Article 524340 3007366A7d928
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 ، ( 153-141 ) داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ اراك ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨ ﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺎﭘﺎ 4668- 2008 (ﻋﻠﻤﻲ - ﭘﮋوﻫﺸﻲ) www.entomologicalresearch.ir http://jer.iau-arak.ac.ir ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 91 13، (1 153-14) ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ( Hem., Sternorrhyncha; Aphididae ) در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺳﻌﻴﺪه ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﮋاد1* ، ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﺷﺎﻳﺎن ﻣﻬﺮ2 ، ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪي3 -1 داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎري -2 اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه ﭘﮔﻴﺎه ﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم زراﻋﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎري -3 ﻣﺮﺑﻲ، ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﭼﻜﻴﺪه ﻓﻮن ﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده Aphididae روي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻴﺎﻫﻲ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي 1389 ﺗﺎ 1390 ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ . ﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از روي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ در اﻟﻜﻞ اﺗﻴﻠﻴﻚ 75 درﺻﺪ ﻧﮕﻬﺪاري و ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ ﭘﺮﭘﺎراﺳﻴﻮن ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﺘﻪ ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼ ﻴﻦ ﮔﻴﺎه ﺷﻨﺎس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﺘﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺷﺘﻪ ﺷﻨﺎس در اﻳﺮان رﺳﻴﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع 25 ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺘﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 13 ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺘﻠﻒ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺟﻤﻊ آوري و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﺗﻤﺎم ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﮔﺰارش ﻣﻲ ﻧﺷﻮ ﺪ. ﻛﻠﻜﺴﻴﻮن اﺳﻼﻳﺪ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎري ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﻴﺴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ: Acyrthosiphon gossypii Mordvilko ,1914, Acyrthosiphon malvae ssp. geranii Gillette & Palmer, 1929 , Aphis craccivora Koch, 1855 , Aphis euphorbiae Kaltenbach, 1843 , Aphis idaei Koch , Aphis fabae Scopoli, 1763 , Aphis punicae Pass , Aphis umbrella Boerner, 1950 , Aphis verbasci Schrank, 1801 , Brachycaudus (Acaudus) cardui (Linne, 1758), Brachycaudus (Acaudus) iranicus Davatchi & Rememaudiere, 1953 , Brach- ycaudus (Acaudus) tragopogonis Kaltenbach, 1843 , Dysaphis plantaginea Pass , Hyadaphis foeniculi Pass., 1860 , Hyalopterus pruni Geoffroy , Hyperomyzus lactucae Linne, 1758 , Macrosiphum rosae, Myzus persicae Sulzer, 1776 , Nasonovia ribisnigri Mosley, 1841 , Rhopalosiphum padi L., 1756 , Rhopalosiphum maidis Fitch, 1856 , Sitobion fragariae Walker, 1848 , Uroleucon cichorii Koch, 1855 , Uroleucon compositae Theo- bald, 1915 , Uroleucon sonchi Linne, 1767 . واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي : ﻓﻮن، ﺷﺘﻪ، ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻴﺰﺑﺎن، ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه، اﻳﺮان، Aphididae * ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه راﺑﻂ ، ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ : [email protected] ﺗﺎرﻳﺦ د رﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /7/25 90 -) ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /10/6 )91 141 ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران : ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ( Hemiptera: Sternorrhyncha: Aphididae ) در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨ ﺘﻠﻒ ... ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﻣﻬﻤﻲ از ﺣﺸﺮات ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ راﺳﺘﻪ ﺟﻮرﺑﺎﻻن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﻓﻘﻲ ﺑﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي را در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻌﺘﺪﻟﻪ دارﻧﺪ . در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﻤﺘﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺷﺘﻪ ﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ( Rezwani, 2001 .) ﺧﺴﺎرت ﺷﺘﻪ روي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ. ﺧﺴﺎرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪﻳﺪ از ﺷﻴﺮه ﮔﻴﺎه ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ ،آﻳﺪ ﻣﻮﺟﺐ زردي، ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ و ﺿﻌﻒ ﮔﻴﺎه ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﮔﻴﺎه ﻧﻴﺰ ﻣ ﻨﺠﺮ ﮔﺮدد . در ﺧﺴﺎرت ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ، ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ ﻋﺴﻠﻚ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺬب ﮔﺮد و ﺧﺎك و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺷﺪ ﻗﺎرچ ﻫﺎي ﺳﺎﭘﺮوﻓﻴﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و اﻳﻦ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻮﺟﺐ اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻞ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﺎﻗﻞ وﻳﺮوس ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﺧﺴﺎرت از ﻟﺤﺎظ اﻗﺘ ﺼﺎدي ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﮔﺰارش ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮرد ﺷﺘﻪ ﻫﺎي اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺌﻮﺑﺎﻟﺪ ( 1300 ) ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ,Rezwani) (2001 . در ﺑﻴﻦ ﭘﮋوﻫﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ اوﻟﻴﻦ ﮔﺎم را در ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺘﻪ ﻫﺎي اﻳﺮان اﻓﺸﺎر ( 1316 ) ﺑﺮداﺷﺖ ، و ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ را در ﭼﻬﺎرﭼﻮب آﻓﺎت درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﻴ ﺪ (Afshar, 1937) . ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده و ﭘﻴﮕﻴﺮ را دواﭼﻲ و رﻣﻮدﻳﻪ ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪدي را در زﻣﻴﻨﻪ ﺷﺘﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﺎن ﺻﻨﻮﺑﺮ، ﭘﺴﺘﻪ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺒﺎﺗﺎت ﺻﺤﺮاﻳ ﻲ اراﻳ ﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ Davatchi) (Remaudiere, 1957 & . ﻓﺮﺣﺒﺨﺶ در ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ آﻓﺎت ﺑﻪ 56 ﮔﻮﻧﻪ از ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﻓﺎت ﻛ ﻢ و ﺑﻴﺶ ﻣﻬﻢ اﺷﺎره ﻛﺮده اﺳﺖ (Farahbakhsh, 1961) . ﺣﺠﺖ و ﻣﺼﺪق در ﺳﺎل 1358 ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ دو ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺷﺘﻪ ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺮاي ﻓﻮن اﻳﺮان ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ (Hodjat, 1981) . ﺑﺮﺧﻮرداري و ﻫﻤﻜﺎران ( 1360) در ﻓﻬﺮﺳﺖ آﻓﺎت ﮔﺰ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ از ﺷﺘﻪ را ذﻛﺮ ﻛﺮدﻧﺪ. ﻋﺒﺎﻳ ﻲ ( 1363 ) ﻧﻴﺰ در ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ آﻓﺎت درﺧﺘﺎن و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي اﻳﺮان ﺑﻪ وﺟﻮد ﺣﺪود ﭘﻨﺠﺎه ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺘﻪ روي درﺧﺘﺎن ﻣﺜﻤﺮ و ﻏﻴﺮﻣﺜﻤﺮ اﺷﺎره ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ (Rezwani, 2001) . ﺣﺠﺖ و رﺿﻮاﻧﻲ در ﺳﺎل 1366 ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﻛﺒﺎت ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. رﺿﻮاﻧﻲ در ﺳﺎل 1365 ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻮﻟﻮژي و ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﺲ Dysaphis ، در 1366 ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﺷ ﺘﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان، در 1368 ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺘﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﺎن و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي اﻳﺮان، در 1369 ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭘﻨﺞ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﻓﻮن اﻳﺮان و در ﺳﺎل 1372- 1374 ﺷﺘﻪ ﻫﺎي رﻳﺸﻪ ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ در اﻳﺮان را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد (Rezwani, 2001) . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺘﻪ ﻫﺎي اﻳﺮان ( 1380 )، ﺷﺘﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﺎن و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي اﻳﺮان ( 1383 ) و ﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻋﻠﻔﻲ اﻳﺮان ( 1389 ) را ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد. ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ را در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي دارا ﺑﻮده و از اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي آن ﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﺗﺨﺎذ روش ﻫﺎي ﻣﺒﺎر زه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﻫﺪف از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﻮن ﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده Aphididae در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه، ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻠﻜﺴﻴﻮن د اﻳ ﻤﻲ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﻣﻴﺰان ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﺘﻪ روي آن ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ داﻣﻨﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺑﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ. ﺪ. ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ ﻫﺎ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺘﻪ ﻫﺎ از ﺑﻬﺎر 1389 آﻏﺎز و ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1390 اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ. ﺟﻤﻊ آوري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ و از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺘﻪ ﻫﺎ از روش ﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. در روش ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺴﺘﻘﻴ ﻢ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﻳﻲ از ﮔﻴﺎه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺘﻪ آﻟﻮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﻴﭽﻲ ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ ﺑﻪ آراﻣﻲ ﺑﺮﻳﺪه و داﺧﻞ ﻛﻴﺴﻪ ﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮد از روش ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده 142 ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 4 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 ، ( 153-141 ) ﺷﺪ ﻧﺪ ، در اﻳﻦ روش ﭼﺴﺒﻨﺎك ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ ﮔﻴﺎه و ﻳﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻮرﭼﻪ ﻫﺎ و ﻳﺎ ﺷﻜﺎرﮔﺮﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺎﻟﺘﻮري ﻫﺎ و ﻛﻔﺸﺪوزك ﻫﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ اي ﺑﺮاي وﺟﻮد ﺷﺘﻪ ﻫﺎ روي ﮔﻴﺎه اﺳﺖ در ﺻﻮرت وﺟﻮد اﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻧﺎﺣﻴﻪ آﻟﻮده و ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺘﻪ ﻫﺎي روي آن اﻗﺪام ﺷﺪ. ﭘﺲ از ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺘﻪ ﻫﺎ، از ﺧﻮد ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻴﺎه از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﻞ، ﺑﺮگ و ﺳﺎﻗﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻴﭽﻲ ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ ﺟﺪا ﺷﺪﻧﺪ و داﺧﻞ ﭘﺎﻛﺖ ﻗﺮار داده ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﭘﺲ از ﻋﺎري ﺷﺪن از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ آﻟﻮدﮔﻲ، داﺧﻞ روزﻧﺎﻣﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻨﺪ روز در داﺧﻞ ﺗﺨﺘﻪ ﭘﺮس ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﺸﻚ ﺷﻮﻧﺪ. ﭘﺲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ روي ﻣﻘﻮاي ﺳﻔﻴﺪ رﻧﮓ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﮔﻴﺎه ﺷﻨﺎس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ (دﻛﺘﺮ ﻣﮋﮔﺎن وﻳﺴﻲ و دﻛﺘﺮ ﻣﻌﺼﻮﻣﻲ) . ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ، از آن ﻫﺎ ﭘﺮﭘﺎراﺳﻴﻮن ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ ,Rezwani, 2001, 2004; Blackman & Eastop, 2000, 2006., Heie, 1980, 1986, 1992, 1994) 1995 ). اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺷﺘﻪ ﺷﻨﺎس در اﻳﺮان (دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ رﺿﻮاﻧﻲ و دﻛﺘﺮ ﻣﺤﺴﻦ ﻣﻬﺮﭘﺮور) ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘ .ﻨﺪ .ﻨﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﺣﺪود 150 ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻨﺎ ﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع 25 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 13 ﺟﻨﺲ از ﺧﺎﻧﻮاده Aphididae ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ (ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ ﮔﻮﻧﻪ، ﻣﺤﻞ ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻤﻊ آوري) در زﻳﺮ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ودر ﺟﺪول 1 ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ ﮔﻮﻧﻪ، ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ و ﻧﺎم ﻓﺎرﺳﻲ ﻣ ﻴﺰﺑﺎن آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻟﻴﺴﺖ ﺷﺘﻪ ﻫﺎ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻤﻊ آوري آن ﻫﺎ List of aphid species and collection data Acyrthosiphon gossypii Mordvilko, 1914 Material examined: Bisetun 9 April. 2010; 7 May. 2011., Kozaran 11 Apr. 2010., Miandarband 19 Apr. 2011., Sarfirozabad 5 May. 2011., Sarab ghanbar 4 June. 2011. Acyrthosiphon malvae Gillette & Palmer, 1929 Material examined: Bisetun 5 May. 2010., Miandarband 13 Apr. 2011., Sanjabi 16 June 2011. Aphis craccivora Koch, 1855 Material examined:Kandolleh 5 May. 2010., Dorodfaraman 11 Apr. 2010., Miandarband 17 Apr. 2010., Bise- tun 11 Apr. 2011; 5 May. 2010; 14 Apr. 2011., Mahidasht 20 June. 2011; 12 May. 2011., Sarfirozabad 12 May. 2010., Chamchamal 16 May. 2010., Dinavar 25 Apr. 2010; 4 June. 2011., Bilavar 1 Apr. 2011., Kozar- an 16 apr. 2011. Aphis euphorbiae Kaltenbach, 1843 Material examined: Miandarband 11 Apr. 2011., Bisetun 15 May. 2011. Aphis idaei Koch Material examined: Sarab ghanbar 17 May. 2010. Aphis fabae Scopoli, 1763 Material examined: Karmanshah 6 Apr. 2010; 11 Apr. 2010; 11 Apr. 2011., Bisetun 9 Apr. 2010; 25 June. 2011., Sarfirozabad 19 Apr. 2010., Miandarband 19 Apr. 2010., Kozaran 22 Apr. 2010., Mahidasht 5 May. 2010., Chamchamal 27 Mar. 2010., Dorod faraman 26 May. 2010., Kandolleh 28 May. 2010., Bilavar 2 May. 2011., Baladarband 4 June. 2011., Sarab niloofar 17 May. 2011., Sarab ghanbar 20 May. 2011. Aphis punicae Pass 143 ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ ﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران : ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﺷﺘﻪ ﻫﺎ ( Hemiptera: Sternorrhyncha: Aphididae ) در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨ ﺘﻠﻒ ... Material examined: Kandolleh 28 May. 2010., Sarab ghanbar 20 May. 2011., Dinavar 26 May. 2011. Aphis umbrella Boerner, 1950 Material examined: Mahidasht 4 May. 2011. Aphis verbasci Schrank, 1801 Material examined: Miandarband 12 Apr. 2011. Brachycaudus cardui Linne, 1758 Material examined: Bisetun 24 June. 2011., Karmanshah 25 June. 2011., Dinavar 23 May.