Krzczonowski Gościniec

Wydawnictwo Krzczonowskiego Stowarzyszenia Regionalnego Nr 1 (44) 2019 Egzemplarz bezpłatny ISSN 2082 - 69 4X 2 AKTUALNOŚCI GMINNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019

SPIS TREŚCI

I AKTUALNOŚCI GMINNE 7. Projekt „Profilaktyka nadwagi i otyłości” VII Lirycznie 1. Życzenia świąteczne s. 3 – Joanna Mazur s. 14 1. „W Krzczonowie” 2. Informacje gminne 8. Konkurs ENGLISH KNOW-ALLS – Stefan Żagiel s. 24 – Beata Woroszyło s. 3-7 – Emilia Szczotka s. 14 2. „Poczytaj mi, mamo” 3. Harmonogram odbioru odpadów 9. Z wizytą w zakładzie ceramiki ozdobnej – Stefan Żagiel s. 24 – Renata Radwan s. 15 – ZZOK w Bełżycach Sp. z o.o. s. 7 VIII TURYSTYKA 10. Z wizytą w „Raju słodyczy” 4. Gminny Dzień Kobiet 2019 1. Ryś i żbik w języku łowieckim – Jolanta Pietrusza s. 15 – Beata Gajur s. 8 – Stanisław Ostański s. 24 11. Harcerskie wieści 5. II Turniej Sołectw w Piłce Siatkowej 2. Uwiecznianie żukowskiego wiatraka – Barbara Wójcik, Kamila Goś s. 16-17 o Puchar Wójta Gminy Krzczonów – Krzysztof Wojciechowski s. 25 – Redakcja s. 9 III SYLWETKI 3. Kresy – moja tęsknota, cz. 2 6. V Otwarty Turniej Tenisa Stołowego 1. Wywiad z Barbarą Wójcik, – Leszek J. Walenda s. 26 o Puchar Przewodniczącego trenerką Nordic Walking 4. Leśna symfonia Rady Gminy – Grzegorz Bobak s. 10 – Cezary Szpakowski s. 18 – Stanisław Ostański s. 26 7. Wydarzenia 2. Niesamowite dokonania naszego krajana IX Ze starej fotografii – Redakcja s. 8, 10 – Waldemar Pawłat s. 19 1. Wieś s. 27 II AKTUALNOŚCI SZKOLNE IV HISTORIA GMINY KRZCZONÓW, X OGŁOSZENIA 1. Ferie zimowe 2019 OSÓB I MIEJSCOWOŚCI – Jolanta Żmudziak s. 11 1. Ks. Kan. Antoni Chotyński 1. Godni wspomnienia s. 27 2. Działalność biblioteki – Teresa Gutek s. 20 XI OKŁADKA – Elżbieta Noga s. 11-12 2. Leszek Siemion – dziennikarz, pisarz, 1. XIX Jarmark Wielkanocny 3. Święto Układu Okresowego historyk – Stefan Żagiel s. 21 – fotorelacja s. 28 – Łukasz Surma s. 12 V KULTURA 4. Dzień samorządności 1. Historyczny spacer – Małgorzata Kwiatosz s. 13 – Monika Basiak, Teresa Gutek s. 21-22 5. Ogólnopolski Konkurs 2. Saga rodu... Siemionów „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” – Stefan Żagiel s. 22-23 – Małgorzata Kwiatosz s. 13 VI ETNOGRAFIA 6. Targi Edukacyjne 2019 – Małgorzata Kwiatosz s. 14 1. Magia drzew, cz. 1 – Aleksandra Szymańska s. 23-24

ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Beata Gajur, Teresa Gutek, Jolanta Mysłowska, Beata Woroszyło. ZDJĘCIA ZE ZBIORÓW: Archiwum KSR i GBP, autorów artykułów. REDAKCJA MATERIAŁÓW ETNOGRAFICZNYCH I HISTORYCZNYCH: Krzczonowskie Stowarzyszenie Regionalne. REDAKTOR WYDANIA: Teresa Gutek. REDAKCJA AKTUALNOŚCI: Regionalny Ośrodek Kultury i Sportu w Krzczonowie, e-mail: [email protected]. OKŁADKA: fot. photos_by_ginny z Pexels, tył okładki – fot. Iwona Grzeszczyk. OPRACOWANIE GRAFICZNE I SKŁAD: Pel Invictus, e-mail: [email protected]. WYDAWCA: Krzczonowskie Stowarzyszenie Regionalne, e-mail: [email protected]. DRUK: Drukarnia Standruk, ul. Rapackiego 25, 20-150 Lublin. NAKŁAD: 1000 egz. FUNDATOREM NUMERU JEST ROKiS W KRZCZONOWIE. Wszelkie Prawa Zastrzeżone. ISSN 2082–69 4X Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI GMINNE 3

Szanowni Państwo Z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych pragniemy złożyć Państwu najserdeczniejsze życzenia zdrowia, miłości, pogody ducha i wszelkiej życzliwości. Niech ten szczególny czas napełnia Państwa radością i pozwala na nowo odkrywać piękno otaczającego świata, a Zmartwychwstanie Chrystusa budzi w Waszych sercach nadzieję i pomnaża dobro. Wesołych Świąt Wielkanocnych życzą

Przewodniczący Rady Gminy Krzczonów Wójt Gminy Krzczonów Waldemar Pawłat Katarzyna Bryda Informacje gminne Samorząd Gminy Krzczonów kadencji 2018–2023 Beata Woroszyło

21 października 2018 r. w wyborach samorządowych mieszkańcy naszej gminy wybrali Wójta Gminy Krzczonów oraz swoich przedstawicieli do Rady Gmi- ny Krzczonów. Wójtem Gminy Krzczonów na drugą kadencję została pani Katarzyna Bryda. Przewodniczącym Rady Gminy Krzczonów nowej kadencji został pan Waldemar Pawłat.

Nr okręgu Granice okręgu wyborczego Nazwisko i imię radnego 1 Boży Dar; Krzczonów, ulice: Lubelska, Orzechowa, Sosnowa, Skałka, Szkolna, Słowiańska Michał Bil 2 Krzczonów, ulice: Partyzantów, Świerkowa, Leśna od początku do nr 50, Lipowa, Strażacka, Spokojna Waldemar Pawłat Krzczonów, ulice: Rynkowa, Władysława Reymonta, Tadeusza Kościuszki, Spółdzielcza, Wójtostwo, Stefana 3 Wojciech Łoński Żeromskiego od początku do nr 63 4 Krzczonów, ulice: Szklana, Słoneczna, Stefana Żeromskiego od nr 64 do końca; Zielona; Gierniak Paweł Mazurek 5 Krzczonów, ulice: Leśna od nr 51 do końca, Lipniak; Walentynów; Pustelnik Henryk Bednarski 6 Olszanka Radosław Gutek 7 Piotrkówek Ewa Januszek 8 Antoniówka, Majdan Policki, Nowiny Żukowskie, Policzyzna Tomasz Wargol 9 Żuków Drugi, Żuków Pierwszy, Żuków-Kolonia Tomasz Warda 10 Krzczonów Drugi, Krzczonów Pierwszy Kinga Krawczyk 11 Krzczonów Trzeci Anna Jędruch 12 Kosarzew Dolny, Lewandowszczyzna Alina Kozieł 13 Kosarzew Górny, Kosarzew Stróża, Teklin Tomasz Flis 14 Sobieska Wola Pierwsza Sławomir Bielecki 15 Sobieska Wola Druga Tomasz Woźnica 4 AKTUALNOŚCI GMINNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Informacje gminne CD. SOŁTYSI GMINY

L.p. Miejscowość Imię i nazwisko

1 Antoniówka Sylwester Buda 2 Boży Dar Jacenty Pawelec 3 Gierniak Ewa Dadej Krystyna 4 Krzczonów Pierwszy Wójtowicz 5 Krzczonów Drugi Dorota Pawłat 6 Krzczonów Trzeci Józef Solowski 7 Krzczonów Folwark Robert Flak 8 Krzczonów Sołtysy Mariusz Małek Krzysztof 9 Krzczonów Skałka Pawłowski Krzczonów 10 Lucjan Ziętek Wójtostwo Stawki podatkowe w Gminie Krzczonów 11 Kosarzew Dolny Roman Górniak Podatek rolny materiałem siewnym – 6,00 zł od 1 m2 po- wierzchni użytkowej, 12 Kosarzew Górny Piotr Ciężkal Rada Gminy Krzczonów obniżyła średnią cenę skupu żyta ustaloną Komunikatem Prezesa Głów- d) związanych z udzielaniem świadczeń zdro- 13 Kosarzew Stróża Henryk Jędruch nego Urzędu Statystycznego z dnia 18 października wotnych w rozumieniu przepisów o działal- ności leczniczej, zajętych przez podmioty Agnieszka 2018 r. w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres 14 Lewandowszczyzna udzielające tych świadczeń – 4,30 zł od 1 m2 Poliszuk 11 kwartałów będącej podstawą do ustalenia po- datku rolnego na rok podatkowy 2019 (M.P. z 2018 r. powierzchni użytkowej, 15 Olszanka Irena Krystyniak poz. 1004) z kwoty 54,36 zł do kwoty 45,10 zł za e) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie 16 Piotrkówek Grzegorz Sulowski 1dt, mającą zastosowanie przy obliczaniu podatku odpłatnej statutowej działalności pożytku pu- rolnego na 2019 r. na obszarze gminy Krzczonów. blicznego przez organizacje pożytku publicz- 17 Policzyzna Waldemar Syrwal nego – 4,50 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, 18 Pustelnik Agata Bartnik Podatek od nieruchomości 3) od budowli – 2 % ich wartości. Sobieska Wola Określa się następujące roczne stawki w podatku 19 Grzegorz Drapsiak od nieruchomości: Podatek od środków transportowych Pierwsza 1) od samochodu ciężarowego o dopuszczalnej 1) od gruntów: masie całkowitej pojazdu: 20 Sobieska Wola Druga Barbara Goś a) związanych z prowadzeniem działalności a) powyżej 3,5 tony do 5,5 tony włącznie – gospodarczej, bez względu na sposób zakwa- 21 Teklin Anna Pielecha 462,00 zł, lifikowania w ewidencji gruntów i budynków b) powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie – 785,00 zł, 22 Walentynów Henryk Bednarski – 0,80 zł od 1 m2 powierzchni, c) powyżej 9 ton i poniżej 12 ton – 785,00 zł, Mieczysław b) pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub 23 Zielona 2) od samochodu ciężarowego o dopuszczalnej Olejarz pod wodami powierzchniowymi płynących je- masie całkowitej pojazdu równej lub wyższej niż zior i zbiorników sztucznych – 4,20 zł od 1 ha 24 Żuków Pierwszy Elżbieta Bartoszek 12 ton, stawki podatku określone są w załączni- powierzchni, ku nr 1 do uchwały, 25 Żuków Drugi Zofia Kutrzepa c) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie 3) od ciągnika siodłowego lub balastowego przy- odpłatnej statutowej działalności pożytku pu- 26 Żuków Kolonia Anna Socha stosowanego do używania łącznie z naczepą blicznego przez organizacje pożytku publicz- lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej 27 Nowiny Żukowskie Tomasz Wargol nego – 0,19 zł od 1 m2 powierzchni, zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton – d) niezabudowanych objętych obszarem rewi- 1 386,00 zł, talizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 4) od ciągnika siodłowego lub balastowego przy- 9 października 2015 r. o rewitalizacji Obrady online stosowanego do używania łącznie z naczepą (Dz. U. poz. 1777), i położonych na terenach, lub przyczepą o dopuszczalnej masie całko- dla których miejscowy plan zagospodarowa- – nowe obowiązki witej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż nia przestrzennego przewiduje przeznacze- 12 ton, stawki podatku określone są w załączniku samorządów nie pod zabudowę mieszkaniową, usługową nr 2 do uchwały, Transmitowanie, przechowywanie i udostępnia- albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym 5) od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojaz- nie nagrań z sesji – to jeden z nowych obowiązków obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudo- dem silnikowym posiadają dopuszczalną masę gmin od początku bieżącej kadencji. wy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres związanych wyłącznie z działalnością rolniczą zwiększenia udziału obywateli w procesie wybie- 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy prowadzoną przez podatnika podatku rolnego – rania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych zgodnie z przepisami prawa budowlanego – 162,00 zł, organów publicznych wprowadziła nowy przepis 0,45 zł od 1 m2 powierzchni. 6) od przyczepy lub naczepy, które łącznie z pojaz- do ustawy o samorządzie gminnym (art. 20, ust. 2) od budynków lub ich części: dem silnikowym posiadają dopuszczalną masę 1b), zgodnie z którym obrady rady gminy są trans- a) mieszkalnych 0,61 zł od 1 m2 powierzchni mitowane i utrwalane za pomocą urządzeń reje- całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjąt- użytkowej, strujących obraz i dźwięk. Nagrania obrad mają być kiem związanych – wyłącznie z działalnością b) związanych z prowadzeniem działalności udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku gospodarczej oraz od budynków mieszkal- i na stronie internetowej gminy oraz w inny zwycza- rolnego, stawki podatku określone są w załącz- nych lub ich części zajętych na prowadzenie jowo przyjęty sposób. niku nr 3 do uchwały, działalności gospodarczej – 18,20 zł od 1 m2 Transmisja obrad Rady Gminy Krzczonów oraz 7) od autobusu, w zależności od liczby miejsc do powierzchni użytkowej, nagrania archiwalne są dostępne na stronie inter- siedzenia poza kierowcą: netowej http://www.krzczonow.lubelskie.pl/ w za- c) zajętych na prowadzenie działalności gospo- a) mniejszej niż 22 miejsca – 1 386,00 zł, kładce „Obrady online”. darczej w zakresie obrotu kwalifikowanym b) równej lub wyższej niż 22 miejsca – 1 444,00 zł. Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI GMINNE 5 Ponad 300 000,00 zł na kontynuacjĘ Dotacja na zakup budowy drogi w Sołtysach sprzętu dla Ochot- 11 marca br. Wójt Gminy Krzczonów Katarzyna Bry- z ochroną wąwozów lessowych przed erozją oraz da odebrała z rąk Wicemarszałka Sejmu Beaty Mazu- likwidacją osuwisk. Dotacja dotyczy dalszej przebu- niczych Straży rek oraz Wojewody Lubelskiego Przemysława Czarn- dowy ul. Lipniak w Krzczonowie na odcinku 670 m. Pożarnych w Gminie ka promesę na kwotę 338 tys. zł na zadania związane Krzczonów 71 500,00 zł to kwota otrzymana przez naszą gminę z Ministerstwa Sprawiedliwości w ramach Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Fundusz Sprawiedliwości z projektu „Wsparcie i rozwój systemu instytucjo- nalnego pomocy osobom pokrzywdzonym prze- stępstwem i świadkom”. Z pozyskanych środków zakupiony został mobilny defibrylator Philips FRX oraz zestaw ratownictwa technicznego: rozpieracz ramieniowy z akcesoriami, hydrauliczne nożyce do cięcia, agregat zasilający o narzędzi hydraulicz- nych, zestaw węży hydraulicznych.

Zakończyła się realizacja projektu pn. „Energia ze źródeł odnawialnych = czyste powietrze w Gminie Krzczonów” Działanie 4.1 Wsparcie wykorzystania OZE Projekt obejmował wykonanie 84 szt. instalacji Wszelkie awarie proszę zgłaszać pod nr. tel. współfinansowanego ze środków Europejskiego fotowoltaicznych, 421 szt. kolektorów słonecznych 81 56 64 079 lub poprzez formularz zgłaszania Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Re- oraz 44 szt. kotłów na biomasę w Gminie Krzczo- uwag dostępny na stronie internetowej Urzędu gionalnego Programu Operacyjnego Województwa nów. Całkowite dofinansowanie projektu wyniosło Gminy, zakładka „System zarządzania energią Lubelskiego na Lata 2014–2020 5 048 350,06 zł. OZE” – „Kontakt” – „Zgłoś awarię”. Celem głównym projektu jest ochrona i poprawa stanu środowiska naturalnego, poprawa jakości i warunków życia mieszkańców oraz zwiększenie atrakcyjności Gminy Krzczonów poprzez zastoso- wanie infrastruktury wykorzystującej niekonwen- cjonalne źródła energii. Celami szczegółowymi są: – stworzenie lokalnej infrastruktury oraz urządzeń przeznaczonych do wytwarzania energii cieplnej, – zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii przy wytwarzaniu energii cieplnej, – redukcja emisji gazów cieplarnianych do powie- trza i zmniejszenie zanieczyszczenia środowi- ska naturalnego, – zmniejszenie stopnia degradacji środowiska, – wykorzystanie, lokalnych zasobów do uzyskiwa- nia energii ze źródeł odnawialnych (OZE), – ochrona naturalnych ekosystemów, – obniżenie stale wzrastających kosztów ogrzewania, – realizacja polskich zobowiązań akcesyjnych w za- kresie ochrony środowiska, w szczególności wyni- kających z tzw. pakietu energetyczno-klimatyczne- go Unii Europejskiej oraz Strategii Europa 2020, – rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców – zminimalizowanie strat przy produkcji i przesył- ce ciepła. 6 AKTUALNOŚCI GMINNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Informacje gminne CD. Ogłoszenie wyników otwartego konkursu ofert z zakresu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w roku 2019 Wójt Gminy Krzczonów zawiadamia, że otwarty • dotację w wysokości 20 000 zł na realizację • dotację w wysokości 9000 zł na realizację zada- konkurs ofert na powierzenie realizacji zadań pu- zadania publicznego – Organizacja szkoleń nia publicznego – Organizacja pozaszkolnych blicznych z zakresu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. sportowych w sekcjach piłki nożnej, organi- zajęć sportowych dla uczniów szkoły podsta- o działalności pożytku publicznego i o wolontaria- zacja imprez sportowo-rekreacyjnych, udział wowej i gimnazjum z terenu Gminy Krzczonów, cie (Dz. U z 2018 r. poz. 450 z późn. zm.) w 2019 r. w rozgrywkach sportowych, organizacja zawo- organizacja szkolnych rozgrywek sportowych pod nazwą Upowszechnianie kultury fizycznej dów sportowych otrzymuje: Krzczonowski Klub otrzymuje: Ludowy Uczniowski Klub Sportowy i sportu, ogłoszony 1 lutego 2019 r. został rozstrzy- Sportowy „Krzczonovia”. „Huragan”. gnięty i w jego wyniku:

Cyfrowa Gmina Gminne eliminacje Turnieju Krzczonów Wiedzy o Pożarnictwie Projekt został zrealizowany w ramach projektu grantowego „Rozwój kompe- W dniu 11 marca 2019 r. Zarząd Gminny Związku Ochotniczych Straży Po- tencji cyfrowych mieszkańców gmin Polski Południowo-Wschodniej” współfi- żarnych RP w Krzczonowie zorganizował gminne eliminacje Turnieju Wiedzy nansowanego z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, Oś Priorytetowa nr 3 o Pożarnictwie. W pierwszej grupie wiekowej I miejsce zajął Michał Pawlak, „Cyfrowe kompetencje społeczeństwa”, Działanie 3.1 „Działania szkoleniowe uczeń klasy Va, II miejsce Wojciech Stachyra, III miejsce Adrian Gustaw. na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych”. W drugiej grupie wiekowej: I miejsce zajął Krystian Krzos, uczeń IIIb gimna- Grant w wysokości 16 796,10 zł został przeznaczony na zakup sprzętu zjum, II miejsce Magdalena Gustaw, III miejsce Radosław Pawłat. komputerowego oraz organizację szkoleń dla 30 mieszkańców naszej gminy, Zwycięzcy zakwalifikowali się do eliminacji powiatowych, które odbyły się którzy ukończyli co najmniej 25 lat. Szkolenia odbyły się w 10-osobowych gru- 28 marca 2019 r. w Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Lubli- pach. Warsztaty miały za zadanie podniesienie poziomu kompetencji cyfro- nie, gdzie zajęli I miejsca w związku z tym zostali nominowani do eliminacji wych, niezbędnych do skutecznego korzystania z mediów cyfrowych w celach Wojewódzkich. Wszystkim serdecznie gratulujemy. zawodowych, edukacyjnych i rekreacyjnych. Warsztaty obejmowały nastę- pującą tematykę: „Działam w sieciach społecznościowych”; „Tworzę własną stronę internetową (blog)”; „Rolnik w sieci”; „Rodzic w internecie”; „Mój biznes w sieci”; „Moje finanse i transakcje w sieci”; „Kultura w sieci”. Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI GMINNE 7 PRZYCZYNY WZROSTU OPŁATY ZA ZAGOSPODAROWANIE ODPADAMI KOMUNALNYMI W związku ze znacznym wzrostem cen za gospo- elektryczna i paliwo. Jednak największy wpływ na munalnymi, które w 2019 roku wyniosą 300 000,00 zł, darowanie odpadami komunalnymi z 7 zł na 10 zł wzrost opłat ma podwyżka opłaty za składowanie a w roku poprzednim dla porównania wynosiły na osobę w br., informujemy, że wpływ na tą cenę odpadów. Jeszcze w 2013 roku było to nieco ponad 258 000, 00 zł, natomiast w roku 2016 – 232 000,00 zł. mają nowe regulacje prawne Ministerstwa Środowi- 115 zł za tonę, w 2018 roku już 140 zł, w obecnym 170 zł, Warto zaznaczyć, że Gmina Krzczonów nie osiąga ska, wprowadzające obowiązek zbierania selektyw- a w przyszłym 2020 roku będzie to aż 270 zł. Wszyst- dochodów z pobieranych od mieszkańców opłat za nie, aż pięciu oddzielnych frakcji odpadów tzn. szkła, kie te uwarunkowania sprawiły, że w naszej gminie, gospodarowanie odpadami, ale w całości pokrywa plastiku, metalu, bioodpadów oraz odpadów zmiesza- podobnie jak w całej Polsce, wzrosły wydatki związane zobowiązania wynikające z tej działalności odpo- nych. Wzrosły też koszty pracownicze firm, energia z funkcjonowaniem gospodarowania odpadami ko- wiednim odbiorcom odpadów komunalnych. HARMONOGRAM ODBIORU ODPADÓW KOMUNALNYCH ORAZ ODPADÓW ZBIERANYCH W SPOSÓB SELEKTYWNY Z TERENU GMINY KRZCZONÓW W 2019 R. Zakład Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Bełżycach Sp. z o. o.

MIEJSCOWOŚĆ I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Antoniówka, Majdan Policki, Nowiny Żukowskie, Olszanka, Policzyzna, Żuków I, Żuków II, Żuków 10 5 7 5 2 4 2 1 3 1 5 3 Kolonia

Boży Dar, Lewandowszczyzna, Piotrkówek, Zielona, Krzczonów ulice: Lubelska, Orzechowa, 11 12 8 9 7 6 4 6 5 10 7 5 Skałka, Słoneczna, Sosnowa

Gierniak, Kosarzew Dolny, Kosarzew Górny, Kosa- 24 13 12 11 9 11 9 8 9 11 12 10 rzew Stróża, Krzczonów Pierwszy, Teklin

Pustelnik, Walentynów, Krzczonów ulice: Leśna, Lipniak, Lipowa, Partyzantów, Reymonta, Rynkowa, Słowiańska, Spółdzielcza, Spoko- 25 14 14 12 13 13 11 9 12 14 14 12 jna, Strażacka, Szklana, Szkolna, Świerkowa, Kościuszki, Wójtostwo, Żeromskiego

Krzczonów Drugi, Krzczonów Trzeci, Sobieska 29 15 15 15 14 14 12 12 13 15 15 13 Wola I, Sobieska Wola II

Prosimy o wystawianie pojemników i odpadów zbieranych selektywnie przed posesją w terminie odbioru do godziny 7:00. Odpady nie wystawione na czas, będą odbierane w następnym terminie.

HARMONOGRAM ODBIORU KOMPLETNEGO ZUŻYTEGO SPRZĘTU ELEKTRYCZNEGO I ELEKTRONICZNEGO ORAZ ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH Z TERENU GMINY KRZCZONÓW W 2019 R. Zakład Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Bełżycach Sp. z o. o.

MIEJSCOWOŚĆ GABARYTY I OPONY ZUŻYTY SPRZĘT RTV, AGD

Antoniówka, Majdan Policki, Nowiny Żukowskie, Olszanka, Policzyzna, 04.04.2019 04.04.2019 Żuków I, Żuków II, Żuków Kolonia 20.08.2019 20.08.2019

Boży Dar, Lewandowszczyzna, Piotrkówek, Zielona, 04.04.2019 04.04.2019 Krzczonów ulice: Lubelska, Orzechowa, Skałka, Słoneczna, Sosnowa 20.08.2019 20.08.2019

Gierniak, Kosarzew Dolny, Kosarzew Górny, Kosarzew Stróża, 04.04.2019 04.04.2019 Krzczonów Pierwszy, Teklin 20.08.2019 20.08.2019

Pustelnik, Walentynów, Krzczonów ulice: Leśna, Lipniak, Lipowa, Partyzantów, 04.04.2019 04.04.2019 Reymonta, Rynkowa, Słowiańska, Spółdzielcza, Spokojna, Strażacka, Szklana, 20.08.2019 20.08.2019 Szkolna, Świerkowa, Kościuszki, Wójtostwo, Żeromskiego

04.04.2019 04.04.2019 Krzczonów Drugi, Krzczonów Trzeci, Sobieska Wola I, Sobieska Wola II 20.08.2019 20.08.2019

Prosimy o wystawienie zużytego sprzętu oraz odpadów wielkogabarytowych do drogi gminnej w terminie odbioru do godziny 7:00. Odpady nie wystawione na czas, odbierane będą w następnym terminie. 8 AKTUALNOŚCI GMINNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019

WYDARZENIA: Gminny Dzień Kobiet 2019 Listopad 2018 Beata Gajur Jak zawsze z udanym występem zaprezentowała 5–11 listopada – „100 KM NA 100-LECIE NIE- się młodzież z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego PODLEGŁOŚCI” – sportowe wyzwanie zorganizo- Tegoroczny Gminny Dzień Kobiet w Krzczonowie w Krzczonowie która z ogromną dawką humoru ba- wane przez grupę Nordic Walking z Krzczonowa. odbył się 8 marca 2019 r. w Regionalnym Ośrodku wiła mieszkanki gminy. Prezentacja popularnych, 11 listopada – Gminne obchody Narodowego Kultury i Sportu. Organizatorami „Święta Pań” z te- polskich przebojów i humorystycznych scenek Święta Niepodległości; udział delegacji z tere- renu gminy była Pani Katarzyna Bryda Wójt Gminy z życia codziennego bawiła publiczność, a wszyst- nu gminy Krzczonów. Krzczonów. Na uroczystość przybyło liczne grono kie jej elementy oczywiście związane były z kobie- mieszkanek gminy, które wspólnie świętowały ten tami i ich świętem. dzień. Jak co roku były to w szczególności panie Po części oficjalnej przyszedł czas na wspólny z kół gospodyń wiejskich, lokalnych stowarzyszeń, poczęstunek, który przygotowały panie z domu dyrektorki ze szkół oraz panie piastujące różnego kultury. Podczas wydarzenia nie mogło zabraknąć rodzaju funkcje zawodowe i społeczne. W szcze- również niespodzianek, które zostały rozlosowane gólności są to panie, które zawsze chętnie wspie- spośród zgromadzonych gości płci pięknej, ponad rają swoją pracą i pomocą organizację wielu gmin- to każda z przybyłych pań otrzymała symboliczny nych uroczystości, a także aktywnie uczestniczą kwiat. w życiu gminy. Organizatorzy mają nadzieję, że wspólnie spę- Gorące życzenia adresowane do wszystkich zgro- dzony czas w miłej atmosferze pozwolił uczest- madzonych pań złożyli: Wójt Gminy Krzczonów niczkom choć na chwilę oderwać się od co- Katarzyna Bryda, Przewodniczący Rady Gminy Wal- dziennych zajęć, a humor i optymizm wyniesiony 15 listopada – V Przegląd Małych Form Te- demar Pawłat oraz Proboszcz Parafii Krzczonów ze spotkania będzie im towarzyszył przez cały rok. atralnych „Dla mojej Ojczyzny”; udział dziecię- Ksiądz Waldemar Nieckarz. cych zespołów ZSSP w Krzczonowie. 20 listopada – I Inauguracyjna Sesja Rady Gmi- ny Krzczonów na kadencję 2018–2023. Grudzień 2018 2 grudnia – Polacy Rodakom – zbiórka darów zorganizowana przez Przedszkole Publiczne „Bajkowa Kraina” oraz Ochotnicze Straże Po- żarne z terenu gminy. 2 grudnia – udział Klubu Modelarskiego „Miniatura” z Krzczonowa w VIII Edycji Wysta- wy Modelarskiej w Wysokiem. Nagrodzeni: Michał Pawlak – za największą ilość modeli, Adam Gustaw – za najmniejszy model, Prze- mysław Mróz – za model w Polskich barwach. 6 grudnia – „W pracowni Mikołaja”,występ grupy teatralnej „Bajka” działającej przy Przed- szkolu Publicznym „Bajkowa Kraina”. 14–16 grudnia – Wyjazd zuchów i harcerzy z Krzczonowa na czele z Panią Wójt Katarzy- ną Bryda po Betlejemskie Światełko Pokoju do Zakopanego i Słowację. 20 grudnia – Wigilia Regionalna dla delegacji z terenu całej gminy Krzczonów w Regional- nym Ośrodku Kultury i Sportu w Krzczonowie. Styczeń 2019 6 stycznia – Gminne Kolędowanie w ROKiS pod przewodnictwem scholi „Opoka” z Krzczo- nowa; Występy dzieci i młodzieży, udział mieszkańców z całej gminy. 12 stycznia – Opłatek regionalny WRTRL w sali kolumnowej Urzędu Wojewódzkiego w Lubli- nie; udział delegacji KSR. 13 stycznia – 27 Finał Wielkiej Orkiestry Świą- tecznej Pomocy w ROKiS, występy, licytacje, konkursy, warsztaty dla dzieci, przedstawienie „W pracowni Świętego Mikołaja” w wykona- niu rodziców Bajkowa Kraina – Bajkowi Dzie- ciom. Organizatorzy sztabu: Barbara Wójcik, Jadwiga Gustaw, Beata Gajur. Wynik zbiórki: 9 671,59 zł. Dziękujemy! Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI GMINNE 9 II Turniej Sołectw w Piłce Siatkowej o Puchar Wójta Gminy Krzczonów Redakcja

W niedzielę 24 marca 2019 r. na sali sportowej Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Krzczono- wie odbył się II Turniej Sołectw w Piłce Siatkowej o Puchar Wójta Gminy Krzczonów. W tym roku w rozgrywkach wzięło udział 9 sołectw z terenu gminy. Do udziału zgłosiły się sołectwa: Piotrkó- wek, Kosarzew Górny, Zielona, Lewandowszczyzna, Kosarzew Stróża, Krzczonów Folwark, Krzczonów Trzeci, Sobieska Wola, Krzczonów Wójtostwo. Turniej był rozgrywany w trzech grupach. Niektó- re mecze kończyły się tie-breakami co świadczy o wyrównanym poziomie wśród zespołów. Długie wymiany piłek i efektowne zagrania to wizytówka tego wydarzenia oraz prawdziwa uczta dla kibica siatkówki. Walka o każdy punkt dostarczała wielu emocji. Dla uczestników nie było straconych piłek, co świadczy o wielkim zaangażowaniu w rozgrywa- ny turniej. Pełny emocji był półfinał między zespołami Zie- lona – Krzczonów Folwark oraz Krzczonów Trzeci – Kosarzew Stróża w których zwyciężyły zespoły Kosarzew Stróża i Zielona – to one spotkały się w wielkim finale. Ostatecznie po zaciętym meczu sołectwo Kosarzew Stróża odniosło zwycięstwo w turnieju, tym samym broniąc ubiegłorocznego ty- tułu. Trzecie miejsce wywalczyła drużyna z Krzczo- nowa Trzeciego, której uległa drużyna Krzczonowa Folwark, zajmując czwarte miejsce. Rozgrywki przebiegały w atmosferze sportowej rywalizacji przy zachowaniu zasad fair play oraz wspaniałej zabawy. Nad prawidłowym przebiegiem turnieju czuwali Grzegorz Bobak oraz Marcin Szoź- dziński – nauczyciele wychowania fizycznego. Organizatorzy zadbali również aby w przerwach między meczami na wszystkich uczestników oraz kibiców czekał ciepły poczęstunek oraz kawa i herbata. Na zakończenie turnieju, odbyło się podsumowa- nie imprezy, której dokonała Wójt Gminy Krzczo- nów Katarzyna Bryda wręczając okolicznościowe puchary, dyplomy oraz nagrody zwycięskim druży- nom. Wójt Gminy Krzczonów składa serdeczne gratu- lacje zwycięskim drużynom i dziękuje wszystkim zawodnikom jak również wspaniałym kibicom za uczestnictwo w turnieju oraz wszystkim, którzy mieli udział w przygotowaniu wydarzenia. Zapra- szamy do udziału w turnieju za rok! 10 AKTUALNOŚCI GMINNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019

WYDARZENIA CD.: V Otwarty Turniej TenIsa 13 stycznia – V Otwarty Turniej Tenisa Stoło- wego o Puchar Przewodniczącego Rady Gminy Stołowego o Puchar Krzczonów. 19 stycznia – udział Klubu Modelarskiego Przewodniczącego Rady „Miniatura” z Krzczonowa w VII Edycji Sikorski Model Show w Stalowej Woli. 24 stycznia – Przegląd Kolęd, Pastorałek Gminy Krzczonów i Jasełek w wykonaniu dzieci i młodzieży Grzegorz Bobak Organizatorami turnieju byli: gmina Krzczonów, w ROKiS Krzczonów. UKS Huragan Krzczonów, KKS Krzczonowia, ROKiS. 26 stycznia 2019 r. – udział Klubu Modelar- W dniu 13 stycznia 2019 r. odbył się V Otwarty Puchary ufundował Przewodniczący Rady Gminy skiego „Miniatura” z Krzczonowa w XII Ogólno- Turniej Tenisa Stołowego o Puchar Przewodni- Krzczonów Waldemar Pawłat. polskich Zawodach Modeli Szybowców Halo- czącego Rady Gminy Krzczonów, który cieszył się wych klasy F1N. bardzo dużym zainteresowaniem. Łącznie w pięciu Luty 2019 grupach wiekowych wystartowało 70 osób. 2 lutego – udział Klubu Modelarskiego Grupa dziewcząt szkoła podstawowa I miejsce – „Miniatura” w II Konkursie Modeli Plastiko- Monika Vlasak, II miejsce – Nikola Biniaszewska, wych i Kartonowych w Borkach „Rafałki”. III miejsce – Paulina Karpacz. Grupa dziewcząt gimnazjum i open – I miejsce Wioleta Kowalik, II miejsce – Diana Marucha, III miejsce – Julia Burył. Chłopcy szkoła podstawowa: I miejsce – Piotr Goszczyński, II miejsce – Paweł Żmudziak, III miejsce – Mateusz Gutek. Gimnazjum chłopcy: I miejsce – Dawid Adamiak, II miejsce – Michał Głąb, III miejsce – Dawid Biniaszewski. Grupa open mężczyźni: I miejsce – Tomasz Sobiech, II miejsce – Wojciech Biernat, III miejsce – Tadeusz Niedź- wiadek.

11–22 lutego – Ferie z ROKiS; wyjazdy grupo- we, zajęcia programowe w Gminnej Bibliotece. 22 lutego – udział Klubu Modelarskiego „Miniatura” w XXXVII Zawody Modeli Szybow- ców Halowych F1N. 23–24 lutego – Konferencja Regionalna w Opolu Lubelskim ph. „Lubelszczyzna w lecie 1944 r.”, udział delegacji KSR. 24 lutego – udział Klubu Modelarskiego „Miniatura” w XXXVII Zawodach Modeli Szy- bowców Halowych F1N w Zamościu. Marzec 2019 4 marca – Otwarcie wystawy fotograficznej Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego im. E. Hartwiga pn. „Kobiety Niepodległej” w lokalu GBP w Krzczonowie; wystawa czynna była do końca marca. 8 marca – Gminny Dzień Kobiet w ROKiS; udział delegacji kobiet z terenu gminy Krzczonów. 12 marca – V Forum Kobiet w Wysokiem zor- ganizowane przez LGD Kraina Wokół Lublina; udział delegacji kobiet z gminy Krzczonów. 20 marca – 1 kwietnia – Warsztaty pisania pisanek oraz robienia palm zorganizowane przez ROKiS Krzczonów dla dzieci i młodzieży z terenu.

24 marca – II Sołecki Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Wójta Gminy Krzczonów; udział 9 drużyn z terenu gminy Krzczonów. Kwiecień 7 kwietnia – XIX Jarmark Wielkanocny; XX Konkurs na pisankę krzczonowską; poka- zy twórczości ludowej, kiermasz produktów regionalnych; występy regionalne. Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI SZKOLNE 11 Ferie zimowe 2019 Jolanta Żmudziak

Wszystko co dobre szybko się kończy ‒ w szcze- gólności ferie zimowe ‒ czas odpoczynku od obo- wiązków szkolnych. Jednak najważniejsze są miłe wspomnienia, a tych z pewnością uczestnikom ferii zimowych nie brakowało. Brak śniegu nie prze- szkadzał uczestnikom ferii zimowych w świetnej zabawie. W tym roku przerwę zimową spędziliśmy w głównej mierze wyjazdowo. Dzięki Pani Wójt mo- gliśmy za darmo podróżować autobusami szkolny- mi. Ponad 40 uczniów uczestniczyło z nami w zi- mowych wyjazdach. W czasie wypoczynku byliśmy w kinie na dwóch filmach do wyboru „Mia i biały lew” oraz „Asteriks i Obeliks. Tajemnica magiczne- go wywaru”. Odwiedziliśmy lubelskie sale zabaw: „Bounce” dmuchany park rozrywki oraz „Strefę Wysokich Lotów” czyli park trampolin. Ostatni wyjazd odbył się do Krasnegostawu do sali zabaw „Laser Arena” na paintball laserowy. Dodatkiem do zabawy była pyszna pizza. Dzieci były zachwyco- ne wyjazdami każde z miejsc, które odwiedziliśmy było innowacyjne a zarazem ciekawe. Dodatkowo na miejscu dzieci mogły korzystać z podłogi inte- raktywnej Fun Floor gry edukacyjnej Scottie Go! oraz nauczyć się programowania robotów Photon w naszej bibliotece. Dziękujemy wszystkim za obecność i wspólną zabawę! DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOTEKI Elżbieta Noga

,,Biblioteka jest bramą w czasie” – Carlos María Domínguez w książce ,,Dom z papieru” Gminna Biblioteka Publiczna w Krzczonowie to miejsce przyjazne, nowoczesne i kolorowe. Wycho- nio wyposażona biblioteka z bogatymi zbiorami Złożony przez nas wniosek w ramach drugiej dzimy naprzeciw potrzebom młodego pokolenia i wyglądem jest zdolna przekonać młodego czło- edycji programu Fundacji Rozwoju Społeczeństwa i w innowacyjny sposób umożliwiamy mu zdobywa- wieka jak ważna jest edukacja i rozwijanie pasji. Informacyjnego „Kodowanie w bibliotece” został nie informacji i nowych umiejętności. Dokonujemy Aby wyjść naprzeciw tym oczekiwaniom. Gminna również pozytywnie rozpatrzony. Nasza biblioteka tego poprzez atrakcyjne formy działań, mające na Biblioteka Publiczna w Krzczonowie realizuje pro- realizuje projekt „Kodowanie w bibliotece” który celu zwiększenie potencjału edukacyjnego biblio- jekt „Interaktywna Biblioteka Malucha” który zna- jest częścią Programu Rozwoju Bibliotek 2017– teki. Staramy się, aby biblioteka była wyposażona lazł się na liście laureatów w konkursie grantowym 2018, realizowanego ze środków Polsko-Amerykań- w odpowiedni sprzęt oraz posiadała nowości wy- „Na dobry początek” organizowanym przez Funda- skiej Fundacji Wolności. Dzięki temu otrzymaliśmy dawnicze. Przede wszystkim księgozbiór pozwala- cję BGK im. J. K. Steczkowskiego. Dzięki dofinan- 3 roboty Photon wraz z akcesoriami, które poprzez jący nie tylko na odpowiednie zdobywanie wiedzy, sowaniu została zakupiona podłoga interaktywna aplikację mobilną oraz powiązane z nią doświad- ale również rozwijanie pasji i talentów. Zdając oraz książki dla dzieci z literatury polskich klasy- czenia i eksperymenty wprowadzają dzieci w świat sobie sprawę jak odpowiedzialna jest praca bi- ków. Udział w zajęciach organizowanych w ramach nowych technologii, 3 zestawy gry edukacyjnej bliotekarza, który może wpłynąć na losy drugiego projektu korzystnie wpływa na prawidłowy rozwój z interaktywnym kursem programowania Scottie człowieka staramy się podążać za czytelnikiem, dziecka. Umożliwia ćwiczenie pamięci, zwiększa Go! oraz 3 tablety Huawei Media Pad T3. Pozyska- jego oczekiwaniami. Ponieważ dzisiejszy czytelnik umiejętność postrzegania, rozwija wyobraźnię oraz ny sprzęt ułatwia organizację i prowadzenie w bi- jest bardzo wymagający, staramy się stworzyć dla sprawność fizyczną. Wpływa na pobudzanie zainte- bliotece zajęć z zakresu podstaw programowania. niego przestrzeń w której będzie czuł się dobrze. resowań czytelniczych. Dzięki innowacyjnej pomo- Jeżeli nie jest ona odpowiednio wyposażona, nie cy dydaktycznej, poprzez gry i zabawy, rozwijamy stwarza mu poczucia komfortu i satysfakcji, to u dzieci motorykę, koordynację wzrokowo-rucho- w życiu nie przekona się do książki i korzystania wą, spostrzegawczość i szybkość reakcji. Nasze z jej zalet. Naszym celem jest stworzyć nowocze- działania pozwalają łączyć ruch i zabawę z nauką. sne miejsce przyjazne czytelnikowi w myśl powie- Zajęcia wspomagane są odpowiednio dobranym dzenia „Sercem domu jest biblioteka”. Będzie ona tekstem literackim z literatury polskich klasyków. spełniała swoją rolę tylko wtedy jeśli użytkownik Atrakcyjna forma prowadzenia zajęć, dzięki zasto- będzie wiedział, że biblioteka idzie z duchem czasu sowaniu podłogi interaktywnej pozwala dzieciom stając się coraz nowocześniejszym miejscem. Fakt szybciej przyswajać nowe wiadomości i umiejęt- uzyskania nowego sprzętu oraz literatury o którą ności. Nasze działania skierowane są do dzieci pytają czytelnicy pozwala na wspieranie pracy bi- w wieku 2–9 lat. Grupą docelową są dzieci, które blioteki. Staramy się zorganizować bibliotekę tak, z różnych względów nie uczestniczą w wychowa- aby stworzyć warunki do wszechstronnego rozwo- niu przedszkolnym, ale również te, które korzystają ju, wspierać proces kształcenia i samokształcenia z wychowania przedszkolnego. Po zakończeniu w różnych dziedzinach wiedzy.Dokładamy starań projektu rozszerzymy zakres wiekowy uczestni- aby stwarzać w bibliotece atmosferę akceptacji ków. Nasze zajęcia będą się nadal odbywały sys- i bezpieczeństwa. Chcemy zapewnić młodemu tematycznie. człowiekowi, przyjazną przestrzeń.Tylko odpowied- 12 AKTUALNOŚCI SZKOLNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOTEKI CD. Dzięki szkoleniom pracownicy nabyli wiedzę na zumienie działania czujników, w które jest wypo- dzieciom w wieku przedszkolnym, jak i dzieciom temat organizacji i prowadzenia tego typu zajęć. sażony. Zostałyonestworzone z myślą o dzieciach od 5 do 12 roku życia. Dzięki pozyskanym grantom Roboty Photon wspierają dzieci w rozwoju podsta- w każdym wieku. Obsługa robotów dostosowana możemy prowadzić zajęcia ukazujące świat nauki wowych umiejętności naszych czasów. Pomagają jest do różnego etapu rozwoju dzieci, ich możli- poprzez wesołą zabawę i mądrą edukację. im rozwijać kreatywność, zdolność logicznego my- wości oraz zdolności percepcji. Aplikacje posia- ślenia, poznawanie podstaw programowania i zro- dają aż 4 interfejsy umożliwiające naukę zarówno

Święto Układu Okresowego Łukasz Surma upominki (owocowe galaretki z naklejkami-pier- wiastkami chemicznymi). W dniach 5–6 marca 2019 r. świętowaliśmy Natomiast 6 marca 2019 r. odbyła się chemicz- 150 lat wynalazku Dmitrija Mendelejewa. Z oka- na gra terenowa pn. „korytarz zagadek” – również zji Międzynarodowego Roku Układu Okresowego z okazji Dnia Układu Okresowego. Organizatorami Pierwiastków Chemicznych w 2019 r. w Zespole gry byli: Pan Łukasz Surma oraz Pani Małgorzata Szkolno-Przedszkolnym w Krzczonowie odbył się Kwiatosz. W grze biało udział 6 drużyn złożonych konkurs na największy i najbardziej oryginalny z uczniów klas 6, 7 oraz 8. Każda z tych klas wy- układ okresowy. Swój udział w zabawie zgłosi- bierała trzy osoby, które następnie były losowo ły klasy: III a oraz III b gimnazjum, klasa 8 a, 8 b, dobierane w 3-osobowe drużyny (po jednym uczniu 7 a, 7 b oraz ... klasa 4 a. Prace konkursowe dum- z klasy 6, 7 i 8). nie nadały „chemiczny wystój” szkolnemu koryta- Zadanie dla uczestników? Odszukać i rozwiązać rzowi. Niewątpliwie przyczyniło się to do populary- ukryte zagadki, złamać 5-cyfrowy szyfr i otwo- zacji chemii wśród uczniów naszej szkoły – przez rzyć pilnie strzeżoną szkatułkę ze skarbami. A to kilka dni, podczas przerw między lekcjami dało się wszystko w ciągu... niespełna 40 minut. Zadanie słyszeć pytanie „A co to za pierwiastek?” nie łatwe, zwłaszcza że trzeba się wykazać spry- Uroczyste ogłoszenie wyników rywalizacji odbyło tem, logicznym myśleniem, podstawową wiedzą się 21 marca 2019 r., podczas Dnia Samorządności chemiczną, a przede wszystkim... umiejętnością bastian Gap. Pozostałe drużyny także stanęły na Szkolnej. Na pierwszym miejscu ex aequo znalazły pracy w grupie. wysokości zadania – wszystkim udało się zdobyć się: klasa 8 a oraz klasa III a gimnazjum, zdobywa- Pierwszą szkatułkę otwarła drużyna węgla: słodką zawartość oraz dyplomy „Mistrzów Tablicy jąc tym samym prawo do jednego, wybranego dnia Jakub Górniak, Magdalena Jurek, Alina Ejankow- Mendelejewa”. Cała zabawa odbywała się miłej wolnego od sprawdzianów i kartkówek. Wszystkie ska (czas: 20 min), a niespełna 8 minut później, atmosferze, a jej uczestnicy zgodnie przyznali, klasy biorące udział w konkursie otrzymały słodkie drużyna wodoru: Oskar Jędruch, Jakub Głąb, Se- że tego dnia... „chemia królową nauk jest”! Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI SZKOLNE 13 Dzień Samorządności Małgorzata Kwiatosz

Dnia 21 marca 2019 r. w naszej szkole odbył się DZIEŃ SAMORZĄDNOŚCI. Organizatorami tej im- prezy byli opiekunowie Samorządu Uczniowskiego. Już od godziny ósmej uczniowie pod opieką wychowawców rozpoczęli tworzenie prezentacji dotyczących wylosowanego państwa. Przy pełnej mobilizacji powstawały polskie pierogi i makieta Fiata 126 p, amerykańskie hamburgery, tajlandzkie wioski, Panteon w Grecji, Opera w Sydney i wiele innych. Wszystkie wykonane prace zostały zapre- zentowane podczas wystawy konkursowej o godzi- nie 12:30. Wybrani uczniowie z klas V i VI poprowadzili zaję- cia w młodszych klasach. Drugą atrakcją tego dnia była szkolna edycja pro- gramu „Twoja Twarz brzmi znajomo”. Każda klasa zaprezentowała utwór muzyczny we własnej aran- żacji i choreografii. Na szkolnej scenie pojawiło się więc wielu znanych piosenkarzy i zespołów – Etna, Cleo, Ich Troje, Romina Power i Al Bano, Village People, Alvaro Soler, Paweł Domagała, Smolasty. Występujący szybko pokonali tremę i wraz z wi- downią bawili się wyśmienicie. O godzinie 14:00 podsumowano wszystkie działania. Klasy, które zaprezentowały się najlepiej otrzymały w nagrodę pizzę i słodycze.

Ogólnopolski Konkurs „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” Małgorzata Kwiatosz udzielenie poprawnych odpowiedzi na 25 pytań te- stowych. Test sprawdzał wiedzę ogólną uczniów 11 stycznia 2019 roku nasza szkoła była gospo- z zakresu biologii i geografii oraz o Krzczonowskim darzem kolejnego (III etapu) XVIII Ogólnopolskiego Parku Krajobrazowym. Konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Pol- Oceny prac uczniowskich podjęła się komisja ski”. Rywalizacja toczyła się pomiędzy czterema konkursowa, w skład której weszli nauczyciele – szkołami z terenu Krzczonowskiego Parku Kra- opiekunowie drużyn: Małgorzata Kwiatosz (Zespół jobrazowego. Oprócz naszej drużyny – uczniów Szkolno-Przedszkolny w Krzczonowie), Marzena Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Krzczonowie Kluch (Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Kró- do konkursu stanęli uczniowie z Zespołu Szkół la Jana III Sobieskiego w Rybczewicach Drugich), Ogólnokształcących im. Króla Jana III Sobieskiego Anna Pomarańska (Szkoła Podstawowa w Czer- w Rybczewicach Drugich, uczniowie ze Szkoły Pod- niejowie) oraz Anna Augustyńska (Szkoła Pod- stawowej w Czerniejowie oraz uczniowie ze Szkoły stawowa im. bł. Jana Pawła II w Siedliskach Dru- Podstawowej im. bł. Jana Pawła II w Siedliskach gich). Drużyna reprezentująca naszą szkołę zajęła Drugich. Zadaniem każdej 4-osobowej drużyny było II miejsce. 14 AKTUALNOŚCI SZKOLNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Targi Edukacyjne 2019 Małgorzata Kwiatosz kującą dla siebie odpowiedniej szkoły. Ogromne ko z powiatu lubelskiego. Na uczestników czekały zainteresowanie wynika także z faktu, iż rok szkol- stoiska kilkudziesięciu szkół z całej Polski: liceów, Targi Edukacyjne na stałe wpisały się do kalen- ny 2018/2019 należy do wyjątkowych, bowiem techników, szkół policealnych, a nawet uczelni darza wydarzeń organizowanych przez Targi Lublin mury licznych placówek opuści podwójny rocznik wyższych. Pozostało tylko odpowiedzieć sobie S.A. Od dziewięciu lat jest to miejsce prezentacji – uczniowie ostatniej klasy gimnazjum i pierwsi na pytanie „Co mnie najbardziej interesuje?” Kurs szerokiej oferty edukacyjnej publicznych i pry- absolwenci klas VIII. ratownika, obróbka drewnem, kunsztowne koafiury watnych szkół oraz uczelni. Tegoroczna impreza Uczniowie naszego Gimnazjum oraz ósmokla- na głowach uczennic – ochotniczek czy pełen ta- trwająca przez dwa dni (14–15 marca) sprawiła, siści ZSP w Krzczonowie mogli już w czwartek jemnic świat mechaniki samochodowej? Decyzję że hale szczelnie wypełniły się młodzieżą poszu- przyjrzeć się bogatej ofercie szkół średnich nie tyl- pozostawiamy tegorocznym absolwentom. Projekt „Profilaktyka nadwagi i otyłości” Joanna Mazur Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata Podczas ostatnich zajęć, każde dziecko uczestni- 2014–2020. Udział Szkoły w projekcie, pomoże czące w projekcie, otrzyma zestaw do samodziel- Miło nam Państwa poinformować, iż Szkoła Pod- zwiększyć świadomość wśród dzieci jak zapobie- nego wykonywania ćwiczeń, tj. matę do ćwiczeń, stawowa im. Stanisława Staszica w Krzczonowie, gać nadwadze i otyłości nabytej. Wszyscy Uczest- skakankę, piłkę gimnastyczną. dbając o zdrowie i kondycję swoich Uczniów, wzię- nicy projektu, zostaną objęci wsparciem w zakresie Wierzymy, że dzięki przystąpieniu do projektu ła udział w projekcie, „Profilaktyka nadwagi i oty- badań diagnostycznych, zajęć z edukacji zdrowot- „Profilaktyka nadwagi i otyłości”, zwiększymy świa- łości”, realizowanym przez Stowarzyszenie „Klub nej i dietetyki, zajęć z psychologiem oraz zajęć domość naszych Uczniów, na temat zdrowego sty- XXI wieku”, w ramach Regionalnego Programu praktycznych rozwijających aktywność ruchową. lu życia i zachęcimy ich do aktywności ruchowej. Konkurs ENGLISH KNOW-ALLS czyli ANGIELSKIE MĄDRALE Emilia Szczotka

Dnia 25 marca 2019 roku uczniowie trzecich klas gimnazjum ZSP w Krzczonowie: Patrycja Juszka kl III b, Krystian Krzos kl III b oraz Konrad Karpacz wzięli udział w II etapie V Konkursu Języka An- gielskiego ENGLISH KNOW-ALLS organizowane- go przez Zespół Szkół im. ks. A. Kwiatkowskiego w Bychawie. Drugi etap konkursu sprawdzał ro- zumienie tekstu czytanego, znajomość i umiejęt- ność stosowania poprawnej ortografii oraz wiedzę z zakresu kultury krajów anglojęzycznych. Spośród uczniów biorących udział w II etapie miejsce IV za- jął Krystian Krzos kl III b zdobywając 79% punktów. Wszystkim uczestnikom gratulujemy i życzymy dal- szych sukcesów językowych. Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI SZKOLNE 15 Z wizytą w zakładzie ceramiki ozdobnej Renata Radwan

27 marca 2019 r. uczniowie klas III gimnazjum odwiedzili Zakład Produkcyjno-Handlowy „Mu- schel” S.C. w Nowym Dworze. Wyjazd zorganizo- wany był w ramach zadania „Praca marzeń” realizo- wanego w projekcie „Programuję, językiem obcym się posługuję – przyszłość swoją zaplanuję”. Podczas zwiedzania młodzież zapoznała się z kolejnymi etapami wytwarzania wyrobów i ozdób z ceramiki – doniczek, butelek, pojemników, itp. Jest to praca ręczna począwszy od przygotowania formy aż do momentu zdobienia. Wymaga wiele cierpliwości, dokładności i zmysłu artystycznego. Każdy z uczestników mógł odpowiedzieć sobie na pytania: Czy mógłbym wykonywać taką pracę?, Czy posiadam predyspozycje w tym kierunku?, Czy sprawiałaby mi satysfakcję? Ciekawostką jest fakt, że tutaj wytwarzane są pamiątki, które można kupić np. w Wieliczce, Krakowie czy Warszawie (solniczki, dzbanuszki, wazoniki). Z wizytą w „raju słodyczy” Jolanta Pietrusza wszyscy zgodnie przyznali, że praca w takiej fa- ukrywajmy) mdlącego przesytu każdy z uczestni- bryce nie należy do najłatwiejszych, co dodatko- ków wycieczki ucieszył się ze słodkiego upominku Tegoroczne klasy ósme uczestniczące w za- wo potwierdził widok olbrzymich hal i rozmowa na pożegnanie. Słodko będziemy wspominać ten jęciach z doradztwa zawodowego miały okazję z magazynierami odpowiadającymi za dystrybucję. wyjazd do Lublina. wziąć udział w wycieczce do fabryki Grupy Kapita- Mimo pewnego zmęczenia, oszołomienia i (nie łowej Colian w Lublinie (mieszczącej się na terenie dawnej Firmy Cukierniczej „Solidarność”). Wyjazd został zorganizowany przez panią Renatę Radwan prowadzącą zajęcia pod hasłem „Strefa marzeń”. Doradztwo zawodowe stanowi integralną część projektu edukacyjnego „Programuję, językiem obcym się posługuję – przyszłość swoją panuję” realizowanego w naszej placówce. Pomysł wyjazdu do prawdziwej fabryki i moż- liwość zapoznania się ze specyfiką zawodu spo- tkała się z żywym zainteresowaniem uczniów, dlatego niemal wszyscy ósmoklasiści wzięli w niej udział. Pod opieką p. Radwan oraz wychowawczyń uczniowie zostali wstępnie przeszkoleni w zakre- sie bezpieczeństwa i higieny pracy. Oddelegowany pracownik wyjaśniał konieczność użycia jedno- razowych fartuchów, czepeczków i rękawiczek, a także uczulił obecnych na zachowanie właściwe- go dystansu od maszyn. Adekwatnie „wystrojeni” (i cokolwiek śmiesznie wyglądający) uczestnicy wycieczki udali się na zwiedzanie hal fabrycznych pod opieką zawodowego mistrza. Szybko okazało się, że każdy pracownik zakładu jest zobowiązany do noszenia podobnego stroju. Przemieszczając się z hali produkcyjnej na następną halę, zwiedza- jący mogli poznać m.in.: etapy produkcji czekola- dek, pralin, cukierków, czekolad i innych słodkości. Zaprezentowany został także proces tworzenia opakowań i wytłoczek do bombonierek. Uczniowie mogli podziwiać różnorodność nadzienia do cze- koladek, a także popróbować słodyczy podczas każdej prezentacji. Wkrótce ilość spróbowanych łakoci oraz towarzyszący przez cały czas zapach czekolady nieco oszołomił wszystkich. Pew- nym utrudnieniem był hałas maszyn pracujących w niektórych pomieszczeniach, który uniemożliwiał komunikację pomiędzy oprowadzającym a słucha- czami. Tak przykładowo pracowały specjalne bęb- ny, w których obtaczano masę cukrową w mleczną polewę. Stojący tu robotnicy obligatoryjnie musieli używać słuchawek. Wycieczka dostarczyła niemało wrażeń, choć 16 AKTUALNOŚCI SZKOLNE Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Harcerskie wieści dh Barbara Wójcik pion. Kamila Goś

Nie tak dawno rozpoczynaliśmy rok harcerski, a już za 3 miesiące będziemy go kończyć. W tym czasie harcerze z 37 Drużyny Harcerskiej „Ogniki” i zuchy z 5 Gromady Zuchowej „Leśne Chochli- ki” zdobywali nowe doświadczenia, sprawności, gwiazdki i stopnie. Rok 2018 był rokiem szczególnym – 100-lecie odzyskania Niepodległości przez Polskę i utwo- rzenia ZHP. Nasze działania były związane z tymi jubileuszami. W październiku 2018 roku wzięliśmy udział w Fe- stiwalu 100-lecia – Festiwalu Piosenki Harcerskiej i Patriotycznej w Bełżycach. 11 listopada nasze harcerki i harcerze aktywnie wzięli udział w gmin- nych obchodach 100-lecia Niepodległości – wy- pełniając słowa Przyrzeczenia Harcerskiego „Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce”. 16–17 listopada byliśmy gospodarzami Jesiennego Biwaku Związku Drużyn Ziemi Lubel- skiej. Wspólnie z zuchami, harcerkami i harcerzami z Jakubowic Konińskich, Poniatowej, Bełżyc, Nasu- towa i Krasienina braliśmy udział w grze terenowej „Śladami wolności” na terenie Krzczonowa. Zada- nia związane były z historią Polski i ZHP. W czasie biwaku czterech zuchów zostało przekazanych do 37 DH „Ogniki”, natomiast sześcioro złożyło obiet- nicę zuchową. W grudniu braliśmy udział w Zlocie Betlejem- skiego Światła Pokoju. Światło odebraliśmy po słowackiej stronie Tatr – w Svicie i przywieźliśmy je do Krzczonowa. Zostało przekazane w parafiach gminy Krzczonów, w Piotrkowie i Giełczwi, a także podczas spotkań wigilijnych. Harcerze przekazy- wali również Światełko w zakładach pracy i w do- mach osób samotnych. 13 stycznia 2019 roku 37 DH „Ogniki” brała udział w 27 finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Nasi harcerze są zawsze tam, gdzie czyni się do- bro. W tym roku graliśmy dla dzieci małych i bez focha, na zakup sprzętu dla specjalistycznych szpi- tali dziecięcych. To trzeci Finał WOŚP w Krzczono- wie, w którym harcerze – wolontariusze – kwesto- wali z charakterystyczną puszką, nie tylko w gminie Krzczonów, ale też Wysokie i Żółkiewka. Włączyli się również w pomoc przy organizacji finału, sprze- dawali ciasta oraz malowali dzieciom twarze. W czasie ferii, zuchy i harcerze spędzili dwa fanta- Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 AKTUALNOŚCI SZKOLNE 17 styczne dni na biwaku z okazji Dnia Myśli Brater- skiej. Pierwszy dzień to wyjazd do Lublina na mara- ton filmowy. Były to wzruszające filmy o przyjaźni. Drugi dzień to gra „Być liderką, być liderem. Leader- ship: 110 lat przygody”, która zaprosiła wszystkich do podróży w czasie, do ekscytującej przygody, w której wspólnie wykorzystali swoje umiejętności przywódcze. Po grze zastępy przygotowały kartki na DMB dla innych drużyn. Na początku marca uczestniczyliśmy w biwaku Związku Drużyn Ziemi Lubelskiej z okazji Dnia Myśli Braterskiej, który miał miejsce w Jakubowicach Konińskich. Gospo- darzami była 429 Drużyna Harcerka „Sadyba” wraz z 14 Gromadą Zuchową „Smerfy”. Po apelu rozpo- czynającym biwak harcerze i zuchy zostali podzie- leni na zespoły, w których odbywały się zajęcia. Podczas świeczowiska odbyło się Przyrzeczenie Harcerskie i Obietnica Zuchowa. Następnego dnia 8 patroli ruszyło z mapami na grę terenową. 22 marca 2019 roku, harcerze szli w 11-kilome- trowej Ekstremalnej Drodze Krzyżowej. Podzieleni w dwuosobowe grupki, gotowi byli pomóc w razie gdyby ktoś zasłabł lub źle się poczuł. Przed nami udział w Palmowej Niedzieli, warta przy Grobie Pań- skim, uroczystości 3 Maja, biwak w Krasininie, biwak nocy Bibliotek, zakończenie roku harcerskiego. Czuwaj! 18 SYLWETKI Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Wywiad z Barbarą Wójcik, trenerką Nordic Walking Cezary Szpakowski: Nauczycielka w ZSP weryfikuje kilka pierwszych treningów. Z czasem w Krzczonowie, trenerka oraz reprezentantka ustawienie kąta również się zmienia. Nordic Walking Poland, czyli Pani Barbara Wójcik, CS: Skoro mamy już odpowiedni sprzęt, to czym z którą mam okazję przeprowadzić wywiad... charakteryzuje się fachowy trening? Barbara Wójcik: Cała przyjemność po mojej BW: Tak w skrócie można powiedzieć, że marsz stronie. nordic walkingu opiera się na trzech elementach: CS: Czytelnicy pewnie chcieliby się dowiedzieć, długi krok, zamaszyste wymachy ramion, prawidło- czym jest i na czym tak naprawdę polega nordic we odpychanie się kijkami od podłoża. walking, prosimy więc o wyjaśnienie? CS: A tak dokładniej, czy można wyróżnić jakieś BW: Hmm... Jak by to najlepiej ująć... nordic wal- specjalne odmiany, style, czy coś w tym rodzaju? king to aktywność ruchowa oparta na naturalnym BW: Jak najbardziej, w zależności od zaawanso- chodzie ze specjalnymi kijkami, którą można upra- wania uprawiających nordic walking mamy trening wiać w każdym wieku i o każdej porze roku. Jest ła- zdrowotny, fitness i sportowy. Fajnie jest, że ludzie twy i szybki do nauczenia, uniwersalny, bezpieczny, w ogóle chcą chodzić z kijkami. Jednak, aby taki prosty w opanowaniu, bardzo towarzyski, relaksuje trening spełniał swoje zadanie, muszą być odpo- i poprawia nastrój. wiednie kijki, buty i zastosowanie prawidłowej CS: Skoro wiemy już, jakie idee przyświecają temu techniki. Aspekty zdrowotne i korzyści wynikają- sportowi, to proszę opowiedzieć, jak zaczęła się ce z prawidłowej techniki są olbrzymie, wspomnę Pani przygoda z kijkami? tylko, że: angażuje do ruchu 90% mięśni, pozwala BW: Oj! Moja przygoda z nordic walkingiem za- spalić 400 kalorii na godzinę, wzmacnia serce, częła się lata temu, nad naszym pięknym morzem kształtuje sylwetkę, zwiększa odporność organi- w Darłówku. W lipcu 2015 roku na plaży odbywał zmu, odciąża stawy kończyn dolnych i kręgosłupa. się pokaz „chodzenia z kijkami” Wpadłam tam na CS: A co Pani daje uprawianie tego sportu ? chwilę i... Złapałam to „coś”, co trwa do dzisiaj. Po BW: Jakby to ująć... Na pewno i przede wszystkim powrocie do domu uczyłam się poprawnej techni- ważny jest aspekt zdrowotny. Bo to on był przyczy- ki, oglądając filmy instruktażowe. I tak chodziłam, ną szukania jakiejś aktywności ruchowej, która po chodziłam, aż zapragnęłam czegoś więcej... operacji kręgosłupa, pozwoliłaby mi wrócić do nor- CS: Proszę o rozwinięcie myśli. malnego życia. Dzięki nordic walkingowi spełniam BW: Chciałam zachęcić innych do nordic walkingu. również swoje marzenia. Uczę innych, nie chodzę Ale żeby kogoś zachęcić, musiałam wiedzieć, czy już sama i w dodatku osiągam jakieś sukcesy spor- sama dobrze chodzę... Zrobiłam więc kurs instruk- towe. Oprócz tego nordic walking daje mi zdrowie, tora nordic walkingu. radość i energię. CS: Przejdźmy dalej − kijek kijkowi nierówny... CS: To niesamowite oraz bardzo poruszające... Jaki wybrać profesjonalny sprzęt do ćwiczeń? Ale dowiedzieliśmy się też, że potrafi Pani zarażać BW: Kijki są bardzo istotne. Muszą być przeznaczo- innych swoja pasją.... na podium, 2 razy zajęłam 4 miejsce w Pucharze ne wyłącznie do nordic walkingu oraz dobrane do BW: Tak, trafne ujęcie „pasja”, bo nordic walking Polski. Zdobyłam Puchar Wschodniej Polski na dy- wzrostu osoby. Podstawowym elementem kijka do stał się moją pasją. Pamiętam, kiedy blisko 4 lata stansie 5 km oraz zwyciężyłam w klasyfikacji gene- nordic walkingu jest tzw. rękawiczka a nie pasek temu chodziłam z kijkami, jedni patrzyli z polito- ralnej Grand Prix Nordic Walking Polski Środkowo- oraz gładka rękojeść, a nie wyprofilowana. Czę- waniem, inni z ciekawością, a jeszcze inni pytali: Wschodniej. Zostałam zauważona również przez sto w sklepach kije trekkingowe są sprzedawane „Gdzie pani zgubiła narty?” Teraz już to się zmieni- trenera Nordic Walking Poland Łukasza Witczuka, jako nordicowe. Odpowiedni sprzęt jest wykonany ło. Coraz więcej osób chodzi z kijkami. który zaprosił mnie do kadry. Mam za sobą pierw- z różnych materiałów. Ma stałą bądź regulowaną CS: Śmiało można powiedzieć, że stała się Pani szy start w barwach NWPL, w Puławskiej Zielonej długość. Jeżeli ktoś chce zacząć swoją przygodę „trendsetterką” nordic walkingu w naszej gmi- Piątce, gdzie zwyciężyłam w swojej kategorii wie- z kijkami, to najlepiej poszukać informacji w inter- nie... kowej i drużynowo. necie lub zapytać instruktora. BW: Heh... Może aż tak nie przesadzajmy... Choć CS: Wszyscy są pod ogromnym wrażeniem, ale to CS: Pani, jak już zresztą się dowiedzieliśmy, jest w ostatni dzień 2017 roku zrobiłam pierwsze zaję- chyba nie wszystko. Każdy chciałby się dowie- instruktorką... Proszę więc o podanie paru pro- cia nordic walkingu. Mimo że przyszły dwie osoby, dzieć, co planuje nasza reprezentantka? fesjonalnych porad dla wszystkich zainteresowa- dla mnie był to sukces, bo wiedziałam, że nie będę BW: Moje najbliższe plany to start z kadrą NWPL nych doborem sprzętu. już sama. Teraz jest kilka osób, które chodzą regu- 6 kwietnia w Sztafetowych Mistrzostwach Polski BW: Ależ oczywiście... Jak już wspomniałam, kijki larnie (3 razy w tygodniu), a ja jeśli tylko mogę za- Nordic Walking w Maratonie, 28 kwietnia zawody muszą być dobrane do wzrostu. Prawidłową dłu- wsze im towarzyszę. Jeżeli ktoś chciałby dołączyć, w ramach V Siedleckiego Marszu Charytatywnego, gość możemy wyznaczyć na dwa sposoby. Pierw- to są Aktywne Niedziele. Kto nie umie – chętnie z którego cały dochód przeznaczony będzie na szy- to zastosowanie przelicznika 0,68 x wzrost nauczę. Wtedy jest więcej czasu i można wspólnie wsparcie działalności fundacji Siedleckiego Hospi- w centymetrach pomaszerować. Ogłoszenia zamieszczam na mojej cjum Domowego dla Dzieci, a dalej zobaczymy... CS: Jeśli dobrze zrozumiałem: wzrost 165 cm razy stronie facebook-owej. Zamieszczam między inny- CS: Podsumowując, warto uprawiać ten sport, 0,68… W takim przypadku kijek musi mieć 112,2 cm? mi informacje, o której wyruszamy, ale zawsze spo- ponieważ... BW: Dokładnie, właśnie tak to powinno wyglądać. tykamy się przy ROKiS-ie. Serdecznie zapraszam!!! BW: Daje niesamowitą siłę, energię i motywację Na początku chodzenia można obniżyć do 110 cm, CS: Mam nadzieję, że wiele osób chętnie dołą- do działania. Rozwija sprawność fizyczną, wyra- z czasem, w miarę oswajania się z kijkami długość czy... A teraz proszę opowiedzieć o swoich suk- bia sylwetkę i jest motorem napędowym dla osób można zwiększyć do 115 cm. Ten sposób jest po- cesach. w każdym wieku. Jest najlepszym lekiem na „całe mocny w sytuacji, gdy trzeba wybrać sprzęt pod- BW: Zdecydowanie uważam, że sukcesem było za- zło”, uwalnia endorfiny, które sprawiają, że jest się czas zakupów online. kończenia wyzwania „100 kilometrów na 100 lecie szczęśliwym! CS: A jeśli mamy możliwość kontaktu ze sprzętem Polski w 7 dni”, w którym towarzyszyły mi moje CS: Serdecznie dziękuję za poświęcony czas. przy zakupie? dziewczyny z grupy Nordic Walking Krzczonów – BW: Ależ, to ja dziękuję!!! BW: Od tego właśnie jest ten drugi sposób. Każ- Jola, Iza, Ewelinka, Dominika. Od redakcji, z ostatniej chwili: dy z nas ma inną budowę anatomiczną i najpew- CS: Oczywiście, wszystkie wyżej wymienione Pa- 6 kwietnia 2019 r. pani Basia została wicemistrzy- niejszym sposobem ustalania długości kijka jest nie serdecznie pozdrawiamy, ale jak pewnie się nią Polski w 8. Sztafetowych Mistrzostwach Pol- bezpośredni kontakt z instruktorem, dopasowanie domyślamy to jedno z wielu osiągnięć... ski Nordic Walking w maratonie. kijków do odpowiedniej długości. Dla osoby po- BW: Szczerze przyznam, że dzięki ciężkiej pracy czątkującej kijek powinien być tak ustawiony, aby i wytrwałości udało się zgromadzić parę trofeów Panią Barbarę Wójcik indagował przyszły adept ramię w stawie łokciowym było zgięte pod kątem od 2018 roku, kiedy to po raz pierwszy wystarto- nordickwalkingowej sztuki − uczeń klasy III B 100 stopni. Prawidłowe ustawienie kijka zawsze wałam w zawodach. Na 18 startów, 16 razy stałam gimnazjum − Czarek Szpakowski Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 SYLWETKI 19 NIESAMOWITE DOKONANIA NASZEGO KRAJANA Waldemar Pawłat W tym ciągu wielkich sukcesów Łukasza były też porażki i chwile zwątpienia. Pokonywanie tak ŁUKASZ SAGAN, POKONUJĄC W LISTOPADZIE dużych dystansów to nie tylko przygotowania 2018 ROKU DYSTANS 490 KM W CZASIE 75:36:57, fizyczne, ale głównie wytrzymałość i odporność ZAJĄŁ I MIEJSCE W AUTHENTIC PHIDIPPIDES psychiczna, zwłaszcza, że biegu nie wygrywa się RUN BIEG ROZGRYWANY NA DYSTANSIE PO- ponoć nogami, lecz głową… DWÓJNEGO SPARTATHLONU) ATENY-SPARTA- Łukasz to prawdziwy wojownik. Trzeba podkre- ATENY. ślić, że jest amatorem. Sam decyduje o swoich Łukasz to rodowity krzczonowianin. Urodził się treningach. Jego bardzo ciężka praca, zaciętość, w 1983 r. w Lublinie, wychował w Krzczonowie- konsekwencja i dziesiątki litrów potu wylanego na Sołtysy. Tutaj uczęszczał do miejscowej szkoły treningach i zawodach przyczyniły się do osiągania podstawowej. Nie różnił się od innych chłopaków, takich wspaniałych wyników. kopiąc piłkę najpierw na przyszkolnym boisku, Wiem, że Łukasz nie spoczywa na laurach. Cięż- a potem zasilając miejscowy klub sportowy ko pracuje i, o ile tylko zdrowie mu będzie dopisy- Krzczonovia. wało − czego z całego serca życzymy, na pewno Kolejny etap życia to nauka i praca poprzez nas jeszcze niejednokrotnie zadziwi. Pszczelą Wolę, Lublin aż do Warszawy. Tam też, po Wiem również, że Łukasz, obecnie mieszkając odbyciu zasadniczej służby wojskowej, w wolnych w Krakowie, zaznacza swoje więzy z Krzczono- chwilach zaczął rekreacyjnie dla zdrowia odbywać wem, dając wyraz temu chociażby na portalach lekkie przebieżki. Jego pierwsze oficjalne zawody społecznościowych, jak również odwiedzając sportowe to udział w warszawskim biegu na 5 km swoje rodzinne strony. Gdy gości w Krzczonowie, w 2006 r. trudno go nie zauważyć biegającego po naszych Jego sportowe osiągnięcia miały następujący urokliwych krzczonowskich okolicach. przebieg: Za te wszystkie osiągnięcia i dokonania chciał- − 2008 r. − debiut na 10 km (Warszawa). bym wraz z Panią Wójt podziękować Panu Łuka- − 2011 r. − debiut w półmaratonie 01:37:02 (War- szowi i uhonorować go, zapraszając do Krzczono- szawa). wa. Z inicjatywą zaproszenia Pana Łukasza Sagana − W 2012 r. bez większego przygotowania decy- do szkoły wyszła też Pani Dyrektor. duje się, wraz ze kolegą poznanym w Warsza- Pan Łukasz przyjął zaproszenie, sugerując od- wie, na udział w ultramaratonie „Bieg Rzeźnika”. wiedziny rodzinnych stron w okolicach Świąt Wiel- Dystans 80 km bieszczadzkim czerwonym szla- kanocnych. Być może na tym spotkaniu z dziećmi kiem z Komańczy do Ustrzyk Górnych pokonują i młodzieżą przeprowadzimy wywiad i będziemy wspólnie w czasie − 12:48:14. Jak sam twierdzi, mieli informacje z pierwszej ręki. to był dla niego przełomowy bieg, który pozwolił Czekamy z niecierpliwością!!! mu uwierzyć w siebie i zainspirował do biegania ultramaratonów. − 2013 r. − debiut w maratonie 03:14:12 (Dębno) − Debiut w ultramaratonie górskim na dystansie 100 km, Sudecka Setka − 10:21:32 (6 miejsce ) − debiut w biegu 24-godzinnym − 172,674 km (pierwsze podium w kategorii wiekowej) W 2013 r. przeprowadził się z Warszawy do Kra- kowa, gdzie pracuje i tam trenując, osiąga najwięk- sze sukcesy. − W 2014 r. kończy Ultra Trail du Mont Blanc (UTMB) − jeden z najbardziej prestiżowych gór- skich ultramaratonów na świecie na dystansie 168 km wokół masywu Mont Blanc. − Dwukrotnie (2016, 2017 r.) wygrywa Bieg 7 Szczytów na dystansie 240 km w ramach Dol- nośląskiego Festiwalu Biegów Górskich w Lądku Zdroju, ustanawiając tam obecny rekord trasy. − Dwukrotnie (2016, 2017 r.) wygrywa zawody 48 godzinne w Atenach. W 2016 r. uzyskuje 6 wynik na świecie, natomiast w 2017 r. uzysku- je 3 wynik na świecie (źr. DUV) oraz ustanawia nowy rekord Polski po 17 latach. − Trzykrotnie (2015, 2016, 2017 r.) kończy uzna- wany za jeden z najbardziej prestiżowych as- faltowych ultramaratonów na świecie, grecki Spartathlon z Aten do Sparty na dystansie 246 km, dwukrotnie (2016, 2017 r.) zajmuje tam 7 miejsce na świecie. − 3 miejsce w biegu 24 godzinnym w 2017 r. (Chiny) − 21 miejsce w Mistrzostwach Europy w biegu 24-godzinnym w 2018 r.(Rumunia), debiut w re- prezentacji narodowej. − 1 miejsce w Authentic Phidippides Run Ateny − Sparta − Ateny 490 km (listopad 2018 r.). Ze względu na bardzo ciężkie, wręcz ekstremalne warunki panujące na trasie, była to najtrudniej- sza jak do tej pory edycja tych zawodów. 20 HISTORIA GMINY KRZCZONÓW, OSÓB I MIEJSCOWOŚCI Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Ks. Kan. Antoni Chotyński Teresa Gutek dziernika 1912 r., którą pełnił do 1917 r. Następnie na podstawie otrzymanej informacji z muzeum był proboszczem w Tarnogórze do 1921 r., w Górec- w Kluczkowicach, Internetowej Bazy Indeksów, ku do 19 wrześniu 1929 r. (wtedy przeniesiono go „Światowid” t. VI z 1907 r., t. IX z 1911 r. w stan emerytalny). Od 6 maja 1922 r. do 1 sierpnia 1929 r. był dziekanem dekanatu Tarnogrodzkiego. Ks. Kan. Antoni Chotyński urodził się 18 maja W 1928 r. otrzymał tytuł Kanonika Honorowego Ko- 1873 r. w Krzczonowie, był synem Władysława legiaty Zamojskiej. W tym czasie gruźlica płuc, któ- i Teofilii z Bociurskich. W roku 1890 ukończył Lu- rej nabawił się dużo wcześniej, spowodowała upa- belskie Gimnazjum Męskie w Lublinie, a następ- dek sił i zmusiła księdza Antoniego do wyjazdu na nie seminarium duchowne i w roku 1896 w wieku kurację w Zakopanem. Po krótkim odpoczynku, po- 23 lat, otrzymał święcenia kapłańskie. Pierwszą nownie wrócił do Górecka i tam pozostał do emery- placówką była parafia w Trzebieszowie w ziemi łu- tury jako tamtejszy proboszcz i równocześnie Dzie- kowskiej, którą objął 8 lutego 1897 r. Stąd po roku kan Tarnogrodzki. Obowiązki te pełnił do 1 sierpnia został przeniesiony do Skierbieszowa. Tam moc- 1929 roku. Dzięki jednak umiarkowanemu sposo- no zaangażował się w działalność patriotyczną bowi życia, mimo zaawansowanej gruźlicy płuc, i duszpasterską. Nie uszło to uwadze zaborcy. pozostawał w dalszym ciągu czynnym kapłanem, Kiedy zaczęto interesować się jego pracą, posta- nie uchylając się od pracy duszpasterskiej. Wiele też czasu poświęcał na czytanie, posiadał bowiem rał się o przeniesienie do Lubartowa. Przybył tam Zaznacza w nim, że te okolice wymagają bardziej 22 stycznia 1900 roku. Nie udało mu się jednak bogatą bibliotekę, która po jego śmierci trafiła do Seminarium Duchownego. W trudnych czasach wnikliwych badań. Dopiero po 45 latach podjął się zatrzeć śladów swojej działalności z poprzedniej dalszych badań archeolog, Aleksander Gardawski. parafii, gdyż w marcu tego samego roku nałożono Drugiej Wojny Światowej jeszcze raz został przez władze kościelne powołany do pracy. Przez czas Jednak badania te nie przyniosły większych osią- na niego karę w wysokości 25 rubli za nieprawo- gnięć. Wielkich odkryć dokonał natomiast w Cho- myślne postępowanie w Skierbieszowie. W kilka wojny w 1943 r. pełnił funkcję tymczasowego admi- nistratora parafii Józefów Biłgorajski, a od 8 lipca dliku. Prace badawcze księdza Antoniego, docenił miesięcy później, we wrześniu, kancelaria gene- Józef Kostrzewski, pisząc o jego cennych odkry- rał-gubernatora nałożyła na niego powtórną karę 1944 roku został tamtejszym wikariuszem. Zmarł 22 czerwca 1949 r. w wieku 76 lat jako proboszcz ciach, jak również inny z naukowców dr. Stefan No- 50 rubli grzywny za szkodliwą działalność dla sek z UMCS w Lublinie, nadmieniając, że uratował prawosławia. Na żądanie władz carskich, był prze- parafii w Józefowie Biłgorajskim i tam został po- chowany. Jego grób do tej pory jest pod troskliwą od zagłady pierwsze zabytki kultury trzcinieckiej, noszony z miejsca na miejsce i pieniężnie karany łużyckiej i innych okresów dziejowych. Wielkie za działalność patriotyczną. W marcu 1901 roku opieką tamtejszych parafian. Ks. Antoni Chotyński to znany społecznik osiągnięcia księdza przeszły do historii polskiej ar- ks. Antoni został przeniesiony do kolejnej para- cheologii. Jako osoba z niezwykłymi zdolnościami fii i został wikariuszem Biskupic, skąd po dwóch i badacz kultury Powiśla. W 1905 r. w okolicach Żmijowisk i Trzcińca znalazł wiele grobów i urn. i pasjami wykształcona zasłużył się dla dalszej na- latach pracy duszpasterskiej, na żądanie generał- uki. Na cmentarzu w Krzczonowie spoczywa rodzi- gubernatora znów został usunięty z funkcji. Przez W „Światowidzie” t. IX opublikował artykuł: „Za- bytki prehistoryczne z Dratowa, Trzcińca, Żmijo- na Chotyńskich: pierwsza żona Jana Władysława jakiś czas zamieszkiwał w Lublinie, a następnie Chotyńskiego (1837–1908), Katarzyna Chotyńska 22 sierpnia 1904 roku udał się do Bychawy, gdzie wisk i innych w powiecie puławskim”. Te odkrycia sprawiły, że w 1930 r. prof. Uniwersytetu Łódzkie- z d. Makowska (1838–1863), 25 lat; Jan Włady- przez kolejne dwa lata pełnił obowiązki wikariusza. sław Chotyński (1837–1908) z drugą żoną Teofilą Następnie przebywał w Lubartowie, Biskupicach, go Józef Kostrzewski – archeolog, członek PAN, obmyślił termin – kultura trzciniecka, określający Chotyńską z d. Bociurska (1846–1898), 52 lat. potem w Lublinie, a od lipca 1906 do 1909 został Rodzice księdza Antoniego to: Jan Władysław oficjalnie, kapelanem we dworze Jana i Marii Kle- okres III i IV okresu epoki brązu na tym obszarze. Odkrycia dokonał na tzw. „Górze Sowalińskiej” Chotyński ur. w Gorzkowie, s. Antoniego i Marianny niewskich, w kaplicy w Dratowie (Zagłobie). Kapli- z d. Mrożek (1837–1908). W 1860 r. był pisarzem cę wystawił w 1898 r. Jan Kleniewski na swoich w miejscu, gdzie stoi kościół w Zagłobie, podczas prowadzonych wykopów pod jego budowę, a były we dworze w Żukowie, oraz kolonistą tzw. krzczo- gruntach (obecnie znajduje się tam cmentarz), nowskich Kolonii (obecnie; Krzczonów I, II, III), dla pracowników nowopowstałej cukrowni. Kapli- to fragmenty ceramiki. Zabytki bardzo księdza interesowały. Rejestrował napływające do niego zmarł w Krzczonowie w wieku 71 lat. Teofila Cho- ca była zaczątkiem przyszłego kościoła. Poza tą tyńska z d. Bociurska, c. Władysława i Małgorzaty funkcją zajmował się zbieraniem pamiątek pradzie- wszelkie informacje o znaleziskach, nawiązując w tym celu kontrakt z wielkim mecenasem po- z d. Kielańska, ur. w Gorzkowie (1846–1898), Jan jowych, znajdowanych przez mieszkańców. Miesz- i Teofila ślub wzięli w 1863 r. w Bystrzycy (była to kając we dworze, przydzielony został do pomocy szukiwań archeologicznych Erazmem Majewskim w Warszawie. W wyniku specjalistycznych poszu- jego druga żona); zmarła w Krzczonowie. Mieli 12 proboszcza w Wilkowie. Z tego okresu pochodzą dzieci, ksiądz Antoni był 5 z kolei (1873–1949), najbardziej spektakularne znaleziska i wzmożona kiwań, udało mu się znaleźć wiele przedmiotów z tego okresu. W Dratowie ksiądz Antoni odkopał przeżył najdłużej z rodzeństwa, 76 lat. działalność archeologiczna. 20 sierpnia 1907 r. 1. Rozalia Chotyńska (1864–b.d.), ksiądz Antoni poświęcił kamień węgielny pod bu- kilkanaście grobów, a w nich bogate wyposaże- nie w postaci przedmiotów z brązu, kamienia, 2. Konstancja Chotyńska (Pawicka) (1865–b.d.); dowę kościoła w Dratowie(Zagłobie). Budowa ko- ślub w 1885 r. w Krzczonowie, ścioła przez Kleniewskich była spełnieniem ślubu kości, gliny, a nawet srebra i złota. Groby pocho- dziły z różnych okresów historycznych. Dopiero 3. Balbina Chotyńska (1868–1871) żyła 3,5 roku, jaki złożył Jan Kleniewski w czasie choroby żony zmarła w Krzczonowie, i jej wyzdrowieniu. Na jego budowę przeznaczył dalsze szczegółowe badania pozwoliły określić ich wiek, a tym samym epokę, z jakiej pochodzą. 4. Emilia Chotyńska (Sadowska) (1870–1889), majątek Świdry w powiecie janowskim liczący ślub w Krzczonowie w 1888 r., zmarła w wieku 1601 mórg o wielkich pokładach torfu z cegielnią, Obok przedmiotów leżących obok zmarłych, ksiądz znalazł naczynka, kółeczka, krążki, kulki, zapinki, 18 lat w Lublinie, tartakiem, smolarnią. Parafię erygowano 7 marca 5. Ks. Antoni Chotyński (1873–1949), 76 lat, 1924 r. Dekretem Nr. 690 Biskupa Lubelskiego Ma- sprzączki, szpile, groty, nożyki, brzytwy, paciorki, zawiaski, ostrza. Na terenie placu kościelnego zmarł w Józefowie Biłgorajskim, riana Fulmana (kościół w stanie surowym ukończo- 6. Stanisława Chotyńska (Iwanicka) (1875–b.d.), no w 1939 r.) Następnie ks. Antoni objął wikariat w Dratowie znalazł monetę rzymską z czasów cesa- rza Domicjana. W innych grobach z Dratowa, ksiądz ślub w Krzczonowie w 1892 r. parafii w Kamieniu. Wrócił do Wilkowa 20 stycznia 7. (–) Chotyński (1877) martwe urodzenie 1909 r. gdzie został przydzielony jako pomoc star- znajdował ostrza żelazne, nóż, haczyki, nożyce, za- pinkę brązową, sprzączkę z żelaza, okucia, misę w Krzczonowie, szemu proboszczowi Adolfowi Grabowskiemu. 8. Michalina Chotyńska (Cenzartowicz) W sierpniu 1912 roku ksiądz Antoni otrzymał z kośćmi ludzkimi. Miejscowi ludzie akceptowali pasję księdza Antoniego i sami dostarczali wszel- (1878–1931), Ślub w 1896 r. w Krzczonowie, dyskretną informację, iż rząd nie będzie prote- zmarła w wieku 54 lat w Lublinie. stował przeciw mianowaniu go na proboszcza. kich informacji o znaleziskach i same znaleziska. Drugie miejsce wielu znalezisk to był Trzciniec. 9. Feliks Jan Chotyński (1880–1905) zmarł Natychmiast wystąpił z prośbą do ks. biskupa w wieku 25 lat w Krzczonowie, o nominację na proboszcza. Po kolejnym wniosku W 1907 r. wydobył złoty pręcik, kółeczka z brązu, kawałki blaszek, sztabki z tego metalu. We wsi Żmi- 10. Zofia Chotyńska (Sobczak) (1883–b.d.) ślub ks. biskupa generał-gubernator wyraził w końcu w Krzczonowie w 1907 r., zgodę, zastrzegł jednak, iż ks. Antoni będzie mógł jowiska, w grobach znaleziono, siekiery kamienne i naczynia gliniane. Wszystkie znaleziska opisywał 11. Klemens Chotyński (1888–1921) zmarł być proboszczem tylko poza granicami tworzącej w Lublinie w wieku 32 lat, się wtedy guberni chełmskiej. Po jego śmierci mia- i rejestrował, następnie wysyłał w celu rekonstrukcji do Warszawy. W archiwum Państwowego Muzeum 12. Ludwika Chotyńska (Wójcik) (1890–1923) nowano go jego następcą, władze carskie zgodziły ślub w 1906 r. w Krzczonowie, zmarła się na jego nominację jako proboszcza 12 paź- Archeologicznego w Warszawie, zachował się list, jaki ksiądz Chotyński wysłał do E. Majewskiego. w wieku 32 lat w Lublinie. Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 HISTORIA GMINY KRZCZONÓW / KULTURA 21 Leszek Siemion − dziennikarz, pisarz, historyk Stefan Żagiel i żywności. Sam Mikołaj Siemion został wkrótce historyka i pisarza. aresztowany przez Niemców i jak wiadomo, w koń- Wydawał liczne prace Z Leszkiem Siemionem spotkałem się raz w ży- cu zamordowany w obozie koncentracyjnym w Au- z dziedziny historii naj- ciu, bodajże w roku 1960. Byłem wtedy uczniem schwitz. Przed śmiercią wysłał do synów list. Pisał nowszej. Jednak jako czwartej, a może piątej klasy Szkoły Podstawo- w nim: „Moi synkowie, dożyliśmy bardzo ciężkich pisarz − powieściopi- wej w Krzczonowie, której wychowawcą był Józef czasów − łamią się ludzie i człowiek nic nie znaczy, sarz „zadebiutował” Skwarzyński. Siemion, wówczas dziennikarz lubel- a jednak wszystko można stracić, ale nie wolno jeszcze w czasach ka- skiego „Sztandaru Ludu”, odwiedził i szkołę i na- stracić stałości charakteru (...)” liskich. Powstała wów- uczyciela, swego kolegę z partyzantki. Być może List ten stał się swoistym testamentem i drogo- czas powieść pt. „Se- przyjechał odwiedzić rodzinny dom, gdzie jeszcze wskazem dla synów Mikołaja. Starsi synowie kon- wer”, dla której osnową wtedy mieszkała jego matka Apolonia Siemionowa, tynuowali działalność w podziemiu, najpewniej były losy najstarszego a może pojawił się w Krzczonowie z racji dzienni- też uczyli się na tajnych kompletach w zakresie brata Leszka − Mak- karskich obowiązków. gimnazjum. Leszek został żołnierzem 8 pułku Ar- symiliana. Na wydanie Bardzo podobał mi się ten dziarski mężczyzna, mii Krajowej. Po wyzwoleniu Lubelszczyzny latem czekała ponad 60 lat... wyjątkowo bezpośredni w zachowaniu, skracający 1944 roku młody Leszek Siemion wstąpił do Woj- W ostatnich latach życia Leszek Siemion pod- dystans. No i dziennikarz, a więc człowiek, wykonu- ska Polskiego. Nie nawojował się, bowiem szybko jął dzieło napisania rodzinnej sagi, zatytułowanej jący zawód niezwykły i godny podziwu dla ówcze- przeniesiono go do szkoły oficerskiej, powstającej „Cztery pokolenia”. Pokazuje ona dzieje pewnej snych uczniaków. właśnie Milicji Obywatelskiej. Po przyspieszonym chłopskiej rodziny − mieszkańców Lubelszczyzny, Jedno spotkanie wywarło na mnie ogromny kursie rzucono go na głębokie wody − był kolejno „wpisanych" w pewnym sensie w historię swego wpływ. Żałuję, że nie spotkałem Leszka Siemiona komendantem milicyjnych ogniw w Inowrocławiu, regionu. Wtajemniczeni zorientują się, że są to losy w swym dorosłym życiu. Był wszak najbardziej Jarocinie i Kaliszu (tam zamieszkał, ożenił się, rodziny Siemionów, począwszy od Leszkowego barwny i krwisty ze wszystkich synów Mikołaja Sie- tam urodziła się jego pierwsza córka Monika). Tam pradziadka Jakuba − powstańca styczniowego, miona, a przecież każdy z nich był osobowością, zbrojne podziemie dokonało na niego zamachu zamordowanego przez carskich siepaczy, dziad- dzierżącą liczne talenty. Szkoda. Przecież uczyłem w sierpniu 1945 roku. Został ciężko ranny. Wpraw- ka Antoniego, również powstańca, któremu udało się w lubelskim Technikum Chemicznym, a po- dzie przeżył, ale utracił zdrowie. Było to powodem się uniknąć losu swego ojca, jego syna Mikołaja tem − w latach siedemdziesiątych − studiowałem odejścia z milicji i nieco późniejszego przejścia na − konspiratora PPS w Lublinie, zamachowca, po- na UMCS. Nasze drogi się już nie zeszły... Leszek rentę inwalidzką. tem legionisty i członka Polskiej Organizacji Woj- Siemion był już w tym czasie na rencie, ale nadal Jeszcze w Kaliszu Leszek Siemion odkrył sobie skowej, na koniec nauczyciela i kierownika szkoły. był twórczo aktywny: badał historię walk z czasu powołanie i talent dziennikarski. W 1948 roku pod- Wprawdzie pisarz malował powieściowe postaci ostatniej wojny na Lubelszczyźnie. Pisał o tym arty- jął pracę „Głosie Kaliskim”, potem pisał do „Gazety i zdarzenia zgodnie z literackim prawem fikcji, ale kuły i książki, kilka z nich poświęcił działalności od- Kaliskiej”, „Dziennika Poznańskiego”, „Dziennika zasadnicze powieściowe fakty miały odbicie w rze- działów partyzanckich, np.: „Czas kowpakowców”, Łódzkiego”. W 1950 roku wraz z rodziną prze- czywistości. W końcowej fazie pojawia się czwarte „Na wzgórzach Roztocza”, „Zamojski przełom”, czy niósł się w pobliże stron rodzinnych − do Lublina, pokolenie, czyli synowie Mikołaja, ale ich losów „Z lat okupacji hitlerowskiej na Lubelszczyźnie”. gdzie podjął pracę dziennikarską w „Sztandarze nie poznamy (poza dzieciństwem), gdyż autor nie Ta ostatnia była dla mnie przewodnikiem po wojen- Ludu”. Pracując, ukończył studia dziennikarskie dokończył dzieła. Wydała je, choć w stanie pozo- no-okupacyjnych dziejach Lubelszczyzny. na Uniwersytecie Warszawskim, a także historię stawionym przez ojca − Monika Siemion-Dudek Urodził się Leszek Siemion w Krzczonowie na UMCS. W redakcji „SL” pracował we wszystkich w roku 2010. 21 stycznia 1926 roku. Był czwartym synem Miko- działach tematycznych. Najbardziej wspominał Rencista Leszek Siemion nie zrezygnował łaja Siemiona, przedwojennego kierownika krzczo- pracę reportera działu rolnego, wymagającą czę- z działalności społeczno-politycznej, był też dzia- nowskiej szkoły, człowieka powszechnie szanowa- stych wędrówek po bezdrożach Lubelszczyzny. łaczem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. nego, pamiętanego do dziś. Leszek pojawiał się Wspomnienia spisał w roku 1970, z okazji ćwierć- Był człowiekiem ogromnie wrażliwym. Przeżywał nieraz w opowieściach mojej matki, która była nie- wiecza gazety. zwłaszcza wydarzenia roku 1980, czyli strajki mal jego rówieśnicą. Życiorys późniejszego dzien- Młodzi dziennikarze, w tym redaktor Siemion, i ich podłoże. Niepokoiło go indolencja i niewłaści- nikarza znaleźć można w „Leksykonie dziennikarzy brali udział w licznych przedsięwzięciach propa- we postępowanie władz ówczesnej PRL, które nie i redaktorów Lubelszczyzny”, autorstwa Alojzego gandowo-kulturalnych. Wystawili m.in. sztukę potrafiły rozwiązać metodami politycznymi konflik- Leszka Gzelli, a także w książkach, wydanych już „Młoda Gwardia”, o wojennych losach młodych ra- tów, związanych z robotniczym protestem i szyko- w początkach obecnego stulecia przez córkę Lesz- dzieckich partyzantów, którą reżyserował młodszy wały się do rozwiązań siłowych. ka − Monikę Siemion-Dudek, również dziennikarkę. brat Leszka − Wojciech, szlifujący talent aktorski. 30 stycznia 1981 roku w Lublinie odbywało się Gdy w 1939 roku wybuchła wojna, przyszły dzien- W roku 1956 Leszek Siemion kierował działem walne zgromadzenie sprawozdawczo-wyborcze nikarz, wówczas niespełna czternastoletni chło- partyjnym gazety, korzystając z „odwilży”, mógł oddziału dziennikarskiego stowarzyszenia. Zebra- pak, został zaprzysiężony jako członek podziemnej się wyżyć jako publicysta. Wraz z grupą młodych nie było burzliwe, emocje udzielały się dyskutan- organizacji antyhitlerowskiej − Korpusu Obrony dziennikarzy i Rewolucyjną Grupą Studentów po- tom. Równie emocjonalne było wystąpienie Leszka Polski. Założył ją Mikołaj Siemion, były legionista stanowili wydawać awangardowe pismo, któremu Siemiona, krytyczne wobec władz państwowych. i dawny konspirator z Polskiej Organizacji Wojsko- nadano tytuł „Pod wiatr”. Ukazał się tylko jeden W czasie wystąpienia zasłabł. Odwieziony został wej. Nowi konspiratorzy zbierali broń, pozostałą jego numer, potem władze pismo zamknęły. Było karetką do szpitala. Okazało się, że miał ciężki za- po przechodzących przez okolicę wojskach, szy- zbyt awangardowe, patrzyło ostro w przyszłość, wał serca. Zmarł 4 lutego 1981 roku. Krzczonów kowali się do dywersji, pomagali w ukrywaniu się dostrzegało niedostatki... może być dumny ze swego rodaka, jednego z naj- żołnierzy rozbitych oddziałów, dostarczali im ubrań W 1961 roku Leszek Siemion, jako się rzekło, wybitniejszych, urodzonych tu ludzi. A już na pew- przeszedł na rentę inwalidzką. Zajął się pracą no krzczonowianina o najbarwniejszej biografii. HISTORYCZNY SPACER Monika Basiak, Teresa Gutek czynią historycznego spaceru jak i epokowych sty- „dałyśmy radę”. Ostatnim etapem był pokaz „Moda lizacji modelek. „…Były to piękne kostiumy dzięki w sercu Starego Miasta” w którym nasze członki- W dniach 8–9 września 2018 r. Stowarzyszenie czemu mogłyśmy poczuć się jak kobiety 100 lat nie Ania, Monika i Ewa wystąpiły jako profesjonal- Kobiet Aktywnych Gminy Krzczonów brało udział temu. Naszym zadaniem, było tworzenie atmos- ne modelki. Nasza obecność na Festiwalu została w Europejskim Festiwalu Smaków w Lublinie a tym fery dwudziestolecia, spacerując wzdłuż pięknych zauważona przez Lubelskie Towarzystwo Fotogra- samym w historycznym spacerze „Kobiety Niepod- zabytkowych uliczek Starego Miasta. Dzięki czemu ficzne im. E. Hartwiga. Dzięki czemu zostałyśmy ległej”. Udział w tym projekcie to przede wszystkim uczestnicy Festiwalu Smaku mogli zrobić sobie zaproszone do sesji zdjęciowych. Był to dla nas za- zasługa Małgorzaty Sulisz, która była pomysłodaw- z nami pamiątkowe zdjęcia, co cieszyło się dużym szczyt, a także duże wyzwanie, efektem tej współ- zainteresowaniem. Choć nie było to łatwe zadanie pracy są przepiękne zdjęcia, które będą dla nas 22 KULTURA Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 HISTORYCZNY SPACER CD. cudowną pamiątką, a dodatkowo było można po- najwyższym tytułem: Honoraire Excellence FIAP, dziwiać je na wernisażach. Premierę wystawy tych był też laureatem licznych nagród i odznaczeń zdjęć można było zobaczyć́ w Filii nr 11 Miejskiej państwowych, otrzymał m.in. Krzyż Komandorski z Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lubli- Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodę Mia- nie. Wernisaż odbył się także w bibliotece Gminnej sta Stołecznego Warszawy 1997 r.; zdobył medal w Krzczonowie 4 marca 2019 r. gdzie gościłyśmy na Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie (1960) za prezesa Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego fotografię sportową. Został zaproszony do udziału Witolda Nowakowskiego wraz z delegacją, Mał- w prestiżowej prezentacji „Dziesięciu Fotografików gorzatę Sulisz, Tomasza Szpakowskiego radnego Świata”. Trzykrotnie miał wystawę retrospektywną Powiatu Lubelskiego oraz przybyłych gośćmi. Wy- w Zachęcie. Jego twórczość prezentowano w USA, stawę można było również oglądać 8 marca 2019 r. Japonii, europejskich stolicach, trafiła do zagra- rzystwo nie posiadało jeszcze uformowane- w ROKiS z okazji Dnia Kobiet, a do końca marca nicznych i polskich kolekcji. Autor albumów, m.in. go statusu organizacyjnego. Nie ulega jednak w lokalu Gminnej Biblioteki Publicznej w Krzczonowie. „Wariacje fotograficzne”, „Fotografika”. W 1994 r. wątpliwości, że do powstania LTF-u przyczynili Dziękujemy pani Małgorzacie za inicjatywę i za- TVP zrealizowała filmy „Hartwig” oraz „I co dalej, się najbardziej aktywni wówczas fotografowie proszenie naszego stowarzyszenia do współpracy. panie Hartwig?” – oba w reżyserii Adama Kulika. związani z Lublinem, którzy w styczniu 1937 r. Lubelskiemu Towarzystwu Fotograficznemu im. W 1954 w 10 rocznicę Polski Ludowej odznaczo- uformowali pierwszy skład Towarzystwa. Jego E. Hartwiga za cierpliwość i wytrwałość oraz za ny Złotym Krzyżem Zasługi. W 1999 r. odznaczony prezesem został Zygmunt Dobkiewicz, funk- przepiękne uwiecznienie tych niezapomnianych przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego cję sekretarza pełnił Zygmunt Grzywacz, chwil. Liczymy na dalszą współpracę i nowe do- Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odro- a w szeregach zarządu znaleźli się: Stanisław Ma- świadczenia”. Oprac. Członkinie Stowarzyszenia dzenia Polski. gierski, inż. Stanisław Szramowicz, kpt. Wiesław Kobiet Aktywnych Gminy Krzczonów. W latach 60-tych na zaproszenie miejscowych Żarski; ponadto na liście członków figurowali: Dla przypomnienia od redakcji: regionalistów (C. F. Kwiecińskiego), Kazimierza Edward Hartwig, Władysław Kończak, inż. Anto- Edward Hartwig (ur. 6 września 1909 r. w Mo- Dadeja fotografował również Krzczonów i jego ni Kozłowski, Mieczysław Rotblit oraz Stanisław skwie, zm. 28 października 2003 r. w Warszawie) – okolice, jego mieszkańców w sytuacjach życia co- Szydłowski. Szczęśliwie, dzięki staraniom dzia- polski fotograf, brat Julii i Walentego. Jeden z naj- dziennego. Pozostało wiele ciekawych prac, które łającego w LTF oficera Wojska Polskiego – kpt. bardziej znanych na świecie fotografików polskich; prezentowane były w warszawskiej Zachęcie i na Żarskiego, Towarzystwo otrzymało stały lokal uznawany za artystę wszechstronnego, łączącego wielu innych wystawach. w ówczesnym Klubie Garnizonowym przy ulicy Pe- w pracach fotografię i grafikę; zafascynowanego na Lubelskie Towarzystwo Fotograficzne powsta- owiaków 12. równi pejzażem i człowiekiem, fotografią teatralną, ło na przełomie lat 1936 r. i 1937 r. w Lublinie. W marcu 1937 roku Lubelskie Towarzystwo Fo- architekturą, szczegółem. Syn Ludwika, również fo- W okresie międzywojennym walnie przyczyniło się tograficzne przyjęło kolejnych członków – mjra tografa, właściciela zakładu fotograficznego; wła- do rozwoju lubelskiej fotografii artystycznej. Lubel- Rajmunda Radłowicza, Szaję Mameta, Henryka śnie od niego uczył się tajników profesji. W 1918 r., skie Towarzystwo Fotograficzne działa z przerwa- Makarewicza, w późniejszym zaś czasie do Towa- po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wraz mi do dziś. Do założenia Lubelskiego Towarzystwa rzystwa dołączyli jeszcze: inż. Marian Rzechowski, z rodziną przyjechał w nowe jej granice i zamiesz- Fotograficznego przyczynili się pasjonaci fotografii inż. Tadeusz Witkowski, Zbigniew Oleś, Henryk kał w Lublinie. W latach 20., pod wpływem Jana związani z sekcją „miłośników fotografii” Towa- Makarewicz, Stefan Kiełsznia, Jerzy Rozmej, Jó- Bułhaka, fotografował pejzaże, tworzył jednak pra- rzystwa Krajoznawczego w Lublinie oraz z Kołem zef Wadowski, Stefan Dobrzański, mjr Bronisław ce odmienne: nastrojowe i tajemnicze, co przydało Miłośników Fotografii, działającym w latach 30. Borelowski, Wacław Lisicki, Feliks Kaczanowski, mu przydomek „mglarza”. W latach 30. studiował przy lubelskiej Szkole Budownictwa. Wykładowcą Wsiewołod Andrijewski, Stefan Wilgos. Co więcej, w wiedeńskim Instytucie Graficznym pod kierun- fotografii we wspomnianej szkole był Edward Har- w oficjalnych dokumentach LTF-u z lat 1937–1939 kiem Rudolfa Kopitza. Wiele jego wczesnych prac twig – w okresie międzywojennym czołowa postać pojawiają się nazwiska innych osób, które jednak nie ocalało z wojennej pożogi, gdyż dom Hartwi- lubelskiego środowiska fotograficznego – który nie należały do grona stałych członków, był to gów zniszczyła bomba. Dalsze etapy jego twórczo- w 1937 r. powrócił ze studiów fotograficznych między innymi malarz i animator lubelskiego ży- ści obejmowały łączenie elementów graficznych w Wiedniu. Wiedza – w osobie Edwarda Hartwiga cia artystycznego Wiktor Ziółkowski, a także Zofia z fotografią realistyczną, a od lat 70. eksperymenty – walnie przyczyniła się do aktywizacji miejsco- Bieńkowska, Kazimierz Janicki, Henryk Krzesiński, z kolorem, kontynuowane w latach 90. (wówczas wego środowiska fotograficznego, a ostatecznie Edward Granda. Z Towarzystwem zaprzyjaźniony pojawiła się w jego twórczości fotografia abs- do powstania Lubelskiego Towarzystwa Fotogra- był również fotografujący amatorsko poeta Józef trakcyjna). Pierwszą wystawę indywidualną miał ficznego. Hartwig nie był jednak jedyną postacią Czechowicz, znakomity fotograf zakładowy Ludwik już w 1929 r. Był aktywny niemal do końca życia. zasłużoną dla lubelskiej fotografii. Pełne grono Hartwig, ojciec Edwarda, a także Janusz Świeży, W 1947 r. był współzałożycielem Związku Pol- założycielskie Lubelskiego Towarzystwa Fotogra- grafik i ceniony etnograf przyjaciel krzczonowskich skich Artystów Fotografików i przeżył wszystkich ficznego jest trudne do ustalenia, tym bardziej, że regionalistów Kazimierza Dadeja i innych… współzałożycieli. Przez FIAP został uhonorowany w pierwszym okresie swojego istnienia Towa- Saga rodu… Siemionów Stefan Żagiel w książce, że to właśnie dzieje swej rodziny ma- kładkach przy źródle, lował autor. wypływającym ze zbo- Jakub Gnych, chłop spod Urzędowa, postanawia Jakub Gnych przewędrował z powstańczą par- cza wzgórza w Krzczo- przyłączyć się do powstania styczniowego. Wyru- tią aż na ziemię sandomierską, gdzie została ona nowie, na którym stoi szają wraz z sąsiadem, uzbrojeni w obsadzone na rozbita. Powrócił do domu, ale powstanie jeszcze szkoła. Pralnia przy sztorc kosy, w tajemnicy przed szpiclami, których nie wygasło. Po pewnym czasie poszedł do lasu źródle funkcjonowała sporo było w ówczesnych wioskach. ponownie, tym razem z synem Antkiem. Po kilku jeszcze jakieś 40 lat – Jantoś, o kunia dboj. Kuń cłowiekowi najlepsy potyczkach zostali ujęci przez Kozaków. Rosjanie temu, nazywana po- psyjaciel – polecił synowi Antkowi na pożegnanie. powstańców powiesili. Ujść udało się tylko Antko- wszechnie „stokami”. Wyjawił przy tym Jakub synowi sens troski o konia: wi Gnychowi. Użalił się nad nim kozacki podoficer, Leszek Siemion musiał gdy wróci z powstania, chłopi dostaną ziemię i wte- który wypuścił chłopaka, jednocześnie radząc mu, nieraz oglądać praczki, dy koń będzie niezbędny do jej obrabiania. jak ma się zachować: „Nie wracać do domu i zmie- wymachujące kijankami, Tak zaczyna familijną balladę czy też rodzinną nić nazwisko”. właśnie w tym miejscu. sagę, zatytułowaną „Cztery pokolenia”, autor Le- Antoni Gnych trafił dobrego człowieka, pszczela- Antoni Gnyp (skąd szek Siemion, zmarły w 1981 roku ceniony lubel- rza w okolicy Chodla, który go przyjął, przechował, to powieściowe nazwisko, czyżby aluzja do skich dziennikarz i pisarz historyczny, urodzony wyleczył. Z czasem Antek ożenił się z córką swego wzrostu kryjących się za nim Siemionów?) w Krzczonowie, jeden z synów Mikołaja Siemiona. dobrodzieja – o imieniu Zofia, w kościelnych ak- gospodarzył długo, był światłym rolnikiem. „Cztery pokolenia” to powieść, posługująca się lite- tach zapisano jego nazwisko jako Gnyp. Prenumerował i czytał prasę, która w owym cza- rackim prawem fikcji, ale czytelnicy, znający bodaj Autor barwnie maluje wieś, opisując np. pewne sie dostarczała wiadomości fachowych, uży- po części dzieje rodziny Siemionów, dopatrzą się obyczaje, jak pranie odzieży w „stoku”. Wpisz wy- tecznych w gospodarstwie. Gnypom urodziła się maluj, było to pranie na specjalnie urządzonych gromadka dzieci. Najmłodszego Mikołaja wysła- Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 KULTURA / ETNOGRAFIA 23 Saga rodu… Siemionów CD. no do szkół w Lublinie. Niestety, związał się tam kraju. Bolszewicy najeżdżają Polskę, maszerują na szek Siemion pisał swa sagę, dziś bowiem wiemy, z ruchem pepeesowskim, brał udział w akcjach Warszawę. Kraj mobilizuje się w obronie. Mikołaj że zabójstwo Kirowa zorganizował sam Józef Sta- bojowych. Po jednej ze zbrojnych akcji na ofice- Gnyp zostaje dowódcą POW na powiat janowski – lin, obawiając się popularności leningradzkiego ko- ra carskiej policji, nastąpiła wsypa. Mikołaj Gnyp organizatorem dywersji na tyłach wrogów, gdyby munisty. O żadnej opozycji nie było mowy. wraz z dwoma kolegami bojowcami musieli szyb- udało się im zająć ten obszar. Na szczęście nie Po wojnie Gnypowie przenoszą się do miejsco- ko uciekać z Lublina. Wylądowali aż w Stanach dochodzą do Lublina, również powiat janowski nie wości gminnej, gdzie Mikołaj zostaje kierowni- Zjednoczonych, gdzie pracowali. Gazety doniosły zaznaje bolszewickiej okupacji. Gnypowie dalej kiem szkoły. Nazwa miejscowości się nie pojawia, o wybuchu wojny, także o polskim czynie zbrojnym. pracują w szkole. ale wypisz – wymaluj, jest to Krzczonów: „Szkoła Postanowili wracać. W Europie Mikołaj znalazł się Historyczno-publicystyczna „warstwa” powie- gminna mieściła się w kilku budynkach (…), ru- bez pieniędzy – postanowił zarobić trochę grosza, ściowej narracji, jest istotną strona powieści. chliwa droga, zapadająca się w trzy wąwozy (…) pracując w Danii u jednego z farmerów. Potem po- W treści, a zwłaszcza w rozmowach bohaterów, leżące w pobliżu stoki źródeł, kościół, dzwonnica jechał do Krakowa, gdzie formowały się oddziały dzieje się historia. Duża i mała. Autor musiał i cmentarz (…)”. Gnypowie dostali działkę po strzelców, a potem legionów. Niestety, został po- mieć ogromną wiedzę historyczną, na temat wy- rozparcelowanym majątku, w pobliżu stawów. traktowany jak szpieg, czekały go długie przesłu- darzeń z pierwszych dziesięcioleci XX wieku, Z czasem wybudowali tam dom. Rodzili się kolejni chania i pobyt w aresztach. Wszystko skończyło a więc z czasu I wojny światowej i dwudziestolecia synowie, w sumie siedmiu. W sprawie ostatniego się dobrze, Mikołaj Gnyp trafił do Legionów. Wojo- II Rzeczypospolitej. Dowiadujemy się z powieści, napisał Mikołaj do prezydenta Mościckiego, by zo- wał aż nad Styrem, na Wołyniu, gdzie został ciężko że rząd Władysława Grabskiego, który zdusił in- stał jego ojcem chrzestnym. Po kilku latach otrzy- ranny. Po leczeniu i rekonwalescencji wrócił w ro- flację, wymieniał aż 1 mln 800 tys. marek na jed- mał książeczkę oszczędnościową z wkładem 50 zł… dzinne strony i rozpoczął działalność w tajnej Pol- ną złotówkę. Dowiadujemy się, że linie kolejową Synowie rosną, idą do szkół. Najstarszy Ludwik skiej Organizacji Wojskowej. Jednocześnie podjął z Lublina do Rozwadowa Rosjanie wybudowali po zdaje maturę i planuje ochotnicze wstąpienie do pracę nauczyciela. Podczas pobytu w Lublinie spo- zajęciu części Galicji, a więc w latach 1914–1915. wojska… I na tym saga rodu Gnychów – Gnypów tkał koleżankę a dawnej konspiracji PPS – Pelagię. Ważną ciekawostką jest, że rząd RP przed wybo- się kończy, a właściwie urywa. Leszek Siemion nie Młodzi postanowili się pobrać. Gnypowa również rami „ufundował” premie pracownikom państwo- dokończył swego dzieła. Powieści o dużym zabar- wzięła się za nauczanie. Pracowali razem. Tymcza- wym, w tym urzędnikom – członkom Bezpartyjnego wieniu biograficznym, bo przecież nie historii rodu sem w Europie wiele się działo. W Rosji obalono Bloku Współpracy z Rządem, premię w wysokości Siemionów. Pisząc historię, musiałby wspomnieć cara, potem władzę przejęli bolszewicy. Legioniści 45 proc. poborów (najpewniej przed wyborami również o córkach Mikołaja. Wiem o jednej, o imie- nie chcą przysięgać na wierność cesarzowi Nie- parlamentarnymi w 1928 roku). Tego nie prze- niu Joanna Apolonia, która zmarła w Krzczonowie miec, legiony zostają rozwiązane. Piłsudski zosta- czyta w żadnej książce historycznej. we wrześniu 1923 roku, w wieku dwu lat. je uwięziony przez Niemców w Magdeburgu. Wojna Z rozmów bohaterów książki dowiadujemy się Książka „Cztery pokolenia” ma swoją objętość trwa, ale świat jest nią coraz bardziej zmęczony. o wydarzeniach w innych krajach. Rozmawiają – prawie 500 stron. Autor jej nie dokończył, zmarł W listopadzie 1918 roku w Lublinie powstaje Tym- oni np. zamachu na Siergieja Kirowa, I sekretarza przedwcześnie 1 początkach 1981 roku. Maszynopis czasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej – Mikołaj komunistycznej partii w Leningradzie, dokonane- przeleżał 30 lat. Książkę, mimo iż czwarte pokolenie Gnyp jest jego ważnym urzędnikiem, odpowiadają- go w 1934 roku. Książkowi rozmówcy powiadają, rodu nie zostało w pełni pokazane – z przytoczonych cym za sprawy o światy. Trwa to krótko, z Magde- że zamach jest dowodem na istnienie opozycji względów, wydała w stanie postawionym przez ojca, burga przyjeżdża Piłsudski, który przejmuje władzę antykomunistycznej w Związku Radzieckim. I taka córka Leszka, Monika Siemion-Dudek. I dobrze, dzięki i ogłasza niepodległość Polski. Odradza się wojsko była najpewniej wiedza na ten temat w 1934 roku. temu możemy się trochę więcej dowiedzieć o dziejach polskie, które walczy o granice odradzającego się Być może była taka jeszcze w czasie, kiedy Le- Siemionów oraz o czasach i miejscach w których żyli. Magia drzew, CZ. 1 Aleksandra Szymańska pień przewodzi wodę i soki od korzeni ku liściom. Bywały czczone też jako siedziby bogów, przy czym Dom, to nie tylko cztery ściany i dach nad gło- istniała współzależność między zasięgiem mocy wą. To historia naszego życia, bliscy ludzie, kulty- boga i strefą występowania gatunku poświęconej wowane tradycje, ale też otaczający nas krajobraz mu rośliny. Wyznawcy wielu religii znają drzewo i wszystko, co w nim żyje. Drobne rośliny, wielkie życia oraz drzewo wiadomości dobrego i złego. drzewa, ptaki, dzikie i udomowione zwierzęta Drzewo życia jest z reguły pilnowane przez smo- – wszystkie one mają swoje opowieści, tworzą ka, a na jego szczycie gnieździ się orzeł lub gołąb. i dopowiadają naszą historię. Ich dzieje wyjaśniają Drzewo wiadomości dobrego i złego zapewniało związane z nimi symbole, odkrywane wykopaliska, każdemu, kto skosztował jego owoców, mądrość, ślady, ludowa mądrość zawarta w legendach, przy- choć szczęście niekoniecznie, o czym w przykry słowiach i podaniach. Niegdyś ludzkie życie zale- sposób przekonał się biblijny Adam. Uznanie drze- żało od nich… wa za symbol wiedzy pociągnęło za sobą dalsze Drzewa konsekwencje: drzewo stało się na kilka tysiącleci Potężne, mocno zakorzenione w ziemi i zdawać schematem nauki. Niezwykła plenność niektórych by się mogło wiecznotrwałe, nawet dziś, są obra- drzew skłoniła ludzi do różnorakich rytuałów, mają- zem siły budzącej mistyczne skojarzenia. Ich ogrom cych za pomocą magii zapewnić płodność ludziom, z całą pewnością porażał, zaś jadalne owoce były zwierzętom gospodarskim i wszystkiemu, co żyje świadectwem łaskawości. Drzewo stało się jednym w obejściu. Stąd polski obyczaj chodzenia z Ga- z pierwszych wyobrażeń struktury świata. Corocz- ikiem, czyli obchodzenie wsi z zielonym drzewkiem Zabytkowe dęby w Majdanie Polickim wczesną wiosną. Bywały ponoć okoliczności, gdy ne zakwitanie, wydawanie owoców i obumieranie wierzba… stanowiło dla naszych przodków symbol cyklicznie człowiek zamieniał się w drzewo, ale relacje z tych zdarzeń nie są w pełni wiarygodne. Ze względu na Kojąca dotykiem brzoza to bez wątpienia naj- odnawiającej się przyrody i następowania pór roku. życzliwsze ludziom drzewo na świecie. Uważana Drzewo wyobraża oś świata – korzeniami przebi- swój ogrom i długowieczność drzewa były natural- nymi pomnikami – sadzono je dla upamiętnienia za matkę lasu, podobno leczy nie tylko ciało, ale ja ziemię i sięga wód, na jakich ziemia się unosi, i duszę. Jednym z najdawniej stosowanych sposo- pień jest filarem naszego świata, a niebo opiera się ważnych wydarzeń, jak np. zwycięstwa w bitwach. Zasadzenie drzewa było też słowiańskim sposo- bów jest używanie witek brzozowych do strasze- na jego rozłożystych gałęziach. Słowianie wyobra- nia i odpędzania złych duchów. Brzozową rózgą żali sobie miejsce wiecznej szczęśliwości, – jako bem na uczczenie narodzin dziecka – zwyczaj ten ma także znaczenie magiczne, gdyż drzewo takie wymierzano dzieciom kary cielesne, kierując się drzewo o tysiącu pni z nieprzeliczoną ilością ga- zasadą, iż: „Rózeczką dziateczki Duch Święty bić łęzi, z olbrzymimi liśćmi, przepięknie pachnącymi staje się duchowym bratem noworodka. Spośród tysięcy gatunków drzew warto zaprezentować radzi, rózeczka dziateczkom nigdy nie zawadzi”. kwiatami, między którymi znajdowały schronienie O samotnie rosnących brzozach mówiono, dusze sprawiedliwych. Wiecznie zielone drzewo niektóre, z którymi związane są symbole, legendy, czy ciekawe interpretacje. Na pewno na uwagę że wśród ich korzeni spoczywa człowiek, grzesznik, oznaczało nieśmiertelność, zaś gubiące liście na skoro pochowany został w ziemi niepoświęconej zimę – śmierć i zmartwychwstanie. Drzewa koja- zasługują: brzoza, cis, dąb, jabłoń, jodła, kalina, klon, leszczyna, lipa, olcha, sosna, świerk, topola, i skutkiem tego w drzewie zamiast życiodajnych rzono niegdyś także z żywiołem wody, ponieważ soków krąży krew. Zabobon odnosi się zresztą nie 24 ETNOGRAFIA / LIRYCZNIE / TURYSTYKA Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Magia drzew CD. tylko do brzóz, ale też do dębów, jaworów i innych, stworzyć świat. Stary dąb uwieńczony jemiołą był utożsamiane z jabłonią. Pierwsze z nich wiedzie które rosną samotnie. Wierzono, że brzozowe za- symbolem nieśmiertelności. Pamięć dawnej wiary ku życiu, drugie ku śmierci duchowej i cielesnej. gajniki to miejsce, gdzie w księżycowe nowe, gdy przerodziła się w szacunek dla dębów, szczegól- Z czasem zaczęło pojawiać się również jako symbol skrzą się oblodzone gałązki, tańcują wiły – dziew- nie tych odznaczających się sędziwym wiekiem. życia i, jak wszystko związane z tematem życia po częce postacie duchów drzew i wód. Mężczyzna, Dęby mogą żyć do 2000 lat. Wykorzystywano je śmierci, zachowuje tę dwoistość znaczeń. Oba zna- który miałby pecha trafić na owe pląsy, zostanie w celach leczniczych, np. na Wołyniu służyły do czenia znalazły żywy oddźwięk w naszej kulturze. porwany w szalony wir i „zatańcowany na śmierć”. tego głuche dęby, czyli późno rozkwitające. Aby Jodła, wigilijny odganiacz złych mocy, stano- Dąb w wierzeniach wielu ludów indoeuropejskich pomóc sobie w przypadku kurzej ślepoty, należało wiła przedmiot kultu wielu ludów europejskich. był świętym drzewem bóstw piorunów, grzmotów oprócz spaceru wokół pnia dębu, odmówić pacie- W Polsce uświęcenie jodły rozpoczęło się w XIX w., i burzy. Niektóre podania głoszą, że w koronie świę- rze i wypowiedzieć specjalne zaklęcie. Magiczna kiedy to przywędrował do nas z Niemiec zwyczaj tego dębu gniazdował ognisty ptak, będący posłań- formuła przepadła jednak w mroku dziejów… ustawiania przystrojonego bogato drzewka bożo- cem bogów i pośrednikiem między światem boskim Jabłoń – rajskie drzewo, które sprowadziło ludzi narodzeniowego. Jej trójkątny kształt miał symbo- i ludzkim. Dąb był też atrybutem boga Trzygłowa na ziemię… Znane na terenach dzisiejszej Polski od lizować Trójcę Świętą. Powtarzano, że w najdłuż- – ojca pozostałych bogów, czczonego szczególnie czasów prasłowiańskich. Teologia chrześcijańska sze noce w roku, czyli między 21 i 25 grudnia, jodła na Pomorzu. Słowianie wierzyli, że gdy jeszcze podkreśla wyraźnie, że były 2 drzewa: drzewo życia stanowiła ochronę przed wszelkimi duchami, które nic nie istniało, tylko sine morze, na jego środku wyobrażane, jako palma na wschodzie lub skrzyp za dnia kryją się przed blaskiem słońca. CDN. stały 2 dęby, a siedzące na nich gołębie radziły, jak na zachodzie, i drzewo poznania – tradycyjnie

W KRZCZONOWIE Stefan Żagiel Ryś i żbik w języku 30 czerwca 2016 r. łowieckim W Krzczonowie Ryś polując – napada, łowi, ofiarę pożera Południe Stanisław Ostański na podstawie „Polski język łowiecki” Czas godowy – marcowanie, cieczka niegdyś rozmodlone dzwonem Głos rysia – miauczenie, parskanie, godowe S. Hoppe sypie warczenie słonecznym makierm Rysica ciężarna – gruba Ryś samiec – kocur na drzew korony Rysica rodzi – pomiata w gnieździe Ryś samica – rysica Pamięci płochliwe Krew rysia – farba Rysie młode – kocięta ptaki *** Ryś ma – suknię, futro przelatują stadami cieni Żbik po staropolsku – zdeb Głowa rysia – łeb z niemym furkotem Żbik samiec – kocur Pysk rysia to – morda Żbik samica – kotka Z drzew Zęby – kęsy Młode żbiki – kociaki sypią się do źrenic Zęby trzonowe – kły Żbik ma – suknię, futro gwiazdy zielone Oczy rysia – ślepy Głowa żbika – łeb i złote Przycupnięta w cichej Włosy na końcu uszów – pędzelki Pysk żbika to – morda dolinie Włosy na policzkach rysia – bokobrody Zęby żbika – kęsy zadumała się Bełza Nogi rysia – łapy Krew żbika - farba już dziarsko nie płynie Ślad rysia – trop Ślad żbika – szlak Ryś odpoczywa w – legowisku, skąd się pełza Żbik polując – łowi podnosi (wstaje) sinym zaskrońcem Głos żbika – miauczy, mlaska, parska Ryś biegnie – sadzi z rzadka z wody wybłyska Ciężarna kotka – kotna, gruba Ryś idący powoli – sznuruje utopione słońce Kotka rodzi – pomiata w gnieździe. Za wsią drogi się rozeszły pod rozstajnym krzyżem Idę zdzierając podeszwy a przyszłość jest bliżej i bliżej...

POCZYTAJ MI, MAMO Stefan Żagiel Ciechanów, grudzień 2018 r.

W Krzczonowie pozostawiłem książeczkę z serii „Poczytaj mi, mamo” (były kiedyś takie w czasach mego dzieciństwa). Spoczywa na coraz niższej półce w bibliotece wspomnień dawnych kolegów, zbliża się czas oddania jej na makulaturę. Na kartach zielona dolina, pełna zabaw i przygód. Za nią czerwony gmach szkoły, jak za mgłą. Szkoła stoi jak drogowskaz pamięci, ale w ławkach i na korytarzach coraz więcej cieni. Coraz bardziej puste są kościół i skwer. Za to na cmentarzu przybywa zapisanych kartek. Aż do ostatniej karty w dawnej książeczce. Proszę: „Poczytaj mi, mamo”. A przecież jej już dawno nie ma... Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 TURYSTYKA 25 Uwiecznianie żukowskiego wiatraka Krzysztof Wojciechowski konany został naziemny skaning laserowy obiektu Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych (ang. TLS – Terrestrial Laser Scanning) przy uży- ciu tachimetru z funkcją skanującą (Leica MS60). Jeżeli wierzyć przedwojennym mapom taktycz- Przeskanowana została każda ze ścian wiatraka. nym Wojskowego Instytutu Geograficznego (a nie W wyniku pomiarów otrzymano dane w postaci ma powodu by im nie wierzyć, był to wszak mapy pokolorowanej chmury punktów, która umożliwi wojskowe), to teren obecnego Krzczonowskiego wykonanie wizualizacji obiektu jako cyfrowy model Parku Krajobrazowego wyglądał w latach 20. i 30. trójwymiarowy z dużą dokładnością. Innymi słowy ubiegłego wieku niczym … Holandia. Wnikliwa ana- będzie można w przyszłości obejrzeć (w kompute- liza wspomnianych map wykazuje bowiem, że na rze) żukowski wiatrak z zewnątrz i wewnątrz tak, obszarze, który w 1990 roku został objęty Krzczo- jak ogląda się np. projekty domów. Przygotowanie nowskim Parkiem Krajobrazowym (wraz z otuliną) takiego modelu będzie zadaniem Pani Aleksandry istniało ok. 30 młynów wiatrowych pospolicie zwa- Kuryło w ramach pracy licencjackiej. Ponadto ZLPK nych wiatrakami. W niektórych miejscowościach planuje ustawienie dodatkowej tablicy informacyj- było ich po kilka. Na przykład w Żukowie – 3, nej na wytyczonej w ubiegłym roku ścieżce eduka- podobnie i w Sobieskiej Woli Drugiej – również 3, cyjnej „Cieszynianka – Kamienny Wąwóz”. Tablica w Olszance 2, zaś w obu Piotrkowach (Pierwszym stanie w Żukowie i będzie zawierała informacje i Drugim) – łącznie aż 5. Należy przypuszczać, że o żukowskim młynie i innych istniejących daw- były to w przeważającej większości wiatraki typu niej w okolicy. Znikomy stan zachowania innych koźlak, które pojawiły się na ziemiach polskich już obiektów uniemożliwia niestety stworzenie „wia- w XIV wieku. Drewniana konstrukcja wiatraka osa- tracznego szlaku” w Krzczonowskim PK wzorem dzona była na specjalnym „koźle” i umocowanym Wielkopolskiego Szlaku Wiatracznego, który łączy w nim „sztembrze” (drewnianym słupie), na którym 50 obiektów. cały wiatrak mógł być obracany w zależności od kie- W opracowanym w Wielkopolsce „Kanonie Mły- runku wiatru. Obecność tak dużej ilości wiatraków narskim” zapisano: „Wiatrak żyje, czuje. Jest jak również żukowski wiatrak kiedyś odejdzie i tam na w tym regionie nie dziwi. Wyniosłość Giełczewska człowiek i tak jak nie ma takiego samego człowie- wzniesieniu ponad Żukowem pozostanie jego mo- jest jednym z najwyżej położonych mezoregionów ka, tak nie ma takiego samego wiatraka. Każdy giła. Mamy jednak nadzieję, że praca naukowców Lubelszczyzny mającym charakter płaskowyżu wiatrak ma swój charakter jedyny i niepowtarzalny. i studentów z UMCS, choć w stawnie wirtualnym, a w dodatku stosunkowo słabo zalesionym, stąd Ojcem wiatraka jest cieśla i on zawsze potwier- ochroni pamięć i wygląd żukowskiego młyna dla wiatry wiały tu silniej niż w innych regionach. Histo- dza to znakiem. Wiatrak odchodzi lub ginie, a tam przyszłych pokoleń. ria i postęp nie obeszły się jednak łaskawie z tymi gdzie pracował, pozostaje jego mogiła”. Niestety żywicielami wielu wiosek i pokoleń. Zachowało się o nich bardzo mało informacji podobnie jak i sa- mych obiektów, a ściślej ich resztek. Bez wątpienia najlepiej zachowany wiatrak (typu holenderskiego) z terenu otuliny Krzczonowskiego PK zachował się… w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. Tak, tak, znany wszystkim odwiedzającym lubelski skansen drewniany wiatrak został przeniesiony z Zygmunto- wa w gminie Rybczewice. W stosunkowo dobrym stanie zachował się wiatrak w Kolonii Wiatracznej koło Jabłonny. Ale na jego dobry stan wpłynął fakt, że po wojnie pracował jako młyn napędzany elektrycznie. Takiego szczęścia nie miał wiatrak w Żukowie na terenie gminy Krzczonów. Jego smutne ale malownicze resztki stoją dziś ponad wsią. Nie był użytkowany jako młyn elektryczny stąd i proces jego rozpadu jest znacznie bardziej posunięty niż w przypadku obiektu z Kolonii Wia- tracznej. I tak jednak miał więcej szczęścia niż wiatrak w Antoniówce rozebrany w 1997 roku… na opał. Właściciel wiatraka w Żukowie pozwala mu naturalnie odejść i dzięki temu na jego resztki w roku ubiegłym natrafili pracownicy Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Obiekt jest raczej nie do uratowania, mimo, że większość elementów konstrukcyjnych została zachowana (kozioł, mącznica, sztember, koło paleczne, wał skrzydłowy, a nawet kamienie młyńskie). Zrodziła się jednak potrzeba ocalenia pamięci i wizerunku wiatraka, który jest nie tylko cennym obiektem architektury wiejskiej, ale też i był „chlebodawcą” (a raczej „mąkodawcą”) dla niejednej wsi. Stan aktualny utrwalony został poprzez wykonanie gruntownej dokumentacji fotograficznej zaś próby rekonstrukcji pierwotnego wyglądu wiatraka, na zaproszenie ZLPK, podjęli się: dr Piotr Demczuk z Zakładu Geomorfologii i Paleogeografii Wy- działy Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie oraz Pani Aleksandra Kuryło – studentka geoin- formatyki tejże Uczelni. W słoneczny acz bardzo wietrzny Międzynarodowy Dzień Kobiet zrobili oni żukowskiemu wiatrakowi „rentgen”, a ściślej wy- 26 TURYSTYKA Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 Kresy – moja tęsknota, CZ. 2 Leszek J. Walenda

W numerze 3 (43) 2018 „Krzczonowskiego Go- ścińca” ukazała 1 część artykułu pt.: „Kresy − moja tęsknota”. Stanowi on fragment referatu pod tym samym tytułem, który został przygotowany na oko- liczność sesji referatowej z okazji 20-lecia reakty- wacji Zakonu Kawalerów Orderu Złotego Jelenia, która to uroczystość miała miejsce w lipcu 2018 r. w Lanckoronie. Michał Kryspin Pawlikowski, to kolejny spośród pisarzy emigracyjnych, którego twórczość w za- kresie łowiectwa fascynuje i przenosi nas w cza- sy przeszłe, minione, ale jakże bliskie otwartej, chłonnej i wrażliwej duszy czytelnika. Urodził się w 1893 r. w majątku Pućków nad Berezyną (Bia- łoruś). Gimnazjum ukończył w Mińsku. W latach 1913−1917 studiował prawo na uniwersytecie w Petersburgu. W 1920 r. wstąpił do wojska i słu- żył w obsłudze naziemnej 19. eskadry lotnictwa myśliwskiego. W 1921 r. wyjechał do Warszawy, gdzie w 1923 r. uzyskał dyplom mgr prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie wyjechał jącej się zimy, ale ognisko przygrzewa! Sen jakoś innej rzeki puszczańskiej − Berezyny − przebiegał do Wilna i od 1924 r. rozpoczął współpracę z wi- nie przychodzi, choć go niedużo mamy przed sobą: front polsko-sowiecki w 1920 r., a już kilka lat leńskim „Słowem” Cata-Mackiewicza, w którym za dwie godziny trzeba wstawać znowu, aby zdą- później sowieci unicestwili wszystkie polskie za- w latach 1926−1939 redagował dodatek łowiecki żyć na czas na tokowisko. Lecz san nie przychodzi. ścianki nad Berezyną, a ich właścicieli − polską pt.: „Gdzie to, gdzie zagrały trąbki myśliwskie”. Po złotych pniach sosen biegają odblaski ognia. szlachtę wymordowali lub wywieźli na Syberię. Nie Wybuch wojny zastał go w Toruniu na stanowisku Wysoko na niebie mrugają gwiazdy”. Niezwykle dziwi więc fakt zainteresowań trzech głównych ob- osobistego sekretarza wojewody pomorskiego pasjonujący opis polowania leśnego z ogarami szarów w twórczości Michała Kryspina Pawlikow- Władysława Raczkiewicza. Stąd powrócił do Wilna, tj. z psami gończymi, zawarł autor w opowiada- skiego. Są nimi: Wilno, Mińsk i łowiectwo. Swoją a następnie w roku 1940 przedostał się do Szwecji niu pt.: „Jak okręt na morzu”. Fascynacja tym ro- miłość i tęsknotę do ojczystych stron wyraził sło- i zamieszkał w Sztokholmie, gdzie redagował „Wia- dzajem łowów wynika z faktu, że jak pisze autor: wami: „Ziemia, którą opisuję, jest to nasza ziemia. domości Polskie”. W 1943 r. wyjechał do Londynu „Łowiectwo z ogary, pospolite ongi na wszystkich Mamy ją w nozdrzach, oczach i uszach − czujemy i pracował w Ministerstwie Odbudowy i Administra- ziemiach polskich, ostało się za dni naszych tylko ja każdym zmysłem, czujemy ją każdym uderze- cji Publicznej. W 1956 r. osiedlił się w Kalifornii, na północno-wschodnich terenach bezpańskich”. niem serca, soki bowiem tej ziemi tętnią w naszych gdzie pracował jako lektor języka polskiego i ro- W opowiadaniu tym, autor zawarł nie tylko pełen żyłach”. Zachęcam czytelników do lektury i bliższe- syjskiego na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berke- temperamentu opis łowów z ogarami, ich charakte- go zapoznania się z pełnymi uroku opisami daw- ley. Zmarł w 1972 r. na Hawajach. Michał Kryspin rystykę i pracę na tropie, ale przedstawił w sposób nych, kresowych polowań zawartych w twórczości Pawlikowski to pierwszy pisarz wśród myśliwych niezwykle subtelny emocje, nadzieje i czas pełne- autora. Darz Bór! i pierwszy myśliwy wśród pisarzy. Swoje felietony go napięcia oczekiwania na zbliżający się i coraz i szkice wspomnieniowe dotyczące ukochanego ło- lepiej słyszalny przez myśliwego gon. Wczujemy wiectwa zawarł w książce pt.: „Brudne niebo”, która się zatem w ten pełen napięcia i oczekiwania na- Leśna symfonia w 1971 r. ukazała się nakładem Polskiej Fundacji strój cytując autora: „W lesie nastrój się zmienia. Kulturalnej w Londynie. Przyroda, ziemia, jeziora, Następuje najbardziej może emocjonująca część Puszcza grała. lasy, a szczególnie puszcze, zaprzątają uwagę pi- wszelkich łowów: oczekiwanie. Myśliwy jest tro- Knieja śpiewała. sarza. Znaczna część szkiców kresowych poświę- chę poetą, a więc marzycielem. Chwile oczekiwa- Bór cichutko szumiał. cona jest realizowanej właśnie w puszczy pasji nia są dla niego jak bezcenny puchar kryształowy Jakże byłbym szczęśliwy, autora tj. łowiectwu. W Puszczy Rudnickiej Hołu- wypełniony po brzegi tęczą najśmielszych nadziei. Gdy bym ja tak umiał. bickiej, Turowskiej z lasami mieszaniny, borami (…) Cisza. Pachnie pleśnią grzybną, więdnącymi i starzynami, odbywał autor włóczęgi myśliwskie liśćmi i igliwiem świerkowym. ... Cisza. Nagle cie- Lecz ja nie potrafię. z podobnymi mu pasjonatami. Sugestywne, ma- pły deszcz przebiega po całym ciele, aby zamrzeć Chociaż życie całe lownicze opowiadania o polowaniach na niedźwie- w okolicy serca miłym skurczem emocji. Ruszy- Nabożnie śpiewu lasu, dzia, polowania z prosiakiem na wilki, „łowiectwo ły?; Nie, jeszcze nie ruszyły, lecz „doławiają się”... Z zachwytem słuchałem. z ogary”, wabienie łosi, gony, to tylko niektóre Wreszcie... Jak gdyby cała orkiestra zaatakowała z fascynujących kwestii poruszanych w „koloro- tutti i fortissimo brawurową uwerturę: ruszyły! Przy Słuchałem z zachwytem wej baśni leśnej”. W swoich opowiadaniach, autor tych dźwiękach potężnych las jak gdyby zamarł Ciągle dalej słucham. wprowadza nas w klimat i urok czasów, miejsc i zasłuchał się. Gon idzie przez knieję nieprzerwaną Pięknej pieśni lasu. i polowań, o których dzisiaj możemy jedynie poma- kaskadą. Emocja myśliwska dochodzi do stopnia Dla serca i ucha. rzyć, rozkoszując się pięknymi, pełnymi realizmu wręcz niebezpiecznego napięcia. Serce wali jak opisami. I tak w opowiadaniu „Puszcza Hołubicka” młotem. Uszy sycą się dźwiękami psiej symfonii Śpiewu ptasząt wiosną autor wprowadza nas w klimat oczekiwania ranne- oczy chciałyby prześwidrować zieloną kulisę leśną. Gdy las ukwiecony. go wyjścia na tokowisko, nocy spędzonej przy ogni- Dłonie zaciskają kurczowo dubeltówkę”. Czytając Ryku jeleni jesienią. sku wraz z leśnymi przewodnikami, cytuję: „Przed te wersy, wrażliwy czytelnik utożsamia się z peł- Gdy las ubarwiony. nami zaczyna przebłyskiwać czerwone światełko. nym emocji przebiegiem opisanych zdarzeń, jego Zalatuje aromatycznym dymem smolaków. Zbliża- rozbudzona do granic wytrzymałości wyobraźnia Zimą las śniegiem pokryty my się do końca kładek. Na płaskowzgórzu pola- umiejscawia go jako czynnego uczestnika nieco- Przepiękny, bajkowy. ny bucha ognisko. Nad ogniem na świeżo ściętej dziennego spektrum, a nie tylko biernego czytel- Ze skrzeczeniem sójki, stukaniem dzięcioła. gałęzi świerkowej wisi gotujący się imbryk. Będzie nika pochłaniającego kolejne strony opowiadania. Nocnym głosem sowy. herbata! A na suchej ziemi pod drzewami, na ułożo- Jednakże niekiedy sielankowy wizerunek łowów nych „materacach” z łapek świerkowych − wygodne w szlachetnych dworkach bywa fragmentami tra- Ta leśna symfonia posłanie z koców i kożuchów. Po kolacji pokrzepie- gicznymi. Skrupulatny piewca kresów wschodnich Subtelna, wspaniała. ni herbatą i paroma łykami wódki, układamy się do Rzeczpospolitej przypomina, że na rzece Druć Od wieków grająca. snu na posłaniach otuleni po szyję w kożuchy. Od biegła granica I rozbioru Polski (1772 rok), którą Oby wiecznie grała. mszaru ciągnie surowym oddechem leniwie cofa- nazywa osiemnastowieczną Linią Curzona. Wzdłuż S.O. 11.09.2017 Krzczonowski Gościniec nr 1 (44) / 2019 ZE STAREJ FOTOGRAFII 27 WiEŚ 28XIX JARMARKAKTUALNOŚCI GMINNE WIELKANOCNY