·. "Klasik Arap Literaturu
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ı·gnace Goldziher ·. "KLASIK• ARAP • •• •• LITERATURU .· Çeviri: Prof. Dr. Azmi Yüksel Doç. Dr. Rahmi Er r ayına Hazırlayan: . Mehmet Akif Kireççi İMAJ YA YINLARI Imaj Yayınlan lnkılap Sk. Güngörler l§ Merkezi 2/54 Kızılay/Anka.:a Klasik Arap Literatürü, Ignace Goldziher Çeviride Esas Alınan Metin: A Short History ofClassical Arabic Literature, ,- lgnace Goldziher, Georg Olms HIWESHEIM•. l966, Berlin. Birinci Basım: Mart 1993 ©Imaj Yayınları, 1993 Kapak Tasarımı: Meltem Mızrak · ISBN .·. : . Dizgi: ESAM Baskı:· Özkan Matbaacılık İçindekiler ÖNSÖZ. 7 G!RlŞ ll Arabistan ve Araplar ll ArapDili 12 İSLAM ÖNCESf PUTPERES1LIK DÖNEMt 16 .·Nesir 16 Şiir 17 Yergi ve Ağıt 18 Kaside 19 Arap Putperestliginin Aynası Olarak Şiir 21 Cahiliyye Şairleri 21 Çöl Şairleri 22 Saray Şairleri 26 Hıristiyan ve Yahudi Şairler 30 Kadın Ş'airler 30 İslam'ın Doğuşu .sırasında Yaşayan Şairler 31 KUR'AN 34 Dinelmada Bulunmayan Cahiliyye Arap Şiiri 34 Peygamber Muhammed 35 Kur'an'ın Içeriği ve.Üslubu 36 Kur'an'ın Bir Kitap Haline Getirilmesi 39 EMEVİLER DÖNEM! 41 Arap'Halkbilimciler 41 Müstakil Şiir 46 ' ABBASILER DÖNEMI 49 İlahiyat ve Fıkıh 50 Hadis 50 Kur'an'ın O~unması (Kıraat) 55 Kur'an Tefsiri 56 Fıkıh 57 K e lam 63 Tasavvuf 65 Hutbeler ve V aazlar 68 el-Gazall 68 Şia Literatürü 71 Dilbilim 72 BasraEkolü 74 iNDEX YAZAR ADLARI · Abbfts 49 Algazel 69 Abdulhamid ibn Yahya 97 Alhazen 116 Abdulka!iir el-Bagdadi . 16~ Hz. Ali 41, 71, 79 Abdullah ibn Tahir 88 Ali ibn ei-'Abbas ı 19 Abdulmelik 46 · Aliel-Bezdevi 63 Abdurrahman I 145 Ali ibn İsa 120 Abdurrahman III 111, 145, 153 Ali Paşa Mubarek 171 Abenguefit 120 . 'Alkame 44 AbenmaSaıra · ı ı ı 'Alkame ibn 'Abeda 29 'Able 24 'Alkame. el-Fahl 29 Abubacer lll el-Allaf 63 Abulcasis ı 19 Alpetragius 1 ı 7 el-Accac 48 Amr ibn Hind 27 lbn Acurrum 167 Amr ibn Kulsfım 28, 43 .Adi ibn Zeyd 30 Amr ibn 63 Aesop 101 . Ubeyd el-Afdal 98 Andrea Alpago 122 ei-Ahfeş 75 Antara 43, 44 Ahmed 123 "'Antar~ ibn Şeddad 23-24, 10ı-102 Ahmed Fans eş-Şidyak 169 Antoine Galland ı 02 Ahmed ibn Hanbel 54,.66 . Archimedes 106, ll4 Ahmed ibn Kays ı 6 Aristoteles 94, 105-109, 112, 116, 122, Ahmed i~n Zeyn Dahi~ 160 148 el-Ahtal 46-47 Arzachel 116 Albategnius ı 16 'Asım 40 . Albertus Magnus · 113 el-Asma'i 44-45, 137 . ' Albumasar ll6 el-A'şa 32-33, 43, 79 Alfraganius ı ı 5 Avempace 1 ı 1 Alfred Tennyson 20 Avenzoar 121 175 A verroes ll 2 el-Bfisiri 67 • Avicenna 109, 120 el-Busti 92 Avs ibn Hacer 25 But:rus el-Bustani 168-169 . el-'Ayni 157 Aziz Sergius 46 el-Büzecfuti 114, 116 'Azze 48 Byngezla 120 el-Bagavi 54 Cilbir ibn Efialı 1 16 el-Bagdadi 130 Cabir ibn Hayyan 122 el-Bftkillani 64 Ca'fer el-Bemıeki 103 Batlamyus 116 Ca'fer es-Sadık 122 el-Battant 116 el-Cahiz 94-95, ızj Bayezid 159 Canamusali 120 Bedi'u'z-Zeman 99 Cassas 20 el-Bekıi 133 el-Ceberti 163 el-Belazuri 137 Celaleddin e~-Mahalli 156 el-Belhi 127 Cemaleddin ibn Nuhata 68 Bengezla (Byngezla) 120 Cemil 47 BerkOk 163 Cengiz Han 155 Besfis 20 Cerir. ibn 'Atiyye 46-47 Beşşar ibn Burd 87 Cervel ibn Evs 33 el-Beydav1. 57 el-Cevheri '82, 167 el-Beyhaki 95 el-Cevzi 161 .. el-Birgevi 159 el-Cuneyd 65, ~7 .· . el-Birgili 159 el-Cuveyni 64165,69 el-Birfini 130, 139 Bişr ibn el-Mu'temir 63 ed-Dani 55, 146 .. .· : ibn Buhtyeşô' 120 Dante 112 ··. ; . el-Bitrilci ll7 Da'fid ez-zahiri 58 .. el-Buhari 52-53, 156-157 Da'ôd el-Antaıd 121 el-Buhturi 45, 88 ebu :baviid 53 Buseyne 47 ed-Diıtı.aşki 125 176 ed-Dineveıi 124, 136 Ebu Yusuf 60 ... Dioscprid 105, 121 EbO Zeyd 101 i• . ed-Diyarbekrl ı 60 Ebu Zeyd es-Surôct 100 ;·· i Duns Scotus 113 EbO Zu'eyb 44 ..;: Eksem ibn Seyfi 16 t [:' EbO Aliel-FArisi 76 el-Emin 78 f. ,•' \: EbO Amr ibn el-Ala' 43,74-75 Emmanuel Kant ı 13 i: !:: [ Ebu'l-AtAhiye 87 Empedocles lll r. Hz. Ebü Bekir 39-41 el-EnbAıi 74 .EbO Bekr el-Harezmi 97 Erbed 32 EbO Bişr Amr ibn Osman 75 el-Eş'ari 64 Euclid 105,. ı 06, 114 EbODulat' 129 ... Ebu'l-Esved ed-Dti'eli 73-74 el-Evza'i .58 Ebul·Ferec 106 el-Ezraki 140 . ; ... Ebu1-Feth el-tskendeıi 99 .. ·Ebu'l-FidA 161 Fahreddin. isa 160. EbuFiras 90 Fahteddin er-IUzi 57, 169 ... Ebü Hanife 57, 59-60 Fahtu'ddevle 81 . Ebu1-Hasan 'Ali 116 Fahtu'l-Mulk 114 ,Ebu H!tim 76 el-Fakiht 140 Et?u1-Hayr Debbfis 66 . el-Farabi 82, 109 et-Farazdak 46-47 Ebu lJiliD el-Askeri 45 ·1 o Ebu Kamu Şud' ı 14-115 ei-FargAnt 115 EbO Ma'şer 116 el-Farra' ıs Ebu Nisır el-Utbt 141 . Farragut 119, 122 EbONuvis 86 .el-Fast ·162 Ebu Şuci. 62 · Fatih Sultan Mehmet 112 .. Ebu 1lhir TayfOr ·. 140 el-Faziıi 115 EbU ntib el-Mekki 66 Ferec ibn Salim· 119 EbO Temmim 45, 88 'el-Feth ibn Hikin 152 ... Ebfi 'Ubeyde 44 el-Firftzablldi 167, 168 · -:·.. ' 177 Frederick II 1 17, ı 48. Haris ibn Hemmfun 100 ·· Friedrick Schwally 37 H aris ibn Hıllıze 29, 43 el-Haris el-Muhfuiibi 65 el-GMild 124 el-Harizmi · 114-116, 125 Galen ı'os. 120-121 Harun er-Reşid 60, 87-88 103-104 Gaz~m 62, 64, 68, ı 10, 112, 148, 168 118 . ' ' Gazan 155, 160 Hasan 123 ibn Gabirol 11 ı · Geber 116, 122 Hasan el-Basri 65 Gerhard 122 Hasan .es-Sirafi 75 el~Geylfuli 66, 68 Hassan ibn Sabit el-Ensan 33 41·· ·. ' el-Hatib el-Bagdadl 140 Hacı Halife ı 65 Hatim 2s · el-Haffici 168 el-Hemezflni 99 Hafs 40 Herim ibn Sinfuı 26 el-Hllim 116, 120 Hermes 108 .· el-Hakem II 145 Hero 123 el-Halebi 61, 160 el-Hılli 72, 166 Halef el-Ahmer 43-44, 50, 86 · HilM es-Sabl 140 Halid ibn Yezid 104 Hippocrates 106 'Halil ibn Ahmed 74,78 el-Himik 31 Halil ibn İshak 59 Hişam 134 el-Jiallac 67 Hocazade 112 Haly Abbas 119 Homer 128 Haly Redeam 120 Hubeys 105 el-Hamdfuıi 130 Hucr 27 Hammad er-Raviye 42, sö Hud 38 Hammam ibn Gatib 46 Hulagu Han 155 Hamza el·!sfehfuli · 138 Huneyn ibn İshak 105-1{)6, 122 Hansfl 25, 31 el-Hutay'a 33 el-Hariıi 99. ı 00 Hans el-A'rec 29 Isaac J udaeus 119 Hfuis b. 'Avf 26 ·· 'Iyad el-Yahsubi 147 178 tbn Abbad 81 İbn Cinni 76 İbnu'l-Abbfu' 153 . lbn Cureyr 131 .. İbn Abbas 56 İbn Dureyd 76, 80, 148 lbn Abdilberr 55, 147 . İbn ebi'l-Mah~in 120 ::,. , İbn 'Abdfin 15 ı İbn ebt'Usaybi'a 12S, 142, 1S3 lbn 'Abd Rabbihi 96 · İbn ebi Zer' 1S3 İbn Abdulhakem 141 İbn ebi Zeyd S9 İbn Abdulkuddüs 87 lbnu'l-Edim 140 .; lbn 'Abdfis ıso tbnü'I-En~an 79-80 İbn Acurrum 167 lb~ü'I:.Esir. 55, 98,.142, 161 lbn 'Arabştth 165 ·ıbnü'l-Ezrak 140 İbn Ahi Hizam 121 lbn FadJfuı 128-129 lbnü'l-Ahnef 85 İbn Fakih 127 lbn 'Ali ei-Mavsıli 120 lbnu'l-Faradi 153 lbnu'l-'Amid 143 lbnu'l-Fmd 67,93 lbn 'Amın&- ıso lbn Faris 81-82 tbnu'l-Arabi 44, 67, 148 lbn Fatıma 132 lbn 'Asakir 140 lbn Gabriol 1 1 ı İbn 'Atıyye 146 lbnu'l-Hacib . 83. •. lbnu'l-'Avvam 124 lbn Hacer el-Askalani 55, 156 lbn Babfıye 71 lbn Hacer el-Haysemi 157 lbn Bacce ı ıl ~bn . Haldun 139, 163-165, 173 t lbnu'IiBaytai' 121, 124 İbn Haleveyh 80 . [>.: lbn Battuta 132 · lbn Hanikan 142, 167 ı . lbn Beşkuvru 1S3 İbn Harndis 151 r~:.. - f· lbnu'I-Bıtıik 141 · lbn Ham 151 .. lbn Buhtyeşu' 120 lbn Hani el-Hakemi. 86 .. ·. ı: ·. lbn Butıan ı 20 İbn Hanbel 58, 62 lbnu'l-Cevzi 62, 68, 143 lbnu'1-Hatı1> 152 ı lbn Cezle 120 tbn Havkal 127 1 1 lbnu'l-Cezzar 119-120 tbn Hayyan 141, 153 ı 179 lbn Hazm 147 lbnu'l-Mukaffa' 93, 97, 136 . lbnu'l~Heysem 116 İbn Mukerrem 82 İbn Hicce 167 lbn Mukle 40 İbn Hilal es-S abi 97 lbnu1-Mu'tezz 87,91 İbn Hişam· 135, 146 lbmi'n-NMod 120 İbn Hurradftzbih ı26 lbnu'n-Nedim lOS; 165 · lbn lsA 40 lbnu'n-Nefis 121 tbn İshruc 135 tbn Nuhata 68, 166 ·o . lbil 'lyAs 163 İbn Raşik 151 lbiıu'l-'lzftıi 153 .lbn Rıdvan 120 İbn Kldi Şuhbe 162 tbnu'r-R.umi 89 tbnü'l-Kalrulisi 140 tbnRusta · 127 tbnu'ı-Karih 92 lbn Rüşd ·69, 112-ll3, 121-122 İbnü'l-Kasım 59 İbn Sa'd 132, 135-136, 141 İbn Kayyim eı-Cevziyye 158 lbn Sadr tş-Şerl'a 60 tbnu'I-Kelbi 134 lbnu's-Salfth eş-Şehrezfui 54 İbn Keslr ı 62 .lbn Seb'in 148 · tbnu'l-Kıftl 133 . İbn Sehl 151 İbn Kuteybe 45, 95, 97; 136 İbn Sellftm el-Herevi 45 tbnu'l-Kutiyye 153 İbn Serapioıi 120, 122 İbn Kuzmfuı ı 5 ı lbn Seyyid en-Nas ·160 İbn' Mace el-Kaivtni 53 tbn .Side 148 İbn Malik 83 lbnu's-Sikkit 79 İbn ManzOr 167 lbn Sina 109-110, 112, 120-122, 130 İbn Masarra ı 1ı İbn Şakir 123 İbn Maseveyh 118, 122 . İbn Şuheyd 150 tbn Matar 115 İbn Tabfttabft 160 İbn Mes'ôd 63 ", tbnu't~Tagıibirdi ı 63 İbn Meymftn 113~ 121 İbn Teymiyye 62, 157 tbn Miskaveyh 142 lbnu't-TiktaU 160 '· İbn Mucahid 40 tb~ Tu.feyı ııı-112.