\3r\- c\~^i° \ L iff wetenschappelijk jaarverslag 1986 Landbouwuniversiteit Wageningen • 1 algemene gegevens Toezending De drie delen van het jaarverslag 1987- algemeen, wetenschappel ijk en financieel deel-zijn afzonderlijk verkrijgbaar àf 12,50 per deel inclu­ sief verzendkosten. Toezending volgt naovermakin g van het beno­ digde bedrag op girorekening 93545 5 [vermeld het gewenste deel] t.n.v. College van Bestuur te Wageningen. Informatie Inlichtingen over beleid en activi­ teiten van de Landbouwuniversiteit zijn verkrijgbaar bij de afdeling Voorlichting van de universiteit, Salverdaplein11,6701 DB Wa­ geningen. Het wetenschappelijk deel is voor­ bereid door de afdeling onderwijs, wetenschap en planning en vastge­ steld door de agendacommissie van de universiteitsraad op 16jul i 1987. Eindredactie J.J.A. Touw Publikaties E. Minks-Hogervorst, R..M.D. Baldew-Rasiawan Projectenlijst B.j. Hampel,J.H.A . Konings Produktie G.L. van Winkel Vormgeving Vormgeversassociatie, Laag Keppel Zet- en drukwerk Drukkerij Veenman, Wageningen Fotografie omslag Rein Heij Afbeelding omslag Goliathus goliathus regius uit de collectie van vakgroep Entomologie Wageningen, juli 1987 inhoud 1 Verslag over het gevoerde 5 beleid 1.1 De omvang van het onderzoek 5 1.2 Beleidsruimte van defacultei t 7 der landbouwwetenschappen 1.3 Voorwaardelijke financiering 8 1.4 Kwaliteitsbewakingen 8 bevordering 1.5 Externe betrekkingen 8 1.6 Onderzoek in het kader van 9 projectonderwijs 1.7 Samenwerking, coördinatie en 9 overleg 2 Voorwaardelijk 10 gefinancierd onderzoek 3 Publicaties overig 97 onderzoek 4 Grotere 143 onderzoeksprojecten Bijlage 1 Onderzoek per vakgroep 194 Bijlage 2 Onderwerpsontsluiting 196 Bijlage 3 Wetenschappelijke 197 onderscheidingen Verslag over het gevoerde beleid 1.1 De omvangva n het onderzoek 1.2 Beleidsruimte vand e faculteit 1.3 Voorwaardelijke financiering 1.4 Kwaliteitsbewaking en bevordering 1.5 Externe betrekkingen 1.6 Onderzoek in het kader van projectonderwijs 1.7 Samenwerking,coördinati e en overleg De bevordering en bewaking van de kwaliteit is een aspect van het onderzoekbeleid van de LU dat in 1986 veel aandacht heeft gekregen. Zo werden binnen de faculteit de resultaten bekend van een productiviteitsanalyse van het vakgroepsonderzoek over de periode 1976-1985. Het Col­ lege van Bestuur stelde een visitatiecommissie in met de taak te adviseren over de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek aan de LU en het daaromtrent te voeren beleid. Behalve op de kwaliteit van het onderzoek gaat dit verslag onder meer in op de ontwikkelingen van de voorwaardelijke financiering waarvan in 1986 de vijfde en laatste tranche van het B-deel werd ingevuld en op de aio's waarvan in 1986 de eersten hun opwachting maakten. 1.1 Projectinventarisati e De omvang van het Als onderdeel van dit verslag is (in hoofdstuk 4) de lijst afgedrukt van de in gang zijnde grotere onderzoek onderzoekprojecten. Deze lijst vermeldt per vakgroep de thema's van onderzoek en per thema de projecten op de peildatum 1januar i 1987. Het aantal projecttitels kwam op 776, waarvan 136 eerste vermeldingen, terwijl 127 projecten zijn afgesloten. Wetenschappelijk personeel In bijlage 1i s de tabel opgenomen waarin voor elke vakgroep de tijdsbesteding van het weten­ schappelijk personeel aan onderzoek is vermeld. De aantallen in deze bijlage en in onderstaande tabel betreffen niet het aantal medewerkers dat onderzoek verricht, maar geven de omrekening tot volledige, aan onderzoek bestede werkjaren aan. Omvang van het onderzoek (WP) in 1985 en 1986 (werkjaren) 1985 1986 Eerste geldstroom 321 63% 317 58% vakgroepsformatie 217 216 onderzoeksassistenten' 60 66 overige2 44 35 3 Tweede geldstroom 61 12% 64 12% 3 Derde geldstroom 126 25% 166 30% Totaal 508 548 ' InclusiefAIO' s 2 Bijvoorbeeld postdoc's,onderzoekersbeurze n enkortlopen d onderzoek. 3Daadwerkelij k aan onderzoek bestedetijd . verslag over het gevoerde beleid Ook in 1986 valt op dat de totale omvang van het onderzoek is toegenomen ten opzichte van het voorafgaande jaar. Deze stijging komt voor het grootste deel voor rekening van de derde geldstroom (overigens zij opgemerkt dat projecten in het kader van landelijke innovatie onder­ zoekprogramma's nu niet meer aan de tweede, maar aan de derde geldstroom zijn toegerekend). Gelet op het extra grote aantal aanstellingen van onderzoeksassistenten in 1985 is het niet verwon­ derlijk dat in 1986 een zo hoge onderzoeksinspanning bij deze categorie werd vastgesteld. Technisch en administratief personeel De direkte onderzoeksbijdragen van het technisch- en administratief personeel hadden in 1986 een omvang van 255 werkjaar. In vergelijking met 1985 betekent dit een daling met 10 werkjaar, welke vooral voor rekening komt van de eerste geldstroom. Opmerkelijk is anderzijds dat de onderzoektijd van het tap aangesteld door de tweede geldstroom bijna verdubbeld is. Omvang van het onderzoek (TAP) in 1985 en 1986 (werkjaren) 1985 1986 Eerste geldstroom 216 82% 194 76% Tweede geldstroom 9 3% 17 7% Derde geldstroom 40 15% 44 17% Totaal 265 255 Onderwerpontsluiting De onderzoeksprojecten zijn ook in 1986 gerubriceerd volgens het ISN-classificatieschema voor wetenschapsgebieden en het NABS-classificatieschema voor toepassingsgebieden. De tabellen waarin dit heeft geresulteerd staan in bijlage 2. Promoties In 1986promoveerde n aan de Landbouwuniversiteit 53 mensen, waarvan 17 op onderwerpen die niet bij LU-vakgroepen waren bewerkt. Hiermee kwam voor het eerst het aantal promoties in één jaar boven de 50 uit. Twee medewerkers van de LU promoveerden aan een andere instel­ ling. De promoties zijn bij de desbetreffende vakgroepen vermeld in de publikatielijsten. Publikaties Ook in 1986 was het aantal publikaties dat de vakgroepen aanmeldden weer hoger dan in het voorafgaande jaar. Onderstaande tabel geeft een overzicht voor de hele LU; in bijlage 1 staan de aantallen publikaties per vakgroep. Aantallen publikaties in 1985 en 1986 1985') 1986 Wetenschappelijke publikaties 1133 1381 Abstracts en annotaties 266 328 Vakpublikaties 436 482 Interne rapporten 125 278 Voordrachten en papers 1220 1390 Doctoraalverslagen 1730 1970 Octrooien 0 3 ') Gecorrigeerde aantallen ten opzichte van opgave in jaarverslag 1985. Conform de ministriële richtlijnen staan publikaties uit voorwaardelijk gefinancierd onderzoek vermeld bij de afzonderlijke VF-programma's (hoofdstuk 2). De publikaties uit niet-VF onder­ zoek staan in hoofdstuk 3. • wetenschappelijk verslag 1.2 Onder 'beleidsruimte' worden in dit verband de personele middelen verstaan, waarover de facul- Beleidsruimte van de teit advies uitbrengt na selectie van voorstellen op kwaliteit en andere criteria van het onderzoek­ faciliteit beleid. Onderzoeksassistenten In 1986 werden geen nieuwe plaatsen voor onderzoeksassistenten meer uitgezet. Deze beleids­ ruimte wordt ingezet teneinde de aanstelling van aio's te kunnen realiseren. Een gering aantal aanstellingen uit de laatste toewijzingsronde (1985) vond nog plaats. Op 31 december 1986 waren nog 67 projecten in gang. Onderzoekersbeurzen Er werden 22 buitenlandse onderzoekers in de gelegenheid gesteld een aantal maanden onderzoek te doen bij vakgroepen van de Landbouwuniversiteit. De gemiddelde verblijfsduur bedroeg 5,5 maand. Wisselleerstoel De 'Egbert de Vries wisselleerstoel' is gedurende de periode januari t/m mei 1986 bezet geweest door dr. Mario Terzi (Italië) ten behoeve van het vakgebied 'Plantecelbiologie en ontwikkelings­ biologie'. Besloten werd voor 1987 een kandidaat voor te dragen om onderwijs te geven en onderzoek te doen met betrekking tot 'de beschrijving van de individuele plant met behulp van een biofysisch- fysiologisch model, waarin de waterhuishouding centraal staat'. Voorts werd besloten dat in 1988 invulling van de wisselleerstoel zal plaatsvinden ten behoeve van de landbouwpolitiek. Akademi e-onderzoekers Nieuw in 1986 was het instituut van de Akademie-onderzoeker: gepromoveerde, hooggekwalifi­ ceerde onderzoekers die gedurende drie of vijf jaar bij een eveneens hooggekwalificeerde onder­ zoekgroep worden aangesteld. Aanstelling vindt plaats op voordracht van de KNAW en nadat de universiteit aan de KNAW een eigen voordracht heeft ingediend. Bij laatstgenoemde voor­ dracht is ook betrokken het onderzoeksbeleid volgens het ontwikkelingsplan 1987-1991 inclusief de prioriteiten van onderzoek. Van de zes door de LU bij de voorgedragen kandidaten zijn er twee gehonoreerd: • Dr.ir. A.J.M. Stams bij de vakgroep Microbiologie t.b.v. het project 'Fysiologie en toepassing van strikt anaerobe fermentatieve bacteriën'; • Dr.ir. J.C. Seidell bij de vakgroep Humane voeding t.b.v. het project 'Studies naar de effecten van voedingsinterventies op het cardiovasculaire risicoprofiel, geassocieerd met een abdomina­ le vetverdeling'. Assistenten in opleiding (aio's) In 1986 werden 56 aio-plaatsen door de faculteit aan vakgroepen toegewezen. Tachtig procent (44) werd toebedeeld aan vakgroepen in verband met hun capaciteitssituatie. De resterende twintig procent (12) was als facultaire beleidsruimte beschikbaar. Vier plaatsen hier­ van werden toegewezen aan daartoe speciaal geselecteerde, door studenten en recent afgestudeer­ den ingediende voorstellen. Als selectiecriterium werden naast de vereiste hoge kwaliteit van het onderzoeksvoorstel, ook de studieprestaties van de indiener betrokken. De resterende acht plaatsen uit de beleidsruimte werden toegewezen teneinde bepaalde prioriteits­ gebieden extra te ondersteunen. Het betrof hier: • Biotechnologie (2 plaatsen); • Energievoorziening en -besparing (2