Kultura Emocija U Poetskom Diskursu Ane Katarine Frankopan Zrinske I Frana Krste Frankopana
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Kultura emocija u poetskom diskursu Ane Katarine Frankopan Zrinske i Frana Krste Frankopana Telešman, Marina Master's thesis / Diplomski rad 2019 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Zagreb, University of Zagreb, Faculty of Humanities and Social Sciences / Sveučilište u Zagrebu, Filozofski fakultet Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:131:289844 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-09-23 Repository / Repozitorij: ODRAZ - open repository of the University of Zagreb Faculty of Humanities and Social Sciences Sveučilište u Zagrebu Filozofski fakultet Odsjek za povijest DIPLOMSKI RAD Kultura emocija u poetskom diskursu Ane Katarine Frankopan Zrinske i Frana Krste Frankopana Studentica: Marina Telešman Mentorica: prof. dr. sc. Zrinka Blažević Zagreb, rujan 2019. SADRŽAJ: 1. Uvod .......................................................................................................................................................... 3 1.1 Tema istraživanja i istraživački ciljevi ................................................................................................ 3 1.2. Metodologija ...................................................................................................................................... 4 2. Literatura i izvori ................................................................................................................................... 5 2.1. Pregled i evaluacija literature ........................................................................................................ 5 2.2. Izvori ................................................................................................................................................ 11 2.2.1. Ana Katarina Frankopan Zrinska: Putni Tovaruš ...................................................................... 11 2.2.2. Pjesmarica Ane Katarine Zrinske .............................................................................................. 16 2.2.3. Fran Krsto Frankopan: Elegija, Dijačke junačke i Pobožne pjesme ......................................... 19 2.2.4. Fran Krsto Frankopan: Gartlic za čas kratiti............................................................................. 21 3. Teorijski okvir i osnovni koncepti ....................................................................................................... 24 3.1. Povijest emocija ............................................................................................................................... 24 3.1.1. Koncept emocija ........................................................................................................................ 24 3.1.2. Barbara H. Rosenwein i emocionalne zajednice ....................................................................... 28 3.1.3. Peter i Carol Stearns: Emocionologija ...................................................................................... 32 3.1.4. William M. Reddy: emotivi i emocionalni režimi ..................................................................... 36 3.2. Kulturna povijest .............................................................................................................................. 47 3.2.1. Kulturni kontekst kontinentalne Hrvatske u drugoj polovici 17. st. .......................................... 53 3.3. Rodna povijest .................................................................................................................................. 56 3.3.1. Maskulinitet ............................................................................................................................... 60 4. Plemićka kultura emocija ........................................................................................................................ 65 4.1. Kultura emocija u pjesničkom opusu Ane Katarine Frankopan Zrinski .......................................... 65 4.1.1. Pjesmarica Ane Katarine Frankopan Zrinske ............................................................................ 65 4.1.2. Putni tovaruš ............................................................................................................................. 82 4.2. Kultura emocija u pjesničkom opusu Frana Krste Frankopana ................................................... 93 4.2.1. Gartlic za čas kratiti ............................................................................................................ 93 4.2.2. Elegija, Dijačke junačke i Pobožne pjesme ....................................................................... 112 5. Rodno kodiranje u poetskom diskursku A. K. Frankopan Zrinski i F. K. Frankopana ..................... 118 6. Društveno-politički kontekst kontinentalne Hrvatske u drugoj polovici 17.st.: urota ....................... 120 7. Zaključak ............................................................................................................................................... 122 8. Izvori i literatura .................................................................................................................................... 123 1 Summary The main subject of this paper is the history of emotion. The objective is to test the thesis from some of the most known historians of emotion on poems from 17th century Croatian nobles Ane Katarine Frankopan Zrinske and Frana Krste Frankopana. Therefore the focus is on emotional communities from Barbara H. Rosenwein which resent social communities, but they also have distinct emotional styles, rules and attitudes toward emotion and emotional expression. Another objective is to see if the concept of emotionology from Peter and Carol Stearns can be used to describe standards or attitudes that some society or social groups have toward some emotions or emotional expression. Furthermore, Willam M. Reddy's concept of emotive and emotional regimes is used to show how different types of utterances are used as performatives which effects not only emotional expression but also emotion itself. Finally special attention is on gender images and differentiation of gender roles related to emotions and appropriate emotional expression. In the end, it is also very important to pay special attention to the social and cultural context in which poems were made, and which have influenced emotions, therir expression, and gender diversity. Sažetak Središnja tema ovog rada je povijest emocija. Koristeći koncepte jednih od najpoznatijih povjesničara emocija, nastoji se ispitati postojanje plemićke kulture emocija na temelju pjesama Ane Katarine Frankopan Zrinske i Frana Krsta Frankopana. Tako se propituje može li se temeljem njihovih pjesmama konceptualizirati specifična emocionalna zajednica po uzoru na ideju Barbare H. Rosenwein, zatim se ispituje primjenjivost koncepta emocionologije Petera i Carol Stearns, a u konačnici fokus je i na emotivima i emocionalnim režimima Williama M. Reddyja. Osim povijesti emocija, u radu se kao teorijski predložak koriste i kulturna i rodna povijest. Prije svega to se odnosi na rodno razlikovanje koje se javlja po pitanju emocija i emocionalnog iskustva u pjesama, tj. nastoje se kritički sagledati predodžbe o rodu koje se javljaju u pjesmama, a odnose se na emocije. Naposljetku se sve nastoji smjestiti u određen kulturni i društvenim kontekst koji utječe na oblikovanje emocija i načine emocionalnog izražavanja. 2 1. Uvod 1.1 Tema istraživanja i istraživački ciljevi Kao što naslov kaže, središnja je tema ovoga rada kultura emocija. Povijest emocija jedna je od mlađih historijskih subdisciplina koja se bavi proučavanjem emocija kao kulturno i društveno uvjetovanih praksi podložnih povijesnim promjenama. Pritom se ne zaboravlja biološka uvjetovanost emocija, tj. njihova utjelovljenost. Povijest emocija mora problematizirati osjećaje u prošlosti fokusirajući se na njihove reprezentacijske, ali i iskustvene karakteristike jer su emocije istodobno biološki i kulturološki fenomeni. Stoga će se kultura emocija pokušati ispitati kao kulturna odnosno poetska te kao rodno kodirana praksa, čime bi se pokušale ispitati analitičke i interpretativne mogućnosti koje u tome pogledu nude historija emocija, kulturna i rodna historija. Ovaj rad ima nekoliko međusobno povezanih ciljeva. Prvi je cilj proučiti emocije reprezentirane u pjesničkim opusima navedenih autora te na temelju toga zaključiti može li se rekonstruirati ranonovovjekovna plemićka emocionalna zajednica koju obilježava specifična emocionologija te u kakvome je ona odnosu s dominantnim ranonovovjekovnim emocionalnim režimom. Drugi je cilj pokušati detektirati rodne specifičnosti plemićkoga emocionalnog režima te ispitati u kakvome su one odnosu prema normativnim ranonovovjekovnim predodžbama o maskulinitetu i feminitetu. Treći je cilj provjeriti analitičke rezultate smještajući ih u širi društveni, kulturni i politički kontekst. Budući da se emocionalne zajednice u velikoj mjeri poklapaju sa socijalnima, pokušat će se ispitati može li se u slučaju Ane Katarine Zrinske i Frana Krste Frankopana, na temelju poetske kulture emocija, ranonovovjekovna plemićka elita konceptualizirati kao specifična emocionalna zajednica. Također će se pokušati rekonstruirati njezina emocionologija, odnosno stavovi i standardi koje društvo ili određena grupa unutar društva ima prema osnovnim emocijama i njihovom primjerenom izražavanju te načini na koje institucije reflektiraju i potiču te stavove u ljudskome ponašanju. Na koncu će se pokušati propitati oblikuje