimi ResearchInf . 5,10(1986)1-10.

Vegetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 ookpublikatiesinVF85.16enVF86.07 Wetenschappelijke publikatiesB H.d e Kroon/A. Plaisier/ Elasticity: the relative contribution ofdemographi c par- Ecology 67,5 (1986) 1427-1431. J.M.va n Groenendaal/H. Caswell ameters to population growth rate.

K.V. Sykora The relation between the flooding regime andth e dis- Tuexeniaó (1986) 249-260. tribution particularly of Pulegium vulgare. Vakpublikaties D E.A.D. Baart Betaalbaarheid uitgangspunt bij onderzoek berm- Tuin en Landschap9(1986 ) 20-23. beheer.

K.V. Sykora Plantengeografieen invoer van uitheemse planten. Landbouwleven 36,1566(1986)34-35.

K.V. Sykora Invoeren inburgering vanvreemd e planten. Landbouwleven 36,156791986)32-34.

K.V.Sykora/R. Leopold Uitheemse planten in natuurlijke plantengemeenschap- Landbouwleven 36,156891986) 30-31. pen.

K.V. Sykora/R. Leopold Floraverrijking? Landbouwleven 36,1569(1986 )24-25 .

K.V. Sykora/R. Leopold Floravervalsing? Landbouwleven 36,1570(1986 )26-27 .

K.V. Sykora (e.a.) Landbouwkundigen natuurtechnisc h beheer van rivier- Technische Adviescommissievoo r de Waterkeringen dijkgrasland. (1986)18pp.

K.V.Sykora/P. Zonderwijk Kleurrijke dijkbeemden. Hoe lang nog? Waterschapsbelangenl0(1986 ) 247-253.

K.V.Sykora/C. Liebrand Behoud, herstel enontwikke lin gva nsoortenrijk e dijk- Waterschapsbelangen 23/24(1986 )686-699 . vegetaties.

E.Wijnheijmer/S.J.te r Borg De relatie tussen wilde peene ncultuurpeen ,verleden , Gewasbescherming 17,2 (1986) 38-48. heden en toekomst.

VirologieG150 ook publikaties in VF83.03 Wetenschappelijke publikaties B J.P.H, van derWan t Kleiner dan bacil. Afscheidscollegegehoude n op 21februar i 1986.1-23.

D.W. Gladders/D . Peters The effect of Myzus persicaean d its ability to transmit Ann.appl . Biol. 109(1986 )499-507 . beet yellows virus.

D. Peters/W.T. Runi a The host rangeo f viroids. In: Subviral pathogens of plantsan danimals :v iroid s and prions.Academi c PressInc .(1985 ) 21-38 .

138 wetenschappelijk verslag

AbstractsC W. vande r Werf/F. Bonnier/ Symptoomontwikkelingen epidemiologie van verge- Abstract Gewasbescherming 17(1986 ) 7-8. M. Hurej/D. Peters lingsvirussen.

Voorlichtingskunde C150 ook publikaties in VF85.02 en VF86.13 DissertatiesA L.O. Fresco Cassava inshiftin g cultivation;asystem s approach to Prof.dr.ir. M. Flache n Prof.dr.ir. N.G. Röling (promo- agricultural development in Africa. tores).Wageninge n (1986)24 5 pp. Wetenschappelijkepublikatie s B L.R.J,va nde n Beucken/ Voorlichting aan achterstandsgroepen. Den Haag,SWOK A (1986) 100 pp. J.deWalle-Sevenster

J.deWalle-Sevenster/ Voorlichting aan achterstandsgroepen. 's-Gravenhage,VUGA(1986)104pp. L.R.J.vande n Beucken/N.G. Röling

N.G. Röling/S. Dogan Preparation ReportforTYUAP PHASEII . Ankara, Ministry of Agriculture, Forestry and Rural Af fairs,Genera l Directorate of Projects and Implementa tion, Department of Externally Financed Projects (1986) 240 pp.

W. Zevenbergen/N. Röling/ Manicaland Development Association Zimbabwe. Re- Den Haag(1986 )4 0pp . J. Made/A. Veldkamp port ofth eJoin t Assessment Mission ofth e three year Development Planforth e Dutch Ministryo f Foreign Af fairs, MDAand NOVIB. VakpublikatiesD M.A. Koelen Psychologische invloeden op herstel naziekteof onge GVO/Preventie 7(1986 ) 10-17. val.

B.M. Somers/C.J.M.Wijne n Landbouwvoorlichting aanklein e bedrijven:ee n ver Bedrijfsontwikkeling17 (1986) 388-391. slagva nd estudiedage n Sociaal-economische Voorlich ting.

Waterzuivering H150 ook publikaties in VF85.11 en VF86.14 Wetenschappelijke publikatiesB J.P.va nde r Hoek/A. Klapwijk Haalbaarheidsstudie naar biologisch/fysisch-chemische H2019 (1986)53-58 . nitraatverwijdering uit grondwater .

L.L.M. Keltjens/A. Klapwijk Istde r Eintragvo n oxidierbaren antropogenen Belas- Archiv des Badewesens 39(1986 )255-258 . tingsstoffen im Badewasser0.98oder6.64Gramm KMn04 pro Person?

L.L.M. Keltjens/E.J.Jansen / DieWasseraufbereitun g in einem kleinen hoch belaste Archiv des Badewesens 39(1986 ) 328-332. C. Collee/A. Klapwijk ten Schwimmbecken: 1. Mitteilung: Beschreibungder Aufbereitungsanlage, Material undVerfahren , Opti mierung der Chlorung.

L.L.M. Keltjens/E.J.Jansen/ DieWasseraufbereitun g ineine m kleinen hoch belaste Archiv des Badewesens 39(1986 ) 370-376. C. Collee/A. Klapwijk ten Schwimmbecken 2.Verlau f physikalischer und chemischer Parameter und Modellbeschreibung der Abhängigkeit zwischen der Trübung des Rohwassers , Besucherbelastung und Volumenstrom.

A. Klapwijk/W.J. Snodgrass Lakeoxyge n model II. Simulation nitrification and deni- In: Sedimentsand water interactions, P.G.SIy(ed.). trification in Hamilton Harbor, using laboratory date. New York (1986) 251-264.

A. Klapwijk/W.J. Snodgrass Lakeoxygen model III.Simulatio n ofammonia , nitrate In: Sediments andwate r interactions, P.G.Sl y (ed.). andoxyge n in Hamilton Harbor (1977-1978). New York (1986)265-288 .

A. Klapwijk/W.J. Snodgrass Concepts for calculatingth e stabilization rateo f sedi In: Sedimentoxyge n demand: processes, modelling and ments. measurement, K.J. Hatcher (ed.).Athen s (1986)25-97 .

W.J. Snodgrass/A. Klapwijk Lakeoxygen model I. Modellingsediment-watertrans- In: Sediments and water interactions, P.G.SIy(ed.). port ofammonia , nitrateand oxygen. New York (1986)243-250 .

H. Spanjers/A. Klapwijk Eencontinu-respiratiemeter : nieuwe perspectieven H2019 (1986) 432-434. voor het beheersen van hetactiefslib-proces.

139 wegen waterbouwkunde en irrigatie

VakpublikatiesD A. Klapwijk Hoezietdeactiefslibinrichtingerovertien jaren uit? Pt-Procestechniek41,1 (1986)40-43.

A. Klapwijk/H.Spanjer s Respiratiemeter bewaakt biologische zuivering vanaf - Pt-Procestechniek 41,10(1986 ) 47-51. valwater.

L.L.M. Keltjens/C. Collée Automatisering vand e chloordosering. Waterspiegel 7,1 (1986)40-43 .Oo k in: Badcultuur32, 289(1986)8-13. Octrooien A. Klapwijk/H. Spanjer s Werkwijze voor het bepalen vand e respiratiesnelheid Ned.octrooiaanvrag e no.86.00396,1 7februar i (1986). van respirerend materiaal inee ncontinu e proces- stroom alsmede eenvoo r eendergelijk e toepassingge schikte inrichting.

Weg-en waterbouwkunde en irrigatie K200 Wetenschappelijke publikaties B P.J.SIabbers/F.Toornstr a Mahaweli Ganges irrigation project-Centralization or Proc. ICIDCongr., Marocco, Rabat (1986) 161-185. decentralization?

P.J. Slabbers Irrigatie-onderzoek door de Universiteiten van Puno Gepubliceerd door NUFFIC begeleidingscie., Tilburg enCuzco, Peru met NUFFIC-ondersteuning. (1986)4 2pp .

L. Horst Management of irrigation water inth e Middle Valley of Proc. Forum on Irrigation Systems,Cornel l Univ. (1986) the Senegal River. 11pp .

L. Horst Choice of irrigation structures. Proc.Asia n Regional Symp., Int. Irrigation Management Inst., Sri Lanka (1986)1 2pp .

G. Diemer Irrigation engineering asa net hno-science . Proc.Sem ina r Relationsd eAménagement s Hydro- Agricoles-systèmesde production. Montpellier(1986) 23 pp.

F. Kuipers Exploitâtio nde ssystème s villageoisd'irrigatio n en Proc.OMVS-seminar. Dakar, Senegal (1986)1 8 pp. Sénégal.

T.K.E. Meijer Review off lo w measuringfl ume sfo r open canalsys - Hydrological SciencesJ . 31, 3(1986)433-434 . tems.

G. Diemer/E. vande r Laan Ondersteuning van degeïrrigeerdezelfvoorzienings- Antropologische Verkenningen 2(1986 ) 287-313. landbouw ind eSahe lva n West-Afrika.

T.K.E. Meijer Design oftertiar y irrigation canals. Inst. Hydraulic& Environmental Engineering, Delft (1986)4 0pp .

Wetenschapswinkel Rapporten Anonymus De laatste strohalm;ove r contingenter!ng ind egraan - Wetenschapswinkel, januari 1986. teelt.

Anonymus Automatisering ind eglastuinbouw ;gevolge n voor Wetenschapswinkel, mei 1986. tuinders.

Anonymus Boerinnengroepen werken zo!Ove r jongeagrarisch e Wetenschapswinkel, mei 1986. vrouwen en boerinnengroepen in Gelderland.

Anonymus AAW voor boerinnengroepen entuindersvrouwen , Wetenschapswinkel, november1986. eenslecht e regelingvo l hindernissen.

Anonymus Op weg naar eenvoudig e landinrichting. Wetenschapswinkel, december 1986.

Wijsbegeerte A050 Wetenschappelijke publikatiesB C.C. Boers Eco-socialisme,een rooskleuriger perspectief dan rood In:Werke n met wijsbegeerte: een cultuurprobleem, ofgroen ? G.M. Huussenen H.E.S. Woldring (red.). Eburon, Delft (1986)257-262.

H. Koningsveld Strategisch en communicatief handelen. Filosofie& Praktijk 7(1986 ) 90-95.

H. Koningsveld Regulative speech acts. Methodology andScienc e 19(1986 ) 190-206.

H. Koningsveld Isverwetenschappelijkin g vand evormgevin g mogelijk? De Gids14 9(1986 )484-490 .

140 wetenschappelijk verslag

H. Koningsveld Wetenschappelijke kennis. In: Over het weten vand e mens,C . Schavemaker en H.Willemse n (red.). Samsom,Alphe n aand e Rijn (1986) 93-114.

H. Koningsveld Taakva nfilosofie-onderwij s aanee n universiteit. In:Werke n met wijsbegeerte: een cultuurprobleem, G.M.Huussen en H.E.S.Woldring (red.). Eburon, Delft (1986)323-330.

P.J.A.M. Mertens/H. Koningsveld Communicatief enstrategisc h handelen. Coutinho, Muiderberg(1986)127pp.

Acta PhysiologicaScandinavica128,suppl.554(1986 ) 91. M.B.H. Visser Remarks onth e 'Right's View'. Medisc hContac t 41(1986 )1543-1546 . M.B.H. Visser/H.Verhoo g De morele vergelijkbaarheid van mens-e n dierproeven. Filosofie & Praktijk 7(1986 ) 113-131. M.B.H. Visser/H.Verhoo g De eigenwaarde vandiere n in het dierenrecht. M.B.H. Visser/H.Verhoo g Behoeften en belangen-wat verplicht? Filosofie & Praktijk 7(1986 ) 205-207. AbstractsC M.B.H. Visser Controllingthetriumph. Latriomph e des biotechnologies: ladomesticatio n de l'animal humain. Dubrovnik(1986).

M.B.H. Visser Genetic manipulation.Th e crown on domestication? Latriomphedes biotechnologies: ladomesticatio n de l'animal humain. Dubrovnik(1986).

H.Verhoog/M.B.H .Visse r Bioethiek en beleid. Filosofiedag Vrije Universiteit Amsterdam (1986). Vakpublikaties D C.C. Boers Eco-socialisme,een begaanbare wegvoo r rood en Spil47/48(1986)35-38. groen?

C.C. Boers Eco-socialisme,ee n begaanbare wegvoo r rood en Spil49/50(1986)39-47. groen? Deel II.

H. Koningsveld Wat is landbouwwetenschap? Landbo uwk . T. 98(1986 )45-47 .

H. Koningsveld Landbouwwetenschap als systeemtheorie? Landbouwk. T. 98(1986 ) 398-401.

J.Schake l Crisis in landbouw en landbouwwetenschap? Spil 53/54(1986) 26-34.

M.B.H. Visser Ethiek in hetdiergeneesmiddelengebruik . Waar liggen In: Diergeneesmiddelen, hoe hoort het eigenlijk? DSK degrenzen? Utrecht (1986).

H.Verhoog/M.B.H .Visse r Morele legitimatieva ndierproeve n in biomedischon Metamedica65 (1986) 267-283. derzoek.

M.B.H. Visser Risk (acceptance) management. Project Appraisal 1(1986 )2 .

C.C. Boers Niet terug naaraf , maar aansluiting zoeken. De Kleine Aarde 59(1986 )3 1-32 .

A.H.E. van Hengel Groen moetzijn rol kennen. De Kleine Aarde 59(1986 ) 33-34.

C.C. Boers Arbeid. Triangel 9(1986 ) 3-5.

Wiskunde A100 ook publikaties in VF85.09 Wetenschappelijke publikatiesB L.C.A.Corsten Rectangular lattices revisited. In: Linear statistical inference. Springer Verlag, Berlin (1985). Serie Lecture Notes in Statistics 35(1986 )29-38 .

M.d e Gee Asymptotic expansions for the midpoint rule applied to SiamJ .Numerica l Analysis 23(1986 )1254-1272 . delay differential equations.

M.I.Gomes/M.A.J. van Montfort Exponentiality versus generalized Pareto,quic k tests. Proc.thir d Int. Conf. Statistical Climatology, Vienna (1986)11 pp.

P.va nde r Laan/J. de Kroon Ranks,standardize d ranks andstandardize d aligned In: Robustness ofstatistica l methods and nonparametric ranks inth e analysiso f Friedman's block design. statistics,2n d edition, D. Raschan d M.L.Tika(eds.). (1986)66-69.

M.A.J,va n Montfort/J.V. Witter Thegeneralize d Pareto distribution applied to rainfall Hydrological SciencesJ .31, 2(1986 )15 1 -162. depths. Vakpublikaties D B.van Rootselaar Boekbespreking: M.J.Beeson :Foundatio n of construc Zentralblattfür Mathematik (1986). tive mathematics.

141 Wonen K350 ook publikaties in VF85.02 Wetenschappelijke publikatiesB H.C.S. Backus/B.E.Th.A. Kesler Kollektives Wohnen-Ein Weg zu einem neuen Lebens Hauswirtschaft undWissenschaf t 34,S (1986)25 1-259 . stil? Ergebnisse einer Evaluationsstudie in einem Expe rimentellen Wohnungsbau Projekt Centraal Wonen Hilversum.

P.J.J.Pennart z Detaa l vand egebouwd e omgeving. In: De macht vantekens ,A . van Zoest(red.). Uitg. HES, Utrecht (1986)39-62 .

P.J.J. Pennartz Atmospherea t home,a qualitativ e approach. J. Environmental Psychology 6(1986) 135-153.

P.J.J. Pennartz Qualitative Forschung und ihre Anwendung in den Hauswirtschaft und Wissenschaft 34,5 (1986) 244-250. Haushaltwissenschaften, dargestellt am Beispiel eines Heimesfü r psycho-geriatrische Patienten.

L.Th. van Leeuwen/ Huishoudenstypes, positie in het huishouden en inko Wageningen, Landbouwhogeschool Vakgroep Sociolo- M.J.H. Ploegmakers men; een periode en cohort-analyse vand e woningbe gie-Westers(1986)63pp.l.o.v. Min.VROM. hoeften onderzoeken 1977e n 1981. VakpublikatiesD J.P.Groot-Marcus/ Betaalt devervuile r dezuiveringslasten ? T. Huishoudk.7,4(1986). G.P.F.M. Hesselmans

G.P.F.M.Hesselmans/ Huishoudelijk afvalwater . NITHOO Ringband,VUGA(1986 ) B5-19-B5-24. J.P.Groot-Marcus

A.F.M. Kardinaal Boekbespreking: De E inj eeten ; alle sove r de E-num- Ned.T. Diëtisten 41(1986 ) 175. mers enander etoevoeginge n aanon s voedsel.

A.F.M. Kardinaal Databank voedselallergieën Combally, Bestellen Com- Ned.T. Diëtisten 41 (1986)171. bally-lijsten.

A.F.M. Kardinaal/M.J.G. Roelofs Nieuws vand edataban k voedselallergieën. Ned.T. Diëtisten41 (1986)48.

A. van der Meer Boekbespreking: Veiligheid van speelgelegenheden, Stedebouw enVolkshuisvestin g 67,9(1986 )343 . W.H.J. Rogmansen R.K.Oosterbaan.

J.M. van Dam Over vrouwen,wonene n bouwen. NITHOO Ringband (1986) C2-7-C2-11.

G.H.J.tenCate Was-enafwasmiddelen in het huishoudelijk afvalwater. NITHOO Ringband (1986) B5-11- B517. Ned. vertaling van:Prof.dr . G. Wildbrett.

142 Grotere onderzoeksprojecten

Toelichting De lijst van in gang zijnde 'grotere' onderzoekprojecten laat zien over welke onderwerpen de vakgroepen van de Landbouwuniversiteit onderzoek verrichten. De projecttitels zijn per vakgroep gerangschikt en per project zijn de namen van de verantwoor delijke onderzoekers vermeld. Voorts isbi j iedere vakgroep de naam van de contactpersoon voor onderzoekszaken aangegeven. De projecten zijn onder thema's geschaard. Bij projecten, die deel uitmaken van een programma met voorwaardelijke financiering (VF) of interne bescherming (IB), staat de desbetreffende code vóór het projectnummer. De lijst isee n weergave van de stand van zaken ultimo 1986, waarbij alleen ingan g zijnde projecten zijn vermeld. De projecten in dezelijs t hebben een geplande omvang van doorgaans tenminste één werkjaar onderzoektijd, gerekend over degehel e loopduur. Vrijwel alletijd , die het wetenschap pelijk en technisch personeel voor onderzoek ter beschikking heeft, wordt aan dezeprojecte n be steed. Projecten, dieaangedui d zijn met een ster (*),worde n in samenwerkingsverbanden tussen vakgroepen uitgevoerd.

Inlichtingen bij desbetreffende vakgroep(en) of bij: Bureau van de Landbouwuniversiteit afdeling Onderwijs, Wetenschap en Planning, secretariaat VCW Heerenstraat 25 Postbus 9101, 6700 HB Wageningen

telefoon: 08370-83804.

143 agrarisch recht

Projectenlijst

Agrarisch recht C350 Contactpersoon onderzoek: Mr. H.L.J. Spiertz Het onderzoek vindt plaats op de uiteenlopende terreinen van het recht in westerse en niet-westersegebieden , inclusief het speciale terrein van coöperatie en krediet in ontwikkelingslanden. De sectie westers recht richt haar onderzoek op het agrarisch recht in de meest ruime zin. De sectie niet-westers recht richt zich op het onderzoek naar rechtsstructuren en rechtsprocessen in hun relatie tot politieke, sociaal-economische en technologische factoren met name voor zover deze relaties van belang zijn voor de veranderingsprocessen in de ontwikkelingslanden. De sectie landbouwcoöperatie en krediet richt zich in het onderzoek op theorie en praktijk van institutionele en alternatieve vormen van samenwerking en kredietverlening en het effect daarvan op het ontwikkelingsproces op het platteland in ontwikkelingslanden.

Thema A: Vormen en vaardigheden van sparen en kredietverlening. VF85.10C350.731 Cross culture analyse van informele spaar-en kredietregelingen inontwikkelingslanden . F.J.A. Bouman 1973-1990.

Thema B:Coöperatie s en alternatieve vormen van samenwerking. VF85.10C350.77 1 Vergelijkend onderzoek tussen decoöperati e als modern-institutionele ondernemings- F.J.A.Bouma n vormen alsvor m vantraditionel e samenwerking in rurale ontwikkelingseconomieën. 1977-1990.

Thema C: Inhouden invloed van recht ind e landbouw end e agrarische verhou dingen in ontwikkelingslanden. VF85.10C350.813 De betekenisvan rechten rechtsverscheidenheid voor continuïteit en risicowaardering A. van Eldijk binnen het geheel van ruilrelaties vanzic h wijzigende handelspatronen. 1981-1987. VF85.10C350.832 Recht en irrigatie op Bali.1983-1988 . H.L.J. Spiertz

Thema D: Recht en sociale verandering. VF85.10C350.831 Recht ensocial e zekerheid op het platteland in ontwikkelingslanden (Ambon, Indone F.vo n Benda- sië). 1983-1987. Beckmann VF85.10C350.851 Recht en distributie vangron d in Peru.1985-1988 . Mw. M.S.Huber/ F.vo n Benda- Beckmann

Thema E:Juridisch easpecte n van de participatie van de plattelandsbevolking in ontwikkelingsprocessen.

Thema F:Theorieontwikkelin g t.a.v. plaats enfuncti e van recht in de maat schappij.

Thema G: Privaatrechtelijke en bestuursrechtelijke aspecten voor bestem ming, inrichtingen beheer van landelijke gebieden. VF87.01C350.79 1 Doctrine entoepassin g vand e Ruilverkavelingswet 1954 (Landinrichtingswet). B.Dam 1979-1987. VF87.01C350.82 1 De besluitvorming over bestemming, inrichtingen beheer van landelijke gebieden. W. Brussaard 1982-1991.

Thema H :Juridisch e implicaties van technologische ontwikkeling in de land bouw.

Thema J:Juridisch e en bestuurlijke aspecten van bescherming van het milieu. VF83.01C350.86 1 Juridische en bestuurlijke aspecten van het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de M.va nde r Velde Europese Gemeenschap. 1986-1990.

Agrarische bedrijfseconomie D200 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. J.H. van Niejenhuis Het onderzoek van devakgroe p richt zich op deeconomisch e keuzevraagstukken van individuele agrarische bedrijven. Hierbij gaat het om de bestudering en afweging van de ondernemersbeslissin gen (onderscheiden naar aard en termijn) in hun relatie tot de doelstellingen van de ondernemer en debedrijfsomstandigheden . Dit mede in afhankelijkheid van ontwikkelingen met betrekking tot produktietechniek, prijsverhoudingen, landbouwbeleid en landbouwwetgeving.

144 wetenschappelijk verslag

In het onderzoek vindt een verbijzondering plaats naar de diverse bedrijfstypen en produktierich- tingen binnen de (westerse) veehouderij, akkerbouw en tuinbouw. Hierbij wordt het gebruik van arbeid, van machines en gebouwen, van grond, van teelt-, financierings- en afzetmogelijkheden geïntegreerd uit bedrijfseconomisch gezichtspunt, en wel op het niveau van de afzonderlijke teelten en op dat van het bedrijfssysteem als geheel. In het onderzoekprogramma worden thans drie thema's onderscheiden.

Thema A: Doelstellingenen besturing van land-en tuinbouwbedrijven. VF83.01D200.82 1 Deeconomischegevolgenva nd e uitwisseling vanteeltmogelijkhede n tussen bedrijven J.H. van Niejenhuis van eenzelfd e of verschi I len d type. 1982-1987. D200.841 Theorie van het economisch ensociaa l handelen bij gezinsbedrijven inde landbouw. G.W. van Middelaar/ (I.s.m.Algemen e agrarische economie). 1984-1988. J.A. Renkema D200.861 De economische schade van knolcyperus in cultuurgewassen. 1986-1988. H.C.M. Haverkamp/ J.H.va n Niejenhuis IB87.83.D200.862 Beslissingsondersteuning met betrekking tot detaktisch e keuze van kwaliteitvan plant- T.Biemond/ aardige produkten. 1986-1991. J.H. van Niejenhuis IB87.83D200.863 Ontwerp, analysee n evaluatie van ekonomische beslissingsmodellen op akker-en tuin T. Biemond/ bouwbedrijven. 1986-1993. J.H. van Niejenhuis D200.864 Eeneconomisc h expertsysteem voor devarkenshouderij . 1986-1990. R.B.M. Huirne/ A.A. Dijkhuizen

Thema B: Bedrijfseconomische gevolgen van technologische ontwikkeling in land-en tuinbouw. D200.865 Bedrijfseconomische aspecten vantechnisch e en institutionele ontwikkelingen inde G.A.A. Wossink/ akkerbouw, 1986-1992. J.A. Renkema D200.866 Bedrijfseconomische enstructurel e gevolgen vantechnologisch e ontwikkelingen inde G.W.J. Giessen melkveehouderij. 1986-1993.

Thema C: Bedrijfseconomische aspecten van produktie,gezondhei d en vervan ging van landbouwhuisdieren. D200.867 De keuze vanfokrichtin g op bedrijfsniveau onder variërende bedrijfseconomische en A.F. Groen/J.A. Ren- maatschappelijke randvoorwaarden. (I.s.m.Veefokkerij) . 1986-1989. kema/R.D. Politiek VF86.18 * De centrumfunctie in deglastuinbou w end esociaal-psychologisch e implicaties voor het A.J.M. Slijkerman/ ondernemerschap. (I.s.m.Psychologie , project C250.861). K.L.P.deSoomer

Agrarischegeschiedenis C300 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. A.M. van der Woude Het onderzoeksprogramma alsgehee l betreft veranderingsprocessen in agra rische en agrarisch-industriële samenlevingen vanaf ca 1500. Dit aandachtsveld omvat een drietal thema's, dieel k gericht zijn op het ge meenschappelijke hoofdthema: de dynamiek in de ontwikkelingen op lange termijn. Centraal staat daarbij in alle drie thema's onderzoek naar ruimtelijke differentiële ontwikkelingen.

Thema A: Sociale en economische veranderingen ten plattelande in Neder land, ca.1500-1945 . VF86.21C300.74 1 De materiële cultuur op het Nederlandse platteland in de18 ee n19 eeeuw . De Zaan A.J. Schuurman streek, Oost-Groningen, Oost-Brabant. Eensociaal-differentiee l onderzoek. 1974-1987. VF86.21C300.83 1 Geschiedenis vand esocial e en economische veranderingen in de Noordelijke Nederlan A.M. vande r Woude den, 1475-1815.1983-1988.

Thema B: Agrarische veranderingen in Nederland, ca. 1500-1945. VF86.21C300.78 4 Landbouwsystemen in Nederland,1600-1910.1978-1990. J.Bieleman VF86.21C300.82 2 Agrarische ontwikkelingen in Drenthe, 1600-1910. Een nieuwe visie op de'oude' land J. Bieleman bouw. 1982-1987.

Thema C: Agrarische veranderingen in tropische gebieden,ca . 1600-1950. VF86.21C300.78 3 Ontwikkelingen in de voedselproduktie en -voorzieningen van Indonesië voor 1900, J.S.Wigboldu s speciaal m.b.t. mais, 1978-1990. VF86.21C300.84 1 Introductievan voedselgewassen enveranderin g van landbouwsystemen in pre-kolo- J.S. Wigboldus niaal zuidelijk Bénin. 1984-1987.

145 agrarische sociologie van de niet-westers e gebieden

Agrarische sociologie van de niet-westerse gebieden C050 Contactpersoon onderzoek: Dr. CS. Kalshoven Het onderzoekprogramma als geheel heeft de nieuwe aanduiding 'Maatschappelijke aspecten van landbouwontwikkeling in ontwikkelingslanden' meegekregen, met als voornaamste onderzoeks thema's: A Institutionele structuren en maatschappelij keveranderingsprocesse n bij landbouwontwikke ling. B Beleid en planning voor landbouwontwikkeling. C Maatschappelijke aspecten van voedselvoorziening.

Thema A: Institutionele structuren en maatschappelijke veranderingsprocessen bij landbouwont wikkeling. VF85.10C050.801 Staatsinterventie end e mogelijkheden tot socio-economische ontwikkeling in platte- J.H.B,de n Ouden landsregio's van Bénin. 1980-1992. VF85.10C050.851 Gedifferentieerde sociale reacties op de invoering vand eosse nploe g in Centraal Zambia. H.Seur/N. Long 1985-1989. VF85.10C050.852 Agrarische groeipatronen ;voorwaarde n enconsequenties . 1985-1987. J.D.va nde r Ploeg VF85.10C050.853 Handel en incorporatie. 1985-1988. J.R.Lette VF85.10C050.854 The development interface-peasant strategies, planned intervention and irrigation: N. Long comparation studies in western Mexico. 1985-1988. VF85.10C050.861 Boerenstrategieën m.b.t.economisch e herstructurering op regionaal niveau (Costa P.de Vries/N. Long Rica). 1986-1991.

Thema B:Belei d en planning voor landbouwontwikkeling.

Thema C: Maatschappelijke aspecten van voedselvoorziening. VF85.10C050.811 Rol van de sociologie in landbouwkundig onderzoek binnen het IRRI in Zuidoost Azië. D.B.W.M, van Dussel- 1981-1987. dorp VF85.10C050.813 Adaptief landbouwkundig onderzoek met betrekkingto t kleinschalige voedselproduk - L.d e laRiv e Box tie ind e Dominicaanse Republiek. 1981-1987. C050.855 Introductievan aangepastetechnologie : evaluatie vand eVote x rijstdorser ind e Domini- L.d e laRiv e Box caanse Repub liek . 1985-1987.

Algemene agrarische economie Dl 50 Contactpersoon onderzoek: Ir. A.J. Oskam Het onderzoek concentreert zich op eenaanta l aspecten van de agrarisch-economische problema tiek van de landbouw in met name dewesters e landen. Hierbij staat het functioneren van delandbou w in nationaal en internationaal perspectief centraal. Er wordt aandacht geschonken aan het aanbodgedrag van producenten en deeffecte n van techni sche ontwikkeling. Daarnaast worden deeconomisch e gevolgen van beperkingen dieaa n de land bouwsector worden opgelegd onderzocht. Veel onderzoek van devakgroe p isdirek t bedoeld (of mondt uit in) landbouwbeleidsanalyse. Hierbij wordt zowel het EG-beleid alshe t nationale beleid in beschouwing genomen.

Thema A: Methodologische en theoretische studies van de algemene agrari sche economie. Dl50.84 1 Formuleringen meting vanwelvaartsfunctie s voor gezinsbedri jve n inde landbouw. D. Kingma/A.J. Oskam 1984-1987. * Theorie van het economisch ensociaa l handelen bij gezinsbedrijven in de landbouw. G.W. van Middelaar/ (l.s.m.Agrarisch e bedrijfseconomie, project D200.841). J.A. Renkema

Thema B:Economisch e analyse vand e landbouw en natuurlijke hulpbronnen. VF83.01D l50.77 2 Financieel-economischegevolge n van landbou w onder beperkende omstandigheden. L.H.G. Slangen 1977-1987. VF83.01D150.84 2 Eenagrarisch e sector analyse voor Nederland.1984-1988 . G.J.Thijssen/A.J. Os kam VF83.01D150.85 1 De prijsvorming van hout uit het Nederlandse bos.1985-1987 . L.H.G. Slangen

ThemaC: Het landbouwbeleid ingeïndustrialiseerd e landen. VF83.01D150.77 1 Alternatieven voor een EG-zuivelbeleid. 1977-1987. A.J. Oskam VF83.01 D150.831 Internationale agrarische handel en landbouwpolitiek. 1983-1988. H.J.Silvis/J.de Hoogh VF83.01 D150.852 Economische analyseen beleidsanalysevoord e EG-zuivelsector.1985-1989 . A.J.Oskam

146 wetenschappelijk verslag

Thema D: Intersectorale problemen van de landbouw. VF87.02 * Economische aspecten vand eopenluchtrecreatie . (Project K400.842,werkgroe p Re R.P.M. Schout/ creatie). W.J.M. Heijman/ L.H.G. Slangen

Algemene en regionale landbouwkunde C400 Contactpersoon onderzoek: Prof.Ir. J.S.O. van Asseldonk Het onderzoek van devakgroe p richt zich op deintegrati e van technologische en maatschappelij ke aspecten van de landbouw. Zij gaat daarbij uit van een holistische benadering waarbij de systeem-analyse alsbelangrijkst e on derzoeksinstrument wordt gehanteerd. Binnen dat kader zal het onderzoek zich enerzijds toespitsen op detoepassin g van interactieve systeemanalyse op de Nederlandse landbouw, op Farming Systems Research en op het generalisti scheonderwij s aan de LU, anderzijds op de grondhouding diete n grondslag ligt aan de overheer sing van mens en natuur.

Thema A: De overheersing van mens en natuur door afwentelingsmechanis men in landbouwsystemen. VF87.08C400.851 Vrouwen en natuuruitbuiting. 1985-1990. J.S.O.va n Asseldonk C400.852 Toepassingen vansysteemanalys e in het landbouwonderwijs. 1985-1990. J.S.O.va n Asseldonk VF87.08C400.8S 3 Systeemanalyse Nederlandse Landbouw (SAL).1985-1990 . T.E.Strui f Bontkes/ J.S.O.va n Asseldonk VF87.07C400.854 Landgebruiken landbouwsystemen inontwikkelingslanden . 1985-1990. T.E.Strui f Bontkes

Bedrijfskunde D250 Contactpersoon onderzoek: Drs. A.R. Edwards Het onderzoek richt zich op dedoelgericht e samenwerking binnen en tussen organisaties. In het al gemeen staat hierbij devraa g centraal welke vorm van besturing en organisatie in een samenwer kingsverband (onderneming, instelling, overheidsinstantie) onderde specifieke omstandigheden tot de beste resultaten leidt. Met betrekking tot de samenwerking tussen organisaties wordt onder zoek gedaan naar deorganisatorisch e voorwaarden die vervuld moeten zijn om een gewenste mate van afstemming tussen het functioneren van dieorganisatie s te kunnen bereiken. Drie thema's worden onderscheiden.

Thema A: Bestuurlijkee n organisatorische aspecten van de maatschappelijke voortbrenging. VF83.01D250.84 1 Aspecten vancontinuïtei t vanonderneminge n ind eagribusiness .1984-1987 . H.M.J.A. Roosen IB87.03D250.851 Eentypologi e vanglastui nbe drijve n voor de bepaling van informatiebehoeften en infor- J.Bot s matievoorziening ten behoeve vand e besturing.1985-1990 .

Thema B: Besturing van desamenwerking binnen en tussen organisaties. D250.752 Bestuurlijke enorganisatorisch e aspecten vand estrategisch e planning.1975-1988 . A.A. Kampfraath VF87.01D250.84 2 Beleidsvormingal sargumenteerpraktijk ; het debat tussen landbouw en natuur. A.R. Edwards 1984-1988. D250.844 De regie vand e besluitvorming m.b.t. het landelijk gebied in het bijzonder met het oog MwE.L. Mantz- op deafstemmin g van procedures en besluiten.1984-1988 . Thijssen/ A.A. Kampfraath D250.861 Besturing vanoverheids - en non-profit organisaties. 1986-1989. P.J.P. Zuurbier

Thema C: De ontwikkelingvan de bestuurstheorie.

Biochemie A400 Contactpersoon onderzoek: Dr. A.J.W.G. Visser Het onderzoek isgerich t op debestuderin g van de structuur, de functie, het werkingsmechanisme en detoepassin g van redoxenzymen. In het programma worden thans twee thema's onderscheiden. Kort samengevat valt denadru k op: a. flavine bevattende enzymen en model flavines worden bestudeerd om inzicht te krijgen in de zeer diverse functies, died eflavin e bevattende eiwitten in denatuu r kunnen vervullen. b. metaalbevattende enzymen worden op moleculair niveau bestudeerd om hun werkingsmecha nismet e onthullen. c. daarnaast worden multi-enzym complexen en aggregerende eiwitten bestudeerd met het doel

147 bodemkunde en geologie

inzicht te verkrijgen in het katalytisch functioneren van eiwitten in multi-enzym complexen en/of in aggregerende systemen. d. speciale aandacht gaat uit naar de Biotechnologie. Cofactor-regeneratie en de produktie van fïjnchemicaliën in homogene en multifase systemen staat daarbij centraal. Het gebruik van electro- chemische technieken voor biotechnologische toepassingen wordt ook onderzocht.

Thema A: Bio-energetica, speciaal m.b.t. stikstoffixerende systemen. VF85.15A400.79 2 Electronentransport naaren binnen de nitrogenase. 1979-1987. H. Haaker VF85.15 A400.811 Bio-energetica van de wortelknol van de erwt. 1981-1990. M. Appels/H. Haaker

Thema B: Structuur-functie relatie van eiwitten, i.h.b. redoxenzymen. VF84.02A400.77 2 Spectroscopisch onderzoek aan redoxproteïnen. 1977-1987. A.J.W.G Visser VF83.02A400.78 1 Gecombineerde enzymsystemen in georganiseerde media voor biotechnologische doel C.Laane einden. 1978-1988. VF83.02A400.82 2 Bio-elektrochemie; bestuderingen manipulering van biologische systemen met elek C.Laane trochemische methoden voor biotechnologische doeleinden. 1982-1990. VF83.02A400.84 1 Structuur en functie van a-ketozuurdehydrogenase multi-enzym complexen uit proka- R. Hanemaaijer/ ryoten. 1984-1989. A. de Kok VF83.02A400.84 2 Studie naar de structuur-functie relatie van NADPH-cytochroom P-450 reductase. P.J.M. Bonants/ 1984-1987. F. Müller VF83.02A400.85 1 2D-NMR studies aanflavoproteïnen . 1985-1988. C.P.M, van Mierlo/ F. Müller VF83.02A400.85 2 Bio-anorganische chemie. 1985-1990. W.R. Hagen VF83.02A400.86 1 Punt-mutaties in en structuur-functie relatie van p-hydroxybenzoaat hydroxylase. J. Benen/F. Müller 1987-1989. VF83.02A400.86 2 13C, 15N, 31P-NMR aanflavoproteïnen . 1987-1990. J. Vervoort/F. Müller

Bodemkunde en geologie J050 Contactpersoon onderzoek: Prof. Dr.Ir. N. van Breemen Het onderzoek isvoornamelij k gericht op de bestudering van de bodem inzij n natuurlijke ligging, met alshoofdthema' s ecopedologie (rol van de bodem in debiosfeer ) en ecologische landclassifica- tie. Deze aspecten worden voornamelijk bestudeerd aan rode en geletropisch e gronden en alluviale gronden. Ter ondersteuning van dit werk wordt geomorfologisch-sedimentologisch onderzoek uitgevoerd, vindt statistisch onderzoek naar de ruimtelijke variabiliteit van bodem en landschap plaats en worden diverse methodieken ontwikkeld.

Thema A: Bodems van tropen en subtropen. J0S0.812 Gebruik van katteklei inde tropen.198 1 -1990. M.E.F,van Mensvoort

Thema B:Bodem s van gematigde streken. VF86.09J050.844 Veranderingen in bodemen landschap onder invloed vand e mens.1984-1990 . W. van de Westeringh VF86.09J050.862 Bodemvorming, bodemvariabiliteit enaspecte n van landevaluatie in het Limagnegebied, R. Miedema Frankrijk. 1986-1989.

Thema E:Geomorfologisch-sedimentologisc h onderzoek. VF86.09J050.863 Ontstaan van rivierterrassen inde Limagneslenk, Frankrijk, doortektonieken klimaats- S.B. Kroonenberg veranderingen . 1986-1989. J050.864 Geomorfologischeen ecologischeontwikkelingva ntropisc h humidegebergtenen laag- S.B. Kroonenberg landgebieden in Colombia. (ECOANDES/TROPENBOS). 1986-1990.

Thema F: Hydrogeologisch onderzoek.

Thema G: Modelstudiese nontwikkelin g van methoden in bodemkundeen mi neralogie. VF86.0vJ050.815 Statistisch onderzoek naar de ruimtelijke variabiliteit van bodem en landschap. A.Stein 1981-1990. J050.816 Mineralogische en physico-chemischeaspecte n van bodemvorming op mafischeen ultra- P. Buurman mafischegesteenten .198 1-1987 . VF85.09J050.861 Invloed ruimtelijke variabiliteit endynamie k vanomgevingsfaktore n op despectral e ka G.F. Epema/ rakteristiek vanThemati c Mapper Data.1986-1989 . M.A.Mulders VF86.09J050.86 6 Het kwantificeren van het effect vand e kleifractie op bodemeigenschappen. 1986-1991. E.L.Meijer/ L vande r Plas

148 wetenschappelijk verslag

Thema H: Ecopedologie. VF85.11J050.79 2 Effect vanzur e atmosferische depositie op bodem enwater . 1979-1990. N.van Breemen VF86.09J050.865 Interacties tussen bodemfaunaen bodemstructuur. 1986-1991. J.C.Y. Marinissen

Bodemkunde en plantevoedingj 100 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. M.G.M. Bruggenwert Het onderzoek isgerich t op het verwerven van kennis van processen in het systeem bodem-plant teneinde de effecten te kunnen voorspellen van menselijke ingrepen (zoals bemesting, toediening van water en afvalstoffen) en van niet door demen s beheerste factoren (zoals weersomstandighe den) op deplantaardig e produktie en deemissi e van stoffen vanuit de bodem naar andere milieu compartimenten (atmosfeer, gronden oppervlaktewater). Centraal staat daarbij dezor g voor een efficiënte produktie van gezonde gewassen, dienie t gepaard gaat met een onaanvaardbare belasting van het milieu. De hoofdmethodieken zijn de gronden gewasanalyse: de bodemchemische en bodemfysische analyse ter karakterisering van het systeem bodem met daarnaast degewasanalys e nodig voor een beschrijving van deplan t of vegetatie.

Thema A: Chemische eigenschappen van de bodem en bodembestanddelen. VF84.01 J100.026 Fundamentele beschouwingen over transport enaccumulatie . 1974-1989. G.H. Bolt VF85.08J100.761 Invloed vanA l op deadsorpti e van kat-en anione n ind e bodem.1976-1988 . M.G.M. Bruggenwert

Thema B: Fysische processen inde onverzadigde zone van de bodem. VF85.08J100.79 1 Transport vanwate r enopgelost e stoffen inde wortelzone voor optimaliseringva nge - C. Dirksen wasproduktieen milieubescherming. 1979-1989. VF85.09J100.792 Interpretatie vanspectral e eigenschappen van het bodemoppervlak (in het verre infra- L.Stroosnijder rood en het radargolflengtegebied ) t.b.v. de karakterisering van het fysischgedra g van de bodem.1979-1990 .

Thema C:Transpor t en accumulatie van verontreinigende stoffen in de bodem in het bijzonder in verband met hun effecten op plantaardige produktie en emissies naar andere milieucompartimenten. VF85.08J100.731 Transport en accumulatie vanfosfaa t ind e bodem.1973-1987 . W.H. van Riemsdijk VF8S.11J 100.73 2 Vastlegging,afbraa k envervluchtigin gva norganisch estoffe n inde bodem.1973-1987 . F.A.M,d e Haan VF85.08J100.74 3 Gedragva nzwar e metalen inde bodem.1974-1989 . F.A.M,d e Haan VF85.08J100.811 Biologische gevolgen van bodemverontreiniging: effecten van koper. 1981-1987. Th. Lexmond

Thema D: De invloed van bodem- en andere milieufactoren op het rendement van organische en anorganische meststoffen. J100.781 Verband tussen luchtstikstofbin ding , kationen-anionenbalan se n benutting van ruwe fos A. van Diest faten bij leguminosen. 1978-1990. VF85.08J100.79 4 Invloed van bodem-en milieufactoreno p het rendement van meststoffen eno p de mate A. van Diest van beschikbaarheid voor planten vanvoedingselemente n ind e bodem.1979-1990 . VF85.08J100.796 Onderzoek naarde factoren died egevoelighei d van planten ten aanzien vand e bodem- W.G.Keltjens pH bepalen.1979-1989 . VF85.08J100.80 1 Verhoging van het rendement vanstiksto f (meststoffen) bij bladgroente,fruit - en sier J.H.G. Slangen gewassen.1980-1990 . VF8S.08J100.802 Bodemvruchtbaarheidsonderzoek ten behoeve vand e landevaluatie in ontwikkelings B.H.Janssen landen. 1980-1987. VF85.08J100.843 Invloed van bemestingen vruchtwisseling op opbouw enafbraa k van'jonge'organische B.H.Janssen stof in d e bodem. 1984-1990. VF86.07J100.861 Nutriënten huishoudin gonde r verschillend e vormen van landgebruik in hetTaïgebied, H.Reuler/B.H.Janssen Z.W. Ivoorkust. 1986-1990.

Thema E: Intern e en externe factoren die groei en nutriëntenopname en -ver werking door planten beïnvloeden. VF85.08J100.822 Efficiëntie vanopnam e en benutting vanvoedingselemente n door planten.1982-1988 . G.R. Findenegg VF85.08J100.84 1 De invloed van milieufactoren op opnamepatronen vanvoedings-ione n door verschillen- M.L. van Beusichem de leguminosen. 1984-1987. VF85.08J100.842 Relaties tussen stikstofassimilatie envasculai r transport vanorganisch e verbindingen in M.L. van Beusichem planten.1984-1987.

Thema F:Analytisch-chemisc h onderzoek van bodem, planten en sedimenten. VF85.08J100.721 Het toetsen enverbetere n van het analytisch peil van laboratoria. 1972-1990. V.J.G. Houba VF85.08J100.77 3 Ontwikkeling enverfijnin g van methoden voor grond-e ngewasanalyse .1977-1990 . I. Novozamsky • 149 bosbouwtechniek

Bosbouwtechniek F650 Contactpersoon onderzoek: Ir. W. Heij Het onderzoeksveld van devakgroe p valt uiteen in twee gedeelten: A. De bosbouwtechniek in engere zin: bestudering van methodieken toegepast bij de uitvoering van werkzaamheden in het bos en bij de verwerking van hout, ergonomisch en arbeidskundig onderzoek en deontwikkelin g van modellen met betrekking tot de optimalisering van de werk zaamheden. B. De bosprodukten in de meest ruime zin des woords d.w.z. hout, en ook bos-bijprodukten als gommen, harsen, e.a.

Thema A: De ontwikkeling van sociotechnische systemen voor deaanleg , ver zorging en oogst van bossen (inclusiefeffecte n van schaal, niveau van technolo gie,arbeidsomstandighede n en de relatie tot de omgeving). VF86.16F650.843 Arbeidsomstandigheden in bosbouw en houtverwerkende industrie. 1984-1989. F.J. Staudt

Thema B:Kwantitatiev e technieken voor sociotechnische systemen voor de aanleg,verzorgin g en oogst van bossen (in het bose n bij de verwerking van Produkten buiten het bos). VF86.12F650.791 Systeemanalyse inde bosbouw. 1979-1988. W. Heij F650.851 Het optimaal indelen ensortere n van langhoutto t sortimenten. (I.s.m. Wiskunde). M.P. Reinders/W. Heij 1985-1989.

Thema C: Kennis van bosprodukten. F650.822 Een houtanatomisch onderzoek vand eShorea' s van Borneo.1982-1988 . J.M. Fundter VF8i.16F6S0.841 Gebruiken toepassingsmogelijkheden van inlands hout, in het bijzonder Populier. R.P. vanderZwan 1984-1989. VF86.16F650.842 Duurzaamheid van hout enzij n bescherming.1984-1989 . J.E. Polman IB87.12 * PROSEA: Plant Resourceso f South-EastAsia .(Projec t F400.851Tropisch e plantenteelt E.Westphal i.s.m. Plantentaxonomie).

Boshuishoudkund e F550 Contactpersoon onderzoek: Ir. J. Jansen Het onderzoek heeft betrekking op devolgend e velden: groei-e n produktie-onderzoek, houtmeetkunde en bosinventarisatie, relatie tussen bos, bosbouw en menselijke samenleving, bosbeheer, algemeen economische en marktkundige aspecten, bospoli- tiek, bosinvloeden en bosgeschiedenis.

Thema A: Groei-en produktieonderzoek. VF86.16F5S0.076 Produktie vanverschillend e Nederlandse houtsoorten. 1947-1990. J.W. Hildebrand VF86.16F550.851 Ontwikkelingen toepassing van eensimulatiemode l voor degroe i en produktie van H. Schoonderwoerd/ bos,waari n Douglas domineert, gebaseerd op de kroongroei vand e individuele bomen. A. van Maaren 1985-1988. IB87.12 * PROSEA: Plant Resources of South-EastAsia .(Projec t F400.851Tropisch e plantenteelt E.Westphal i.s.m. Plantentaxonomie).

ThemaB: Houtmeetkundeen bosinventarisatie. F550.077 Wiskundig-statistische methoden t.b.v. bosinventarisatie. 1972-1990. P.G.d e Vries F550.801 Bosstatistiekin Nederland.1980-1987 . J.J.Jansen

Thema C: Relatie tussen bos,bosbou w en menselijke samenleving. F550.852 Ontwikkeling vanonderwij s enonderzoe k in bosbouw en natuurbeheer(FONC). P.J.M. HiNegers / 1985-1989. A.van Maaren VF87.07F550.86 1 Evaluatie en planningva n boomplantprogramma's ind etropen ,speciaa l indeSahel. K.F. Wiersum 1986-1990.

Thema D: Bosbeheer. VF87.01 F550.792 Optimaliseringstechnieken ten behoeve van beheersplanning. 1979-1987. A.M. Filius VF87.01F550.83 1 Bedrijfseconomische analyseva n het bosbeheer. 1983-1987. A.M.Filius

Thema E: Bosgeschiedenis.

Thema F: De positie van de bosbouw binnen de ruimtelijke organisatie en de overheidszorg daarvoor. VF87.01F5S0.85 3 Bosbeleidsontwikkeling in Nederland. 1985-1992. A. van Maaren • 150 wetenschappelijk verslag

Bosteelten bosoecologie F600 Contactpersoon onderzoek: Mw.Ir. D.E. Boeijink Het onderzoek isgerich t op de aandachtsvelden: 1. Aard, gedrag en gebruik van boscomponenten. A. Bosteeltkundige betekenis. B. Aard en gedrag: architectuur, morfologie, groeidynamiek, ecofysiologie, vermeerdering en wortelstelsels. 2. Aard, gedrag en gebruik van bossen. C. Bosteeltsystemen D. Ecologie, sylvigenese, structuur en dynamiek van bossen en opstanden.

Thema A: Bosteeltkundige betekenisva n bomen.

Thema B:Aar d en gedrag van boomsoorten. F600.166 Vegetatieve vermeerderingd.m.v .stekke n bij bomen.1952-1990 . Mw. D.E. Boeijink F600.801 Aard engedra g van bomen voor bosaanleg ind egematigd e luchtstreken. 1980-1990. Mw. D.E. Boeijink VF86.16F600.841 Wortel-en mycorrhizaontwikke lin g bij verschillend estressfactoren . 1984-1989. B.van Baren/ R.A.A.OIdeman F600.842 Mycorrhiza in het tropisch regenwoud.1984-1988 . W.T.M. Smits/ R.A.A.OIdeman F600.8S1 Wortelontwikkelingvan bomen indoor luchtverontreiniging belaste milieus. A. Olsthoorn/ 1985-1988. R.A.A.OIdeman VF86.16F600.85 2 Ecofysisch achtergronds-onderzoek vanteeltdiagrammen . 1985-1999. P.Schmidt/ R.A.A.OIdeman F600.862 De invloed van bemesting in bosseno p macrofungi. 1986-1990. Th.W. Kuiper IB87.12 * PROSEA: Plant Resources of South-East Asia.(Projec t F400.851 Tropische plantenteelt E. Westphal i.s.m. Plantentaxonomie).

Thema C: Bosteeltsystemen.

Thema D: Ecologie,structuure n dynamiek van bossene n opstanden. F600.772 Anthropogene ingrepen in hetoecosysteem tropisch regenbos.1977-1988 . J.H.A. Boerboom VF86.16F600.821 Douglasproject. Vergelijkende oecologie vand e Douglasspar (Pseudotsuga menziesii L.C. Kuiper/ (Mirb.) Franco) inzij n oorsprongsgebied inde Verenigde Staten en in Nederland. R.A.A.OIdeman 1982-1989. F600.861 De mycofloravan met bomen beplante wegbermen in relatie tot hun ouderdom, beheer P.J. Keizer/ enabiotisch e standplaatsfactoren .1986-1989 . J.J.Barkman

Thema E:Geïntegreer d onderzoek naar vegetatie,fungi , bodemen microkli maat van oecosystemen in Drenthe. VF86.16F600.804 Verspreidingsoecologie van Nederlandse macrofungi.1980-1995 . E.J.M. Arnolds VF86.16F600.811 Vergelijkend mycologisch onderzoek vandivers e typen moerasbos en-struweel in E.J.M. Arnolds Drenthe, 1981-1988. VF86.16F600.812 Oecologie ensociologi e vand e macrofungi invenne n en hoogvenen in Drenthe. J.J. Barkman 1981-1988. VF86.16F600.81 3 Vergelijkend mycosociologischonderzoe k vandivers e typen naaldbos in Drenthe. B.W.L.d e Vries/ 1981-1988. Mw.A.E.Jansen F600.853 Kwalitatie f en kwantitatiefonderzoeknaarde relatie tussen ectomycorrhizava n Pseu- E.J.M. Arnolds dotsuga menziesii, vitaliteit van de gastheer en zure regen. (I.s.m. Fytopathologie). 1985-1988.

Consumentengedrag (werkgroep) D350 Contactpersoon onderzoek: Ir. P.A.M. Oude Ophuis De werkgroep isee n samenwerkingsverband van devakgroepe n Huishoudkunde, Humane voe ding en Marktkunde en marktonderzoek. Doelstellingen op het gebied van onderzoek zijn o.a. het uitvoeren van onderzoeksprojecten op het terrein van het consumentengedrag met een methodolo gisch vernieuwend karakter.

Thema A: Beslissingsprocessenva n consumenten bij het kopen en gebruiken van produkten en diensten. VF83.01 Economische recessie en huishouding in Nederland. (Ook behorend bijthem a D; project J.A.C,va n Ophem L050.814 Huishoudkunde). VF83.01 Kwaliteitsperceptie vanvoedingsmiddelen . (Ook behorend bij thema B; project J.E.B.M. Steenkamp D300.821 Marktkunde en marktonderzoek).

151 cultuurtechniek

Thema B: Het ontwikkelen van meet-en analysemethoden voor het bestude ren van de samenhang tussen instrumentele metingen, sensorische metingen en consumentenmetingen bij voedingsmiddelen. VF83.01 De verbetering van psychofysische procedures enschaaltechnieke n t.b.v. het meten van J.E.R. Frijters attitudes ten aanzien vanvoedingsmiddelen . (Project L100.815 Humane voeding).

Thema C: H et consumentengedrag met betrekking tot energie. VF83.01 Huishoudelijk gedrag en milieu.(Projec t K350.864 Wonen). Mw.J.P.Groot-Marcus

Thema D: De invloed van omgevingsfactoren op de consumptie van o.a. landbouwprodukten en voedingsmiddelen. D350.841 Het verbruik vanalternatie f geproduceerde voedingsmiddelen. (Ook behorende bij the- P.A.M. Oude Ophuis / maB) .1984-1988 . M.T.G. Meulenberg/ J.E.R. Frijters VF83.01 * Verandering in huishoudsamenstellinge nveranderin gva nconsumptie . (Project C.d e Hoog L050.822 Huishoudkunde).

Cultuurtechniek K100 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr.Ir. H.N. van Lier In overeenstemming met deaar d van het vakgebied ishe t onderzoek van devakgroe p voor een belangrijk deel afgestemd op het terrein van actuele maatschappelijke problemen. Het onderzoek richt zich in het bijzonder op de ontwikkeling van methodieken, verbetering van technieken, ver klaring van systemen m.b.v. modellen, analisering van debasisfactoren , opstellen van ontwerpnor- men en optimaliseringstechnieken. Het onderzoekprogramma van devakgroe p Cultuurtechniek omvat zeven thema's, welke op hun beurt zonodig onderverdeeld zijn in subthema's en onderwerpen.

Thema A: Bodem, wateren natuur. VF85.11K100.81 1 Hydrologische aspecten van beheerstechnieken voor regeneratieprocessen in hoog- J. Schouwenaars veenrestanten .198 1-1990 . K100.821 Regeneratie halfnatuurlijkegraslanden :onderzoe k naard e normen waaraan dewater - J. Schouwenaars/ huishouding moet voldoen om voorwaarden te scheppen voor de regeneratie vanschral e S. vande r Schaaf vochtige graslanden.1982-1989 .

Thema B: Verkeersonderzoek. VF87.02K100.84 1 Fietsverkeer in het landelijk gebied.1984-1990 . C.F.Jaarsma VF87.01K 100.84 2 Toepassing verkeersmodel in een landelijk gebied.1984-1990 . C.F.Jaarsma K100.852 RegionaleVerkeersstudies . 1985-1995. C.F.Jaarsma

ThemaC: Landinrichtingsonderzoek K100.771 Onderzoek ProgrammaOntwikkelin g Landinrichtingsmodel (OPOL). 1977-1987. H.N. van Lier K100.831 ISOMUL-International Studygroup on Multiple Useo f Land. 1983-1990. H.N. van Lier K100.853 Grafischecompute r toepassingen inde landinrichting (GTL). 1985-1989. W.G.M, van der Knaap/C.R .Jürgen s VF87.01K100.85 4 Toedelend Synthese Model Landinrichting (TSML). 1985-1989. CR.Jürgens K100.861 Interdisciplinair estu di enaa rd eeconomisch e betekeni svan drainagesysteme n bij ver H.Jorjani/H. van Lier schillende klimatologische omstandigheden enteeltsystemen . 1986-1990. VF87.01K100.86 2 Ontwikkelingvan inrichtingen beheer van landelijkegebieden .1986-1990 . J.P.A.vande n Ban VF87.01K100.86 3 Ruimtelijke inrichting vanstadsrandgebieden . 1986-1990. W.N.M, van Acht/ G.A. Sparenburg

Thema D: Recreatie. VF87.02K100.8*4 Inrichting, beheer engebrui k vangroen-e n recreatievoorziening. 1986-1990. W.N.M, van Acht VF87.02 * Toegankelijkheid van landelijkegebiede n voor recreatie. (Project K400.853 werkgroep H.D. Valkenburg/ Recreatie). H.N. van Lier

Thema E: Energie. VF87.09K I00.85 5 Energetische aspecten bij de inrichtin g van landelijke gebieden. 1985-1991. J.Sanderse/ C.F.Jaarsma

Thema F: Bodembeschermingsonderzoek. K100.813 Winderosieen winderosiebestrijding: de invloed van deafzonderlijk e factoren en hun W.P. Spaan onderling ewisse lwerkin g m.b.t. processenen maatregelen. 1981-1989.

152 wetenschappelijk verslag

K100.856 Studieproject bodem-en waterconservering. (I.s.m.Weg-e n waterbouwkunde en irri- L.A.A.J. Eppink/ gatie).1985-1989 . J.C.J.VIaar

Thema G: Kwaliteits- en kwantiteitsaspecten van gronden oppervlaktewater. VF85.11K100.093 De hydrologie vand ezuidelijk e Gelderse Vallei.1972-1988 . S.vande r Schaaf VF85.11K100.79 2 Zoutbeweging in de bodem onder invloed van het irrigatieregime. 1979-1990. J.W. van Hoorn VF85.11K100.85 1 Transport vanopgelost e stoffen in de bodem en het grondwate r in het stroomgebied H.C. van Ommen/ van de Hupselse beek. 1985-1990. W.H. vande r Molen KI00.865 Agrohydrologisch onderzoek t.b.v. de regenafhankeiijke landbouw in het zuiden van J.M. Schouwenaars/ Mozambique.1986-1989 W.H. vd Molen K100.866 Gemeentelijk grondwaterbeheer.1986-1990. R.W.R. Koopmans

Dierfysiologie E150 Contactpersoon onderzoek: Dr. J.A.M. Mattheij Het onderzoek isgerich t op het analyseren van fysiologische processen en hun regulering via zenuwstelsel en hormonen. Met name wordt onderzoek gedaan aan de keten: voedselopname, vertering en metabolisme van energie en eiwitten. Daarnaast wordt de fysiologie van de voortplan ting bij het vrouwelijk dier bestudeerd; hierbij participeert de vakgroep in deWUBs e werkgroep 'Vroege Dracht'.

Thema A: Eiwit-, energie-en intermediair metabolisme. VF83.04El50.76 3 Het metabolisme vanweefseleiwitten . 1976-1990. V.V.A.M. Schreurs E150.772 Stofwisselingsonderzoek bij herkauwers m.b.v.tritiu m als merker. 1977-1989. J.vande n Hoek E150.803 Energiebehoefte vand e mens.(I.s.m . Humane voeding, project L100.812).1980-1988 . A.J.H, vanE s

Thema B:Opname , vertering en resorptie van nutriënten. El50.127 Metingen aan het metabolisme vanenkel e essentiële sporenelementen, in het bijzonder W.Tj. Binnerts koper enselenium .195 1 -1987. VF86.10E l50.83 1 Opname enverteringsfysiologi e bij herkauwers van ruwvoedersin relatie tot defysisch - J.va n Bruchem/G. Hof chemische eigenschappen. (I.s.m.Veevoeding) . 1983-1989.

Thema C: Endocriene regulatie van onderhoud, produktie en voortplanting. VF83.04El50.80 2 De endocrinologie vand evroeg e dracht bij landbouwhuisdieren. (Werkgroep Vroege F. Helmond dracht).1980-1987. VF83.04E l50.81 1 De endocriene relatie tussen hypofyse,ovariu m en uterus tijdens devroeg e dracht van J.A.M. Mattheij de rat. (Werkgroep Vroegedracht). 1981 -1989.

Thema D: Neurobiologie. El50.133 Centrale regulering van prolactinesecretie bij de rat end efysiologisch e functies van J. Wiersma dit hormoon. 1972-1988.

Emancipatiekunde en vrouwenstudies A051 Contactpersoon onderzoek: Mw.Ir. J. Wolffensperger Het onderzoek richt zich zowel op het ontwikkelen van theoretische kaders voor deanalys e van emancipatieproblemen, also p het ontwikkelen van methoden dieaa n deoplossin g van dergelijke problemen kunnen bijdragen. Hierbij worden 3thema' s onderscheiden: - depositi e van vrouwen in agrarische gebieden in ontwikkelingslanden; - de positie van vrouwen in de Nederlandse samenleving, in het bijzonder op het platteland; - depositi e van vrouwen in de landbouwwetenschappen.

Thema A: Vrouwen en landbouwwetenschappen. IB85.22A051.84 1 Vrouwen en landbouwwetenschappen; eensociaal-wetenschappelijk e benadering van Mw.J. Wolffensperger de relatie tussen geslacht enwetenscha p als institutie. 1984-1989. IB85.22A051.851 Vrouwen wetenschap; alledaagse ervaring als basisvoor het verwerven van kennis. Mw.J. Wolffensperger 1985-1990.

Thema B:Vrouwe n en rurale ontwikkelin g in niet-westerse gebieden. A051.852 Naar een begrippen-en analysekader voor onderzoek op het gebied van 'vrouwenen Mw. M.G.C. Smetsers rurale ontwikkel ing'. (Ook behorende bij themaC) . 1985-1988.

Thema C:Vrouwe n en rurale ontwikkeling inwesters e gebieden.

153 entomologie

Entomologie G050 Contactpersoon onderzoek: Dr. H. Schooneveld In het onderzoek van de vakgroep wordt het insekt centraal gesteld als bedreiger van het gewas en voedselvoorraden, alsroofvijand , prooi of parasiet van andere insekten en alsnutti g organisme in diverse sectoren van het milieu. Doel isee n bijdrage televere n tot preventie, bestrijding, of het onder controle houden van insekteplagen, vooral binnen het kader van een geïntegreerde be strijding van plagen. Het onderzoek isnaa r aard zowel toegepast alsfundamentee l wetenschappelijk en isbinne n de vakgroep georganiseerd binnen vijf hoofdrichtingen.

Thema A: Toegepaste entomologie. VF83.03G050.821 Het zoekgedragvanTrichogrammasoorte n en efficiëntie vanverschillend e biotypen G.A.Pak/ voor de bestrijding van koolrupsen . 1982-1987. J.C.va n Lenteren VF83.03G050.823 Het voorspellen van defenologievan voorjaarsplaaginsekten in appelboomgaarden P.J.M. Mols 1982-1986. G050.824 Zoekgedrag van inheemse roofmijte n (Mesostigmata:Phytoseiidae) in relatie tot de hoe M.Dicke veelheid, deverdelin g en de kwaliteitvan het voedsel.1982-1987 . VF83.03G050.832 Biologische bestrijding vand e kas-wittevlieg(Trialeurodesvaporariorum) met behulp J.C.va n Lenteren van natuurlijke vijanden. 1983-1990. VF83.03G050.833 Biologische bestrijding van bladmineerders(Liriomyzabryoniaeen L.trifolii) m.b.v.pa O.P.J.M. Minkenberg/ rasitaire wespen.1983-1988 . J.C.va n Lenteren VF83.03G050.851 Gedragsoecologischonderzoe k naar de invloed vanconditionerin g op het habitat- en LE.M. Vet gastheerzoekgedrag endegastheerselekti e bij eenaanta l specialistischee n generalisti schehymenopter e parasieten vanvliegelarve n (voornaamste soorten instudie : Leptopi- linaheterotom a enAphaeret a minuta). 1985-1989. VF83.03G050.861 De bestrijding vanCallosobruchu s maculatuse n Bruchidiusatrolineatus(Col.: Bruchi - A. van Huis/ dae), voorraadinsekte n incowpea(Vignaunguiculata) met behulp vand eeiparasie t Usca- J.C.van Lenteren nasp. (Hym.:Trichogrammatidae). 1986-1991.

Thema B: Insekt-plant relaties. VF83.03G050.781 Deolfactorisch eoriëntati e van insekten.1978-1988 . J.H. Visser VF83.03G050.834 Mechanismen vanwaardplantresistentie . 1983-1988. F.L. Dieleman VF83.03G050.835 Veredeling op resistentie tegen bladluizen insla. 1983-1988. F.L. Dieleman VF83.03G050.852 De rol vansmaakzintuige n bij hetvoedselopnamegedragvan rupsen.1985-1990 . L.M. Schoonhoven VF83.03G050.853 Insect-plant interacties tijdens destyletpenetrati e bij bladluizen . 1985-1990. W.F.Tjallingii VF83.03G050.854 Evolutie vand e reukzin bij fytofage rupsen.1985-1987 . P. Roessingh/ L.M. Schoonhoven VF83.03G050.862 De rol vansignaalfactore n bij het eilegge dra gvan koolwitjes. 1986-1989. L.M. Schoonhoven

ThemaC: Hormoononderzoek. VF83.03G050.85 5 Regulatie vand ecorpu s allatum activiteit ind e Coloradokever. 1985-1990. C.A.D.deKort VF83.03G050.85i Identificatie en rolvan neuropeptiden en neurotransmitters in endocriene regulaties H. Schooneveld inde Coloradokever. 1985-1989.

Thema D: Taxonomie. VF83.03G050.1OO Fyloge ni e reconstructie van Heteroptera. 1969-1990. Th. Heyerman/ R.H.Cobben VF83.03G050.101 Variabiliteit en isolatie-mechanismen van bladluize n en cicaden.1972-1990 . P.d e Vrijer/ R.H.Cobben

Thema E: Bijenkunde. G050.831 De levenscyclus vand e parasitaire mijtVarro a Jacobsoni Oud.e nd eeffecte n van een F.Wiegers/J . Beetsma besmetting op het bijenvolk (Apis mellifera L.). 1983-1988.

Erfelijkheidsleer F700 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. P. Stam De vakgroep verzorgt onderwijs met betrekking tot meerdere deelgebieden van degenetica : klas sieke genetica, cytogenetica, populatiegenetica, kwantitatieve genetica, microbiële genetica, bio chemische (moleculaire) genetica. Aansluitend heeft ook het onderzoek zich in deze richtingen ontwikkeld. Tegenover de vrij sterke divergentie van de onderzoeksthema's staat het voordeel van een goede integratie tussen onderwijs en onderzoek. Het totaal der onderzoeksprojecten, waartussen diverse dwarsverbindingen aanwezig zijn, bestrijkt een breed aandachtsveld m.b.t. integratieniveau (molecuul, cel,individu , populatie), organisme

154 wetenschappelijk verslag

(micro-organisme, hogere planten en dieren), vraagstelling (fundamenteel, meer toegepast), invals hoek (experimenteel, theorievormend) en interdisciplinaire aspecten (biochemisch, fysiologisch, statistisch).

Thema B: Populatie genetica. VF85.13F700.122 Veranderingen en evenwichten ind egenetisch estructuu r van populaties. (I.s.m. Plan P.Sta m tenveredeling,projec t F750.821).1969-1988 .

Thema G: Botanisch-genetisch onderzoek t.b.v. de plantaardige produktie. VF85.18F700.771 Genetica van het planthormoon metabolisme bij Arabidopsisthalianaen detomaat . M. Koornneef 1977-1988. VF8S.13F700.791 Theoretische grondslagen vancytogenetisch e methoden inde plantenveredeling. J.Sybenga 1979-1988. VF85.13F700.821 Somatische celgeneticaaa nTriticinae . 1982-1987. J.Sybenga VF85.13F700.82 2 Somatische celgenetica vand etomaat . 1982-1989. M. Koornnee f VF85.13 * Constructie van een minichromosoom alscloneringsvecto r voor plantecellen enontwik - W.J.T. Zabel keling van eentransformatiesystee m voor detomaat . (I.s.m. Moleculaire biologie, pro ject A450.821 en Plantenveredeling).

Thema H: Genetisch onderzoek m.b.t. de dierlijke reproduktie. VF83.04 F700.121 Het effect van chromosomale aberraties op fertiliteit en embryonaalletaliteit bij zoog- P.d e Boer dieren. 1971-1989. VF83.04 F700.861 Moleculaire karakterisering van het Major Histocompatibiliteits Complex van het rund H.W.J. van den Broek (BoLA-gencomplex) in relatie tot gezondheidskenmerken. (I.s.m EDC, Veefokkerij, Veehouderij). 1986-1991.

Thema I: Genetisch-fysiologisch onderzoek en genetische manipulatie aan la gere eukaryoten. VF85.19F700.123 Heterokaryose en mitotische recombinatie bij schimmels (o.m. middels protoplasten). C.J. Bos 1969-1988. VF85.19F700.741 Genetica van het koolstofmetabolism e bij Aspergilli. 1974-1990. J.Visser/K . Swart VF83.19F700.75 1 Biochemisch- en moleculair-genetisch onderzoek naar de secretie, de isolatie en de J. Visser eigenschappen van extracellulaire koolhydraat-splitsende enzymen bij Aspergillus. (I.s.m. Proceskunde en Levensmiddelenchemie, project P0S1.851). 1975-1990. VF85.19F700.811 Het toepassen van (homologe) DNA-vectorsystemen ind eschimme l Aspergillus t.b.v. H.W.J. vande n Broek moleculair genetisch onderzoek naard eexpressi e vangene n en hun regulatie-mechanis men. 1981-1990. VF85.19F700.831 Genetische analyse engenetisch e manipulatie inAspergillu s niger. 1983-1990. C.J. Bos/K. Swart VF85.19F700.851 Veredeling van Aspergillus nigert.b.v. de enzymatische hydroxylering van aromatische C.J. Bos,J . Visser verbindingen. 1985-1988. VF85.19F700.862 Structuur, functie en regulatie van het glucose-6-fosfaat dehydrogenase (G6pD)gen van H.W.J. vande n Broek Aspergillusin relatie tot de NADP+/NADPH balans.1986-1992 .

Experimentele dier morfologie en celbiologie El 00 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. J.W.M. Osse Het onderzoek wordt uitgevoerd op deintegratieniveau' s cel,weefse l en individu, en ishe t best teomschrijve n als fundamenteel onderzoek tot verbetering van de dierlijke produktie. Binnen de vakgroep worden devolgend e drieonderzoekthema' s bewerkt: A. Voedselopname en -verwerking bij vissen: oecomorfologische aspecten (sectie Functionele morfologie). Onderwerp van onderzoek isd e relatie tussen bouw/structuur van voedselopname- en voedselverwerkingssystemen en hun functioneren bij vnl. karperachtige vissen. Het accent ligt hierbij op de wisselwerking tussen deveranderinge n inbou w van vislarven, vooral in de kritische fasen van larvale ontwikkeling, en deefficiënti e waarmee zij het aanwezige zoöplankton kunnen benutten. In samenhang hiermee wordt de groei van het spierstelsel bestudeerd. Daarnaast richt het onderzoek zich op een vergelijking van bouw en leefwijze van volwassen vissoorten, toegespitst op de specialisaties en beperkingen in deexploitati e van het voedselaanbod. Het draagt enerzijds bij tot inzicht in de geschikte voedselsoorten tijdens de groei van vislarven en werpt anderzijds licht op deconcurrentieverhoudinge n ind e voedselcompetitie tussen naast elkaar levende soorten. Deze inzichten zijn van belang in teeltsystemen en ter verklaring van prooi-predator relaties en devis - soortsamenstelling in natuurlijke watersystemen. B. Ontwikkeling en voortplanting (sectie Ontwikkelingsbiologie/Histologie). Het onderzoek is

155 experimentele diermorfologie en celbiologie

enerzijds gericht op de vroege embryonale ontwikkeling en op de interactie tussen vrucht en baar moeder bij landbouwhuisdieren. Het vormt een onderdeel van de werkgroep 'Vroege Dracht' waarin medewerksters uit diverse vakgroepen (Dierfysiologie, Exp. Diermorfologie en Celbiologie, Erfelijkheidsleer en Veehou derij) samenwerken. De resultaten van het onderzoek kunnen leiden tot inzicht inhe t probleem van deembryonal e sterfte bij landbouwhuisdieren en mogelijk bijdragen aan een oplossing van dit probleem. Een tweede onderzoekslijn betreft het proces van sex determinatie en de differentiatie van geslachtscellen bij vissen. Kennis van de factoren die hierbij een rol spelen kan mogelijk leiden tot een grotere voedselopbrengst bij deteel t van vis via remming van de gonaden-ontwikkeling. C. Immunologie en gezondheid (sectie Celbiologie). Dit onderzoek heeft betrekking op de herken ning van lichaamsvreemd materiaal en dedaaropvolgend e afweer. De nadruk ligt hierbij op de funktie van bepaalde celtypen en op genetische factoren (o.a. MHC), dieee n rol spelen bij immuno logische reacties. De resultaten kunnen worden gebruikt in de biotechnologie (genetische manipu latie) en bij vaccinatieprogramma's end e bepaling van milieu-invloeden op deafwee r (gezondheid). Een andere mogelijkheid isd etoepassin g van de celhybridisatietechniek (o.a. monoclonale antisera) ten behoeve van de dierlijke produktie.

Bij het onderzoek wordt gebruik gemaakt van de volgende technieken: electrofysiologische, röntgen- en filmtechnieken; simulatie m.b.v . computermodellen; electronen- microscopie (ook kwantitatief), (enzym)histochemie, autoradiografie, lichtmicroscopie (incl. don- kerveld en fasecontrastmicroscopie), fluorescentie (meet)microscopie, kwantitatieve immunologi schetechnieken , celkweek, weefselkweek, recombinant DNA-technieken , celhybridisatie en aan verwante methoden.

Thema A: Voedselopname en-verwerking bij vissen:oecomorfologisch e aspec ten. E100.802 Functie en herkomst vanentero-endocrien e cellen van karperachtige vissen.1980-1987 . J.H.W.M. Rombout VF86.15E100.822 Voedselopname en larvaleontwikke l ing bij vissen;veranderin g in bouw, functie en le J.W.M. Osse venswijze.1982-1989 . VF86.15E100.84 1 Voedselopname en-verwerkin g bij karperachtige vissen (Cyprinidae): bouw, werking F.A. Sibbing en levenswijze. 1984-1991. VF86.15E100.84 2 Groei en differentiatie vanspiere n bij vertebrata. 1984-1991. Mw. H.A.Akster/ J.W.M. Osse VF86.15 E100.851 Bewegingsmechanicavan kop-constructiesbij beenvissen (Halecostomi) m.b.t.voedsel M.Muller opname enverwerking . 1985-1991.

Thema B:Voortplantin g en ontwikkel ing. VF86.15E100.773 Herkomst endifferentiati e van (oer)geslachtscellen bij vissen.1977-1987 . Mw. L.P.M.Timmer mans VF83.04El00.81 2 Functionele morfologie vand evroeg e dracht van het varken: conceptus-moederrelatie. H.W.J.Stroband (Werkgroep Vroege dracht). 1981-1988 . VF83.04E100.82 3 Functionele morfologie vand evroeg edrach t van het varken: Biologie vand e blastocyst. P.M.G.Barends/ (Werkgroep Vroege dracht). 1982-1988. G.t e Kronnie VF86.15E100.83 1 Monoclonale antilichamen bij het onderzoek naar geslachtsceldifferentiatie bij vissen A. van Winkoop (speciaal dekarper) . 1983-1987.

Thema C: Immunologie en gezondheid. E100.811 De invloed vanantibiotic ao p het immuunsysteem. 1981-1989. J.L. Grondel VF83.04E100.813 Moleculaireanalyse vance linteractie s in het immuunsysteem bij landbouwhuisdieren E. Egberts envissen ,i n het bijzonder met betrekking tot de rol van het'Major Histocompatibility Complex'(MHC). 1981-1990. VF83.04E 100.82 4 De immunologische reactie op lichaamsvreemd en lichaamseigen (MHC) materiaal bij A.J.Tigchelaar/ jongedieren.1982-1988. W.B. van Muiswinkel VF83.04E 100.83 2 Mucosaleantigeenverwerking en lokaleimmuunrespons bij vissen;ee n histofysiologisch J.H.W.M. Rombout onderzoek naarde mogelijkheden vanvaccinati e vanvissen .1983-1988 . VF85.01 * Onderzoek naar dewisselwerkin g tussen vitamine A tekort end egezon d heidstoestand S.R.Sijtsma/C.E.West van kinderen inontwikkelingslanden . (I.s.m. Humane voeding, project L100.832e nVee houderij) * Identificatie vand e nematodensoorten Globoderarostochiensisen G. pallida(aardappel- A. Schots/E. Egberts/ cystenaaltjes) m.b.v.soortspecifiek e monoclonale antisera. (I.s.m. Nematologie, project F.J. Gommers G100.835).

156 wetenschappelijk verslag

Fysische en kolloidch em ie A300 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. G.J . Fleer Het onderzoek isgerich t op onderwerpen die ergens een wortel hebben inee n landbouwkundig probleem en tevens vanuit fysisch chemisch of kolloïdchemisch standpunt boeiend zijn, alsmede op fundamentelere onderwerpen die hiermee verband houden. Centraal daarbij staat het onderzoek naar de grensvlakeigenschappen, structuur en stabiliteit van disperse systemen en, daarmee samen hangend, de adsorptie van polymeren, biopolymeren, kleine moleculen en ionen. Daarnaast wordt aandacht gegeven aan onderwerpen alshe t grensvlakchemisch gedrag van pesticiden, het comple- xeringsgedrag van zware metalen in waterige systemen, e.d. De hoofdmethodieken zijn kolloïdche misch (adsorptiemetingen, meting van deeltjesladingen, elektrokinetiek, reologie vliesdiktemetin- gen) en electrochemisch (puls-e n sinusrelaxatiemethoden, Potentiometrie,pulspolarografie ) van aard. In het programma worden thans 5thema' s onderscheiden.

Thema A: Polymeeradsorptie. VF84.01A300.79 4 Karakterisering vand econformati e vangeadsorbeerd e polymeren met behulp van elek L.K.Koopal trische dubbellaag eigenschappen.1979-1988 . VF84.01A300.80 2 Adsorptievan polyelektrolyten. 1980-1992. J. Blaakmeer/G.J. Fleer VF84.01A300.80 3 Effect vanongelade n polymeren en polyelektrolyten op destabilitei t van kolloiden. (Ook O.A. Evers/G.J. Fleer behorende bij thema E). 1980-1992. VF84.01A300.80 4 Adsorptie vanongelade n polymeren. 1980-1992. B.va n Lent/J.M.H.M. Scheutjens VF84.01A300.84 2 Moleculairthermodynamisch onderzoekaan destabiliteiten structuurvan lipidemem- F.A.M. Leermakers/ branen. 1984-1988. J. Lyklema VF84.01A300.86 4 Fundamentals of Interface and Colloid Science:a nadvance d text. 1986-1990. J. Lyklema

Thema B: Eiwitadsorptie. VF84.01A300.77 1 Eigenschappen vangeadsorbeerd e biopolymeren.1 977-1987. W. Norde VF84.01A300.83 1 Elektrochemische aspecten vaneiwitadsorptie . 1983-1987. J.G.E.M.Fraaije/ J. Lyklema VF84.01A300.86 1 Eiwitten aangrensvlakken . 1987-1996. A.V. Elgersma/ W. Norde

Thema C:Adsorptieva n kleine moleculen en ionen. VF85.08A300.822 Grensvlakchemisch gedragva n pesticiden.1982-1 990. A.de Keizer VF84.01A300.82 3 Elektrosorptie van (geladen) laagmoleculair estoffe n aanmode l grensvlakken. 1982-1990. A.de Keizer/ L.K.Koopal VF84.01A300.84 1 Adsorptie vanzwar e metalen aanonoplosbar eoxiden ;te mperatuursafha nke iijkhei d en L.G.J. Fokkink/ thermodynamica van adsorptie. 1984-1987. J. Lyklema

Thema D: Elektrochemie en elektroanalyse. VF85.11A300.83 2 Elektrochemische analyse vand ewisselwerkin g tussenzwar e metalen en polyelektroly- H.G. deJong / ten. 1983-1988. H.P. van Leeuwen VF84.01A300.86 2 Electrokinetisch onderzoek vanverdund e engeconcentreerd e dispersies ingemengd- A.J.va nde r Linde/ waterige en niet waterige oplossingen.1987-1992 . B.H. Bijsterbosch

Thema E:Stabilitei t van kolloïden en vloeistoffilms. VF84.01A300.83 3 De katalytische werking van polymeer-gestabiliseerde Ru02-en Pt-solen bi] de foto Mw.J.M.KIeijn/ generatie vanwatersto f uit water. (Ook behorende bij thema's A,D en C). 1983-1987. J. Lyklema VF84.01A300.84 3 Vlok-kinetiek van kolloiden met behulp vand e meting vand e deeltjesgrootteverdeling. E.G.M. Pelssers/ 1984-1988. G.J. Fleer VF84.01A300.86 3 Vliezen gestabiliseerd door niet-ionogeneoppervlakte-aktievestoffen. 1987-1989. P.A. Barneveld/ J. Lyklema

Fytopathologie G200 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. P.J.G.M , de Wit Het onderzoek richt zich op de bescherming van gewassen tegen beschadigers, ni. de groep van schimmels en bacteriën. Centraal staat de interactie tussen waardplant en beschadiger diezowe l op het niveau van de cel,va n het individu alsva n depopulati e wordt bestudeerd. De hierbij gebruikte methoden zijn ontleend aan vrijwel alle disciplines binnen de biologie en disci plines binnen de wiskunde, fysica, chemie biochemie, moleculaire biologie en bodemkunde. In het onderzoek worden thans 4thema' s onderscheiden.

Thema A: Systemische fungiciden. VF83.03G200.149 Optreden van resistentie inschimmel stege n fungiciden. 1962-1990. J. Dekker

157 gezondheidsleer

VF83.03G200.781 Resistentie vanschimmel s tegen fungiciden die interfereren metdesterol-biosynthese. M.A. de Waard 1978-1991. VF83.03G200.791 Resistentiemechanisme(n) van Phytophthoraspp. tegen acylalaninefungiciden. L.C. Davidse 1979-1987.

Thema B:Fysiologisch e en biochemische achtergrond vand ewaar d plant-parasiet relatie. VF83.03G200.74 2 Defysiologisch e en biochemischeachtergron d vand ewaardplant-parasie t relatie to- P.J.G.M.deWit maat-Cladosporium fulvum . 1974-1989. VF83.03G200.812 Fysiologie en biochemievande waardplant-parasiet relatie aardappel-Phytophthorain- L.C. Davidse festans1981-1987 . VF83.03G200.841 Fysiologische specialisatie van echte meeldauwen, in het bijzonder Erysiphemartii. T. Hijwegen/J. Dekker 1984-1987. G200.851 Isolatie en karakterisering van produkten vanvirulentieenavirulentiegene n vanClados- Mw. I.M.J.Toma/ poriumfulvum en hun receptoren intomaat . 1985-1988. P.J.G.M.deWit G200.861 Apoplastische enzymen en biologisch-actieve Oligosaccharidenal s'markers ' vand e vroe M.H.A.J.Joosten/ gePathogenese . 1986-1990. P.J.G.M.deWit

Thema C: Epidemiologie en resistentie bij planteziekten. G200.814 Epidemiologie vanSeptoriatritic i optarw e (EPISET).1981-1987 . J.C.Zadoks G200.842 AFRIRUST, eenoverzich t vand egraanroestepidemiologi e in Afrika. 1984-1987. J.C. Zadoks VF83.03G200.85 3 Epidemiologie van (plante)ziekten bij tuinbouwgewassen .1985-1991 . H.D. Frinking VF83.03G200.86 2 Epidemiologie van planteziekten in landbouwgewassen. 1986-1992. J.C. Zadoks VF83.03G200.863 Ontwikkeling van eenwaarschuwingssystee m voor bacterievuur ten dienste vand e H.J. Schouten/ fruitteelt. 1986-1990. J.C.Zadoks * Verbetering van het bestrijdingsmiddelengebruikindetarweteelt. (I.s.m.Theoretisch e W.A.H. Rossing/ teeltkunde, project F300.841 enWiskunde) . R. Rabbinge/ P.va n Beek

Thema D: Bestrijdin gva n pathogène bodemschimmels. VF83.03G200.822 Lethale temperaturen van pathogèneschimmel s end e microbiële herkolonisatie vange G.J.Bollen stoomde kasgrond.1982-1989 . G200.843 De invloed vand etoepassin g van nematicidenop het optreden van Rhizoctoniasolani T.W. Hofman/ inaardappele n en bieten.1984-1987 . G.J.Bollen G200.844 De rol vanschimmel s in deoogstdepressi e vanaardappe l bij deteel t in nauwe rotaties. G.J.Bollen 1984-1987. G200.845 Overleving van plantepathogene schimmels tijdens compostering vangewasresten . G.J.Bollen 1984-1987. VF83.03G200.846 Oecologievan mycorrhiza'sen hun invloed op degezon dheidstoestan d van planten. T. Limonard 1984-1990. G200.8S4 Kwalitatief en kwantitatief onderzoek naarde relatie tussen ectomycorrhiza bij Pinu s A.J. Termorshuizen/ sylvestris (grove den),vitalitei t vand egasthee r enee n aantal chemische factoren. T. Limonard 1985-1989. VF86.16G200.855 Inventarisatie van mycorrhiza's in Nederlandse bossen.1985-1991 . T. Limonard * Kwalitatief en kwantitatief onderzoek naarde relatie tussen ectomycorrhizava n Pseu E.J.M. Arnolds dotsuga menziesii,vitalitei t van degasthee r enzur e regen.(I.s.m .VPO , project F250.851).

Thema E: Fytopathogene bacteriën. VF83.03G200.823 Ecologische aspecten vanfytopathogen e bacteriën.1982-1988 . M.A. Ruissen

Gezondheidsleer L150 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. K. Biersteker Het onderzoek isqu a methode epidemiologisch. Het isgerich t op doelgroepen in de samenleving. Derhalve zijn deprojecte n veelal reacties op problemen in de samenleving, meestal uitgevoerd op verzoek van instanties op het gebied van devolksgezondheid . Gelet op de aard van het onder zoek wordt binnen onderstaande thema's veel leeronderzoek verricht door doctoraalstudenten. Daarnaast ise r een aantal langer lopende onderzoeksprojecten waarin deinvloe d van milieuveront reiniging en arbeidsomstandigheden op de gezondheid centraal staan. Ook wordt aandacht ge schonken aan het functioneren van degezondheidszor g in ons land en, intoenemend e mate, aan gezondheidsproblemen in ontwikkelingslanden.

158 wetenschappelijk verslag

Thema A: Milieuhygiëne. VF85.11LI50.79 1 Dewerkelijk e blootstelling van (risico)groepen uit de bevolking aanenkel e luchtveront- B. Brunekreef reinigendestoffe n ende daaruit voortvloeiende effecten op degezondheid . 1979-1989. VF85.11L I50.84 1 Ti,Ale n AIR inontlastin g van kinderen als maatvoo r inname van bodem-en stofdeeltjes. P.Clausing / 1984-1987. B. Brunekreef

Thema B:Arbei d en gezondheid. LI50.83 1 De invloed van bedrijfsstructuu r ensta lbou w van varkensmestbedrijven op de luchtkwa R. Brouwer/ liteit indestal eno p het voorkomen van respiratoire aandoeningen bij varkenshouders. K. Biersteker 1983-1987. VF85.11LI50.83 3 Acute longfunctieveranderingen alsgevol gva n beroepsmatige blootstelling aan lucht K. Biersteker/ verontreiniging. (I.s.m. Luchthygiëneen -verontreiniging). 1983-1988. J.S.M. Boleij VF85.11L I50.85 1 Arbeid engezondhei d bij vrouwen werkzaam in deagrarisch e sector. 1985-1987. E.G.Schouten/ K. Biersteker

Thema C: Epidemiologie en gezondheidszorgonderzoek. VF85.02LI50.823 Voedselallergieën huishouding.1982-1987 . J.Kamstee g VF85.02L I50.83 4 Degezondheidstoestan d vanoudere n ten plattelandeendedaarmeesamenhangende C.J. Lako/ problematiek vangezondheidsvoorzieningen . 1983-1988. R.J.va n Zonneveld L150.835 Dewaarderin g van consumenten en hulpverleners van Privacy bij medische registratie. C.J. Lako 1983-1989. L150.861 Determinanten vanoorzaakspecifiekesterfteineen 30-jarige follow-up .1986-1989 . E.G. Schouten

Thema D: Gezondheidsproblemen in ontwikkelingslanden. VF86.07LI50.84 3 Ruralegezondheidsontwikkeling indeTaï-regio , Ivoorkust. 1984-1990. F.L.Pelt VF87.06LI50.85 2 Effecten vand eaanle gva n kleine en middelgrote irrigatiesystemen ind e midden vallei W.M. Doctersvan vand e Senegalrivie r op degezondhei d vand e plaatselijke bevolking.1 985-1991. Leeuwen/J. Lelijveld L150.862 Gedragveranderingen bij vectoren van parasitair e ziekten,veroorzaak t door de over W.M. Doctersvan gebrachte pathogenen. 1986-1991. Leeuwen

Grondbewerking J150 Contactpersoon onderzoek: Ir. F.R. Boone Het onderzoek richt zich op het bijeenbrengen van kennis van debodemkundige , technische en teeltkundige aspecten van het vakgebied met het doel deze kennis bruikbaar temake n voor het verhogen van het nuttig effect van degrondbewerkin g en het tegengaan van schadelijke mechani sche invloeden. Voor wat betreft de bodemkundige aspecten staat hierbij centraal het onderzoek naar: • het gedrag van grond onder invloed van mechanische krachten, zoals diebi j de grondbewerking en bij het rijden over land voorkomen; • het gedrag onder invloed van andere uitwendige factoren (bv. regen, vorst, bezakking) die veranderingen teweeg brengen, dieva n belang zijn voor de grondbewerking en het rijden over het land. Voor wat betreft deteeltkundig e aspecten zijn de voornaamste gebieden: • de reacties van planten in deverschillend e ontwikkelingsstadia op door grondbewerking en rijden tebeïnvloede n bodemeigenschappen; • deeise n died e verschillende teelten in binnen- en buitenland aan detechnisch e uitvoering van degrondbewerkin g stellen. Voor wat betreft detechnisch e aspecten richt het onderzoek zich vooral op het in maat en getal uitdrukken van deeffecte n van grondbewerkingen. Hierbij wordt zowel van modellen als van praktijkwerktuigen gebruik gemaakt.

Thema A: Gronddynamica. VF85.08J150.83 2 Gronddynamica en bodemkunde. 1983-1989. A.J. Kooien VF85.08J150.83 3 Gronddynamica; systematisering. 1983-1989. A.J. Kooien VF85.08J150.834 Bodemdegradatie. 1983-1989. A.J. Kooien

Thema B:Gewa sreacties . VF85.08J150.861 Bodemstructuur enoptimal egewasgroei .1986-1 992. F.R. Boone VF85.08J150.86 2 De invloed van bodemverdichting op factoren die wortelgroei beïnvloeden.1986-1 992 F.R. Boone

Thema C:Werktuigeffecte n en grondbewerkingssystemen. VF86.07J150.21 4 Grondbewerking in(humide ) tropische gebieden.1970-1989 . J.K. Kouwenhoven VF85.08J150.86 3 Effekten envermogensbehoeft e vangrondbewerkingswerktuigen . 1986-1992. J.K. Kouwenhoven

159 huishoudkunde

VF85.08J 150.86 4 Grondbewerkingssystemen. 1986-1992. J.K. Kouwenhoven

Thema D: Onkruidbestrijding. VF85.16J1 50.865 Gron dbewerkin g in degeïntegreerd e onkrui dbeheersing .1986-1992 . J.K. Kouwenhoven VF85.16J150.866 Voorkomen, opbouw enafbraa k vangrondaggregate n in de bouwvoor. 1986-1992 R.Terpstra / J.K. Kouwenhoven

Thema E:Grondbewerkin g indrog e gebieden. J150.831 SAHELTIL-Grondbewerking in deSahel ,Wes t Afrika. 1983-1987. W.B. Hoogmoed/ H. Kuipers

Huishoudkunde L050 Contactpersoon onderzoek: Dr. C.d e Hoog Een centrale ingang van het onderzoek isd e dagelijkse verzorging. Vanuit deze optiek wordt vooral aandacht besteed aan de sociaal-economische positie van huishou dens, zowel op micro- also p macroniveau. Dezepositi e iso.a . bepalend voor de consumptie (goede ren en diensten). Het onderzoek betreft naast dewesters e samenleving, ook de niet-westerse samen leving. Een deel van het onderzoek richt zicho p het rurale gebied, inzonderheid m.b.t. de huishoudens.

Thema A: De huishouding op micro-niveau. VF83.01L050.81 4 Economische recessie en huishouding in Nederland. (Werkgroep Consumentengedrag). J.A.C,va n Ophem 1981-1987. VF85.02L050.861 Minima, huishoudingen overlevingsstrategieën. 1986-1988. J.A.C,va n Ophem/ H.CS. Backus VF85.02L050.86 2 Huishouden enouderschap . 1986-1989. B.A.J,va nde r Wouw

Thema B: Relaties tussen huishouden/huishoudingen maatschappelijke ont wikkelingen. VF83.01 L050.822 Verandering in huishoudsamenstellinge nveranderin g vanconsumptie . (Werkgroep C. de Hoog Consumentenge drag) .1982-1988 . VF85.02L050.82 5 Het postmoderne gezin ineen rurale setting:ee n herbeschouwing. 1982-1987. W.H. Douma L050.851 Huishoudens, informatietechnologie ind etoekoms t in Nederland.1985-1988 . C. Presvelou

Thema D: Huishoudingenen huishoudens in niet-westerse samenlevingen. VF8S.02L050.82 4 Voedselcycluse n huishouding in ontwikkelingslanden. 1982-1988. Mw.C. Presvelou

Humane voeding L100 Contactpersoon onderzoek: Dr. CE. West Het onderzoek isgerich t op dezic h voedende mens in zowel dewesters e alsniet-westers e samenle ving. Centraal staat daarbij onderzoek naar gezondheidsaspecten van voedsel een de consequenties voor teelt en verwerking van landbouwprodukten. Bij het onderzoek wordt vooral de fysiologi sche,biologisch e en biochemische beïnvloeding van het metabolisme bij voedselopname bestu deerd in gezonde mensen en alsee n afgeleide daarvan wordt debetekeni s vastgesteld van een bepaalde voedselkeuze voor zieke mensen. Daarnaast wordt ook aandacht geschonken aan sociaal- en gedragswetenschappelijke aspecten dieee n rol kunnen spelen in het voedselopname-patroon. Voor het verkrijgen van fundamenteel inzicht inmetabolisch e processen van voedingsstoffen wordt ook frequent dierexperimenteel onderzoek verricht. De toegepaste onderzoeksmethoden zijn met name afkomstig uit verschillende natuurwetenschappelij ke basisvakken. In het programma krijgen thans vijf thema's vooral aandacht.

Thema A: Rol van de voedi n g met betrekking tot ziekten met name harten vaatziekten en obesitas, i.v.m. mogelijkheden tot preventie. L100.781 Bepaling (bio)chemische parameters voedingstoestand vand e bevolking.1978-1987 . J.G.A.J. Hautvast VF85.01 L100.782 Invloed vanverschillend evoedingsbestanddele n op het lipidenmetabolisme (proeven CE. West met konijnen en ratten).1978-1988 . VF85.01L100.78 3 Interventie-onderzoek bij gezondevri jwi lliger s naar het effect vanvoe dingsbestandde - M.B. Katan len (vet, eiwit, vezel) op het lipidenmetabolisme enander e risico-indicatoren. 1978-1988. VF85.01 L100.793 Bepaling vansamenstellinge n consumptie vandivers e voedingsstoffen invoedingsmid - M.B. Katan delen i.v.m. hun effect op de menselijke gezondheid. 1979-1988. VF8S.01L100.81 3 Natriumgebruik indevoeding . 1981-1986. T. Kouwenhoven

160 wetenschappelijk verslag

VF85.01 L100.831 Onderzoek naar mechanismen diete n grondslag liggen aan individuele verschillen in M.B. Katan gevoeligheid voor voedingscholesterol bij proefdieren. 1983-1988. VF85.01L I00.86 2 Lichaamssamenstellingen vetverdelingbij verschillend e leeftijdscategorieën. 1986-1993. P.R.M. Deurenber g

Thema B: Voeding, energiemetabolisme en lichaamssamenstelling. VF85.01 L100.811 Longitudinale studi e naar deenergieopnam e enenergiebestedin gtijden s zwangerschap J.M.A.van Raaij en lactatie. 1981-1987. VF85.01L100.81 2 De energieverwerking van personen met wel ofgee n aanleg voor het ontwikkelen van J.M.A.van Raaij overgewicht (Obesitas);onderzoe k m.b.v. indirecte calorimeters. (I.s.m. Dierfysiologie, project E150.803).198 1-1 988. VF8S.01L100.86 3 Ruststofwisselin g enthermogenes e in relatie tot de lichaamssamenstelling van normaal P.R.M. Deurenber g gewichtige enobes e personen.1986-1989 .

Thema C: Meting enverklarin gva n voedingsgedragen voedselconsumptie . VF85.01L I00.81 4 Ontwikkelingen toepassing van methoden vansensorisch-e n preferentie-onderzoek T. Kouwenhoven vanvoedingsmiddelen . 1981-1987. VF83.01 L100.815 De verbetering van psychofysische procedures enschaaltechniekent.b.v . het meten van J.E.R. Frijters attitudes ten aanzien vanvoedingsmiddelen . (Werkgroep Consumentengedrag). 1981-1988.

Thema D:Sociaal-wetenschappelijk e benaderingen van voedselvraagstukken. VF85.01L100.76 1 Begrippen en methoden insociaal-wetenschappelij k voedingsgewoontenonderzoek. Mw.J.M.P. Edema 1976-1988. VF85.02L I00.78 6 Socialee nculturel e achtergronden vanvoedingsmiddelenkeuzee n vanvoedselbereidin g Mw.J.M.P. Edema (onderzoek t.b.v .d evoedingsvoorlichting , het voedingsonderwijs ende voedingsadvise - ringc.q.dieetvoorschrijving) . 1978-1989. VF8S.01L100.86 1 Ontstaan enontwikkelin g van het Nederlandsevoedse lpatroon . 1986-1991. A.P.den Hartog

Thema E:Voedse l en voeding in ontwikkelingslanden. VF85.01L100.77 1 Sociaal-wetenschappelijke facetten vand evoedin g inontwikkelingslande n (derde we A.P.den Hartog reld). 1977-1990. VF85.01L I00.83 2 Onderzoek naarde wisselwerking tussen vitamine A tekort end egezon d heidstoestand S.R.Sijtsma/C.E.West van kinderen inontwikkelingslanden . (I.s.m. EDC enVeehouderij) . 1983-1990.

Hydraulicaenafvoerhydrologie K150 Contactpersoon onderzoek: Ir. H.J. van Ieperen Het onderzoek isgerich t op bestudering van de samenhang van denatuurlijk e processen binnen dehydrologisch e kringloop end e mogelijke beïnvloeding door demen s van dezeprocessen . Cen traal staan daarbij waterbalansstudies, het modelleren van het neerslagafvoerproces zowel in lan delijk als stedelijk gebied. Tevens wordt veel aandacht geschonken aan meettechnieken ter bepaling van waterbalanstermen enaa n dewiskundig e analyse van reeksen van hydrologische gegevens, zulks met het oog op het waterbeheer. Het hydraulisch onderzoek isgerich t op afvoermeetinrich- tingen en op destromingsweerstan d in begroeide leidingen.

Thema A: De samenhang tussen neerslag,verdampin g en afvoer in stroom gebieden. VF85.11K150.72 1 Neerslag-afvoermodel voor het Hupselse Beekgebied alsprototyp e vanee n stroom P.M.M. Warmerdam gebied in Oost-Gelderland. 1972-1989. VF85.11K150.77 1 Synthesevan modellen voor gebiedsverdamping.1977-1989. J.N.M. Stricker VF8S.11K150.83 1 Toepassingen evaluatie vantechnieken ,welk e de ruimtelijke variatie van bodemfysische J.W. Hopmans/ en hydrologische variabelen beschrijven.1983-1987 . J.N.M. Stricker VF85.11K I50.85 1 Dimensionering regionale rioolwater transportstelsels. 1985-1987. J.V. Witter/ J.N.M. Stricker VF85.11K 150.86 1 Korte termijnvoorspellingen schatting van neerslaghoeveelheden over kleinetijd-en J.N.M. Stricker/ ruimteschaalop basisva ngecombineerd e regenmeter-, radar-en meteosat waarnemin H.A.R.d e Bruin gen,(i.s.m .Natuur-e n weerkunde) 1986-1991. VF85.11 KI50.862 Ruimtelijke variabiliteit vanomgevings-processe n aanhe t aardoppervlak. 1986-1990. J.N.M. Stricker KI50.863 Modelbenadering voor deoverdrach t vanonderzoeksresultate n uit kleine,goe d beme H. Lumadjeng/ tenstroomgebieden naar anderegebiede n t.b.v. het waterbeheer. 1986-1988. P.M.M. Warmerdam

161 informatica

Thema B:Stromingsbeelde n in kleine kunstwerken, open en gesloten leidin gen. K150.182 Meetinrichtingen en verdeelwerken inope n kanalen ind esfee r van decultuurtechniek . H.J.va n leperen 1973-1987. K150.741 Regulatie vanwaterplantvegetati e insloten .1974-1987 . H.J.va n leperen

Thema C: Beheer van oppervlaktewater. K150.791 Analyse vanaquatisch esystemen .1979-1987 . J.H.G. Verhagen KI50.821 Stochastische modellering van hydrologische processen,voorspellin g vanafvoere n op P.J.J.F.Torfs rivieren, 1982-1987.

Informatica Al50 Contactpersoon onderzoek: Prof.Ir. M.S. Elzas Het onderzoek richt zich voornamelijk op detoepassingsaspecte n van dit vakgebied in het taakveld landbouw. Uit dit brede toepassingsgebied zijn vier thema's geselecteerd diezowe l van groot belang zijn voor detoepasbaarhei d van het vak binnen deomgevin g van de Landbouwuniversiteit alsoptimaa l pas sen bij het talent dat in devakgroe p aanwezig is. Om de contacten met bepaalde sectoren van de Landbouwuniversiteit en DLO concreet te kunnen onderbouwen wordt in dewerkgroe p Bedrijfsinformatica samengewerkt met devakgroe p Bedrijfs kunde en op het gebied van Bestemming, inrichting en beheer van het landelijk gebie d met de vakgroepen vertegenwoordigd in de Permanente Contactgroep Ruimtelijke Ordening (PCRO). De vakgroep isoo k zeer actief betrokken bij de ontwikkeling van onderzoek op het gebied van systeemkunde. Het onderzoeksassistentschap (zieprojec t Al 50.811) isi n 1981toegekend ; het potentiële belang voor andere vakgebieden heeft bij de keuze van de faculteit voor dit project een belangrijke invloed gehad.

Thema A: Metaprogram meren. Al50.80 1 Tautologieën alsbasi svoo r correcte programma's .1980-1989 . E.W. van Ammers

Thema B:Systeme n en simulatie. A150.82 1 'COSMOS':eensimulatietaal voorgecombineerdecontinue/discretesystemen. D.L. Kettenis 1982-1987. VF87.01Al50.82 2 De relatie tussen modelformulering, simulatietechniek encomputerarchitectuur . M.S. Elzas 1982-1987. VF87.01A150.82 3 Computer-gesteunde, modelmatige instrumenten voor ondersteuning vand e besluit- M.S. Elzas vorming. 1982-1987.

Thema C:Computergra fie k en computer-gesteund ontwerpen/herinrichten van de menselijke omgeving. VF87.01A150.81 1 Computergesteunde technieken voor het zichtbaar maken vanontworpe n objecten in Mw.J. Roos-Klein bestaandeomgevingen .198 1 -1988. Lankhorst

Thema D: Bestuurlijke informatica. IB87.03Al50.85 1 Plantenziektendiagnose per computer. 1985-1987. T. Ooms IB87.03A 150.86 1 Toepasbaarheid van modellen uit deoperationel e analyse in Decision Support Systems. J.L. Simons/ (l.s.m.Wiskunde) . 1986-1990. F.S.H.M.Werrij IB87.03A l50.86 2 Informatieanalyse voor Decision Support Systems.1986-1988 . J.L.Simons

Land bouw plantenté e It en graslan d kunde F350 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr.Ir. P.C. Struik Het onderzoek isgerich t op bestudering van demee r fundamentele aspecten van de akkerbouw, de graslandkunde en deproduktkund e van deakker - en weidebouw. Hierdoor kunnen studenten zowel inzicht verkrijgen in het functioneren van planten en gewassen t.o.v. hun omgeving als enig gevoel voor het effect van teeltmaatregelen. In de sector akkerbouw staat daarbij centraal het vruchtwisselingsonderzoek, defysiologi e van aardappel, en dezaadzettin g en vruchtgroei van granen en peulvruchten. In de sector graslandkunde ligt denadru k enerzijds op deproduktivitei t van degrasma t onder invloed van beweiding en anderzijds op deecologi e en fysiologie van enkele belangrijke grasland- planten en voedergewassen. In de sector produktkunde ishe t aandachtsveld vooral de beïnvloeding door de teelt van enkele kwaliteitsaspecten van aardappel en ui. 162 wetenschappelijk verslag

Thema A: Teeltsystemen en gewasecologie. VF83.03 F350.802 Niveau enoorzake n vanschad e bij landbouwgewassen alsgevol g van nauwe vruchtopvol K.Schölt e gingen. 1980-1988.

Thema B: Produktie en kwaliteit van akkerbouwgewassen. VF85.18F350.822 Beïnvloeding van knolgrootteverdeling bij aardappel.1982-1990 . P.C. Struik F350.831 Fysiologische'ouderdom'van pootaardappelsen het gedrag vand e jonge plant o.a. na K. Schölte breking vand e kiemrust. 1983-1988. F350.841 Zaad-en vruchtgroei inafhankelijkhei d van uitwendigeomstandighede n en plantconsti- J. Langelaan/J. Schouls tutie(i.h.b. bij peulvruchten). 1984-1988. VF86.10F350.843 Fysiologie vansni jmai s in relatie tot produktie en kwaliteit. 1984-1988. P.C. Struik/B. Deinum F350.851 Onderzoek naar gewasfysiologie, energievoorziening enopbrengstmogelijkhede n van J. Ellen gerst. 1985-1987.

Thema C: Produktie en voederwaarde van groenvoeders. VF86.10F350.82 1 Onderzoek naar knelpunten bij het gebruik van leguminosen alsvoedergewa s voor B. Deinum rundvee. 1982-1987. VF86.10F3S0.842 Relatiestusse n stikstofbemesting ,graslan dprodukti e enstikstofverliezen . 1984-1989. P.J.A.G. Deenen/ E.A. Lantinga/ L. 't Mannetje VF86.10F350.844 Fysiologie vangra s in relatie tot ontwikkel inge nvoederwaarde . 1984-1988. B. Deinum VF86.10F3S0.85 2 Zodedichtheid vangrasland , mede bezien vanuit deeigenschappe n vand e plantesoorten J.H. Neuteboom/ en rassen.1985-1990 . E.A. Lantinga F3S0.861 Simulatie vangroe i enontwikkelin g vangrassen .1986-1990 . J.H. Neuteboom/ E.A. Lantinga

Thema D: Aanleg,gebrui k en ecologie van grasvegetaties. VF87.0SF3S0.85 3 Evolutie engebruiksmogelijkhede n vangrasvegetati e bij extensivering vand eexploita - J.H. Neuteboom tie. 1985-1990. F350.862 Verbetering vantropisc h grasland en ruwvoedergewassen. 1986-1991. L. 't Mannetje

Landbouwtechniek J200 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. W. Huisman Het landbouwtechnisch onderzoek isgerich t op debestuderin g en ontwikkeling van technische middelen ten behoeve van deprodukti e en technische beheersing van het biologische produktiepro- cesi n delandbouw - en aanverwante bedrijven, in gematigde en tropische gebieden. Onder techni sche middelen wordt verstaan: alle gereedschappen, werktuigen, technische installaties, gebouwen, opslaginrichtingen, evenals signalerings- en besturingssystemen, dieworde n benut bij de voor bereiding, deuitvoerin g en de begeleiding van de produktieprocessen. Ingaande 1986za lworde n gewerkt vanuit een nieuwe thema-indeling. Deze thema's sluiten aan op concrete maatschappelijke probleemvelden. De thema's zijn: A Energie in de landbouw: Dit omvat deontwikkelin g van 'niet fossiele' conversiesystemen, de toepassing van gecombineerde conversiesystemen en energiebesparing ind e landbouw. B Automatisering in de landbouw: Dit omvat het toepassen van deinformatica-technologie , inclu siefd emicro-electronic a in delandbouw . Zowel het ontwikkelen van Management Informatiesys temen alsapparatuu r voor procesbesturing behoort tot dit thema. C Arbeidsomstandigheden in de landbouw: Dit omvat het zodanig vormgeven van arbeid en ar beidsomstandigheden, dat het menselijk functionere n wordt geoptimaliseerd naar de gezondheid, deveilighei d en het welzijn van dewerkend e mens. D Landbouwtechniek in ontwikkelingslanden: Dit omvat het op verantwoorde wijze toepassen van technische middelen in ontwikkelingslanden met de nadruk op de bedrijven van de kleine boer, d.w.z. aangepast aan de in detrope n heersende agro-ecologische en sociaal-economische condities. E Kwaliteit van landbouwprodukten en -processen: Dit omvat het verbeteren van de kwaliteit van landbouwkundige produkten, alsmede van de kwaliteit van processen in werktuigen.

Thema A: Energie in de landbouw. VF87.09J200.8SO Natuurlijke ventilatie in landbouwbedrijfsgebouwen engebouwontwerp . 1985-1989. A.van 'tOoster/ A.A.Jongebreur VF87.09J200.851 Toepassing vangeïntegreerd e niet-fossieleenergi e conversie systemen en belastingstu P.G.M.Conijn ring ind e landbouw. (I.s.m . Natuur-en weerkunde, project A550.833). 1985-1989.

163 [andmeetkunde

Thema B:Automatiserin g ind e landbouw. VF86.12J200.841 Onderzoek enontwikkelin g van bedrijfsinformatiesystemen, c.q.subsysteme n inde H.W. Vos landbouw.1984-1989. J200.842 Vergelijking van modellen vand ewerkindelin g in de landbouw. 1984-1989. P.Wijngaard / H.W. Vos J200.852 Analyse van informatiestromen en modellent.b.v . korte termij n beslissingen enwerk - D. Goense uitvoering ind eakkerbouw . 1985-1989. IB87.03J200.853 De communicatie tussen procescomputers en managementinformatiesystemen inde D. Goense landbouw. 1985-1989. IB87.03J200.85 4 De ontwikkelin g vanzaaitechnieke n t.b.v. deakkerbou w end eglastuinbouw . 1985-1989. J.Meulema n IB87.03J200.855 Plantherkenningte n behoeve vand e mechanisatie in detuinbouw . 1985-1989. J.Meulema n IB87.03J200.861 Detoepassin g van kunstmatige intelligentietechnieken voor deoptimalisati e van be- W. Huisman drijfsbeslissinge n voor korte, middellang ee n langetermijn . 1986-1991.

Thema C:Arbeidsomstandighede n ind e landbouw.

Thema D: Landbouwtechniek in ontwikkelingslanden. VF87.07J200.843 Tractieonderzoek voor kleine boeren inontwikkelingslanden . 1984-1990. H.C.P.deVries VF87.07J200.856 Oogst, bewaringen verwerking van landbouwproduktenophet landbouwbedrijf inde W. Huisman tropen. 1985-1990. VF87.07J200.857 Ontwikkelen vanarbeidstechnieke n en mechanisatie-systement.b.v . tropische land- D. Goense bouw. 1985-1989.

Thema E:Kwalitei t van landbouwprodukten en -processen. J200.859 Fysischeeigenschappe n kunstmest in relatie tot verwerkbaarheid en verstrooibaarheid. W. Huisman 1985-1990.

Landmeetkunde K050 Contactpersoon onderzoek: Ir. H.J. Buiten De vakgroep heeft twee onderzoekthema's, t.w.: A Landmeetkunde, foto-grammetrie, topografie: Waarin de opbouw van Digitale Topografische Modellen en deintegrati e met Geografische Informatie Systemen centraal aspect is;i n samenwer king met andere LU-vakgroepen (GGG) en met LIGIS. B Teledetectie: Waarin wordt meegewerkt in multidisciplinaire projecten voor de ontwikkeling van systeem en toepassing van Teledetectie; in het kader van het LU-Overlegorgaan Teledetectie (OOT) en van denational e samenwerking.

Thema A: Landmeetkunde,fotogrammetrie,topografie. VF86.09K050.85 1 Digitale topografische modellen engeografisch e informatie-systemen (DTM enGIS) . R. vande r Schans/ 1985-1990. M. Molenaar K050.852 3-Dimensionelegeodetische meettechnieken. 1985-1990. J.T.va nde r Veer/ M. Molenaar VF86.16K050.85 5 Fotogrammetrie t.b.v. de bosbouw. 1985-1990. H.J. Stuiver/ M. Molenaar K0S0.861 Integratie van uit meerdere bronnen afkomstige informatie ingeografisch e informatie H.P.A.M. Kengen/ systemen (LIGIS-project) . 1986-1991. M. Molenaar

Thema B: Teledetectie. VF85.09K050.82 1 Geometrische en plaatsbepalingsaspecten vandigital e beeldverwerking van teledetec- H.J. Buiten tiegegevens in relatie tot patroonherkenning (beeldclassificatie). 1982-1988. VF85.09K050.84 1 Ontwikkelingvan methoden voor detoepassin gva n radar remote sensing ind ebos D.H.Hoekman/ bouw. 1984-1987. M. Molenaar VF85.09K050.85 3 Koppeling vanteledetectiebeelde n aangeografisch e informatiebestanden ter verster R.va nde r Schans/ king vand ethematisch e beeldanalyse. (RSe nGIS ) 1985-1990. M. Molenaar VF85.09K050.85 4 Operationalisering vanteledetecti e voor landbouwkundige toepassingen.1985-1988 . J.G.P.W.CIevers/ M. Molenaar

Levensmiddelentechnologie-Levensmiddelenchemie en-microbiologie P051 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. A.G.J. Voragen Het chemische onderzoek richt zich op chemische en enzymatische veranderingen van een aantal belangrijke bestanddelen van levensmiddelen, die deze ondergaan bij rijping, bewaring en verwer king en de invloed van deze veranderingen op de kwaliteit, ook reologisch en sensorisch. Ook

164 wetenschappelijk verslag

wordt aandacht besteed aan bepalingsmethoden van dezebestanddele n enhu n reactieprodukten. Het microbiologisch onderzoek isvoora l gericht op de hygiëne bij debereidin g van levensmiddelen en preventie van bederf. Ook wordt aandacht besteed aan microbiologische aspecten van traditio nelegefermenteerd e levensmiddelen waaronder de vorming van toxinen.

Thema D: Levensmiddelenfermentatie. P051.811 Bederfsverschijnselen ingeëns ileerd e bietenpersp ulp .198 1-1988 . F.M. Rombout s VF85.01P051.83 1 M.J.R. Nout De invloed van microbiologische en procesfactoren op enkele kwaliteitsaspecten van tempe.1983-1988. VF85.01P051.83 2 Onderlinge beïnvloeding vanschimmel s ingefermenteerd e levensmiddelen.1983-1988 . M.J.R. Nout

Thema E: Hygiëne en bederfpreventie. VF85.01P051.78 2 De persoonlijke hygiëne en microbiologische gesteldheid van handen vanwerknemer s Mw .J.C .d e Wit ind e levensmiddelenindustrie. 1978-1988. VF85.01P051.82 1 (Pathogène) micro-organismen in levensmiddelen.1982-1988 . R.R. Beumer

Thema F: De polysaccharide samenstellin gva n plantenweefsel s en hun chemi schee n enzymatische veranderingen: invloed opverwerkin g en kwaliteitvan levensmiddelen van plantaardige oorsprong. VF8S.01P051.79 2 Fysischee n chemische karakterisering van pektinesen hun derivaten. 1979-1987. W.Pilnik VF85.01P051.85 1 Ontwikkeling vanaffiniteitsadsorbenti a entoepassin g influïd e beddente n behoeve van H.J.Rozie/ isolatie enzuiverin g van polysaccharide splitsende enzymen. (I.s.m. Proceskundeen Er W.A.C. Somers/ felijkheidsleer, project F700.751) . 1985-1989. F.M. Rombout s P051.861 Fijnstructuur van protopektine en industrieel geëxtraheerde pektines.1986-1989 . K.A.W.Ayyad / C. Renard/W. Pilnik VF85.01P051.86 2 Structurele kenmerken van niet-zetmeel Polysacchariden ingrane n en hun enzymatische H.Gruppen/ modificatie in relatie tot verwerkingseigenschappen. 1986-1990. R.J.Vietor/ A.G.J. Voragen VF85.01P051.86 3 Enzymatische modificatie van planteweefsels. 1986-1991. Mw. I. Purwanto/ A.G.J. Voragen VF85.01P051.86 4 Isolatiee n karakterisering van hemi-cellulasenvoord e bioconversievan biomassa. F.J.M. Kormelink/ 1986-1989. A.G.J. Voragen

ThemaG: Eiwitten. VF85.01P051.24 8 Het geschikt maken van eiwitrijke grondstoffen voor levensmiddelen.1972-1988 . J.P. Roozen VF85.01P051.74 2 Analyseva n aminozuren eneiwitte n in levensmiddelen.1974-1988 . J.P. Roozen

Thema H :Analysemethode n van en voor het voedselpakket. VF85.01 P051.841 Analyse vangeur-e n smaakstoffen in levensmiddelen. 1984-1990. J.P. Roozen

Thema I:Technologi e van vruchtesappen. VF85.01P051.79 8 Intermediaire Maillard Produkten als indicator voor hittebelasting van vruchtesappen. W.Pilnik 1979-1988.

Levensmiddelentechnologie-Proceskunde P053 Contactpersoon onderzoek: Ir. W.A . Beverloo Het onderzoek isgerich t op drie thema's, die samenvallen met detoepassingsgebiede n levensmid delentechnologie, milieutechniek en biotechnologie.

Thema A: Levensmiddelenprocestechnologie. VF8S.01P053.23 2 Extrusievan levensmiddelen met hogedru k entemperatuu r en lagetemperatuu r en D.J. vanZuilichem hogedruk.1970-1990. VF85.01P053.78 1 Eigenschappen engedra g vand evervuilingslaa g aanultrafiltratiemembranen . 1978-1988. Mw. M. Fontijn/ J.A.G. Weidring VF85.01P053.79 5 Infrarood behandeling van levensmiddelen-stortgoed.1979-1990. D.J. vanZuilichem VF85.01P0S3.82 1 Enzym inact ivering , wateractiviteit en-diffusi e tijdens het drogen van levensmiddelen. C. vanden Berg 1982-1988. VF8S.01P053.8S 2 Enzymatische hydrolyse van lipiden in membraanreaktoren. 1985-1989. W. Pronk/ K.van 't Riet VF85.01P053.86 1 Warmte-behandeling vantuinbouw-produkten . 1986-1990. D.J.van Zuilichem VF85.01P053.86 2 Extrusievan biopolymeren. 1986-1990. Th.Jager / D.J.va n Zuilichem

165 levensmiddelentechnologie

VF85.01P053.86 3 Opwerking vanvet-e n vetzuurmengsels m.b.v. membranen. 1986-1990. J. Keurentjes/ K. van 't Riet VF85.01P053.86 4 Drogen van micro-organismen met optimaal activiteitsbehoud. 1986-1990. L.C. Lievense/ K.van 't Riet VF85.01P053.86 8 Membraanbioreactoren voor deomzettin g van mono(di)entriglyceriden met behulp A. van der Padt/ vangeï mmobiliseerd e enzymen. 1986-1989. K.van 't Riet VF85.01 Ontwikkeling vanaffiniteitsadsorbenti a entoepassin g influïd e beddente n behoeve van H.J. Rozie/ isolatie enzuiverin g van polysaccharide splitsende enzymen. (I.s.m. Levensmiddelenche- W.A.C. Somers/ mie, project P051.851e n Erfelijkheidsleer, project F700.751). F.M. Rombouts

Thema B: Proceskundigeaspecte n van de milieutechniek. VF85.11P053.83 2 Adsorptie vanongewenst e componenten uit gassene nvloeistoffen . 1983-1988. H.Akse/ W.A. Beverloo VF83.02P053.86 5 Biotechnologische produkti e van nematiciden d.m.v.geï mmobiliseerd e cellen vanTa R.M. Buitelaar/ getessp .1986-1990 . J. Tramper

Thema C: Bioprocestechnologie. VF83.02P053.796 Studiesaa ngeï mmobiliseerd e enzymen encellen .1979-1987 . J. Tramper P0S3.823 Biotechnologische produktie van milieu-vriendelijke bio-insecticiden d.m.v. plantecel- J. Tramper len invitro . 1982-1987. P053.833 Mathematisch-fysische modellering van een meerfasensysteem in eenairlift-loo p reactor P.Verlaan / voor biotechnologische produktieprocessen. 1983-1987. J.Tra mpe r VF83.02P053.83 4 Produktie vanetheen-oxidedoorgeïmmobiliseerd e micro-organismen in eengas/vas t R.S. Hamstra/ reactor. 1983-1988. J.Tramper VF85.01P053.85 3 Opwerking van enzymen uit eenfermente r vloeistof met behulp vanomgekeerd e micel - M. Dekker/ len. 1985-1989. K.van't Riet VF85.11P053.86 6 Ontwikkeling vanee n bioreactor met geïmmobiliseerd e reincultures voor de reiniging S. Hartmans/ vanafvalgassen .1986-1988 . J. Tramper

Thema O: Proceskundige aspecten van nieuwe akkerbouwgewassen. P053.867 Fabricage van papier uit hennep. 1986-1988. I.G.d e Vries/ K.van't Riet

Levensmiddelentechnologie-Zuive l en Levensmidde le nnat uUrkund e P052 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. A. Noomen Het onderzoek isgerich t op het bestuderen van: A Eigenschappen (kwaliteit) van melken zuivelprodukten en processen ter bereiding daarvan. De nadruk ligt op fysische en fermentatieve aspekten, maar ook chemische en microbieel/hygiëni- scheaspekte n komen aan de orde. Het produkt kaas krijgt bijzondere aandacht. B Fysische en fysisch-chemische eigenschappen van levensmiddelen. De nadruk ligt op stabiliteit en reologische eigenschappen. Veelal worden modelsystemen onderzocht: schuim, emulsies, sus pensies. Verscheidene projekten kunnen overigens zowel onder Aal sonde r Bworde n gerangschikt. Het onderzoek heeft een fundamenteel toegepast karakter en isva n belang voor het optimaliseren van bestaande en voor het ontwikkelen van nieuwe bereidingsprocessen, en voor de kwaliteits handhaving en -verbetering van zuivelprodukten en andere levensmiddelen.

Thema J:Rijpinge n eigenschappen van kaas en verwante produkten. VF85.01P052.79 2 Factoren died e rijpingssnelhei dva n kaas bepalen en hun interactie. 1979-1990. A. Noomen P052.841 Factoren die de reologische eigenschappen van kaasbepalen .1984-1988 . J.M.J.G. Luyten/ T. van Vliet/ P.Walstr a VF85.01P052.85 1 Invloed van kaassamenstellinge ntemperatuu r op deaktivitei t van proteolytische enzy Y. BahrYoussef/ men vanz uurse lbacterië n in kaas.1985-1989 . A. Noomen

Thema K: Voedings -e n veiligheidsaspecten van melken melkprodukten. VF85.01P052.79 3 Microbiële hygiëneva n melken melkprodukten.1979-1989. A.Jellema VF85.01P052.82 1 Chemische veranderingen in melken melkprodukten door verhitten.1982-1988 . M.A.J.S. van Boekei

166 wetenschappelijk verslag

Thema L: Processen,specifie k voorde bereid ing van zu ivelprodukten. P052.746 Fysisch-chemischeaspecte n van hetverstuivingsdroogproces ,toegepas t op melkproduk- P.Walstr a ten. 1974-1988. P052.777 Synereseva nwronge l en pasgevormde kaas.1977-1988 . P.Walstr a

Thema M: Structuur en stabiliteit van disperse levensmiddelen. VF84.01P052.79 1 Microstructuur en reologie vancaseïnenetwerken . 1979-1990. T. van Vliet VF85.01P052.81 1 Lipolysein melken andere emulsiesdoo r lipoproteïnelipase. 1981-1988. A.Jellema VF84.01P052.81 2 Invloed vanve t op dedynamisch e oppervlakte-eigenschappen en hetschuimgedragvan A. Prins vloeibar e levensmiddelen. 1981-1988. VF84.01P052.81 3 Coalescentiestabiliteit vangemodificeerd e meikvetbolletjes. 1981-1987. P.Walstr a P052.832 Netwerkstructuren indranken .1983-1987 . T. van Vliet P052.852 De reologische eigenschappen vanappelmoes .1985-1987 . J.G.M.Old e Heuvel/ T. van Vliet P0S2.8S3 Defysisch e achtergronden van het bierschuimgedrag . 1985-1987. A.D. Ronteltap/ A. Prins P052.861 Partiële coalescentie inolie-in-water-emulsies . 1986-1990. Mw. K. Boode-Boisse- vain/P. Walstra

Lucht hygiëne en -verontreiniging H100 Contactpersoon onderzoek: Ir. P. Hofschreuder Het onderzoek richt zichprimai r op deproblematie k van het karakteriseren en kwantificeren van de blootstelling aan luchtverontreiniging, in relatie tot mogelijke effecten. Daarbij staan het gedrag van verontreiniging in deatmosfee r (verspreiding en fysische en chemische processen), de monster- name-e n analysemethodiek en demeetstrategi e centraal. Wat de componenten van luchtverontrei niging betreft, wordt vooral aandacht geschonken aan aerosolen, maar ook aan gasvormige verbin dingen en stankstoffen.

Thema A: De samenhang tussen fysische en chemische processen in de atmos feer en de depositie van luchtverontreiniging. VF8S.11H100.79 1 Verspreiding en depositie van verkeersaërosolen. 1979-1988. P. Hofschreuder VF85.11 H100.802 Het vangstrendement voorgrof stof vand e mensen van meetinstrumenten ind e buiten P. Hofschreuder lucht. 1980-1987. VF85.11 H100.83 1 Luchtverontreiniging in bossen;ee nonderzoe k naar voorkomen entranspor t van lucht P. Hofschreuder/ verontreiniging in bossen in relatie tot fysiologische parameters van bomen enzur e de H. Harssema positie op de bodem.1983-1988 . VF85.11 H100.86 3 De droge depositie vangasvormig e luchtverontreinigende componente n ineen wind P.Heeres/E.H . Adema tunnel. 1986-1991.

Thema B: Luchtverontreiniging in relatie tot effecten op de mens. H 100.801 De blootstellin gaa ngeure n in relatie tot stankhinder. 1980-1987. H. Harssema VF85.11H 100.86 1 Onderzoek naard eeffecte n van luchtverontreinigingsepisoden op de longfunctie van P. Hofschreuder schoolkinderen. 1986-1989. VF8S.11 * Mutageniteits- en carcinogeniteitsonderzoek van oppervlaktewater en binnen- en bui- G.M. Alink/ tenluchtin Nederland. (I.s.m.Toxicologie , project H200.805). J.S.M. Boleij VF85.11 * Acute longfunctieveranderingen alsgevol g van beroepsmatige blootstelling aan lucht- K. Biersteker/ verontreiniging. (I.s.m. Gezondheidsleer, project L150.833). J.S.M. Boleij

Thema C: Luchtverontreiniging in relatie tot effecten op planten en ecosyste men. VF8S.11 H100.811 Inwerking van luchtverontreiniging op planten.1981-1989 . A. Leemans H 100.862 Het ontwikkelen van eenopnamemode l voor deopnam e vanatmosferisch e ammoniak L.W.A. Hove/ door bladeren.1986-198 7 E.H. Adema VF85.11 H100.86 4 Hetontwikkelen vanee n model voordeopname vanozo n door landbouwgewassen. J.M.M.Aben/ 1986-1989. E.H. Adema

Marktkunde en marktonderzoek D300 Contactpersoon onderzoek: Dr. A. van Tilburg Het onderzoek isvoo r een belangrijk deel gericht op ontwikkelingen in devraa g naar landbouwprodukten, in het bijzonder het koop-e n verbruiksgedrag van consumenten met betrekking tot landbouwprodukten en voedingsmiddelen. Het onderzoek beoogt een bijdrage televere n aan de vraag hoe de ondernemingen in de landbouw en voedingsmiddelenindustrie in hun marktvoorzie-

167 microbiologie

ning zo goed mogelijk tegemoet kunnen komen aan de behoeften en wensen van de afnemers. Dit onderzoek heeft vooral betrekking op de westerse, geïndustrialiseerde landen, maar ook wordt aandacht besteed aan ontwikkelingslanden. Daarnaast worden bestudeerd modellen van de relatie tussen produkteigenschappen en preferenties en consumentenbeslissingsprocessen met betrekking tot landbouwprodukten en voedingsmidde len. Andere onderwerpen waaraan devakgroe p aandacht besteedt, zijn: distributie, prijs en reclame alsinstrumen t van het marktbeleid. Het onderzoek isgrotendeel s kwantitatief-toetsend van karakter, waarbij gebruik wordt gemaakt van methoden uit deeconomie , degedragswetenschappe n en de statistiek.

Thema A: Het marktbeleid van al of niet winstgerichte ondernemingen die goederen en dienste n produceren en via de markt afzetten. D300.861 Fysieke distributie endienstverlenin g bij deafze t van bederfelijke landbouwprodukten. K. Koelemeijer/ 1986-1990. M.T.G.Meulenberg

Thema B: Het marktgedrag van consumenten. VF83.01D300.82 1 Kwaliteitsperceptie vanvoedingsmiddelen . (Werkgroep Consumentengedrag). J.E.B.M. Steenkamp 1982-1988.

Thema C: De werking vangespecialiseerd e marktinstituten end e invloed van de overheid ofsemi-overhei d op de doorstroming van goederen en diensten. VF8S.10D300.84 2 Comparatieve analyse van marketingsystemen voorgranen in ontwikkelingslanden. A. van Tilburg 1984-1989. D300.8S1 Analyse vand e Nederlandse aardappeltermijnmark t op risicoreductie, doorzichtigheid R.R. Delsman/ envoorspellend e waarde.1985-1987 . M.T.G. Meulenberg

Microbiologie P200 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. A.J.B. Zehnder Het onderzoek isgerich t op debestuderin g van de microbiële processen in de bodem en in het water en op de toepassing van micro-organismen voor landbouwkundige en industriële doeleinden (biotechnologie). De verschillende onderzoeksthema's hebben gemeen dat het accent ligt op demicrobiël e fysiologie, echter steeds in wisselwerking met deomgeving , d.w.z . deinteracti e van de microbiële cel met het milieu (andere micro-organismen, planten, anorganische fractie, etc.) en chemische omzettin gen, diedoo r micro-organismen worden veroorzaakt. De nadruk valt op de regulatie van de groei processen en de opheldering van de functionele achtergrond van decel . Voor bovenstaand onderzoek worden devolgend e methodieken toegepast: 1. Groei en activiteit van micro-organismen in batchcultuur, chemostaat, geïmmobiliseerd aan vas tedeeltjes , in 'upflow'-reactor, in 'fixed-bed'-reactor en in symbiose met planten. 2. Analytische bepalingen zoals enzymactiviteit, gaschromatografie, HPLC, stabiele en radioactie ve isotopen, UV enelectronenmicroscopie, EDAX, NMR, etc. 3. Immunologische technieken, verschillend gemerkte antilichamen tegen hele cellen en onderde len ervan. 4. Genetische technieken, gebruik van mutanten, analyse van plasmiden en hun genetische infor matie.

Thema B: Microbiologische omzettingen in bodem en/of water. VF86.14P200.781 Biologische fosfaatverwijdering uit afvalwater m.b.v.actie fslib . 1978-1990. Mw. M.H. Deinema VF85.08P200.841 Biologische omzettingen van milieuvreemdestoffe n ind e bodem en in grondwater. G.Schraa 1984-1989.

Thema F: Stikstofbinding. VF85.15P200.27 1 Symbiontisch e stiksto fbin di ng .197 1-1987 . A.D.L Akkermans

Thema G:Algemen e microbiologie. VF86.14P200.811 Assimilatie van C2-verbindingen engereduceerd e Cl -verbindingen door isocitraat lya- G.J.J. Kortstee se-negatieve bacteriën.1 981 -1987. VF8o.14P200.843 Syntrofeomzettin g van propionaat door gedefinieerde methanogeneculturen : micro- F.P. Houwen/ biologie enafbraakroutes . 1984-1988. A.J.B. Zehnder VF86.14P200.844 Bacteriologisch onderzoek van het mechanisme dat leidt tot immobilisati e vananaërob e J.T.C. Grotenhuis/ slibgistingsbacteriën. 1984-1989. A.J.B. Zehnder

168 wetenschappelijk verslag

Thema H: Technische microbiologie. VF83.02P200.791 Hydroxylatie en epoxydatie vanaromate n en koolwaterstoffen met behulp van micro- J.A.M,d e Bont organismen. 1979-1987. VF83.02P200.812 Toepassing van micro-organismen inchemisch e reacties.1981-1990 . W.J. Middelhoven

Moleculaire biologie A450 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. A.va n Kammen De vakgroep verricht fundamenteel onderzoek naar de replicatie van plantevirussen, de symbiontische stikstofbinding en de structuur en expressie van plantegenen. De verschillende onderdelen van het onderzoekprogramma hebben gemeen dat het accent steeds ligt op onderzoek naar de structuur en organisatie van (groepen van) genen en de regulatie van deexpressi e van die genen. Dit kan ook omschreven worden alsonderzoe k naar deprocesse n diete n grondslag liggen aan dedifferentiati e van bacteriën en plantecellen. Hoofdmethodieken zijn: isolatie en karakterisering van DNA e n RNA; restrictie-enzymanalyse; recombinant DNA techniek; constructie van genen- banken; DNA-DNA en DN A-RNA hybridisatietechnieke n (o.a. Southern blot hybridisatie; Nor thern blot hybridisatie); bepaling van de nucleotidenvolgorde van DNA en RNA; isolatie van boodschapper RNA; fingerprint analyses en diverse immunologische methoden; sedimentatie ana lysei n dichtheidsgradiënten; gelelectroforese technieken; verschillende technieken voor het labelen met radioactieve verbindingen en de daarbij behorende analysemethoden; isolatie van bladcelpro- toplasten; protoplastcultures; toepassing van protoplasten voor het bestuderen van plantevirus ver menigvuldigen.

Thema A: Het mechanisme van de replicatie van cowpea mozaiekvirus. VF83.03A450.78 1 Onderzoek naarde regulatie van deexpressi e en replicatie vancowpe a mozaiekvirus J. Wellink/ RNA met behulp van plaats-specifieke mutagenese.1978-1988 . A. van Kammen VF83.03A450.782 Werkingsmechanisme vancowpe a mozaiekvirus RNA replicase.1978-1989 . R.W. Goldbac h

Thema C:Symbiontisch e stikstofbinding. VF85.15A450.78 5 Identificatie van bacteriegenen betrokken bijdesymbiosevan Rhizobium leguminosa- R.C. vanden Bos rum met deerw t end e regulatie vand eexpressi e vandez egenen .1978-1988 .

Thema D: Structuur en regeling van de expressie van plantengenen. VF85.13A4S0.791 Destructuu r en regulatie vangene n vansoj ae n erwt, betrokken bij de symbiontische A.H.J.Bisseling stikstofbinding. (I.s.m. PCM, project F0S0.862).1979-1988 . VF85.13A450.82 1 Constructie vanee n minichromosoom alscloneringsvecto r voor plantecellen en ontwik W.J.T. Zabel keling van eentransformatiesystee m voordetomaat. (I.s.m. Erfelijkheidsleer en Plantenveredeling). 1982-1988. VF85.13A450.86 1 Moleculaire clonering en karakterisering van het nematode-resistentiegen Mi uit deto J.Aarts/W.J.T. Zabel maat.1986-1990 .

Thema E: Moleculaire basisva n differentiatie bij hogere planten. A450.841 Somatische embryogenese in Daucuscarota. 1984-1989. S.C.d e Vries

Moleculaire fysica A500 Contactpersoon onderzoek: Dr. G.F.W. Searle Het onderzoek isgerich t op het ophelderen van de moleculaire en elektronische structuur, alsook dedynamic a van biologisch interessante verbindingen om hun biologische functies te kunnen ver klaren. Ook wordt veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van fysische meetmethoden en apparatuur, die optimaal aangepast zijn aan de eigenschappen van biologisch interessante molecu len en het dienstbaar maken van geavanceerde fysische apparatuur aan het oplossen van specifiek landbouwkundige problemen. Centraal staat onderzoek naar watertransport en -huishouding, plantevirussen en de fotosynthese, gebruikmakend van magnetische resonantie en optische spectroscopie.

Thema A: De moleculaire fysicava n plantevirussen. VF83.03A500.812 De interactie van virussen met membranen.1981-1987 . M.A. Hemminga VF83.03A500.84 1 De rol vand e N-terminusin het assemblageproces van het plantevirus Cowpea Chlorotic M.A. Hemming a Mottle Virus. 1984-1989.

Thema B: Moleculaire fysica van de fotosynthese. VF84.02A500.771 Magneto-optische verschijnselen en ladingsscheiding inchlorofyl. 1977-1988. T.J. Schaafsma VF84.02AS00.815 Magnetische resonantie en laserspectroscopievan (geordende) fotosynthetische pig G.F.W. Searle ment-eiwit complexen.198 1 -1987.

169 natuurbeheer

VF83.02A500.84 2 Ladingsscheidingen produkti e van reduktie-e qu ivalente n ingeordend e systemen. (I.s.m. R.M.O. Verhaert/ Biochemie, project A400.781). 1984-1989. T.J. Schaafsma

Thema C:Watertranspor t en-huishoudin g in planten enander e biologische systemen. VF85.18A500.75 2 Destu di evan watertransport en-huishouding in planten m.b.v. kernspinresonantie. H. van As 1975-1987. A500.823 Destu di evan bloedstroom in mense ndie r m.b.v. kernspinresonantie. 1982-1988. H. van As

Thema D: Toegepaste molecula ir e fysica. VF85.19A500.753 Landbouwkundige toepassingen vand e moleculaire biofysica. 1975-1990. M.A. Hemming a VF85.19A500.813 Toepassing van NMR spectroscopie op metabole processen van belangvoorde biotech- T.J.Schaafsm a nologie end e bio-energie conversie. 1981-1989.

Natuurbeheer H050 Contactpersoon onderzoek: Dr. W. Bongers Het onderzoek van devakgroe p Natuurbeheer isgerich t op het verwerven van kennis van de ecolo gische processen ten behoeve van bestemming, inrichting en beheer van rurale gebieden. De ver worven kennis wordt niet alleen toegepast bij de oplossing van actuele problemen maar is van een zodanig fundamentele aard dat er ook toekomstige problemen op het terrein van natuurbeheer en duurzaam gebruik van land en water mee opgelost kunnen worden. Bij de keuze van onderzoek thema's en projecten wordt getracht de belangrijkst e geografische gebieden en ecosystemen te be- strijken.

Thema A:Transpor t van water en nutriënten alsmede differentiatie in terres trische ecosystemen onder invloed van landgebruiken beheer. VF87.05 H050.82 2 Toepassing van hydrologische maatregelenen begrazingals beheersmaatregelen van D. vande r Hoek halfnatuurlijke landschappen.1982-1987 .

Thema B: Ecologische effecten van isolatie en verbindin g in het landschap. VF87.05 HOSO.823 Beheer en herstel vandagvlinderpopulatie s van halfnatuurlijke vegetaties. J.G.van der Made 1982-1990. VF87.05 H050.824 Methodologie entheorievormin g van populatieoecologisch onderzoek. P.J.den Boer 1982-1990. VF87.05 H050.825 Factoren die deaantalle n in populaties bepalen.1982-1990 . Th.S. van Dijk VF87.05 H050.82 6 Vergelijkend onderzoek naar verbreidin ge n levenscycli.1982-1990 . P.J.den Boer VF87.0S H050.851 Relaties tussen beheersmaatregelen en deaanwezighei d vansprinkhane n en krekels W. Bongers (Orthoptera) ingraslanden .1985-1989 .

Thema C: Effecten van milieubelasting opd e biologische kwaliteit van aquatische ecosystemen. VF85.11 H050.821 Ecologische typologie van Nederlandse laaglandbeken met behulp vand e macrofauna. J.J.P. Gardeniers 1982-1987. VF85.11 H050.861 Oecologische karakteristieken van het Hydri ll avertici llat acomple x en mogelijkheden W. van Vierssen tot beheer. 1986-1990. VF85.11 H050.862 De invloed van eutrofiëring op aquatischeecosysteme n en mogelijkheden tot herstel M.J.M. Hootsmans/ doormiddel van biomanipulatie. 1986-1991. J.E. Vermaat/ W. van Vierssen

Thema D: Ecologische aspecten van duurzaam gebruik van natuurlijke be- staansbronnen in de tropen. VF87.07 H050.852 Draagkracht vanWest-Afrikaans esavannesystemen . 1985-1990. C.Geerling

Natuur-en weer kunde A550 Contactpersoon onderzoek: Ing. B. Lammers Het onderzoek van devakgroe p wordt gedragen door drie vakgebieden, t.w . dealgemen e en toegepaste natuurkunde, de landbouwmeteorologie/omgevingsnatuurkunde en demeet- , regel en systeemtechniek. Ren belangrijk deel van het onderzoek istoepassingsgerich t en wordt uit gevoerd in samenwerking met andere LU-vakgroepen (Milieu vakgroepen, Teeltkundige vakgroe pen, Landbouwtechniek, Levensmiddelentechnologie) en met onderzoeksinstituten (KNMI, CABO,IMAG,TFDL). Daarnaast wordt fundamenteel onderzoek verricht op deeige n vakgebieden, ter ondersteuning van huidige en toekomstige toepassingen.

170 wetenschappelijk verslag

Thema A: Binnenklimaat. VF86.11AS50.83 4 Uitwisselingsprocessen enfysisch e modelbouw van het binnenklimaat in kassen enstal - G.P.A. Bot len.1983-1988 . VF86.11A550.83 5 Bepalen vand e rol vangewasverdampin g in het energieverbruik van kassen met ver- Mw.C. Stanghellini/ beterde isolatiewaarden. 1983-1988. G.P.A. Bot VF87.09A550.851 Ventilatie intuinbouwkasse n door kieren en raamopeningen ten gevolge vanwind-e n T.deJong/G.P.A. Bot temperatuureffecten. 1985-1989.

Thema B: Grenslaagmeteorologie. A5S0.852 Transport processen binnen envla k boven gewassen.1985-1987 . J.H.va n Boxel/ A.F.G.Jacobs A550.853 De structuur vand eatmosferischeoppervlaktelaa g naee nveranderin g vanterreincondi - N.J. Bink/L. Wartena ties. 1985-1989. A550.854 Verdamping boven en binnen eengewas .1985-1988 . A.F.G.Jacobs A550.861 Verband tussenf luxe n naargewasse n en meteorologische parameters. 1986-1990. W.A.J.van Pul/ A.F.G.Jacobs

Thema C: Ontwikkeling vanfundamenteel-fysisch e methoden ten behoeve van toepassinge n in d e land bouw. A550.821 Detectie van lagegasconcentratie s m.b.v.opto-akoestisch e spectroscopie. 1982-1989. D. Bicanic A550.832 Ontwikkeling vaneen handzame warmtegeleidingsmeter volgensd e niet-stationaire H.P.A. Boshoven/ naaldmethode , (lambda-koffertje) . 1983-1987. I.A. van Haneghem VF85.09A550.83 6 Vorstonderzoek inde bodem:1 . vorstindringing ; 2.d ethermisch e eigenschappen van I.A. van Haneghem een bevroren grond. 1983-1990. VF86.11A550.85 5 Ontwikkeling vansensore n voor het meten vanomgevingsfysisch egrootheden . G.P.A. Bot 1985-1989. VF85.09A550.856 Defysisch e relatie object-sensor in deteledetectie . 1985-1993. L.M. Bouten/ I.A. van Haneghem A550.857 Laser-fotoakoestiek en psychofysica. 1985-1988. S. Tavender/F. Schiet/ D.D. Bicanic A550.8S8 Laser-mirage techniek voorspectroscopische concentratie bepalingva nzoute n in wate- S. Kruger/D.D. Bicanic rige oplossingen.1985-1988 . VF8S.09A550.86 2 Toepassingenva nweersatellietgegeven s ind e landbouwmeteorologie. 1986-1989. H.A.R.d e Bruin/ L. Wartena A550.863 Traditionele technieken die het microklimaat verbeteren.1986-1989 . C.J. Stigter

Thema D: Operationele meteorologie en klimatologie. VF85.11 * Korte termijnvoorspelling enschattin gva n neerslaghoeveelhede nove r klein etijd-e n J.N.M. Stricker/ ruimteschaalop basisva ngecombineerd e regenmeter-, radar-en meteo-sat waarnemin- H.A.R.d e Bruin gen. (I.s.m. Hydraulica en afvoerhydrologie, project K150.861).

Thema E: Micro-electronicain meet-en regelsystemen voor de landbouw. AS50.792 Ontwikkeling modulair microprocessorsysteem voor meet- en besturingstoepassingen. C.J.va n Asselt 1979-1989. A550.822 Meten vansapstrome n in planten. 1982-1987. A. Krolikowski

ThemaG: Energie(problematiek). VF87.09A550.83 3 Niet-fossieleenergievormen inde landbouw. (I.s.m. Landbouwtechniek, project G.P.A. Bot/J.Schenk J200.851).1983-1990 .

Nematologie G100 Contactpersoon onderzoek: Drs. P.A.A. Loof In thema Aword t extra aandacht geschonken aan de systematische problemen bij de Criconematoi- deae n de virusoverdragende nematoden. In thema B wordt denadru k gelegd op onderzoek naar schadelijke nematoden in grasland; en op het gebruik van nematoden ter bestrijding van insekten. In thema Cconcentreer t het onderzoek zicho p de fysiologie van door Globodera in aardappelrassen geïnduceerde reuzecellen diebeschouw d worden alsd eexpressi e van de interactie van genen van waard en parasiet. Daarnaast krijgen fotochemische aspecten van natuurlijk voorkomende nematiciden ruime aandacht. In thema D staan bijzonder in de belangstelling de systemische nematiciden, met name effecten op nematoden ine n buiten deplan t en de werkingswijze(n).

171 ontwikkelingseconomie

Thema A: Faunistiek, taxonomie en diagnostiek van nematoden. VF83.03G100.763 De invloed van nematoden in het herinzaaiprobleem vangrasland .1976-1989 . J.van Bezooijen VF83.03G 100.78 2 Taxonomisch en morfologisch onderzoek aanvirusoverdragend e nematoden.1978-1988 . P.A.A. Loof VF83.03G100.783 Surveywer k van planteparasitaire nematoden ten behoeve vanontwikkelingslanden . P.A.A. Loof 1978-1988. VF83.03G100.78 4 Taxonomisch en morfologisch onderzoek aanCriconematoidea . 1978-1988. P.A.A. Loof VF83.03G100.834 Faunistisch ,taxonomisc h en morfologisch onderzoek aan nematoden,ander s dan Crico- P.A.A. Loof nematoideaen virusvectoren . 1983-1988.

Thema B:Biologi e en ecologie van nematoden. VF83.03G 100.83 1 Methodologie vanonderzoe k naar resistentie entoleranti e vangewasse n tegen nemato- A.F.va nde r Wal den. 1983-1993. VF83.03G100.832 Ecologie en populatiebiologie van nematoden o.a. met behulp vansimulatie . 1983-1993. J.Schans / A.F. van der Wal

Thema C: Fysiologie van nematoden. VF83.03G100.787 Fotochemie van natuurlijk voorkomende nematiciden. 1978-1987. F.J.Go mmer s VF83.03G100.801 Biochemische achtergronden van resistentie vanaardappelrasse n tegen biotypen vand e F.J. Gommers aardappelcystenaaltjes Globodera rostochiensis en G. pallida. 1980-1988. G1O0.835 Identificatie vand e nematodensoorten Globodera rostochiensis en G. pallida (aardappel- A. Schots/E. Egberts/ cystenaaltjes) m.b.v.soortspecifiek e monoclonaleantisera. (I.s.m. EDC).1983-1987 . F.J. Gommers

Thema D: Bestrijding van nematoden. VF83.03Gl00.83 3 Fysiologische/biochemische aspecten van nematodenbestrijding. 1983-1989. J. Bakker

Ontwikkelingseconomie D100 Contactpersoon onderzoek: Dr. A. Kuyvenhoven Het onderzoek isgerich t op de bestudering van deeconomisch e aspecten van de landbouwontwik keling in dearm e landen. Het concentreert zich daarbij op die onderdelen van het vakterrein waarvoor lijk t te gelden dat de huidige kennis in dewerel d tekort schiet om het ontwikkelingsbeleid doelmatig te ondersteunen (wetenschappelijke en maatschappelijke gerichtheid). Centraal staan: a. de bijdragen van de landbouw aan denational e economische ontwikkeling (desamenhan g tussen de ontwikkeling van de landbouw en dieva n andere sectoren in de samenleving), b. de wijzen waarop bestuurlijke lichamen direct ofindirec t het ontwikkelingsproces, kunnen beïnvloeden. Essentieel ishierbi j de verbinding van economische inzichten met landbouwkundige, technische en sociologische kennis.

Thema A:Technisch-economische aspecten van landbouwontwikkeling. VF85.10D100.823 Economische aspecten vantropisch e gewassen katoen,koffie , maise n oliepalm. H.A.J.Moll/J.A. Kool 1982-1990.

Thema B:Algemen e methoden van planningen uitvoeringvan landbouwont wikkeling. VF85.10D100.824 Planningvan landgebruik alsmede landevaluatie. 1982-1989. R.A. Schipper

Thema C: Doelmatigheid van beleidsinstrumenten voor landbouwontwikke ling. D100.821 Economische aspecten van landhervorming . 1982-1987. E.P. Riezebos D100.861 Boeren enfinanciering , ervaringen met institutionele financiële dienstverlening inWes t H.A.J. Moll/ Java.1986-1988 . E.P. Riezebos

Organische chemie A350 Contactpersoon onderzoek: Dr. D.A . de Bie Het onderzoek isgerich t op de bestudering van de synthese en dechemisch e eigenschappen van in denatuu r voorkomende verbindingen en daaraan verwante modelsystemen. Centraal staat daarbij onderzoek naar reactie-mechanismen en het ontwikkelen van nieuwe synthetische methoden. UV-, IR-, NMR-spectroscopie en massaspectrometrie, chromatografie en gebruik van (stabiele) isotopen zijn veelvuldig gehanteerde methodieken. Doelstellingen zijn: te komen tot toepasbare fysiologisch actieve natuurprodukten, tot toepassing van geïmmobiliseerde enzymen in organisch-chemische omzettingen en tot modelstoffen dievoo r biochemisch en biofysisch onderzoek in de fotosynthese van belang zijn.

172 wetenschappelijk verslag

Thema A: Synthese en reactiviteit van stikstofhoudend e heterocyclisch e ver bindingen. VF86.04A350.812 Ringtransformaties in reacties vanaromatisch e aza-verbindingen. 1981-1987. D.A. deBie VF86.04A350.821 1,4-Cycloadditiereacties aan5-gesubstitueerd e pyrimidines. 1982-1987. A.T.M. Marcelis VF86.04A350.841 Oxidatieveaminering van heteroaromaten. 1984-1987. D.J. Buurman/ H.C. vande r Plas A350.862 Intramoleculairecycloadditie-reactiesvan pyrimidines. 1986-1989. A.E. Frissen/ H.C. vande r Plas

Thema C:Chemi e van natuurprodukten. VF85.17A3S0.84 2 Totaal synthesevan clerodin en ajugarin;diterpene n met sterke insect-antifeedant J.Vader / eigenschappen.1984-1988 . AE. de Groot VF85.17A350.85 3 Synthesevan insectantifeedants met eendrimaa n ofomgeleg d drimaan structuur. B.M.J.Jansen/ 1985-1987. AE.de Groot VF85.17A350.85 5 Synthese vanfysiologisc h actieve eudesmaan enguaiazulee nsesquiterpenen .1985-1990 . J.B.P.A.Wijnberg / AE.de Groot A350.856 Isolatiee n identificatie vanvraatvergallend e stoffen uit planten.1985-1989 . T.A. van Beek/ AE.de Groot

Thema D: Enzymen-op-dragers. VF83.02A350.80 4 Remmende effecten indoorgeïmmobiliseerd xanthineoxidas egekatalyseerd e oxidatie- H.S.D. Naeff reacties,e nd e invloed van het coënzym op detoepassin gva ngeïmmobiliseer d xanthine oxidase. 1980-1987. VF83.02A350.82 3 Het gebruik van vrijeen geïmmobiliseerdehaloperoxidasen voor regiospecifieke invoe- M.C.R. Franssen ring vanfunctionel e groepen in elektronenrijk e systemen.1982-1987 .

Thema E:Modelsysteme n voor ind e natuur voorkomende processen. VF84.02A350.80 2 Synthese enspectroscopisc h onderzoek van porfyrinen. 1980-1989. Mw. G.M.Sanders A350.831 Chemie van koolhydraten, met named esynthes e eneigenschappe n vananalog avan nu J.W.Streef/ cleosides 1983-1987. H.C.va nde r Plas A350.851 Synthesevan porfyrine-acceptorsystemen.1985-1988. F. Roeterdink/ H.C. vande r Plas VF86.04A350.8i1 Metaalio nkatalys e in reactiesva n NADH modellen.1986-1988 . J.F.J. Engbersen/ H.C. vande r Plas VF85.17A350.8i3 Synthesevan cytokininen. 1986-1990. B.R.Shadid/ H.C. vande r Plas VF8i.04A350.8i4 15N en2D-NM R spectroscopie van natuurstoffenen modellen daarvan. S.M.va nde r Kerk/ 1986-1989. H.C. vande r Plas

Pedagogiek en didactiek C200 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. W. van den Bor Het onderzoek isgerich t op het agrarisch onderwijs in Nederland en in ontwikkelingslanden. De behoefte aan onderzoek naar talrijke facetten van agrarisch onderwijs hier teland e en in de Derde Wereld isbijzonde r groot. Voorts ishe t onderzoek gericht op verdergaande 'action-re search' ten behoeve van delerarenopleidin g diedoo r de vakgroep wordt verzorgd. Daarnaast kan onderzoek naar didactische actie en interactie— waarbinne n zowel algemeen- als vakdidactische aspecten in het geding zijn —ee n belangrijke bijdrage leveren aan het streven naar verbetering van de lerarenopleidingen in het algemeen en de lerarenopleiding van de LU in het bijzonder. In het programma worden thans 3thema' s onderscheiden.

Thema A: Vernieuwingen ind e inrichting en vormgeving van het agrarisch on derwijs in Nederland. VF86.13C200.831 Natuuronderwijs. 1983-1988. Mw.Y.S.Abeln VF86.13C200.83 2 Praktijkschool didactiek . 1983-1987. D. Beijaard/A. Leeuwis VF8i.13C200.833 Agrarische lerarenopleidingen in Nederland. 1983-1987. Mw. D.M. Kristensen/ J.P.M,va nde n Hoogen VF86.13C200.851 Evaluatie-onderzoek Kort Middelbaar Agrarisch Onderwijs. 1985-1987. A.M.J.va nde r Steen/ W. vanden Bor C200.861 Computers en informatietechnologie in het agrarisch onderwijs. 1986-1989. C.J.J. Blom/ R.J.M. Hartog/ J.van Bergeijk C200.862 Agrarisch cursusonderwijs. 1986-1988. Mw.J.L. Meijers/ J.P.M,va nde n Hoogen

173 planologie

Thema B:Ontwikkelin g van educatieve systemen voor agrarische cultuurover dracht vanuit pedagogisch-didactisch, maatschappelijk, historischen ver gelijkend perspectief. VF86.13C200.834 Theorievormingen onderzoek inzaked eagrarisch e onderwijskunde. 1983-1990. W. van den Bor/ J.van Bergeijk VF86.13C200.835 Hoger onderwijs en rurale ontwikkeling: institutionalisering van hoger onderwijs voor J.P.M,vande n Hoogen ruraleontwikke l ing inwesters e enontwikkelingslanden . 1983-1989.

Thema C:Agrarisc h (ruraal) onderwijs in ontwikkelingslanden vanuit agra risch (ruraal) ontwikkelingsperspectief. VF86.13C200.841 Vormgeving van hoger landbouwonderwijs inontwikkelingslanden . 1984-1988. J.P.M, van den Hoogen/ W. van den Bor

Planologie K250 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr.Ir. F. Kleefmann Het onderzoek isgerich t op deontwikkelin g van consistente en coherente planologische theorieën. In het verlengde hiervan worden methoden ontwikkeld om tot toepassing tekome n van theorieën in de ruimtelijke planvorming. Ten behoeve van de ruimtelijke planvorming wordt ook gezocht naar concepten die kunnen functioneren als integrerend en richtinggevend lange termijnkader voor ruimtelijk-maatschappelijk e ontwikkelingen.

Thema A: Concepten voor ruimtelijke planvorming. VF87.01 K250.841 Ecologische relaties en ruimtelijke organisatie; eenonderzoe k naar de natuur alssub R.H.G.Jongman/ straat voor de ruimtelijke organisatie ende overheidszorg daarvoor. 1984-1988. F.KIeefmann VF87.01K250.84 3 Onderzoek naaren ontwikkeling vantoepassingsmogelijkhede n vanee n Geografisch J.P.A.va n Nieuwen- Informatiesysteem ind e ruimtelijke planningo p regionaal niveau.(Oo k behorend bij huize/R.J.A. van Lam thema B).1984-1990 . meren VF87.01K250.85 1 De positie vand e landbouw binnen de ruimtelijke organisatie end eoverheidszor g daar M.C. Hidding/ voor. 1985-1988. H.Hetsen VF87.01K250.8S 3 Eenverkennen d en probleemstellend onderzoekten aanzien van mogelijkheden en knel F. Kleefmann punten met betrekking tot de ruimtelijke organisatie van Nederland op langere termijn. 1985-1991.

Thema B:Theori e en methode in de planologie. VF87.01 K250.852 Ontwerpen toetsing van methoden met betrekking tot devoorberei din gvan bestem- E.Feenstra / mingsplannen buitengebied.1985-1990 . M.J.v.d .Vlis t

Plantencytologie en -morfologie F050 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. M.T.M. Willemse De vakgroep doet funktioneel morfologisch onderzoek aan planten. Door in destructurel e benade ring de disciplines morfologie (met anatomie), decytologi e en ontwikkelingsbiologie met elkaar teverweven , kan de funktie en het ontstaan van plantweefsel- of celstructuur verklaard worden. Het experimenteel fundamentele onderzoek spitst zich toe op deontwikkelings- , differentiatie- en de interactieprocessen in plant, weefsel en cel,me t name met betrekking tot de voortplanting en het transport. Daarbij wordt aangesloten op toepassing ind everedelings- , teeltpraktijk en de biotechnologie. Er wordt gebruik gemaakt van histologische-, lichten electronenmicroscopische technieken, als mede beeldanalyse. Cryotechniek- en weefselkweekmethoden worden ontwikkeld.

Thema A: Voortplantingen embryogenese. VF85.13F050.771 Weefselinteracti e en cytodifferentiatie tijdens deembryo-e n endospermontwikkelin g A.A.M, van Lamme bij angiosperme planten,zoal s Zeaen Leucojum. 1977-1987. ren/J.H.N. Schel VF85.13F050.80 1 Anthère- enzaadknopontwikkelin g bij angiosperme planten zoals Gasteriaen Lilium. M.T.M. Willemse 1980-1988. VF85.13F050.811 Gametogeneseen bevruchting bij angiosperme planten.1981-1990 . H.J.Wilms/ J.L.va n Went VF8S.13FO50.85 1 Cytomorfogenese tijdens de initiëlefase nva n invitr o cultures uit monocotylen (Zea P.F. Fransz/ mays L). 1985-1988. J.H.N. Schel

Thema B: Morfogenese, differentiatie en structuur van transportweefsel. VF86.10F050.83 2 Celwandstructuur en verteerbaarheid.1983-1988 . F.M.Engels/ M.T.M.Willemse

174 wetenschappelijk verslag

VF85.18F050.861 Morfogenese van vaatweefsel in relatie tot transpiratie transporten. 1986-1988. J.F.C. Magendans

Thema C: Moleculaire ontwikkelingsbiologie van de wortel knol vorming. VF85.13F050.862 Localisâti eva nerwtnoduline s in relatie tot hun mogelijkef unktie s m.b.v. immunocyto- C.C.M, vand e Wiel/ logischetechnieken.(l.s.m. Moleculaire biologie, project A450.791). 1986-1989. M.T.M. Willemse/ A.H.J.Bisseling

Plantenfysiologie Fl00 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. J. Bruinsma Het onderzoek isgerich t op de stofwisseling en de hormonale regulatie van degroe i en ontwikke ling van dehoger e plant, in het bijzonder ook van organen na de oogst: deproduktfysiologi e van bladeren, bloemen, stuifmeel, vruchten, zaden en plantedelen invitrocultuur . Daarbij is, voor afgaande aan de oogst, de verdeling van assimilaten naar deinducti e en groei van deze organen van belang. Het onderzoek, dat ten deleplaat s vindt aan hormonale en stofwisselingsmutanten, wordt voorts moleculair-biologisch onderbouwd.

Thema A: Moleculaire plantenfysiologie VF85.18F100.75 3 Regulatieva n eiwitopbouw en-afbraa k tijdens deontwikkelin g vand e plant. 1975-1987. L.C. van Loon VF83.03F100.85 1 Regulatie van Pathogenese ensymptoomexpressi e invirusziek e planten.1985-1990 . L.C. van Loon

Thema B: Assimilaattransporten knol inductie. VF85.18F100.812 Ontwikkelingvan vegetatieve opslagorganen end everde lin gva nassimilate n in planten. D. Vreugdenhil 1981-1990.

Thema C: Postharvest-fysiologie van bloemen en pollen. VF85.18F100.77 2 Pollenal seukaryoo t modelsysteem voor mitochondriënontwikkelinge nvoo r deactive F.A. Hoekstra ring en vorming vaneiwitten . 1977-1988. VF8S.18F100.811 Interacties tussen pollen enstij l na bestuiving.1981-1988. F.A. Hoekstra VF85.18F100.86 3 Betekenisvan membraansamenstellingen integriteit voor vitaliteit en houdbaarheid van Mw.J.P. Woldendorp/ pollen. 1986-1989. F.A. Hoekstra

Thema D: Pre-en postharvest-fysiologie van vruchten. VF85.18F100.353 De pectinestofwisseling van de rijpende tomaat. 1972-1988. E. Knegt VF85.18F100.85 2 Vruchtrijping vantomaat , komkommer enaugurk . 1985-1990. A. Varga/J. Bruinsma

Thema E: Pre- en postharvest-fysiologie van zaden. VF85.18F100.861 Dewerkin g van nitraat, lichten hormonen bij de kiemin ge n kiemrus t vanzaden . H.W.M. Hilthorst/ 1986-1990. C.M. Karssen VF85.16F1O0.862 Oecofysiologische analyse vand e kiemrustwisselingen vanonkruidzaden . 1986-1989. H.J. Bouwmeester/ C.M. Karssen

Thema F: Postharvest-fysiologie bij in vitro-cultures. VF85.18Ft00.83 1 Instabiliteit bij de cultuur in vitro van Kalanchoë. 1983-1987. A. Varga

Thema G: Fytohormoonbepalingen. VF85.18F l00.36 0 Deontwikke lin gvan fysisch-chemisch e bepalingsmethoden voorfytohormonen. E. Knegt 1972-1988.

Plantenfysiologisch onderzoek F101 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. W.J. Vredenberg Het onderzoek isgerich t op de bestudering van fysische en bio-energetische aspecten van processen in deplant , waarbij licht alsenergiesturend e en -leverende factor noodzakelijk is (fotosynthese) ofal sgroeisturend e en -regulerende factor voorwaarde is (fotomorfogenese). Dezeprocesse n worden betudeerd met het oog op het verkrijgen van inzicht in dewijz e waarop, en het mechanisme waarmee dezeprocesse n verlopen in gedifferentieerde organellen en organen, waarvan defuncti e en samenwerking optimaal dient tezij n voor groei, ontwikkeling en produktie. Centraal staat daarbij onderzoek naar deaar d der veranderingen die op moleculair, structureel, or gaan en gewas niveau optreden bij licht aanbod, en die kenmerkend zijn voor de processen dieplaatsvinden . Enkele belangrijke methodieken zijn: absorptie en fluorescentie spectrometrie, zuurstofpolarografie, membraan-elektrofysiologie, elektrochemie, gas-analyse m.b.v. diaferome- trie en infrarood absorptie, groeimetingen in geconditioneerde kweekruimten (fytotron). In het programma worden thans 3hoofdthema' s onderscheiden.

175 plantentaxonomie

Thema A: Fotosynthese. VF84.02F101.821 Structuur enfuncti e van het fotosynthese membraansysteem infytochroom-enchloro- G.H.M. Kronenberg fyl-mutanten van planten.1982-1990 . VF84.02F101.841 Regulering van het fotosynthetisch electronentransport nabij Fotosysteem II vanchlo- J.J.S.va n Rensen roplasten. 1984-1990. VF85.18F101.842 Werkingsmechanismen van herbiciden,di e in het fotosyntheseproces aangrijpen. J.J.S.va n Rensen 1984-1990. VF84.02F101.843 Werkingsmechanisme enfysiologisch e rol vand eeffecte n van bicarbonaat.formiaaten J.F.H.Snel andere ionen opfotosynthetisc h electronentransport en energieconversie.1 984-1987. VF85.18F101.851 Analyse vand efotosynthes e inviv o met behulpvan non-destructieve spectroscopische J.H.F.Snel technieken alshulpmidde l bij het bestuderen vangroe i enontwikkelin g van planten. 1985-1990. VF84.02F101.862 Electrogeneseen bio-energieconversie.1986-1 992. W.J. Vredenberg

Thema B: Fotomorfogenese. VF8S.18F101.802 Analyse vand efysiologi e vand efotomorfogenese . o.a. met behulpvan mutanten. R.E.Kendrick 1980-1988. VF85.18 F101.822 Spectrofotometrie vanfytochroo m enzij n tussenpro dukte n bij de fototransformatie. R.E. Kendrick 1982-1987. VF8S.18F101.86 3 Spectrofotometrisch onderzoek naar de moleculaire basisvan d ewerkin g van fotomor- G.H.M. Kronenberg/ fogenetisch actieve pigmentsystemen in planten met bijzondere aandachtvoo r mem R.E.Kendrick braaninteracties. 1986-1991.

Thema C:Groe i en ontwikkel in g in relatie tot fotosynthese en fotomorfogene se. VF8S.18F101.831 Strekkingsgroei enenergiegebrui k bij o.a.d ezonnebloe m in relatie tot lichtkwaliteit J.C. Wesselius en-kwantiteit . 1983-1990. VF85.18F101.86 1 Effecten vanveranderin g in licht en nitraatdoseringo p groei enstofdistributi e bij popu G.A. Pieters lier enzonnebloem . 1986-1989.

Plantentaxonomie F175 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. L.J.G. van der Maesen Het onderzoek van devakgroe p kent twee zwaartepunten: — taxonomie van cultuurplanten; - taxonomische revisies van tropisch Afrikaanse plantengroepen. Bij het onderzoek m.b.t de taxonomie van cultuurplanten gaat het om het oplossen van theoretische en praktische problemen zowel op soorts- also p cultivarniveau. De resultaten betekenen onder meer een bijdrage aan de veredeling en het rassenonderzoek van cultuurplanten. Wordt ook de ge bruikswaarde in het onderzoek betrokken, dan dragen de resultaten bij tot betere gewassenkeuze door teler en gebruiker. Het meer theoretisch onderzoek heeft o.a. ten doel een bijdrage te leveren aan de verbetering en precisering van de nomenclatuurregels voor cultuurplanten. De taxonomische revisies van de Afrikaanse plantengroepen dragen bij ind e kennis van de planten groei voor onderzoeker en gebruiker. Ze worden tevens gebruikt voor bijdragen aan de internatio naleFloraprojecte n voor verschillende landen of landengroepen (b.v . Cameroun, Ethiopie, Gabon, Oost-Afrika, Flora Zambesiaca, Flore d'Afrique Centrale). De toegepaste methoden zijn: de klassieke (morfologische) methode, de cyto-taxonomische metho de (chromosoomonderzoek) en experimenteel werk met het oog op het onderzoek naar demat e van verwantschap tussen taxa.

Thema A:Taxonomisc h en experimenteel taxonomisch onderzoek van cul tuurplanten: inventarisatie van genencentra. VF86.23F175.804 Inheemse groenten van Kameroen.1980-1988. Mw.J.M.C.Westphal- Stevels

Thema B:Taxonomisc h enexperimentee l taxonomisch onderzoek van cul tuurplanten: herkomst en gebruikswaarde-onderzoek. VF85.13F175.761 Cytotaxonomisch en experimenteel taxonomisch onderzoek van Clematis. 1976-1988. W.A. Brandenburg F175.771 Taxonomische revisies vanverschillend e cultuurgewassen, waaronder Rosa.1977-1 990. D.O. Wijnands F175.781 Inventarisatie vand esystematisc h botanische collecties.1978-1990 . D.O. Wijnands IB87.12 * PROSEA: Plant Resources of South-East Asia.(Projec t F400.851Tropisch e plantenteelt E.Westphal i.s.m. Bosbouwvakgroepen).

176 wetenschappelijk verslag

Thema C: Biosystematisch onderzoek aan Afrikaanse plantengroepen in de regel met een duidelijk economisch nut, steunend op veldwaarnemingen en experimenteel onderzoek. VF86.23F175.68 1 Revisie van Dracaena.1968-1995 . J.J.Bos VF86.23F175.70 2 Revisie vanAfrikaans e Apocynaceae. 1970-1990. A.J.M. Leeuwenberg VF86.23Fl75.73 1 Revisieva nAfrikaans e Begoniaceae.1973-1990 . J.J.F.E.d e Wilde VF86.23 Fl75.772 Cytotaxonomisch en experimenteel taxonomisch onderzoek aan Dracaena, Afrikaanse J.C. Arends en Madagaskische monopodiale orchideeën enApocynaceae . 1977-1988. VF86.23F175.80 5 Revisie van Connaraceae .1980-1990 . F.J. Breteler F175.851 Taxonomie vanConophytu m (Mesembryanthemaceae). 1985-1992. L.E.Groen / D.O.Wijnands

Thema D: Fundamentele problemen betreffende de classificatie en nomencla tuur van cultuurplanten. VF85.13F175.801 De classificatie en nomenclatuur vancultuurplante n vanuit een historisch perspectief. W.A.Brandenburg 1980-1990. VF85.13F175.802 Theoretische en praktische aspecten vand e identificatie en registratie van cultivars. W.A. Brandenburg 1980-1990. VF85.13F175.803 Taxonomische implicaties bij deconserverin g vangenenmateriaa l van cultuurplanten L.J.G.va nde r Maesen en hunverwanten.1980-1990. F175.821 Cultuurgewassen;d egeschiedeni s van hunontstaan ,gebrui k ensystematiek . 1982-1990. D.O.Wijnands

Thema E: Biosystematisch onderzoek van crop-weed complexen. VF85.13F175.822 Biosystematiek van Daucuscarota L. in Nederland. 1982-1988. W.A. Brandenburg

Plantenveredeling F750 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. A.M. van Harten Het onderzoek betreft dealgemen e fenomenen van deplantenveredeling , waarbij vooral het onder zoek naar degrondslage n en het ontwikkelen van denieuw e methoden centraal staan welke liggen op het terrein van selectiemethodieken en genetische variatie. Het onderzoek isgeconcentreer d rond een viertal kernthema's.

Thema A: Selectiemethodieken en natuurlijke selectie. VF85.13F750.77 1 Evolutie van het ras:aard ,snelhei d enoorzake n vanveranderin g vangraa nrassen . A.C. Zeven 1977-1998. VF85.13F750.783 Selectiemethodieken voor horizontale resistentie. 1978-1989. J.E. Parlevliet VF85.13F750.82 1 Betekenis van kwantitatief genetische parameters ind everedeling . (I.s.m. Erfelijkheids Th. Kramer leer, project F700.122).1982-1988 . VF85.13F750.822 De relatieve doeltreffendheid vandivers e methoden van massa-selectie ter verbetering I.Bos vand e landbouwkundig ewaard e van rogge en mais.1982-1988 . Mw. D.L.C. Brink F750.841 Implicatiesvan genotyp e x milieu interacties op selectieprocedures. 1984-1989. horst-van der Swan

Thema B:Ploïdievariatie ; wilde soorten en primitieve vormen. VF85.13F750.561 Evaluatie en benutting van SolanumsoortenWAC . 1956-1990. J.G.Th. Hermsen VF85.13F750.755 Sexuele polyploïdisatieen inductie vanapomixi e bij Solanum.1975-1988 . E.Jongedijk/ M.S. Ramanna F750.773 Evaluatie en benutting van Aegilops squarrosa en landrasse n (WTC) voor de tarwever A.C. Zeven edeling. 1977-1990. VF85.13F750.774 Inductie en toepassing van haploïdie. 1977-1987. J.G.Th. Hermsen F750.861 Ontwi kkeli n gvan ee ngenenkaar t voor deaardappel .1986-1990 . E.Jonge dij k VF85.13 * Constructie vanee n minichromosoom alscloneringsvecto r voor plantecellen enontwik - W.J.T. Zabel keiin gva nee ntransformatiesystee m voor detomaat . (I.s.m. Moleculaire biologie, pro ject A450.821 en Erfelijkheidsleer).

Thema C: Resistentie enverede lin go p resistentie. VF85.13F750.785 De gerst-dwergroest relatie enander egraan-roes t relaties. 1978-1989. J.E. Parlevliet F750.842 Bestudering van resistentiemechanismen tegen biotrofeplantpathogenefungi. R.E. Niks 1984-1989. F750.851 Partiële en/offysio-nietspecifiek e resistentie van rijst tegen Piriculariaoryza e (blast) Mw. M. Koch/ enXanthaomonascampestrispv.oryz a (bacterial blight). 1985-1988. J.E. Parlevliet

177 psychologie

Thema D: Heterosis en hybride rassen. VF85.13F750.786 Inductie,selec ti ee ngebrui k van mutaties betreffende cytoplasmatische mannelijkeste A.M. van Harten riliteit. 1978-1990. VF85.13F750.787 Integrale karakterisering van mannelijk fertiele, cytoplasmatisch mannelijk steriele en G.A.M, van Marrewijk hersteld fertiele genotypen vand e petunia. 1978-1987.

PsychologieC250 Contactpersoon onderzoek: Dr. K.L.P. de Soomer Het onderzoek, ((sociaal-)psychologische determinanten bij beslissingsprocessen mede in het kader van omgevingspsychologie) heeft betrekking op deinvloe d van sociale en stoffelijk-ruimtelijke omgevingsfactoren op de beleving en het psychisch functioneren van het individu. In dit kader fungeert het stressbegrip alsee n belangrijk verbindend concept: enerzijds verwijzend naar structu releomgevingsfactore n en anderzijds naar binnen het individu plaatsgrijpende psychische en psy- chofysiologische veranderingen. Hoewel derhalve bij deze benadering het individu deeenhei d van analyse is,word t tevens ruimschoots aandacht besteed aan sociale en maatschappelijke invloeden. Bij deverder e uitwerking van dezeproblematie k wordt van uiteenlopende methoden gebruik ge maakt: veldstudie, experimentele methodieken, theoretische analyses.

Thema B:(Sociaal-)psychologisch e determinanten bij beslissingsprocessen. VF86.18C250.831 Ingrijpende levensveranderingen en hungevolgen :ee n psychologische benadering. R.J. Kleber/ 1983-1987. P.B. Defares VF86.18C250.841 Man-vrouw verschillen,stresshantering ,social esteu n engezondheidsgedrag . 1984-1989. Mw. M. Brandjes/ P.B. Defares VF86.18C250.842 Psychologische achtergronden vand earbeidsorganisati e op Nederlandse melkveehou- Mw. C.W.M. Giesen/ derijbedrijven. 1984-1987. P.B. Defares VF86.18C250.861 De centrumfunctie in deglastuinbou w end esociaa l psychologische implicaties voor het A.J.M. SIijkerman/ ondernemerschap. (I.s.m.Agrarisch e bedrijfseconomie ) 1986-1990. K.L.P de Soomer

Thema C: Omgevingspsychologie. VF8i.18C250.862 Evaluatie vand e SUMAS-schetsmethode alsgeïntegreerd e bijdrage aan planning, ont H.W.J.Boerwinkel werp, inrichtingen beheer van landschap, bose n natuur mede in het kader vangrond houdingen in decultuur . 1986-1989.

Thema D: Psychologische aspecten van ontwikkelingssamenwerkin ge n cul tuurverandering. VF86.18C2S0.86 3 De overgang naar een nieuwe culturele situatie. 1986-1989. Mw. E.H.va n Haaften/ R.J.Kleber

Recreatie (werkgroep) K400 Contactpersoon onderzoek: Drs. J. Lengkeek Recreatie isee n maatschappelijk fenomeen, waarbij vele disciplines inee n sterke wisselwerking met elkaar staan. De werkgroep kiest voor een multidisciplinaire onderzoeksbenadering, naast de disciplinaire benadering vanuit dedivers e vakgroepen. De aandacht richt zich daarbij op het volgende werkgebied: a. de relatie tussen het recreatieve gedrag en het fysieke, biotische en sociale milieu; b.he t functioneren van de recreatie alsinstitutionel e sector. Naast de thema's waaronder projecten in gang zijn, acht de werkgroep een uitbreiding van activitei ten wenselijk op de navolgende gebieden: B. Recreatie en regionale ontwikkeling, E. Effecten van inrichtingsen beheersmaatregelen, F. Het instrumentarium in de recreatieplanning en H. Methoden en technieken in het recreatieonderzoek.

Thema A: Achtergronden van recreatiegedrag. VF87.02K400.84 1 De betekenis vand eopenluchtrecreati e binnen eenveranderend e maatschappij. Mw. A. Andersson/ 1984-1988. H.dejong/J. Lengkeek VF87.02K400.84 3 De recreatieva nd e plattelandsbevolking. 1984-1988. G.W.F. Wildenbeest/ Th.A.M. Beckers VF87.02K400.85 1 Doelgroepen en randverschijnselen vand e recreatie. 1985-1991. J. Lengkeek VF87.02K400.86 1 Kamperen bij de boeren natuurkamperen in Nederland. 1986-1987. M. Zonneveld/ J.W.teKloeze

Thema C: Recreatie en ruimtegebruik. VF87.02K400.853 Toegankelijkheid van landelijkegebiede n voor recreatie. 1985-1989. H.D. Valkenburg/ H.N. van Lier

178 wetenschappelijk verslag

VF87.02K400.86 2 Onderzoek naar mogelijke effecten van verblijfsreactie op het natuurlijk milieu, inde H.R. Heijmering/ provincie Noord-Brabant. 1986-1987. Mw. M.E.Voskens - Drijver

Thema D: Technische, economische en ecologische aspecten van de inrichting en het beheer van de recreatieve infrastructuur. VF87.02K400.84 2 Economische aspecten van deopenluchtrecreatie . 1984-1990. R.P.M. Schout/ W.J.M. Heijman/ L.H.G. Slangen

Thema G: Scenario's voor de toekomst. VF87.02K400.83 1 Recreatieplanning inee nveranderend e samenleving . 1983-1990. J. Lengkeek

Sociologie van de westerse gebieden C100 Contactpersoon onderzoek: Drs. J.W. teKloeze De Wageningse sociologie-beoefening richt zich op het leveren van zowel theoretische als prakti sche bijdragen aan de toepassing van sociaalwetenschappelijke kennis voor de oplossing van maat schappelijke problemen. Het onderzoek valt uiteen in een tweetal hoofdcategorieën. Ten eerste ise r het onderzoek dat gericht is op deplaat s en betekenis van de sociologie als discipline binnen de socialewetenschappen . Recente ontwikkelingen op het terrein van de onderzoeksmetho- diek en de sociale theorievorming staan centraal en zijn vooral ook gericht op theoretische ontwik kelingen in de subdisciplines: deagrarisch e sociologie, de recreatiesociologie en de milieusociolo- gie. De tweede hoofdcategorie van onderzoek wordt gevormd door projecten dieo p een aandachtsveld oftoepassingsgebie d gericht zijn. Drie aandachtsvelden zijn teonderscheiden , verlenen de vak groep een eigen identiteit en zijn alsvolg t te typeren. 1. De sociologie van de agrarische produktiewijze: in dit veld van onderzoek wordt studie gemaakt van de organisatie van zowel devoortbrengin g alsverwerkin g van agrarische produkten. De orga nisatie van deagrarisch eproduktie , zoals kenmerkend voor demoderne , hoog-geïndustrialiseerde samenleving, wordt op twee analyse-niveaus nader onderzocht. Enerzijds ise r deanalys e op be drijfsniveau; daarnaast ise r deaandach t voor debreder e context van beleid en institutionele organi satiei n de landbouw. 2. De sociologie van landelijke gebieden, met nadruk op recreatie en milieu: op dit tweede aan dachtsveld wordt studie gemaakt van de ontwikkelingen in de landelijke gebieden. Ontwikkelingen die niet langer gevangen kunnen worden in deachterhaald e tegenstelling stad-platteland. Veeleer wordt onderzocht hoe in een specifieke tijd-ruimtelijke setting de belangen van landbouw, milieu en recreatie met elkaar concurreren. 3. Aspecten van sociale verandering, in het bijzonder ind eprimair e leefsfeer: met dit onderzoeks terrein wordt beoogd zicht te krijgen op fundamentele veranderingen in onze samenleving, op de mechanismen die deze veranderingen versnellen of vertragen en op het maatschappelijk belang van deze veranderingen. De wisselwerking tussen primaire leefsfeer, intermediaire structuren en macro- maatschappelijke situatie en ontwikkelingen staat centraal.

Thema A: Sociologie van de agrarische produktiewijze. Cl00.81 6 Kwaliteit vand earbei d inde landbouw. 1981-1988 . A.L. Mok VF83.01Cl00.82 1 Bedrijfsopvolging, overerving engezinsrelatie s bij Nederlandse boeren.1982-1990 . H.J.deHaan VF83.01C 100.85 1 Agrarische belangenbehartiging end eoverheid . 1985-1988. J. Frouws C100.852 Nevenberoepslandbouw. 1985-1991. A.T.J. Nooij C100.861 Gevolgenvan informaticatoepassing op land-en tui nbouwbe drijven . 1987-1988. P. Munters/ M.Overbeek VF83.01C100.86 2 Beroeporiëntaties en bedrijfsstrategieë n van melkveehouders. 1987-1991. R.E.v . Broekhuizen/ A.T.J. Nooij VF84.13 * Overlevingsstrategieën op het platteland ten tijde vanwerkloosheid . (I.s.m. Voorlich- Mw. N. Somers/ tingskunde, project C150.848). N.G.Röling/ A.T.J. Nooij

Thema B:Sociologi e van landelijke gebieden, met nadruk op recreatie en mi lieu. O00.817 Illegale radio-uitzendingen ten plattelande; structurele enculturel e gevolgen van een J.H.W. Lijfering nieuwevor m vanvrijetijdsbesteding .198 1 -1988. VF85.02Cl00.825 Locaal leiderschap in plattelandsgemeenten. 1982-1987. Q.J. Munters VF85.02Cl00.85 3 Sociale ongelijkheid en levensstijlen op het Nederlandse platteland.1985-1988 . Mw. K. Verrips- Roukens

179 staathuishoudkunde

VF87.02C100.854 Gezin envrij e tijd in twee plattelandsgemeenten. 1985-1988. J.W. te Kloeze C100.863 Beroepsvormingen beroepsoriëntatie vantuin-e n landschapsarchitecten. 1987-1989. A.L. Mok

Thema C: Primaire leefvormen.

Thema D: Theoretische en onderzoeksmethodische bijdragen. Ct00.81 0 Theoretische bijdragen in desociaa lwetenschappelijk e discipline. 1981-1987. Q.J. Munters C100.831 Theoretische bijdragento t eenagrarisch e sociologie. 1983-1990. H.J.deHaan/ A.T.J. Nooij C100.842 Milieuvraagstukken in sociaal-wetenschappelijk perspectief; een vooronderzoek. G. Spaargaren 1984-1987. VF87.02C100.855 Theorievorming in de recreatiesociologie. 1985-1991. Th.A.M. Beckers C100.856 Methodologische bijdragen. 1985-1991. A.T.J. Nooij

Thema E:Aspecte n van sociale verandering, in het bijzonder in de primaire leefsfeer. VF85.02C100.864 (Toekomst)onderzoek naar het ontstaan enfunctionere n van nieuwe intermediaire Mw. C.J.Weed a structuren in dedagelijks e leefsituatie en materiële verzorging. 1987-1989. VF85.02C100.865 Onderzoek relatievorming in Nederland (ORIN). 1987-1989. Mw. L.C. Maas/ Mw. C.J. Weeda

Staathuishoudkunde D050 Contactpersoon onderzoek: Dr. J.J. Krabbe Het onderzoek isgerich t op macro-e n micro-economische theorievorming, waarbij speciaal aan dacht wordt gegeven aan milieu-economische en ruimtelijk economische aspecten. Voorts zijn detheori e van deeconomisch e orde en de methodiek van het economisch denken onderwerp van studie.

Thema A: Macro-economische theorievorming. D050.831 Doeleinden eneffecte n van vrijwi llig e exportbeperkingen. 1983-1987. E.P. Kroese D050.841 Operationalisatie van eenempirisc h sectormodel vand e Nederlandse economie. E.C. van Ierland 1984-1987.

Thema B: Economischeanalysevan milieuvraagstukken. VF83.01D050.83 2 Economischeanalysevan milieu-effecten ind e landbouwsector . 1983-1987. W.J.M. Heijman/ E.C. van Ierland D050.851 De economischeanalys e van milieubeleid. 1985-1990. E.C. van Ierland

Thema C: Ruimtelijk economisch onderzoek. VF87.01 D050.833 Economische theorievorming in de leer vand e landinrichting. 1983-1988. W.J.M. Heijman VF87.02 * Economische aspecten van deopenluchtrecreatie . (Project K400.842,werkgroe p Re R.P.M. Schout, creatie). W.J.M. Heijman/ L.H.G. Slangen

Thema D: Analyse van de economische orde. D050.834 Institutionele aspecten vaneconomisch etheorieën .1983-1987 . F.Dietz/J.J . Krabbe

Theoretische teeltkunde F300 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr.Ir. R. Rabbinge Het onderzoek isgerich t op deprodukti e van gewassen onder optimale en sub-optimale biotische en abiotische omstandigheden. Het onderzoek draagt een multidisciplinair karakter, hetgeen tot uiting komt door de velesamenwerkingsverbande n met andere LU-vakgroepen en landbouwkun dige instituten. Voor deintegrati e van de uit deverschillend e vakgebieden afkomstige kennis wordt gebruik gemaakt van simulatiemodellen. Voor deparameteriserin g van deze modellen en om de modellen teteste n worden laboratorium en veldexperimenten uitgevoerd. In het programma worden thans 4thema' s onderscheiden.

Thema A: Klimaat en bodem. VF85.08 F30O.782 Het ontstaan van plaatselijkeanaërobiein niet met water verzadigde gronden inverban d P.A. Leffelaar met denitrificatie. 1978-1987. F300.793 Micrometeorologie vangewassen .1979-1990 . J.Goudriaan wetenschappelijk verslag

F300.861 De distributie endynamie k van water, zuurstof, nitraat enademhalingsactivitei t inge - C. Rappoldt/ struktureerdeniet met water verzadigde gronden in verband metdenitrificatie. C.T. deWit 1986-1988.

Thema B: Gewasgroei. F300.851 Simulatie vangewasgroe i ten behoeve vand eglastuinbouw . 1985-1988. J.G.Gijzen/H.Challa F300.852 Ontwikkeling vanee nsimulatiemode l voorstikstofadvisering bij wintertarwe. J.J.R. Groot/ 1985-1989. H. van Keulen VF84.02F300.86 2 Ontwikkeling, verbetering entoepassin g vangewasgroeimodelle n ten behoeve vanon J. Goudriaan/ derzoek. 1986-1992. H.H. van Laar

F300.863 Gevolgen vanee nverhoogd e C02-concentratie inde atmosfeer voor groei van planten D.W.G. van Kraalin onder nutriënt-arme omstandigheden. 1986-1988. gen/J. Goudriaan F300.864 Effect vanfluctuerend e klimaatsfaktoren opfotosynthes e van kasgewassen.1986-1988 . J.A. tenCate/ R. Rabbinge

Thema C: Ziekten, plagen en onkruiden. VF83.03 F300.824 Theoretisch enexperimentee l onderzoek naar dewijz e waarop end e matewaari n oogst- R. Rabbinge verlieze n ingewasse n door ziekte en plaagverwekkers wordt veroorzaakt. 1982-1990. F300.841 Verbetering van het bestrijdingsmiddelengebruik ind etarweteelt.(l.s.m . Wiskunde en W.A.H. Rossing/ Fytopathologie). 1984-1988. R. Rabbinge/ P.va n Beek VF85.16F300.853 Gewas-onkruid interacties. 1985-1990. M.J.Kropff/ R. Rabbinge

Thema D: Landbouwproduktiesystemen. F300.865 Simulatie ensysteemanalys e voor rijstproduktie. 1986-1991. R. Rabbinge

Toxicologie H200 Contactpersoon onderzoek: Dr. J.H.M. Temmink Het onderzoek isgerich t op het mede helpen oplossen van knelpuntproblemen. Deze kunnen betrekking hebben op fundamentele vragen rondom werkingsmechanismen van toxische stoffen ofprobleme n van methodologische aard (celkweek alsalternatie f voor dierexperimentele model len),alsmed e te maken hebben met de analyse van milieuproblemen die op dit ogenblik in onze maatschappij worden geregistreerd (b.v . chroominvloed op aquatisch milieu, neveneffecten pestici den op het milieu).

Thema A: Vistoxicologisch onderzoek.

Thema B: Biologische monitoring. Meting van inwendige belasting van mensen en andere organismen met potentieel toxische stoffen.

Thema C: Moleculaire- en celtoxicologie. VF85.11 H200.771 Ontwikkeling en toepassing van celmodellen ten behoeve van het in vitro toxiciteits- G.M. Alink onderzoek. 1977-1987. VF8S.11H200.80 3 Morfologische parameters voor decytotoxisch e werking van milieu-contaminanten. J.H.M. Temmink 1980-1986. VF85.11 H200.84 1 De rol van reactieve intermedialre n ind etoxicitei t van lichaamsvreemdestoffen . B.va n Ommen/ 1984-1987. P.Jva n Bladeren

Thema D: Milieutoxicologisch onderzoek aan natuurlijke-en modeloecosyste- men. VF85.11 H200.804 De neveneffecten van pesticiden inagrarisch e oecosystemen ind eSahel .1980-1989 . J.W. Everts VF85.11 H200.811 De invloed van bestrijdingsmiddelen opoecosystemen . 1981-1987. J.W. Everts

Thema E:Carcinogenitei t en mutageniteit. VF85.11 H200.805 Mutageniteits- encarcinogeniteitsonderzoe k vanoppervlaktewate r en binnen-en bui- G.M. Alink/ tenluch t in Nederland. (I.s.m. Luchthygiëne en-verontreiniging) . 1980-1986. J.S.M. Boleij VF85.01 H200.842 De invloed vanvoedingsfactore n op detumor-incidenti e in proefdieren. 1984-1988. G.M. Alink VF85.01 H200.843 Werkingsmechanismen van mutagenen encarcinogenen .1984-1988 . P.J.van Bladeren VF85.01 H200.844 Invitr o onderzoek naar kankerinitiërende en-modulerendefactore n in levensmiddelen. W.M.F.Jonge n 1984-1988.

181 tropische plantenteelt

Thema F:D e maatschappelijke positie van de toxicologie. VF85.11 H200.812 Industrieleen milieurisico's vanenkel e chemicaliën. 1981-1990. J.H. Koeman VF85.01 H200.813 Toelating van chemische hulpstoffen bij voedingsmiddelen. 1981-1990. J.H. Koeman

Tropische plantenteelt F400 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr.Ir. M. Wessel Het onderzoek isgerich t op de bestudering van deelaspecten van detropisch e plantenteelt, met het oog op optimalisering van deplantaardig e produktie in detrope n en subtropen. Centraal staat daarbij onderzoek naar relatie gewas-milieu-omstandigheden en vermeerderingstechnieken. Wat dit laatstepun t betreft wordt vnl. de weefselkweektechniek gebruikt. In het programma worden thans drie thema's onderscheiden.

Thema A: Basi sprocessen . VF85.13F400.783 Vegetatieve vermeerdering vantropisch e gewassendoo r middel vanweefselkweektech - G.Staritsky nieken.1978-1987. VF85.18F400.824 Bloei-inductie van korte-dag-planten. 1982-1987. J.P.M. Bink

Thema B:Gewas - en teelttechniek. F400.821 Tropische groenten en peulvruchten: groei enontwikke l ing enteeltkun dig easpecten . E.Westpha l 1982-1989. F400.822 Energieproducerendegewasse n voor detropen .1982-1988 . M. Flach IB87.12F400.851 PROSEA: Plant Resources ofSouth-Eas tAsia .(I.s.m . Plantentaxonomie en Bosbouwvak- E.Westpha l groepen). 1985-1990.

Thema C:Teelt - en bedrijfssystemen. F400.784 Teeltsystemen. 1978-1987. G.H. de Bruijn VF87.07F400.812 Interdisciplinair onderzoek aan landbouwbedrijfssystemen. 1981-1987. M. Flach

Tropische veehouderij E40 0 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. G. Zemmelink Het onderzoek isgerich t op bestudering van de gebruikseigenschappen van dedwerggeit , in het bijzonder voor de vleesproduktie. Daarbij staan centraal devruchtbaarheid , voeropname en benut ting en voederconversie, alsmede effecten van klimaatsinvloeden. Daarnaast wordt onderzoek verricht naar het effect van de voerkwaliteit op de groei en ontwikke ling van herkauwers. Tevens wordt aandacht besteed aan deanalys e van produktiegegevens die in detrope n zijn verzameld, en aan het modelmatig analyseren van diverse veehouderij-systemen in de tropen.

ThemaC: Energiehuishouding,groei en groeisamenstelling. VF83.04E400.80 1 De invloed vand evoersamenste llin go p degroe i enontwikkelin g van dwerggeiten. G. Zemmelink 1980-1988.

Thema G: Efficiëntie vanfokkeri j methoden.

Thema I:Vleesprodukti e bij dwerggeiten. VF83.04E400.83 1 Produktiesystemen voor dwerggeiten. 1983-1987. G. Montsma VF83.04E400.83 2 Klimaatsinvloeden op het metabolisme vandwerggeiten .1 983-1987. G. Montsma

Thema L:Voedin gva n herkauwers ind e tropen. VF83.04E400.79 5 G.Zemmelink VF83.04E400.80 3 Analyse vanveehouderij-systeme n ind etropen . 1980-1987. G.Zemmelink

Tuin-en landschapsarchitectuur K300 Contactpersoon onderzoek: Ir. K. Kerkstra Het onderzoek isgerich t op deondersteunin g van, en de reflectie op het ontwerpen van de inrich ting en devormgevin g van de ruimte, in samenwerking met andere disciplines, uitgaande van debetekeni s en de potenties van door de natuur en door de cultuur bepaalde gegevens en ten behoeve van een zich veranderend gebruik. Het werkterrein omvat zintuiglijk waarneembare en niet-waarneembare verschijnselen van het landschap en de samenhang daarvan in de ruimte en in de tijd. Tuin- en landschapsarchitecten verrichten hun werk bij het creëren van nieuwe landschappen,

182 wetenschappelijk verslag

het herinrichten van bestaande landelijk egebieden , en het inrichten van stedeli)k eruimten . Zij werken op verschillende ruimtelijke schaalniveau's, maken b.v. objectplannen, maar leveren ook een bijdrage aan bestemmingsplannen, streekplannen en verschillende structuurplannen. Het onderzoek isuiteindeli jk gerich t op het werkterrein van de tuin- en landschapsarchitecten.

Thema A: Landschapsarchitectuur in landelijkegebieden. K300.811 Verkenning vand e relatie tussen antropogene en natuurlijke landschapspatronen in de K. Kerkstra Barok. 1981-1990. VF87.05K300.84 1 Uiterwaarden, potenties voorde landschapsontwikkeling. 1984-1990. Mw.J. Kuiper VF87.01K300.84 2 Ruimtelijke concepten voorde landschapsontwikkeling in kleinschalige zandgebieden. K. Kerkstra 1984-1990. K300.843 Dewisselwerkin g tussen cultuur en landschapsarchitectuur. Een bijdrageto t theorie- Mw. G. Andela/ vorming.1984-1989. M.J.Vroom VF87.09K300.85 1 Landschap enenergiehuishouding . 1985-1991. K. Kerkstra

Thema B:Tuin - en landschapsarchitectuur instedelijk e gebieden. K300.844 Woonomgeving en nederzetting. 1984-1987. J.va nde r Zalm K300.845 Concours International - Pared e laV iMette , Paris1982 .Studi ee nanalys eva nd e ingezon- J.L.Ba ljo n den ontwerpen. 1984-1987. K300.847 Nieuwe ontwikkelingen inde parkarchitectuur. 1984-1987. N.E.L. Pohl

Thema C: Landschapsplanning in niet gematigde klimaatzones. VF87.07K300.84 8 Landschapsplanningen nederzettingen inontwikkelingslanden . 1984-1990. Mw. I. Duchhart

Thema D: Planning en architectuur van het landschap met behulp van informa tieverwerkende systemen. VF87.01 K300.849 Ontwikkeling CALP (Computer Aided Landscape Planning).1984-1990 . F.l. Rip/J.R.W. Blom

Thema E:Architectonisch e aspecten van beplantingen.

Tuinbouwplantenteelt F450 Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr.Ir. R.L.M. Pierik Het onderzoek concentreert zich op 3thema's : de vermeerdering, deprodukti e en de kwaliteit van tuinbouwgewassen, met een accent op maatschappelijke relevantie. — Bij de vermeerdering staat vooral de vegetatieve vermeerdering centraal, zowel invitr o alsi n vivo, terwijl ook aandacht wordt geschonken aan kieming en opkomst van zaden. — Bij deprodukti e wordt aandacht besteed aan deinvloe d van fysische groeifactoren en chemische groeiregulatoren op groei, ontwikkeling, fotosynthese en waterhuishouding. Ter ondersteuning van het fotosynthese- en waterhuishoudingsonderzoek wordt gewerkt aan deontwikkelin g van apparatuur en methoden. — Bij het kwaliteitsonderzoek staan enkelefysiologisch e ziekten bij appels en dehoudbaarhei d en kwaliteit van enkele bloemisterijgewassen centraal.

Thema A: De vermeerdering van tuinbouwgewassen. F450.573 Ontwikkelingvan nieuwe methoden voor devegetatiev e vermeerdering vantuinbouw - R.L.M. Pierik gewassen in vivo en invitr o met bijzondere aandacht voor de rol die groeiregulatoren kunnen spelen.1972-1988 . VF86.11F450.57 4 De invloed van milieufactoren (o.a.temperatuur , licht,zaaidiepte ,vochtgehalt e vand e H.G. Kronenberg grond) op kieminge nopkoms t vantuinbouwgewassen . 1972-1987.

Thema B: De produktie van tuinbouwgewassen. VF86.11F450.57 5 De invloed vanfysisch egroeifactore n (o.a.temperatuur , licht, vochtvoorziening) op H.G. Kronenberg groei, ontwikkel ing,fotosynthese ,transpirati e enwaterhuishoudin g van vollegronds- englasgroenten . 1970-1990. VF86.11F450.S7 6 De invloed vanfysisch egroeifactore n (o.a.temperatuur , licht,"Ochtvoorziening)en P.A. vand e Pol groeiregulatoren op groei,ontwikke l ing,fotosynthese ,transpirati e en waterhuishou dingvan bloemisterijgewassen en bloembollen. 1969-1992. F450.S77 De invloed vanverschillendefactore n (temperatuur, licht, vochtvoorziening, groeistof- P.A.M. Hopmans fen) op groei enontwikkelin g van boomkwekerijgewassen eno p waterhuishouding en vruchtzetting vanfruitteeltgewassen . 1972-1987. VF86.11F450.57 8 Degeschikthei d van het Nederlandse klimaat in het bijzonder wat betreft stralinge n H.G. Kronenberg temperatuur.voordetuinbouwproduktie inverge lijkin g met deon so mringend e landen. 1975-1990.

183 veefokkerij

VF84.11F450.57 9 Ontwikkelingen verbetering vanapparatuu r en methoden als hulpmiddel voor het on- P.A.M. Hopmans derzoek naarde invloed van milieufactoren opgroei, fotosynthese en waterhuishouding vantui nbouwgewassen . 1970-1987.

Thema C: De kwaliteit van tuinbouwgewassen. F450.580 Het optreden van bladvlekke n bij Golden Delicious en bodemmoehei d bij Cox's Orange P.A.M. Hopmans Pippin enJame sGrieve . 1972-1987. F450.S81 De invloed van interne (genetische) enextern e (klimaat, waterhuishouding, chemische J. Doorenbos stoffen) factoren op kwaliteiten houdbaarheid vant ui nbouwgewassen . 1967-1992.

Veefokkkerij E250 Contactpersoon onderzoek: Ir. E. Kanis Het onderzoek omvat debestuderin g en ontwikkeling van fokkerijmethoden en produktiesystemen inzake dedierlijk e produktie, gericht op optimalisatie van de biologische en economische efficiëntie daarvan. Het onderzoek isvandaa r uit in devolgend e elementen op te splitsen: —Typere n van kenmerken van dieren en de relaties tussen kenmerken, zowel fenotypisch als gene tisch. — Ontwikkeling van evaluatiemethoden voor het schatten van genetische en fenotypische parame ters, gericht op verbetering van fokwaarde schattingsmethoden. — Optimalisatie van foksystemen in relatie tot produktiesystemen. — Toepassing en ontwikkeling van recombinant-DNA technieken bij land bouwhuisdieren.

ThemaC: Energiehuishouding,groei en groeisamenstelling. VF83.04E250.79 1 Methodieken voor het beschrijven van veranderingen in lichaamsgewicht, -ontwikkeling W.J. Koops en-samenstelling bij landbouwhuisdieren. 1979-1987. E250.805 Thermoregulatie bij pluimvee insamenhan g met het milieu en kenmerken van het dier. E.H. Ketelaars 1980-1990.

Thema D: Voortplantingen vruchtbaarheid. VF83.04E250.802 Genetische invloed op reproduktiekenmerke n bij gelten in relatie tot devoe din gtijden s H.A.M, van der Steen deopfok . 1980-1988.

Thema E: Resistentie. E250.841 Het karakteriseren van uiergezondheid van koeien met behulpvan het celgetal in melk. H.C.M. Heuven/ 1984-1987. R.D. Politiek E250.863 Genetische aspecten van klauwaandoeningen en klauwmaten bij melkvee.1986-198 7 A. Reurink/ R.D. Politiek

ThemaG: Efficiëntie van fokkerij methoden. E250.491 Vergelijking van resultaten ten aanzien van produktie-en gebruikseigenschappen na R.D. Politiek selectie bij zwartbonte rundveepopulaties vanverschillend e herkomsten. 1970-1988. VF83.04E250.80 1 Ontwikkeling entoetsin g van efficiënte selectiemethoden in de varkensfokkerij. E. Kanis 1980-1988. VF83.04E2S0.80 3 Het vergelijken vanselectiemethode n met het modeldier'de muis'. 1980-1987. R.C. Buis VF83.04E250.80 4 Het verbeteren vanselectiemethode n bij leghennen gericht op deefficiënti e van voeder- Mw. P. Luiting benutting.1980-1991. VF83.04E250.81 3 Het optimaliseren vanselecti eo p meerdere kenmerken bij rundvee. 1981-1987. J.A.M,va n Arendonk VF83.04E250.82 1 Voeropname in relatie tot melken vleesproduktie. 1982-1989. S. Korver E250.831 Optimalisatieva n hetfokbeleid in kleine populaties. 1983-1987. G.de Roo E250.843 Het economisch belangvan exterieurbeoordelen bij varkens. 1984-1989. E.J.va n Steenbergen/ R.D. Politiek E250.861 Onderzoek naar methoden voor het schatten vanfokwaarde n engenetisch e parameters J.H.J.vdWerf/ voor rundvee. 1986-1990. R.D. Politiek E250.862 Optimalisatie vanselecti eo p meerdere kenmerken in eengeïntegreer d varkensfok- A.G. de Vries/ kerijsysteem.1986-1989 . R.D. Politiek * De keuzeva nfokrichtin g op bedrijfsniveauonde r variërende bedrijfseconomische en A.F. Groen/ maatschappelijke randvoorwaarden. (I.s.m.Agrarisch e bedijfseconomie, project J.A. Renkema/ D200.867). R.D. Politiek

Thema O: Biotechnologie bij landbouwhuisdieren. E250.864 Toepassing van recombinant DNA technologie ter verbetering vand egezondhei d en J.J.va n der Poel produktie bij het rund. 1986-1991.

184 wetenschappelijk verslag

Veehouderij E300 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. A. Kloosterman Sectie Gezondheids- en ziekteleer. Het onderzoek isgerich t op het houden en verzorgen van dieren, waarbij de reactie van het dier op milieu-invloeden, met uitzondering van de voeding, centraal staat. Daarbij zijn de volgende thema's te onderscheiden: - de resistentie tegen endemische ziekteverwekkers, in het bijzonder deimmunologisch e afweer daartegen. - de achtergronden van het geboorteproces met bijzondere aandacht voor deendocrinologi e en het foetale gedrag. - de invloed van klimaat en huisvesting op groei en groeisamenstelling.

Sectie Ethologie. Het onderzoek richt zich op een drietal thema's, waarmee fundamentele en toegepaste aspecten van de ethologie gemoeid zijn. Alsproefdiere n wordt naast delandbouwhuisdiere n ook aan andere diersoorten aandacht geschonken. Thema 1.Ontogeni e van gedrag. Onderzoek naar deinvloe d van ontogenetische factoren (huisves ting in de vroege jeugd, hanteren van jonge dieren e.a.) op het normale en abnormale gedrag van volwassen dieren. Proefdieren: rund, varken, konijn. Thema 2. Structuur en functie van sociaal gedrag. Analyse van de wijze waarop dieren elkaar beïnvloeden (gedrag, geluiden, geuren) en daardoor sociaal gedrag normaal of afwijkend laten verlopen. Kennis van dit gedrag kan een betere benadering van weizijnsvragen bevorderen (o.a. runderen, kippen, bavianen) of debestrijdin g van dieren meer efficiënt maken (muskusrat). Thema 3. Wisselwerking tussen individu en omgeving. Hieronder vallen onderzoeken naar huis vestingsproblemen bij landbouwhuisdieren. Alle onderzoeken zijn gericht op een verbetering van welzijn bij deze dieren.

Thema C: Energiehuishouding, groei en groeisamenstelling. VF83.04E300.80 1 Invloed van stalklimaatsfactoren op warmteproduktie en groeisamenstelling van land- A.M. Henken/ bouwhuisdieren. 1980-1987. M.W.A. Verstegen E300.802 Invloed van huisvestingscondities als component van factorenziekten op metabolisme A.M. Henken/ en groei van jonge landbouwhuisdieren. 1980-1987. M.W.A. Verstegen

Thema D: Voortplanting en vruchtbaarheid. VF83.04E300.811 Onderzoek naarde invloed vanzoötechnisch e handelingen op devroeg e dracht. (Werk T.va nde r Lende groep Vroege dracht). 1981 -1988.

Thema E: Resistentie. VF83.04E300.763 Selectie op immunologische kenmerken bij dekip .1976-1990 . Mw. A.J.va nde r Zijpp/ C.C.Oosterlee VF83.04E300.821 Interactie tussen parasitaire nematoden bij kalveren.1982-1989 . A. Kloosterman VF83.04E300.822 Fenotypische engenetisch e aspecten vand eweerstan d tegen mastitis bij melkvee. Mw. M.A.M. Comman- 1982-1990. deur/G.A.A. Albers E300.851 De invloed van milie u op deexpressi e vangenetisch e verschillen in immuunrespon s R.A. Donker/ van kippen.1985-1989 . Mw. A.J.va nde r Zijpp VF83.04E300.85 3 Invloed vanworm-infectie s bij kalveren, pinken en melkkoeien op groei en produktie. H.W. Ploeger/ 1985-1987. A. Kloosterman

Thema K: Wisselwerking tussen individu en omgeving. E300.808 Betekenis vangeure n inde bestrijdin gva n muskusratten. 1980-1987. Mw. A.J. Verkaik/ P.R.Wiepkema VF83.04E300.83 1 Meetmethoden,theori e en begripsvorming in ethologisch welzijnsonderzoek. P.R.Wiepkema 1983-1988. VF83.04E300.85 2 Oorzaken enfuncti eva ngestoor d gedrag bij aangebonden zeugen.1985-1989 . P.R.Wiepkema VF83.04E300.86 2 Storingen in hetgedra g end e reproductie van konijnenvoedsters, in relatieto t hun J.H.M. Metz/M.dejong welzijn. 1985-1990. VF83.04E300.86 3 Oorzaken en betekenisvan individuelegedragsverschillen bij koeien.1986-1990 . P. Mekking/ J.H.M. Metz VF85.01 Onderzoek naarde wisselwerking tussen vitamineA tekort end egezon d heidstoestand S.R. Sijtsma/C.E.West van kinderen inontwikkelingslanden . (I.s.m. Humane voeding, project L100.832e n EDC).

185 veevoeding

Thema M: Vroege jeugdervaringe n de invloed daarvan op het latere gedrag. VF83.04E300.80 0 Omgevingsinvloeden op deontwikkelin g van het gedrag bij halveren.1980-1988 . J.H.M. Metz VF83.04E300.86 1 De betekenis vanontogenetisch e processen voor het socialegedra ge nadaptievermoge n W.G.P. Schouten van varkens. 1986-1989.

Veevoeding E350 Contactpersoon onderzoek: Dr.Ir. G. Hof Het onderzoek van de vakgroep richt zich op het bestuderen van eigenschappen van het voer en processen inhe t dier die benutting van voedsel door dediere n beïnvloeden. Het onderzoek isi n eendrieta l thema's te onderscheiden. Bij herkauwers gaat het vooral om de studie van de fysische en chemische eigenschappen van het voedsel die deverteringsgan g bepalen. De samenhang van deeigenschappe n met voeropname ishierbi j ook onderwerp van studie. Bij de eenmagigen gaat het om de studie van deenergie -e n eiwitbehoeften in samenhang met vruchtbaarheid, lactatie of deontwikkelin g tot legkip. In het derde thema staat de studie van deverteringsgan g in relatie tot deplaat s van vertering in het maagdarmkanaal o.i.v . de samenstelling van het voer centraal. Op de voorgrond staat hierbij het bestuderen van deeffecte n van technologische bewerking op ontsluiting van koolhydraten en het onschadelijk maken van antinutritionele factoren.

ThemaA: Voedingvan herkauwers. VF84.10E350.81 1 De verdeling van nutriënten over de melksynthese enweefselaanze t bij melkvee. G.Hof 1981-1988. VF86.10 * Opname enverteringsfysiologi e bij herkauwers van ruwvoeders in relatie tot defysisch - J.va n Bruchem/G. Hof chemischeeigenschappen.(I.s.m . Dierfysiologie, project E150.831) .

Thema B:Voedin g van landbouwhuisdieren met een enkelvoudige maag. VF83.04E350.77 1 De voedin gva nfokvarken s in verban d met vruchtbaarheid. 1977-1987. L.A.den Hartog E350.821 Invloed vanvoedernivea u ensamenste llin go p deverterin g en produktieke nmerke n bij L.A.den Hartog biggen enslachtvarkens . 1982-1987.

Thema C:Voederbenuttin g en Veevoedertechnologie. VF87.04E350.85 1 Het inactiveren vananti-nutritionel e factoren met behulp vantechnologisch e behande- A.F.B,va nde r Poel lingen. 1985-1990. VF87.04E350.85 2 De invloed vantechnologisch e behandelingen op dechemisch e enfysisch esamenste llin g A.F.B,va nde r Poel van mengvoeders end econsequentie s voor vertering en benutting door het dier. 1985-1990.

Thema D: Fysiologische aspecten van de nutriëntenbehoefte van pluimvee. E350.861 Deenergie-e n eiwitbehoefte van leghennen in relatie tot eiproduktie, lichaamsontwik- R.P. Kwakkel/ keling en-samenstelling. 1986-1991. M.W.A. Verstegen

Vegetatiekunde, plantenoecologieen onkruidkunde F250 Contactpersoon onderzoek: Dr. W. Joenje Het vakgroepsonderzoek betreft deonkruidkund e en het vegetatiebeheer. Praktijkproblemen wor den daarbij herleid tot fundamentele vragen op het gebied van deplantenoecologi e en de vegetatiekunde. De onderzoeksobjecten zijn gelegen inzowe l de randgebieden van de landbouw alsi n de eigenlijke productiegebieden. Geografisch worden verschillende klimaatsgebieden bestreken. Het vegetatiekundig onderzoek van randgebieden in het agrarisch landschap vindt toepassing bij de inrichting en het beheer van het landelijk gebied, in de civieltechniek (natuurtechnisch vegetatiebeheer) en in deagrarisch e bedrijfsvoering (synoecologie van akkeronkruidvegetaties). Het plantenoecologisch onderzoek isgerich t op beheer en beheersen van plantenpopulaties. Enerzijds betreft dit studie van soorten in vegetatieverband en deeffecte n van beheersmaatregelen op gewenste of lastige soorten in bermen, watergangen etc; anderzijds omvat het levenscycluson- derzoek van akkeronkruiden (o.m. kieming, aantalsregulatie, concurrentie met het gewas) met als doel het ontwikkelen van methoden voor oecologisch en economisch verantwoorde beheersing van onkruiden in teelten.

Thema A: Vegetatiekun di gonderzoe k van landschapseenheden. VF87.09F250.82 1 Geïntegreerd vegetatie-en landschapsonderzoek in d eomgevin g vanWage ningen . E.C.J.Ott 1982-1987. VF86.07F250.84 6 Rol vanonkruidvegetati e bij duurzaam,verantwoor d landgebruik intropisc h regenbos. Mw. H.J.de Rouw/ 1984-1987. I.S. Zonneveld

186 wetenschappelijk verslag

VF87.09F250.86 1 Ruimtelijkeen temporele variatie invoorkome n ensamenstellin g van vegetatietypen E.C.J.Ott in het cultuurlandschap, onder invloed van bodem,watere n landgebruik, inclusief vegetatiebeheer. 1986-1989.

Thema B:Oecologisc h onderzoek van lintvormige vegetatie-elementen in het cultuurlandschap. F250.841 De invloed van het beheer enva nd eabiotisch e factoren op de begroeiing van ri- K.V. Sykora/ vierdi jke n end e bijdrage vand everschi llend e vegetatietypen aandeerosiebestendig - P.Zonderwi jk heid. 1984-1987. VF87.09 F250.842 Beheren van kruidachtige vegetaties inwegbermen , in waterlopen enopenbaa r groen. E.A.D. Baart/ 1984-1988. P. Zonderwijk VF87.09 F250.843 Populatiebiologisch onderzoek aanzeldzam e wegbermplanten t.b.v. het beheer. A.K. Masselink/ 1984-1988. P. Zonderwijk VF87.09F250.85 2 Syntaxonomisch ensynoecologisc honderzoe k aanwegberme n in relatie tot het weg- K.V.Sykora bermbeheer.1985-1989.

Thema D: De aard van de concurrentie van onkruiden en cultuurgewassen en de beheersmogelijkheden daarvan. VF85.16F250.816 Synoecologie vanakkeronkruidgemeenschappen . 1981-1991. B.J. Post VF85.16F250.81 7 Oorzaak engevol g vanconcurrenti eva nonkruid - op cultuurplanten. 1981 -1990. W.Joenje F250.818 Beheerstechniekenva nonkruidvegetatie s incultuurgewassen . 1981-1988. B.J. Post VF85.16F250.844 Biologie en beheersing van parasitaire kruiden uitdefamiliesOrobanchaceaeen Scro- Mw.S.J.te r Borg phulariaceae. (Ook behorende bijthem a B). 1984-1988. VF8S.16F250.84 5 Populatiebiologie van Cyperus esculentus. 1984-1987. Mw.S.J.te r Borg/ J.M. van Groenendael VF85.16F250.85 3 Selectieve bestrijdingva nonkruidsoorte n ingewassen .1985-1990 . N.M. vande r Klei/ W.Joenje

VirologieG150 Contactpersoon onderzoek: Dr. R.W. Goldbach Het onderzoek isgerich t op debestuderin g van enerzijds virussen en virusziekten van planten, anderzijds virussen en virusziekten van insekten met het oog op bestrijding van respectievelijk plantevirussen en insekten alsbelager s van deplantaardig e produktie. Er worden in het onderzoekprogramma vier thema's onderscheiden.

Thema A: Diagnostiek en detectie. VF83.03G 150.78 2 Identificatie vanvirusse n endiagnos eva nvirusziekte n in planten.1978-1988 . Mw.J. Dijkstra VF83.03G 150.85 1 Analyseva n moleculair-biologische eigenschappen van hettomatebronsvlekkenvirus. P.de Haan/D. Peters 1985-1989.

Thema B: Het infectieproces in relatie tot specificiteit en resistentie. VF83.03G l50.76 2 De vermenigvuldiging van kernpolyedervirusse n in insektecellen. 1976-1988. J.M.Vla k VF83.03G l50.79 1 Resistentie envirulentiei n het systeem cowpea-cowpeamozaiekvirus . 1979-1988. C.P. dejager VF83.03G l50.81 1 Verschillend esta di avan infectie incultures van protoplasten,geïnoculeer d meteen po Mw.J. Dijkstra xvirus. 1981-1988. VF83.03G l50.84 1 Binnendringen,ontmantelin g enassemblag e vanee n bolvormig virus ineen plantecel. Mw.J.W. Roenhorst/ 1984-1988. J.W.M, van Lent/ B.J.M. Verduin

Thema C: Overdracht en verspreiding van virussen. VF83.03G l50.79 4 Anatomi eva n insekten inverban d met virusoverdracht. 1979-1988. M.B. Ponsen Gl50.84 2 Overdrachten verspreidingvan virussendoor bladluizen . 1984-1987. W. van der Werf/ D. Peters VF83.03G l50.86 1 Verwerving van het aardappelbla drolv iru sdoo r de bladlui s Myzus persicae.1986-1990 . J.F.J.M.vanden Heu vel/D. Peters

Thema D: Biologische bestrijdingva n plagen met virussen.

Visteelt en visserij E450 Contactpersoon onderzoek: Dr. C.J.J. Richter Het onderzoek heeft betrekking op zowel devisteel t alsd e visserij, alstwe e onderscheiden aspecten van produktiviteit in het aquatische ecosysteem. Het visteeltonderzoek richt zich op het bestuderen,

187 voorlichtingskunde

maar vooral het realiseren en beïnvloeden van deproductiemogelijkhede n die het aquatisch milieu bezit. Biologische en zoötechnische aspecten van voortplanting, huisvesting, voeding en groei ko men hierbij aan de orde. Het visserij-onderzoek houdt zich bezig met het bestuderen en beheren van devisstan d in het natuurlijke ecosysteem uit oogmerk van produktie (beroepsvisserij), recreatie (sportvisserij) of natuurbehoud.

ThemaC: Energiehuishouding,groei en groeisamenstelling. VF83.04E450.78 4 Voeding engroe i vanvi s (Clariasgariepinus , karperachtigen en aal).1978-1988 . L.T.N. Heinsbroek/ M.A.M. Machiels/ E.A. Huisman

Thema D: Voortplanting en vruchtbaarheid. VF83.04E450.84 1 Vruchtbaarheid en voortplanting vanvisse n in het bijzonder de meerval (Clarias gariepi C.J.J. Richter nus) ende karper(Cyprinuscarpio). 1984-1988.

Thema H: Produktie van visbroed in houderijsystemen. VF85.11E450.76 5 Beheer vanvisbestande n in relatieto t het voedselaanbod endevisserij.1976-1988. W.L.T. van Densen VF83.04E450.811 Degroe i van larvalevis inexperimentel e envijvercultures . 1981-1989. J.A.J. Verreth E450.861 Beheer van kieuwnetvisserijen . 1986-1991. M.va n Stralen/ W.L.T. van Densen

Thema N: Visteelten visgezondheid. VF83.04E450.84 2 Visteelt envisgezondheid :ee naetiologisch/epidemiologisc h onderzoek naarde inter- J.H.Boon / actiestusse n vishouderijsystemen enziekte-uitbraken . 1984-1988. E.A. Huisman

Voorlichtingskunde Cl 50 Contactpersoon onderzoek: Dr. C.M.J. van Woerkum Het onderzoek isgerich t op theorievorming ind evoorlichtingskund e en de wetenschappelijke informatieverzorging en op verbetering van de huidige in depraktij k aangetroffen toepassingsvor men daarvan. De nadruk ligt op het bestuderen van deontwikkeling , de verspreiding en het gebruik van kennis, met inbegrip van de vraag hoe dezeprocesse n planmatig te beïnvloeden zijn. De hoofdmethodieken zijn die van het literatuuronderzoek, het decisiegericht onderzoek en conclusie- gericht onderzoek. Prioriteit geniet een viertal voorlichtingssoorten: de landbouwvoorlichting in Nederland, de landbouwvoorlichting in de ontwikkelingslanden, de gezondheidsvoorlichting en -opvoeding en de milieuvoorlichting.

Thema A: Theorievorming over kennissystemen. VF86.13C150.841 Extension Education:a nadvance d text. 1984-1988. K.J. Blokker/ N.G. Röling VF8i.13C1S0.849 Landbouwvoorlichting in Sri Lanka.1984-1988 M. Wijeratne/ N.G. Röling VF8i.13C150.8i1 Ontwikkeling vandecisio n support systems. 1986-1991. R. Schrauwen/ K.J.Blokker/N . Röling VF86.13C150.8i2 Rurale kennissystemen t.a.v. gezondheid: De basisvoo r gezondheidsvoorlichting inont - A. Meijers/B. Huizinga wikkelingslanden. 1986-1990.

Thema B:Beleid ,planninge n organisatie van voorlichting. VF8i.13C150.851 Beleidsondersteunend onderzoek inzake computergesteunde voorlichting. 1985-1989. M. Zonneveld/ N.G. Röling/K.J. Blokker Thema C: Methoden van voorlichting. VF8i.13C150.801 Vervormingen enverlieze n van primaire informatie bij documentaire verwerking. H.A.J.M. Lamers 1980-1987. VF8i.13C150.832 Methoden voor hetgebrui k van media in devoorlichting . 1983-1988. A.M. Braam/ C.M.J.va n Woerkum VF85.02C l50.83 3 Voorlichting over riskante leefgewoonten. 1983-1988. M.A. Koelen VF8i.13C150.844 Leer-groepen. 1984-1990. Q.L.T. vande r Meer VF8i.13C150.845 Handbook of Intercultural Communication Training. 1984-1988. F.R.Oomkes VF8i.13C150.846 Ontwikkeling vanee n methodologie van praktijkgerichtvoorlichtingskundig onder M. Dohmen/ zoek. 1984-1987. K.J.Blokke r VF8i.13C150.847 Voorlichting aanvrouwe n in deagrarisch e sector. 1984-1991. F.V. Heymann VF8i.13C150.852 De strategische besluitvorming inde natuur-en milieuvoorlichting. 1985-1987. P.van Meegeren/ C.M.J.va n Woerkum

188 wetenschappelijk verslag

Thema D: Individuele , groepsgewijze en maatschappelijke ex-ante/ex-post analysest.b.v . voorlichting. VF86.13C150.848 Overlevingsstrategieën op het platteland ten tijde van werkloosheid. (I.s.m. Sociologie Mw. N. Somers/ van dewesters e gebieden). 1984-1988. N.G. Röling/A.T.JNooij VF86.13C150.85 3 Huishoudelijkeen consumentenvoorlichting aanachterstandgroepen . 1985-1987. L.van den Beucken/ N.G. Röling

Waterzuivering H150 Contactpersoon onderzoek: Dr. R.M.M. Roijackers Binnen het onderzoek zijn zesthema' s te onderscheiden: A. Afvalwaterbehandeling. Het accent ligt binnen dit thema op een vergaande verwijdering van verontreinigde stoffen, met name van zuurstofvragende stoffen en van verbindingen die eutrofië ring van oppervlaktewater bevorderen. Tevens wordt aandacht besteed aan een optimalisatie van energieverbruik door procesregeling. B. Afvalwater en afvalbehandeling met hergebruik. Naast een zovergaan d mogelijke verwijdering van (met name) organische verontreinigende stoffen gaat het er hier tevens om zoveel mogelijk tot een hergebruik van deze stoffen te komen. Tevens vindt onderzoek plaats m.b.t. de toepassing van dezetechnologieë n in ontwikkelingslanden. C. Nabehandeling en stankbestrijding. Binnen dit thema worden projecten bewerkt, waarbij het gaat om een zeer vergaande zuivering en onderzoek betreffende stankvorming en bestrijding. D. Oppervlaktewater(kwaliteits)beheer. Dit thema omvat de beschrijving van de structurele com ponenten van aquatische ecosystemen en van deprocesse n diezic h daarin afspelen (biologisch, chemisch, fysisch). De effecten van menselijk einvloede n op natuurlijk eecosysteme n worden on derzocht, teneinde via o.a. systeembeschrijving (kwantitatief) te komen tot een effectief beheer. E. Waterbehandeling in recirculatiesystemen. Het onderzoek binnen dit thema onderscheidt zich van het overige onderzoek, doordat het gezuiverde water niet wordt geloosd, maar geschikt dient te zijn voor hergebruik in het oorspronkelijke gebruikssysteem. De recirculatie van het water vindt plaats om economische redenen. F. Behandeling van gronden percolatiewater. Grondwater raakt steeds meer verontreinigd met diverse verbindingen, waaronder nitraat en (organische) microverontreinigingen. Doelstelling is het ontwikkelen van zuiveringstechnieken en het bestuderen van de kinetiek van deze processen.

Thema A: Afvalwaterbehandeling. VF85.11 Hl50.78 4 Biologische defosfatering vanafvalwate r door middel vanactief-slib .1978-1988 . J.H.Rensink VF85.11 H150.841 Meten en regelen aktiefslibproces. 1986-1992. A. Klapwijk

Thema B:Afvalwate r enafvalbehandelin g met hergebruik. VF85.11 H150.781 Anaërobezuiveringsmethoden. 1978-1988. G. Lettinga VF86.14 H150.84 1 Verwerking envalorisati e van mest,sli b envas t afval.1984-1 990. G. Lettinga

ThemaC: Nabehandelingen stankbestrijding. VF85.11 H150.812 Nabehandelingsmethoden. 1981-1992. J. Bovendeur/ J.C.L.van Buuren VF85.11 H150.82 2 Onderzoek naar stankvorming, preventie en bestrijding. 1982-1987. G. Lettinga

Thema D: Oppervlaktewater(kwaliteits)beheer. VF85.11 H150.78 5 Biologische beoordelingva nd ewaterkwaliteit , in het bijzonder van wateren in 'de Peel', J.G.M. Cuppen enonderzoe k naarfactore n died everspreidin gva norganisme n beïnvloeden.1978-1 988. VF85.11 H150.802 Fytoplankton-associaties in Nederland.1980-1990 . R.M.M. Roijackers VF85.11 H150.813 Biologische waterbeoordelingsmethoden met fytoplankton. 1981-1991. R.M.M. Roijackers VF85.11 H150.823 Waterkwaliteit; lozingen, processen,systeembeschrijvin g ten dienste van het beheer. L. Lijklema 1982-1992.

Thema E:Waterbehandelin g in recirculatiesystemen. Hl50.821 Samenhangtusse n vervuiling,oxidatie/desinfectie-systee m enwaterkwalitei t inzwem - A. Klapwijk baden.1982-1987 . VF85.11 H150.831 Zuivering en recirculatie vanwate r in viskweeksystemen. 1983-1990. J. Bovendeur

Thema F:Waterbehandelin g in ontwikkelingslanden. VF85.11Hl50.86 2 Verwijdering van milieuvreemde verbindingen uit grondwater. 1986-1992. A. Klapwijk

189 wegen waterbouwkunde en irrigatie

Weg-en waterbouwkunde en irrigatie K200 Contactpersoon onderzoek: Ir. P.J. Slabbers Het onderzoek isgerich t op de analyse en het ontwerp van mogelijkheden om via goed beheer en gebruik van bodem en water bij te dragen tot geïntegreerde rurale ontwikkeling. Het ideële karakter van het onderzoek isdaarbi j het streven om cultuurtechnische (met name irrigatie en wegen waterbouwkundige) maatregelen een instrument tedoe n zijn in dienst van de emancipatie van de plattelandsbevolking, voornamelijk in de niet-wcsterse gebieden. Onderzoek heeft daarom, naast technische en produktie-aspecten, een inkadering van belangen van onderliggende groepen, met aspecten van lasten-e n batenverdeling, organisatie en democrati sering. Het onderzoek vindt daarom bij voorkeur plaats (alsactie-onderzoek ) op veldniveau in ontwikke lingslanden. Componenten (technisch) onderzoek alsondersteunin g vindt plaats in Nederland via literatuur- en ontwerpstudies, proefveld en laboratoriumonderzoek. Daarenboven wordt men in deNederlands e cultuurtechniek geconfronteerd met de problemen van de inrichting van het platteland in een dichtbevolkt en welvarend deltagebied. Daar moet dus gezocht worden naar een synthese van dedivers e belangen dieva n het schaarse platteland gebruik willen maken. Ook van weg-e n waterbouwkundige zijde wordt hierin een bijdrage gele verd.

Thema A: Beheer van irrigatiewater. VF87.06K200.813 Geschiedenis vand e irrigatie. 1981-1990. P.J.Slabber s VF87.04K200.82 1 Kleinschalige irrigatie-ontwikkeling langsd e Senegal rivier. 1982-1989. H.W. Denecke/ F. Kuipers VF87.06K200.84 1 Ontwikkeling van praktische methodes voor analyse enactie .1 984-1990. P.J.Slabber s VF87.06K200.84 2 Alternatieve concepten voor planning,ontwerp , uitvoering en beheer. 1984-1990. T.K.E.Meijer/L. Horst VF87.06K200.851 Cultuurtechnisch project, Guinée-Bissau. 1985-1987. H. van Hoof/ P.J.Slabber s

Thema B:Bodem-water-plan t relaties ingeïrrigeerd e en regenafhankelijke landbouw in de tropen. VF87.06K200.82 3 Irrigatiemethode ontwerpcriteria. 1982-1986. H.W. Denecke/ F. Kuipers

Thema C:Studi e en beheer van stroomgebieden. K200.852 Waterharvesting in Tunesië. 1985-1989. W.F. van Driel * Studieproject bodem-e nwaterconservering . (I.s.m.Cultuurtechniek , project L.A.A.J.Eppink/ K100.856). J.C.J.VIaar

Thema D: Civiele techniek in plattelandsontwikkeling. K200.843 Civieletechniekop het platteland inderdewerel d landen.1984-1990 . E.Stamhuis/ G.va n der Knaap/ H.van Smaalen

Wijsbegeerte A050 Contactpersoon onderzoek: Dr. M.B.H. Visser De centrale doelstelling voor het onderzoek is:kritisch e theorievorming rond het verschijnsel 'verwetenschappelijking'. Voorheen heeft de vakgroep zich vooral op kritische wetenschapstheorie toegelegd, met kritiek op het waardevrije standaardbeeld van wetenschap en een pleidooi voor normatieve discussies binnen de wetenschap. In het belang van het onderwijsprogramma over wetenschap en samenleving en met het oog op diverse aanzetten tot 'kritische' of'alternatieve' wetenschap, zal het programma nu worden gericht op de keerzijde van deproblematiek : wat bete kent detoenemend e inschakeling van wetenschap bij maatschappelijke vraagstukken voor de maat schappij. Kritische analyse van deze problematiek betekent ook devraa g stellen ofe n in hoeverre deinschakelin g van (eventueel ook 'alternatieve') wetenschap bijdraagt aan de onderdrukking binnen de samenleving.

Thema A: Technocratiekritiek. A050.821 Technocratie. De ontwikkeling vanee nfilosofisc h begrippenkader met behulpwaarva n P.J.A.M. Mertens/ eentechnocratisch e samenleving in kaart gebracht kanworden .1982-1988 . H. Koningsveld

Thema B: H et karakter vand e verwetenschappelijking. A050.822 Morele grondrechte n van mense ndie r i.v.m. (natuurwetenschappelijke) experimenten. M.B.H. Visser 1982-1987.

190 wetenschappelijk verslag

VF87.10A050.85 1 Moreel verantwoord gebruik vandieren . 1985-1987. Mw.S.E.E.M.Lijmbach/ M.B.H.Visser VF87.10A050.852 Planningen rationaliteit. 1985-1989. J.Schakel / H. Koningsveld VF87.10A050.853 Technologiekritiek binnen een kritische maatschappijtheorie. 1985-1990. C.C. Boers

Thema C: Antropologie. A050.831 Mensbeelden in eenverwetenschappelijkt esame nleving .Wel k zelfbegrip ligt besloten A.M.T. Meyer in moderne begrippen alszelfontplooiing , zelfkennis, eigen ervaring? 1983-1988.

WiskundeAIOO Contactpersoon onderzoek: Prof.Dr. B.va n Rootselaar Het onderzoek isvoo r een belangrijk deel gericht op de rechtstreekse oplossing van problemen dieander e vakgroepen, vaak in devor m van een vraag om advies of verzoek tot samenwerking, voorleggen. Dergelijk eaanvrage n kunnen aanleiding zijn om verder wiskundig onderzoek te ver richten naar wiskundige methoden, dienaa r men verwacht in ruimere mate toepasbaar 2ijn bij deoplossin g van wetenschappelijke vraagstellingen van andere vakgroepen. Bij verscheidene van dezeonderzoeke n speelt deinformatietechnologi e tegenwoordig een door slaggevende rol.Voo r aldez eprojecte n geldt, dat resultaten van het onderzoek verwerkt worden in dedoctoraalcollege s van de vakgroep. Daarnaast wordt ook meer fundamenteel onderzoek verricht, dat alsgewens t gezien wordt uit een algemeen wetenschappelijk en cultureel gezichtspunt en niet direct ofindirec t met toepassingen te maken heeft, maar een, overigens niet meetbare invloed heeft op met name het onderwijs.

Thema A: Zuivere wiskunde;algebra's . IB8S.14A100.771 Algebraïsche structuren. 1977-1987. Mw. W.G. van Hoorn IB85.1 4A100.80 3 Numerieke oplossingsmethoden voor gewone en partiële differentiaalvergelijkingen. B.R. Damsté 1980-1987.

Thema B:Geschiedeni s van de wiskunde. A100.530 MiscellaneaMathematica ; uitgave Bolzano Gesamtausgabe.1968-1987 . B.va n Rootselaar

Thema C: Multistochasten. IB85.14A100.540 Analyse van multivariabelen.o.a. bijgroeikrommen . 1972-1988. L.C.A.Corsten IB85.14A100.811 Ruimtelijke processen.1981-1987 . L.C.A.Corsten

Thema D: Ontwerp enanalys e van experimenten. VF83.04A100.536 Het schatten entoetse n van variantiecomponente n inde biométrie. 1972-1988. L.R. Verdooren IB85.14A100.541 Optimale proefschema'sen hu nconstructi e onder ruim evoorwaarden . 1972-1989. L.C.A.Corsten

Thema G:Verdelingsvrij e methoden. IB85.14A100.752 Verdelingsvrije methoden bij twee-steekproeventoetsen, variantie-analyse, tellingen en P.va nde r Laan ordenings- enselectieproblemen . 1975-1989.

Thema H :Plaats- ,schaal-e nvormparameter s van kansverdelingen. IB85.14A100.84 1 Statistics of extremes. 1984-1989. M.A.J,van Montfort

ThemaJ: Optimalisering. VF86.12A100.765 Kwantitatieve modellen t.b.v. integrale goederenstroom besturing.1976-1989. P.va n Beek * Verbetering van het bestrijdingsmiddelengebruik ind etarweteelt . (I.s.m. Theoretische W.A.H. Rossing/ teeltkunde, project F300.841 en Fytopathologie). R. Rabbinge/ P.va n Beek * Hetoptimaal indelen ensorteren van langhoutto t sortimenten. (I.s.m. Bosbouwtech- M.P. Reinders/W.Heij niek, project F650.851). IB87.03 * Toepasbaarheid van modellen uit deoperationel e analyse in Decision Support Systems. J.L.Simons/ (I.s.m. Informatica, project A150.861). F.S.H.M.Werrij

Wonen K350 Contactpersoon onderzoek: Dr. P.J.J. Pennartz De woonecologie tracht dedialoo g tussen mensen in hun dagelijkse woon- en leefsituatie en bou wers en beleidvoerders langs wetenschappelijke weg tot stand tebrengen . In het onderzoek vormt het handelen van mensen in hun dagelijkse woon- en leefsituatie decentral e component in de

191 wisselwerking tussen mens en gebouwde omgeving. In de verzorgingstechnologie gaat het vooral om deinvloe d van technologische ontwikkelingen op aanbod en kwaliteit van goederen en diensten in relatie tot huishoudelijk handelen, Het onderzoek heeft in het algemeen betrekking op een van onderstaande thema's en betreft huis houdens inzowe l stedelijke alslandelijk e milieus. Tot slot zij vermeld, dat het vakgebied zich schaart onder de huishoudwetenschappen, zoals die worden gedoceerd aan de Landbouwuniversiteit.

Thema A: Produktkwaliteiten informatievoorziening. VF87.02K350.85 1 Recreatieve functie en betekenis vand e inrichtin g van het woonmilieu . 1985-1989. P.J.J. Pennartz VF85.02K350.861 Voedselbereidingen informatie. 1986-1990. Mw. C.A.A. Butijn/ H.W. Logman K350.862 Produktonderzoek aantextiel e goederen ind e huishouding . 1986-1992. G.J.H,te n Cate VF85.02K3S0.86 3 Woonsituatie en vrouwenemancipatie ten plattelande. 1986-1989. Mw. A. vande r Meer/ Mw.J.M. van Dam

Thema B:Effecte n van huishoudelijk handelen opgezondheid , veiligheid en milieu. VF83.01K350.86 4 Huishoudelijk gedrage n milieu.(Werkgroe p Consumentengedrag). 1986-1991. Mw.J.P . Groot-Marcus

Thema C: Energie, voorzieningen, gebruik en omzettingen. VF85.02K350.84 2 Huishoudkundige problemen in het boerengezin.Technologi e alsoplossin g voor ar Mw. E.Scherhorn / beidsbelasting?1 986-1988. Mw. C.M. van 't Kloos- ter-van Wingerden

Thema D:Vorme n en consequenties van het beheer. VF85.02K350.85 2 Inbreng van bewoners in het beheer vand ewoonomgevin g (woonhuis + omgeving) en Mw.J.M.van Dam/ deeffecte n van bewonersbeheerop hun woon-en leefsituatie.1985-1 989. Mw. A.J. Hardon-Baars VF85.02K350.85 3 Woongemeenschappen vanouderen .1 985-1989. Mw. M.Stegink/ Mw. A. ten Brinke-van Hengstum/ P.J.J. Pennartz

192 Bijlage 1 Onderzoek per vakgroep

Bijlage 2 Onderwerpsontsluiting

Bijlage 3 Wetenschappelijke onderscheidingen

Bijlage 1: Onderzoek per Deze tabel geeft de gerealiseerde onderzoeksinspanning en de publikaties in 1986 van alle LU- vakgroep vakgroepen. In het eindtotaal zijn dubbeltellingen van publikaties die door verschillende vakgroepen zijn aan gemeld alleen gecorrigeerd voor de categorie dissertaties.

De publikaties zijn als volgt ingedeeld: A dissertaties B wetenschappelijke publikaties C abstracts en annotaties D vakpublikaties E interne rapporten, voordrachten en papers F doctoraalverslagen

werkji lar onderzoek publikaties

VF-taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F Vakgroep

Agrarisch recht C3S0 2.0 4.7 - - - 19 - 12 15 11 Agrarische bedrijfseconomie D200 .7 2.1 - - - 6 - 3 7 - Agrarische geschiedenis C300 1.8 2.6 - - - 7 - 2 - - Agrarische sociologie niet-westers C050 1.7 2.0 1.0 2.8 - 16 - 7 32 10 Algemene agrarische economie D1S0 1.0 3.7 - 1.6 1 13 - 13 21 14 Algemene en regionale landbouwkunde C400 - 1.2 - .6 - 4 - 3 1 5 Bedrijfskunde D250 .7 2.1 - .1 - 6 - 6 2 89 Biochemie A400 2.7 4.2 6.8 1.9 2 28 24 5 45 18 Bodemkunde en geologie J050 4.6 11.6 2.2 2.7 1 21 3 3 34 36 Bodemkunde en plantevoeding J100 4.5 7.5 - 1.7 2 30 4 6 9 68 Bosbouwtechnie k F6S0 1.3 2.2 - .8 - 9 - 2 1 2 Boshuishoudkunde F550 .8 2.8 - .3 - 13 - 8 6 18 Bosteelt en bosoecologie F600 2.2 3.2 1.3 1.5 1 30 10 10 62 31 Consumentengedrag (werkgroep) D350 - .5 ------Cultuurtechniek K100 1.5 8.0 - .3 1 16 - 12 16 21 Dierfysiologie E150 2.6 4.4 - 1.4 - 28 13 1 15 30 Emancipatiekunde en vrouwenstudies A0S1 - 1.0 - - - 2 - 5 3 16 Entomologie G050 3.1 7.8 4.2 6.0 1 50 29 14 48 49 Erfelijkheidsleer F700 4.1 9.9 4.0 6.8 2 31 17 - 27 34 Exp. diermorfologie en celbiologie E100 2.9 4.9 1.8 .6 3 26 17 3 35 25 Fysische en kolloïdchemie A300 4.5 7.5 1.4 4.1 - 25 25 3 54 17 Fytopathologie G20 0 2.4 7.4 2.1 1.6 2 29 9 4 60 63

194 wetenschappelijk verslag

werkji lar onderzoek publikaties

Vakgroep VF- taak WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Gezondheidsleer L1S0 2.5 4.5 - 5.8 - 32 6 14 13 25 Gron dbewerkin g J150 1.8 3.3 - 1.0 - 14 - 2 10 12 Huishoudkunde L050 2.5 2.7 - .8 - 10 - 13 4 29 Humane voeding L100 3.3 7.7 1.1 8.1 4 74 29 20 75 51 Hydraulica en afvoerhydrologie K150 1.0 2.8 1.0 1.1 - S 2 - 9 14 Informatica A150 - 2.0 - 1.0 - 14 1 1 9 84 Landbouwplantenteelt en graslandkunde F350 2.1 4.9 - 1.1 1 12 4 8 26 88 Landbouwtechniek J200 .4 4.4 - 1.3 - 12 - 4 9 13 Landmeetkunde K050 .9 3.2 - .4 1 12 - 2 18 16 Levensmiddelenchemie en -microbiologie P051 1.8 3.6 .7 4.1 4 37 - 5 27 40 Levensmiddelentechnologie.' Proceskunde P053 1.9 3.7 3.0 5.4 1 18 2 14 38 36 Zuivel en levensmiddelennatuurkunde P0S2 1.4 3.3 - 5.6 1 5 - 3 21 13 Luchthygiëne en -verontreiniging H100 1.5 4.0 .5 5.3 1 22 7 6 12 20 Marktkunde en marktonderzoek D300 1.2 2.0 - .8 1 19 - - 5 2 Microbiologie P200 3.7 7.0 5.0 8.1 - 33 14 3 60 32 Moleculaire biologie A450 1.1 6.9 6.0 3.3 1 20 3 - 7 16 Moleculaire fysica ASOO 1.3 2.4 3.6 - - 17 7 1 18 3 Natuur- en weerkunde AS50 2.3 3.5 2.0 4.5 - 19 - 9 26 34 Natuurbeheer H050 .8 6.0 - .4 1 16 3 12 25 45 Nematologie G100 1.5 3.4 1.0 1.0 - 7 5 1 - 21 Ontwikkelingseconomie D100 1.4 2.3 - 1.1 - 1 - - 2 10 Organische chemie A350 6.4 7.5 2.6 1.1 1 31 15 7 21 12 Pedagogiek en didactiek C200 .8 6.7 - - - 7 - 15 6 - Planologie K250 - 4.6 .4 - 1 11 - 8 9 26 Plantencytologie en -morfologie F050 3.7 6.6 - .2 2 20 4 3 38 9 Plantenfysiologie F100 2.1 5.0 3.4 .3 1 19 8 3 22 29 Plantenfysiologisch onderzoek F101 4.1 6.9 3.0 .3 2 17 11 - 12 6 Plantentaxonomie F175 2.6 6.4 - 3.0 - 32 4 22 12 11 Plantenveredeling F750 2.1 4.1 2.3 3.8 1 30 3 5 22 37 Psychologie C250 1.4 4.0 - - 5 17 - - 4 15 Recreatie (werkgroep) K400 - 1.5 - 3.3 - 10 - 10 2 11 Sociologie van de westerse gebieden Cl 00 3.3 5.7 - 2.8 1 11 - 14 28 20 Staathuishoudkunde D050 .5 1.5 - - - 11 - - 11 11 Theoretische teeltkunde F300 1.1 2.3 - 3.1 1 22 - 4 59 34 Toxicologie H20 0 1.4 4.9 .7 4.1 1 22 20 4 30 43 Tropische plantenteelt F400 .9 4.8 - 1.7 1 29 1 11 33 31 Tropische veehouderij E400 .6 1.5 - .8 - 6 - - 8 14 Tuin-en landschapsarchitectuur K300 - 5.6 - .2 1 10 - 9 21 36 Tuinbouwplantenteelt F450 1.7 3.9 - 1.0 1 10 2 23 44 70 Veefokkerij E2S0 2.2 6.0 - 2.3 3 22 7 18 59 57 Veehouderij E300 3.2 6.2 1.0 4.1 2 37 8 6 70 60 Veevoeding E3S0 .8 4.0 - .6 - 38 1 16 49 61 /egetatiekunde, plantenoecologie en onkruidkunde F250 1.7 5.1 - 1.2 - 8 1 10 20 42 Virologie G150 3.2 7.0 1.0 2.5 2 14 8 1 34 20 Visteelt en visserij E450 1.1 3.3 .2 .1 - 18 - 4 32 30 Voorlichtingskunde C150 1.0 4.4 - 5.4 1 20 1 12 25 7 Waterzuivering H150 2.5 4.7 1.0 20.9 1 44 - 6 20 38 Weg- en waterbouwkunde en irrigatie K200 - 2.6 - 5.4 - 9 - - 35 37 Wijsbegeerte A050 - 2.5 - - - 11 3 11 14 11 Wiskunde A100 .8 3.6 - .4 1 5 - 1 11 34 Wonen K350 .7 2.0 _ .9 - 6 - 10 22 17

Totaal vakgroepen 128.8 317.4 64.2 166.3 55 1381 328 482 1668 1970

195 Bijlage 2: Onderstaande tabellen geven een overzicht van de gerealiseerde onderzoeksinspanning en de Onderwerpsontsluiting publikaties van de LU in 1986, gerangschikt volgens wetenschapsgebied (LSN-codes) en volgens toepassingsgebied (NABS-codes). Meer gedetailleerde tabellen zijn op aanvraag te verkrijgen bij het secretariaat van de VCW. De publikaties zijn als volgt ingedeeld: A dissertaties D vakpublikaties B wetenschappelijke publikaties E interne rapporten, voordrachten en papers C abstracts en annotaties F doctoraalverslagen

Rangschikking volgens werkjaar onderzoek publiikatie s wetenschapsgebied ISN-code WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Mathematics 12 9.7 _ 3.0 2 22 9 1 31 30 Physics 22 6.4 4.2 2.1 - 23 19 2 32 9 Chemistry 23 16.1 3.9 5.2 2 64 41 7 55 43 Life sciences 24 91.2 38.7 43.9 17 435 156 64 469 418 Earth and space sciences 25 20.0 4.2 7.0 2 39 8 5 40 83 Agricultural sciences 31 61.9 5.5 24.7 4 278 41 122 408 526 Medical sciences 32 14.2 .7 15.8 5 85 40 25 77 56 Technological sciences 33 24.6 4.0 39.9 10 125 5 35 148 172 Anthropology 51 2.2 - - 1 3 - - 1 - Demography 52 .3 - - - 2 1 3 - 3 Economic sciences 53 10.1 - 1.9 - 35 - 9 28 39 Geography 54 .3 - .8 - 5 - 3 3 1 History 55 2.2 - - 1 4 - - - 1 Juridical sciences and law 56 1.0 - - - 7 - 7 1 4 Linguistics 57 .8 - - - 6 - 2 1 - Pedagogy 58 5.8 - .4 ------Political sciences 59 1.1 - .5 - 4 - 1 2 - Psychology 61 2.9 - - 3 10 3 - 3 16 Sciences of arts and letters 62 6.3 - .9 - 16 - 7 17 26 Sociology 63 12.5 1.0 9.1 1 39 1 33 61 22 Ethics 71 .3 ------1 - Philosophy 72 1.0 - - - 1 - 5 8 8 Geen opgave 26.6 2.2 10.1 7 178 4 97 282 513 Totaal 317.4 64.2 166.3 55 1381 328 482 1668 1970

Rangschikking volgens werkjaar onderzoek publikaties toepassi ngsgebied NABS-code WP1 WP2 WP3 A B C D E F

Exploratie en exploitatie 01 17.0 4.3 8.1 2 45 13 11 50 66 van het aardse milieu Infrastructuur en ruimtelijk 02 21.9 1.2 7.8 2 69 1 38 97 130 beleid Voorkoming en bestrijding van 03 27.6 4.9 38.4 7 128 19 22 113 135 milieuverontreiniging Bescherming en bevordering 04 22.2 1.8 19.6 6 150 64 37 146 110 van de menselijke gezondheid Produktie, distributie en 05 4.7 3.2 2.0 - 15 5 - 14 6 rationeel gebruik van energie Landbouwproduktiviteit 06 155.9 39.7 69.3 24 686 181 176 852 891 en -technologie Industriële produktiviteit 07 9.1 4.4 5.3 2 46 29 16 50 61 en technologie Maatschappelijke structuren 08 25.1 1.0 6.2 2 51 1 44 65 41 en relaties Exploratie en exploitatie 09 van de ruimte Niet in te delen onderzoek 10 11.9 1.7 1.3 4 33 15 10 24 43 Geen opgave 21.9 2.2 8.3 6 158 - 128 257 487 Totaal 317.4 64.2 166.3 55 1381 328 482 1668 1970

196 wetenschappelijk verslag

Bijlage3 Wetenschappelijke onderscheidingen Prof.dr. N. Long (Agrarische sociologie van de niet-westersegebieden ) gafee n gastcollege aan de universiteit van Harvard (Verenigde Staten) in het kader van de 'Gino Germani-honorary guest lectures on Cultural Anthropology'.

Voor zijn onderzoek bij devakgroe p Fysische en kolloïdchemie - in het kader van de doctoraal studie - ontving ir. P.P.A.M . van der Schoot de DSM-prijs voor chemie en technologie. Dit (theoretisch) onderzoek betrof aggregaties van kleine ketenvormige moleculen (polymeren) en werd uitstekend toepasbaar geacht in de industrie en in biologische systemen.

De Landbouwuniversiteit te Warschau (Polen) kende aan prof.dr. J.G.A.J. Hautvast (Humane Voeding) alsonderscheidin g de Golden Award of Merits toe.

Tijdens een symposium te Enschede over detoepassinge n van de remote sensing viel de prijs voor de beste Nederlandse bijdrage ten deel aan dr.ir. J.G.P.W . Clevers,pos t doe medewerker bij de vakgroep Landmeetkunde. De prijs was afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Fotogrammetrie en deKrin g voor Remote Sensing.

De Unilever Chemie prijs werd toegekend aan C.B. Beijer. Het bekroonde onderzoek werd verricht bij devakgroe p Moleculaire fysica inhe t kader van dedoctoraa l studie.

Prof.dr. H.C. van der Plas (Organische chemie) vervulde een gasthoogleraarschap aan de universi teit van Rennes (Frankrijk). De Federatie van Europese Chemische Verenigingen verleende hem haar eremedaille.

Het Koninklijke Genootschap voor Landbouwwetenschap schonk prof.dr.ir. F. Kleefmann (Planologie) de Staringpenning voor bijzondere verdiensten voor de Landbouwwetenschap.

Aan prof.dr.ir. C.T. deWi t (Theoretische teeltkunde) werd door deAmerica n Society of Agronomy de 1986 Fellow Award toegekend.

De Vereniging van deNederlands e Chemische Industrie heeft prof.dr. J.H. Koeman (Toxicologie) onderscheiden met de Chemieprijs 1986.

Prof.dr.ir. R.D. Politiek (Veefokkerij) ontving van de minister van Landbouw van Polen de eremedaille voor verdiensten voor de Poolse landbouw.

De European Association for Animal Production verleende aan dr.ir. J.A.M, van Arendonk (Veefokkerij) haar onderscheiding voor excellente jonge wetenschappers.

De Chemviron Carbon Award 1986wer d toegekend aan ir. J.P. van der Hoek (Waterzuivering). Het onderzoek betrof de ontwikkeling van een methode om nitraat uitgrondwate r te verwijderen.

197