Venster Op Beeld En Geluid Nederland € 5,95 België € 6,50

Nummer 3 / 2009 venster op beeld en geluid Nederland € 5,95 België € 6,50

Test Sony SCD-XA5400ES HarmanKardon HD990

Test Kenwood KRF-V9300D

Test BostonAcoustics VS240 Definitive Technologies BP7004

Test Ortofon Rondo Red / Bronze

Achtergrond Track&Trace bij vinyl

Reportage CES 2009

HI_0903_p001_R00.indd 1 11-02-2009 10:25:10 Twee namen, twee beloften: Dynaudio Excite.

Er is nu een high end luidspreker welke niet alleen maar met de allerbeste versterker overtuigend tot klinken komt. De nieuwe Excite luidsprekers paren high end weergave aan pure muzikaliteit. De reden hiervoor is dat de Excite modellen het beste uit je versterker halen, het signaal snel en accuraat volgen en daarnaast efficiënt elke watt omzetten in een uitzonderlijke geluidskwaliteit. Dynaudio kan bogen op een uitgebreide en jarenlange kennis op het gebied van luidsprekers, resulterend in een unieke en ongeëvenaarde technologie. De Dynaudio Excite modellen halen de muzikale eigenschappen naar boven in elk audiosysteem, met elke bron en kunnen overweg met welke muzieksoort dan ook.

Muziek opnieuw beleven.

Dynaudio is gespecialiseerd in High-End luidsprekers voor thuis, professioneel, voor in de auto en voor multimediatoepassingen. Dynaudio Home Systems omvat diverse luidsprekerseries voor Hi-Fi en Home Theatre: Excite, Focus, Contour, Confidence, Evidence, Subwoofer en install toepassingen. Meer informatie is te verkrijgen bij de geautoriseerde Dynaudio dealer of bij Dynaudio International GmbH, Regional Office NL, Postbus 184, 8070 AD Nunspeet, telefoon +31(0)341-842877, [email protected], www.dynaudio.nl | www.dynaudio.com

HVT_0903_p018_ADV_Dynaudio.indd 3 12-02-2009 13:44:20 -  - hvt - maart 2009

27 Boston Acoustics Als vervolg op de VS336 nu de VS240. Een boekenplank-formaat met een hoge afwerkinggraad.

16 Sony SCD-XA5400ES Niet zomaar een CD-speler! Sony brengt een speler met Super Audio als belangrijkste afspeel-formaat. En het is méér dan een heel jn apparaat…

54 Kenwood KRF-V9300D Een meerkanaalsreceiver met vrijwel ieder denk- baar logo. Een terechte logo-koning.

-test- -reportage- -en verder- 28 Ortofon 58 De nitive 24 Harman/Kardon De Deense elementbou- Technologies 34 CES 2009 6 nieuws HD990 wer van huis uit, heeft een Deel 2 van het verslag van 46 Dick’s DVD domein Een gewone CD-speler, enorme historie. In test de CES 2009. 48 Jazz, René de Cocq maar met meer inhoud de Rondo Red en Rondo 50 Genesis-SACDbox, dan de hoogte doet ver- Bronze. Emile Sto els moeden. 52 Wereldmuziek, Jan Libbenga 53 Klassiek, Jan de Kruij 55 test Carat i57, CD-receiver 56 de Romantiek II, Luidsprekers met de Emile Sto els kwaliteit van een maat- 62 webshop hi delitydiscs kostuum maar de prijs van confectie.

hvt - maart 2009 3

HI_0903_p003_R01.indd 3 13-02-2009 11:13:20 HVT_0901_p004_ADV_Audioquest.indd 3 05-12-2008 17:53:12

(Geh)oorverdovend [email protected]

maart 2009 Het lijkt er op dat het zo langzamerhand begint door te dringen tot de zogenaamde bevoegde instanties: het

HVT is een uitgave van: HiFi Video Test B.V. gevaar voor gehoorbeschadiging door blootstelling aan te hoge geluidsdruk. De audiobranche zou zich daar ook Bezoekadres: Prinses Marielaan 8c 3743 JA BAARN best wat drukker over kunnen maken. Het gaat er tenslotte om of we over pakweg tien jaar nog wel nieuw- Postadres: Postbus 755 3740 AT BAARN komers mogen verwelkomen in onze hobby – en dus ook onze markt – of dat we dan die groep slechts via ringleiding nog tel.: 035 543 3520 fax: 0842 244 567 kunnen bereiken. Spraak en muziek zijn bijzonder belangrijke middelen tot communiceren. Misschien wel de belangrijkste.

Hoofdredacteur In deze HVT bijt ik het spits af met een artikel van het Centrum Media & Gezondheid en kom daar in de komende uitga- Theo Wubbolts ven nog wel op terug. In de krant las ik onlangs overigens ook nog een bericht met betrekking tot dit onderwerp. “Volgens Medewerkers het Europese Comité lopen mensen die langer dan een uur per dag naar harde muziek luisteren kans op permanente Laurens van Aggelen, Kilian Bakker, Henk Boot & Marja Vanderloo, Marnix Bosman, René de gehoorschade. Dat aantal komt neer op 5 tot 10 procent van de mp3-gebruikers. Zij lopen mogelijk tinnitus (oorsuizen) op; Cocq, Mels Dees, Jan Didden, Paul Delissen, Renè van Es, Fred Haanebeek, Sander van der een blijvende schade aan het binnenoor.” Heide, Mirjam Hulsebos, Ken Kessler (GB), Adri- anus Koster, Stefan Krawczyk, Ivo Kroone, Jan Bij het opruimen van mijn MacBook kwam ik nog een oud persbericht tegen waar ik toch nog – vanwege het belang ervan de Kruijff, Marc Lemmen, Jan Libbenga, Hans de Ligt, Davy van Loon, Bert Oling, Armand van – aandacht aan schenk. Het onderwerp was: “Zoekmachine vindt muziek door melodieën te vergelijken.” Ommeren, Cyriel Pluimakers, John van Polen, Mark van Schaick, Hans Steeman, Dick Steffens, Informaticus Rainer Typke heeft een methode ontwikkeld waarmee genoteerde muziek kan worden gezocht op internet die Emile Stoffels, Hans Vaatstra, Jaap Veenstra, Nico de Vries lijkt op de melodie die de computergebruiker zingt of speelt. Met de ontwikkelde methode is het mogelijk om binnen enkele Product manager minuten de componist van 18.000 anonieme stukken te identificeren - een zoektocht die zonder deze methode een jaar zou Eric Bleys, tel.: 035 543 3520 duren. Met de huidige internetzoekmachines wordt muziek vooral op basis van titel of artiestnaam gevonden. Het was niet Abonnementen & Lezersservice mogelijk om aan de hand van een melodie te zoeken. Typke heeft onderzocht hoe computers kunnen berekenen in hoeverre Jaarabonnement (11 nummer) € 49,95. Proefabonnement (3 nummers) € 10,-. melodieën op elkaar lijken. Zo kunnen MIDI-bestanden en gecodeerde bladmuziek gevonden worden op basis van muzikale België resp. € 55,- en 11,-. Prijzen andere landen op aanvraag. inhoud. De ontwikkelde methode werkt als volgt: van een melodie wordt elke muzieknoot omgezet in een tweedimensionale Betaling per acceptgiro kost € 2,50 extra. Het abonnement kan elk gewenst moment punt met een gewicht dat de belangrijkheid van de noot aangeeft. Hoe belangrijker de noot in een melodie is, hoe groter ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk het gewicht. Vervolgens wordt een vergelijking gemaakt tussen de puntenverzameling van de onbekende melodie en die van is opgezegd. Aanmelden kan met de bon uit dit tijdschrift of de bekende muziekstukken in de database. Het zoeksysteem van Typke is getest op een collectie van bijna 500.000 korte via www.HVT.nl Adreswijzigingen en opzeggingen bij Abon- muziekfragmenten die opgenomen zijn in een muziekcatalogus. Tijdens de internationale competitie voor muziekretrieval, nementenland, via de website www.aboland.nl of schriftelijk naar Antwoordnummer 800, 1900 MIREX, is aangetoond dat de ontwikkelde methode goed werkt. Typke won de eerste prijs in de categorie ‘vergelijken van VE, Uitgeest. Overige vragen: tel. 0900-Aboland (2265263), 10 ct./min. genoteerde melodieën’. Met de door Typke ontwikkelde zoekmethode is een groot aantal MIDI-bestanden op internet geïn- Account management dexeerd, zodat het mogelijk is deze efficiënt te doorzoeken. Doordat de vergelijkingsmethode bestand is tegen variaties in Jules Schenck de Jong, tel.: 035 543 35 28 tempo en toonhoogte, kunnen gebruikers hun zoekvraag ook neuriën of fluiten (Query-by-Humming). Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen Ik ben benieuwd hoe dit zoeksysteem reageert als de muziek slechts bestaat uit 120 beats per minuut. Voor die 5 tot 10 gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. procent, zie boven, hoeft het dan niet meer… Daarnaast zijn op al onze aanbiedingen, offertes en overeenkomsten de Algemene Adverten- tievoor-waarden van HiFiVideoTest B.V. van toepassing. Op verzoek wordt een exemplaar toegezonden. Vormgeving Harry Gijsbers BNO, Hilversum Distributie Betapress, Gilze Imapress, Gilze

38e jaargang nr. 3, maart 2009 Verschijnt 11 keer per jaar

© Copyright 2009 Het auteursrecht op de redactionele inhoud van dit tijdschrift wordt voorbehouden. Vermenigvuldiging en/of openbaarmaking van het blad of gedeelten daarvan op welke wijze dan ook zonder schriftelijke toestemming van de directie is verboden. Alhoewel de inhoud van dit tijdschrift met uiterste zorgvuldigheid wordt samengesteld, is de directie niet aansprakelijk voor eventuele (zet)fouten en/of schade die daarvan direct of indirect het gevolg zou kunnen zijn. E-mail adressen BIJ DE AUDIOFABRIEK: [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] HIGH-END WWW.HVT.NL MODIFICATIES REPARATIES

Wateringweg 147 | 2031 EG Haarlem | t: +31235266531 | www.deaudiofabriek.nl

hvt - maart 2009 5

HI_0903_p005_R02.indd 5 12-02-2009 15:43:12 -productnieuws-

Primeur: Boston Audio Designs Tunebase Tentlabs Reference Platform Hybride Boston Audio Designs heeft met het TuneBase Reference Platform een nieuwe stap gezet in de wereld van ontkoppeling. De Tunebase versterker bestaat uit een massieve plaat perfect afgewerkt Cabon Graphite, met aan de bovenkant een dikke plaat roestvast staal. De zijkanten en on- Tentlabs, leverancier van diverse modules voor upgrade of zelfbouw van derkant zijn van aluminium, om de plaat te beschermen en een goede CD spelers, DAC’s en buizenversterkers, brengt een nieuwe versterker voor werking te garanderen. Bijgeleverde voetjes zijn de Tuneblocks mini zelfbouw op de markt. Triodes, trafo-gekoppeld aan moderne klasse-D uit- met Tungsten Steel gangstrappen; fluwelen buizenklank met eindeloze controle en dynamiek. De kogels. ingangstrap van de versterker bestaat uit een in samenwerking met Audio- Voor meer informatie magic ontwikkelde buizendriver met ECC88. Voor de vermogensleverantie www.crusade-audio.nl hebben we gekozen voor de best-klinkende klasse-D schakeling: de UcD400 van Hypex. Door deze hybride opzet kan de opamp van de UcD worden overgeslagen en wordt de schakelende eindtrap direct aangestuurd. De koppeling tussen buis en UcD geschiedt middels een transformator, waarmee een optimale impedantieaanpassing en een ideale gebalanceerde aansturing van de UcD mogelijk wordt. Vermeldenswaard is verder nog dat de hoogspanning Marantz conversielens voor de ingangstrap wordt geleverd door een 6X4 gelijkrichtbuis, gevolgd Marantz introduceert een hoogwaardige conversielens als accessoire voor door een speciaal voor deze toepassing ontwikkelde buizen-shuntvoeding haar VP-11S1/S2 en VP-15S1 projectoren waarmee het mogelijk is een (eveneens ECC88). Na deze regelaar volgen geen elco’s meer in de voeding! beeld weer te geven met een aspect ratio van 2.35:1 oftewel een beeld- Twee stuks Amplimo ringkerntrafo’s (300VA per kanaal) voeden de klasse-D verhouding van 21x9, het formaat dat ook in bioscopen wordt toegepast modules. Gekozen is voor het accent op stroomreserve (tot wel 20A!), waar- (door Twentieth Century Fox geïntroduceerde CinemaScope-systeem). Om door ook lastiger speakers moeiteloos aangestuurd worden. De relais-gescha- thuis dus ook te kunnen genieten van de echte cinema ervaring moet je kelde volumeregeling biedt 64 stappen van 1.0dB met een gelijkloop beter naast een projectiescherm met deze beeldverhouding ook beschikken een dan 0.15dB. Daarbij komen 4 omschakelbare ingangen, alles bediend met 4 projector die dit beeld kan weergeven. De meeste huidige projectoren zijn drukknoppen, of via een afstandbediening. De versterker is ondergebracht in namelijk allemaal voorzien van een 16x9-chip en kunnen derhalve niet het dezelfde behuizing als de Tentlabs CD-speler, waardoor een fraai vormgegeven echte CinemaScope-formaat aan. Dit geldt ook voor de Premium projec- combinatie ontstaat. Alle modules worden getest geleverd, de kit is daarom toren, de VP-15S1 en de nieuwe VP-11S2. Dit zijn allebei projectoren die ook prima te bouwen door mensen met minder ervaring met elektronica, al gebruik maken van een Full HD DLP®-chip van Texas Instruments met een dan niet gesteund door een uitgebreide bouwhandleiding met diverse detail resolutie van 1920x1080 pixels wat gelijk staat aan een beeldverhouding foto’s. Introductie kit prijs € 2.400. van 16x9. Hier komt de nieuwe LN-11S1A om de hoek kijken. De LN-11S1A Voor meer informatie www.tentlabs.com / tel. +31(0)40 213 0186 is een Anamorphic Lens die gebruikt kan worden in combinatie met de VP- 15S1 en VP-11S1/S2 projectoren en wordt onderop de projector gemonteerd met behulp van de speciale, meegeleverde montageplaat. Via een ge- motoriseerde slee wordt de Anamorphic Lens voor de lens van de projector AVTunes NorStone-meubels bewogen en converteert het 16x9 beeld dat de projector uitstuurt naar De Beos is een zeer betaalbaar LCD/TV meubel in hoogglans zwart afgewerkt het CinemaScope-formaat. Hiermee wordt een volwaardig CinemaScope- met metalen constructie. Fraai en compact vormgegeven met voldoende formaat verkregen met volledige resolutie en maximale lichtopbrengst en opberg capaciteit voor diverse apparatuur. De Beos van NorStone kan een TV is het dus mogelijk om ook thuis te kunnen genieten van de echte cinema dragen tot de 50 inch maatvoering. De Wooden, de naam zegt het al, heeft ervaring. De LN-11S1A lens is, net als massief uitgevoerde poten en achterplaat. de lenzen van onze projectoren, een Kabels kunnen netjes weggewerkt worden. Het zeer gespecialiseerde en op maat meubel is van hoogwaardige kwaliteit en kan geslepen lens van Konica Minolta. derhalve een behoorlijk aantal kilo’s aan HiFi / De prijs: € 3.500. Video apparatuur herbergen. Voor meer informatie www.marantz.nl Voor meer informatie www.avtunes.nl

6 hvt - maart 2009

HVT_0903_p006_009_R04.indd 6 12-02-2009 16:23:46 -productnieuws- B&W CM De CM luidsprekerlijn van Aspera met Acoustic Bowers & Wilkins is recente- System International lijk uitgebreid met 4 nieuwe modellen. Daarnaast is er (ASI) een nieuwe moderne finish toegevoegd: hoogglans Wat er gebeurt als je de 10 geboden van de zwart (geen meerprijs). De kleur Maple vervalt. kabelfabrikant over boord gooit en van de grond De CM lijn is uitgebreid met een vloerstaand model, de CM9. Deze af een nieuwe kabellijn ontwerpt… Franck Tchang, 3-weg luidspreker vertegenwoordigt het topmodel binnen deze voormalig juwelier, muzikant, ‘Master of the serie en is uitgerust met een 25mm aluminium dome tweeter, een Air’ – met zijn Acoustic System resonatoren – en 150mm Kevlar®, FST™ middentoner en 2 paper/Kevlar® bas units. bezielde eigenaar van ASI werkt al een hele tijd in alle stilte aan een wel héél revoluti- De CM5 is een 2-weg monitor luidspreker en overtreft de com- onaire kabellijn. Hij gooit hierbij alle bestaande dogma’s en richtlijnen over boord en pacte CM1 in laagweergave door zijn ruimere behuizing. De CM5 begint dus echt vanaf de grond opnieuw te ontwerpen. Géén fancy designs, trendy is uitgerust met een 25mm aluminium dome tweeter en 165mm verpakkingen, exotische materialen of dito audiofiele connectoren maar absolute Kevlar® bas/middentoon unit. Voor de Home Theater enthousiast muzikaliteit, neutraliteit, correct fasegedrag, snelheid en vooral ook betaalbaarheid is de lijn verder uitgebreid met de CM Center 2. Door zijn grotere zijn de uitgangspunten. Franck bouwt bij het ontwikkelen van de kabels verder op afmetingen en FST™ middentoon unit produceert hij een verder zijn opgedane ervaringen met de ASI resonatoren. Hij slaagt er wonderwel in zijn doorlopend laag. De CMC Center 2 heeft tevens een hoger rende- technologie, die gebaseerd is op het gebruik van 5 verschillende legeringen van ment. Kortom, de ultieme match met de CM9 in een multi-channel edelmetaal, over te brengen naar zijn kabel ontwerpen. Eigenzinnig is als hij is, kiest configuratie. Tenslotte is er nog de ASW10CM subwoofer. Met een Franck voor puur koper voor de positieve en zilver voor de negatieve geleider. In beide 25cm paper/Kevlar® bas woofer gekoppeld aan een 500(!) watt ver- geleiders samen worden diverse segmenten van dezelfde edelmetaal legeringen als sterker in een elegante behuizing. Nu kan een compleet CM series in de resonatoren (goud, platina, zilver) op heel specifieke plaatsen aangebracht. Het Home Theater worden samengesteld met een optimale samenhang unieke ontwerp biedt bij de interconnects de mogelijkheid om de absolute fase 180° tussen stijl en weergavekwaliteit. te draaien, gewoon door ze omgekeerd te installeren. Het resultaat is verbluffend, een Voor meer informatie www.bowers-wilkins.com heel mooi harmonisch en coherent beeld, zeer natuurlijk klinkend, verbazend snel en zonder fase verschuivingen. Momenteel zijn de kabels reeds de referentie kabels van een selecte groep reviewers! De Liveline’s kregen dan ook bijna onmiddellijk, nog voor de officiële lancering, een Blue Moon Award van 6moons.com voor ontwerp, Meridian introdu- implementatie en effectiviteit. ceert i80P docking Prijzen: Liveline interconnects RCA vanaf € 650 voor 1 meter / Liveline interconnects XLR vanaf € 950 voor 1 meter / Liveline Digital RCA/RCA € 375 voor 1 meter / Liveline Meridian introduceert naast de i80 nu de speaker kabels € 1.450 voor 2,4 m stereo paar / Liveline netsnoeren vanaf € 850 analoge uitvoering: i80P. Deze is voorzien van voor 1,8 m. Alle kabels zijn op aanvraag verkrijgbaar in aangepaste lengtes. een standaard analoge stereo cinch aansluiting Voor meer informatie www.psaudio.nl / www.1-2hearmusic.nl zodat de iPod nu via een Meridian docking op iedere stereo- of cinemaset is aan te sluiten. De i80P is ontwikkeld door Meridian UK en wordt High End Society tevens in de eigen fabriek geproduceerd. Dit nieuwe product brengt Van 22 mei, daags na Hemelvaart (deze dag is gereserveerd voor de professionals de wereld van iPod-gemak weer iets dichter bij de High-End oplossin- en journalisten) tot en met zondag 24 mei zal de High End Society in München in gen die van Meridian gekend is. Aan de achterzijde is voorzien in een het M.O.C. de jaarlijkse High End Show organiseren. Op deze show presenteert een set standaard stereo cinch aansluitingen en een netvoeding zodat de groot aantal fabrikanten de nieuwste appa- iPod tegelijkertijd kan worden opgeladen. De i80P zal via de Meridian ratuur. In de luisterruimtes en op de grote dealers in de Benelux leverbaar zijn voor € 275. Let op: Voor het aan- tentoonstellingsvloer heerst een ontspan- sluiten van een iPod op een Meridian F80 entertainmentsysteem is de nen sfeer, niet in de laatste plaats door de speciale i80 docking beschikbaar, deze maakt volledige communicatie aanwezigheid van tal van muzikanten. mogelijk tussen de iPod en de F80. (http://www.meridian-audio.com/ Voor meer informatie product-model/accessories/i80P.aspx) www.highendsociety.de Voorew_adv_HVT_AX-aangepast meer informatie www.viertron.nl 31-08-2007 11:40 Pagina 1

Op zoek naar het ultieme luistergenot? E m b r a c e t h e s o u n d

NAIM / Ultrasone / Wilson Benesch / Meier Audio / Nordost / Grado Spegelt 66 - Nuenen - www.audioxperience.com

hvt - maart 2009 7

HVT_0903_p006_009_R04.indd 7 12-02-2009 16:23:57 ACR_FM_195x250 29-10-2007 15:02 Pagina 1

NU OVERAL OP FM ! En natuurlijk ook overal op de kabel. Voor meer informatie kijk op www.arrow.nl

HIB_0712_p010_AD_Arrow.indd 3 19-11-2007 22:01:00 -productnieuws-

Philips CDpro loopwerk & Tentlabs display module Logitech Tentlabs, leverancier van diverse modules Logitech constateert en beïnvloedt voor upgrade of zelfbouw van CD-spelers, vanuit haar rol als marktleider ontwik- DAC’s en buizenversterkers, levert Philips CD- kelingen in de webcammarkt. Waar pro CD-loopwerken en Tentlabs Display / Con- na de introductie webcams vooral troller module voor de zelfbouw markt. Na werden gebruikt voor de fun, is de het enorme succes van de Tentlabs zelfbouw markt anno 2008 in de volwassenheidsfase gekomen. Zo kondigde CD-speler levert Tentlabs ook losse loopwer- Google aan haar emaildienst uit te breiden met een videochatfunc- ken en bijbehorende display module / CDpro tie. Ook in de consumentenmarkt verandert de rol van de webcam: controller alsmede een complete kabelset. Hiermee wordt de enthousiaste zelfbouwer was het voorheen vooral een fun-gadget, de webcam is inmiddels in staat gesteld zijn eigen loopwerk samen te stellen. Naar wens kan de men tevens uitgegroeid tot een onmisbaar communicatiemiddel. De aankondi- gebruik maken van Tentlabs klokmodules, voedingen, DA converters en IV converters, ging van Gmail geeft eens te meer aan dat videochat en videoconfe- om zodoende een volledige speler te bouwen. Door het modulaire karakter wordt een rencing zich ontwikkelen tot volwaardige communicatiekanalen. Lo- hoge vrijheidsgraad geboden en kan het hele systeem in fasen gebouwd en uitgebreid gitech blijft daarom in de toekomst haar webcams ontwikkelen. “Met worden. Door de hoogwaardige kwaliteit van de modules zal het eindresultaat een zeer de introductie van Carl Zeiss-lenzen voor webcams hebben we onze concurrerende audio performance leveren. Prijzen: CDproLF: € 285, CDproLF modified leidende positie stevig ingenomen en gezien de innovatiekracht (externe klokingang) € 335, Display / controller module € 115. van Logitech zal het daar niet bij blijven. In de toekomst blijven we Voor meer informatie www.tentlabs.com / tel. +31(0)40 213 0186 vernieuwende webcams voor PC’s ontwikkelen, maar zeker ook voor de Notebook en Mac,” zo stelt Simone van Zuylen. Dat de webcammarkt voor Logitech belangrijk is en de marktleider er toekomst in ziet, bewijst de recente overname van Sight Speed. De kennis van deze ‘award winning’ aanbieder van videochat en videoconferen- cing – zowel in de zakelijke als consumentenmarkt – zal Logitech’s ontwikkelingen kleur geven. Voor meer informatie www.logitech.com

LaCie LaCie introduceert de LaCinema Classic, de perfecte harde schijf voor iedere liefhebber van digitale films, muziek en foto’s. Op het strak ontworpen multimedia opslagapparaat met een capaciteit Doelen Lente HiFi-Show op van maximaal 1 TB* passen meer dan 28 en 29 maart 1.000** films, 25.000 muzieknummers of een miljoen foto’s. De LaCinema Twee dagen lang kunnen liefhebbers van HiFi en HomeCinema op de Classic weegt minder dan 1 kilo en is Doelen Lente HiFi-show de mooiste apparatuur horen en bekijken. uiterst compact. Het is hiermee het perfecte opslagmedium voor thuisen- Meer dan 30 importeurs brengen de duizenden bezoekers op de tertainment. Gebruikers laden eenvoudig content van hun pc of Mac op de hoogte van uw nieuwste ontwikkelingen in een zeer ontspannen Classic-drive en sluiten deze aan op hun tv voor direct afspelen. Configuratie is omgeving. Zoals u weet is de Doelen Lente HiFi-show inmiddels niet nodig en gebruikers genieten van een beeldopschaling naar HDMI 1080p uitgegroeid tot een groots evenement van nationale allure en hier voor haarscherpe films en foto’s. De LaCinema Classic is speciaal ontworpen dé aangewezen plek voor. Er zijn volop lezingen van ontwerpers, voor multimedia. De harde schijf speelt daarom films, muziek en foto’s af in fabrikanten en recensenten. De live muziek is op zaterdag en zondag allerlei formaten, waaronder MPEG4, MP3 en JPEG, maar ook HD-JPEG voor te beluisteren in de Willem Burger Zaal. buitengewoon scherp beeld via de HDMI-aansluiting. LaCie levert een S/PDIF- Voor meer informatie www.dedoelenlentehifishow.nl coaxkabel mee voor een optimale audio-ervaring. LaCinema Classic is DivX- gecertificeerd, zodat gebruikers ook DivX-films in hoge kwaliteit en resolutie deelnemende winkeliers: Audio Gallery / Multifoon / Snijders HiFi kunnen bewonderen. De LaCinema Classic is verkrijgbaar met een opslagca- deelnemende importeurs: Aspera Audio / Audiac / AudioQuest / paciteit van 500 GB en 1 TB, en heeft een snelle USB 2.0-interface voor pc en Audipulse / AudioQuartet / Belram / BSA Audio / Dimex / D&D Audio Mac. Daarnaast heeft de schijf een HDMI- en composietuitgang voor video en / Daludo / Dynaudio / De Groef / Havoned / HNNY Benelux / HVP Au- een stereo- en coax S/PDIF-uitgang voor audio. De LaCinema Classic is voor dio / Joenit / Latham Audio / Musical Reality / Music2 / Monitor Audio een consumentenadviesprijs vanaf € 169,90 verkrijgbaar. / More Music / Nutters Audio / Pioneer / Spectral / Top HiFi / Xanadu Voor meer informatie: www.lacie.com

hvt - maart 2009 9

HVT_0903_p006_009_R04.indd 9 12-02-2009 16:04:03 HVT SPREAD maart 2009:HVT SPREAD maart 2009 09-02-09 16:50 Pagina 1 HVT SPREAD maart 2009:HVT SPREAD maart 2009 09-02-09 16:50 Pagina 2

ALS CORRECT ’T NIET HEEFT,

Bij Correct op de Bergweg 110 in Rotterdam vindt alles op het gebied van beeld en geluid. Of het nu gaat om top Hifi, design Hifi, complete thuisbioscoop sets, grote of kleine luidsprekers of een plasma /LCD televisie, u vindt het allemaal bij Correct de specialist van Nederland zoals bijvoorbeeld deze nieuwste micro set van

Naast de vele high-tech audio producten komt Cambridge nu met een schitterend audio systeem van hoogstaande kwaliteit dat alles aan boord heeft om uw iPod te bedienen.

CAMBRIDGE ONE DX-1 MICRO SET verwerken. De op het frontpaneel (excl. afgebeelde iPod/phone) Het One systeem combineert het gemak van aangebrachte USB en SD-kaart Incl. afstandsbediening. In zwart of zilver de iPod met een volwaardig hifi systeem. aansluitingen maken eenvoudige overdracht kleur uitgevoerd. Afm. 21.5x9x35 cm. De krachtige (2x30 W) en hoogwaardige 2.1 mogelijk van velerlei aard. De CD-speler is CORRECTPRIJS Art.nr. 370227 zwart versterker is standaard voorzien van een naast LPCM ook MPR en WMA compatible; Art.nr. 370228 zilver iPod dockingstation, CD-speler en DAB/FM zowel de CD-speler als de geheugenkaart tuner die in volstrekte harmonie werken. ondersteunen track & artisten informatie die One is vooral het bewijs dat Cambridge weergegeven worden op het duidelijke Audio zich volledig zal richten op de digitale display. De ingebouwde DAB/FM tuner heeft muziek consumerende generatie met 20 presets zodat analoge en digitale volledig integrerende hifi producten die een radiostations snel oproepbaar zijn. veelheid van nieuwe externe media kan Wordt geleverd met een iPod docking station 599 CORRECT DE HIFI LUIDSPREKER SPECIALIST

HVT_0903_p010_011_ADV_Correct.indd 10 11-02-2009 09:56:51 HVT SPREAD maart 2009:HVT SPREAD maart 2009 09-02-09 16:50 Pagina 2

, VERGEET ’T DAN MAAR!

Een knap staaltje hoogstaande techniek ervaart u met deze nieuwste NAD blu-ray speler die in het Duitse magazine ”Audio” van februari 2009 uitstekende recenties heeft gekregen. High Definition audio is voor NAD al jaren de gewoonste zaak van de wereld. Met de introductie van NAD’s eerste Blu-ray speler, de T587, komt daar nu ook full HD beeld bij. Kom langs en laat Correct het u demonstreren. P. Jongeneel P. Verschoor D. Braun HIGH DEFINITION BEELD EN GELUID UW CORRECT ADVISEURS

NAD T587 BLU RAY SPELER ook de HD audio formaten zoals Dolby True DiVX, JPEG en PNG De NAD T587 is volledig bij met de HD, DTS HD Master Audio ondersteunt via bijvoorbeeld. In donker grijs uitgevoerd. allerlaatste stand van de Blu-ray techniek: HDMI. Met de geïntegreerde decoder is het CORRECTPRIJS Zo wordt ook Network BD Live (Profile 2.0) ook mogelijk om het audio signaal via HDMI Art.nr. 368031 en Java met Ethernet aansluiting gedecodeerd als PCM stream naar een AV ondersteunt. Dankzij HDMI 1.3 ondersteunt receiver of processor te sturen. De NAD de NAD T587 ook de nieuwe “Deep Color” T587 ondersteunt bijna elke schijfstandaard: standaard waardoor kleuren nog BD-ROM, BD-R, BD-RE, DVD, DVD+R/RW, gevarieerder en rijker worden. DVDR/RW, CD-R/RW en uiteraard Audio Uiteraard worden behalve de gevestigde CD. Ook veel verschillende bestands- audio formaten zoals Dolby Digital en DTS formaten worden ondersteunt: MP3, WMA, 999 CORRECT CONSUMER ELECTRONICS GRATIS BERGWEG 110 ROTTERDAM TEL: 010-4.618.600 BEREIKBAARHEID VAN CORRECT: Vanuit richting Dordrecht en Utrecht volgt u de Noordelijke 'Ring van Rotterdam'. Afslag Centrum/ Schiebroek. Vanuit Den Haag volgt u de oostelijke Ring van Rotterdam.

WINKELOPENINGSTIJDEN: maandag t/m donderdag van 09.30-18.00 uur, vrijdag van 09.30-21.00 uur, zaterdag van 09.00-18.00 uur. Iedere zondag geopend van 12.00-17.00 uur.

HVT MAART 2009 WWW.CORRECT.NL / EMAIL: [email protected]

HVT_0903_p010_011_ADV_Correct.indd 11 11-02-2009 09:56:53 -productnieuws-

Oehlbach netvoedingsproducten Roksan XXL® POWERSOCKET 808 Kandy K2 De interne circuits van de 808 XXL powersocket bestaan uit massieve HPOCC* koperstrips. Deze zijn ter verbetering van de spanningsoverdracht De Roksan K2 geïntegreerde en garanderen maximale prestaties en bedrijfszekerheid onder extreme versterker en K2 CD-speler condities. De isolatoren die gebruikt worden in de XXL powersocket zijn zijn de opvolgers van de van massief keramiek. Een audiofiel snel zekeringcircuit beschermt al veelgeprezen L.III serie. De uw kostbare apparatuur tegen bijvoorbeeld blikseminslag en extreme K2 geïntegreerde verster- spanningsfluctuaties van het stroomnet. De filteringschakeling elimineert ker heeft een krachtiger, inschakelgeluiden van overige apparatuur. Indien u gebruikt maakt van de dynamischer, meer gedetailleerde ‘allround’ weergave. Hij heeft centrale powerknop aan de voorzijde bedraagt het standby gebruik van alle bijna hetzelfde vermogen (125 W/8 ohm), maar het nieuwe ontwerp aangesloten apparatuur 0 watt! zorgt voor een moeiteloze – bijna ‘aardschokkende’ – dieplaagweer- Er kunnen vier speciaal gefil- gave. Dankzij 5 lijningangen, MM phono-ingang, Tape-ingang plus terde ‘digitale’ bronnen worden Bypass-ingang is hij bijzonder flexibel in elk systeem in te passen. In aangesloten terwijl de vier overige de prijsklasse is hij eigenlijk zonder concurrentie... De K2 CD-speler ‘analoge’ aansluitingen werken heeft een verbazingwekkend uitgebalanceerde en strakke weer- zonder dit digitale filter opdat een gavekwaliteit met een echte ‘body’ die een uitdaging zal zijn voor volledige dynamische ontplooiing audiocomponenten uit veel hogere prijsklassen. Hij heeft bovendien en een authentiek geluidsbeeld behouden blijft. maar liefst drie digitale uitgangen: coax, optisch plus XLR AES/EBU. Beeldapparatuur (Blu-ray, DVD, LCD en Plasma) profiteert enorm van het Bijzonder is de Roksan RMX-108 afstandsbediening. Dankzij het grote filter dat gebruikt wordt op de ‘digitale’ aansluitingen. overzichtelijke LCD-display, de programmeerbaarheid, de ‘leermoge- De ingebouwde fase-indicator is een unieke feature die een enorme invloed lijkheid en bewegingssensor maakt deze het dagelijkse gebruik erg heeft op de klank van de aangesloten apparatuur. Op het front is een eenvoudig. Voor de K2 introduceert Roksan ook een nieuw uiterlijk storingsvrije LED gemonteerd die oplicht als alle aangesloten apparaten in zwart of zilver aluminium die de serie een uitstraling geeft die je (maximaal 8) op dezelfde fase aangesloten zitten. normaliter pas bij veel duurdere componenten zou verwachten. De Leverbaar in massief zwart- of zilver aluminium. Winkelprijs € 399,95. Roksan Kandy K2 Integrated Amplifier en K2 CD Player zijn leverbaar FASETESTER in zwart en zilver en de verkoopprijs (voor elk) is € 999. Tester voor een gemakkelijke en nauwkeu- Voor meer informatie www.monitoraudio.nl rige fase-indicatie voor alle homecinema, audio- en videoapparatuur. Bij het aansluiten van uw toestellen op het net op een hoogwaardig powersocket (zoals bijvoorbeeld de VPI Oehlbach XXL 808 en 404 powersocket) met VPI presenteert maar liefst twee nieuwe draaitafels: de VPI Scout II, een up- de juiste fase vermijdt u aardebrom en ruis. date van de bestaande Scout en de VPI Classic, een volledig nieuw ontwerp. Tevens heeft het gebruik van de juiste fase een grote positieve invloed op Net als zijn voorganger is het chassis van de VPI Scout II gemaakt van 2,9 cm het geluidsbeeld. Hierdoor kunnen uw audioapparatuur en beeldscherm dik MDF, op een stalen plaat van 2,8 mm. Het plateau is gemaakt van acryl maximaal presteren. De Oehlbach fasetester is makkelijk te gebruiken en en wordt gedragen in een Teflon lager. De AC-synchroon motor staat los bestaat uit zeer hoogwaardige technologie. De Phaser kent een behuizing van het chassis en drijft het plateau aan via een Aries aandrijfriem. Wat de van dik aluminium en wordt gevoed door een bijgesloten 9 volt (standaard) Scout II onderscheidt van de Scout I is de toonarm: de nieuwe JMW-9 Plus. batterij. Winkelprijs € 89,99 Deze arm heeft een nieuw ontworpen trechtervormige buis, gevuld met XXL® POWERCORD -Series 25 een eveneens nieuw dempingsmateriaal. De nieuwe VPI Classic heeft een De XXL® Series 25 is een hoogwaardige afgeschermde netkabel met drie ‘klassieke’ houten ombouw en een vaste motormontage in plaats van een volledig geïsoleerde aders van 2,5 mm2 doorsnede. Onder de onopvallende losstaande motorbe- mantel van zwarte isolatie wordt gebruik gemaakt van HPOCC® koperen huizing. aders, dit ter verlaging van de weerstand en spanningsafval. De hoogwaar- Voor meer informatie: dige stekkers zijn beschermd tegen treklasten. De kabel laat zich onopval- www.symphonyau- lend wegwerken door zijn discrete uitvoering en dioimport.com soepelheid. Winkelprijs € 119,95. *HPOCC: staat voor hoogwaardig koper of zilver dat een extreem lange kristalstructuur kent voor een optimaal transport van signaal en spanning. De 808 XXL Powersocket is standaard voorzien van een HPOCC XXL powercord. Voor meer informatie www.servi-q.nl

12 hvt - maart 2009

HVT_0903_p006_009_R04.indd 12 12-02-2009 16:05:13 -productnieuws-

Nagra BPS Dynavector phonoversterker Dynavector presenteert met trots haar nieuwe element DRT XV-1t. Het koper- draad is gewikkeld om een vierkante spoel gefabriceerd van staal met een zeer hoge zuiverheid. Een hogere zuiverheid van staal zorgt ervoor dat stevig- heid, stijfheid en de corrosiebestendigheid toenemen. De magnetische flux is geconcentreerd rond de buitenzijde van de armatuur die weer overeenkomt met een speciaal ontworpen vierkante opening. Het geheel wordt vervolgens gecombineerd met hoogwaardige Alnico magneten. Deze zorgen ervoor om de magnetische circuits te stabiliseren en de lineariteit te verbeteren van de magnetische signaaloverdracht binnen de opening. Tot slot is de body voorzien van een unieke Urushi (Urushi boom die voornamelijk groeit in Oost-Azië produceert een substantie waaruit men deze voor Japan zo kenmerkende Urushi lak maakt) gecoate Bamboo body wat ervoor zorgt dat dit prachtige element wordt omgetoverd in een prachtig instrument. Er is niets dat Het verkleinde formaat van de Nagra BPS phonovoorver- de luisteraar kan voorbereiden als men sterker is het resultaat van het gebruik van een volledige luistert naar de muzikaliteit van de XV-1t. transistortechnologie, die De DRT-XV-1t zal verkrijgbaar zijn voor een aanmerkelijk goedkoper is verkoopprijs van € 6.450. dan de buizentechnologie Voor meer informatie www.lathamaudio.nl in de VPS. De BPS is ook zodanig efficiënt dat hij met één enkele 9V-batterij maar liefst 100 uur muziek kan Mirage MX 5.1 weergeven. Het nieuwe MX systeem bestaat uit vijf Een ander punt waar de BPS verschilt van zijn grote broer ultra-kleine satellietluidsprekers van slechts is in het aantal functies. Nagra behield echter wel de 10 centimeter hoog en een eveneens zeer handige ‘load’-aanpassing die je ook terugvindt op het compacte subwoofer. Het geheim achter de VPS model. Dit maakt het mogelijk om door middel van grootse geluidsprestaties heet Omnipolair: kleine plug-in modules de afsluitweerstand aan te pas- een unieke en door Mirage gepatenteerde sen en zo een perfecte aanpassing te verkrijgen van de luidsprekerfilosofie die er voor zorgt dat phonoversterker aan geluid rondom de luidspreker uit wordt het gebruikte element. gestraald. Hierdoor wordt gebruik gemaakt Het apparaat onder- van de reflecties van wanden en plafond steunt zowel Moving Coils waardoor een levensecht, driedimensionaal geluidsbeeld wordt gecreëerd. De luidspreker- (MC) als Moving Magnet techniek die dit mogelijk maakt bestaat uit een Omniguide, de UFO-vormige tweeter, en een elementen (MM). De elek- schuin daaronder geplaatste woofer. Samen zorgen zij voor de optimale afstraalverhouding tronica is gemonteerd op van 30% direct en 70% indirect geluid. een enkel moederbord en Het MX 5.1 systeem bestaat uit vijf MX satellieten en één M-M6 actieve subwoofer. Deze gebruiken alleen discrete subwoofer heeft bescheiden afmetingen van 20x20x20 cm. Toch is de M-M6, net als de satel- componenten die voldoen aan de JAN (Joint Army Navy) lieten, in staat om grootsere prestaties neer te zetten. Dit mede dankzij het gebruik van maar standaard, die voornamelijk gebruikt wordt voor elektro- liefst drie 6,5 inch woofers die worden aangestuurd door een 800 watt versterker. Zowel de nische onderdelen die een militaire toepassing kennen. subwoofer als de MX satellieten zijn afgewerkt Geselecteerde en passende bipolaire transistoren verzorgen met een fraaie hoogglans zwarte lak waardoor de versterking. De condensatoren in de signaalweg zijn van ze zich in bijna ieder interieur thuis voelen. een audiofiele kwaliteit. De uiterst zorgvuldig geselecteerde Het complete MX 5.1 systeem heeft een weerstanden tenslotte zijn van het type MELF (Metal Elec- verkoopprijs van € 899, de afzonderlijke trode Leadless Face). luidsprekers zijn los leverbaar. Eén MX Satelliet De MC input transformatoren zijn ontworpen door Nagra, luidspreker heeft een verkoopprijs van € 149, de die een unieke kennis heeft op dit gebied, vooral waar het M-M6 subwoofer kost € 399. Het systeem en de gaat om de gevoelige microfoon inputs op professionele losse luidsprekers zijn vanaf nu beschikbaar bij recorders. De afwerking is, zoals u gewoon bent van Nagra, uw geautoriseerde Mirage dealer. gemaakt van hoogwaardig aluminium. Deze nieuwe phono- Voor meer informatie www.lookenlisten.nl of trap is te beluisteren bij de geselecteerde Nagra-dealers. Look en Listen info- en democentrum in Voor meer informatie: www.symphonyaudioimport.com Geldermalsen, telefoon 0345 588 082

hvt - maart 2009 13

HVT_0903_p006_009_R04.indd 13 12-02-2009 16:05:16 HVT_0903_p014_ADV_Crystal.indd 3 12-02-2009 15:40:48 ingezonden mededeling

Clap Your Hands And Stamp Your Feet op 31e Mega Platen en CD Beurs

De komende Mega Platen en CD Beurs, gecombineerd met de Verzamelaars Jaarbeurs, vindt plaats op 18 en 19 april in de Jaarbeurs Utrecht en staat in het teken van de Nederlandse Glam Rock.

Begin jaren zeventig explodeerde in Nederland een Daarnaast heeft er een ontwikkeling plaatsgevon- nieuwe muziekstijl die op het vasteland van Europa den, die tien jaar geleden volstrekt onvoorstelbaar zijn weerga niet kende. Bands als Long Tall Ernie and leek. Platen zijn opeens weer hip! Nieuwe releases the Shakers, Catapult, Left Side en Bonnie St Claire and komen weer uit op vinyl en voor begin twintigers, Unit Gloria kwamen zonder uitzondering in de top 40 opgegroeid in het download en mp3 tijdperk, zijn en hadden ook internationaal succes. platen een nieuwe ontdekking, waar vijftig jaar De ‘Muziekbeurs van Het Jaar’ volgens het toonaan- pophistorie achter schuil blijkt te gaan. Allemaal gevende Britse blad de ‘Record Collector’ is een we- redenen waarom er nu weer een grote belangstel- reldwijd festijn voor popkenners, liefhebbers, verza- ling voor platen is! melaars, deejays en fans. Bij de ruim 500 exposanten, afkomstig uit alle hoeken van de wereld, ligt de verzamelde popgeschiedenis van de afgelopen vijftig jaar uitgestald in de vorm van elpees, singles, CD’s en DVD’s Voor standhouders is de Beurs reeds maanden in iedere prijsklasse en voor elke portemonnee. Er zijn volgeboekt hetgeen op zijn zachtst gezegd toch talloze popgerelateerde zaken te vinden zoals foto’s, opmerkelijk is! Midden jaren tachtig heeft de CD posters, boeken, gesigneerde platen, vintage T-shirts, definitief de slag om de populairste geluidsdrager persoonlijke eigendommen en tijdschriften. gewonnen en zijn de elpees naar de zolder ver- dwenen. Iedereen had dezelfde optimistische ge- Excelsior Records brengt de GlamRock compilatie-CD dachten: nu komen al mijn platen uit op CD, de “Clap Your Hands And Stamp Your Feet” op de markt CD is digitaal en dus is de geluidskwaliteit beter, en die beleeft haar première tijdens de beurs. Veel bovendien zal de CD altijd verkrijgbaar blijven. muzikanten die vertegenwoordigd zijn op deze CD Die verwachtingen zijn helaas geen werkelijkheid De Mega Platen & CD Beurs vindt plaats in de Jaarbeurs zullen aanwezig zijn tijdens de presentatie. Niet al- geworden. Utrecht, op zaterdag 18 april van 9.00 tot 18.00 uur leen worden er vragen beantwoord uit het publiek Twintig jaar later zijn er van een groot aantal al- en op zondag 19 april van 10.00 tot 17.00 uur. De maar wie weet kruipen zij graag nog eens in de huid bums nog steeds geen digitale versies verschenen. toegang bedraagt 11 euro. Kaarten in de voorver- en het glitterpak van hun alter ego’s uit de swingende Bovendien geven geluidsfreaks de voorkeur aan koop en alle verdere informatie zijn verkrijgbaar bij jaren zeventig. Optredens, signeersessies, GlamRock de warme sound van het vinyl, mits afgespeeld op www.recordplanet.nl. memorabilia en uniek beeldmateriaal maken het goede apparatuur en wordt het aanbod van CD’s in Er is een prijsvraag waarmee je gratis toegangskaarten feest compleet. gespecialiseerde winkels steeds kleiner. voor de Beurs kan winnen, kijk hiervoor op de site.

hvt - maart 2009 15

HVT_0903_p015_R04A.indd 15 12-02-2009 16:10:44 -TEST- Sony Super Audio CD-speler SCD-XA-5400ES Geloof, hoop en liefde

Deze kop behoeft enige uitleg. Want wie gelooft er vandaag de dag nog in het medium Super Audio CD, waar Sony en Philips in 1999 de audiofiele wereld mee ver- blijdden? Niet alleen op papier superieur, het klinkt ook echt beter. De hoop op een stormachtige acceptatie ervan nam na een jaar of vier dusdanig af dat beide elektro- nicagiganten hun promotie voor het systeem en steun aan softwareproducenten bij het uitbrengen van nieuwe titels op een laag pitje zetten. Bleef over de liefde voor dit medium.

Fred Haanebeek n die is er vandaag de dag nog steeds, getuige al jaren patent op heeft. Simpelweg de stappenschakelaar de spelers die fabrikanten als Esoteric, Denon, naar links of naar rechts draaien tot het gewenste track- Krell, Lindemann, Linn, Marantz, NAD, Pioneer, nummer in het display staat en er vervolgens op drukken SonyE en Yamaha in hun programma voeren en de gestage om het afspelen te laten starten. Links zitten de netschake- stroom nieuwe SACD-titels (in 2008 ruim 300) waarvoor laar, kleine toetsjes voor keuze van tijd/tekst in het display, maatschappijen als Chesky, Linn, Opus 3, PentaTone, weergave van multichannel of stereo, SuperAudio- of CD- Stockfish, Telarc, 2L en anderen nog steeds zorgen. Wist weergave en inschakelen van de HDMI-uitgang. je dat er regelmatig fantastische live-registraties van het Beslist een verbetering ten opzichte van mijn eigen Sony Concertgebouworkest op SACD verschijnen? Zie www.rco- SACD-speler SCD-XA333ES is de instelbare voorkeur live.nl. Bij Philips is er de laatste jaren radiostilte rond dit voor stereoweergave of multichannel via een ‘priority’ medium, Sony bewijst daarentegen met deze nagelnieuwe schakelaar op het achterpaneel. Mijn speler kiest stee- speler SACD nog steeds een warm hart toe te dragen en vast de multichannel content als er een volgende SACD laat enthousiaste fans ervan niet in de kou staan. wordt ingelegd die ook meerkanaals-content bevat. Na de tijdrovende startprocedure, waarbij je niets kunt doen Aan de maat dan alleen maar wachten, moet je op de stoptoets drukken Met zijn front van 430 mm, hoogte van 124 mm en diepte en vervolgens de stereo-functie kiezen. Die ergernis is bij van 390 mm is het een kloeke verschijning. Het gewicht de SCD-XA5400ES opgelost. Helaas duurt het nog steeds van ruim 10 kilo stemt mij vrolijk. Met het zwarte alumi- zo’n 15 seconden na het inleggen van de schijf voordat nium front volgt Sony weliswaar de jongste trend, maar ik de speler bereid is geluid te geven. Dit als gevolg van de word er een beetje depri van. Geef mij maar zilver of een omvangrijke controleprocedure op de echtheid van het vleugje champagne waarop bedieningsknoppen en tekst SACD-schijfje en instellingen van de elektronica. Voor beter uitkomen. Het loopwerk is centraal geplaatst met ‘stille’ genieters is voorzien in een regelbare hoofdtele- onder het – beetje zwaffelige – laatje een groot display. foonaansluiting. Hier nu eens geen minimalistisch high end gedoe, maar Via een slanke, maar een beetje goedkoop aandoende alles wat je wilt weten: naam van de CD, track titel, naam afstandsbediening kun je alle bovengenoemde functies artiest, totaal aantal tracks. In minuten en seconden de vanuit je stoel activeren en bovendien direct een track kie- totale speelduur, speelduur per track, verstreken speelduur zen, vooruit- en terugspringen per track en in het nummer en resterende speelduur per track en van de hele CD. Ook zelf. Extra zijn de continu-, shuffle- en repeatfunctie. De in het display duidelijke indicatie of het een gewone of laatste is ideaal voor het inspelen. Meningen zijn om van SACD is die in de lade zit, stereo of multichannel en of te verschillen en dat doe ik dan ook met gewaardeerde col- HDMI in gebruik is. Rechts van het display vind je de lega Armand van Ommeren die niets ziet in het fenomeen toetsen voor open/sluiten van de lade, afspelen, pauze en inspelen. Na 24 uur een burn-in cd op de repeat-stand stop. Onder de toetsen de handige draaiselector waar Sony klonk deze speler aanmerkelijk losser en aangenamer dan

16 hvt - maart 2009

HVT_0903_p016_021_R06.indd 16 12-02-2009 16:13:35 toen ik hem voor het eerst aanstak. Dat gold overigens ook voor mijn nieuwe referentiespeakers B&W Nautilus 804S. Nieuw uit de doos klonken ze niet erg overtuigend, pas na zo’n 100 uur inspelen kwamen ze tot leven en zetten een geloofwaardig geluidsbeeld neer.

Achterzijde Hier tref je naast de vergulde cinch-uitgangen ook twee Ingewanden XLR-chassisdelen aan waarmee je het signaal gebalanceerd Halen we de kap eraf dan glimmen je drie trafo’s tege- kunt aansluiten. Mooi als je voorversterker daar de moge- moet. Een kleintje voor de energiezuinige stand-by functie lijkheid voor heeft. Alhoewel het een multichannel-speler en aparte R-Core trafo’s (de R staat voor rondlopende betreft kun je een dergelijk signaal niet analoog op je metaalkern) met ultralaag strooiveld voor de digitale en versterkers aansluiten. Hiertoe vind je een HDMI-uitgang analoge circuits. Liefst acht stabilisatieschakelingen en waar ik later op terugkom en de al genoemde 2ch/multi royale elco’s op een aparte print rechts van het loopwerk, priority-schakelaar. Verderop twee inschakelbare digitale garanderen een voorbeeldige voedselvoorziening van alle uitgangen, zowel optisch als galvanisch. Let op, alleen het schakelingen. Duidelijk is dat bij de componentkeuze 16 bits/44.1 CD-signaal komt eruit. Om anti copy-rede- niet op een cent is gekeken; het ziet er beslist verzorgd nen houdt de speler de SACD-stream binnen. Tenslotte en degelijk uit. Dat geldt ook voor de twee hoofdprinten nog een aansluiting voor een extra IR-sensor voor als de uit glasepoxy, één met alle processoren en schakelingen speler niet in oogcontact staat met de afstandsbediening. voor het digitale proces en één 4-laagsprint voor de D/A Het geheel ziet er fraai verzorgd en degelijk uit. O ja, bijna conversie en analoge signaalversterking naar de sym- vergeten, de aansluiting voor de niet geaarde netkabel. Er metrische en a-symmetrische uitgangen. Het in kunststof zijn meer fabrikanten die afzien van een verbinding met uitgevoerde loopwerk heeft een lineaire sturing van de randaarde, dit om eventuele bromproblemen bij aanslui- discreet opgebouwde Dual Laser, dat wil zeggen een aparte ting op andere (geaarde) componenten te voorkomen. laser voor CD (golflengte 780nm) en voor SACD (golf- Het gaat hier technisch te ver om de pro’s en con’s ervan lengte 650nm) waarvan de stralen via een Beam Splitter, uit te meten maar wellicht is het een idee om voor- en te- een soort prisma met aan één zijde een halfdoorlatende genstanders in een apart verhaal hierover op de technische spiegel en vervolgens een gezamenlijke lens op de disc vuist te laten gaan. worden geprojecteerd.

hvt - maart 2009 17

HVT_0903_p016_021_R06.indd 17 12-02-2009 16:13:46 www.nad.nl

Artiesten en opnametechnici steken veel tijd en energie in het zo goed mogelijk laten klinken van hun muziek. Vervolgens wordt dezelfde muziek vermoord door slechte afspeelapparatuur. Laat je muziek leven, luister met NAD hoe het écht hoort. Eenvoud, kwaliteit en waar voor je geld, alleen te koop bij de betere vakspeciaalzaak. Nu met 5 jaar garantie*

*: uit de NAD C, L, T, Masters en VISO Series; 5 jaar garantie na registratie op www.andbenelux.com

HVT_200810.indd 1 13-10-2008 14:30:15 HVT_0901_p084_ADV_AND.indd 3 05-12-2008 21:11:36 Sony Super Audio CD-speler SCD-XA-5400ES

In één enkel IC zijn de volgende functies verenigd: compleet apparaat met vijf 120 watt versterkertrappen en een 8x oversampling digitaal filter voor CD, een noise alle mogelijkheden voor een hoogwaardige homecinema- shaper voor CD waar een 1-bit signaal uitkomt op 64x weergave. Om alles onder de knie te krijgen moet je de samplingfrequentie van 44.1kHz = 2.8224MHz. En wel eerst even door een (uitstekende) Nederlandstalige laat dat nu exact dezelfde frequentie zijn als van de 1-bit gebruiksaanwijzing van 162 pagina’s heenploegen. SACD-stream. Vervolgens is er een DSD-filter voor SACD Ik beperk me tot de audioweergave waartoe de SCD- dat ongewenste hoogfrequentruis verwijdert door de ruwe XA5400ES op één van de HDMI-ingangen van de receiver 1-bits data te herberekenen. Daarna een dubbele multi wordt aangesloten. De High-Definition Multimedia level D/A converter voor zowel SACD als CD die het beste Interface, om het beestje één keer bij zijn volle naam te uit de 1-bit en multi-bit technologie combineert. Hoe krijg noemen, verwerkt video- en audiosignalen in een digitaal je het er allemaal in… formaat. Daardoor kan beeld in een resolutie tot 1080p Uiteraard is er een zeer nauwkeurige en slimme kristalge- worden weergegeven en profiteert ook audio van een stuurde klok-schakeling om jitter uit te bannen en daar- ongeschonden transport, mits je een HDMI-kabel gebruikt mee een zo schoon mogelijk stereosignaal te verkrijgen. die in staat is de enorme stroom digitale content zonder De behuizing is van stevig plaatstaal, aan de onderzijde ademnood te transporteren. Nou is aan dat transport een verstevigd met een ‘Frame and Beam’-constructie van risico verbonden in de vorm van jitter. Vandaar dat je kleine kokerbalken die op strategische plaatsen resonan- nogal eens verhalen leest over geavanceerde kloktechnolo- ties tegengaan. Kloppen op de bovenkant klinkt angstig gieën bij losse loopwerken en DAC’s om dit fenomeen de hol. Mijn truc die ik ook bij de XA-3300ES toepas: het op kop in te drukken. het deksel plaatsen van twee zware deurstoppers voor een Sony bedacht hiervoor H.A.T.S., vertaald in Nederlands: paar euro gekocht bij de Lidl (voor beduidend meer ook Hogekwaliteits digitale Audio Transmissie Systeem. Het is bij de betere ijzerhandel) maakt de weergave wat rustiger een flow control systeem voor HDMI-transmissie en werkt en de stage wat dieper. als volgt. De 1-bits DSD-stream die vanuit de SACD-speler binnenkomt, gaat eerst in een buffer. Vervolgens zorgt een Multichannel uiterst nauwkeurige masterklok, gesitueerd naast de D/A Hier komt de HDMI-uitgang waar ik het al even over had, omzetter in de receiver, voor een terugkoppeling naar de in beeld. In tegenstelling tot oudere Sony SACD-spelers SACD-speler waarmee de doorgavesnelheid van de digitale heeft deze geen analoge uitgangen voor meerkanaals- data wordt gecontroleerd en in de pas wordt gehouden. weergave en moet daarvoor worden aangesloten op een De speler en receiver communiceren op dit gebied dus geschikte multichannel AV-receiver. En dat is jammer doorlopend met elkaar en dat moet leiden tot een jittervrij voor diegenen die geïnvesteerd hebben in een analoge (lees: vrij van fouten in het tijdsdomein) aanbod aan de 5-kanaals voorversterker en eindtrappen, teneinde niet ge- converter die het signaal uiteindelijk in de vijf analoge hinderd te worden door allerlei digitale toeters en bellen kanalen omzet. Praktisch gezien kun je daarna drie kanten die op praktisch alle multichannelreceivers standaard zijn op. Eén. Je sluit je vijf speakers op de receiver aan. Twee. Je en waar je dierbare signaal bijna altijd doorheen moet. voert het linker en rechter kanaal uit via de lijnuitgangen Om meerkanaalsweergave uit deze speler te krijgen heb je naar de stereo voorversterker/eindtrappen van je hoofd- de AV-receiver STR-DA5400ES nodig en dat betekent een systeem en geeft het centerkanaal en de achterkanalen extra investering van € 1.200 bovenop de € 1.500 die de weer via de versterkers van de receiver. Drie. Je voert alle SACD-speler kost. Voor dat geld krijg je dan een uiterst vijf kanalen uit via de lijnuitgangen van de receiver naar

hvt - maart 2009 19

HVT_0903_p016_021_R06.indd 19 12-02-2009 16:25:23 je analoge 5-kanaals voorversterker/eindtrappen. Ik koos Super Audio CD in stereo voor optie 2 om weergavetechnisch en kwalitatief zo dicht Hier voelt de XA-5400 zich in zijn element en verwent mogelijk bij de stereoketen te blijven. ons met een transparante weergave. Je hoort duidelijk de hogere resolutie van het SACD-medium, meer levendig- Luisteren heid, subtielere hoogweergave, een levensechtere stage Om de weergavekwaliteit van de SCD-XA5400ES in een en een analogere geluidsbeleving. Lezers die bekend zijn kader te zetten had ik als vergelijkingsmateriaal de Sony met SACD begrijpen precies wat ik bedoel. De XA3300ES stereo SACD-speler SCD-1 (1999, € 6.000) de SCD- wordt overklast, de SCD-1 klinkt weliswaar wat royaler en XA333ES (2001, € 1.900) alsmede de Marantz stereo kernachtiger in het laag maar blijft met zijn oudere digi- SACD-speler SA-11S1 (2005, € 3.000). De eerste is wel- tale technologie een pietsje achter in detaillering. De 2x zo iswaar een klap duurder, maar de technologie stamt wel kostbare Marantz SA-11S1 houdt hem moeiteloos bij en van zo’n 9 jaar terug. Bij de tweede en derde speler kun je klinkt bij de ene opname gelijkwaardig en bij een andere jaartal en prijs ook in het juiste verband plaatsen. De hier net wat soepeler, sneller en overtuigender. geteste speler bevat de meest moderne technologie en het is spannend om te beluisteren in hoeverre deze zich prijs- Super Audio CD in multichannel technisch en kwalitatief tot de andere verhoudt. Allereerst De versterkerconfiguratie waarin geluisterd werd, noemde CD-weergave, uiteraard alleen in stereo. Qua klankbalans ik al. De frontspeakers waren de B&W’s Nautilus 804S, neigt de XA-5400ES naar de frisse kant in vergelijking achter stonden de B&W’s CDM-7 en middenvoor een met de andere spelers. Dat hoeft geen nadeel te zijn maar fraaie Sony centerspeaker met een vergelijkbare tweeter je dient er bij ketens die de hogere regionen ook met als in de B&W’s. De eerste schijf die we beluisteren is bovenmatig enthousiasme benaderen wel rekening mee te ‘Toccata’ met orgelspel van Bram Beekman, PentaTone houden. Het hoog klinkt schoon en stemmen komen er Classics 5186003. Vergelijk je de stereo SACD-weergave met ongeschonden s-klanken uit. Er wordt een nette stage met de multichannelweergave dan kun je zeggen dat je neergezet en de betere CD’s zetten een herkenbaar holo- in het eerste geval in de deuropening van de Oostkerk te grafisch beeld neer. In vergelijking met de SCD-1 en de Middelburg staat te luisteren en in het tweede geval mid- SA-11S1 trekt de XA-5400ES je wat minder in de muziek, den in de kerk bent. In mijn luisterstoel gezeten maakt het is allemaal wat minder spannend en betrokken, met de kamerakoestiek plaats voor die van de kerk. Muren en name bij felle, impulsrijke muziek. Je zou kunnen zeggen: plafond vallen weg, met de ogen dicht ‘zie’ je het (15 me- het klinkt allemaal wat aan de technische kant. De duur- ter?) hoge dak van de kerk en de grote ruimte. Alles loopt dere spelers zijn met hun ruimere budget voor het analoge en vloeit alsof je er in het echie bij bent. De decodering in gedeelte van de schakeling hier in het voordeel, ondanks de receiver werkt voorbeeldig en de afwezigheid van enige hun digitale technologie van eerdere datum. scherpte in het hoog geeft aan dat het ook met die – niet

www.hifi.nl/audioselectief

20 hvt - maart 2009

HVT_0903_p016_021_R06.indd 20 12-02-2009 16:25:30 Sony Super Audio CD-speler SCD-XA-5400ES

aanwezige – jitter wel snor zit. De hoge definitie van het zet, spannende ruimte-informatie en een zeer plezierige medium komt hier tot uiting in een verfijnd, gedetailleerd balans tussen orkest en piano. In de box zit een bonus- hoog, levendig laag en een subtiele galm. Het beeld is zeer DVD waardoor je de optisch prima gelukte Chen ook holografisch met een overtuigende hoogtepositionering visueel kunt checken. Ook nog beluisterd de originele van het orgel. De SACD bevat een mooie doorsnede van 4-kanaalsopname van Tubular Bells waarin de muziek componisten, beginnend bij Bach (1685-1750) tot Max van vier kanten op je afkomt en de ge-remasterde meer- Reger (1873-1916) en is schitterend opgenomen door de kanaalsversie van Pink Floyd’s Dark Side of the Moon, multichannelspecialisten van dit label! waarbij vooral het intro van ‘Time’ overweldigend over je De mannen van het Schotse Linn label kunnen er ook heenwalst. Aan de kwaliteit hoor je wel dat het om oudere wat van, getuige de beeldschone SACD van het Scottisch opnamen gaat, maar in beide gevallen pakt het geheel je Chamber Orchestra met een vertolking van Mozart’s meer dan bij stereo. Colloredo Serenade K203 en Divertimento K251 (Linn CKD320). Ook nu weer het gevoel er helemaal bij te Symmetrisch de voorkeur zijn in de Greyfriars Kirk te Edinburgh. De vioolpartijen Bovenbeschreven stereo luisterervaringen zijn opgete- worden fel gespeeld maar klinken zonder enige onaan- kend bij luisteren via de asymmetrische uitgangen om gename scherpte. Compliment voor de opnametechniek: redenen dat dit in de praktijk de meest gebruikelijke gang met name de solopartijen in track 3 worden subtiel en qua van zaken is. Mijn set kan ik ook geheel symmetrisch plaatsing geloofwaardig neergezet. In veel multichannel- aansluiten dus dat heb ik middels de mooie Van den Hul opnamen wordt het nog wel eens te groot en te galmerig. Jubilee Silver-kabels gedaan. Dus speler symmetrisch op De klankbalans is fraai. voorversterker en deze weer symmetrisch op de eindver- Ook van Linn is de originele versie uit 1718 van Acis & sterker. Aldus aangesloten is de klankbalans wat minder Galatea van G. F. Händel, gespeeld door het Dunedin richting hoog en is er wat meer rust en lucht in het geheel. Consort in de Greyfriars Kirk, Linn CKD 319. Door het Aanbevolen dus indien dit mogelijk is. wat terugnemen van het niveau van de achterkanalen en het centerkanaal krijg je wat meer subtiliteit en plaatsing Conclusie in de stage. De akoestiek is levensecht en de balans tussen De Sony SCD-XA5400ES biedt een hoop mogelijkheden stemmen en orkest is fraai. Mooie strijkers en stemmen en kwaliteit voor een nette prijs. De CD-weergave is goed, zonder stress in de s. zeker voor de gevraagde euro’s. Probeer hem zeker uit in De pianoconcerten 1 en 2 van Chopin, gepeeld door de je bestaande set of het geheel qua klank goed in balans is. Chinese pianiste Sa Chen, ondersteund door het Gulben- Met SACD presteert de speler uitstekend en kan zich me- kian Orchestra is ook een aanrader. PentaTone classics ten met kostbaarder spelers. Voor multichannel zul je de PTC5186 341. Nu eens niet opgenomen in een kerk maar AV-receiver STR-DA5400ES of een DAC met een geschikte in de grote auditoriumzaal te Lissabon. Job Maarse, Erdo meerkanaalsprocessor aan moeten schaffen. Kortom, een Groot en Carl Schuurbiers bewijzen hun grote expertise degelijk apparaat dat met name het medium SACD een met meerkanaalsopnamen. Schitterende klankbalans, warm hart toedraagt. sprankelende vleugel die gelukkig niet te groot is neerge- Voor meer informatie www.sony.nl / www.sonyproductinformatie.nl

www.hifi.nl/alphahighend www.hifi.nl/bartels

ARCAM NAD BOWERS & WILKINS QED CLASSÉ AVM B&W 800 SERIE V d HUL ROTEL HIFIDELIO AUDIO PHYSIC SILTECH DENON GENEVA MONITOR AUDIO MONSTER QUAD TEAC MIRAGE WBT ADVANCE TWO-EYES BOSTON SIM MARANTZ LOEWE  HIFI EN HOME-THEATER KEF TIVOLI CAMBRIDGE SONY  DIVERSE LUISTERRUIMTES DALI NUVO CARAT PIONEER  DESKUNDIG ADVIES PIEGA SONOS REVOX PANASONIC  EIGEN TECHNISCHE DIENST ALR JORDAN VANTAGE

www.hifi.nl/poulissen www.hifi.nl/hanzehifi

hvt - maart 2009 21

HVT_0903_p016_021_R06.indd 21 12-02-2009 16:25:33 “Some say a great speaker must stand on it’s own four feet. TRIAD’s Silver/6 Monitor proves them wrong” BrentBrent Butterworth,Butterworth, Home EntertainmentEntertainment & DesignDesign

De In-Ceiling Silver/6 Mini-Monitor luidsprekers zijn ideaal als u superieure geluidskwaliteit wilt, maar slechts weinig ruimte heeft. In combinatie met de Triad Powersub is hij ook perfect voor kleine

geverfd worden om zo perfect in uw interieur te passen.

EUROPE’S LEADING CUSTOM AND HOME ELECTRONICS SUPPLIER BMB / Europe BMB / Scandinavia BMB / UK www.bmbelectronics.eu www.bmbscandinavia.com www.bmbelectronics.co.uk WE KNOW HOW +31 416 315 710 +46 31 745 20 00 +44 1359 253 555

HVT_0903_p022_ADV_Durob_Triad.indd 3 13-02-2009 12:35:38 -column- Mirjam Hulsebos

IJstijd 2 Meter Sessie bij Jan Douwe Kroeske Begin februari 2009 verscheen de nieuwe driedubbel CD met 54 hoogtepunten Terwijl ik dit typ dooit het uit ruim twee decennia 2 Meter Sessie historie, goed voor ruim 3,5 uur aan zeer weliswaar, maar ligt er nog persoonlijke popmuziek. altijd een ijslaag op plassen en sloten. En wij zijn nog aan het Het wekelijkse onderdeel van Jan Douwe Kroeske’s radioprogramma ‘2 Meter De Lucht In’ bijkomen van een superdrukke tijd. Want niet alleen waar een steeds groter wordende groep luisteraars steevast op afstemde. Eigenlijk al vanaf zitten mijn vriend en ik in het bestuur van de lokale het allereerste begin een begrip. De spanning: wie is er deze keer te gast? De grootste ijsvereniging, de natuurijsbaan bevindt zich ook nog namen uit de pop- en rockmuziek kwamen naar Nederland om hun nieuwe album te pro- eens schuin tegenover ons huis. De aantrekkingskracht moten, en deden dan ook de studio van JD aan om een set te spelen. Heel af en toe was op onze nichtjes, neefjes en kinderen van vrienden was het een verplicht nummer, maar soms ook een vurige wens van de artiest zelf. onweerstaanbaar. We hebben nog nooit in twee weken Het duurde voor veel fans onrustbarend lang voor er weer nieuws kwam van het 2 tijd zoveel visite gehad als in die periode. Terwijl de Meter verzamel-cd front. Maar nu is het lange wachten dan eindelijk voorbij, en wat een kids zich vermaakten op het ijs, hielpen hun vaders en comeback! Drie tjokvolle cd’s geven in ruimt 3,5 uur een uniek overzicht uit 22 jaar 2 meter moeders ons in de koek- en zopiekraam. De middagen sessies. Oude bekenden: Nils Lofgren, John Hiatt, Muskee en de Tröckener Kecks. Maar ook eindigden steevast bij ons thuis, waarbij wij een wijntje heel veel nieuwe delicatessen, zoals het bloedstollende American Wheeze van 16 Horse- voor onszelf inschonken en de kinderen dommelend power, het spectaculaire duel tussen Jan Akkerman en Ice T (!), JJ Cale, Randy Newman, op de bank met een beker chocolademelk zaten. Anouk, Spinvis, Elbow, Racoon, My Morning Jacket, Milow en Voicst. De lome, slome versie Vaste lezers van deze column weten dat ons gezin van Scooby Snacks (Fun Lovin’ Criminals), en Tracks In The Dust van David Crosby. Grote en sinds een maand een DVD-speler rijker is. En dat wisten kleinere helden en heldinnen waren het. onze vrienden ook, want zuinig als we zijn hebben we natuurlijk een paar leuke films bij hen geleend. Eén ervan was Ice Age, een fantastische tekenfilm over een nieuwe ijstijd, die bij jong en oud in de smaak valt. Bovendien prima passend bij de gelegenheid, want met -8 graden Celsius overdag leek die nieuwe ijstijd inderdaad een feit. Ik had nooit gedacht dat ik vaker dan één keer naar een film zou kijken, maar u raadt het al: we hebben Ice Age in die twee weken tijd ongeveer 14 keer gezien. Althans, het begin. Het eind haalden we niet, want wij moesten steeds ’s avonds weer paraat staan op de ijsbaan, ouders wilden na een hele middag op de ijsbaan eindelijk wel eens naar huis en kinderen Jan Douwe Kroeske’s concept is vandaag de lagen na een half uur met rode koontjes op de bank te dag nog net zo relevant als 22 jaar geleden, en slapen. deze verzamelaar met 54 van de allermooiste Niet nadat ze overigens steevast opmerkten dat het tracks mag dan ook in geen enkele verzame- fijn was dat we eindelijk ‘ook eens een beetje meede- ling ontbreken. den’. Want hoewel wij onszelf best hip vinden, rekenen kinderen je keihard af op zaken als een breedband Aan dit unieke project neemt Dynaudio deel. internetverbinding, de aanwezigheid van een Wii of andere spelcomputer, of anders op zijn minst een 2 Meter het Theater In tour DVD-speler. Op internet scoren wij laag met onze Geestelijk vader Jan Douwe Kroeske vertelt aan de hand van de beelden verhalen over trage ADSL-verbinding. Spelcomputers hebben wij de verhalen en haalt herinneringen op aan de intieme muzikale ontmoetingen met grote niet in huis. Mijn dure smartphone leen ik niet aan ze artiesten van over de hele wereld, maar ook die van eigen bodem. uit om spelletjes op te spelen. Maar nu is dan eindelijk Een bezoek aan deze show is dé manier om hem te vragen wat u weten wil over uw favo- een DVD-speler. Nu alleen nog een nieuwe televisie, rieten, of om gewoonweg te genieten van legendarische momenten. En uiteraard veel live want drie keer raden hoe vaak wij de afgelopen weken muziek, zodat u als bezoeker onderdeel bent van de magie van een Twee Meter Sessie. de oprecht verbaasde vraag ‘hebben jullie nog geen platte tv’ hebben gehoord? Juist ja, iedere dag. Ach Maart: ja, in hun ogen leven wij nog niet eens in het stenen 05-03-2009 - Muziekcentrum Frits Philips, Eindhoven tijdperk, maar zijn we blijven steken in de ijstijd. 09-03-2009 - De Kleine Komedie, Amsterdam 17-03-2009 - Theater De Tamboer, Hoogeveen 21-03-2009 - Parkstad Limburg Theaters, Heerlen 25-03-2009 - Schouwburg Het Park, Hoorn 26-03-2009 - Het Zaantheater, Zaandam 28-03-2009 - Stadstheater, Zoetermeer

hvt - maart 2009 23

HVT_0903_p023_R07.indd 23 12-02-2009 16:29:18 -techniek- Harman Kardon HD990 CD-speler

Een laag front met veel inhoud Gewone stereo CD-spelers lijken weer terug te wege het feit dat Harman veel aandacht heeft besteed aan de uitgangstrap van de HD990.

komen. Ook Harman Kardon gaat weer terug naar Speciale uitgangstrap de basis met twee gewone CD-spelers. In de handleiding wordt er weinig over gerept maar als je naar de printplaat kijkt, is duidelijk dat de ontwerpers hier niet de geijkte paden hebben gevolgd. Het hart van de conversie bestaat uit de AD1955 DAC van Analog Devices. Dit is een multibit deltasigma converter die hoge sample- Marnix Bosman arman Kardon zal me deze opmerking rates (tot 384kHz) en DSD kan verwerken. In de HD990 ongetwijfeld niet in dank afnemen. Maar worden samplerates tot 96kHz ondersteund. Per kanaal het merk heeft de afgelopen 10 jaar in mijn wordt er één stereo AD1955 gebruikt die een uitgangstrap Hwaarneming zich meer op het terrein van meerkanaals aanstuurt waarin per kanaal één OP275 dual opamp, één begeven en zijn de afgelopen jaren maar weinig produc- OPA2134 dual opamp en één TL072 dual opamp worden ten verschenen die echt tot mijn verbeelding spraken. De gebruikt. Vanuit deze opampschakeling volgt een discreet producten waren zeker niet slecht en wisten lof te oogsten opgebouwde versterkertrap met 12 SMD transistoren. in de vakpers. Neem bijvoorbeeld de HK670 en de HD970. Volgens de documentatie is deze trap in klasse-A ingesteld. Harman Kardon lijkt met de HK990 die ik in de vorige De uitgangsmuting geschiedt met relais. Harman Kardon HVT testte en deze HD990 twee nieuwe producten te bren- gebruikt al tijden een techniek die zij RLS (Real-time Li- gen voor mensen die hoogwaardige prestaties prefereren near Smoothing) noemen. In deze speler wordt een derde boven de hoeveelheid features. Naast twee stereoversterkers generatie versie gebruikt. De gedachte achter deze techniek heeft Harman nu ook twee CD-spelers in het programma. is echter vrij schimmig omdat er weinig over bekend wordt gemaakt. Echte CD-speler De digitale in- en uitgangen worden netjes afgesloten Merk: Harman Kardon Type: HD990 CD-speler We praten bij de HD980 en de HD990 over met hoogfrequent trafo’s. De digitale input receiver chip Conversie: Multibit Deltasigma echte CD-spelers omdat ze alleen gewone is van Cirrus Logic (CS8416). In het digitale deel van de Uitgangen: 2x analoog (cinch, XLR) audio- en MP3-CD’s (CD-R/RW) accepteren. schakeling wordt een grote DSP chip van Analog Devices 2x digitaal (coax, TOS-link) DVD, SACD of meerkanaals weergave is geen gebruikt. Volgens de handleiding zou deze betrokken zijn Ingangen: 2x digitaal (coax, TOS-link) optie. De HD990 is de duurste van de twee bij het reduceren van jitter(?). Meer wordt daar echter Extra: HRS link (klok synchronisatie) maar heft desondanks nog een bescheiden niet over verteld. Ook de informatie over de HRS (High Afstandsbediening; ja prijskaartje. De HD990 moet het niet heb- Resolution Synchronisation) link is beperkt. Met deze ver- Afmetingen (hxbxd): 63x440x332mm Gewicht: 3.9kg ben van indrukwekkende afmetingen of ge- binding kan de klok van de HD990 gelocked worden aan Prijs: € 599 wicht. De speler heeft desondanks een paar de klok van een ander apparaat zoals de nieuwe HK990 leuke eigenschappen zoals asymmetrische versterker met ingebouwde DAC. Ook deze constructie Informatie: Harman Consumer (cinch) en symmetrische (XLR) uitgangen, moet bijdragen aan het reduceren van jitter. Groot Ammers digitale uitgangen maar ook digitale ingan- Tel. 0184-608060 gen. De HD990 is dus ook als DAC voor een In de praktijk Website: www.harmankardon.com mediaspeler, netwerkspeler of computer te Ondanks de bescheiden afmetingen en de soms ondui- gebruiken. Dat is vooral aantrekkelijk van- delijke achtergrond van de technische opbouw, scheppen

24 hvt - maart 2009

HVT_0903_p024_025_R08.indd 24 12-02-2009 16:30:52 De HD990 gebruikt een schakelende voeding en is daardoor vrij leeg. Bijzonder is de uitgangstrap. Na de D/A-converter volgt een symmetrische uitgangstrap met twee opamps. Deze opamp schakeling wordt gevolgd door een hele reeks losse SMD transistoren en zijn samen met de bijbehorende SMD weerstanden duidelijk als een lange rij op de print te vinden vlak achter de uitgangsconnecto- ren. Deze reeks transistoren zijn in klasse-A geschakeld voor een optimale weergave.

komen van de luidsprekers. De speler heeft geen specifieke voorkeur maar in combinatie met een mooie buizentrap en eenvoudig opgebouwde transistorversterker is er zeer veel mogelijk.

Conclusie de specificaties de nodige verwachtingen. Gelukkig voor ”Don’t judge a book by it’s cover.” is een mooie Engelse Harman Kardon worden deze verwachtingen absoluut uitdrukking en past perfect bij de HD990. Achter het waargemaakt. Het klankbeeld is schoon, open en heel onopvallende uiterlijk gaat namelijk veel kwaliteit schuil. zuiver. De weergave heeft een hele hoge mate van precisie Hoogwaardige converters in combinatie met een slimme en definitie over het volledige frequentiegebied. Het laag uitgangstrap leveren hoogwaardige prestaties tegen een is werkelijk gortdroog en het midden is heel zuiver. Dat hele scherpe prijs. De digitale ingangen zijn een welkome werkt heel mooi bij stemmen zoals bij Christina Branco, extra voor bezitters van media/netwerkspelers. Mijn enige Cecilia Bartoli, Neil Young of de hele scherp opgenomen kritiek is het betrekkelijk simpele loopwerk dat een CD CD ‘Löwen’ van Ulla Meinecke. Het geluidsbeeld is open vrij langzaam inleest. Verder biedt de HD990 gewoon heel maar biedt tegelijkertijd genoeg ruimte om mooi los te veel audio voor zijn geld.

www.hifi.nl/technologyfactory

Sound Gallery Noorderstationsstraat 53 9716 AR Groningen Tel. 050 - 577 54 49 Fax. 050 - 571 02 10 www. soundgallery.nl

www.hifi.nl/meerview

hvt - maart 2009 25

HVT_0903_p024_025_R08.indd 25 12-02-2009 16:31:02 HVT_0902_p068_ADV_Final.indd 3 23-01-2009 11:08:10 T W Boston Acoustics VS240 -TEST-

G

SWB en CDCD en OCCM en… Ja, of je onder dienst bent geweest of niet, fabrikanten kunnen er wat van. Trouwens bij allerlei producten uit onze hele branche kom je tal van afkortingen tegen. Met deze test van de kleinste luidspreker uit de VS-reeks van Boston Acoustics een uitleg.

oston Acoustics, behorend tot de groep mm aan de achterzijde en de diepte van 162 mm waar ook McIntosh, Denon, Marantz, Snell en je weet dat je met een kleintje van doen hebt. BAcoustics en Escient in zitten, probeert zich duidelijk te onderscheiden van de ‘rest’ van de SWB/CDCD/OCCM luidsprekerfabrikanten. Neem de tafelradio’s – leuk Bij nadere bestudering van de tweeter, softdome vormgegeven en in frisse kleurtjes verkrijgbaar (‘Ho- 25 mm, denk je dat er iets mis is. In het centrum rizon Solo’, HVT september 2008) – of het home- lijkt de dome vastgezet te zijn. En dat is ook zo, cinema-systeem (‘MCS100, HVT september 2008), want hier komt de tweede afkorting: Coupled Dual of de soundbar (‘TVee Model Two’, HVT november Concentric Diaphragm, wat zoveel zeggen wil 2008) die in HVT in de afgelopen tijd zijn getest en dat de tweeter in bedwang wordt gehouden om recentelijk de grootste uit de VS-reeks (‘VS336’, HVT niet te ver door te schieten bij extreme uitslagen. februari 2009). Edoch, niet enkel op het gebied van De derde afkorting staat voor Organic Composite uiterlijk, maar zeker ook in technologisch opzicht Cone Material, wat zoveel wil zeggen dat verschil- blaast Boston Acoustics een geduchte partij mee; op lende vezels en weefsels in de woofer (140 mm) ‘groot’. Althans groter dan zijn formaat deed ver- naar de afkortingen. worden toegepast om eigen resonantie tegen te moeden. En dat zegt toch veel over de kwaliteit; de gaan, licht te blijven en zo stijf als een plank. constructie draagt daartoe bij, de gebruikte com- VS240 Mocht je overigens denken dat de VS240 op plan- ponenten en natuurlijk het ontwerp als geheel. De kleinste uit de VS-reeks moet het ‘doen’ met een ken staat, dan sla je de … mis, want voor de kast Als de VS240 (magnetisch afgeschermd) ingepast ogenschijnlijk simpele twee-wegs constructie. De – en zeker ook om deze vorm te maken – is gebruik dient te worden in een homecinema, en wellicht opzet is beproefd en dus veel gezien: in de ba e gemaakt van MDF. De boven- zij- en onderkant zijn als luidsprekers voor de achterkanalen, dan mag hij een tweeter boven en de woofer er onder. Aan de prachtig in glanslak afgewerkt. In het testpaar wa- natuurlijk niet veel onderdoen voor de iets grotere achterzijde een kleine ovale poort, twee inslagbus- ren ze verschillend – een in een zwarte, de ander in broer de VS260 of de grootste uit de VS-reeks de sen met schroefdraad om bevestiging aan de muur ebben afwerking (wie heeft het ander stel?) – maar ‘336’. En hiermee is ook al een deel van de relatief mogelijk te maken en onderin de kloeke aansluit- dat maakte voor de klank uiteraard niets uit. hoge prijs verklaard. Voor net geen € 400 per klemmen voor de luidsprekerkabel – fraai verzonken luidspreker vind ik de VS240 aan de prijzige kant. zodat de VS240 strak tegen de muur kan. De bouw Luisteren Voor dit bedrag koop je vergelijkbare kwaliteit bij van de kast is bijzonder: is de voorzijde 150 mm Om op het laatste begrip terug te komen: verras- veel collega’s en soms voor nog minder. Maar duur breed, de achterzijde ‘slechts’ 100 mm, die met een send. Het valt me trouwens sowieso op dat kleine is iets wat zijn geld niet waard is en dat is hier niet welving zodanig is geconstrueerd dat schoonheid luidsprekers vaak een mooi stereobeeld neer kun- het geval. Conclusie: een groeibriljant. en techniek elkaar hebben ‘gevonden’. Door deze nen zetten. Ook wel logisch, want als de tweeter en vorm kunnen er geen staande golven ontstaan in de de woofer dicht bij elkaar zitten, heb je een klein Voor meer informatie Boston Acoustics tel. +31(0)40 250 7800 / kast zelf. Rest bij het vermelden van de afmetingen akoestisch venster en benader je de puntbron. De www.bostona.eu nog de hoogte van 240 mm aan de voorzijde en 200 VS240 presteerde echter op vele fronten opvallend

hvt - maart 2009 27

HVT_0903_p027_R08A.indd 27 12-02-2009 16:33:52 -TEST- Ortofon Rondo Red en Rondo Bronze Historie Ortofon viert dit jaar zijn 90-jarig bestaan en daarmee behoort deze Deense len met vrijwel even goede eigenschappen als de keramische aftast-specialist tot de oudste elementbouwers. versie en lagere productiekosten. Dat onderzoek resulteerde in een nieuw materiaal waarmee dankzij spuitgietvervaardi- ging behuizingen met een complexe vorm kunnen worden gemaakt. Het materiaal bestaat uit 55 % hout (poeder) wat Kilian Bakker et bedrijf heette Electrical Fonofilms Com- door een speciale hars wordt gemengd. De behuizing wordt pany A/S toen het in 1918 door Arnold vervolgens afgewerkt met een tweekleurige lak. Bij de Rondo Poulsen en Axel Petersen werd opgericht Moving Coil elementen omsluit deze hout/hars behuizing Hmet als doel: geluid – synchroon – aan bewegende beelden een aluminium chassis waarmee verschillende materialen (film) toevoegen. Later werd de bedrijfsnaam omgedoopt op effectieve wijze worden gecombineerd in één constructie. tot Ortofon A/S en binnen enkele jaren waren ze in staat om hun doel te bereiken en hun systeem te demonstreren aan Rondo Red & Bronze een verbijsterd publiek. Het Petersen/Poulsen systeem geldt De Rondo elementen worden geleverd in de herkenbare nog altijd als de norm voor geluid bij film. Medio jaren ‘40 wit-rode Ortofon verpakking waarin twee schuimschelpen werd er bij Ortofon gewerkt aan audio-reproductie appara- een aluminium/acryl capsule (met daarin het element) tuur en snijtafels voor de productie van masters. In 1945 beschermen. Dat alles maakt een nette indruk maar belang- introduceerde Ortofon de eerste Moving Coil snijkop en rijker is het feit dat de verpakking de gevoelige inhoud goed dat principe werd later toegepast voor de ontwikkeling van beschermd tijdens transport. De Red wordt geleverd met een Mono en Stereo Moving Coil aftasters. De SPU (Stereo Pick- Ortofon schroevendraaier, twee montageschroefjes en een set Up) is uiteindelijk een ware legende geworden en wordt nog headshell-draadjes terwijl het survival-pakket van de Bronze altijd geproduceerd in verschillende uitvoeringen. De latere daarnaast nog een naalddrukweger en een naaldborstel bevat. VMS MM-elementen en de in de jaren ‘70 geïntroduceerde Aan de bovenzijde van een Rondo body is het aluminium ‘MC’ Series waren immens populair en met de betaalbare chassis zichtbaar dat is voorzien van montagepunten met ge- OM MM-elementen werd Ortofon ‘s werelds grootste leve- tapt schroefdraad. Alle Rondo modellen hebben een integraal rancier van groef-aftasters. naaldbeschermvizier. De speciale Japanse lak is bij de Red uitgevoerd in dieprood en zwart terwijl de lak van de Bronze Composiet goudbruin-metallic en zwart is, waarbij de metallic-zwemen De futuristische Ortofon MC 3000 werd in de jaren ‘80 door gelukkig niet al te glitterig ogen (de afwerking doet bijna velen als het hoogtepunt van element-evolutie beschouwd. denken aan dat van een Koetsu Urushi). Dat element was onder andere voorzien van een unieke Beide Rondo’s hebben een opgegeven uitgangsspanning van – en kostbare – behuizing met zeer goede mechanische 500 microVolt (0.5 mV), een impedantie van 6 ohm, een ei- eigenschappen. De latere ‘middenklasse’ Ortofons waren gen gewicht van 10,5 gram en een naalddruk-bereik van 2 tot vaak van aluminium behuizingen voorzien, voor een goede 2,5 gram. Terwijl de Red een ‘nude’ elliptische naaldtip heeft rigiditeit. In metalen behuizingen kunnen hoogfrequente is de Bronze van een Fritz Gyger FG 80 Fine Line tip voorzien. resonantiepieken ontstaan en alhoewel kunststof en hout De Bronze haalt een trackingability van maar liefst 90 micro- minder sterk resoneren bij hogere frequenties kunnen die meter ten opzichte van de zeer respectabele 80 van de Red. De materialen minder rigide zijn of trager in energieafvoer. Men kanaalscheiding van de Bronze ligt 3dB hoger en hij loopt in heeft bij Ortofon jarenlang gewerkt aan keramische compo- het hoog 10kHz verder door (tot 40kHz) maar de tipmassa en sietbehuizingen, met als doel: het behoud van wenselijke de dynamische compliantie van deze Rondo’s zijn weer gelijk. dempende eigenschappen plus een zo hoog mogelijke rigiditeit en een snelle energieafvoer. Het resultaat was de Luisteren Jubilee; een hoogwaardig element met een bijbehorend De Rondo Red en Bronze werden beoordeeld met behulp prijskaartje. Enkele jaren geleden kwam men in Denemar- van een Linn Sondek LP12, voorzien van een Naim voeding ken op het idee om een houtpoedercomposiet te ontwikke- en de Naim ARO toonarm. Beide elementen werden eerst

www.hifi.nl/louter www.hifi.nl/destemvork

28 hvt - maart 2009

HVT_0903_p028_029_R09.indd 28 12-02-2009 16:35:08 In samenwerking met

ingespeeld (de Bronze was nog nieuw). De Red prefereerde van deze instrumenten goed werden uitgelicht. De ‘point’ een naalddruk van 2,25 gram terwijl de Bronze een voor- van de Red is dat hij de melodielijn benadrukt en details keur had voor 2,3 gram. De mooie Mighty Sam McClain el- nooit overbelicht, waarmee hij een uitstekend element is pee ‘Give It Up To Love’ werd tevoorschijn gehaald zodat de voor toongenieters. Het moet gezegd dat dit dé muziek is Red de gelijknamige track kon aftasten. De intro, met subtiel voor dit element... en andersom. De Bronze liet LP na LP bespeelde bekkens kwam met een verfijnde metaalruis naar horen dat hij meer gearticuleerd en breedbandig te werk voren. Bij de rim-shots lag de nadruk op het hout en was de gaat dan zijn rode collega en dat hij zijn diamanten hand nagalm lang hoorbaar. De gorgelende zang van Mighty Sam niet omdraait voor een bijzonder ruimtelijke en open kwam op rollende en expressieve wijze naar voren waardoor presentatie. Dat bleek toen de Analoge Productions uitgave deze schrijver met een brede grijns zat te luisteren. Het orgel van de Lightnin’ Hopkins LP Goin’ Away werd opgezet om werd opvallend groot afgebeeld en de bas klonk rond en de swingende track ‘Wake Up Old Lady’ af te tasten. De warm maar miste wel wat aan articulatie (wat de Ortofon stem van Hopkins kwam met een opmerkelijke presence Rondo Bronze wel geeft). De trommelvellen kwamen met en ‘body’ naar voren. Het pittige gitaarspel kwam expres- een elastische, volle klank naar voren en de harde klappen siever over dan met de Red of de MC 15 Super II en klonk op de drums werden met een flinke druk weergegeven. Het bij tijd en wijle bijna dreigend. De klankkast van de gitaar pianospel kwam helder en lichtvoetig over, met parelende werd heel mooi weergegeven en het leek zelfs of er auditief rechterhand partijen. De tonale balans van de Red heeft een in het klankgat kon worden ‘gekeken’. Op het punt van de zwaartepunt wat tussen het hoge laag en het lage midden met brushes bespeelde drums overschaduwde de Bronze ligt. Bij deze muziek resulteerde dat in een energieke en zijn meer betaalbare Ortofon collega’s door het op meer prettige presentatie met een behoorlijk ‘gewicht’ in het laag. plastische wijze te presenteren. Toch werkt hij ook met een Dezelfde track werd door de Bronze afgetast waarbij opviel hoge muzikale betrokkenheid; de Bronze is een aftaster die dat de intro met een scherpere focus werd weergegeven en in eerste instantie minder sterk aanspreekt dan de Red maar de bekkens een natuurlijkere maar ook pittigere metaalruis juist op langere termijn steeds meer wordt gewaardeerd. meekregen. Er hing meer lucht om Mighty Sam’s stem en Qua technische prestaties viel het op dat zelfs ruisarme zijn karakteristieke vibrato kwam duidelijker naar voren. Bij persingen door zowel de Bronze als de Red nog iets ‘stiller’ het orgel werden de hogere frequenties sterker belicht terwijl werden afgetast dan door de legendarische MC 15 Super II. de baspartij met meer grip en een beter te volgen melo- Met de Bronze was er bij meerdere schijven sprake van een dielijn werd gepresenteerd. De harde slagen op de drums vrijwel inktzwarte achtergrond (om dat te bereiken moet de Verkoopprijs Ortofon Rondo Red: € 369 kwamen met meer impact naar voren terwijl de piano een Phonotrap natuurlijk een afdoende signaal-ruisafstand heb- Ortofon Rondo Bronze: € 669 sterkere plastische aanwezigheid meekreeg. Het geheel ben, zoals het hier toegepaste Stan Curtis ontwerp). kwam met de Bronze als aftaster met grotere dynamische Toegepaste apparatuur: sprongen en een meer energiek hoog naar voren waardoor Conclusie Platenspeler: de muziek knallender overkwam. De Rondo Red en Bronze hebben zich met hun energieke ‘Naim Sondek’ (Linn LP12/ Naim Armageddon PSU/Naim Audiofielen die meer expressiviteit en resolutie verlangen en gearticuleerde weergave bewezen als goede Ortofon ARO toonarm) dan de Red kan bieden, komen met de Bronze zeker aan ambassadeurs. De Red is een warm klinkende no-nosense Elementen: hun trekken. Omdat de Rondo Red met zijn eerdere pres- aftaster die zelfs vrij complexe passages met onverminderd Ortofon MC 15 Super II, Orto- taties als het ware had laten weten dat hij goed met zang enthousiasme en zonder tekenen van stress kan ontrafelen. fon MC Rondo Red & Bronze en tonale ‘bloom’ kan omgaan, werd de Eric Bibb Opus De Bronze heeft een meer open en directe presentatie en Phonotrap: Moth 30 Series RIAA 3 elpee Rainbow People op het Schotse vilt gelegd om de gaat qua dynamische expressie nog een stap verder dan de Versterkers: track ‘Look Over Yonder’ af te tasten. De innemende stem Red, waarmee de meerprijs van de Bronze is gerechtvaar- Exposure Super XXV rc, van Eric Bibb werd met een opvallende tonale uitgewogen- digd. Beide Rondo’s zijn – zoals het een Ortofon betaamt – NVA AP-10 heid en veel presence weergegeven. Het snarenspel op zijn zeer goede trackers zoals bleek uit de probleemloze aftasting Weergevers: akoestische gitaar kwam goed gearticuleerd over terwijl de van de meest lastige testtracks op de HiFi News Test LP-II Monitor Audio Studio 2SE, Stirling Broadcast LS 3/5a-V2 Tumba (grote tom-tom) met impulsieve en rijk klinkende (waarbij de Bronze nog net even hoger scoorde). In plaats Kabels: ‘plokken’ (in plaats van dunne petsen) naar voren kwam. van ‘indrukwekkend’ te klinken gaan de Rondo’s op onge- QED Qunex2, QED Profile 4X4 De zangerige klanken van de steel-drums werden op boter- dwongen wijze met het aangeboden muziekmateriaal om. Lichtnet: zachte, bijna smeuïge wijze overgebracht. De weergave was Warm – en correct ingebouwd – aanbevolen. Lapp/Popp strip, Belden IEC, niet alleen vriendelijk maar ook op de juiste momenten Importeur Ortofon: Acson telefoon 0297 284 695 Kemp SNS Plug energiek en impulsief waardoor de karakteristieke klanken

www.hifi.nl/homefidelity

Ambachtsplein 89 www.zwaard-hifi.nl. 3068 GV Rotterdam tel.010 - 4200303.

hvt - maart 2009 29

HVT_0903_p028_029_R09.indd 29 12-02-2009 16:35:09 HIB_0712_p036_AD_Arrow.indd27.0363 adJazzFM 220x285.indd 31 30-10-200719-11-2007 11:12:2922:30:23 ingezonden mededeling

SOUND CHECK: nieuwe service voor feestgangers Wie lekker uit zijn dak wil gaan, maar geen zin heeft in blijvende, gekmakende piep- stress of erger, kan terecht bij een nieuwe service van het Centrum Media & Gezond- heid: de SOUND CHECK op www.gooutplugin.nl.

De SOUND CHECK geeft antwoord op vragen als: Klinkt muziek anders met oordopjes? Maakt het uit of ik naar ‘hiphop’ of naar ‘metal’ luister? Maakt het uit of ik 1x per week of 1x per maand uitga? Hoe klinkt het als ik naar harde muziek blijf luisteren zonder gehoorbescherming? Hoeveel risico loop ik nou eigenlijk met de manier waarop ik nu uitga?

ebruikers kunnen een eigen muziekkeuze bepalen en een aantal vragen invullen Gover uitgaansgedrag en -frequentie. De test geeft vervolgens aan wat het risiconiveau is en wat je ertegen kunt doen om dat te minimaliseren. “Het is een leuke en interactieve manier, je hoort het effect van de muziek op je gehoor,” aldus Martine Bouman, directeur van het Centrum Media & Gezondheid. “Met deze test worden de gevaren van te Het Centrum Media & Gezondheid maakt, samen met de GGD- harde muziek in beeld gebracht Amsterdam, in de campagne GO>OUT PLUG>IN, jongeren ervan en kunnen jongeren zien wat ze bewust dat te lang naar harde muziek luisteren funest is voor je zelf kunnen doen om de kans gehoor. Ruim een half miljoen jongeren heeft al last van blijvende op gehoorschade te verkleinen.” gehoorschade als gevolg van te harde muziek bij het uitgaan. Jongeren die de Sound Check Jaarlijks komen daar zo’n 20.000 jongeren bij. hebben gedaan kunnen op GO>OUT PLUG>IN werkt samen met trendsettende discotheken, www.gooutplugin.nl de beno- poppodia en muzieke- digde informatie vinden over vents in Amsterdam en soorten oordopjes, het hoe en omgeving. Daar wordt waarom van gehoorschade en het uitgaanspubliek door de relatie tussen risico’s en de- leeftijdgenoten op ludie- cibellen. Ook zijn er interviews ke wijze op de risico’s en en reportages over gehoorbe- op het nut van pluggen scherming te zien, die tijdens (het gebruik van goede het Amsterdam Dance Event oordopjes) gewezen. werden gemaakt. Kijk op www.gooutplugin.nl

www.hifi.nl/hifimetiq

hvt - maart 2009 31

HVT_0903_p031_R10.indd 31 12-02-2009 16:48:55 -achtergrond- Kilian Bakker Track & Trace

Analoog is ‘hot’. Dat blijkt niet alleen uit de stijgende verkoopcijfers van vinyl alhoewel we bij HVT van klassiekers houden raden maar ook uit de aandacht die het zwarte goud op het witte doek krijgt (he- we onze lezers niet aan om blindelings voor klas- dendaagse speelfilms hebben niet zelden een platendraaiende hoofdrolspe- sieke technologie te kiezen. Aan de andere kant zou het net zo onjuist zijn om automatisch voor de ler). Het analoge circuit is vergeven van de mythen en dogma’s waardoor het aftaster met ‘het scherpste diamantje’ te kiezen. jammer genoeg lijkt te verworden tot een cult-clubje waar alleen ingewijden chocola van kunnen maken. Voor een optimale tracking is een goede arm/ elementcombo van belang. Die combo zal namelijk och is het een feit dat het correct opbou- Tracking versus tracing een bepaalde resonantiefrequentie hebben die wen en afregelen van een platenspeler de Bij het aftasten van een LP zal de naaldtip zowel wordt bepaald door de complantie van het ele- Tnodige ervaring vergt. Daarnaast speelt optimaal met de groefwanden in contact moeten ment, de massa van het element en de effectieve de kunst van het combineren (van een loopwerk, blijven als zoveel mogelijk informatie moeten massa van de arm (de effectieve massa van een toonarm en aftast-element) een grote rol en omdat uitdiepen. Die twee taken worden het beste toonarm wordt gemeten zonder contragewicht men zelden ‘even’ een paar elementen naast elkaar benoemd met de Engelse termen ‘Tracking’ en ‘Tra- of element). De resonantiefrequentie moet liefst kan gaan beluisteren moet de keuze meestal op cing’. Let wel: tracking en tracing gaan niet altijd boven de 8 Hertz en onder de 15 Hertz blijven basis van recensies of een direct advies worden hand in hand. Dat betekent dat er elementen met zodat het niet overeenkomt met (bijvoorbeeld) de gemaakt. een conische naaldtip zijn die beter zullen tracken veerfrequentie van een afgeveerd subchassis of dan sommige elementen met een fijner tip-profiel. het frequentiebereik van het element. Gelukkig hebben we in Nederland een aantal De laatstgenoemde zou desondanks voor een goede analoog-specialisten die vaak meerdere betere tracing – vooral van hoge frequenties – Met tracing wordt het eigenlijke aftasten van de element-merken voeren. Het aantal verkrijgbare moeten zorgen (daar komen wij in de volgende modulaties in de groefwanden bedoeld. Een naald- kwaliteits-aftasters is in de afgelopen tien jaar alinea: Tip-Top op terug). Tracking geeft aan, bij tip met een fijner profiel zal de kleinste (hoogfre- zelfs toegenomen maar in die brede keus zit hem welk amplitudebereik het element nog correct quente) modulaties beter kunnen volgen waardoor meteen de kneep: wordt er gekozen op basis blijft sporen (bijvoorbeeld: 70 micron). Vandaar er meer micro-informatie wordt uitgediept, oftewel van reputatie of valt de keuze op een high-tech dat veel test-LP’s speciale ‘torture tracks’ hebben getraced. Behalve een zeer fijn tip-profiel is een ontwerp? Veel audiofielen kiezen automatisch voor die met een stapsgewijs oplopende uitsturing zijn lage ‘tip-massa’ noodzakelijk om hoge frequen- het model met de meest radicale naaldslijp, in de gesneden. ties accuraat af te tasten. Met de tipmassa wordt gedachte dat dat altijd voor de beste resultaten zal de gecombineerde – effectieve – massa van het zorgen. Speciale naaldtippen zijn er niet voor niets De beste trackers onder de elementen blijven dynamische gedeelte van een element bedoeld, in en ze kunnen inderdaad bijdragen aan een betere onvervormd de groef aftasten bij zo’n 80 (of soms het geval van een MC element is dat de naaldtip, weergave MITS ze in de juiste context worden zelfs 90) micrometer. De hoogcompliante Shure het cantilever met de daaraan bevestigde spoelen toegepast. V15 was een meester-tracker maar er zijn ook en – gedeeltelijk – de ophanging. laagcompliante Moving Coils (zoals die van Orto- fon) die verassend goed tracken. Sommige van de Tip-Top beste trackers allertijden komen uit de jaren ‘70, Naaldtippen zijn in vele genuanceerde uitvoe- waarmee de technische know-how van vroegere ringen verkrijgbaar, elk met hun eigen benaming ontwerpers maar weer eens wordt onderstreept (in maar in feite zijn er drie hoofdvormen: conisch, dat opzicht doen de beste klassieke aftasters den- elliptisch en ‘fine-line’. Vroeger werden naaldtip- ken aan buizenversterkers of elektrostatische luid- pen zowel uit saffier als diamant vervaardigd sprekers uit de jaren ‘50 die nog steeds het neusje maar tegenwoordig hebben we hoofdzakelijk met van de audiozalm zijn). Begrijp ons niet verkeerd; diamanten tippen te maken. De meer kostbare tip-

www.hifi.nl/multifoonalexandrium

32 hvt - maart 2009

HVT_0903_p032_033_R11.indd 32 12-02-2009 16:51:34 pen bevinden zich aan het uiteinde van een ‘nude tiebereik nodig was, moesten CD4 compatibele contactoppervlak erg groot is, zal een element met shank’ (massieve diamanten staaf) terwijl laag aftasters zowel een hoog-compliante ophanging zo’n tip gevoeliger zijn voor V.T.A. en azimut (voor geprijsde tips vaak op een (metalen) drager zijn als een naaldtip met een speciaal profiel hebben. een vergelijk van verticale profielen; zie de Ortofon aangebracht (zie foto). Zelfs de populaire elliptische tippen voldeden niet illustratie, waarbij ‘a’ een snijbeitel voorstelt en ‘b’ geheel en alhoewel een gemodificeerde ellipsvorm tot en met ‘d’ het contactvlak van respectievelijk met een extra kleine horizontale contactradius klei- een conische, elliptische en fine-line tip laten zien). nere modulaties zou kunnen volgen, zou dat een versnelde slijtage tot gevolg hebben. De Japanse Met V.T.A. wordt de wetenschapper Shibata kwam met de oplossing; verticale aftasthoek in een tip met zowel een zeer kleine horizontale de lengteas bedoeld en contactradius als een vrij lang vertikaal contact met azimut de verticale met de groefwanden. De Shibata-tip kan zeer hoge stand in de laterale as. frequenties met minimale vervorming aftasten en De optimale azimut is 0 heeft een positief, relatief slijtarm contact. Quadra- graden maar in de prak- fonie verdween – net als Betamax, DCC en MiniDisc tijk is dat ideaal niet altijd Qua slijpwerk kan worden gesteld dat conisch – maar de Shibata tip inspireerde menig ontwerper haalbaar omdat LP’s de meest eenvoudige en micro-ridge de meest om een eigen naaldtip met een superfijn contact- over hun straal gemeten complexe vorm is (daar komen we zo op terug). vlak te ontwikkelen. Eind meestal golvingen in Veel professionele aftasters hebben een hoog- jaren ‘70 begonnen allerlei het oppervlak hebben. waardige, nude shank diamant met een ronde tips met uiteenlopende Toch is het van belang naaldtip; zowel Ortofon als E.M.T en Denon leveren benamingen op te duiken dat een element optimaal wordt afgeregeld want Pro-elementen met conische tippen. Elliptisch is zoals bi-elliptisch of hy- zelfs bij onvlakke LP’s worden dan betere prestaties de volgende stap voor wat betreft de verkleining perbolisch maar Fine Line verkregen. Hoe dichter de naaldtip de vorm van van de laterale horizontale contactvlakken met is uiteindelijk de meest een snijbeitel benaderd, hoe beter het contact met de groefwanden. Dankzij een slanker zij-profiel bekende term geworden de groefwanden maar dergelijke tippen zijn tegelij- ontstaat een verbeterde ‘tracing’, oftewel: aftasting voor ultra-fijne profielen. kertijd kritischer ten opzichte van de afregeling van van de kleinere nuances (hogere frequenties). De het element en de toonarm. meest beroemde elliptische tip is de Japanse ‘Vital’ De Shibata is echter niet langer de meest extreme die men aantreft onder fameuze aftasters zoals tip; de Microridge tip van Dynavector gaat nog een Last but not least: de montage en uitlijning van die van Supex, Linn stap verder met een ultraslanke horizontale radius een naaldtip, zijn cantilever en de spoelen zijn en Shelter. De Fine (2 micron!) van de contactvlakken die als kammen van groot belang. Een element met een perfect Line tip is de meest uit de diamantschacht uitgelijnde en bevestigde generator, cantilever extreme naaldvorm, steken. en elliptische tip kan voor een meer coherente die overigens uit en schone weergave zorgen dan een minder de jaren ‘70 van de Er zijn fine-line tip- zorgzaam gemonteerd element met een achteloos vorige eeuw stamt. pen waarbij men heeft uitgelijnde fine-line tip. De horizontale gepoogd om de vorm profiel-verschillen van een snijbeitel zo dicht Vinylofiel tussen conisch, el- mogelijk te benaderen Analoog blijft een intrigerend maar ook enigszins liptisch en fine-line zoals de Replicant en de mystiek audio-onderwerp. Sommige ontwerpers zijn ter illustratie Ortoline 100 (Ortofon) die van High End aftast-elementen lijken erg hun best in een eenvoudige praktisch geen rondingen te doen om die mystiek in leven te houden maar lijntekening weergegeven. meer hebben, maar eer- dat is ergens wel begrijpelijk gezien het veel ken- der uit een verzameling nis, toewijding en precisie vergt om een top-af- In 1971 werd Quadraphonie geïntroduceerd, een van driehoeken bestaan (de Ortoline doet sterk taster te maken. Dankzij de inzet van bevlogen en principe dat was gebaseerd op het CD4 systeem denken aan de neus van een Stealth bommenwer- geniale uitvinders kunnen vinylofielen de gestolde (een voorloper van Surround-weergave) wat een per). Ultra-fijne tipvormen zijn vaak geweldig in muziekinformatie met mini- In samenwerking met hele nieuwe generatie aftasters voortbracht. het uitdiepen van de kleinste details maar wanneer maal verlies uit hun geliefde Gezien voor het CD4 systeem een groot frequen- de verhouding tussen het horizontale en verticale zwarte schijven opdiepen.

Speciaalzaak voor de betere geluidsapparatuur

Hoogstraat 137 3011 PM Rotterdam Tel. 010-4125000 Snijders www.snijders-hiﬁ.com

hvt - maart 2009 33

HVT_0903_p032_033_R11.indd 33 12-02-2009 16:51:35 -beursVerslag- CES 2009 - deel 2 THeo Wubbolts

Blu-ray breekt door en de kleur is groen…

De woensdag voor de start van de CES is altijd gereserveerd voor de persconferenties. Alle grote consumentelektronicafabrikanten vertellen tijdens die (bijna) stipt 45 minuten durende persconferenties welke producten ze het komende jaar gaan introduceren. Meestal is dat de spannendste dag, want dan valt het grote nieuws te noteren. Tenminste, als de fabrikanten iets wezenlijk nieuws te melden hebben. Anders verzandt zo’n persmeeting in een soort drie kwartier durende preek over wat het bedrijf het afgelopen jaar zoal gepresteerd heeft en hoeveel beter ze wel niet zijn ten opzichte van de concurrentie.

34 hvt - maart 2009

HVT_0903_p034_045_R12.indd 34 12-02-2009 16:54:39 n precies dat laatste gebeurde. Geen van de grote fabrikanten allemaal het meest vooruitstrevend in en hebben de beste partners. LG, Samsung, Toshiba, Panasonic, Sharp en Sony had écht Andere trends zijn de focus op design, het introduceren van betaalbare groot nieuws. Dus kregen we minutenlang te horen wat ze basismodellen, hogere beeldfrequenties 120Hz (100Hz) en 240Hz Ehet afgelopen jaar bereikt hadden; hoe milieubewust – groen – ze (200Hz), wireless HD en LED backlighting waarbij het beeld meestal wel niet bezig zijn, en dat de televisie met internetmogelijkheden, ook dynamisch opgebouwd wordt èn last but not least 3D. Het was dankzij merk (vul maar in) nu eindelijk echt bereikbaar en eenvoudig heus niet allemaal kommer en kwel, tussen de regels door waren er te installeren is voor de consument. Oh ja, natuurlijk zijn ze daar ook soms nog leuke nieuwtjes te ontdekken.

LG 3G-netwerk opereren. Het veel ach’s en oh’s aan content, of dat nu een oude videoband of een dvd- Michael Ahn, CEO van het verzamelde journaille ontlokkende apparaat schijf is, upsampled naar een full HD signaal. Dit LG America, beet het sloot de persconferentie af. systeem, met de naam Resolution Plus, zou zelfs spits af op de eerste in staat moeten zijn om deze content te upscalen dag van de CES met naar een resolutie van 3820x2160, wat een verdub- een positief bericht: Toshiba beling van het huidige aantal beeldpunten van de 13 miljard dollar om- Twee uur later konden we aanschuiven bij Toshiba. huidige full-hd norm zou betekenen. zet, dat 16% meer is Na een plekje aan de zijlijn – en op de grond – ge- ten opzichte van 2007. vonden te hebben in de overvolle perszaal moch- Voor het komende ten we het relaas aanhoren van Akio Ozaka (CEO Sharp jaar wordt er, ondanks Toshiba America Consumer Products). Hij mocht Sharp is de enige die de onzekere finan- de successen van afgelopen jaar nog eens in herin- inmiddels met de ciële situatie op de nering roepen tiende generatie ‘sub- Amerikaanse markt, niet gekort op de uitgaven van – trouwens straat’ – de basis voor Blu-ray breekt door en onderzoek en ontwikkeling (R&D) èn marketing. LG geen woord het produceren van ziet 2009 vol vertrouwen en positief tegemoet. gerept werd lcd-schermen – bezig LG is vooral sterk op het terrein van vlakke beeld- over de grote is. Mede geholpen schermen en inmiddels met Blu-ray toegeruste mislukking van door het feit dat zon- homecinemasystemen. Ook bij LG is wireless het het HD-DVD nepanelen in aanleg toverwoord als het om signaaloverdracht gaat. De formaat – waar- hetzelfde zijn, is de resolutie gaat lossless, dus zonder verlies en dat bij voorname- is in 1080P. Ook werkt deze Koreaanse elektro- lijk de ‘Combo’ televisies (een tv met ingebouwde nicagigant aan driedimensionale techniek in de dvd-speler) en de upscaling dvd-spelers – je moet televisie. Volgens Woo Park, Chief Technology toch wat als je geen HD-speler in je programma en inmiddels het woord van Ahn overgenomen hebt – succesvol geweest blijken te zijn. hebbend, zijn maatschappijen als Columbia, 29th Ook Toshiba zet in op de vaste speerpunten van nieuwste fabriek in Japan in staat om wafels te ma- Century Fox en Universal er al lang mee bezig om vandaag. Dus ook hun schermen kunnen op het ken van 112x120 inches, waarmee veel economi- in 3D te filmen. Met een slimme en geavanceerde internet, zijn uiterst milieuvriendelijk en energie- scher geproduceerd kan worden. Bij deze fabriek is beeldchip moet het op het vlakke scherm getoverd zuinig, hebben een geweldig design – bij Toshiba Sharp in staat om via zonenergie 18 Megawatt op worden. Technieken als TruMotion (verdubbe- moesten we volgens de spreker onze ogen sluiten te wekken. Bij monde van Daisuke Koshima is de ling van de frequentie), Slim LED backlight (meer en denken aan een blauwe lagune waarin je door lcd-techniek nog te verkiezen boven die van OLED, LED’s, gegroepeerd in segmenten en dynamisch het heldere water naar de bodem kijkt – en is de zeker nog een paar jaar. Verder is Sharp de enige aan te sturen), het aan kunnen sluiten van diverse verversingssnelheid van de schermen hoger dan fabrikant die 108 inch kan maken. Ook op het andere componenten uit de LG productportfolio de vorige generatie. gebied van de Blu-ray-speler is Sharp thuis: bijna en natuurlijk de klankverbeteringen van niemand Een toverwoord van de moderne televisiefabrikant alle componenten komen uit eigen keuken. Samen minder dan geluidsgoeroe Mark Levinson, vormen is ‘widget’, misschien kent je ze wel van je Microsoft met Panasonic en Toshiba wordt er in de VS op 200 de speerpunten van LG. besturingsprogramma. Met deze widgets kan de locaties gerecycled. Zonder kosten kan je een oud Heel ingenieus is het tweede microfoontje op een consument eenvoudig via de televisie naar een vlak beeldscherm inleveren. mobiele telefoon. Door een slimme manier van het van de aangesloten providers surfen. Zo wordt het wegdrukken van het achtergrondlawaai, denk aan bekijken van een YouTube filmpje of het zoeken via verkeersdrukte, is het mogelijk de tekstverstaan- Yahoo zelfs voor de grootste nitwit op computer- Samsung baarheid in een lawaaiige omgeving nagenoeg te gebied een fluitje van de spreekwoordelijke cent. Om twee uur ‘s middags stond Samsung in de plan- elimineren. Aan het einde van de presentatie toon- Toshiba ziet daarbij voor de televisie een rol weg- ning voor een bezoek. De rijen voor de persruimte de Park een horloge met daarin een mobieltje. Het gelegd als centraal punt van het thuisnetwerk. waren zo mogelijk nog langer dan die van de an- apparaatje, dat naar verwachting eind 2009 op de Scott Ramirez, VP marketing van Toshiba Amerika, dere persconferenties. Gelukkig was het wachten markt zal komen, is niet groter dan 61x39x13,9mm, mocht de nieuwe Regza schermen van Toshiba niet helemaal voor niets: Samsung had zelfs een weegt het 84 gram, heeft Bluetooth en kan met het introduceren, een top-of-the-line product dat alle paar leuke introducties.

hvt - maart 2009 35

HVT_0903_p034_045_R12.indd 35 12-02-2009 16:54:44 Design: Music Emotion

Advertentie Analogue Audio Products (buizen)+correctie buizen-HVT.pdf 22-1-2008 11:55:27

Bel voor meer informatie T 075 - 617 32 64 of kijk op www.hepta.nl

LUIDSPREKERS VAN GOEDE AFKOMST

draaitafels, (buizen)versterkers, (buizen)cd-spelers, luidsprekers, signaalkabels, netkabels, netfilters, audiomeubels en buizen

Importeur van: Unison Research, Opera Loudspeakers, Diapason, Audio Analogue, Pathos, Graaf, Synthesis, North Star Design, Nottingham Analogue, The Cartridge Man, HiDiamond, Music Tools, Trichord, Binaural, Essential Audio Tools

100 m2 showroom in Nieuwegein. 40 verkoopadressen in Nederland en België

bezoek onze website: www.analogueaudio.com, [email protected], - 030-6044342.

HVT_0903_p036_ADV_1_4.indd 3 13-02-2009 12:01:38 telden dat de grote successen van afgelopen jaar Ook liet Sony een paar 3D schermen met full-HD afkomstig waren van Bravia en de Blu-ray spelers. resolutie zien. Erg mooi, maar helaas nog steeds Sony verwacht trouwens dat 2009 het jaar van de met die duffe brilletjes. Jammer! Het gerucht dat grote doorbraak van Blu-ray gaat worden, nu de Sony zou komen met een nettop computer werd prijzen van spelers gestaag dalen en er ook steeds trouwens bevestigd. De nettop zal onder de naam meer titels beschikbaar komen op het formaat. P-serie op de markt komen. Het is een super- Dat nieuws kwam in de aantrekkelijke vorm van Misschien dat daarom alle VAIO laptops met een kleine, hoogwaardige laptop welke zelfs over WiFi, een Blu-ray speler. Deze speler is zeer plat te Blu-ray worden uitgerust, de nieuwste zelfs met wireless 3G en Bluetooth beschikt. Je kunt er zelfs noemen en kan op een standaard geplaatst wor- BD-live functionaliteit. de weg mee vinden dankzij de ingebouwde GPS den, maar eventueel ook aan de muur gehangen De milieuvriendelijk uitstraling van het bedrijf is ontvanger. worden. Wat ook tegen de blijkbaar ook voor Sony van groot belang: hun muur kan is de nieuwe Lexia nieuwe Bravia schermen moeten voortaan door LED televisie van het Kore- SanDisk aanse merk. Met zijn dikte van mp3 voor slechts 2,54 centimeter is dit, volgens Samsung, de dunste nitwits televisie met ingebouwde tu- SanDisk, de fabrikant ner en kan vlak tegen de muur van de geheugen- gehangen worden met de kaarten en de Sansa bijbehorende muurbeugel. En mp3-spelers, heeft dat is ook een bijzonder ding, goed naar de gebrui- want met deze muurbeugel kers van draagbare komt u tv dichter tegen de mp3-spelers geluis- muur dan ooit voor mogelijk werd gehouden: het leven met de onmogelijke naam Eco-Bravia. terd. Blijkbaar – en ik weet dat ook uit mijn eigen slechts 1,5 cm zit er tussen de achterzijde van Dat betekent dat de schermen minder energie omgeving – weet niet iedere gebruiker van een het scherm en de wand waartegen hij hangt. De verbruiken, gerecycled worden (in de VS) via in- mp3-speler hoe hij/zij daar muziek op moet zetten. Koreaanse gigant maakt overigens nog steeds ook namepunten die door het land verspreid zijn, en Vaak wordt er dan een beroep gedaan op iemand vlakke beeldschermen in de plasma-technologie. dat de tv automatisch op stand-by schakelt als er anders om dat klusje voor hen te klaren. Kan dat Een ander leuk nieuwtje was de soundbar van een tijdlang geen beweging in de huiskamer wordt niet eenvoudiger, dachten ze bij SanDisk. En je Samsung: een luidspreker met ingebouwde Blu-ray waargenomen... blijven bewegen dus. raadt het al...dat kan. SanDisk gaat namelijk – voor- speler die u onder uw televisie hangt en waarmee Een leuke introductie is de ‘Webby’: een HD lopig alleen in de VS – een speler verkopen onder u een fraaie surround-illusie creëert. Het is trou- webcam in kekke kleurtjes, waarmee je eenvoudig de naam Sansa slotRadio. De speler wordt geleverd wens ook de eerste soundbar met Blu-ray speler filmpjes kunt uploaden naar bijvoorbeeld YouTube. met een MicroSD kaart waar 1000 nummers op die op de markt komt. Ook fotograferen met een 5 megapixel resolutie staan en gerubriceerd in zeven verschillende gen- Voor de videohobbyisten had Samsung ook nog behoort tot de mogelijkheden van de Webby. Voor res. Als je de speler aanzet gaat de muziek automa- een speeltje bedacht: een full-HD handycam met ongeveer 200 euro zal de Webby van eigenaar tisch spelen. Wil je graag naar rock luisteren? Op een SSD geheugen (zeg maar een geheugenkaart- gaan wisselen. het knopje naar rechts klikken en je skipt naar dit je) van 64GB. Van de vorig jaar genre. Liever Hiphop? Gewoon doorklikken. Num- geïntroduceerde mer niet leuk... doorskippen. Met deze speler moet OLED schermen iedereen met zijn mp3-speler overweg kunnen. En Sony liet Sony nog een als je toch graag andere muziek wilt luisteren dan Bij binnenkomst worden we meteen getrakteerd paar grotere (21” op de kaart staat, dan heeft de speler ook nog een op de nieuwste reclamecampagne van Sony: een en 27”) prototypen ‘ouderwetse’ tuner aan boord. SanDisk verkoopt de fraaie commercial waarin op een plein in een Itali- zien, maar waar- MicroSD kaarten met muziek, zelfs per genre, ook aanse (?) stad het Bravia-drome wordt opgebouwd. schijnlijk zijn daar- los, maar helaas zijn de nummers vooralsnog uit- En dat is meteen tekenend voor de rol die Bravia van dit jaar geen sluitend op de bijbehorende speler af te luisteren. speelt in het merkenpakket van Sony. Iets dat officiële introduc- De Sansa slotRadio speler kost in de VS 99 dollar onderschreven wordt door Sony zelf toen ze ver- ties te verwachten. en de losse MicroSD kaartjes 39 dollar. Daarnaast

www.hifi.nl/ruad

hvt - maart 2009 37

HVT_0903_p034_045_R12.indd 37 12-02-2009 17:11:50 is het mp3-speler-assortiment uitgebreid met de beschikbaar via de HDMI of analoge output. De slotMusic-speler; een ‘gewone’ mp3-speler die met BD35 heeft een SD-cardtoegang en gelijke beeld- de MicroSD-kaart werkt. processors en Viera LinkTM. Belangrijke pijlers voor Ander nieuws van SanDisk is de SSD G3, de solid Panasonic zijn de integratie met Control4 voor in state drive met een 240GB capaciteit. Groot huis en met Crestron te bedienen op kantoor of in voordeel ten huis. opzichte van Met het oog op de zorg voor het milieu zijn de een ‘gewone’ plasma-displays van Panasonic vrij van lood en hard-disk (de kwik. De levensduur is verder verhoogd tot dertig high-end versie jaar elke dag acht uur kijkgenot! met 7.200 rpm) Panasonic zet nog volop in op de plasma-technolo- is dat de SSD G3 gie. Dit jaar start er in Amagasaki City een nieuwe, vijf keer sneller vijfde, fabriek met een capaciteit van één miljoen is, twee keer sneller opstart en tien keer sneller schermen per maand en dat is twee keer zo veel programma’s ‘draait’. Bovendien betrouwbaarder, als de vierde slijtvast en tegen een stoot(je) kan. fabriek. dan eerst de schijf in de computer stoppen om Viera Cast, te zien wat er op staat. Lastig, tijdrovend en soms een feature in ergerniswekkend. Voor deze wanorde heeft Linksys SD de Panasonic- een oplossing bedacht: de Media Hub. Deze Media De race naar meer capaci- lijn, is een Hub, er zijn twee modellen – één met 500GB (€ teit was ook te zien bij de on-line 299) en de ander met display en cardreaders met stand van de SD Associa- service voor 500GB (€ 349) of 1TB (€ 429) – moet je zien als een tion. Op een SD-kaartje het bekijken ‘collectors-item’. De Media Hub verzamelt al je kan nu 32GB, maar zal in van films. Er bestanden, maakt niet uit waar deze ‘staan’ in het de toekomst 2T groeien is geen com- netwerk, en synchroniseert, archiveert en ontdub- en de snelheid zal puter voor belt. De diverse bestanden kunnen blijven staan drastisch omhoog gaan. nodig en het waar ze staan, maar ook back-uppen is mogelijk. Kijk maar naar de foto’s systeem houdt automatisch de up-dates bij. Voor de technici: de Media Hub is DNLA1.5 gecer- hiernaast, daar zijn toch Verder is Panasonic ook bezig met 3D televisie tificeerd, voor de leek: een kind kan de was doen. geen woorden voor… en zet ze nog vol in op plasma. De zogenaamde Basisfilosofie is dat de bediening super eenvoudig Neo-generatie heeft ten opzichte van vergelijkbare gehouden installatie is zo eenvoudig dat je kunt schermen van twee jaar geleden maar liefst de zeggen dat je de Media Hub in gebruik neemt. Panasonic helft minder aan energieverbruik. Bijkomende voordelen zijn onder andere dat je Met de expertise van de Panasonic Hollywood computer niet aan hoeft te staan, je bestanden te studio’s gaat deze multinational – die sedert 1 benaderen zijn waar je ook maar bent, via internet oktober de naam heeft veranderd van Matsushita Linksys derhalve, thuis of onderweg. De toegang op Electric naar Panasonic Corporation en onlangs de Media afstand is met enkele muisklikken, zonder verdere 300 miljoenste TV heeft geproduceerd – vol voor instellingen, in gebruik te nemen. Het verbruik kan Blu-ray. In de modellen DMP-BD35 en BD55 zitten Hub ‘groen’ genoemd worden omdat er van ‘groene’ allerlei technologieën verwerkt. Zo heeft op beeld Een in veel huis- Western Digital schijven gebruik wordt gemaakt de BD55 de PHL Precision Chroma Processor Plus houdens voorko- en is de Media Hub zo stil, dat je ‘m nauwelijks en de P4HD beeldprocessor aan boord en wordt mende situatie is hoort. Omdat het op standaarden gebaseerd is, het geluid middels 96kHz Surround re-mastering de wanorde die zijn je iTunes bestanden af te spelen, kun je de opgewaardeerd en is er 7.1 lossless decoding heerst in je ver- Xbox gebruiken en kan de Media Hub drie HD- zamelingen mu- videostreams tegelijkertijd realiseren. Beschikbaar- ziek, films en foto’s. Ieder gezinslid houdt er zo zijn heid maart 2009. In een suite van het Hilton naast of haar collectie op na. Niemand maakt op tijd een het Convention Center liet Mike Duin van Cisco het back-up of zet op de schijfjes wat het is. Je moet systeem zien en horen: indrukwekkend!

38 hvt - maart 2009

HVT_0903_p034_045_R12.indd 38 12-02-2009 17:11:56 bioscoop. Sedert ’67 hebben we meerdere crises Breaking news: een gehad. Sommige met 9% ontslagen en 20% rente, afstandsbediening zonder lange rijen voor de benzinepomp en aanslagen. We hebben het allemaal overleefd en kwamen sterker batterijen… of toch niet? dan tevoren terug. Intussen hebben we internet en Nieuws kwam er van Green zijn duizenden innovaties verder. Dankzij een vrije Peak. Stel je voor dat de markt die zich op wereldniveau afspeelt, wordt van afstandsbediening van de elektronica-industrie verwacht dat ze blijft in- je televisie of DVD-speler noveren. De CES is hét platform om hieraan inhoud zonder batterijen zou kunnen en gestalte te geven. De elektronica-industrie is de werken? Ten eerste zou dat drijvende kracht, motor, voor onze economie en wereldwijd enkele miljarden was. De acceptatie van Blu-ray bij de consument derhalve ook verantwoordelijk voor het herstel van penlites per jaar schelen en is in de VS volgens onderzoek veruit het snelst de crisis waarin we nu verkeren. Uit maar liefst 140 ten tweede is de techniek gegaan als je het vergelijkt met de (kleuren) landen zijn gasten aanwezig op deze CES. Vorig waarop deze batterijloze televisie, de videorecorder, de Compact Disc of de jaar stond ik op ditzelfde podium en voorspelde afstandsbediening werkt nog DVD. Sedert de lancering van Blu-ray zijn er in de een groei van 6% en haalden 5,4%. Geen slechte eens goed voor een bereik VS dertig miljoen discs verkocht, met 24 miljoen in prestatie als je kijkt naar andere bedrijfstakken.” van 30 meter, zonder dat je op het apparaat hoeft 2008. Met de toevoeging van BD-Live – daar zijn nu Tot zover wil ik het hier bij laten, Shapiro’s hele te richten. 21 titels van voorzien – heeft de consument toe- toespraak is te lezen op: De techniek hierachter is afkomstig van een Ne- gang tot meer content via internet en meer extra’s derlands bedrijf, Green Peak genaamd. Op de CES als bijvoorbeeld interactie, denk aan chatten. LG, sprak ik met twee ontwikkelaars, die me uitlegden Philips, Pioneer, Sharp, Samsung, JVC en Panaso- welke voordelen hun wireless-protocol heeft. De nic (had het al in de DMP-BD50) komen dit jaar huidige afstandsbediening werkt op infrarood – met modellen die deze functionaliteit hebben, in overigens zonder dat hiervoor een standaard be- navolging van Sony die het ook al in de PlayStation staat – terwijl de nu ontwikkelde technologie werkt heeft zitten. op radiofrequentie, RF afgekort. Het mooie van deze techniek schuilt al meteen in twee zaken. De eerste is dat het een nieuwe standaard wordt – fa- Intermezzo brikanten als Panasonic, Philips, Samsung en Sony Voorafgaand aan de key-note speech van Sir Ho- gaan het ondersteunen – en het tweede voordeel ward Stringer, CEO van Sony, sprak CES-baas Gary is dat het zelfs méér kan dan alleen je tv of DVD- Shapiro – officieel CEO van de CEA, Consumer Elec- www.cesweb.org/sessions/keynotes.asp speler bedienen. Te denken valt bijvoorbeeld ook tronisc Association – in de gigantische ballroom en zijn Yoostar-filmpje op: aan verlichting en verwarming als toepassing. van het Venetian de verzamelde menigte toe, waar- http://vidego.multicastmedia.com/player. Maar waar komt dan de energie vandaan? Van onder ik. Na de indrukwekkende speech van vorig php?v=wwdld6g9 twee kleine batterijtjes, knoopcellen van het type jaar, met daarin de oproep aan de Amerikaanse 2032, die in principe goed zijn voor vijftig jaar aan overheid vooral geen drempels op te werpen door energie, maar voor het gemak zeker tien jaar niet protectionistische maatregelen te nemen, was ik Venetian en verder vervangen hoeven te worden en derhalve langer wel benieuwd wat Shapiro nu voor onderwerp aan Het kon natuurlijk ook niet uitblijven of de dan de levensduur van de meeste elektronica. Een zou snijden. Wellicht de crisis? Wel, méér dan dat bovenste etages van het immens grote Venetian wel zeer ‘groene’ ontwikkeling en daar komen we maar toch ook vooral de crisis. Het begon grappig: moest worden bezocht; het domein waar collega te zijner tijd graag op terug. Shapiro als Groucho Marx te zien verschijnen op Dick Steffens bijna de gehele CES toefde en reeds de video-walls. Het kan met YooStar, een nieuwe verslag uitbracht in het eerste deel van het CES- service die film combineert met de invulling die jij verslag, dat werd gepubliceerd in de februari- Blu-ray er aan geeft. uitgave van HVT. Al voor vertrek naar Las Vegas Op de persconferentie van de Blu-ray Association “In 1967, op de eerste CES, waren er alleen radio, had ik diverse afspraken in mijn agenda staan met of America vielen we bijna in slaap, Marc en ik. Zo pick-ups en televisie. Als je meer wilde dan de exposanten die me hun apparatuur wilden laten saai was het, terwijl er best goed nieuws te melden drie beschikbare TV-kanalen moest je naar de horen. En dat doe je dan.

Aitos - Eera - Cardas - Clio acoustic - Copland - Graham Slee Grado - Lavardin - Nagra - NBS - Magnum Dynalab - Verdier

Veemkade 356 - 1019 HD Amsterdam 020-4197757 - www.studionoot.com

hvt - maart 2009 39

HVT_0903_p034_045_R12.indd 39 12-02-2009 17:12:00 S30 – HVT-een awardwinnende boekenplankmo- Morel del – krijgt een vloerstaande broer, die in Vegas als Dit luidspreker- prototype werd geshowd. Acoustic Energy merk voorzag in Deze reeks zet ik voort en sluit meteen af met een aparte pers- Acoustic Energy. Dit Engelse luidsprekermerk, meeting in een Marantz al geruime tijd in ons land vertegenwoordigd van de hotelsuites door de fi rma Viertron (met roemruchte van het Venetian. merken in stereo en multikanaals als Musical Onder de schaarse Fidelity, Meridian, Cyrus, Supra Cable, Castle, aanwezigen werd Faroudja en voor custom install Imerge en mij een mooi plek- Smart-e), toonde nieuwe modellen op twee je toegewezen terreinen. Het eerste betreft een luidspre- op de eerste rang kerset, de AE-29, (wellicht dankzij bedoeld voor hen de uitstekende die de vertrouwde Nederlandse AE-kwaliteit ook distributeur Louis op hun bureau of Timmers van De M-CR502 is een all-in-one met 2x 50 watt in ste- elders in huis – Eltim, nu Europees reo, maar 4x 25 als je een tweede ruimte van mu- bijvoorbeeld voor verantwoordelijk ziek wil voorzien en met een subwoofer-uitgang. gebruik met een voor de losse units De M-CR502 speelt CD’s af, natuurlijk ook CD-R/ mobieltje – willen. De AE-29 werkt namelijk van Morel). Op het RW’s en heeft een tuner met RDS en 50 presets op Bluetooth voor draadloze signaalover- verzoek meege- aan boord. Via de USB-ingang kan ook nog eens dracht. De ontvanger/versterker levert 2x 20 brachte muziek te muziek worden afgespeeld. Een fraai apparaat met watt aan de full-range luidsprekers. Met een draaien ging ik gewoontegetrouw graag in. Naast bescheiden afmetingen en toch met volwaardige simpele druk op de knop maakt de AE-29 de CD met live-opnames van Onno Scholtze, had HiFi-eigenschappen. contact met je mobieltje en staat een afstand ik nog wat meegebracht dat door mijzelf opge- toe tot 10 meter. Voor iPod-bezitters is in een nomen was in De Doelen. Men bleef tamelijk stil aparte (RCA-)ingang op de ontvanger/recei- luisteren en dat is voor sommige audiofi elen en/ Deﬁ nitive Technologies ver voorzien. of audio-journalisten nogal ongebruikelijk… De De ‘Radiance Series’ begeeft zich op het huis- nieuwe topspeaker heet ‘The Fat Lady’ – hoe be- kamer-terrein. Een serie nieuwe luidsprekers dénk je het – en klinkt adembenemend. Ontwerper met de ‘DXT® Lens’ voor sublieme weergave Russell Kauff man – een Engelse engineer – lichtte van het hoog. Aan de top staat de Radiance3, de ontwerpgedachten toe: een drie-weg met vier een drie-weg vloerstaander, dan de Radiance2 drivers, belastbaar tot 1000 watt, gevoeligheid voor op een stand, de Radiance1 als boe- van 87dB, opgebouwd en afgewerkt in fi ber-glas kenplankmodel en de Radiance Subwoofer en een hele boel hoogwaardige technologie. Een besluit de serie. Verkrijgbaar in echt fi neer met award-waardig. lichte of donkere afwerking. Voor meer infor- Cambridge Defi nitive Technology wordt sinds 2008 in Ne- matie zie www. Audio derland vertegenwoordigd door Dimex. Een van viertron.nl hun meest aansprekende producten is de Mythos Niet veel nieuws vanuit STS Supertower luidspreker. Deze aluminium zuil deze hoek, maar daar is werd tijdens de CES dan ook gebruikt tijdens de de afgelopen tijd al zeer demonstraties in de DefTech ruimte. De Mythos veel nieuws te melden STS heeft inmiddels al een fraaie reputatie opge- geweest. De luidspreker bouwd, Stereophile`s Wes Philips zei onlangs over

Concerto Audio Amsterdam CHAPTER Snijders Hiﬁ Rotterdam KLANG WERK Echo Audio Goes KLANGWERK Concerto Audio Praalder Den Haag Utrechtsestraat 40, Amsterdam Sights and Sounds Zutphen Echo Audio Terneuzen MARK & DANIEL Echo Audio Terneuzen Audio Limbourgeois Echt De Jongestraat 1, Terneuzen Pink Noise Brussel New Music Brussel Terrason VIVID [email protected]

40 hvt - maart 2009

HVT_0903_p034_045_R12.indd 40 12-02-2009 17:12:06 de speaker “...just might be the best loudspeaker de gepolijste aluminium achterzijde met twee I’ve heard for 3000 dollars/pair”. De Mythos klinkt flowports. Aan de binnenkant zijn de gelijkenissen niet alleen goed, hij ziet er ook nog eens goed uit. te vinden in de luidsprekerbezetting en de versterking.Vanuit het midden naar buiten werkend komen we de volgende luidsprekers tegen: in het midden een op Nautilus technologie gebaseerde 1” aluminium tweeter, twee 3,5” midranges, een 4” woofer en twee 3,5” inch units voor de surround- en frontweergave. Aan de andere kant vinden we natuurlijk dezelfde bezetting op de tweeter na die gedeeld wordt. Versterking voor de woofers wordt verzorgd door een 2x50 watt klasse-D versterker, de midranges worden ieder gevoed door een 25 watt klasse-D Het is een smalle, hoge, uit aluminium opgetrok- versterker. Ook voor wat betreft aansluitingen is ken luidspreker zoals we die ook wel van andere de Panorama ruim voorzien: 3 digitale inputs (2x merken kennen. Het bijzondere van de luidspreker zit echter aan de binnenkant, iedere luidspreker beschikt namelijk over een ingebouwde 300 watt het paneel nagenoeg rondom weergegeven – en subwoofer. Ook de luidsprekerunits zijn anders dan maakt voor het midden en hoog gebruik van een normaal. In de Mythos STS geen ronde luidspre- NXT paneel. De lage tonen worden weergegeven kers, maar zogeheten racetracks, een vorm die door een dynamische woofer per luidspreker. Een eerder al door KEF – en toen bass-drones genoemd 30 watt klasse-D versterker stuurt de woofer aan, – gebruikt werd. optisch en 1x coaxiaal) en een analoge ingang een 10 watt klasse-D versterker stuurt het NXT pa- zorgen voor het aansluiten van bronmateriaal. Een neel aan. Verbinding tussen de twee luidsprekers analoge uitgang voorziet het aansluiten van een gaat draadloos. B&W: not a soundbar losse subwoofer en een RS232 poort zorgt ervoor Bovenop de Zikmu is een dock ingebouwd voor de Tijdens de CES toont Bowers & Wilkins op haar dat de Panorama makkelijk in een Custom Install iPod en de iPhone. Deze dock neemt het digitale stand in het Convention Center een ...euhh sound- installatie opgenomen kan worden. Bowers’ eigen signaal van de iPod/iPhone en biedt het signaal bar, al mag je hem van Bowers & Wilkins eigenlijk DSP module zorgt dat zaken als lip-sync en virtual digitaal aan bij de versterkers. Via Wifi kun je het niet zo noemen. Dat zou de Panorama, zoals hij surround van topklasse zijn. signaal vanaf je PC naar de Zikmu transporteren heet, namelijk tekort doen. Dat snap ik eigenlijk en de Zikmu zou met alle Media Players overweg ook wel. Maar wegens gebrek aan een betere moeten kunnen. Dus valt het geheel gewoon te naam wil ik, voor de leesbaarheid van dit stuk, Parrot bedienen via iTunes of de Windows Media Player. de Panorama toch maar een soundbar noemen. Min of meer bij toeval kwam ik op de stand van Maar dat is nog niet alles: de Zikmu beschikt Met excuses aan B&W overigens. De Panorama is Parrot terecht, u weet wel, die fabrikant van carkits. ook over Bluetooth. Dus ook de muziek die op je een erg fraaie soundbar die veel overeenkomsten En buiten het feit dat ik ook wel eens bel in de auto mobieltje staat kun je rechtstreeks naar de Zikmu vertoont met de succesvolle Zeppelin van het hebben deze systemen niet echt mijn interesse. sturen. Ten slotte heeft de Zikmu nog een analoge merk. Aan de buitenkant valt de gelijkenis op door Maar wat blijkt, Parrot is haar horizon aan het ingang, dus aansluiten op je bestaande stereo verbreden en komt met een iPod Docking Station behoort ook tot de mogelijkheden. Een erg goed op de proppen. En wat voor een! doordacht systeem. De Zikmu is ontworpen door topdesigner Philippe Oh ja, in de VS gaan ze 1500 dollar kosten. Starck, een van `s werelds meest toonaangevende designers van dit moment en is werkelijk een plaatje om te zien. Maar hij is niet alleen mooi, hij Monster klinkt ook nog eens verrassend goed. En dat is wel De opkomst van Monster’s Head Monster, Noel te verklaren als we kijken naar de specificaties. De Lee, gaat zoals altijd met veel show gepaard. Zikmu wordt als stereoset gebruikt en is een dipool Staand op zijn Segway – Lee kan namelijk heel – het geluid wordt gezien de geringe dikte van moeilijk lopen – vraagt hij regelmatig om bijval en

Audiophile, true balanced + unbalanced Autograph

PHONO2CI - Phono Stage MM/MC (min. 0,10 mV) Mini Symmetrical Phono Cables, Pure Silver or OFC ***** (XLR, RCA, 5-Pin-SME, REGA) STEREO �� AUDIO ÜBERRAGEND 11/06 Referenzklasse 03/06 Schuylensteeg 2, Wageningen, 0317 - 42 68 64 Audiophile D/A Converter incl. USB-In/Out High-End Coaxial Digital Cables www.klankbeeld-hifi.nl

Tel: +49-40-41006890 LOEWE • HANTAREX • TANNOY PRESTIGE• PIEGA • CREEK • SPENDOR • EPOS • GRADO • MERIDIAN • REGA • V.D. HUL Hamburg - Germany WWW..de PRIMALUNA • CHORD • GENEVA SOUND • DI-BOSS • NAD • CAMBRIDGE AUDIO • TOTEM • QUAD • AUDIOVECTOR

hvt - maart 2009 41

HVT_0903_p034_045_R12.indd 41 12-02-2009 17:12:12 een 30Hz toon weergeven. In de Beats serie zal NAD Blu-ray Monster ook een in-ear introduceren. De NAD T587 is volledig bij met de allerlaatste Een ander speerpunt van de persconferentie was stand van de Blu-ray techniek: Zo wordt ook HDMI. Zoals waarschijnlijk bekend heeft Monster Network BD Live (Profile 2.0) en Java met Ether- een snelheidsindicatie op de verpakking staan. Lee net aansluiting ondersteund. Dankzij HDMI 1.3 benadrukte het belang daarvan bij toepassingen ondersteunt de NAD T587 ook de nieuwe “Deep over grote lengtes en bij hoge definitie bronmateriaal. Ze introduceren nu zelfs een kabel met een snelheid van 21Gbps. Maar ook aan het andere eind van het prijsspectrum komt Monster met een nieuwe HDMI kabel. Een instapkabel, welke rond de 40 euro voor een 1 meter zou moeten gaan kosten, moet Monster HDMI bereikbaar maken voor iedereen. Color” standaard waardoor kleuren nog gevarieerder en rijker worden. Uiteraard worden behalve de gevestigde audio formaten zoals Dolby Digitaal en NAD DTS ook de HD audio formaten zoals Dolby True Op het eerste gezicht lijkt het niet logisch. Waarom HD, DTS HD Master Audio ondersteunt via HDMI. de populaire en veel geroemde NAD C542 CD Met de geïntegreerde decoder is het ook mogelijk applaus. Ook de gastenlijst is indrukwekkend. Zo speler vervangen? Simpelweg omdat het nóg om het audio signaal via HDMI gedecodeerd als komt bijvoorbeeld Carlos Montalvo, Vice President beter kon dankzij de immer voortdurende research PCM stream naar een AV receiver of processor te of Product Experience & Marketing van Hewlett en inspanningen van de befaamde Bjørn Erik Ed- sturen. De NAD T587 ondersteunt bijna elke schijf- Packard langs om een samenwerking met Monster vardsen (NAD’s chief engineer en de naam achter standaard: BD-ROM, BD-R, BD-RE, DVD, DVD+R/ aan te kondigen. de toevoeging BEE). Snelle Op-amps, hoogwaar- RW, DVDR/RW, CD-R/RW en uiteraard Audio CD. Deze samenwerking zal resulteren in Monster dige 24 bit D/A omzetters (beide van Burr-Brown), Ook veel verschillende bestandsformaten worden Cables die verkocht worden met HP-logo. Maar ringkern transformator met gescheiden spannings- ondersteund: MP3, WMA, DiVX, JPEG en PNG er zijn nog veel meer samenwerkingen te melden regelaars voor analoge en digitale secties maken bijvoorbeeld. Die bestanden kunnen staan op bij de jarige (het bedrijf viert dit jaar haar 30-jarig dat de C545BEE misschien wel de best presterende recordable BD, DVD of CD discs of, dankzij de USB bestaan) kabelfabrikant: met hiphop artiest Dr. CD speler in z’n klasse en daarboven is. Behalve 2.0 aansluiting op het frontpaneel, ook op een USB Dre hebben ze een succesvolle hoofdtelefoon geheugenpen of harde schijf. ontwikkeld onder de naam ‘Beats by Dr. Dre’. Dit Met de T587 neemt NAD een van de grootste jaar kondigt Lee een samenwerking met hiphop- irritaties weg waar veel Blu-ray spelers last van per Ludacris aan en die was persoonlijk aanwezig hebben, traagheid: alleen al het inlezen van een om het geheel kracht bij te zetten. Ludacris zal zijn Blu-ray disc kan soms erg lang duren. De NAD T587 nieuwe album in het door Monster ontwikkelde klaart deze klus in een tiental seconden. De NAD HDS surround formaat uit gaan brengen. Volgens T587 is leverbaar in Graphite en nu al verkrijgbaar Lee en Ludacris met ongelooflijk goed klinkend bij de officiële NAD dealer voor een adviesprijs van resultaat. En wel leuk om te melden: Ludacris gewone CD’s speelt de C545BEE ook CD-R en 999 euro. benadrukte het belang van een goede geluids- CD-RW met MP3 of WMA muziek bestanden af. Op kwaliteit en sprak zijn ongenoegen uit over het feit die manier past er 10 uur muziek op één schijfje dat de jeugd opgroeit met de geluidskwaliteit van (bij 28kb/s), ideaal voor achtergrondmuziek. Het Eton oordopjes. duidelijk afleesbare display geeft ook CD-Text En dat is op zich een dubbele opmerking. Monster weer, wanneer deze informatie op de CD voorhan- introduceert namelijk een eigen lijn van in-ear den is. Uiteraard komt de NAD C545BEE met een hoofdtelefoons – door Noel Lee trouwens in-ear uitgebreide afstandsbediening. De NAD C545BEE speakers genoemd – onder de naam Monster is leverbaar in Graphite en Titanium en nu al Turbine. We zullen deze dopjes binnenkort aan verkrijgbaar bij de officiële NAD dealer voor een een test onderwerpen. Blijkbaar kunnen ze zelfs adviesprijs van 549 euro.

www. nemusicimports.nl Dare to be different

Your taste is not global Y

42 hvt - maart 2009

1_16_FineMusic_sept08.indd 2 08-08-2008 11:30:31

HVT_0903_p034_045_R12.indd 42 12-02-2009 17:12:26 -product-introductie-

Als groot bergsportliefhebber viel mijn oog op de op zo’n 8GB SD-kaart zelfs een opname tot 11 uur stand van Eton in de South Hall van het Conventi- mogelijk... De CMOS ontvanger combineert een on Center. Dit merk, dat nauw samenwerkt met de hoge lichtgevoeligheid en een laag ruisniveau voor Panasonic PT-AE3000Europese specialist als het om wereldontvangers beelden met een enorme nauwkeurigheid. Met gaat Grundig, biedt een keur aan apparaten om een volledig geladen batterij kan er tot meer dan mee de bergen in te nemen of tijdens een tracking twee uur gefilmd of tot 370 foto’s gemaakt worden. door de natuur. Voor de prijs hoef je het niet te De HD1010 is uitgerust met ‘Xacti Library’ en kun je laten en de mogelijkheden legio. met een USB kabel de gemaakte opnamen opslaan Kijk op www.etoncorp.com op een externe harde schijf om deze vervolgens

Dolby Dolby Laboratories komt met een groot aantal Sennheiser. Een topmodel met de naam HD 800. opmerkelijke technologieën. Marc en ik werden En wát voor een topmodel. Zelfs onder die minder door Rik van Leeuwen, Senior Sales Manager ideale omstandigheden klonk deze HD 800 als Dolby Europe Licensing Limited, op de stand in muziek in de oren. Soms heb je dat wel, zo’n eerste de South Hall rondgeleid. Deze technologieën zijn indruk die meteen raak is en waar je de kwaliteit voornamelijk op comfort bij het televisiekijken onmiddellijk herkent. De apparatuur waarop de gericht. “Zit je dan lekkerder voor de buis?” Ja, in HD was aangesloten loog er ook niet om, maar zekere zin wel, want wie ergert zich niet groen en ik ben er wel van overtuigd dat het bij mij thuis blauw (toevallig twee basiskleuren van RGB…) als ook fantastisch zal klinken. Stuur maar af voor test er weer een reclameblok op de buis of het scherm meneer Sennheiser. verschijnt met veel te hard geluid? Dolby Volume zorgt voor een constant volumeniveau tijdens de uitzending en de eerste vlakke beeldschermtelevi- Sanyo zo vaak te bekijken als je maar wil. De bijgeleverde sies hiermee toegerust zijn de Toshiba Regza-serie. Van de invoerder van Sanyo, de firma Sanel in afstandsbediening van de HD1010 maakt het intu- Overigens is de harman/kardon AVR7550HD audio- Lier (B) mocht ik gedurende enkele weken en dus ïtieve menu met alle functies en instellingen heel videoreceiver, award-winnaar zie foto, hiermee ook ook tijdens de CES en de paar dagen ontspan- eenvoudig toegankelijk. Op een SD-card, van het Op de presentatie van de Panasonic PT-AE3000 projector in Wiesbadenuitgevoerd. eind oktober, Tweede noviteit is Dolby ProLogic IIz: ning daarna – een reis door Death Valley, langs de SDHC-type, legde ik beelden vast en maakte ik van- betoogde Hartmut Kulessa van Panasonic Marketing Europe, dat meteen de driedimensionale komst van geluidservaring voor 7.1 en Sequoia’s naar San Francisco – een Xacti HD1010 uit de auto of tijdens wandelingen filmpjes en kon 9.1. Verder neemt Dolby het geluid van de laptop zo deze camera op zijn gebruikersgemak testen. Ik de Blu-ray-technologie de verkopen – in zowel Blu-ray titels als Blu-ray-spelers – in camera lenen en testen. Deze veelzijdige camera onder handen middels Dolby Home Theater en is geschikt voor opname van video in 1080p heb me regelmatig verbaasd over de eenvoud van een stroomversnelling zijn geraakt en waarbij de ‘omroepen’ eveneens in rap tempo Dolby Sound Room – leuk voor de gamers – en (1920x1080 in uiteraard breedbeeld) en het maken bediening, de ergonomie van het toestel zelf en de mobieltjes kunnen met Dolby Mobile worden toe- van foto’s met een resolutie van 4 megapixels. beeldkwaliteit en dank de firma Sanel voor deze gerust, met een sterk verbeterd geluid als gevolg. Met een SD kaart van 8GB kan een opname van uitleen-geste. Zodoende kon ik thuis alles op de de filmmakers het in HollywoodTot slot bedoeld brengt hebben.Dolby Vision op de markt, dat als meer dan 80 minuten televisie laten zien. Heel eenvoudig via de docking Dit statement werd onderbouwdeerste door in een aan SIM2 te ge- lcd-scherm wordt uitgebracht gemaakt worden in van de HD1010. ven dat Panasonic met geavanceerdeen waarmee technieken een nog mooier plaatje kan worden het formaat MPEG-4 in alle geledingen van het filmprocesgetoond. We actief zien is. deze ontwikkelingen de ko- AVC/H.264. In het Dit artikel kwam mede tot stand dankzij samen- Zijn collega Tetsuya Koyamamende liet vervolgens maanden zien in talloze producten verschijnen. standaard formaat is werking met Marc Brekelmans van www.hifi.nl dat met een 0,74” lcd-paneel,Ondanks geavanceerde het vele lens- lawaai, of om in Dolby-term te technologie (fabricage in Japan,blijven waar ruis, ook op de de Leica- beursvloer waren we behoorlijk lenzen worden gemaakt vooronder de Lumix de indruk. camera’s), 16-bit gamma-correctie, ondersteuning van Deep Color en x.v.Color Panasonic met de PT-AE3000 een duidelijke sprong voorwaartsSennheiser heeft gemaakt. HD 800 Voor meer informatie Dimex ReferenceIn Audio een Equipment min of /meer www. akoestisch gesloten cabine in dimex.nl / http://panasonic.net/pavc/projectorde South Hall zag ik een nieuwe hoofdtelefoon van

www.plutoaudio.nl tel: 074 2914652 fax: 074 8502598

hvt - januari 2009 83 hvt - maart 2009 43

HVT_0903_p034_045_R12.indd 43 12-02-2009 17:12:28 2-1 adv planet earth.indd 1-2 HVT_0903_p044_045_ADV_DFW.indd 44 13-02-2009 11:57:51 13-02-2009 11:16:10 HVT_0903_p044_045_ADV_DFW.indd 45 13-02-2009 11:57:52 DvD Dick Steffens Blu-ray

Spiderman 3 Zohan War Inc. The Dark Knight B.B. King Live Regisseur: Sam Raimi Regisseur: Dennis Dugan Regisseur: Joshua Seftel Regisseur: Christopher Nolan Regisseur: Jim Smith Ondertitel: o.a. Nederlands Ondertitel: o.a. Nederlands Ondertitel: o.a. Nederlands Ondertitel: o.a. Nederlands Ondertitel: o.a. Nederlands Beeldformaat: 2.40:1 Beeldformaat: 1.85:1 Beeldformaat: 2.35:1 Beeldformaat: 2.40:1 Beeldformaat: 16:9 Geluid: **** / 5.1 Dolby TrueHD Geluid: / 5.1 Dolby TrueHD Geluid: / 5.1 Dolby Digital Geluid: / 5.1 Dolby TrueHD Geluid: / 5.1 DTS HD + PCM uncompressed Surroundmix: *** +DTS HD Surroundmix: ***** Surroundmix: **** Surroundmix: **** Beeldkwaliteit: ***** Surroundmix: ***** Beeldkwaliteit: *****+ Beeldkwaliteit: **** Beeldkwaliteit: **** Film: *** Beeldkwaliteit: *** Film: ***** Film: **** Film: **** Speelduur: 116 minuten Film: * Speelduur: 153 minuten Speelduur: 90 minuten Speelduur: 138 minuten Sony: Speelduur: 107 minuten Warner Bros: Universal: Sony: Extra’s: Documentaires Dutch Film Works: Extra’s: Bonus disc Extra’s: A message to his fans Extra’s: o.a. bloopers Genre: Komedie/actie Extra’s: Scene selectie Genre: Actiefilm Genre: Bluesmuziek Genre: Actiefilm Starring: Adam Sandler, John Genre: Actiefilm Starring: Christian Bale, Mi- Starring: B.B. King Starring: Tobey Maguire & Turturro & Rob Schneider Starring: John Cusack, Hilary chael Caine & Heath Ledger Kirsten Dunst Duff & Marisa Tomei Tachtig jaar was deze man Zohan is de undercover naam Vaak is het zo dat als je van iets tijdens de twee live con- Peter Parker heeft het moeilijk van een meedogenloze Israë- Het is nog steeds de eenen- veel verwacht het dan toch certen gegeven anno 2006 gehad, enerzijds is er zijn lief- lische geheimagent. Hij is de twintigste eeuw, maar er is enigszins tegenvalt. Welnu, bij in Memphis en Nashville. de voor M.J. anderzijds voelt beste in zijn vak en geen klus ondertussen veel veranderd. The Dark Night, het vervolg op Inderdaad alles is zichtbaar hij de druk op zijn schouders is hem te gevaarlijk. Totdat hij Koningen en presidenten Batman Begins, is zonder meer strammer en het de meeste om zijn plichten als superheld op een dag met zijn geweten zijn nagenoeg verleden tijd. één van de beste films van 2008. tijd zit hij op een krukje, maar na te komen. Net als hij het geconfronteerd wordt; ineens Grote multinationals hebben Meer dan tweeënhalf uur actie zijn charisma – en belangrijker evenwicht gevonden lijkt te heeft hij genoeg van zijn de macht overgenomen en en spanning zonder dat het ook nog zijn stem en sound – is hebben, ligt er onheil op de werk. Maar zomaar de Mossad hun directeuren beheersen maar een moment verslapt. Heel hij nog steeds niet kwijt. En in loer. Hij verliest de realiteit verlaten gaat natuurlijk niet. de wereld. Ze hebben zelfs aardige, maar niet onbelangrijk plaats van op zijn lauweren te uit het oog en besluit in te Wanneer hij op een zaak eigen legers. Huurmoordenaar bijkomstigheid is dat ook beeld gaan rusten, heeft het blues gaan op de avances van Gwen wordt gezet waarbij hij met Hauser wordt naar Turaqistan, en geluid superieur zijn. icoon inmiddels, drie jaar later, Stacy. Alle goedbedoelde zijn aartsvijand The Phantom een nieuwe staat in het Het verhaal speelt zich af in de een nieuw tournee in 2009 in raadgevingen van vrienden moet afrekenen, besluit hij zijn Midden-Oosten gestuurd. stad Gotham waar anarchie Engeland aangekondigd. Het slaat hij in de wind. Zijn beslis- eigen dood in scène te zetten. Daar voert het bedrijf van hoogtij viert. Officier van Justitie is maar weinigen gegeven je sing lijkt tot fatale gevolgen Iedereen trapt er in en Zohan een voormalig vice-president Jim Gordon ziet met lede ogen vak met zoveel plezier en zo te leiden. Peter speelt met zijn neemt de wijk naar Amerika. oorlog tegen opstandelin- dat zijn stad naar de verdoeme- lang te kunnen blijven uitoefe- besluit precies in de kaart van Daar laat hij zijn droom uitko- gen. Hij krijgt opdracht de nis gaat. The Joker, het meester- nen. Het straalt van hem af en zijn gewetenloze vijanden men. In de kapperssalon van bemoeizuchtige minister van brein heeft het voor het zeggen. dat vindt natuurlijk letterlijk Sandman en Venom. Hun een mooie Palestijnse weet hij oorlog te vermoorden. Via een Samen met de altijd voor recht- en figuurlijk zijn weerklank ongekende krachten lijken de met zijn creativiteit de klanten handelsdelegatie weet hij de vaardigheid strijdende Bruce in zijn band. Er staan vrijwel superheld op de knieën te krij- tot vervoering te brengen. De staat binnen te komen en al Wayne alias Batman, neemt alleen maar hoogtepunten gen. Of zal hij toch nog op het noodlijdende salon verandert gauw rolt hij van de ene in de Gordon de strijdbijl tegen de op, maar ‘Just Like A Woman’ is laatst het tij weten te keren? in no time in een winstge- andere bizarre situatie. Een crimineel op. Het meesterbrein toch wel heel erg speciaal. Als Hoewel beide geluidssporen vende onderneming. Helaas labiele popster en nieuwsgie- dwingt zijn tegenstanders tot muziekliefhebber moet je dit voortreffelijk klinken, gaat wordt de oud spion herkend rige journaliste zorgen er voor het uiterste. Uiteindelijk zal het hebben. mijn voorkeur toch uit naar door een Palestijnse taxichauf- dat zijn geweten gaat knagen. recht zegevieren, maar voordat Dolby TrueHD. De sound is feur en zijn de poppen aan het Uiteindelijk blijkt de popster het zover is, zullen er vele offers Voor de recensies wordt o.a. gebruik gemaakt van: Projector Crystal net iets frisser, gedetailleerder dansen. Zohan is een ontzet- voor Hauser veel meer dan gebracht moeten worden. Wat Marantz Component VP12 S4 Cable, Crystal en ook dynamischer. Het zijn tend leuk film waar het hele alleen een zangeres te zijn. een sublieme film heeft Heath HDMI kabel Projecta geen extreme verschillen, gezin vanaf twaalf jaar veel War doet zijn titel eer aan. Ledger ons gelaten. Toegegeven VariVision Siltech Classic Electrol MK 2 LS 110, maar ze zijn er wel. plezier kan beleven. Veel geweld! Inhoudelijk is het ook de andere acteurs en niet te projectie Sub SQ 110 scherm helaas niet veelzeggend. De vergeten de regisseur hebben Pioneer BDP sound is prachtig sound, het dit tot een succes gemaakt. Vogels ppc LX 70a Blu-ray 230 projector speler laag ongelooflijk strak. plafond bevestiging

46 hvt - februari 2009

HVT_0903_p046_047_DVD_R16.indd 46 13-02-2009 10:38:21 DvD -productnieuws-

Pluimgraaff Geluid in Café Engels

Op zaterdag 28 en zondag 29 maart organiseert Pluimgraaff Geluid een luistershow in Café Engels, Stationsplein 45 te Rotterdam (naast Centraal Station, tegenover De Doelen). Ratatouille Superhero Movie The Mummy Openingstijden: 10.00 tot 17.00, toegang gratis Regisseur: Brad Bird & Jan Regisseur: Grai Mazin Regisseur: Rob Cohen Pinkava Ondertitel: Nederlands Ondertitel: o.a. Nederlands Ook dit jaar is er weer veel te zien en te horen bij onderstaande Ondertitel: o.a. Nederlands Beeldformaat: 1.78:1 Beeldformaat: 2.40:1 importeurs en merken: Beeldformaat: 2.39:1 Geluid: / 5.1 Dolby Digital + Geluid: / 5.1 Dolby Digital + Analogue Audio Products met luidsprekers Geluid: / 5.1 Dolby Digital + DTS HD DTS HD van Rosso Fiorentino, Opera, Diapason, audio- DTS HD Surroundmix: *** Surroundmix: **** apparatuur van Unison Research, Pathos, Au- Surroundmix: ***** Beeldkwaliteit: **** Beeldkwaliteit: ***** dio Analogue, North Star, Synthesis, Trichord, Beeldkwaliteit: *****+ Film: *** Film: * draaitafels van Nottingham Analogue, elementen van The Film: ***** Speelduur: 82 minuten Speelduur: 110 minuten Cartridge Man, Hadcock, bekabeling van Hidiamond, Deskadel Speelduur: 111 minuten Dutch Film Works: Universal Pictures: en Essential Audio Tools. Walt Disney: Extra’s: Geen Extra’s: Actiefilm Aspera Audio met de merken PSAudio, Metro- Extra’s: o.a. een spel en nog Genre: Actiekomedie Genre: Making of nome Technology, TW-acustic, Tri, Lamm, Acoustic veel meer Starring: Drake Bell, Sara Pax- Starring: Brendan Fraser, Maria System. Genre: Animatie ton & Christopher McDonald Bello & Jet Li AudioNord Europe met Magnepan Starring: Remy de Rat luidsprekers. Rick Riker is het prototype Dit is alweer de derde in The AudioLife bij het ter perse gaan van deze editie nog niet Remy is een rat met een heel van het sulletje van de klas. Mummy reeks, films als The bekend. sterke eigen wil. In plaat van Hij is sloom en ziet er niet Scorpion King nog niet eens Clofis met Audiomat, CEC, Moon en Vecteur heimelijk door een restaurant uit. Dat hij gepest wordt, meegerekend. En hoe meer audio-apparatuur, luidsprekers van Chario, keuken te stropen, droomt hij lijkt een logisch gevolg. Zijn films er over dit onderwerp Absolute subwoofers en projectoren van The- er van om ooit een beroemde schooltijd tot nu toe is dan gemaakt worden, hoe moeilij- meScene, BenQ en Projectiondesign. Franse kok te worden. Een ook niet iets om vrolijk van ker zal het worden het succes Crafty zie onder. belachelijke gedachte volgens te worden. Wanneer Rick van de eerste(n) te evenaren. Dynamic Solutions met Master luidspre- zijn talrijke familieleden. Een tijdens een schoolreisje wordt Daarom hoop ik ook dat kers, Aesthetix, Hovland, Mimetism Audio, rat wordt toch immers geen gestoken door een geneti- producenten zullen beslissen Mirror Image en Marsh Sound Design audio, kok, een rat heeft een veel sche gemanipuleerde libel, dat dit de laatste is, want het DPS platenspelers, Graham toonarmen, Lyra elementen, Nirvana hogere roeping… Door de verandert zijn leven in één absoluut de minste. Jammer, en Sign Audio Technology kabels en Masterbase. opstelling van zijn familie klap. De ‘super loser’ krijgt maar het is gewoon net een Festina Lente met elpees. en de wens om gevolg te ineens de beschikking over brug te ver. Je moet je verlek- Nutters met CD’s en elpees. geven aan zijn droom, raakt superkrachten. Ondanks alle keren aan de effecten, extra’s Xanadu met Xanadu luidsprekers. hij in een hevige tweestrijd vervelende jeugdervaringen en perfecte beelden geluid- met zichzelf verwikkeld. De besluit hij zijn krachten voor kwaliteit, maar dat is over het Eén van de exposanten Crafty Luidsprekers heeft demon- problemen lossen zich vanzelf het goede doel te gebruiken. algemeen niet iets waarom je stratieklaar opgesteld: op als Remy in het peper- Als Dragonfly gaat hij de strijd een film koopt. Het script gaat Set 1: Beluga Hornspeaker € 899 per paar dure restaurant Gusteau de aan met de misdaad. Daarbij over een vader en een zoon / Yarland FV34AIIISA € 399 / Astin Trew sukkelige kok Linguini tegen komt hij al gauw oog in oog die in het verre Oosten op AT3000 CD-speler € 1.000 / Jantzen Audio het lijf loopt. Het restaurant te staan met Lou Landers, een zoek gaan naar de mummie luidsprekerkabel € 16,20 / QED Qunex maakt echter mindere tijden doorgewinterde zware crimi- van de eerste keizer van Qin. interconnect € 35. (Een kleine 2x 12 door. De klanten blijven weg. neel. Het wordt een hevige U raadt het al, uiteindelijk vin- watt buizenversterker stuurt een Het eten is kennelijk te saai strijd waarbij Rick eerst nog den ze die. Maar, u raadt het 92dB efficiënte single driver hoorn geworden en de kok Linguini moet leren om goed met zijn waarschijnlijk alweer: Er rust luispreker aan. Hoe eenvoudige ontbreekt elk talent. Remy nieuw verworven krachten om een eeuwenoude vloek op de Yarland presteert op gemakkelijk blijkt een neus voor de juiste te gaan. Superhero is niet van mummie. Dit is het begin van aanstuurbare luidsprekers en om de verhoudingen te hebben en het kaliber Dark Knight, maar een hachelijk avontuur. Beluga’s te presenteren.) weet de slecht draaiende tent desondanks toch gewoon een Set 2: Azumi Transmissionline € 599 per paar / Yarland FV34BSA weer op het juiste spoor te leuke film. € 499 / Astin Trew AT3000 CD-speler € 1.000 / Jantzen Audio krijgen. Een film voor jong en luidsprekerkabel € 16,20 / QED Qunex interconnect € 35. (De oud. Uitstekend beeld en een nieuwste Yarland FV34BSA versterker in combinatie met een geweldig geluid. setje Azumi mini transmissielijn speakers.)

hvt - februari 2009 47

HVT_0903_p046_047_DVD_R16.indd 47 13-02-2009 10:38:26 Jazz

René de Cocq

Miniatuurtjes uit de jazz-avantgarde nieuwe(re) jazz, met mensen als Ornette Coleman, Don Cherry, Jimmy Giuffre, Sonny Rollins, Lester Bowie, Steve Lacy, John Surman, tot aan ‘onze’ Han Ben- nink toe. Bley speelde ook een organisatorische rol, zoals in Cannonball John Pizzarelli Paul Bley het oprichten van de Jazz Com- Raphael Wressnig Adderley WITH A SONG IN MY HEART CLOSER posers Guild, een samenwer- CUT A LITTLE DEEPER ON THE MERCY, MERCY, MERCY! Opname Legacy Recording, Opname New York, december kingsverband van avantgarde- FUNK Live-opname, plaats en datum New York, februari 2008 1965 musici in New York. Belangrijk Opname ATS-Studios, Mölln onbekend Codaex/Telarc 83676 (CD 43’) Challenge/ESP 1021 (CD 28’) was ook zijn partnerschap met (Oostenrijk), december 2007 Codaex/Drive 666 (CD 39’) Carla Bley, zijn (ex)vrouw, ook Zyx/BHM 1029 (CD 53’) LIVE AT THE VINEYARD NEW YORK ART QUARTET pianiste en componiste. Het Van wanneer en van waar Opname Vineyard Theatre, New Opname Bell Sound, New jazzlabel ESP, vooral gespeciali- Hij is nog jong, de Oostenrijk- deze live-opname is? Ik kan York, januari 1987 York, november 1964 seerd in experimentele muziek, se organist Raphael Wressnig, het niet vinden. Maar het is Challenge CHR 70025 (CD 61’) Challenge/ESP 1004 (CD 43’) bracht onlangs ‘Closer’ uit op maar hij klinkt of hij al tiental- wel een juweeltje, met Can- Bob James CD, een trio-album (met Steve len jaren ervaring heeft. Hij nonball Adderley meesterlijk Crooner John Pizzarelli deinst Swallow op bas en Barry Alt- dreunt, hij swingt, hij zwiept, in zijn met humor en politiek niet terug voor het eerste EXPLOSIONS schul op percussie en drums), hij dondert: met gitarist Georg geladen aankondigingen, en het beste muzikale cliché. Dit Opname Bell Sound, New opgenomen in 1965. In deze Jantscher en drummer Lukas als de fenomenaal swingende album met (musical)liedjes York, mei 1965 sobere context is goed te horen Knöfler vormt hij een overwel- altsaxofonist die hij was. Met van Richard Rodgers laat Challenge/ESP 1009 (CD) hoe sterk (in elk geval op dat digende act, die een meesle- een al even meesterlijke be- werkelijk geen nieuwe noot moment) nog de invloed was pende mix van jazz, blues, rock zetting van zijn sextet: broer horen. Pizzarelli heeft een De Canadese pianist Paul Bley van Thelonious Monk op Bley’s ‘n roll en funk neerzet. Op een Nat Adderley (kornet), Yusef niet onaardige stem, die soms (1932) is door de decennia pianospel. Op het programma volstrekt natuurlijke manier, Lateef (tenorsaxofoon), Joe even herinnert aan die van heen een van de belangrijkste staan zeven composities van het is gewoon of het allemaal Zawinul (piano), Sam Jones Mel Tormé, maar voegt aan dit verschijningen geweest in de Carla, eentje van Paul zelf, een- zo hoort. Het ‘Organic Trio’ (bas), Louis Hayes (drums). redelijk uitgekauwde reper- jazz-avantgarde. Als twintiger tje van Annette Peacock en een noemt Wressnig de combina- Met enkele van de meest toire niets toe. Hij wordt bege- speelde hij nog ‘gewoon’ bop, van Ornette Coleman. Allemaal tie, en zo is het maar net. In populaire souljazznummers leid door een flink gezelschap in de door hemzelf opgerichte miniatuurtjes, de meest van een aantal stukken wordt het van zijn dagen: Work Song, Newyorkse studiomuzikanten, Jazz Workshop in Montreal, nog geen drie minuten. drietal versterkt met een of Jive Samba. En niet te verge- die zich lijdzaam schikken in met bezoekende grootheden Een andere recente (re)release twee blazers (trompet door ten de titelsong: het curieuze het matte concept. Een van de als Charlie Parker en Lester van ESP is het album dat het Eric Bloom, saxofoon door gospelachtige Mercy Mercy eregasten is Johns vader Buc- Young. Maar aan het eind van New York Art Quartet (met Craig Handy, Sax Gordon of Mercy, zonder reguliere solo’s ky, gereputeerd gitarist. Ook de jaren vijftig en in het begin Roswell Rudd op trombone, Christian Bachner), of met wat van de bandleden. Het is ge- hij kan het niet redden. Heel van de jaren zestig gaf hij de John Tchicai op altsaxofoon, extra percussie (Luis Ribeiro). schreven door pianist Zawinul, anders is het op een ander piano een rol in de toenmalige Lewis Worrell op bas en Milford Echt nodig is dat niet, maar Oostenrijker en blank. Maar album waarvoor de Pizzarelli’s ontwikkelingen, waarbij hij de Graves op drums) in november ook die bijdragen klinken zwart van atmosfeer, het pu- samenwerkten: de registratie muzikale lijnen van pioniers 1964 opnam. Zoekende mu- volstrekt vanzelfsprekend. bliek leeft ook hartstochtelijk van een live duoconcert in als Thelonious Monk doortrok ziek, met Rudd en Tchicai die Scherp en smeuïg tegelijk. mee. Ook heel zwart: Why Am het Vineyard Theatre, ook in van de bebop naar de free elkaar omspelen terwijl bas en Een ontdekking, deze bluesy I Treated So Bad, geschreven New York, daterend uit januari jazz. Hij was gevoelig voor drums vrijelijk geluiden maken Oostenrijkers. Nou ja, ik ben er door Roebuck Staple, beter 1987 en onlangs hier (her) de toenemende vrijheden in op de achtergrond. In één stuk wat laat mee, dit is al de vierde bekend als ‘Pops’ Staple, leider uitgebracht. John en Bucky ritme en harmonie, maar be- een voordracht van de dichter CD van Wressnig. Ik ga op zoek van de gospelformatie Staple zijn beiden op gitaar te horen, hield daarbij wel oog en oor Amiri Baraka, ook bekend als naar de vorige drie. Singers. Muziek waarmee afwisselend solerend en (de voor zaken als samenklank, Leroi Jones. En nog een: ‘Explo- Adderley zich emotioneel ver- ander) begeleidend, en John kleur en melodische kracht. sions’ van het trio van pianist bonden voelt, en dat maakt hij zingt (in twee van de veertien Hij debuteerde in 1953 als lei- Bob James (met bassist Barre ondubbelzinnig duidelijk. Te nummers). Ook standaardre- der op grammofoonplaat met Phillips en drummer Robert Po- weinig info bij deze release, en pertoire, maar met een stuk het album ‘Introducing Paul zar), opgenomen in mei 1965. met 39 minuten veel te kort. meer beleving en inspiratie Bley’, met Charles Mingus op Free jazz in een traditionele Maar wel een aanrader. dan twintig jaar later. bas en Art Blakey op drums. In triobezetting, met James die de jaren die volgden werkte flink in de snaren grijpt, en hier hij met zo’n beetje iedereen en daar elektronische toevoe- die belangrijk was in de gingen (tapecollages).

48 hvt - maart 2009

HVT_0903_p048_049_R17.indd 48 13-02-2009 10:39:26 Gesignaleerd

Phaedra Special Delivery TOO MUCH IN STORE CROSSINGS Coleman Hawkins Opnamen De Smederij, Zeist, Opname Huis van Eustachius/ SUPREME oktober 2008 BFN Studio 11, Hilversum, Opname Left Bank Jazz Society, Challenge/Maxanter MAX januari 2008 Baltimore MD, september 1966 75432 (CD 48’) Morvin Records MRVN 6 (CD 58’) Codaex/Enja 2147 (CD 65’) Phaedra Kwant (zang, contra- Hedendaagse neobop: de mu- bas, basgitaar) kan nog niet ziek van Special Delivery, een Een mooi document, deze zo goed kiezen. Zegt ze zelf kwartet rond rietblazer Nils CD-rerelease van de elpee ook. Vandaar dit album met van Haften (sopraan- en tenor- Supreme. Het gaat om een een veelheid aan sferen en saxofoon, basklarinet) met Ed live-opname van tenorgi- ambiances. Eigen stukken, Baatsen (piano), Henk de Ligt gant Coleman Hawkins, een standards, ballads, jazz, funk, (bas) en Wim Kegel (drums). jazzmonument. Hij heeft zijn rock. Goed gedaan, met hulp Afwisselend meditatieve en stempel op de jazz gezet van Stormvogel (toetsen), Arno stevig aangezette, interessante vanaf de vroege jaren dertig van Nieuwenhuize (drums), muziek, in zes stukken van tot voor zijn overlijden in Susanne Alt (altsaxofoon), Baatsen en De Ligt (waarvan 1969, als een groot stilist met Jelske Hoogervorst (sopraan- twee in suitevorm). een onmiskenbaar eigen geen tenorsaxofoon), Robbert luid. Hier is hij te horen in een Scherpenisse (trompet, bugel). clubsessie met Barry Harris (pi- Maar wel een allegaartje. ano), Gene Taylor (bas) en Roy Brooks (drums), opgenomen in Baltimore. Hawkins was op dat moment 62 jaar oud, en klinkt nog ongebroken. Een magistraal breed tenorgeluid, Koleva/ waarmee hij met adembe- Van Otterloo nemende trefzekerheid de NO SUGAR ADDED essentiële noten blaast. Hij Koos Wiltenburg Opname Fattoria Musica, Osna- was geen man van einde- WHAT A WONDERFUL DAY FOR brück D, augustus-september loze en razendsnelle loopjes, THE BLUES 2007 maar wat hij speelde waren Opname Sound Visiom Studio, Eigen beheer/tatianakoleva. de goeie tonen op de goeie Arnhem, mei-juni-augustus com (CD 52’) plaatsen. Op het programma 2008 Een wat ongebruikelijke staan lange, geïnspireerde Full House 011 (CD 58’) bezetting: slagwerk (inclusief versies van vijf min of meer Een leuk vriendenproject, marimba) met rietinstrumen- bekende stukken (Lover come deze CD rond bassist Koos ten. De Bulgaarse Tatiana back to me, Body and soul, In Wiltenburg, met Eef Albers op Koleva doet de percussie, de walked Bud, Quintessence, gitaar, Leo Janssen op sopraan- Nederlander Rutger van Ot- Fine and dandy) en een korte en tenorsaxofoon en klarinet) terloo (inderdaad familie van) uitsmijter. Het trio van Barry en Arno van Nieuwenhuize op doet de saxofoons (en stem). Ze Harris ondersteunt attent en drums. Ervaren muzikanten spelen hedendaagse muziek, swingend, maar de hoofdrol (o.m. in het Metropole Orkest), van o.a. Jacob ter Veldhuis, met is, terecht, voor Hawk zelf. en goeie vrienden. Samen verwijzingen naar jazz, en van spelen ze negen stukken van Duke Ellington en Bill Evans (en Wiltenburg en een standard dat komt echt uit de jazz). Soms van Marsden, in een afwisse- mooi, soms spannend, soms lend scala van jazz, blues, rock interessant. en sfeermuziek.

hvt - maart 2009 49

HVT_0903_p048_049_R17.indd 49 13-02-2009 10:39:29 Pop Emile Stoffels Hoe definitief is definitief Collega Dick Steffens besprak de Genesis 1970 - 1975 nieuwe synthesizer en gitaar box al in het januari nummer en was zeer enthousiast. Ik partijen toegevoegd. Nog los van de recitaties door Orson moet zeggen dat ik als Genesis liefhebber ook reikhal- Welles. Toch is er hier meer zend heb uitgekeken naar deze luxe heruitgave. Tege- veranderd dan op de an- lijkertijd dacht ik: maar we hebben toch al de Definitive dere albums: de post Gabriel Remasters? Hoe definitief is definitief? Toch klopt het SACD’s zullen we maar zeg- wel: deze SACD’s zijn geen reMASTERS maar reMIXES. gen. Hieronder volgt slechts een fractie van opvallende zaken uit mijn aantekeningen op dat de bassen en vooral de gebruikt. Niet alleen zingt Dat wordt duidelijk als je het dat ik in 1982 tijdens de CD die ik de moeite waard vond bas pedaal beter te horen is Gabriel het minder lekker en interview met Nick Davis leest show van Wim van Putten, te melden. en dientengevolge meer im- in een ander register, maar (http://www.genesis-news. halverwege ‘Firth of Fifth’ ‘Trespass’ heeft het minst pact heeft. De basloopjes van er is ook goed te horen dat com/genesis/reviews/sacds/ erin kwam. Ik dacht: “wat is geprofiteerd van de remix, Rutherfort zijn veel beter te dat spoor onbewerkt is qua interview-with-nick-davis. dit in hemelsnaam voor een omdat er toen nog met 8 volgen, door dat extra beetje omgevingsatmosfeer. Het htm); de man die de vorige muziek?”. Na het nummer ver- sporen werd opgenomen. reliëf en contour. heeft ongetwijfeld met Nick remasters heeft gedaan en nu telde Van Putten gortdroog Maar Nursery Crime des te Davis’ verhaal in de voetnoot dus de 2007 remixes. dat dit van Genesis’ LP Selling meer. De grootste winst op te maken. Ik begrijp werkelijk Toen begin jaren 90 die England by the Pound kwam. deze plaat bij deze remix is te niet dat dat onopgemerkt is remasters uitkwamen, dacht Ik was compleet in de war. horen aan het einde van de gebleven. iedereen dat dat de laatste Wat klonk Phil Collins vreemd Musical Box wanneer Gabriel Bij The Lamb… hoor je toch waren. Per slot heetten ze en wat een verschil met de rol van het oude mannetje dat deze plaat in de basis al ‘definitive remaster’. Over het Abacab en de andere single vertolkt en declameert: “You niet super was. Het is wat plat algemeen genomen waren ze die ik van Genesis kende. stand there with your fixed allemaal. Aan het slot van beter dan de eerste generatie Daar moest ik het mijne van expression, casting doubt het titelstuk horen we dat de CD’s. Over ‘Foxtrot’ en ‘Trick of weten. Sindsdien is dit album on all I have to say…” Gabriel andere sporen die Gabriel the Tail’ had ik zo mijn twijfels, niet meer weg te denken uit klinkt daar luider in die heeft ingezongen nu luider maar ‘Selling England…’ mijn leven. Er zijn momenten grootse climax en dat is echt zijn gemixed. Dit overstemt bijvoorbeeld was behoorlijk aan te wijzen waarin de tekst cruciaal. Dat was vroeger veel echter de cadans waar dit verbeterd, ofschoon mijn op zodanige manier met de te zacht gemixed waardoor nummer het goeddeels van zwarte schijf (Duitse persing) muziek samensmelt, dat het dat fragment maar gedeelte- Dat is in overtreffende moet hebben. Mooi is wel dat toch aanzienlijk beter klonk. geheel meer is dan de som lijk uit de verf kwam. Track 6 mate aanwezig op Selling op de Chamber of 32 Doors De hinderlijke brom op ‘The der delen. Sinds ik dit album loopt nu over in 7 en dat vind England…maar daar staat te- de achtergrond stemmen Lamb…’ was weggepoetst, ken, heeft het me nooit ik irritant. De ‘Foutain of Sal- genover dat het hoge midden van Gabriel en Collins veel ‘Genesis Live’ was aanzienlijk teleurgesteld en het is mijn macis’ dient naar mijn smaak soms wat te uitgesproken beter te horen zijn, net als bij doorzichtiger en in mindere vaste overtuiging dat het een vanuit de stilte te openen. klinkt. Op de opening van The Lilywhite Lilith. mate ‘Nursery Cryme’ ook. van de absolute hoogtepun- Bij ‘Watcher of the Skies’ op Battle of Epping Forest is nu ‘And Then There Were Three’ ten is uit de popgeschiedenis. Foxtrot blijft Steve’s gitaar minder ruimte te horen. Bij Extra’s had duidelijk meer ballen Dat is een hele kreet, maar zo links in de speaker hangen, de vorige mix kon je de aan Naast de geluidstechnische gekregen, maar ‘Abacab’ bleef denk ik er echt over. net als de klokjes op ‘Supper’s marcherende straatbende zaken zijn de interviews van teleurstellend mat klinken, Ready’ van het Apocalypse van links achter naar je toe de bandleden als extra’s ook vooral in vergelijk met mijn Luisteren gedeelte. Verder is het op dit horen komen, om vervolgens interessant. Ze werpen licht US persing. Bij de remixes van Gene- 23 minuten durende stuk, naar rechtsachter weg te op een aantal zaken. Jammer sis moeten we niet direct niet meer mogelijk om ge- sterven. Echter, het meest dat er geen Nederlandse Toen de box via de post denken aan ingrijpende bruik te maken van de index. schokkende ontwaarde ik ondertiteling is, want soms arriveerde, was ‘Selling veranderingen zoals Alan Vooral ‘Get ‘Em Out by Friday’ op de opening van Dancing moet je toch moeite doen om England By The Pound’ wat Parsons heeft gedaan op zijn vaart wel bij deze oppoets with the Moonlit Knight. de jongens goed te volgen. mij betreft het meest voor de eerste CD ‘Tales of Mystery beurt. Het is een feest te luis- Voor de zinsnede “Time In het 2007 Reissues inter- hand liggend om als eerste and Imaginations Edgar teren naar Gabriels stembui- goes by” (0.56’) is blijkbaar view op de bonus disk, zijn de te beluisteren. Ik weet nog Allan Poe’. Toen werden er gingen en fratsen. Ook valt heel even een ander spoor bandleden unaniem lovend

50 hvt - februari 2009

HVT_0903_p050_R18.indd 50 13-02-2009 10:46:14 over de remix. Terugkijkend voren geschoven; meer op Wat we nog moeten afwach- Fool Me as we speak and there vertellen Collins en Ruther- de speakerlijn. Dat geldt ook ten is of de Live CD’s ook nog are three lead vocals and no track ford dat het vroeger erg voor achtergrondstemmen. aan de beurt komen: Three sheet so we didn’t know which moeilijk was om een goede Hoog en laag lopen verder Sides Live, Seconds Out en was used for the lead vocal. So mix te maken. Het was meer door. Of dat altijd een zegen Genesis Live. Daarna, op naar we had to analyze which track een kwestie van geluk, is, valt te betwijfelen. Het de Definitive Remixes? sings which line. bovendien was er toen veel midden is soms wat teveel tijdsdruk. Banks is buitenge- van het goede en het hoog woon lyrisch over de 5.1 mix soms (te) scherp. Over het Noot: The hardest work is van The Cinema Show en dan Conclusie geheel is de klank wat harder something else. The paperwork vooral het eerste stuk. Alles overziend, moet ik zeg- geworden en minder warm. in those early days wasn’t really Op de bonus CD in hetzelfde gen dat het wel een belevenis Ook is er veel meer gain, wat good. So trying to find the track groene boekje, staan o.a. ook was deze remixes. Toch geloof direct A-B vergelijk met de sheets is a lot harder. So I have nog drie nummers die ons ik dat we gezond kritisch vroegere CD’s bemoeilijkt. a perfect multitrack, I know aardig bekend voorkomen: moeten blijven. Een aantal Anders gezegd: ik vind het what song it is but I have no Provocation (vgl. Fountain zaken heeft duidelijk gepro- geen onverdeeld succes, idea which tracks were used for Of Salmacis), Frustration (vgl. fiteerd van deze heruitgave, maar wel de moeite waard. the song. Anyway) en Manipulation andere zaken minder. De vo- De oude CD’s verkopen raad I can work out most of them (vgl. Musical Box). calen zijn luider en meer naar ik niet aan. but - I just did a recall of More

REAL MATRIX MK II

• nieuwste HDMI standaard 1.3a • Cat 2 Highspeed compatibel • 1080p compatibel • als active versie tot 20 meter verkrijgbaar • 24 karaat verguld

www.kabelkonfigurator.com | E-mail: [email protected]

Servi-Q B.V. | Postbus 91 | 3870 CB Hoevelaken servi-q.nl Tel.: 033-2537193 | Fax: 033-2580744

hvt - juni 2006 51

HVT_0903_p050_R18.indd 51 13-02-2009 10:46:16 Wereldmuziek

Jan Libbenga

Rans & Flagel Roger Davidson Monniken van Rafael Manriquez Cyminology Album: Drie Oorlogstaferelen Trio Glenstal Abbey & Friends Album: As Ney Label: Fréa Records/Music & Album: Bom Dia Albums: Dies Domini/Biscan- Album: Que Viva El Canto! Label: ECM/Challenge Words Label: Sound Brush/Challenge torat Songs Of Chile. Genre: modern Genre: traditioneel Genre: modern Label: Daisy Label/Music & Label: Smithsonian/Music & *** *** *** Words Words Genre: traditioneel Genre: modern Cyminology kwam al eens Muzikanten die in hun muzi- De in Parijs geboren pianist **** *** eerder in deze kolommen ter kale traditie blijven wroeten, Roger Davidson – we kennen sprake. De groep is gefor- vind je eigenlijk alleen nog in hem hier eigenlijk nauwelijks Gregoriaanse muziek is de De in San Francisco wonende meerd rond de in 1976 gebo- Vlaanderen: Paul Rans maakte – komt oorspronkelijk uit de liturgische muziek die eigen Chileen Rafael Manriquez – in ren Perzische zangeres Cymin in de jaren zeventig al naam klassieke hoek. Toen (wijlen) is aan de Romeinse liturgie in 1947 geboren in Santiago – Samawatie, dochter van Iraan- als zanger en luitspeler van Helen Keane hem hoorde, de Katholieke Kerk. Voortge- geldt in de Verenigde Staten se emigranten. Zij studeerde het Vlaamse volksmuziekge- moedigde zij hem aan om komen uit het Oud-Romeinse als een autoriteit op het ge- muziek in de Verenigde Staten zelschap Rum. Daarna vertrok ook eens jazz te gaan spelen. repertoire en de Gallicaanse bied van Latijns-Amerikaanse en vervolgde haar studie aan hij voor elf jaar naar Engeland In 1991 verscheen een eerste zang of Cantus Gallicanus, muziek. Hij woont al sinds de Hochschule für Musik und om zich toe te leggen op luit- CD met dat repertoire, waarop ontwikkelde deze muziek zich 1977 in de Bay Area, geeft er Theater in Hannover. Nog later bouw. Terug in België richtte naast Davidson ook bassist vooral tijdens de achtste eeuw. muziekles en organiseert er kreeg ze jazzonderwijs van hij het Paul Rans Ensemble op, David Finck en slagwerker Da- Vooral Keizer Karel de Grote Latijns Amerikaanse muziek- onder meer David Friedman, kortweg Rans. Claude Flagel vid Ratajczak te horen waren. heeft bijgedragen aan de ver- festivals. In de jaren tachtig Jerry Granelli, Peter Weniger werd geboren in Parijs, maar Sindsdien is Davidson zich spreiding ervan. Gregoriaanse was hij enige tijd zanger van en Anette Goeres. In 2003 woont sinds 1954 in Brussel. muzikaal steeds meer gaan muziek is al een tijdje immens Grupo Raíz, daarna ging hij stond ze samen met zanger Zijn repertoire strekt zich uit verbreden. Davidson heeft populair. Met meer dan 400.000 solo. Hij zette de gedichten Bobby McFerrin op het toneel van volksliederen tot Franse altijd al een fascinatie gehad verkochte CD’s waren het de van Gabriela Mistral en Pablo in Braunschweig en twee jaar barok. Zo werkte hij met de voor wereldmuziek, met name Oostenrijkse monniken van Neruda op muziek en op deze later werd het eerste studio- onlangs overleden volkszan- uit Latijns-Amerika. Vandaar Stift Heiligenkreuz die vorig jaar nieuwe CD brengt hij meer album van haar groep, opge- ger Wannes Van de Velde en dat dit album vol staat met die Carla Bruni of Madonna in dan honderd jaar volkslie- nomen. In 2007 verscheen de met Sigiswald en Wieland bossa nova-achtige muziek, de hitparade versloegen. Door deren uit drie verschillende tweede CD ‘Bemun’ en dank Kuijken. De twee maakten waarbij voor een aantal num- de sterk gegroeide vraag naar regio’s van Chili samen. De zij het Goethe Instituut heeft al eerder samen muziek, mers de Latijns-Amerikaanse Gregoriaanse muziek heeft The koper krijgt absoluut waar de faam van het gezelschap maar hebben nu weer een percussionist Marivaldo Dos Daisy Label besloten om twee al voor zijn geld: niet minder dan zich inmiddels ook buiten de nieuw album opgenomen. Santos is ingehuurd. Hoewel eerder verschenen CD’s samen vijfentwintig liedjes – waar Duitse landsgrenzen verbreid. In drie taferelen brengt het het om eigen composities te voegen tot een vriendelijk vind je dat nog? – die van tijd De eerste twee CD’s werden duo liederen over oorlog en gaat komt de muziek erg geprijsde box. De CD ‘Dies Do- tot tijd erg opgewekt klinken. internationaal geprezen vrede in de Lage Landen en vertrouwd over, wat dat mini’ bevat vespers en ‘Biscanto- Dat Manriquez is geïnspireerd vanwege de eigenzinnige Noord-Frankrijk. Liederen uit betreft blijft Davidson soms rat’ koormuziek van de Glenstal door Violeta Parra en Victor wereldjazz, maar de derde de geuzentijd, de oorlogen wel erg binnen de geëigende monniken, bijgestaan door Jara maakt deze CD meteen CD is eigenlijk min of meer van Lodewijk XIV tegen de paden. Maar de CD is dan ook Nóirín Ní Riain en - duidelijk her- duidelijk, aan de andere kant hetzelfde laken een pak en Engelsen en de Tweede vooral bedoeld als een ode kenbaar - de Ierse rockzangeres komen de onvermijdelijke daardoor toch een tikkeltje te- Wereldoorlog. De zang is soms aan Braziliaanse ensemblejazz Sinéad O’Connor (onder haar panfluit, pandero en charango leurstellend. Wel weer mooie erg gezwollen, maar dat past zoals die ooit in Rio’s Zona Sol nieuwe naam Marie-Bernadet- soms net iets te vaak voorbij. sfeervolle zang tegen een eigenlijk wel bij het roestige is te horen was. Pretentieloos, te). Op de meegeleverde DVD achtergrond van overwegend Oudnederlands dat voor het maar luisterwaardig. komen de Glenstal monniken ontspannende pianomuziek, voetlicht wordt gebracht. nog eens met Nóirín in beeld. maar te repeterend om het Muzikaal grijpt dit niet erg De CD ‘Dies Domini’ heeft ver- een CD-lang te boeien. hoog, maar de verscheiden- reweg mijn voorkeur, omdat de heid maakt veel goed. zangpartijen minder vaak door gesproken introducties worden onderbroken. Wel een box voor de echte liefhebber.

52 hvt - maart 2009

HVT_0903_p052_053_R19.indd 52 13-02-2009 10:47:16 Klassiek

Jan de Kruijff

J.S. Bach G.F.Händel/ Haydn: Symfonie- A. Hofer A. Vivaldi Goldbergvariaties J.S. Weiss ën ‘A’ en ‘B’ Muzikale Vespers 4 Cantates, fagot-, fluitconcert Irma Issadadze 7 Hobosonates / Concert Royal Mozart: Fagot- / Solisten met Bell’Arte Salzburg Tone Wik (s), Per Hannisdal (f) Opname Hyperium studio’s Tor- Köln Vioolconcert nr. 1 / Annegret Siedel en Alexandra Opsahl (fl) met rance V.S. augustus 2004 Opname 2006/7 Sergio Azzolini (f) / Friedemann Cantate C 58030 Barokkanerne Oehms Classics OC 628 Musicaphon M 56889 Wezel (v), Il Capriccio DSD 5.0 en 2.0, PCM 2.0 Opname 02/04/ 2008 2L56 DSD 5.0 en 2.0, PCM 2.0 DSD 5.0 en 2.0, PCM 2.0 Opname januari 2006, Rügheim DSD 5.0 en 2.0, PCM 2.0 Musicaphon M 56886 Andreas Hofer (1628-1684), Glenn Gould was 22 toen hij Vergeleken met Händels fluit- DSD 5.0 en 2.0, PCM 2.0 een generatie ouder dan Bach, De orkestrale werken, de in 1955 zijn eerste opname en vioolsonates leiden zijn 4 schreef alleen liturgische concerten, de kamermuziek, van deze heilige graal uit hobosonates een Assepoes- Zijn 104 symfonieën en 2 muziek als hofkapelmeester de opera’s van Vivaldi mogen de pianoliteratuur in 1955 terbestaan, het drietal dat hier Concertante symfonieën van in Salzburg. Hier is een voor- dan in hun geheel aardig gemaakte, Dong-Hyek Lim 24 van tijdgenoot Sigismund Haydn niet ruim genoeg? Nee beeld van hoe een 13-delige ëxploreerd zijn op CD, op de en de Georgische pianiste Weiss werd opgenomen, is blijkbaar, want in 1934 en Vesperdienst kan zijn geweest. Gloria’s na valt bij Vivaldi nog Issakadze kan niet veel ouder zelfs volkomen onbekend 1955 werd nog een tweetal te- Beginnend met een Grego- heel wat te ontdekken. Dit zijn. Ze beleeft duidelijk hoor- en beleeft hier dus zijn CD- ruggevonden en gepubliceerd riaans gezang, eindigend viertal cantates bijvoorbeeld baar plezier aan de muziek en première. De uitvoeringen op dat in de chronologie past met een motet. Daartussen 5 kent nog haast niemand. Dat maakt meteen van de trillers barokhobo en de begeleiding tussen nr. 1 en 6. Jeugdwerken psalmen, een Cum iucundi- men ook in Noorwegen weet uit het thema al iets bijzon- op periode-instrumenten dus, maar al getuigend van tate, een Magnificat en een hoe Italiaanse muziek volgens ders. Ze tovert kristalheldere (fagot, gamba, aartsluit en kla- volmaakt vakmanschap en Salve Regina van Dolar, het alle regelen der barokkunst klanken uit de vleugel, maar vecimbel/orgel) is ook hoogst vindingrijkheid. Het uit zo’n geheel gelardeerd met een moet worden gespeeld, blijft coherent, zorgt voor verantwoord. Er wordt leven- 18 leden bestaande jeugdige instrumentale Canzona van bewijst deze opname. Aan mooie contrasten en toont dig en met inachtneming van ensemble Il Capriccio houdt, Valentini en een Sonate van levendigheid geen gebrek. persoonlijkheid. Dat ze twee alle barokke stijlconventies getuige de levendig frisse Biber. Bell’Arte Salzburg is een Sopraan Tone Wik beschikt CD’s (totaal 85’17”) nodig gemusiceerd. Soliste Karla verklankingen, een warm ervaren, klein met barok- over een heldere, instrumen- heeft, komt niet vanwege Schröter is in het juiste per- pleidooi voor deze onbekende instrumenten gewapend taal en vibratoloos gevoerde trage tempi, maar doordat ze spectief geplaatst. Onbekend, werken. Iets bekender terrein ensemble dat stilistisch juist wat kinderlijk klinkende alle herhalingen speelt. Bachs lekker voer voor hoboïsten en wordt betreden met Mozarts ageert. De vijf solisten – van sopraan, mooi passend om de opdrachtgever Keiserling zou hoboliefhebbers. Jammer dat fagot- en eerste vioolconcert, elke stemsoort een, dus inclu- indruk te versterken dat deze tevreden zijn geweest met de niet meer over de opnamefa- maar ook die behoren tot ’s sief altus – zijn doorkneed in muziek waarschijnlijk werd geruststellende en toch ani- ciliteiten wordt vermeld. Zo componisten minst gespeelde dit soort repertoire en vormen geschreven voor de meisjes merende werking. De vleugel te zien is de locatie een klein werken. Fagottist Azzolini en zo nodig ook een homogeen uit het Venetiaanse weeshuis is heel direct, hooguit met kerkje. Dat mag echter de pret violist Wezel weten op geïn- koortje. Dat alles geplaatst in waaraan Vivaldi was verbon- wat weinig ruimtelijke invloed aan de getoonde speelvreug- spireerde wijze deze werken een niet nader aangegeven in- den. Voor variatie zorgen de opgenomen, maar dat helpt de en het mooi doortekende solistisch te laten opbloeien; tieme kerkambiance leidt tot als intermezzi opgenomen de transparantie. geluid niet drukken. het orkest begeleidt alert. De heel overtuigende resultaten. concertjes, het ene voor fagot, opname zorgt voor de juiste Ook dit: geheel nieuw op CD het andere voor fluit. Dat klankverhoudingen en een en zeer de moeite waard! niets over de opnamelocatie goed ruimtelijk perspectief. is vermeld doet niets af aan het fraaie, gedetailleerde en evenwichtige klankbeeld.

hvt - maart 2009 53

HVT_0903_p052_053_R19.indd 53 13-02-2009 10:47:17 -TEST- Kenwood KRF-V9300D Logo-koning

Op de markt van aAV-receivers schrijdt de techniek nog steeds voort en met Voor de rest is het aansluiten een peulenschil, alles wijst het geld waar je enkele jaren geleden een instapmodel voor kocht heb je nu zichzelf. Zoals zodadelijk bij de gebruiksmogelijkheden ‘alles er op en er aan’. Dus ondanks de toch wat bewerkelijke klus voor wat nog uitgebreider aan bod zal komen is een mooie feature de ingebouwde upscaler. In dit geval sluit ik de DVD- betreft aansluiten en instellen, vind ik het toch altijd leuk een AV-receiver te speler via een niet meer dan matige S-video kabel aan op testen. Maar nieuwe mogelijkheden zijn natuurlijk één ding, gebruiksgemak de receiver, en de receiver via HDMI-uit vervolgens met en niet te vergeten geluids- en beeldkwaliteit moeten er niet onder lijden. een goede HDMI-kabel op het LCD scherm. Verder de Lees gerust verder om mijn ervaringen met deze Kenwood te delen. gebruikelijke in- en uitgangen waaronder twee HDMI- ingangen, digitale en analoge ingangen, en de ingang van de meegeleverde meetmicrofoon, ook op de achterzijde Paul Delissen oals gezegd: dat aansluiten is een aardig karwij. zodat die niet onnodig de voorkant ontsiert. Om met de deur in huis te vallen, de krachtter- men waren niet van de lucht, en betroffen in dit Instellen Zgeval de luidsprekerklemmen. Waarom o waarom kunnen Voor het instellen van de parameters voor meerkanaals- de fabrikanten niets anders verzinnen dan de schroefklem- weergave gebruikt deze receiver zoals gezegd een meet- of men die zo goed als standaard zijn op deze receivers? Heb calibratiemicrofoon. Dat is zo’n stukje techniek wat jaren je bekabeling dikker dan twee-en-een-half kwadraat kun geleden alleen bij topmodellen voorhanden was. Het je het al bijna vergeten, en de dunnere die wel past moet neemt de consument veel werk uit handen. De belang- je schuin omhoog of omlaag in een kleine opening steken rijkste instellingen die een goede meerkanaals weergave en vervolgens vastdraaien. Maar ja, meestal staat zo’n re- mogelijk maken worden automatisch verricht. Het gaat ceiver niet op een plek waar je eenvoudig, op een stoeltje dan onder andere over soort (grootte) van de luidsprekers, gezeten, met genoeg ‘werkruimte’ aan de slag kan. Of- de afstanden van luidsprekers tot elkaar en tot de luister- tewel; zere knieën, pijn in de rug en veel ergernis is het ge- positie, en zelfs de op de luisterruimte of luisterpositie volg. Wat mij betreft zouden terminals die banaanstekers aangepaste klankbalans. Het neemt een paar minuutjes of spades accepteren een hoop ellende kunnen besparen. in beslag en klaar ben je! Vervolgens heb ik met een CD Overigens moet ik hier uitdrukkelijk bij vermelden dat ik even wat verschillende luidsprekerinstellingen geprobeerd. dezelfde klacht heb bij mijn eigen anderhalf maal zo dure Jammer vind ik het ontbreken van een vijfkanaals-stereo receiver en eigenlijk geldt deze klacht voor het overgrote instelling, waarbij een stereo signaal evenredig over vijf deel van de op de markt zijnde receivers. luidsprekers verdeeld wordt. Mijn eigen receiver (en mijn

54 hvt - maart 2009

HVT_0903_p054_055_R19A.indd 54 13-02-2009 10:48:16 vorige) hebben dat wel, persoonlijk vind ik dat een pretti- ger manier om over alle luidsprekers muziek weer te geven dan de wel voorhanden zijnde instellingen. Die hebben ieder een andere maar naar mijn smaak allemaal erg kunstmatige ruimtelijkheid. Maar goed, dat is een kleine kritiek, op naar serieuzer luisteren en kijken!

Kijken en luisteren Benieuwd als ik was naar de video-upscaling mogelijkheid die deze Kenwood biedt, ben ik daar als eerste mee aan de slag gegaan. Je moet even de juiste instellingen vinden in het menu, dat is met de goede gebruiksaanwijzing ook DTS-ES (discreet 6.1) en DTS 96/24 bronmateriaal overigens geen enkel probleem. Ook de DVD-speler moest verwerken kan. De versterker heeft 7 volledige kanalen even wat commando’s krijgen om zijn signaal via S-video versterking ter beschikking, waarvan de frontkanalen gebi- uit te sturen, zodat ik het resultaat op mijn LCD scherm amped kunnen worden. Voor wie een SuperAudio-CD of kon bewonderen. Ik ben twee alinea’s terug al met de DVD-A bron meerkanaals wil weergeven is ook een 5.1 spreekwoordelijke deur het vertrek binnengestuiterd, maar analoge inputsectie voorhanden. anders zou ik dat nu weer doen. Het resultaat was beter Een beetje bijzondere mogelijkheid die ik nog wil noemen dan ik verwachtte! Ik nam aan dat de weergave van mijn is de ‘Dolby Headphone’ functie. Die zou het mogelijk DVD-speler rechtstreeks via HDMI naar het scherm niet maken met een gewone stereo hoofdtelefoon een 5.1 geëvenaard zou worden. Omdat ik niet snel kon switchen kanaals surround effect te bereiken. Ik heb het geprobeerd om dat vergelijk goed te kunnen doen zal ik het ook niet en ik moet zeggen dat ik er niet erg van onder de indruk weten, maar het komt in elk geval verdraaid dichtbij. was. Geluidseffecten die met de echte vijfkanaals weer- Overschakelen van de scartingang (met de DVD-speler gevers bijvoorbeeld van linksachter naar rechtsvoor door rechtstreeks via scart naar LCD) naar de HDMI-ingang gaf de kamer vliegen, gingen ‘in mijn hoofd’ van links naar wél een duidelijk plaatje; het werkt meer dan uitstekend. rechts waarbij ik niet echt een voor of achter kon ervaren. Waar normaal gesproken de scart beter zou moeten pres- De trucjes die er ongetwijfeld met de fase uitgehaald wor- teren dan het S-videokabeltje maakt de Kenwood upscaler, den gingen zo een beetje aan mij voorbij (of is er dan toch via HDMI en op 720p ingesteld, er een grote sprong voor- een effect bereikt?). waarts mee. Een paar scènes die ik graag gebruik om het beeld af te stellen of te beoordelen passeerden de revue. Conclusie En in alle gevallen zag ik hetzelfde mooie plaatje, wat Ik moet zeggen dat ik het gemopper over speakerklemmen normaal echt niet door een S-videokabel alleen gereali- snel vergeten was en onder de indruk ben geraakt van de seerd wordt. prestaties van deze Kenwood. Niet alleen de uitgebreide Daarna heb ik verschillende films en concert-DVD’s aansluitmogelijkheden en functies, ook de afwerkingkwa- gespeeld. Over het geluid kan ik kort zijn; dat is prima. liteit en het bereikte kwaliteitsniveau in weergave, zowel De Kenwood is geen product dat zijn weg zal vinden naar op beeld als geluid, zijn uitstekend. De video upscaling veeleisende home theater bezitters die alleen het beste functie is voor mij een aangename verassing. Ik kan me willen voor wat betreft het geluid, maar die winkelen voorstellen dat in veel gevallen dit een uitkomst biedt doorgaans dan ook in een heel andere prijsklasse. Maar om daar waar directe aansluiting niet lukt, toch tot betere aanmerkingen van enig belang heb ik echt niet kunnen beeldweergave gekomen kan worden. maken. Het geluid komt mooi in de ruimte, blijft niet De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik de receiver hangen in de speakers. De focussering van de verschillen- duurder had ingeschat dat hij uiteindelijk bleek te zijn. de kanalen is goed, effecten verplaatsen zich geloofwaar- Dat is een regelrecht aangename verassing en gewoon een dig door de kamer. De tonale balans is afgewogen, niet dikke veer die wat mij betreft op de hoed van Kenwood uitgesproken helder of vol. Dynamisch gezien heeft deze gestoken mag worden. receiver niet het laatste woord, maar ook hier moeten we Prijs: € 599 de prijs in relatie tot het gebodene als uitstekend bestem- pelen. Vermeldenswaardig is overigens dat de KRF-V9300 Voor meer informatie www.Kenwood.nl

hvt - maart 2009 55

HVT_0903_p054_055_R19A.indd 55 13-02-2009 10:48:17 -Levend Vinyl, deel 7- Emile Stoffels De Romantiek II

Het woord Romantiek is ons in de mond bestorven; het is onmogelijk en ze hebben hoort bij Brahms’ meest aangrijpende zelfs bij benadering alles op te noemen wat heden als romantisch allemaal zo stukken, terwijl het derde deel weer wordt gekwalificeerd; Shakespeare of Chopin evengoed als een zesde- hun charmes. opvalt in edelheid. rangs film of een van de duizend-en-een romannetjes, die al voor het Solti en Chailly Ook hier zijn weer heel veel goede uit- ter perse gaan verouderd zijn. (Norbert Loeser). op Decca; voeringen van. Twee uitvoeringen dui- Jochum, ken vaak op in het 2de hands circuit: Klemperer en Curzon met Szell (SXL 6023) en Haitink Boult op EMI; Böhm (2 keer), Giulini, met Ashkenazy (SXDL 7552) beide op Het mag duidelijk zijn dat de term Abbado en Von Karajan (3 keer) op Decca en ook nog op de goedkope Romantiek meestal verkeerd wordt DG. Er is echter één uitvoering waar ik serie ‘de klassieken’ te vinden. gebruikt en begrepen, waardoor de iedere keer weer op terugval. En dat is juiste betekenis verloren dreigt te gaan die door Haitink (Philips 416 661-1) met Bij het schrijven van het Vioolconcert van dit cultuurhistorische verschijn- het Concertgebouw Orkest in topvorm. sprak Brahms vaak met violist Joachim sel, waarvan de wortels al liggen in de Vermeldenswaard is dat de heruitgave over de technische eisen. De laatste 18de eeuw bij de poëzie, literatuur en – die vreemd introduceerde het werk in verschil- filosofie. Het fenomeen Romantiek is genoeg moei- lende steden. Toch werd het werk over veel complexer dan de meeste mensen lijk te vinden het algemeen een “Konzert gegen vermoeden en heeft vooral een is – een fractie die Violine” genoemd. We zijn nu zo’n duistere nachtelijke kant zoals duidelijk transparanter 130 jaar verder en het heeft terecht blijkt uit de persoonlijke omstandig- klinkt dan de repertoire gehouden. Krebbers met heden van diverse kunstenaars. De oorspronke- Haitink op Philips (6599 435) is er een grootheidswaanzin van Wagner, de lijke uitgave. Ofschoon Haitink dan net waar je bijna mee doodgegooid wordt krankzinnigheid van Schumann, het niet dat weemoedige, klagende, pathe- en voor kringloopprijzen, maar wat een fantastische van Berlioz et cetera. tische benadrukt zoals Giulini en Von geweldige uitvoering! Weer dezelfde Karajan dat doen, verrast Haitink mij lof als voor de symfonieën. Ik zou op De grote tegenspeler van Wagner in keer op keer door de elastische aanpak. vinyl niet verder zoeken. Duitsland en generatiegenoot van orkest behoorlijk hadden uitgebreid, Ritmisch klopt het altijd bij deze man. Bruckner was Johannes Brahms gebruikt Brahms voor zijn symfonieën En een heerlijke opname ook. Degene die de grootste en ingrijpend- (1833-1897). Uiteraard had ook hij te niet meer instrumenten dan Beethoven ste invloed op Brahms heeft gehad maken met de veranderde geestelijke voor zijn negende. Dan de Vierde Symfonie. De trant van is Robert Schumann (1810-1856). houding in Europa die de componist dit mooie werk is wel eens gekarak- min of meer dwong om van het tradi- Zijn Eerste Symfonie wordt wel eens teriseerd als een herfststemming. Het tionele vormschema af te wijken. Zelf Beethoven’s 10de genoemd en zou bij meeslepende openingsthema spreekt behoorde Brahms bij een beweging serieuze klassieke muziek liefhebbers direct aan. De climax op het einde van in de Romantiek die tegen de stroom niet mogen ontbreken. De overeen- deel 1 is inge- van de Wagneriaanse school inging en komsten met Beethoven zijn duidelijk: togen maar de 18de eeuwse traditie fel verde- de heroïsche strijd en overwinning, gloedvol en digde. Hij trachtte de klassieke stijl te dit alles echter op zijn eigen lyrische waardig. Voor verbinden met de romantische ideeën. manier. Het intro grijpt direct aan; het de uitvoering Een meester van de intimiteit en de is een weemoedige klacht. Het tweede valt hetzelfde kleine vormen zoals ballade, rapsodie deel hoort bij Brahms’ mooiste stukken te zeggen als en het lied. Ook wel eens de geniaalste voor orkest, met een prachtige melodie voor de Eerste Symfonie. Opvallend is knutselaar genoemd, omdat hij de in de hobo. In de finale klinkt wederom de opname door Kleiber (DG 2532 003) “grote overgeleverde vorm met louter Beethoven door: verbroedering. die een zeer gelaagde uitvoering geeft. kleinere eenheden vult”. Dit bracht de grote denker Nietzsche ertoe Brahms’ Er zijn in de Brahms heeft enorm geworsteld met Wellicht mogen we hem het archetype stijl de “Melancholie des Unvermö- loop der tijd de symfonie als vorm. Het eerste pia- romanticus noemen. Een romantische gens” te noemen. Puur vormtechnisch heel veel noconcert op. 15 was aanvankelijk als dromer, litterair begaafd en politiek gezien, ligt zijn grootste bijdrage in de goede uitvoe- symfonie bedoeld. Men noemt het wel geëngageerd. Typisch voor deze tijds- kamermuziek. Echter, zijn symfonieën ringen vastge- eens symfonie met obligaat klavier. De periode: de kunstenaar die zich breed zijn toch indrukwekkend. In tegen- legd door de opening is huiveringwekkend voor ro- oriënteerde. Een tragisch verhaal van stelling tot Wagner en Berlioz die het grote labels mantische begrippen. Het tweede deel een genie die de dood op relatief jonge

56 hvt - maart 2009

HI_0903_p056_057_R20.indd 56 13-02-2009 10:50:43 leeftijd zou vinden door krankzinnig- 358-1) geeft een opvallend mooie live opname, met De volgende keer zullen we de gene- heid en uitputting. Dit is een van die ook op zijn als koppeling het dissonanten kwartet ratiegenoten van Robert Schumann nachtelijke kanten van de romantiek. manier weer van Mozart. Een ander over het hoofd bespreken. Een generatie die in de De Manfred ouverture gebaseerd een bevlogen gezien werkje van Schumann, maar kunstenaar een universele verschij- op het dramatische gedicht van Lord uitvoering met een ongehoorde schoonheid zijn ning zag. Een tijdsperiode waarin Byron is waarschijnlijk zijn mooiste met op kant 2 de drie Romanzen voor hobo en piano wijsbegeerte, litteratuur en poëzie een orkestwerk. Schumann zei er zelf het het pianocon- op. 94. De enige vertolking die ik op toenemende invloed uitoefenen op de volgende over: “Nog nooit heb ik cert op. 54 dat vinyl ken is die door Hansjörg Schellen- toonkunst. mij met zoveel liefde en met zoveel tot de mooiste berger (hobo) en Rolf Koenen (piano) concentratie van al mijn krachten aan pianocon- op DG in de Debut serie (2555 013). een compositie gegeven als aan de certen hoort. Manfred”. Litterair begaafd als hij zelf De ‘godin’ ook was, zal hij zich direct aangetrok- Argerich (DG ken hebben gevoeld tot dit gedicht 415 721-1) waarin “de demonische held van Byron, met Rostropovich als dirigent, laat een wonderlijk mengsel is van de weer zien dat dit repertoire voor haar bespiegelende Faust en de misdadige geschreven lijkt te zijn. door wroeging gekwelde Macbeth”, zoals verwoord door Höweller. In deze In dezelfde ouverture horen we inderdaad de Barenboim verscheurdheid, het bitterzoete en DG cyclus is de fatale schoonheid van de Roman- de Tweede tiek. Ik persoonlijk denk dat er geen Symfonie werk in de romantiek te vinden is, die ook erg mooi Performance deze nachtelijke aspecten zo voor het (2530 939) en voetlicht brengt. Maar ook de nobele gekoppeld met het weinig uitgevoerde fluitmelodie aan het einde laat me en vastgelegde Concertstuk voor vier iedere keer weer sterven. hoorns. Een andere interessante optie Er zijn twee uitvoeringen die de zoek- m.b.t. de Tweede is die van Bernstein tocht waard zijn. Barenboim en Giulini (DG 419 190-1). Nu is de koppeling beiden op DG. Bij de laatste is goed te met het schitterende Celloconcert, horen dat het werk met een opmaat met Maisky als begint. Door kenners een witte raaf solist. In het onder de orkestwerken genoemd. werk ontmoet de laatste Net als wel veel Barenboim concurrentie (DG 2530 940) in de oude koppelt Giu- rot Rostropovich. De heruitgave in de lini (DG 2532 Klassieken serie (DG 7399 070), klinkt 040) deze hoorbaar beter dan de oorspronkelijke. performance totaal pakket € 2195,- inclusief: ouverture satisfy carbon met directe bekabeling t.w.v. € 869,- aan de Derde Symfonie (Reinische). Toch is Schumann vooral ook een meastro mm element t.w.v. € 680,- Een mooiere koppeling kun je je niet kamercomponist geweest. Het ceramisch-magnetisch plateau lager t.w.v. € 350,- voorstellen. Maar er zijn meerdere uit- Pianokwintet op. 44 is een van de

stekende uitvoeringen van deze symfo- hoogtepunten. Een mooie uitvoering [email protected] - www.audioclassics.nl - +31 (0)10 4654833 nie. Bijvoorbeeld die door Kubelik ook geeft het Alban Berg Kwartet met [email protected] - www.technologydistribution.be - +32 (0)3 2163934 op DG (138908). Bernstein (DG 415 Entremont op piano op EMI (27 0447-1)

Clearaudio_Black1.indd 1 19-03-2008 16:09:26

hvt - maart 2009 57

HI_0903_p056_057_R20.indd 57 13-02-2009 10:50:45 -TEST- Definitive Technology BP7004 Confectie of ma atkostuum?

Jules Schenck Van een vriend kreeg ik een keer een pak. Had hij de Jong zich in Hong Kong een op maat laten aanmeten. Dat gaat daar vrij eenvoudig. Je loopt bij een kleermaker binnen. Je wordt onderzoekend gadegesla- gen door de verkoper, die na luchtig beschouwen al weet welke maat je hebt maar het voor de vorm in razend tempo nameet. Jouw maat wordt op ge- decideerde doch besliste toon doorgepreveld aan een onzichtbare assistent en je gaat tot aankoop over zonder ooit ja te hebben gezegd. Raadselach- tig. Vervolgens complimenteert hij je met je immer terechte keuze uit de ontelbare stalen met stoffen en sluit iedere vorm van onduidelijkheid af met de woorden; three o’clock tomorrow, half now, rest tomorrow.

k heb het nooit gezien, maar het scheen hem prachtig te hebben gezeten, maar hij maakte zelf de on- vergeeflijke fout door na terugkeer uit Hong Kong Ite stoppen met roken en de daardoor vergaarde kilo’s betekenden het einde voor dit pak in zijn gardrobe. Ik blij, want het zat mij tot een kilo of drie geleden als gegoten. Ook leuk om als calvinistische snob te kunnen zeggen; “Ja, goed hè, is in Hong Kong gemaakt, op maat...”

Waarom deze inleiding bij de luidsprekers van Definitive Technologies? Nou, de eerste klik is toch wel het uiterlijk. Luidsprekers met zwart doek rondom zien er toch echt uit als ‘sharp-dressed-man’. Daarnaast bekroop mij het gevoel dat ik naar iets exclusiefs aan het luisteren wat voor een ander persoonlijk op maat gemaakt was, maar mij wonderwel paste. Fantastisch, maar je hebt toch een beetje het gevoel alsof je pronkt met andermans veren. Ik zal duidelijker uitleggen wat ik bedoel. Stel dat er een luidspreker-kleermaker is waar je op wens je luidspreker kunt laten fabrieken.

58 hvt - maart 2009

HVT_0903_p058_059_R20A.indd 58 13-02-2009 10:51:58 Je loopt daar binnen en zegt; “Hij moet de dynamiek die ik zelf niet heb en dus slecht hebben van een hoorn, maar met de verfijning van een ken. Mijn setje bestaat in dit geval elektrostaat en niet van dat recht in je snuit geblaas. Als dan ook uit de veelverkochte CD’s: zangTruus daar en daar op het podium staat wil ik zang- Dire Straits, ‘Brothers in Arms’, Truus ook daar en daar horen. Kleine muziek moet klein ‘Love’ van de Beatles, ‘Riding with maar fijn blijven maar volvette, rauwmelkse betonrock the King’ van BB King en Eric moet ook geen probleem zijn. Luisteren doe ik in verfijnd Clapton en de vioolconcerten van stereo, maar ook bioscoopknallers in meerkanaals staan af Mozart, uitgevoerd door Julia Fis- en toe op het menu. Het moet zacht mooi klinken maar her. Als eerste Love van de Beatles, ook op oordopjesniveau het feestje van zoonlief kunnen vooral om de knallende opening opleuken met zwoegend beukende bassen. Ze moeten ook op drums, deze heb ik al op veel ruimtelijk klinken en fantastisch plaatsen. O ja, ze mogen combinaties gehoord. Het eerste niet meer kosten dan 800 euro per stuk.” wat opvalt is het onstellende gemak waarmee dit zeer dynamische Mission Impossible, zult u denken en dat is ook zo, tenzij begin wordt neergezet, en ook hoe je de vele ongeschreven audiofiele wetten overboord gooit, strak en laag de basedrum klappen luistert naar de bovenstaande wensen en eisen en daarvan de ruimte ingeslingerd worden. uit gaat bij het ontwerp en helemaal van voren af aan Heel imposant zonder imposant begint bij de basis. Dat lijken ze namelijk bij Definitive te willen zijn. Daarnaast valt op de Technolgies gedaan te hebben en dit is hun technologi- volgende tracks de enorme ruim- sche antwoord op deze vraag. Allereerst het kastontwerp. telijkheid op. Onwillekeurig ga je Goed, het moet een zuil worden want dat is nu eenmaal om je heen kijken of er misschien het meest ideale model, waarbij de tweeter en middento- meer speakers aan het meedoen nen eenheid gelijk op de juiste luisterhoogte zitten. Een zijn. Dit zit voor een gedeelte in metertje hoog en dieper dan de breedte. Nee, we kiezen de opname maar niet alle speakers niet voor een of meerdere kleine passieve woofertjes die weten zo’n stage neer te zetten. in de voorkant gemonteerd worden, we kiezen voor het Ook bij de titelsong Brothers in laag voor een snel subwoofer systeem met eigen klasse-D Arms valt de ruimtelijkheid en de versterkers van een wattje of driehonderd die een ferme diepte op. Zeer dynamisch is ook 10 inch unit aandrijven die in de zijkant geschroefd wordt hier een passende omschrijving, want we willen lucht verplaatsen, veel lucht. Deze unit zonder overigens nadrukkelijk of schreeuwerig te worden ademt niet door een poort of ander akoestisch doolhof, in de het hogere midden. De Julia Fisher’s heb ik ertussen we houden het snel en dynamisch door het gebruik van zitten omdat veel luidsprekers deze uitvoering wat te iel twee passieve eenheden van eveneens 10 inch die als of juist te scherp neerzetten. Ook hier valt de rust en het doorgeefluik voor het laag fungeren. Om het beeld op gemak op. Daarbij krijg je ook niet de neiging om steeds te bouwen en ruimtelijk te klinken plaatsen we aan de aan het volume te zitten. Ook op hoog volume blijft het achterkant van de kast ook een midden- en hoge tonen evenwichtig en lijkt het erop dat deze luidsprekers weinig eenheid en bekleden hem rondom met luidsprekerdoek. moeite hebben met kleine of grote luisterruimtes. Ze zijn Zo krijg je een rondstralende luidspreker die er misschien dankzij de goed af te regelen sub niet plaatsingsgevoelig onopvallend uitziet maar toch een hele aparte configuratie zodat je ze ook bijna tegen de wand zou kunnen plaatsen. verbergt onder het gedistingeerde zwarte doek! Een om- Als laatste BB King, ‘Three o clock’ blues is een num- nipolair drieweg-systeem voorzien van een ruim bemeten mer wat je echt het gevoel moet geven dat je erbij bent, actieve sub is nou eenmaal niet alledaags te noemen. Uit en waarbij je blind BB en Eric aan moet kunnen wijzen. ervaring weet ik dat deze luidspreker als geen ander in Opvallend ook hoe fraai de baspartij in dit nummer staat is om toevallige passanten op het verkeerde been te weergegeven wordt, valt anders niet zo op tussen het solo zetten. In positieve zin, overigens. In sommige winkels zie geweld van de andere twee heren. je nog steeds een soort maquette van Manhattan opgesteld, bestaande uit zuiltjes van de diverse luidsprekerfa- Conclusie brikanten. In dit moordende concurrentieveld gaan deze Deze Def Tech’s zijn echte alleseters die Muziek willen ma- Definitive Technologies hoge ogen en oren scoren. Nu ken! Ik ben dan ook benieuwd naar de duurdere model- over naar het luisteren. len in deze reeks want ik vraag me af wat ze toe kunnen voegen aan het resultaat van deze instapper uit de serie. Luisteren Unbelievable! Kijkend naar de prijs kwaliteit verhouding In navolging van de multitest van vorige maand heb ik set- zou ik ze inschatten op 1500 tot 2000 euro per stuk, en je CD’s samengesteld waarvan ik denk dat de meeste lezers niet per paar… Zie je wel dat het kan! ze wel kennen. Ik vind het zelf altijd ingewikkeld om een Prijs: € 799 per stuk. bloemrijk verslag te lezen waarin muziek beschreven staat Voor meer informatie Dimex Reference Audio Equipment www.dimex.nl

hvt - maart 2009 59

HVT_0903_p058_059_R20A.indd 59 13-02-2009 10:51:59 DALI LUISTERSHOW

12, 13 en 14 maart Raf Hifi - Amsterdam Natuurlijk bij Raf!

Sinds 1983 worden in Denemarken met veel liefde en toewijding DALI luidsprekers geproduceerd. In de Danish Audiophile Loudspeaker Industries streeft men voortdurend naar de ultieme muziekreproductie, waarbij de liefde voor muziek voorop staat. Tijdens de DALI SHOW bij Raf is de MEGALINE te beluisteren, de absolute topluidspreker van DALI. Daarnaast vindt de introductie plaats van de nieuwe LEKTOR serie, compacte budget luidsprekers met een onvermoede kwaliteit.

DALI MEGALINE III DALI’s topmodel luidspreker, oorspronkelijk ontwikkeld om de show te stelen op grote Hifi-tentoonstellingen. Met een hoogte van 2,31 meter is de Megaline zondermeer een imposante verschijning! Dit tweeweg basreflex systeem is opgebouwd uit drie modules, die samen een verticale reeks bas/midrange speakers vormen van vloer tot plafond. Daarnaast is over de hele lengte een dipool bandtweeter aangebracht, waardoor feitelijk DALI een oneindig aantal geluidsbronnen ontstaat. In admiration of music De Megaline luidspreker geeft daardoor de dynamiek van een live uitvoering uitstekend weer, met inbegrip van de kleinste details, atmosfeer en contrast, de onmisbare elemen- Kom luisteren naar ten waardoor muziek tot leven komt. speciale demonstraties van de DALI Megaline tijdens de Raf DALI Show!

RAF IS 40 JAAR! RAF Amsterdam 020 54 11 300 Rijnstraat 142-168 Info / bestellijn voor RAF Hilversum 035 62 50 400 Langestraat 77-92 Alleen bij RAF: de grootste keuze uit de beste merken, eigen technische dienst en

KvK 24254234 KvK verzending door RAF Kampen 038 33 11 844 Oudestraat 237-239 24254234 KvK bezorgservice, professionele voorlichting en aan-huis installeren. heel Nederland: RAF Utrecht 030 23 60 200 Vredenburg 40 RAFGEPRIJSD: de prijzen bij Raf zijn gelijk aan die van onze concurrenten. En soms zelfs lager. Vergelijkt u maar. Dat doen wij ook! 020 54 11 345 Voor alle info: www.raf.nl

HVT_0903_p060_ADV_RAF1.indd 3 13-02-2009 10:58:33 0709_HVT 220x285 Dali.indd 2 12-02-2009 15:09:43 PRIMEUR! DALI LEKTOR SERIES Natuurlijk bij Raf!

De LEKTOR-serie van de Deense fabrikant DALI brengt u veel muzikaal genot voor een bijzonder betaalbare prijs. Bijna drie decennia ervaring in het ontwerpen en bouwen van luidsprekers staan garant voor een weergever met een doordacht ontwerp en een verrassende klankkwaliteit. De LEKTOR luidsprekers zijn uitstekend afzonderlijk te gebruiken, maar ook goed te combineren tot een imponerende surround-set. Kom luisteren tijdens de Raf DALI show van 12 tot 14 maart!

DALI LEKTOR 1 Ultracompacte luidspreker die maar weinig plaats inneemt, maar toch een volwassen, overtuigende weergave biedt. Tweeweg basreflex systeem met een frequentiebereik van 51 Hz tot 27 kHz, impedantie 8 Ohm. Geschikt voor versterkers van 40 tot 100 Watt continu. Afm. Andere modellen in de DALI LEKTOR serie zijn: (hxbxd) 260 x 146 x 211 mm. Prijs per stuk. LEKTOR 2 2-weg boekenplank lspr. per stuk 199 www.raf.nl/5 zwart, 8 licht walnoten LEKTOR 3 2-weg basreflex luidspr. per stuk 249 LEKTOR 6 2½-weg vloerstaande lspr. per stuk 469 LEKTOR 8 3-weg vloerstaande lspr. per stuk 669 169 LEKTOR LCR 2-weg center luidspr. 299 LEKTOR SUB Actieve 300 Watt subwoofer 699

RAF: EVEN GOEDKOOP, WEL EVEN BETER! RAF Amsterdam 020 54 11 300 Rijnstraat 142-168 Info / bestellijn voor RAF Hilversum 035 62 50 400 Langestraat 77-92 Alleen bij RAF: de grootste keuze uit de beste merken, eigen technische dienst en

KvK 24254234 KvK verzending door RAF Kampen 038 33 11 844 Oudestraat 237-239 bezorgservice, professionele voorlichting en aan-huis installeren. heel Nederland: RAF Utrecht 030 23 60 200 Vredenburg 40 RAFGEPRIJSD: de prijzen bij Raf zijn gelijk aan die van onze concurrenten. En soms zelfs lager. Vergelijkt u maar. Dat doen wij ook! 020 54 11 345 Voor alle info: www.raf.nl

HVT_0903_p061_ADV_RAF2.indd 3 13-02-2009 11:00:58 0709_HVT 220x285 Dali.indd 3 12-02-2009 15:11:44 High Fidelity Discs.nl DÉ VINYL, SACD ÉN XRCD SPECIALIST Het Beste van 2 Meter Sessies Various - Het Beste Van 2 Meter Ses- lome, slome versie van Scooby Snacks (Fun sies 1987 - 2009 (3 x CD) Lovin’ Criminals), en Tracks In The Dust van David Crosby. Grote en kleinere helden en Het duurde voor veel fans onrustbarend lang heldinnen waren het. Als het ware naakt in voor er weer nieuws kwam van het 2 Meter de studio, vaak in hun eentje, en het moest verzamel-cd front. Maar nu is het lange wach- er dan ook nog eens in één keer op. ten dan eindelijk voorbij, en wat een comeback! Magie. Als het lukte, de brede lach of een Drie tjokvolle cd’s geven in ruimt 3,5 uur een tevreden zucht. Die staat er mooi op zeg... uniek overzicht uit 22 jaar 2 meter sessies. Oude En dan altijd die unieke geluidskwaliteit. bekenden: Nils Lofgren, John Hiatt, Muskee Jan Douwe Kroeske’s concept is vandaag de en de Tröckener Kecks. Maar ook heel veel dag nog net zo relevant als 22 jaar geleden, nieuwe delicatessen, zoals het bloedstollende en deze verzamelaar met 54 van de aller- American Wheeze van 16 Horsepower, het spec- mooiste tracks mag dan ook in geen enkele taculaire duel tussen Jan Akkerman en Ice T (!), verzameling ontbreken. JJ Cale, Randy Newman, Anouk, Spinvis, Elbow, € 18,50 art. nr. 889090 Racoon, My Morning Jacket, Milow en Voicst. De

LP album van hoog niveau. Amy Winehouse - art. nr. 130876 Prijs € 21,50 Back To Black Buena Vista Social Club - Het succesvolle album op vinyl, met oa de hits At Carnegie Hall (2 x 180 Gr. LP) James Hunter - The Hard Way “Rehab”, “Back to Black” en “You Know I’m No Good”. Fantatische liveregistratie van het optreden dat (vinyl LP) € 18.50 art. nr. 100525 BVSC in 1998 gaf in Carnegie Hall. Productie door Ry Wat de luisteraar terugvindt op dit album is een Cooder, geperst op 2 x 180 grams vinyl relaxt klinkende artiest, met midtempo liedjes Eagles - Long Road Out Of Eden (2 art. nr. 888889 € 28,- waarin de verrassingen voornamelijk liggen in de x 180 Gr. LP) kleine details van de orchestraties. Zelf hebben ze ooit verklaard dat ze nooit meer Bruce Springsteen - € 18,- art. nr. 131225 samen een album zouden opnemen. Gelukkig kruipt Working On A Dream (2 x vinyl LP) bij deze rasartiesten het bloed toch waar het niet Bruce Springsteen keerde met zijn vorige album Ma- Norah Jones - Live From Austin gaan kan. De LP bevat een bonustrack gic terug naar redelijk overzichtelijke popstructuren, Texas (2 x vinyl LP) € 32,- art. nr. 101530 en dat beviel uitstekend. De energie die veel live Vinyluitgave van dit in 2007 opgenomen liveconcert. optreden heeft opgeleverd klinkt dan ook door in de € 33,- Art. Nr. 131462 Kari Bremnes - Reise songs. art. nr. 889066 € 28,- (2 x 180 gr. LP) Santana – Santana Op dit in Duitsland opgenomen live album staan 14 Diana Krall - Look of Love Heruitgave van het schitterende debuutalbum van tracks waarop Bremnes wordt bijgestaan door een (2 x 180 Gr. LP) Carlos Santana uit 1969. Hiermee de nieerde hij in volledige band. Hierdoor ontstaat een wat voller art. nr. 889028 € 47,50 feite het nieuwe genre Latin Rock. Met de hits de hits en steviger geluid dan men van haar studioalbums “Jingo”, “Persuasion” en “Soul Sacri ce”. Zeer goede gewend is. Schitterende opname. herpersing op Mobile Fidelity. € 24,50 art. nr. 101878 Coldplay - Viva La Vida or Death € 34,50 art. nr. 101581 and All His Friends (LP) U2 - 18 Singles (2x LP) Coldplay voorman Chris Martin liet zich voor de Adele - 19 De beste songs staan op deze LP’s verzameld, met de titel van het vierde studioalbum inspireren door een De Londense Adele is jong, maar klinkt als een nieuwe singles “The Saints Are Coming” en “Window schilderij van de Mexicaanse schilderes Frida Kahlo. oudere diva. Denk daarbij aan grote zangeressen als In The Skies”. Dubbel LP met booklet. De opnames van dit vierde, zeer gevarieerde studioal- Etta James en Ella Fitzgerald, en meer recent Amy € 26,- art. nr. 099280 bum vonden plaats in Zuid-Amerika en Spanje, en Winehouse. Schitterende debuutplaat. werd geproduceerd door Brian Eno. Wederom een € 20,50 art. nr. 102192

HI_0903_p62_64_shop.indd 62 13-02-2009 11:02:41 High Fidelity Discs.nl DÉ VINYL, SACD ÉN XRCD SPECIALIST

Eén van de oudste en bekendste audio ele muzieklabels: Mobile Fidelity Sound Lab. Alle releases van MFSL worden in beperkte oplage (vaak genummerd) uitgebracht, en zijn dus maar tij- delijk te koop. De nog verkrijgbare Mobile Fidelity Sound Lab releases zijn uit voorraad leverbaar bij High Fidelity Discs. Hier een overzicht van de door MFSL geremasterde albums van de afgelopen maanden:

Frank Sinatra - Pixies - Bossanova Faith No More - Angel Dust Nice ‘n’ Easy (Ultradisc UHR™ SACD) (24 Kt Gold CD) (24 Kt Gold CD) € 29,50 art. nr. 131747 € 29,50 art. nr. 131555 € 29,50 art. nr. 131248

Frank Sinatra - Sings For Marvin Gaye - Santana - Abraxas Only The Lonely What’s Going On (SACD) (24 Kt Gold CD) (24 Kt Gold CD) Meesterwerk van Marvin Gaye, en € 29,50 art. nr. 101573 € 29,50 art. nr. 131247 misschien ook wel de beste soulplaat aller tijden. Geremastered door Mobile Fidelity Sound Lab. Hybride Super Audio CD, die uiteraard ook op alle gewone CD-spelers afspeelbaar is. € 29,50 art. nr. 131753 Roy Orbison - The All-Time Little Feat - Sailin’ Shoes Santana - Santana Greatest Hits Of Roy (24 Kt Gold CD) (24 Kt Gold CD) Orbison € 29,50 art. nr. 131556 € 29,50 art. nr. 101572 (24 Kt Gold CD) € 29,50 art. nr. 130992

CD XRCD

Various Artists - Sleeping Beauties eerder uitgebracht songs. Geremastered vanaf de Diana Krall - The Look of Love (Leo Blokhuis) (2 x CD) originele analoge tapes! € 21.50 art. nr. 101281 (XRCD) Samen met zangeres/actrice Ricky Koole stelde pop- The Look of Love is het vijfde album op rij van Diana kenner bij uitstek Leo Blokhuis deze fraaie dubbel-cd Hans Theessink - Krall dat geproduceerd is door Tommy LiPuma, die samen met daarop songs die eerder aan bod kwamen Slow Train (CD) bekend van zijn werk met Barbra Streisand, Miles tijdens hun gezamelijke Harmonium Tour, waarin Het 25e album van Hans Theessink. Ook Davis, en Shirley Horn. Met het London Symphony zij liedjes aan het publiek voorstelden die volgens dit keer weer spelen de bandleden van de Orchestra. € 45,- art. nr. 100522 hen niet vergeten mogen worden. Zoals “Time To Get Hans Theessink Band mee. Het album werd Alone” van de Beach Boys, “Northern Sky” van Nick opgenomen in een boerderij in Steiermark Jheena Lodwick - Singing in the Drake en “Me And Lonely Room” van Marvin Gaye. (Oostenrijk). Rain (XRCD) Geen internationale superhits dus, maar pareltjes die € 19,- art. nr. 101733 Op dit vierde album van Jheena Lodwick laat ze horen in de sto aag op de bodem van de schatkist dreigen dat ze zich weer verder ontwikkeld heeft. Na eerdere te verdwijnen. Mooi verpakt in een digipack, met in Sara K. - Don’t I Know You From Pop/Rock album brengt ze nu de grote Hollywood het boekje smakelijke verhalen van Leo Blokhuis over Somewhere? - Solo Live (CD) klassiekers. € 39,50 art. nr. 101254 de diverse tracks. € 18,- art. nr. 889100 Sara K. werd in 2007 uitgenodigd door het Duitse radiostation MDR om een radioconcert te geven, wat Sara K. - Hell Or High Anna Maria Jopek – ID (CD) door Gunter Pauler van het audio ele platenlabel Water (XRCD) Deze mooie Poolse zangeres beschikt over een Stock sch werd opgenomen. Zeer fraaie opname. Haar laatste album is nu ook als XRCD verkrijgbaar. De gouden keel, een groot talent voor het schrijven van € 20,- art. nr. 130486 eerste van het audio ele label Stock sch. Afspeelbaar prachtige liedjes, en een uitstekende beheersing van op elke CD Speler. 29,59 art. nr. 099202 de piano. De zeer ver jnde vocale jazz ligt gemak- Solveig Slettahjell – kelijk in het gehoor, maar is nergens voor de hand Silver (CD) Various - Best Audiophile Voices liggend. Schitterende plaat! € 21,- art.nr. 131276 Deze Noorse zangeres brengt met haar kwintet (XRCD2) een verzameling zeer fraai opgenomen songs en Waanzinnig goed klinkende XRCD2 CD, met songs van Jennifer Warnes - Famous Blue jazz-standards ten gehore. Vanwege de klank warm oa Alison Krauss, Eva Cassidy, Jheena Lodwick, Carol Raincoat - 20th Anniversary aanbevolen door de Nederlandse top-geluidstechni- Kidd en Stacey Kent. Aanrader!!! Edition (CD) cus Frits de With.€ 21,50 art. nr. 130604 € 42,50 art. nr. 088126 Heruitgave van deze audio ele klassieker, met 4 nooit

HI_0903_p62_64_shop.indd 63 13-02-2009 11:02:45 High Fidelity Discs.nl DÉ VINYL, SACD ÉN XRCD SPECIALIST

Various - Best Audiophile Voices II Ray Charles - Ray Sings, Basie topmodel. De GS1000 is allereerst volledig op comfort LP (XRCD2 CD) Swings (SACD) gebouwd. De mahoniehouten oorschelpen zijn met De eerste XRCD uitgave van de “Best Audiophile De SACD versie van een legendarisch concert dat de hand vervaardigd, en geven deze hoofdtelefoon Voices” samplers van Premium Records uit Singapore nooit heeft plaatsgevonden, aanrader! een uiterst luxueuze uitstraling. De weergave is zeer was in Europa een groot succes, en is een standaard € 21,50 art. nr. 101810 ver jnd, en laat ook de frequentie-extremen onver- binnen de HiFi-wereld geworden. Veel liefhebbers vormd en in volle glorie horen aan zelfs de meest beoordelen de stemweergave van hun apparatuur Jazz At The Pawnshop, 30th An- verwende audio el. € 1199,- art nr. 131420 met deze titel. Dit is de opvolger daarvan, met oa Eva niversary(3 xSACD + DVD) Cassidy. Etta Jones, Claire Martin en Alison Krauss. Mooie SACD box set, met alle muziek van dit The Art Vinyl Play & € 42,50 art. nr. 131421 beroemde concert, waaronder 20 minuten Display Wissellijst (Wit) nooit eerder uitgebrachte opnames. Met bonus-DVD Dit is de eerste LP lijst waarbij je de LP heel eenvoudig van een in 2006 opgenomen interview. Beperkte kunt wisselen zonder dat je de lijst van de muur hoeft SACD genummerde oplage van 3000 stuks, op=op. te halen. Ook leuk om cadeau te geven met een LP er € 49,50 art nr. 100182 in... € 39,- art. nr. 130737 Sara K. - Made in The Shade (SACD) Wie ooit Sara K. gehoord heeft weet waarom ze door Various - Linn Records - Vol.3 (SACD) De Mat (van Art Speak) de hi -pers ooit “The Queen of Audiophile” genoemd Linn Records staat al jaren garant voor kwalitatief Deze dunne rubberen mat wordt in de lade van uw werd. Met haar spannende stem en 4-snarige gitaar hoogwaardige en zeer muzikale opnames. Op deze audiospeler op de CD gelegd. De weergave wordt maakt ze warme, persoonlijke en ontroerende SACD labelsampler staan 18 tracks waarmee Linn laat hierdoor verbeterd. Niet geschikt voor VRDS- en muziek die, mede door de audio ele platenlabels horen ook zeer fraaie meerkanaals SACD opnames te Stable Platter loopwerken. € 18,95 art. nr. 130301 waarmee ze werkt, altijd fantastisch klinkt. Made in kunnen maken. € 12,- art. nr. 13049 The Shade is daarop geen uitzondering. Het Stock- Deoxit D100L sch label heeft dit nieuwe album weer op een Super contactreiniger Audio CD uitgebracht zodat de 12 songs optimaal tot Accessoires Met dit middel reinigt en beschermt u de aansluitbus- hun recht komen. (Uiteraard hybride, dus ook op alle sen van uw apparatuur en de pluggen van uw kabels. gewone CD-spelers afspeelbaar). Sieveking RCA Cap Door het betere contact verbetert de weergave. € 25,- art. nr. 889048 Deze afsluitkappen beschermen uw niet gebruikte Geschikt voor alle matalen. € 19,50 art. nr. 102198 RCA ingangen tegen stof en corrosie. Eric Bibb - Rainbow People (SACD) € 4.50 (per stuk) art. nr. 131750 SilClear Dit album werd in 1977 alleen uitgebracht op LP. Het Contactverbeteringsmiddel was de derde release op het audio ele label Opus PS Audio Juice Bar II Power Op basis van een pasta waarin zeer kleine zilver- 3, en is nog nooit op CD verschenen. Nu eindelijk Extender plaatjes in een hoge concentratie zijn opgelost. Voor leverbaar als hybride SACD (4.1 surround), welke ook Terwijl de meeste fabrikanten kiezen voor bedrading interlinks, luidsprekerkabels , powercords en buispin- op elke normale CD speler af te spelen is. om de verschillende stopcontacten met elkaar te nen. Duurzaam en onderhoudsvrij. € 23.50 art.nr. 889070 verbinden koos PS Audio voor een totaal andere en € 35,- art. nr. 102095 superieure benadering. Massief koperen baren. Elk Jacintha - Best of Jacintha (SACD) van de 4 stopcontacten in de Juice Bar II is direct The Ultimate Analogue Test LP Deze jazz-zangeres van Singaporese afkomst is al ja- verbonden met de inkomende stroom door ¼ inch Perfect hulpmiddel om uw draaitafel arm en element ren een graag gehoord artieste in audio ele kringen. dikke koperen baren. € 269,- art.nr. 888891 in te stellen. Uitgebracht door Analogue Productions, De opnames van haar goed in het gehoor liggende en geperst bij Record Technology, Inc op HQ 180 vocale jazz zijn altijd van de hoogste kwaliteit, en op Grado GS 1000 hoofdtelefoon grams vinyl. € 47,50 art. nr. 100452 dit verzamelalbum van haar bekendste nummers is Grado is al jaren een specialist op het gebied van dat niet anders. € 29,50 art. nr. 131302 zeer audio ele hoofdtelefoons, en dit is hun nieuwe

CD Softcover opbergsysteem Plaatsgebrek is een veel gehoorde klacht van cd-verzamelaars. Met een breedte van ongeveer een centimeter per doosje levert een verzameling van 1000 cd’s dus een collectie van tien strekkende meter op. Dat is niet alleen onhandig, maar levert ook nog eens een rommelig en dus lelijk visueel spektakel op. Van alle ruimtebesparende opbergsystemen is dit toch wel één van de mooiste. De softcovers bestaan uit een zacht kunststof mapje (naar keuze voor 1 of 2 cd’s) waarin niet alleen de cd zelf veilig en krasvrij kan worden opgeborgen, maar ook het bijbehorende boekje en de papieren inlay (waar meestal de tracklist op staat). De mapjes kunnen worden opgeborgen in een speciaal ontwikkelde box die ruim genoeg is is om door je collectie te bladeren, en er zijn ook blanco of alfabetische indexkaarten verkrijgbaar. Door de ruimtebesparing van 75 procent past een collectie van 1000 cd’s opeens in één onopvallend ladekastje. Ook leverbaar voor dvd’s. Prijzen vanaf € 16 voor 40 hoesjes (1-cd) en € 30 voor een aluminium opbergbox (40 cd’s) Al deze producten (en meer) zijn ook te bestellen op www.hiﬁ discs.nl

HI_0903_p62_64_shop.indd 64 13-02-2009 11:02:53 High Fidelity Discs.nl DÉ VINYL, SACD ÉN XRCD SPECIALIST Vul de bestelbon in en stuur of fax deze naar: High Fidelity Discs, Postbus 155, 4700 AD Roosendaal Faxnummer: 0848-755493

Art.nr. Omschrijving artikel prijs aantal totaal Art.nr. Omschrijving artikel prijs aantal totaal

MFSL: SACD 131248 Frank Sinatra - Nice ‘n’ Easy (Gold CD) € 29,50 € 889048 Sara K. - Made in The Shade (SACD) € 25,- € 131247 Frank Sinatra - Sings For Only The Lonely (Gold CD) € 29,50 € 889070 Eric Bibb - Rainbow People (SACD) € 23.50 € 130992 Roy Orbison - The All-Time Greatest Hits Of Roy Orbison 131302 Jacintha - Best of Jacintha € 29,50 € (Gold CD) € 29,50 € 130890 Dead Can Dance - 9 x SACD Box Set € 179,50 € 131747 Pixies - Bossanova (SACD) € 29,50 € 101810 Ray Charles - Ray Sings, Basie Swings € 21,50 € 131753 Marvin Gaye - What’s Going On (SACD) € 29,50 € 100182 Various - Jazz At The Pawnshop, 131556 Little Feat - Sailin’ Shoes (Gold CD) € 29,50 € 30th Anniversary 3xSACD+DVD € 49,50 € 131555 Faith No More - Angel Dust (Gold CD) € 29,50 € 130495 Various - Linn Records - Vol.3 € 12,- € 101573 Santana - Abraxas (Gold CD) € 29,50 € 101572 Santana - Santana (Gold CD) € 29,50 € Accessoires 131750 Sieveking RCA Cap € 4.50 (per stuk) € Vinyl 888891 PS Audio Juice Bar II Power Extender € 269,- € 888889 Buena Vista Social Club - At Carnegie Hall (2 x 180 Gr. LP) € 28,- € 131420 Grado GS 1000 hoofdtelefoon € 1199,- € 889066 Bruce Springsteen - Working On A Dream (2 x vinyl LP) € 28,- € 130737 The Art Vinyl Play & Display Wissellijst (Wit) € 39,- € 889028 Diana Krall - Look of Love (2 x 180 Gr. LP) € 47,50 € 130301 De Mat (van Art Speak) € 18,95 € 131225 James Hunter - The Hard Way € 18,- € 102198 Deoxit D100L contactreiniger € 19,50 € 131462 Norah Jones - Live From Austin Texas (2 x LP) € 33,- € 102095 SilClear Contactverbeteringsmiddel € 35,- € 130876 Coldplay - Viva La Vida or Death and All His Friends € 21,50 € 100452 The Ultimate Analogue Test LP € 47,50 € 102192 Adele - 19 € 20,50 € 100525 Amy Winehouse - Back To Black € 18,50 € CD Softcoveropbergsysteem 101530 Eagles - Long Road Out Of Eden 2 x LP € 32,- € 131758 CD Softcover Hoesjes CD-1 (40 stuks) € 24 € 101878 Kari Bremnes - Reise 2 x LP € 24,50 € 131759 CD Softcover Hoesjes CD-2 (20 stuks) € 16 € 101581 Santana - Santana € 34,50 € 131760 CD Softcover Hoesjes DVD (20 stuks) € 20 € 099280 U2 - 18 Singles 2 x LP € 26,- € 131761 CD Softcover Box Acryl: Transp. - voor 40 CD’s / DVD’s € 33 € 131762 CD Softcover Box Alu: Alum. - voor 40 CD’s / DVD’s € 30 € CD 131763 CD Softcover Box Alu XL: Alum. - voor 80 CD’s / DVD’s € 50 € 889090 Various - Het Beste Van 2 Meter Sessies 1987 - 2009 (3 x CD) € 18,50 € 131764 CD Softcover Box Alu XXL 300: Alum. - voor 300 CD’s / DVD’s € 135 € 889100 Various Artists - Sleeping Beauties (Leo Blokhuis) (2 x CD) € 18,- € 131765 CD Softcover Box Alu XXL 400: Alum. - voor 400 CD’s / DVD’s € 200 € 131276 Anna Maria Jopek - ID € 21,- € 131766 CD Softcover Box Alu XXL 500: Alum. - voor 500 CD’s / DVD’s € 225 € 101733 Hans Theessink - Slow Train € 19,- € 131767 CD Softcover Box iBlack: i-Pod zwart - voor 40 CD’s / DVD’s € 33 € 101281 Jennifer Warnes - Famous Blue Raincoat - 131768 CD Softcover Box iWhite: i-Pod wit - voor 40 CD’s / DVD’s € 33 € 20th Anniversary Edition € 21,50 € 131769 CD Softcover Set Acryl: CD-1 + Box Acryl - voor 40 CD’s € 57 € 130486 Sara K. - Don’t I Know You From Somewhere? - Solo Live € 20,- € 131770 CD Softcover Set Alu: CD-1 + Box Aluminium - voor 40 CD’s € 54 € 130604 Solveig Slettahjell - Silver € 21,50 € 131771 CD Softcover Index Kaarten: Register CD - alpha € 20 € 131772 CD Softcover Index Kaarten: Register DVD - beta € 30 € XRCD 131773 CD Softcover Index Kaarten: Register CD - blanco € 15 € 131421 Various - Best Audiophile Voices II € 42,50 € 131774 CD Softcover Index Kaarten: Register DVD - blanco € 25 € 100522 Diana Krall - The Look of Love € 45,- € 131775 CD Softcover Etui Bruin € 75 € 101254 Jheena Lodwick - Singing in the Rain € 39,50 € 131776 CD Softcover Etui Zwart € 75 € 099202 Sara K. - Hell Or High Water € 29,59 € 088126 Various - Best Audiophile Voices € 42,50 € subtotaal € Bijdrage verzend- en administratiekosten (Nederl./België) € 3,- /5,- Totaal €

Mevr: O Dhr: O Voorl: Naam: Straat: Huisnr: Postcode: Plaats: Telefoon: E-mail: O Ik machtig High Fidelity Discs éénmalig het totaalbedrag van mijn bank/girorekening af te schrijven. Mijn Bank/gironummer is: O Ik maak het totaalbedrag over op banknummer 62.87.70.294 van High Fidelity Discs te Roosendaal. O Ik woon in België en maak het totaalbedrag over op banknummer 62.87.70.294 van High Fidelity Discs te Roosendaal, Nederland Voor het overmaken naar een Nederlands rekeningnummer heeft u het IBAN nummer en de BIC code nodig van onze bank. Deze zijn, IBAN nummer: NL42ABNA0628770294 en BIC code: ABNANL2A Vermeld u bij de overboeking a.u.b. ‘HVT bestelling producten’ en stuur ook de bon in. Meestal heeft u de artikelen binnen enkele werkdagen na ontvangst van uw betaling in huis. Voor sommige producten geldt op=op Handtekening:

hvt - mei 2006 65

HVT_0903_p065_BON.indd 65 13-02-2009 11:04:32 Neem een abonnement op hvt al bijna 40 jaar ‘venster op beeld en geluid’

Een abonnement is ruim € 15 goedkoper en dat scheelt bijna anderhalve Euro per uitgave.

Als welkomstgeschenk biedt HVT u gratis onbezorgd voldoende energie voor in uw draagbare apparatuur met deze AA/AAA-snellader MQR02N ‘eneloop’ van SANYO t.w.v. € 45. Vier ‘penlites’ (type AA R6) of twee ‘mini-penlites’ (type AAA R03, niet meegeleverd) worden met de snellader in slechts 2 uur opgeladen. Hét grote voordeel van de eneloop batterijen is dat ze na één jaar nog 85% van hun lading hebben en ze uit de nieuw-verpakking reeds opgeladen zijn; direct klaar voor gebruik! SANYO, ’s werelds grootste producent van oplaadbare batterijen, combineert hiermee voor het eerst de voordelen van de moderne nikkel-metaal-hydride technologie en de klassieke alkaline technologie.

Ja, ik word abonnee van HVT Ik wil op de volgende wijze betalen: Kruis het gewenste abonnement aan en stuur de volledig ingevulde bon naar: HVT, Antwoordnummer 800, 1900 VE Uitgeest. Of vul het formulier in op www.hvt.nl. Nederland O Doorlopende machtiging (alleen Ned.). Ik abonneer mij tot wederopzegging op HVT voor het aangegeven abonnement. Bank/gironummer Een proefabonnement stopt automatisch na drie nummers. Een jaarabonnement kan elke maand in gaan en O Per acceptgirokaart. wordt aan het eind van het jaar automatisch verlengd tenzij 2 maanden voor de vervaldatum schriftelijk wordt opgezegd. Na betaling van het abonnement krijgt u het welkomstgeschenk binnen 4 weken thuisgestuurd. Vanwege de kosten he en wij een toeslag van € 2,50

O Jaarabonnement, € 49,95 (België € 55,-) België O Jaarabonnement, zonder welkomstgeschenk, eerste jaar 20% korting tot € 40,- (België € 44,-) O Ik woon in België en ontvang een factuur. O Proefabonnement, 3 nummers voor € 10,- (België € 11,-) Handtekening:

Naam: Voorl: m/v Straat: Huisnr: Postcode: Plaats: Telefoon: E-mail:

HI_0901_p099_Abowerver.indd 90 05-12-2008 15:12:08 Ontdek hoe dicht u thuis bij de werkelijkheid kunt komen

Beleef de opwindend authentieke en plastische weergavekwaliteit van ELAC’s nieuwe 240 serie, transparant, volumineus en ongelooflijk precies. Ongekende muziekbeleving, mede bereikt door de technologie achter het nieuwe kristalmembraan.

&-"$&-&$530"$645*$(.#)+PIO 1BSUOFS5FMXXXFMBDDPNJOGP!FMBDOM

HI_0801_p071_AD_John&Partner.ind3 3 11-12-2007 13:01:24 High-End?

of High-Begin?

Waarom zou de laatste versterker die u koopt de beste zijn? De HK990 van Harman Kardon is ontworpen met de meest veeleisende muziekliefhebber in het achterhoofd. Beproefd stereo met gebruikmaking van de modernste techniek en alle kennis die Harman Kardon in huis heeft. Bevriend met de lastigste luidsprekers. Liefhebber van vinyl. Digitale spin in het web dankzij de formidabele DAC die net zo makkelijk van digitaal analoog maakt als omgekeerd! Wat wilt u nog meer?

Breng uw audio speurtocht voortijdig ten einde en begin met deze HK990.

HK990 in het kort: 2x 150 watt (8 ohm), MM én MC phonoversterker, XLR in- en uitgangen, 8 audio ingangen, 2 subwoofer uitgangen, 2 optische en 2 coaxiale digitale ingangen plus een USB- aansluiting, geïntegreerde DSP module waarmee ook analoog signaal gedigitaliseerd kan worden. De HK990 brengt uw luisterruimte in kaart middels meegeleverde meetmicrofoon en software en verricht, waar nodig, aanpassingen. in Stereo!

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harman Consumer Holland, [email protected], telefoon: (0184) 60 80 60

© 2007 Harman International Industries, Incorporated. All rights reserved. Harman Kardon is a trademark of Harman International Industries, Incorporated, registered in the United States and/or other countries. Designed to Entertain is a trademark of Harman International Industries, Incorporated.

HI_0807_p088_Harman_ADV.indd 3 17-06-2008 16:13:11