Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd Canlyniad yr Ymgynghoriad Chwefror 2016

Getting the best out of the BBC for licence fee payers

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Cynnwys

Canlyniad yr Ymgynghoriad 1

Datganiad yr Ymgynghoriad 1 Y Cefndir 1 Y Canllawiau 1 Yr Ymgynghoriad 2 Ymatebion 2 Y materion a godwyd 3 Cydbwysedd cyffredinol 3 Cyrff dynodedig 3 Monitro 3 Cywirdeb ac Amhleidioldeb 4 Cyflwyniadau i’r ymgynghoriad 5 Cymdeithas y Gweinyddwyr Etholiadol (AEA) - Cangen y De 5 Cyngor Cynulleidfa'r Alban 5 Prydain yn Gryfach yn Ewrop / Britain Stronger in Europe 6 Melin Drafod Ekklesia Think Tank 10 Plaid Werdd Cymru a Lloegr 11 Y Democratiaid Rhyddfrydol 12 Newswatch 13 Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig 15 Plaid Unoliaethol Ulster / Ulster Unionist Party 16 Pleidleisiwch i Adael / Vote Leave 16 Ymateb unigol gan AS 21 Ymatebion eraill 23 Penderfyniad 24

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Datganiad yr Ymgynghoriad

Y Cefndir

Cynhelir refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd cyn diwedd 2017 ar ddyddiad a bennir gan y Llywodraeth. Wrth baratoi i roi sylw iddo, mae'r BBC yn awyddus i roi canllawiau ar waith i ategu ei Chanllawiau Golygyddol arferol ac i helpu i ddiffinio sut y bydd y BBC yn cydymffurfio â'i dyletswydd i fod yn ddyladwy o amhleidiol yn ystod y cyfnod sy'n arwain at y refferendwm a chan gynnwys y cyfnod ei hun.

Mae gofyn i'r BBC, o dan ei Siarter a'i Chytundeb yn 2006 sicrhau bod materion gwleidyddol yn cael sylw sy'n ddyladwy o gywir ac amhleidiol.

Mae Canllawiau Golygyddol y BBC yn nodi'r gwerthoedd a'r safonau y mae'n rhaid i holl gynnwys y BBC eu cyflawni. Serch hynny, mae'r BBC yn bwriadu cyhoeddi Canllawiau ychwanegol i'w staff golygyddol gyfeirio atynt wrth roi sylw i'r refferendwm. Datblygir y Canllawiau'n gan Fwrdd Gweithredol y BBC (sy'n gyfrifol am weithrediad y BBC o ddydd i ddydd) ac fe'u cyflwynir i'r Ymddiriedolaeth i'w cymeradwyo. Ymddiriedolaeth y BBC yw corff llywodraethu'r BBC. Mae ar wahân i Fwrdd Gweithredol y BBC sy'n gyfrifol am holl gynnwys y BBC. Yr Ymddiriedolaeth hefyd yw corff apelio terfynol proses gwynion y BBC. Ar ôl eu cyhoeddi, bydd y Canllawiau ar gael i gynhyrchwyr a golygyddion gyfeirio atynt wrth gynhyrchu sylw i'r refferendwm.

Cymeradwywyd y Canllawiau drafft gyda dau newid1 ac maent i'w gweld yn Atodiad A.

Mae'r ddogfen hon yn esbonio'r hyn a ystyriwyd gan yr Ymddiriedolaeth wrth gymeradwyo'r Canllawiau.

Y Canllawiau

Bwriedir i'r Canllawiau gynnig fframwaith i newyddiadurwyr a chynhyrchwyr cynnwys weithredu o'i fewn mewn amgylchedd sydd mor rhydd a chreadigol â phosibl, gan ddarparu ar gyfer cynulleidfaoedd adroddiadau diduedd ac annibynnol am yr ymgyrch, gan roi sylw teg i bolisïau ac ymgyrchoedd yr holl bartïon a'r ymgyrchwyr perthnasol a chraffu’n drwyadl arnynt.

Roedd cynigion y Bwrdd Gweithredol yn cynnwys:

 bod sicrhau amhleidioldeb dyladwy yn ystod yr ymgyrch yn golygu dod o hyd i "gydbwysedd cyffredinol" rhwng y dadleuon ac nid o anghenraid rhwng grwpiau dynodedig yr ymgyrch.2

1 I baragraffau 1.2 a 3.1. Mae'r newidiadau hyn a'r rhesymau drostynt i'w gweld yn nes ymlaen yn y papur hwn.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

 dan rai amgylchiadau efallai y bydd lleisiau eraill, y tu hwnt i'r cynrychiolwyr ffurfiol, yn berthnasol i'r dadleuon a dylid pwyso a mesur y rhain hefyd wrth geisio sicrhau cydbwysedd cyffredinol.

 rhaid i bob maes allbwn golygyddol, megis rhaglenni, llinynnau neu sianeli, ysgwyddo'r cyfrifoldeb am sicrhau cydbwysedd priodol ar draws yr ymgyrch drwyddi draw.

Daw'r Canllawiau i rym ar ddechrau Cyfnod ffurfiol y Refferendwm, sef nifer o wythnosau cyn dyddiad y bleidlais. Byddant yn parhau mewn grym nes i'r bythau pleidleisio gau.

Yr Ymgynghoriad

Ar 20 Tachwedd 2015, cyhoeddodd yr Ymddiriedolaeth ei hymgynghoriad ar Ganllawiau arfaethedig y Bwrdd Gweithredol am sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd.

Yn ystod ymgynghoriad yr Ymddiriedolaeth, gofynnwyd y tri chwestiwn a ganlyn:

1. A yw'r Canllawiau arfaethedig ar gyfer Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd yn ymddangos yn berthnasol ac yn briodol ar gyfer y refferendwm hwn? Os nad ydynt, esboniwch pam?

2. A ydych yn teimlo bod unrhyw beth wedi'i hepgor o'r Canllawiau?

3. A oes gennych unrhyw sylwadau eraill am y Canllawiau arfaethedig?

Ymatebion

Cafodd yr Ymddiriedolaeth 16 o ymatebion i'r ymgynghoriad; daeth saith gan unigolion (gan gynnwys AS yn ysgrifennu fel unigolyn) a daeth y naw arall gan y cyrff neu'r grwpiau a ganlyn:

 Cymdeithas y Gweinyddwyr Etholiadol (Cangen y De)  Cyngor Cynulleidfa'r BBC yn yr Alban  Prydain yn Gryfach yn Ewrop / Britain Stronger in Europe  Ekklesia  Y Blaid Werdd (Cymru a Lloegr)  Y Democratiaid Rhyddfrydol  Newswatch  Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig (UKIP)  Plaid Unoliaethol Ulster

2 Hynny yw, y cyrff dynodedig ("designated organisation"), o fewn ystyr Rhan 7 o Ddeddf Pleidiau Gweleidyddol, Etholiadau a Refferenda 2000. Y Comisiwn Etholiadol sy'n dynodi'r cyrff hyn.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

 Pleidleisiwch i Adael / Vote Leave

Cafwyd ymateb byr hefyd gan y Comisiwn Etholiadol a oedd yn dweud bod canllawiau'r refferendwm...i bob golwg, yn ei farn ef, yn trafod yr ystod iawn o faterion. Mae ymatebion y cyrff a restrir uchod (gan gynnwys y pleidiau gwleidyddol, i'w gweld yn Atodiad B. Ceir crynodeb o'r ymatebion unigol eraill yn Atodiad C.

Y materion a godwyd

Dirprwywyd cymeradwyo Canllawiau'r Refferendwm i Bwyllgor Safonau Golygyddol Ymddiriedolaeth y BBC a ystyriodd Ganllawiau Drafft y Refferendwm yn ei gyfarfod ar 4 Chwefror 2016.

Cyn penderfynu ynghylch Canllawiau arfaethedig y Bwrdd Gweithredol, ystyriodd y Pwyllgor yr holl ymatebion i'r ymgynghoriad gan roi sylw i'r holl bwyntiau perthnasol a godwyd. Ystyriodd hefyd yr eglurhad a gafwyd gan y Bwrdd Gweithredol am rai pwyntiau. Rhoddir crynodeb isod o'r prif faterion a godwyd yn yr ymatebion i'r ymgynghoriad a oedd yn uniongyrchol berthnasol i ddrafftio'r canllawiau.

Mewn ambell achos, nid oedd y sylwadau'n uniongyrchol berthnasol i ddrafftio'r canllawiau eu hunain, ac roeddent yn codi materion ehangach ynghylch sylw'r BBC i'r refferendwm. Rhoddir crynodeb o'r prif faterion a godwyd ac ystyriaethau'r Pwyllgor ynghylch y materion hyn isod hefyd.

Cydbwysedd cyffredinol Er bod y rhan fwyaf o'r ymgyngoreion yn derbyn yr egwyddor gyffredinol a fabwysiadwyd yn y Canllawiau drafft, sef mai'r nod yw sicrhau amhleidioldeb drwy gadw "cydbwysedd cyffredinol " rhwng y dadleuon ac nid o anghenraid rhwng yr ymgyrchoedd dynodedig, fe wnaeth rhai ymatebwyr godi pwyntiau ynghylch hyn. Yn benodol, roeddent yn holi a allai hyn olygu na fyddai gwahaniaethau rhwng ymagweddau a dadleuon gwahanol safbwyntiau o fewn yr ymgyrchoedd yn cael eu hadlewyrchu'n ddigonol yn y sylw.

Cyrff dynodedig Dadleuai rhai ymgyngoreion y dylai'r sylw roi blaenoriaeth i'r rheini sy'n siarad ar ran y cyrff dynodedig, gan y bydd y rhain wedi'u dethol gan y Comisiwn Etholiadol, o dan broses a sefydlwyd gan y Senedd, i gynrychioli'r rheini a oedd yn ymgyrchu o blaid canlyniad penodol.

Monitro Soniodd sawl ymgynghorai fod angen monitro effeithiol a datrys cwynion yn gyflym er mwyn sicrhau bod egwyddorion y Canllawiau'n cael eu rhoi ar waith mewn gwirionedd.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Cywirdeb ac Amhleidioldeb Cododd nifer o ymgyngoreion bwyntiau sydd, er eu bod yn ddilys, yn cael sylw mewn gwirionedd o dan y Canllawiau Golygyddol arferol - yn enwedig y rheini sy'n ymwneud â chywirdeb ac amhleidioldeb. Mae'r Canllawiau Golygyddol yn dal yn berthnasol ochr yn ochr â Chanllawiau'r Refferendwm.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Cyflwyniadau i’r ymgynghoriad

Cymdeithas y Gweinyddwyr Etholiadol (AEA) - Cangen y De

o Dywedodd yr AEA fod defnyddio geiriau 'tebyg i amhleidioldeb, annibyniaeth, cywirdeb...' yn cael ei groesawu gan y "gymuned etholiadol", y gallai peidio â mabwysiadu'r egwyddorion hynny effeithio'n unionyrchol arnynt

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd yr ymddiriedolwyr y sylwadau a phenderfynu nad oedd gofyn newid dim.

Cyngor Cynulleidfa'r Alban

o Yn ei gyflwyniad, dywedodd y Cyngor y gallai fod o fudd i gynhyrchwyr pe pwysleisid y dylai'r sylw fynd y tu hwnt i adrodd mewn ffordd amhleidiol ac annibynnol ar yr ymgyrch gan "adlewyrchu ystod mor eang o safbwyntiau â phosibl." Un o wersi Refferendwm yr Alban oedd bod cynulleidfaoedd am gael gwybodaeth am effeithiau'r gwahanol safbwyntiau polisi. Dywedodd y Cyngor fod angen rhagor o gyngor am yr ystod o ffactorau y byddai cynhyrchwyr yn eu pwyso a'u mesur wrth roi sylw i Refferendwm yr UE, yn enwedig o ran sut y dylai gwasanaethau'r rhwydwaith3 ymdrin â gwahanol ymgyrchoedd gwahanol wledydd y Deyrnas Unedig er bod cysylltiad rhyngddynt.

o Dywedodd y Cyngor fod agweddau ar adroddiadau'r BBC, y cyfeiriwyd atynt gan bobl sy'n talu ffi'r drwydded, a oedd yn cyfrannu at sut yr oeddent yn gweld amhleidioldeb. Roedd y rhain yn cynnwys ysgrifennu penawdau, y cyfryngau cymdeithasol, newyddiaduraeth wreiddiol a dadansoddi materion allweddol, a phryder na ddylai rhaglenni'r Deyrnas Unedig gyflwyno safbwyntiau Eingl-ganolog lle na fydd hynny'n briodol. Dywedodd y gallai fod yn fuddiol i'r Canllawiau dynnu sylw newyddiadurwyr at y ffactorau hyn.

o Dywedodd y Cyngor, mewn dadleuon a ddarlledir sydd ag arwyddocâd cenedlaethol megis Refferendwm yr UE - naill ai yn yr Alban neu yn y Deyrnas Unedig - y dylid cynrychioli'r etholwyr yn gymdeithasol ac yn ddaearyddol yn nhermau'r gynulleidfa ac roedd yn galw am 'ganllawiau eglurach' ynghylch sut y gellid cyflawni hyn.

o Nododd y cyflwyniad y gallai gorgyffwrdd ddigwydd rhwng yr etholiadau ar gyfer y deddfwriaethau datganoledig a refferendwm yr UE a dywedodd y gall fod gofyn cael rhagor o ganllawiau ynghylch hyn, yn enwedig os bydd partïon yn caniatáu i gynrychiolwyr (gan gynnwys Gweinidogion) arddel safbwyntiau personol yn hytrach na safbwynt pleidiol at y mater hwn.

3 Hynny yw, y rheini a ddarlledir i'r Deyrnas Unedig i gyd.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Dywedodd y Bwrdd Gweithredol ei bod yn rhaid i'r canllawiau ganolbwyntio ar osod fframwaith clir i newyddiadurwyr a chynhyrchwyr cynnwys eraill, sydd ar gael yn llawn i dalwyr ffi'r drwydded. Dywedodd y Bwrdd Gweithredol ei bod yn bwysig sylweddoli bod Canllawiau'r Refferendwm yn cyd-fynd â'r Canllawiau Golygyddol arferol ac yn eu hategu, ac y byddai'r rhain yn berthnasol i'r materion a nodwyd gan y Cyngor.

Penderfyniad y Pwyllgor: Credai'r Pwyllgor fod dewis pobl i'w cyfweld yn fater o farn olygyddol ac felly'n fater i'r Bwrdd Gweithredol, ond nodwyd hefyd fod Canllawiau'r Refferendwm yn annog golygyddion i dynnu pobl o faes ehangach na dim ond o blith gwleidyddion neu ymgyrchwyr. O ran y sylw i'r Gwledydd ar rwydwaith y Deyrnas Unedig, dywedodd yr Ymddiriedolwyr eu bod yn disgwyl i'r allbwn hwn fod yn ddyladwy o gywir, gan gynnwys sicrhau ei bod yn glir pan fydd stori am y Deyrnas Unedig drwyddi draw neu'n berthnasol i un o'r gwledydd (neu fwy nag un) yn unig. O ran dethol cynulleidfaoedd, nododd yr Ymddiriedolwyr mai mater i'r Bwrdd Gweithredol yw hyn cyn belled â bod y darllediad yn sicrhau amhleidioldeb dyladwy. O ran gorgyffwrdd posibl rhwng y refferendwm ac etholiadau, nododd y Pwyllgor fod Canllawiau'r Refferendwm yn esbonio ei bod yn rhaid sicrhau amhleidioldeb o ran y refferendwm a'r etholiad os bydd y cyfnodau ffurfiol yn cyd-daro â'i gilydd ac mai gwaith y Bwrdd Gweithredol fydd cydymffurfio â'r gofyniad hwn. Casglodd yr Ymddiriedolwyr, ac ystyried y llu o wahanol amgylchiadau a allai fod yn berthnasol, y byddai rhoi rhagor o fanylion ynghylch sut y gellid cyflawni hyn yn anghymesur ac y gallai darfu ar farn olygyddol. Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Prydain yn Gryfach yn Ewrop / Britain Stronger in Europe

o Dywedodd Prydain yn Gryfach yn Ewrop ei fod yn ceisio dod yn "gorff dynodedig" i gynrychioli ochr "aros" y ddadl yn y refferendwm.

 C.1 ynghylch a yw'r Canllawiau arfaethedig ar gyfer Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd yn ymddangos yn berthnasol ac yn briodol ar gyfer y refferendwm hwn

Yn fras, roedd y cyflwyniad yn dweud bod y canllawiau arfaethedig yn gyffredinol berthnasol a phriodol; er roedd yn credu y gellid eu cryfhau a'u gwneud yn eglurach mewn ambell faes er mwyn sicrhau amhleidioldeb trwyadl drwy gydol yr ymgyrch.

o Yn y cyswllt hwn, trafodwyd saith maes yn y sylwadau:

Cydbwysedd Cyffredinol: Nodwyd yn y cyflwyniad mai dyma yw’r prif bryder. Mae’n briodol (yn ôl y cyflwyniad) y byddai “ystod eang iawn o leisiau” ar y ddwy ochr. Ond o ran cydbwysedd y sylw i “grwpiau ymgyrchu”, mynegodd rai pryderon bod y canllawiau fel maent wedi’u drafftio yn ymwrthod ag ymrwymiad i “gydbwysedd cyffredinol” a’u bod, yn hytrach, yn dewis yr “opsiwn gwannach” sef “lefelau tebyg o sylw”.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Dywedodd fod hyn yn arbennig o bwysig ac ystyried dyletswyddau cyfreithiol pob sefydliad dynodedig. Os byddai’n llwyddo i ddod yn sefydliad dynodedig, dywedodd y byddai’n ddyletswydd arno...i ddangos sut byddai’n cyflwyno’r ddadl ar yr ochr “aros” yn ei holl gyflawnder, fel y byddai disgwyl i’r sefydliad llwyddiannus ar yr ochr “gadael” ei wneud gyda golwg ar ei ddadl yntau.

Credai Prydain yn Gryfach yn Ewrop fod angen i bob parti yn nadl Refferendwm yr UE gael eu clywed. Ond dywedodd na fyddai'n dderbyniol i lefarydd y naill gorff dynodedig na'r llall gyflwyno'i farn ar yr un pryd ag y byddai cyfranogwr nad oedd yn cynrychioli’r corff dynodedig ar yr ochr arall yn cyflwyno’i safbwynt yntau.

Roedd y cyflwyniad yn dweud na fyddai gadael i lefarydd o'r corff "gadael" dynodedig ymddangos ar yr un rhaglen yn erbyn llais "aros" nad oedd yn gysylltiedig â'r corff "aros" dynodedig yn ddigon amhleidiol. Ychwanegodd y byddai hynny'n rhoi mantais strategol i'r naill ymgyrch dros y llall. Credai Prydain yn Gryfach yn Ewrop y dylai fod cydbwysedd cyffredinol yn ystod y cyfnod dynodedig rhwng y ddwy ymgyrch swyddogol.

Pwy sy'n siarad dros bob ymgyrch? Roedd y cyflwyniad yn dweud bod hyn hefyd yn codi cwestiynau ynglŷn â phwy fyddai'n siarad dros bob ymgyrch a bod angen eglurdeb i gynulleidfaoedd ynghylch y safbwynt yr oedd gwestai'n ei arddel gyda golwg ar y refferendwm.

Arbenigedd sector: Roedd y cyflwyniad yn dweud pan fyddai mater yn cael ei drafod, y byddai'n "rhesymol disgwyl" i'r cyfranogwyr ddod o'r un sector neu o'r un maes arbenigedd.

Rhoi cyd-destun i'r farn: Roedd y cyflwyniad yn dweud ei bod yn bwysig rhoi cyd-destun i nerth y farn mewn unrhyw sector a drafodid.

Amlygrwydd cyfartal i weithgarwch cyfartal: Roedd y cyflwyniad yn dweud y byddai'n disgwyl i gefnogwyr newydd a "ddatgelid" gan bob ochr yn ystod yr ymgyrch gael lefel debyg o amlygrwydd.

Beth yw ystyr "aros" a "gadael"? Roedd y cyflwyniad yn dweud ei bod yn bwysig sicrhau eglurdeb ynghylch beth oedd barn swyddogol y corff "gadael" am y math o berthynas y dylai'r Deyrnas Unedig ei chael ag Ewrop petai pleidlais o blaid gadael.

Cwestiwn y refferendwm: Roedd y cyflwyniad yn dweud mai cyfrifoldeb y BBC oedd hysbysu ei chynulleidfaoedd ynghylch beth fyddai goblygiadau gadael ac aros yn yr UE.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: O ran y cyrff dynodedig, dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod y ddeddfwriaeth yn rhoi i'r grwpiau hyn yr hawl i Ddarllediadau Ymgyrch y Refferendwm; ond nid yw'n rhoi unrhyw statws penodol i'r grwpiau hyn yn sylw golygyddol y darlledwyr. "Mae sylw teg i'r cyrff dynodedig, er ei fod wrth

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

gwrs yn ganolog i'r ymgyrch, yn fater o farn olygyddol". Dywedodd y Bwrdd Gweithredol, er y gallai fod yn briodol ar lawer achlysur i lefarwyr y ddwy ymgyrch gynrychioli'r ddwy ddadl, nad oes rheswm cysylltiedig ag amhleidioldeb dros beidio â chaniatáu i un ochr gael ei chynrychioli gan lefarydd o gorff dynodedig a'r llall gan lefarydd nad yw'n cynrychioli'r corff dynodedig arall, dan amgylchiadau priodol; yn wir, gallai mynnu hynny darfu ar y ddyletswydd i sicrhau "cydbwysedd cyffredinol" o ran y dadleuon. Ychwanegodd y Bwrdd Gweithredol, petai ymagwedd o'r fath yn cael ei rhoi ar waith mewn ffordd anwastad, y byddai hynny'n anghyson â'r angen i sicrhau tegwch i'r ddwy ymgyrch.

O ran pwy sy'n siarad dros bob ymgyrch, cynigiodd y Bwrdd Gweithredol ychwanegiad byr at ddiwedd paragraff 3.1 o'r Canllawiau drafft:

Dylid bod yn arbennig o ofalus i sicrhau ei bod yn glir i'r gynulleidfa pwy neu beth mae cyfrannwr yn ei gynrychioli (er enghraifft, un o'r grwpiau dynodedig.)

O ran arbenigedd sector, dywedodd y Bwrdd Gweithredol mai mater o farn olygyddol arferol yw hyn ac na ddylid pennu dim yn y Canllawiau yn ei gylch. Byddai'r pwynt am roi cyd-destun i'r farn yn dod o dan y Canllawiau Golygyddol ynghylch tegwch a chywirdeb ac mae mater amlygrwydd cyfartal ar gyfer gweithgarwch cyfartal yn dod o dan gysondeb yr ymagwedd olygyddol, sy'n un o ddyletswyddau canolog golygyddion. Ychwanegodd y Bwrdd Gweithredol nad yw ystyr "aros" a "gadael" o ran perthynas y Deyrnas Unedig ag Ewrop yn fater i ganllawiau'r BBC, ac mai mater o farn olygyddol yw sut y bydd y BBC yn rhoi gwybod i'w chynulleidfaoedd am oblygiadau gadael ac aros yn yr Undeb Ewropeaidd.

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd a derbyniodd y Pwyllgor ychwanegiad y Bwrdd Gweithredol at baragraff 3.1 fel y'i nodir uchod. Credai'r Ymddiriedolwyr fod y newid yn cynnig mwy o eglurdeb i gynulleidfaoedd ac y byddai'n help i gynulleidfaoedd drwy ychwanegu cyd-destun i gyfraniad llefarydd.

Ynghylch y materion eraill: Roedd yr Ymddiriedolaeth yn meddwl ei bod yn iawn y dylid cymhwyso amhleidioldeb, yng nghyd-destun refferendwm, i'r dadleuon, ac nid i'r cyrff dynodedig. Roeddent yn nodi hefyd nad yw'r ddeddfwriaeth yn ei gwneud yn ofynnol i ddarlledwyr roi blaenoriaeth i gyrff dynodedig yn eu sylw (ond i'r gwrthwyneb, mae dyletswydd gyffredinol y BBC yn glir, sef sicrhau amhleidioldeb dyladwy a chywirdeb dyladwy yn ei sylw). Felly, dywedodd y Pwyllgor y byddai honni y dylid rhoi blaenoriaeth i'r cyrff arweiniol dros gyfranwyr eraill drwy Ganllawiau'r Refferendwm yn cyfyngu'n amhriodol ar allu'r Bwrdd Gweithredol i ddefnyddio'i farn olygyddol. Dywedodd yr Ymddiriedolwyr fod nifer o'r pwyntiau eraill a godwyd yn fater o farn olygyddol ac felly'n fater i'r Bwrdd Gweithredol neu eu bod eisoes yn cael sylw yn y Canllawiau Golygyddol neu yng Nghanllawiau'r Refferendwm. O ran beth oedd barn swyddogol y corff "gadael" dynodedig ynghylch pa fath o berthynas y dylai'r Deyrnas Unedig ei chael ag Ewrop, dywedodd yr Ymddiriedolwyr mai gwaith y cyrff dynodedig a'u cefnogwyr yw esbonio'u safbwyntiau ond y byddai disgwyl i Newyddion y BBC archwilio'r

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

materion gyda chywirdeb ac amhleidioldeb dyladwy. Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm mewn unrhyw ffordd arall.

 C.2 ynghylch a oes unrhyw beth wedi'i hepgor o'r Canllawiau arfaethedig

o Roedd y cyflwyniad yn dweud y gellid rhoi rhagor o fanylion am y gorgyffwrdd posibl rhwng etholiadau Mai a'r sylw i faterion gwleidyddol eraill yn ystod Cyfnod y Refferendwm. o Gan gyfeirio at UKIP, roedd yn dweud na ellid gadael i'r refferendwm droi’n "Ddarllediad Plaid Wleidyddol hwyaf y wlad i un blaid yn unig". Roedd yn dweud ei bod yn hollbwysig bod lleisiau "gadael" UKIP yn cael eu cydbwyso'n briodol â chynrychiolaeth o blith lleisiau "aros" cryf. o Roedd y cyflwyniad yn dweud bod Prydain yn Gryfach yn Ewrop yn credu bod 'un peth bach wedi'i hepgor' yn yr adran am adroddiadau ynghylch polau. Dywedodd ei fod yn gobeithio na fyddai cyfweliadau â llefarwyr yn cael eu llethu gan gwestiynau am bolau, ond y byddent yn hytrach yn canolbwyntio ar y materion pwysig.

Penderfyniad y Pwyllgor: Ystyriodd yr Ymddiriedolwyr effaith yr etholiadau, ac fel yr esboniwyd uchod, nodwyd bod amhleidioldeb yng nghyd-destun y refferendwm yn berthnasol i'r dadleuon, nid i bleidiau gwleidyddol neu i bartïon sy'n arddel safbwynt penodol ar y refferendwm. Nododd y Pwyllgor fod Canllawiau'r Refferendwm yn esbonio ei bod yn rhaid bod yn amhleidiol yng nghyswllt y refferendwm a'r etholiad os digwydd i'r cyfnodau ffurfiol gyd-daro â'i gilydd.

O ran polau, trafododd yr Ymddiriedolwyr â'r Bwrdd Gweithredol y gwersi a ddysgwyd yn sgil y sylw i'r Etholiad Cyffredinol. Nodwyd hefyd, er y gall y polau'n wir fod yn rhan o'r stori, bod dyrannu'r dadleuon o blaid y ddwy ochr ar gwestiwn y refferendwm yn hanfodol er mwyn sicrhau bod y cyhoedd yn gallu deall y materion dan sylw'n iawn. Nododd y Pwyllgor mai mater o farn olygyddol yw hyn ac felly nad oes gofyn addasu'r Canllawiau Golygyddol na'r Canllawiau Refferendwm presennol.

Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

 C. 3 Sylwadau ychwanegol

o Roedd Prydain yn Gryfach yn Ewrop yn meddwl ei bod yn gwbl hanfodol i'r Canllawiau ddweud y dylai sylw i bapurau newydd ddangos yn glir pa safbwynt golygyddol a arddelir. Ar ddiwedd y cyflwyniad, dywedodd Prydain yn Gryfach yn Ewrop ei fod yn cytuno'n llwyr na ddylai'r un ochr i'r ddadl gael yr hawl i rwystro dadleuon neu drafodaethau rhag digwydd drwy wrthod cymryd rhan. Pe gorfodid hynny, dywedodd, dylid hefyd sicrhau rhywfaint o hyblygrwydd gan gyfryngau'r BBC ynghylch pa gyfranogwyr sy'n cymryd rhan.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Penderfyniad y Pwyllgor: Ystyriwyd y pwyntiau hyn gan y Pwyllgor a'r casgliad oedd bod Canllawiau Golygyddol y BBC neu Ganllawiau'r Refferendwm yn ymdrin â'r rhain ac, felly, nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Melin Drafod Ekklesia Think Tank

o Dywedodd Ekklesia mai'r hyn a oedd yn ei boeni fwyaf oedd y dylai cylch gwaith gwasanaeth cyhoeddus y BBC a'i dyletswyddau statudol gyda golwg ar ymgyrch y refferendwm gael eu cyflawni yn y fath fodd ag i osgoi amhleidioldeb annyladwy (undue impartiality) (sic) ac i alluogi'r craffu democrataidd ehangaf posibl ar ffeithiau a dadleuon rhwng y gwrthsafbwyntiau.

o O ran sicrhau cydbwysedd rhwng dadleuon, roedd yn annog y BBC i roi sylw penodol i ffynonellau data a'u dehongli gan sicrhau bod hynny'n destun craffu trwyadl. Gan gyfeirio at sylw'r BBC i refferendwm yr Alban, dywedai’r cyflwyniad fod rhai o'r honiadau a ddarlledwyd yn ystod yr ymgyrch honno i bob golwg 'heb gael gwirio'u ffeithiau'. Cyfeiriwyd at rywfaint o'r canllawiau ar y cyfryngau cymdeithasol (paragraff 6.2) a oedd yn dweud y dylai cynhyrchwyr fod yn drwyadl wrth benderfynu beth yw tarddiad deunyddiau a gynigid yn gyfraniadau gan y gynulleidfa a dywedodd y dylai hyn fod yn berthnasol i arweinyddion busnes ac arianwyr.

o O ran ymrwymiad y BBC i 'gydbwysedd eang', dywedodd Ekklesia ei fod yn gobeithio na fyddai hyn yn eithrio neu'n gwthio i'r cyrion y safbwyntiau a'r lleisiau mwy amrywiol eu natur. Dywedodd ei fod yn cytuno â pharagraff 4.2 o'r Canllawiau (lle bydd un ochr o'r ymgyrch yn gwrthod siarad, dylid cymryd camau rhesymol i sicrhau bod eu safbwynt yn cael ei gynrychioli), ond awgrymodd y gallai fod yn deg dan rai amgylchiadau i'r 'gadair wag' barhau'n llais absennol (oherwydd fel arall, byddai eu barn yn cael ei chyflwyno heb iddi fod yn destun holi a chraffu priodol).

o Roedd y cyflwyniad yn dweud y dylai cynhyrchwyr gynllunio i adlewyrchu ystod o leisiau, ond ychwanegodd na ddylai ymgyrchoedd ag ymgyrchwyr gael eu cyfyngu'n ddiangen rhag gallu dewis eu llefarwyr eu hunain. Anogodd Ekklesia y BBC i roi sylw i grwpiau megis undebau llafur a sefydliadau llafur/gweithwyr, mudwyr a "grwpiau eraill sydd ar y cyrion" gan ddweud bod gwaith ymchwil yn awgrymu bod 'diffyg cydbwysedd difrifol' eisoes o ran y sylw a gaiff y grwpiau hyn ar y BBC ac ar y llaw arall, y sylw a gaiff corfforaethau a busnesau.

o Dywedodd Ekklesia ei fod yn croesawu ymdrechion y Canllawiau yn y rhan fwyaf o'r agweddau eraill i fod yn deg ac yn rhesymol. Ond roedd yn pwyso am ystyried eto'r gweithdrefnau monitro annibynnol gyda golwg ar gyflawni

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

telerau Siarter a Chytundeb y BBC er mwyn sicrhau bod y refferendwm yn cael sylw dyladwy o gywir ac amhleidiol.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Wrth ystyried y sylwadau, dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod y sylw am arweinyddion busnes ac ati yn camddehongli paragraff 6.2. Roedd a wnelo hwnnw â sefydlu dilysrwydd ffynonellau ar y cyfryngau cymdeithasol, yn hytrach nag â phrofi eu dadleuon. Ychwanegodd y Bwrdd Gweithredol y gellid ymdrin â hyn, yn yr un modd ag yr ymdrinnid â chraffu ar arweinyddion busnes, drwy ddilyn 'ymagwedd olygyddol gyson'. O ran mater un ochr yr ymgyrch yn gwrthod cymryd rhan, esboniodd y Bwrdd Gweithredol mai sicrhau "mantais ddistaw" fyddai'r union beth y mae paragraff 4.2 yn dweud na ddylai ddigwydd, ond efallai y bydd gwahanol amgylchiadau'n gofyn am ystod o ymatebion o fewn egwyddor y paragraff hwnnw. Ychwanegodd y Bwrdd Gweithredol fod yr egwyddor bod angen cydbwysedd rhwng y "dadleuon" (yn hytrach na rhwng y cyrff dynodedig) fel rheol yn atal y naill ymgyrch ddynodedig a'r llall rhag rhoi feto ar waith.

Penderfyniad y Pwyllgor: O ran cyfweliadau, roedd yr Ymddiriedolwyr yn meddwl mai mater i'r Bwrdd Gweithredol oedd hyn, a fyddai'n defnyddio'i farn olygyddol ac yn ystyried ystod o ffactorau a fyddai'n amrywio yn ôl y cyd-destun. Dywedodd y Pwyllgor fod Canllawiau'r Refferendwm yn annog golygyddion i gynnwys gwahanol fathau o bobl i'w cyfweld yn ystod Cyfnod y Refferendwm. Nododd y Pwyllgor yr adrannau cywirdeb ac amhleidioldeb yn y Canllawiau Golygyddol gan ddweud bod gofyn i'r BBC groeswswirio'i gwaith ei hun er mwyn sicrhau cywirdeb dyladwy. Serch hynny, casgliad yr Ymddiriedolwyr oedd y byddai ddisgwyl i’r BBC wirio pob datganiad 'ffeithiol' gan bawb a gyfwelid yn ormod o faich arni. Nododd yr Ymddiriedolwyr mai mater i'r Bwrdd Gweithredol fyddai'r penderfyniad i gael "cadair wag", ac o ran 'safbwyntiau amrywiol', nododd y Pwyllgor fod Canllawiau'r Refferendwm yn dweud yn benodol:

...Dan rai amgylchiadau efallai y bydd lleisiau eraill, y tu hwnt i'r cynrychiolwyr ffurfiol, yn berthnasol i'r dadleuon a dylid pwyso a mesur y rhain hefyd werth geisio sicrhau cydbwysedd cyffredinol.

Casgliad Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Ystyriodd y Pwyllgor fater monitro mewn man arall - gweler isod o dan ymateb unigol gan AS.

Plaid Werdd Cymru a Lloegr

 C.1 ynghylch a yw'r Canllawiau arfaethedig ar gyfer Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd yn ymddangos yn berthnasol ac yn briodol ar gyfer y refferendwm hwn

o Dywedodd y Blaid Werdd (C a Ll) ei bod yn gyffredinol fodlon ar y Canllawiau, ond ei bod yn poeni bod y termau a ddefnyddid yn y cynigion

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

yn amwys ac na fyddent efallai'n caniatáu i ystod lawn safbwyntiau ynghylch aelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd gael sylw teg gan y BBC.

o Y prif beth a oedd yn poeni'r Blaid oedd bod y canllawiau'n pennu mai ystyr sicrhau amhleidioldeb dyladwy yn ystod yr ymgyrch oedd dod o hyd i 'gydbwysedd cyffredinol' rhwng y dadleuon ac nid o reidrwydd rhwng yr ymgyrchoedd dynodedig. Dywedodd y Blaid nad oedd hyn yn gwneud cyfiawnder â'r ystod eang o ddadleuon yn yr ymgyrchoedd o blaid gadael neu aros yn yr Undeb Ewropeaidd ac roedd yn galw am ragor o wybodaeth am sut y defnyddid barn olygyddol i ddiffinio'r dadleuon.

o Galwodd y Blaid am ragor o eglurhad ac enghreifftiau o sut y byddai perthnasedd gwahanol leisiau'n cael eu pennu'n olygyddol, ac am y diffiniad gweithio o 'gynrychiolwyr ffurfiol' yng nghyd-destun yr ymgyrch.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod y fformiwla eisoes yn cyfeirio'n benodol at bwysigrwydd "ystod o safbwyntiau" ar bob ochr. Ychwanegodd na fyddai'n briodol ymrwymo pob math o allbwn o reidrwydd i gynnwys yr "ystod ehangaf" o safbwyntiau neu i enwi un safbwynt penodol y dylid ei gynnwys. Serch hynny, yn sgil y canllaw hwn, nid oedd yr un safbwynt a allai fod yn berthnasol yn cael ei eithrio. Roedd y Bwrdd Gweithredol serch hynny wedi bwriadu egluro beth oedd ystyr "cynrychiolwyr ffurfiol".

Ychwanegodd mai mater o farn olygyddol oedd sut y byddai perthnasedd yn cael ei bennu, yn unol â'r canllawiau.

Penderfyniad y Pwyllgor: Derbyniodd yr ymddiriedolwyr y geiriad ychwanegol yn 3.14 (gweler uchod).

Cytunai’r Ymddiriedolwyr fod Canllawiau'r Refferendwm yn ei gwneud yn glir ei bod yn bosibl cynnwys ystod o safbwyntiau ac nad yw'n briodol ei gwneud yn ofynnol i'r Bwrdd Gweithredol ddweud sut y defnyddir barn olygyddol, oherwydd gall hyn ddibynnu ar ystod o ffactorau sy'n amrywio a dibynnu ar y cyd-destun. Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm yn sgil y sylwadau hyn.

 C.2 ynghylch a oes unrhyw beth wedi'i hepgor o'r Canllawiau arfaethedig

o Ar wahân i'r materion a godwyd yn C.1 , dywedodd y Blaid Werdd nad yw'n credu bod unrhyw beth sylweddol wedi'i hepgor.

Y Democratiaid Rhyddfrydol

4 Y geiriad a ychwanegwyd yw "Dylid bod yn arbennig o ofalus i sicrhau ei bod yn glir i'r gynulleidfa pwy neu beth mae cyfrannwr yn ei gynrychioli (er enghraifft, un o'r grwpiau dynodedig.)".

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

 C.1 ynghylch a yw'r Canllawiau arfaethedig ar gyfer Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd yn ymddangos yn berthnasol ac yn briodol ar gyfer y refferendwm hwn

o Dywedodd y Democratiaid Rhyddfrydol eu bod yn credu bod y Canllawiau arfaethedig ar y cyfan yn berthnasol ac yn briodol. Dywedodd y Blaid, wrth ddarparu cydbwysedd cyffredinol ar gyfer y ddadl, na ddylid rhoi sylw anghymesur i bleidiau penodol neu i wleidyddion unigol, yn enwedig petai Cyfnod y Refferendwm yn cyd-daro ag etholiad.

 C.2 ynghylch a oes unrhyw beth wedi'i hepgor o'r Canllawiau arfaethedig

o Dywedodd y Democratiaid Rhyddfrydol, lle y defnyddir lleisiau gwleidyddol, y dylid rhoi ystyriaeth ddyladwy i'r cydbwysedd rhwng y pleidiau sy'n arddel y safbwynt hwnnw.

 C. 3 Sylwadau ychwanegol

o Dywedodd y Democratiaid Rhyddfrydol eu bod yn credu y dylai eu safbwynt gwahanol hwy at Ewrop gael ei gynrychioli'n deg yn y sylw i'r refferendwm.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Dywedodd y Bwrdd Gweithredol, o ran y 'cydbwysedd rhwng y pleidiau sy'n arddel y safbwynt hwnnw', mai pleidlais rhwng dau wrthsafbwynt yw'r Refferendwm, nid rhwng pleidiau gwleidyddol. Ni fyddai sicrhau "cydbwysedd" rhwng pleidiau gwleidyddol yng nghyd-destun y refferendwm yn unig yn briodol, yn ôl y Bwrdd Gweithredol. Os digwydd bod gorgyffwrdd rhwng Cyfnod y Refferendwm a Chyfnod yr Etholiad, dywedodd y Bwrdd Gweithredol y byddai'r cyfeiriad isod (ym mharagraff 5.1) yn mynd i'r afael â thrin pleidiau gwleidyddol gydag amhleidioldeb dyladwy:

Os bydd cyfnod y Refferendwm yn gorgyffwrdd â chyfnod etholiad, rhaid i gynhyrchwyr cynnwys hefyd ystyried canllawiau'r etholiad a sicrhau amhleidioldeb dyladwy gyda golwg ar y ddwy bleidlais.

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd yr Ymddiriedolwyr fod amhleidioldeb yn y refferendwm yn berthnasol i'r dadleuon ac nid i'r pleidiau gwleidyddol neu i bleidiau sy'n arddel safbwynt penodol. At hynny, nododd fod Canllawiau'r Refferendwm yn esbonio ei bod yn rhaid bod yn amhleidiol yng nghyswllt y refferendwm a'r etholiadau os digwydd i'r cyfnodau ffurfiol gyd-daro â'i gilydd. Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Newswatch

o Galwodd Newswatch ar yr Ymddiriedolwyr i fabwysiadu yn y Canllawiau arfaethedig 'ymagwedd fwy trwyadl ac amlwg annibynnol o lawer' at sicrhau amhleidioldeb yn ystod ymgyrch y refferendwm. Roedd y sylwadau'n dweud bod Canllawiau'r Refferendwm yn anwybyddu

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

"ystyriaethau hollbwysig" ynghylch sut y caiff siaradwyr gwadd eu trin mewn gwirionedd. Yn ogystal â hyn, roedd yn poeni y byddai'r camau i fonitro cynnwys yn "aneffeithiol" o ran sicrhau triniaeth deg i'r ddwy ochr.

o Cafwyd nifer o sylwadau'n dweud bod y Canllawiau'n gadael gormod o lawer i farn olygyddol y BBC ei hun a honno'n cael ei rhoi ar waith o fewn "fframwaith rydd ac anfanwl" amhleidioldeb 'dyladwy'. Dywedodd mai un peth a oedd yn destun pryder mawr oedd a oedd yr Ymddiriedolwyr eu hunain yn ddigon annibynnol gan amau perthynas rhai o'r Ymddiriedolwyr â'r BBC a bod sawl Ymddiriedolwr arall yn perthyn i'r hyn y mae'n ei alw'n 'Griw sy’n honni mai dyn sy’n gyfrifol am newid yn yr hinsawdd'.

o Dywedodd Newswatch nad oedd dim yn y Canllawiau am dryloywder y broses gan alw am gamau lle y byddai'r penderfyniadau'n agored i ôl-graffu ac yn dangos bod pryderon ynghylch cydbwysedd yn cael eu hystyried.

o Roedd y cyflwyniad yn dweud bod y prif ddarpariaethau ym mharagraff 3.1 o'r ddogfen yn rhy amwys i ddarparu fframwaith dibynadwy i sicrhau amhleidioldeb ac y dylai'r BBC fod yn anelu at sicrhau amhleidioldeb go iawn (nid dim ond 'dyladwy') rhwng y garfan 'ie' a 'na'. Dywedodd fod y gair 'dyladwy' wedi "cyfiawnhau anghydbwysedd mawr yn y sylw i'r UE".

o Yn ogystal â hyn, roedd y cyflwyniad yn dweud nad oedd y canllawiau'n pennu'n benodol bod angen terminoleg fanwl gywir, ac roedd yn amau'r ffordd yr oedd rhaglenni'r BBC yn defnyddio termau megis 'Undeb Ewropeaidd' ac 'Ewrop' gan ddweud eu bod wedi cael eu camddefnyddio drwy'i gilydd.

o O ran diffyg system monitro, dywedodd Newswatch fod 'bwlch enfawr' yn y broses asesu gan holi sut y gellid sicrhau amhleidioldeb. Roedd hefyd yn amau paragraff 3.1 o'r canllawiau, gan ddweud ei fod yn diystyru defnyddio 'stopwats' a dulliau mesur 'mathemategol'.

o Gofynnodd Newswatch sut y gellid osgoi'r "fagl" o roi sylw i'r ymgyrch drwy "swigen San Steffan" gan godi amheuon ynghylch y sylw i wahanol bleidiau gwleidyddol e.e. yr hyn yr oedd yn ei ystyried yn sylw anghymesur i anghydfodau mewnol o fewn UKIP.

o Roedd y sylwadau hefyd yn codi cwestiynau ynghylch cynllun hyfforddi'r UE i newyddiadurwyr y BBC, fel y'i trafodwyd ym Mhwyllgor Craffu Ewropeaidd Tŷ'r Cyffredin.

o I gloi, nododd Newswatch nad oedd y Canllawiau'n cyfeirio at ddim rhaglenni arbennig yn yr arena newyddion i roi gwell gwybodaeth i gynulleidfaoedd am faterion sy'n berthnasol i'r UE nac unrhyw gamau i sicrhau y byddai'n briodol o amhleidiol.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: O ran anwybyddu "ystyriaeth hollbwysig", dywedodd y Bwrdd Gweithredol y byddai'r cyfeiriad yn y Canllawiau drafft at "ymagwedd olygyddol gyson" yn mynd i'r afael â'r holl enghreifftiau hyn. O ran sylw, cyfeiriodd y Bwrdd Gweithredol at y ddyletswydd i fod yn deg ac yn gyson yn y Canllawiau ac o ran yr ymholiad ynghylch defnyddio'r ymadrodd "terminoleg fanwl gywir" ("exact terminology"), cyfeiriodd at baragraff 3.5 o'r Canllawiau drafft. Ychwanegodd y Bwrdd Gweithredol nad oedd y Canllawiau drafft a pharagraff 3.1 yn benodol yn golygu na ellid defnyddio 'stopwats' a dulliau mesur 'mathemategol', nac unrhyw ddull meintiol arall. Mae paragraff 3.1 yn dweud nad yw 'amhleidioldeb dyladwy o reidrwydd yn cael ei chyflawni drwy ddefnyddio fformiwla mathemategol syml neu stopwats" (ychwanegwyd y pwyslais) O ran anghydfodau mewnol a pha bryd y byddai "cydbwysedd cyffredinol" yn berthnasol, dywedodd y Bwrdd Gweithredol y gallai anghytundebau mewnol ynghylch tactegau fod yn berthnasol i'r naill ochr neu'r llall.

Penderfyniad y Pwyllgor: Nodwyd bod Ymddiriedolwyr yn datgan eu budd personol a bod y rhain yn cael eu cyhoeddi. Hefyd, nid oes yr un Ymddiriedolwr ar y Pwyllgor Safonau Golygyddol wedi bod lladmerydd ar ran y naill ochr na'r llall gyda golwg ar gwestiwn refferendwm yr UE. Bydd yr Ymddiriedolwyr yn cadarnhau cwynion am y BBC a bydd y rhain yn eu cyhoeddi. O ran y ddadl ynghylch "amhleidioldeb dilys", y gofyniad a osodir ar y BBC o dan y Cytundeb Fframwaith yw amhleidioldeb "dyladwy". Nododd yr Ymddiriedolwyr mai mater i'r Bwrdd Gweithredol ac nid i'r Ymddiriedolaeth yw cyfeiriad golygyddol a chreadigol y BBC, a hefyd, nad mater i Ganllawiau'r Refferendwm yw'r disgrifiadau o'r rhaglenni arfaethedig. Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Ystyriodd y Pwyllgor fater monitro a hyfforddi mewn man arall - gweler isod o dan ymateb unigol gan AS.

Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig

o Dywedodd UKIP ei bod yn cytuno'n fras â'r canllawiau arfaethedig ond, fel yr oeddent wedi'u drafftio ar hyn o bryd, nad oeddent yn archwilio'r rhyngweithio tebygol rhwng y darlledwr a'r ymgyrch 'Gadael', yr ymgyrch 'Aros' a'r pleidiau gwleidyddol.

o Dywedodd y Blaid ei bod yn meddwl y dylai UKIP gael yr un lefel o gynrychiolaeth â'r ymgyrch 'Aros' a'r ymgyrch 'Gadael' gan mai hi yw'r unig blaid wleidyddol mewn rhai rhannau o'r Deyrnas Unedig sy'n cynrychioli'r safbwynt 'Gadael'.

o Gofynnodd UKIP am sicrwydd gan Ymddiriedolaeth y BBC, er budd 'cydbwysedd cyffredinol' y byddai safbwynt y Blaid ar y refferendwm yn cael ei gynrychioli yn y ddadl, ni waeth beth oedd safbwyntiau'r ddwy ymgyrch. Dywedodd fod hyn yn fater o gryn bwys gan mai UKIP oedd yr

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

unig blaid a oedd yn cael ei diffinio gan ei safbwynt ynghylch parhad aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Dywedodd y Bwrdd Gweithredol nad oedd yn derbyn yr awgrym y dylai unrhyw blaid wleidyddol gael "yr un lefel o gynrychiolaeth" â'r ymgyrchoedd "aros" a "gadael". Byddai hyn yn golygu y byddai'n amhosibl sicrhau "cydbwysedd cyffredinol" rhwng y dadleuon. Yn yr un modd, dywedodd y Bwrdd Gweithredol nad oedd yn derbyn y dylai unrhyw blaid - o dan y Canllawiau - gael gwarantu cynrychiolaeth mewn unrhyw allbwn "ni waeth beth oedd y safbwyntiau a arddelid gan y ddwy ymgyrch." Er mwyn bod yn fwy eglur ar y pwynt hwn, cyfeiriodd y Bwrdd Gweithredol at ei ymateb i'r Democratiaid Rhyddfrydol (gweler uchod).

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd yr Ymddiriedolwyr fod amhleidioldeb yn y refferendwm yn berthnasol i'r dadleuon ac nid i'r pleidiau gwleidyddol neu i bleidiau sy'n arddel safbwynt penodol at y refferendwm. Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Plaid Unoliaethol Ulster / Ulster Unionist Party

o Roedd Plaid Unoliaethol Ulster yn croesawu Canllawiau arfaethedig Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd gan ychwanegu ei bod yn hollbwysig bod y BBC yn sicrhau cydbwysedd cywir rhwng y ddwy ochr. Dywedodd yr UUP fod y cyfeiriadau yn y Canllawiau drafft at yr angen i sicrhau 'cydbwysedd cyffredinol' a dangos 'amhleidioldeb dyladwy' yn "ymgais ddilys" i gyflawni ymrwymiad y BBC i roi sylw cywir a theg i faterion gwleidyddol.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Nid oedd gan y Bwrdd Gweithredol sylw am hyn.

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd yr Ymddiriedolwyr y sylwadau a chasglu nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Pleidleisiwch i Adael / Vote Leave

 C.1 ynghylch a yw'r Canllawiau arfaethedig ar gyfer Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd yn ymddangos yn berthnasol ac yn briodol ar gyfer y refferendwm hwn

o Dywedodd Pleidleisiwch i Adael fod y canllawiau drafft, yn gyffredinol, yn berthnasol ac yn briodol, ac roedd yn eu croesawu fel "tystiolaeth o benderfyniad y BBC i roi sylw i'r refferendwm gyda 'chywirdeb ac amhleidioldeb dyladwy'.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

o O ran yr iaith a ddefnyddir, roedd y cyflwyniad yn dweud bod y Canllawiau drafft "i bob golwg yn sicrhau... na fydd y BBC yn ei sylw i’r refferendwm yn cymylu’r ystyr rhwng 'Ewrop' a'r 'Undeb Ewropeaidd'. Roedd yn poeni nad oedd yr hyn a oedd yn ei alw'n 'ymrwymiadau clir' yn cael eu rhoi ar waith.

o Roedd Pleidleisiwch i Adael yn croesawu'r cyfeiriadau yn y Canllawiau drafft ar yr angen i ystyried "natur yr ymchwil neu'r polau a ddyfynnir' a pheidio â dibynnu ar y dehongliad a awgrymir gan y corff neu'r cyhoeddiad sydd wedi comisiynu'r gwaith, ac yn dweud bod hyn yn arbennig o bwysig yn achos polau busnes.

o Roedd y cyflwyniad yn feirniadol o'r rhaglen Today yn y ddadl am yr ewro cyn 2003 gan awgrymu yn ystod ymgyrch y refferendwm y "dylai pobl fusnes yn gyffredinol gael eu cyfweld gyda phobl fusnes a gwleidyddion gyda gwleidyddion eraill". O ran amhleidioldeb, ychwanegodd, ei bod yn rhaid i hyn olygu nad oedd yn ofyniad i enwau adnabyddus o reidrwydd gael eu rhoi yn erbyn ei gilydd.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Nid oedd gan y Bwrdd Gweithredol sylw am hyn.

Penderfyniad y Pwyllgor: O ran cyfeirio at yr Undeb Ewropeaidd yn syml fel "Ewrop", nododd y Pwyllgor fod disgwyliad y dylai’r iaith a ddefnyddir fod yn glir ac yn fanwl gywir wedi'i nodi yng Nghanllawiau Golygyddol y BBC ynghylch cywirdeb. Credai'r Ymddiriedolwyr fod Canllawiau'r Refferendwm eisoes yn dweud bod angen gofal wrth ddefnyddio ymadroddion neu eiriau penodol mewn cyd- destun arbennig, a bod angen i gynhyrchwyr cynnwys sicrhau nad yw'r ffordd y caiff iaith ei defnyddio'n cyfleu'n anfwriadol ystyr y gellid ei ddehongli fel petai'n ffafrio'r naill ochr neu'r llall. Nododd yr Ymddiriedolwyr hefyd, serch hynny, fod y cyd-destun yn hollbwysig, a lle'r oedd y cyd-destun yn gwbl glir, y gallai fod yn briodol i gyfranwyr a'r BBC gyfeirio at "Ewrop" yn hytrach nag at yr "Undeb Ewropeaidd" bob tro.

Credai'r Pwyllgor mai mater o farn olygyddol oedd dewis pobl i'w cyfweld a bod hyn felly'n fater i'r Bwrdd Gweithredol.

Casgliad y Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

 C.2 ynghylch a oes unrhyw beth wedi'i hepgor o'r Canllawiau arfaethedig

o Galwodd Pleidleisiwch i Adael am eglurhad ynghylch y mecanwaith (os o gwbl) a oedd gan y BBC ar waith i sicrhau bod pawb yn cadw at y Canllawiau ac yn benodol, pa system oedd ar waith i sicrhau bod cwynion nad oedd y canllawiau'n cael eu dilyn yn gallu cael eu datrys yn ddi-oed.

o Roedd y sylwadau'n dweud bod y Canllawiau drafft yn rhoi rhy ychydig o sylw i'r ffaith y byddai sefydliad dynodedig wedi'i eithrio gan y Comisiwn Etholiadol i gynrychioli i'r graddau mwyaf y rheini a oedd yn ymgyrchu o

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

blaid canlyniad [penodol]’. Roedd yn galw ar i'r canllawiau roi effaith glir i'r polisi mai cyrff dynodedig yw prif gynrychiolydd y rheini sy'n ymgyrchu dros ganlyniad penodol. Roedd yn dweud y dylai'r Canllawiau 'gydnabod yn glir uchafiaeth y cyrff dynodedig yn ymgyrch y refferendwm'.

o O ran sylw'r BBC, dywedodd Pleidleisiwch i Adael ei bod yn rhaid cael gofyniad i sicrhau cydbwysedd yn y sylw a roddir i gyfranogwyr a ganiateid ar y naill ochr a'r llall ac na ddylai fod ffafriaeth o blaid llefarwyr sy'n adnabyddus yn unig. Fel arall, byddai'r sylw'n bleidiol i'r ymgyrch 'aros'.

o Roedd y cyflwyniad yn dweud bod Pleidleisiwch i Adael yn poeni am y ffaith bod y Canllawiau drafft yn mynd i fod yn berthnasol yn ystod 'Cyfnod ffurfiol y Refferendwm' a dywedodd y dylai canllawiau ychwanegol i olygyddion, fan leiaf, fod yn berthnasol cyn gynted ag y byddai'r grwpiau ymgyrchu arweiniol yn cael eu dynodi gan y Comisiwn Etholiadol.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: O ran "uchafiaeth cyrff dynodedig", dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod y ddeddfwriaeth yn rhoi'r hawl i grwpiau dynodedig gael Darllediadau ar gyfer Ymgyrch y Refferendwm. Mae sylw teg i'r cyrff dynodedig, er ei fod wrth gwrs yn ganolog i'r ymgyrch, yn fater o farn olygyddol. O ran amhleidioldeb dyladwy, barn y Bwrdd Gweithredol oedd bod hynny'n cael ei sicrhau drwy gydbwyso'r dadleuon, nid drwy gydbwyso cyfraniadau cyrff, boed y rheini'n grwpiau dynodedig ynteu'n gyfranogwyr a ganiateid. Dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod y Canllawiau drafft yn rhoi rhyddid yn benodol i olygyddion gyfatebu gwahanol fathau o lefarwyr. Byddai rhoi "triniaeth annyladwy o ffafriol" i unrhyw grŵp, gan gynnwys "Gweinidogion y cabinet neu gyn-weinidogion y cabinet sydd bellach yn benaethiaid ar gwmnïau amlwladol", yn groes i'r canllawiau. Dywedodd y Bwrdd Gweithredol na fyddai'r Canllawiau drafft yn caniatáu rhoi "rhagor o amser ar yr awyr" i'r un ymgyrch petai "mwyafrif o weinidogion y Cabinet yn cefnogi aros".

Dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod y Canllawiau'n cael eu rhoi ar waith ar gyfer y cyfnod ffurfiol boed hynny ar gyfer etholiadau neu refferenda. Serch hynny, roedd yn tynnu sylw at ganllawiau Golygyddol y BBC (Pennod 4 "Amhleidioldeb") sy'n dweud:

4.4.24 Mae ystyriaethau arbennig yn berthnasol yn ystod ymgyrchoedd ar gyfer etholiadau a refferenda, ac, mewn rhai achosion, bydd y cyfnod cyn ymgyrchoedd yn golygu mwy o sensitifrwydd wrth ystyried amhleidioldeb ym mhob genre allbwn. Bydd y Prif Gynghorydd, Gwleidyddiaeth, yn cyhoeddi cyngor penodol ac, ar gyfer y Deyrnas Unedig, bydd yn cyhoeddi canllawiau ar wahân ar gyfer pob cyfnod ymgyrchu.

Dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod cyfeiriad at hyn yn y Canllawiau Etholiadau drafft; gyda golwg ar y cyflwyniadau, roedd y Bwrdd Gweithredol hefyd yn awr yn bwriadu cyfeirio at hyn yng Nghanllawiau'r Refferendwm, ym mharagraff 1.2, fel a ganlyn:

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

"Bydd yr ymgyrchu'n dechrau cyn cyfnod ffurfiol y refferendwm a dylai cynhyrchwyr cynnwys fod yn sensitif i'r angen i fod yn arbennig o ofalus wrth ddynesu at Gyfnod y Refferendwm. Mae cyngor ar gael gan y Prif Gynghorydd, Gwleidyddiaeth".

Dywedodd y Bwrdd Gweithredol er bod "rhagor o sensitifrwydd" eisoes wedi'i roi ar waith ers cadarnhau y byddai refferendwm yn cael ei gynnal, byddai'r Bwrdd Gweithredol yn disgwyl gweld hyn yn cynyddu eto, ar ôl cyhoeddi'r dyddiad.

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd a derbyniodd y Pwyllgor welliant arfaethedig y Bwrdd Gweithredol ym mharagraff 1.2 o Ganllawiau'r Refferendwm yng ngoleuni sensitifrwydd gwleidyddol y refferendwm.

Nododd yr Ymddiriedolwyr mai Bwrdd Gweithredol y BBC sy'n gyfrifol am sicrhau cydymffurfiaeth â Chanllawiau Golygyddol y BBC gan gynnwys Canllawiau'r Refferendwm.

Ystyriodd yr Ymddiriedolwyr fater cwynion yn ystod Cyfnod y Refferendwm a chroesawu penderfyniad y Bwrdd Gweithredol i roi rhif arbennig i'r cyrff dynodedig ei ffonio i gyflwyno unrhyw gwynion i sylw Bwrdd Gweithredol y BBC yn ddi-oed. Cyfeiriodd y Pwyllgor hefyd at y llythyr gan Gadeirydd yr Ymddiriedolaeth at yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ddiwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon yn rhoi sylw i'r mater hwn5, lle y dywedodd y Cadeirydd fod trin cwynion yn rhan hanfodol o sicrhau bod yr allbwn wedi cydymffurfio â safonau'r BBC. O ran apelio i'r Ymddiriedolaeth, cadarnhaodd y Cadeirydd y byddai'r Ymddiriedolaeth gan amlaf yn disgwyl gallu cwblhau apêl frys o fewn 7 -10 diwrnod ac esboniodd sut y bydd y cwynion yn cael eu prysuro pan fydd angen penderfyniad yn ddiymdroi ar fater brys.

Nododd yr Ymddiriedolwyr hefyd y mecanweithiau sydd ar waith eisoes drwy gyfrwng Gweithdrefn Cwynion Golygyddol yr Ymddiriedolaeth.6

O ran "uchafiaeth cyrff dynodedig" nododd y Pwyllgor nad yw'r ddeddfwriaeth yn mynnu bod darlledwyr yn rhoi blaenoriaeth i gyrff arweiniol yn eu sylw. Felly, dywedodd y Pwyllgor y byddai'n amhriodol cyfyngu ar allu'r Bwrdd Gweithredol i ddefnyddio'i farn olygyddol drwy bennu yng Nghanllawiau'r Refferendwm y dylai'r corff arweiniol gael uchafiaeth dros y cyfranwyr eraill.

Nododd yr Ymddiriedolwyr fod Canllawiau'r Refferendwm yn annog golygyddion i gynnwys gwahanol fathau o gyfweleion gan ddweud eu bod yn disgwyl i lawer o wahanol fathau o gyfweleion gael cyfle i esbonio'u safbwyntiau i'r cyhoedd yn ystod Cyfnod y Refferendwm.

Casgliad Pwyllgor oedd nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

 C. 3 Sylwadau ychwanegol

5 http://www.bbc.co.uk/bbctrust/news/eu_referendum_bill 6 http://www.bbc.co.uk/bbctrust/governance/complaints_framework/editorial.html

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

o Roedd y sylwadau'n sôn am adran cyfeirio gorfodol y Canllawiau drafft ac at sut y diffinnid gwleidyddion. Holai pam nad oedd y diffiniad o 'wleidyddion' yn gyson drwy'r Canllawiau drafft.

o Roedd Pleidleisiwch i Adael hefyd yn holi am y rhyngweithio rhwng Canllawiau drafft Refferendwm yr UE a'r Canllawiau drafft ar gyfer yr Etholiad a'r hyn a alwai'n ddyletswyddau "croes" o safbwynt cydbwysedd: roedd y cyntaf yn dweud "nad oes gofyn cael cydbwysedd rhwng y pleidiau wrth drafod materion y refferendwm", ond roedd yr ail yn dweud ei bod yn rhaid i'r BBC "sicrhau bod y pleidiau... yn cael sylw cymesur dros gyfnod priodol". Roedd yn galw am ragor o eglurhad ynghylch sut y byddai cyfnodau ymgyrchu a oedd yn gorgyffwrdd â'i gilydd yn gweithio ar lefel ymarferol.

o Casgliad y cyflwyniad oedd nodi bod Pennaeth Cyfathrebu a Phrif Lefarydd Ymgyrch Prydain yn Gryfach yn Ewrop wedi gweithio i Ymddiriedolaeth y BBC yn y gorffennol, a galwai am sicrwydd nad oes dim gwrthdaro rhwng buddiannau ac nad yw wedi elwa o unrhyw 'wybodaeth fewnol' yn sgil ei gyfnod yn y BBC.

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: O ran cyfeirio gorfodol, dywedodd y Bwrdd Gweithredol nad oedd yn meddwl bod unrhyw anghysondeb rhwng y ddwy agwedd hon ar y canllawiau drafft. Esboniodd fod yr adran "Orfodol" yn cyfeirio at ganllaw sydd eisoes yng Nghanllawiau Golygyddol y BBC - sy'n berthnasol bob amser - ac felly ei fod yn egluro beth oedd ystyr hynny yn ystod Cyfnod y Refferendwm. Serch hynny, yng ngoleuni'r cyflwyniadau, roedd y Bwrdd Gweithredol yn cynnig ychwanegiad at baragraff 3.1 (fel y'i nodir uchod).

Gyda golwg ar y gorgyffwrdd posibl rhwng Cyfnod Refferendwm yr UE a Chyfnod Etholiad, dywedodd y Bwrdd Gweithredol fod yr amgylchiadau hyn eisoes wedi'u hystyried petai'r ddwy set o ganllawiau ar waith ar yr un pryd. Dadleuai'r Bwrdd Gweithredol y byddai pennu unrhyw drefn yn fwy manwl yn amhriodol ac ystyried y llu o wahanol fathau o allbwn lle y byddai gofyn arddel barn olygyddol dan wahanol amgylchiadau.

Penderfyniad y Pwyllgor: Nododd y Pwyllgor ychwanegiad y Bwrdd Gweithredol at baragraff 3.1 fel y'i nodir uchod a'i dderbyn.

Credai'r Ymddiriedolwyr fod yr esboniad cyd-destunol ynghylch y gofynion gorfodol yn glir a chasglodd nad oedd gofyn rhagor o newid i'r Canllawiau yn y cyswllt hwn. Nododd y Pwyllgor fod Canllawiau'r Refferendwm yn esbonio ei bod yn rhaid bod yn amhleidiol yng nghyswllt y refferendwm a'r etholiad os digwydd i'r cyfnodau ffurfiol gyd-daro â'i gilydd. Dywedodd yr Ymddiriedolwyr mai gwaith y Bwrdd Gweithredol fyddai cydymffurfio â'r gofyniad hwn gan wrthod rhoi rhagor o fanylion am sut y dylid cyflawni hyn oherwydd y byddai hynny'n anghymesur ac y gallai darfu ar farn olygyddol.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

O ran sefyllfa aelod o ymgyrch Prydain yn Gryfach yn Ewrop a oedd gynt wedi gweithio i Ymddiriedolaeth y BBC, dywedodd yr Ymddiriedolwyr mai'r Bwrdd Gweithredol sy'n gyfrifol am gyfeiriad golygyddol y BBC. Felly, nid oedd cyn aelodau o Uned yr Ymddiriedolaeth (yn yr achos hwn aelod dros dro o'r staff) ac ni fyddent yn ymwneud ychwaith â chynlluniau'r BBC ar gyfer sylw i faterion yn y dyfodol nac yn ymwybodol ohonynt.

Ymateb unigol gan AS

Cafwyd ymateb unigol gan AS a oedd yn ysgrifennu fel unigolyn. Dywedodd:

o Ei bod yn hanfodol sicrhau system fonitro briodol yn y BBC ei hun, gyda'r allbwn cael ei "logio a'i gofnodi'n gywir... yn ôl dyddiad, amser ac yn syth ar ôl dangos y rhaglen." Rhaid dyfeisio rhyw fodd, ychwanegodd, i'w gwneud yn ofynnol i bob rhaglen newyddion a materion cyfoes atgynhyrchu cynnwys eu rhaglenni os gwneir cais iddynt. At hynny, roedd angen i'r Ymddiriedolaeth allu sicrhau bod y wybodaeth hon ar gael er mwyn iddynt werthuso a oedd modd cyfiawnhau cwyn.

o Ei bod yn rhaid i ymchwilwyr/golygyddion/cynhyrchwyr rhaglenni penodol feddu ar wybodaeth lawn am ddeunydd y pwnc. Dywedodd yr AS fod hyn yn codi cwestiynau am hyfforddiant ac addysg a gofynnodd pwy a oedd wedi cael eu dewis i gymryd rhan yn rhaglen hyfforddi'r BBC i sicrhau bod gan y staff y wybodaeth lawn. Gwnaeth bwynt tebyg ynghylch yr aelodau hynny o Ymddiriedolaeth y BBC a fydd yn ymwneud â gwerthuso cwynion perthnasol.

o Gyda golwg ar "honiad ymddangosiadol cywir" gan Newswatch, ynghylch y weithdrefn gwyno ar lefel yr Ymddiriedolaeth, dywedodd nad oedd yr un apêl ynghylch y sylw i'r UE wedi'i chadarnhau mewn saith mlynedd. Oni fyddai modd gwadu hyn, ychwanegodd, roedd yn "amhosibl credu bod yr Ymddiriedolwyr yn cyflawni eu cyfrifoldebau'n briodol o ran gwerthuso'n gymesur". Ychwanegodd y dylai'r sawl sy'n dyfarnu ynghylch cwynion allu mynd at banel o gynghorwyr yn barhaus drwy gydol y refferendwm i'w helpu i asesu natur y cwynion yn amhleidiol a chyda chywirdeb dyladwy.

o Dylai cyfwelwyr ofyn cwestiynau gwybodus a thrwyadl i'r Prif Weinidog ac i weinidogion eraill, gan fod y Llywodraeth yn argymell aros yn yr UE, a dylai cyfweliadau ag aelodau o'r llywodraeth gael eu cydbwyso gydag ymgyrchydd arweiniol sy'n argymell gadael yr UE. Roedd paragraff 3 ynghylch "Amhleidioldeb Dyladwy wrth roi sylw i'r Refferendwm" a rhoi egwyddor "cydbwysedd cyffredinol" ar waith yn "codi cwestiynau hanfodol am yr hyn sy'n allbwn teg a'r hyn nad yw'n deg". Heb gael "penderfyniad trwyadl a gadarnheir o fewn proses gwynion yr Ymddiriedolaeth er mwyn sicrhau bod dwy ochr yn ddadl yn cael eu hadlewyrchu'n gywir... byddai’n anochel y byddai’n methu â sicrhau amhleidioldeb a chywirdeb dyladwy".

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

o Y dylai'r un meini prawf fod yn berthnasol i ddadleuon a ddarlledir yn ystod Cyfnod y Refferendwm ac ychwanegodd fod hefyd y cwestiwn ynghylch i ba raddau yr oedd rhagrecordiadau'n cael eu gwneud yn deg.

o Roedd mater arall yn berthnasol ynghylch i ba raddau y rhoddid "elfen o awdurdod i'r cyrff dynodedig ar y ddwy ochr o'u cymharu ag ymgyrchwyr a buddiannau eraill a 'lleisiau' o'r "Senedd ei hun, sy'n rhoi'r hawl i'r Comisiwn Etholiadol ddynodi cyrff arweiniol".

o Roedd yn hanfodol bod dadleuon y rheini a oedd yn dymuno aros i mewn a'r rheini a oedd yn dymuno gadael ar gael yn briodol i'r cyhoedd heb roi mantais annyladwy i'r Llywodraeth. Casgliad yr AS oedd "os oedd ewyllys a bwriad o sicrhau cywirdeb ac amhleidioldeb", ei fod yn hyderus y gellid sicrhau bod allbwn BBC ar y refferendwm yn "ysbryd yr hyn y mae'r BBC i fod i'w ddarparu a'r hyn y mae'r sawl sy'n talu ffi'r drwydded yn talu amdano".

Safbwynt y Bwrdd Gweithredol: Ymateb y Bwrdd Gweithredol i bwynt yr AS y dylid rhoi blaenoriaeth i'r cyrff arweiniol yn rhinwedd eu rôl sef eu bod wedi'u rhagnodi gan a thrwy statud oedd bod y ddeddfwriaeth yn rhoi'r hawl i'r cyrff dynodedig gael Darllediadau Ymgyrchu ar gyfer y Refferendwm; nid oedd yn rhoi unrhyw statws penodol i'r grwpiau hyn yn sylw golygyddol y darlledwyr. Mae sylw teg i'r cyrff dynodedig, er ei fod wrth gwrs yn ganolog i'r ymgyrch, yn fater o farn olygyddol, yn ôl y Bwrdd Gweithredol.

Penderfyniad y Pwyllgor:

Monitro: Nododd yr Ymddiriedolwyr nad oedd yn briodol cyfeirio at fonitro yng Nghanllawiau'r Refferendwm. Trafodwyd y mater â'r Bwrdd Gweithredol a gofynnwyd iddynt esbonio'u cynlluniau ar gyfer monitro'r sylw er mwyn llywio'u barn olygyddol ynghylch sut mae'r BBC yn cyflawni ei dyletswydd i fod yn ddyladwy o amhleidiol. Cadarnhaodd y Bwrdd Gweithredol, drwy gyfrwng y cyfarfodydd dyddiol arferol a gynhelid gan y Gyfarwyddiaeth Newyddion a thrwy'r pwyllgor llywio a sefydlwyd ar gyfer y refferendwm, y byddai'n monitro'r sylw'n olygyddol. Hefyd, byddai cyfarfodydd â Chynghorau Cynulleidfa'r BBC ledled y Deyrnas Unedig yn ystod yr ymgyrch, ym mhob gwlad, er mwyn cael eu sylwadau a'u hadborth.

Credai'r Ymddiriedolwyr y byddai'n anghymesur mynnu bod y BBC yn darparu clipiau o raglenni ar gais, ac na fyddai'n gost-effeithiol i bobl sy'n talu ffi'r drwydded. Nododd yr Ymddiriedolwyr fod y Bwrdd Gweithredol yn cofnodi'r holl ddeunyddiau a ddarlledir ar wasanaethau cyhoeddus y Deyrnas Unedig a'i bod yn rhaid eu cadw am gyfnod o 90 diwrnod ar gyfer Teledu a 42 diwrnod ar gyfer radio neu gynnwys ar gais Mae'r holl ddeunydd darlledu ar gael i'r Ymddiriedolaeth os bydd gofyn. At hynny, gall y cyhoedd fel rheol gael gafael ar raglenni drwy'r iPlayer am 30 diwrnod.

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

Hyfforddi: Cytunai'r Ymddiriedolwyr nad oedd yn briodol cyfeirio at hyfforddi o fewn Canllawiau'r Refferendwm. Rhoddodd Bwrdd Gweithredol y BBC y wybodaeth ddiweddaraf i'r Ymddiriedolaeth am eu cynlluniau hyfforddi a oedd yn cynnwys hyfforddiant wyneb yn wyneb i newyddiadurwyr yn ogystal â modiwl ar-lein gorfodol newydd. Byddai staff Uned yr Ymddiriedolaeth sy'n cynghori Ymddiriedolwyr am safonau golygyddol hefyd yn cael hyfforddiant.

Apelio i'r Ymddiriedolaeth: Nododd y Pwyllgor fod cwestiynau wedi'u codi'n awgrymu nad yw'r Ymddiriedolwyr wedi cydymffurfio â'u dyletswyddau i werthuso cwynion am yr Undeb Ewropeaidd, gan nad oes dim wedi'u cadarnhau. Hoffai'r Ymddiriedolaeth roi sicrwydd bod cwynion unigol a ddaw gerbron yr Ymddiriedolaeth ar apêl yn cael eu hasesu yn ôl eu teilyngdod, o ran a ydynt yn torri'r Canllawiau Golygyddol neu beidio. Nododd y Pwyllgor fod yr Ymddiriedolwyr yn gallu mynd at Gynghorwyr Golygyddol, ac, os dymunant, gael gafael ar farn arbenigol. Nid oedd yr Ymddiriedolwyr yn meddwl bod angen panel arbenigol i'w cynghori ynghylch cwynion am y sylw i'r Undeb Ewropeaidd a phwysleisiwyd bod yr Ymddiriedolaeth yn defnyddio system apelio drwyadl lle y rhoddir cyfleoedd priodol a chyfartal i'r achwynydd a'r Bwrdd Gweithredol gyflwyno'u dadleuon.

Cyfweliadau a dadleuon: Nododd yr Ymddiriedolwyr mai gwaith y Bwrdd Gweithredol yw penderfynu pwy i'w gyfweld ac ychwanegodd y byddai'n amhriodol ac yn cyfyngu ar grebwyll golygyddol petai'r Ymddiriedolaeth yn mynnu y dylid cyfweld â phob gweinidog gyda chynrychiolydd o'r corff dynodedig sy'n gwrthwynebu safbwynt y gweinidog.

Rhoi'r flaenoriaeth i'r cyrff arweiniol: Credai'r Ymddiriedolwyr y byddai'n amhriodol cyfyngu ar allu'r Bwrdd Gweithredol i ddefnyddio'i farn olygyddol drwy bennu yng Nghanllawiau'r Refferendwm y dylai'r corff arweiniol gael uchafiaeth dros bobl eraill a fyddai'n cael eu cyfweld. Serch hynny, dadleuai'r Pwyllgor ei bod yn hanfodol y dylai dadleuon y sawl sy'n dymuno aros yn yr Undeb Ewropeaidd a'r rheini sy'n dymuno gadael yn cael eu darparu'n briodol ar gyfer y cyhoedd, heb roi dim mantais annyladwy i'r naill ochr na'r llall.

Casgliad yr Ymddiriedolwyr oedd bod pwyntiau'r AS wedi'u hateb yn ddigonol (lle bo hynny'n briodol) gan y Canllawiau Golygyddol a Chanllawiau'r drafft y Refferendwm, ac nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm.

Ymatebion eraill

o Cafwyd chwech ymateb unigol arall i'r ymgynghoriad ar ffurf sylwadau yn hytrach nag fel atebion i gwestiynau penodol.

o I grynhoi, roedd un ymateb yn dweud bod y Canllawiau'n ymddangos yn rhesymol, ond dywedodd y byddai'n dawel ei feddwl petai amhleidioldeb newyddiadurwyr y BBC yn cael ei fonitro'n barhaus. Roedd ail gyflwyniad yn sôn am wahaniaethu rhwng yr ‘Undeb Ewropeaidd ac Ewrop'. Dywedodd

Chwefror 2016

Ymgynghoriad ar ganllawiau drafft ar gyfer sylw i refferendwm ar aelodaeth y Deyrnas Unedig o'r Undeb Ewropeaidd/ Canlyniad yr Ymgynghoriad

ymatebydd arall nad oedd ganddynt fawr o ymddiriedaeth yn amhleidioldeb y BBC yn dilyn sylw'r Gorfforaeth i nifer o faterion. Roedd cyflwyniad gan rywun â dyslecsia'n dweud mai un pwynt a fyddai'n aml yn cael ei anghofio oedd bod gwybodaeth fanwl ar-lein yn gallu llethu'r "lleiafrif enfawr o ddinasyddion" ag anawsterau dysgu. Dylid ymgynghori ymhellach â'r rheini sydd ag anawsterau dysgu. Dywedodd ymatebydd arall fod y Canllawiau, ar y cyfan, wedi'u hystyried yn ofalus a phwysleisiodd "bod amhleidioldeb yn hanfodol". Ychwanegodd y dylid caniatáu i wahoddedigion ddatgan eu barn mewn ffordd 'gyflawn a theg'. Dywedodd chweched ymateb ei bod yn rhaid i'r BBC allu profi sut mae wedi cynnal amhleidioldeb dyladwy ac roedd yn galw ar y Gorfforaeth i gadw log cyflawn o bob stori a gynhyrchid am yr Undeb Ewropeaidd, ynghyd â'i safle cynnwys (ar dudalen gwe) a manylion eraill. Daeth i ben drwy ddweud nad yw'r BBC yn cynnal gweithdrefn gwyno deg.

Penderfyniad y Pwyllgor: Penderfynodd yr Ymddiriedolwyr nad oedd gofyn newid Canllawiau'r Refferendwm. Serch hynny:

 mae monitro a logio a dilysrwydd gweithdrefn gwynion y BBC wedi cael sylw uchod, wrth gyfeirio at sylwadau'r AS  mae cwestiwn terminoleg ("Undeb Ewropeaidd" ac "Ewrop") wedi cael sylw uchod yng nghyswllt sylwadau Pleidleisiwch i Adael.  Roedd yr Ymddiriedolwyr yn cytuno y dylai gwasanaethau'r BBC ystyried anghenion cynulleidfaoedd arbennig, gan gynnwys y rheini sydd ag anawsterau dysgu. Serch hynny, nid oedd hyn yn fater i Ganllawiau'r Refferendwm. Soniodd yr Ymddiriedolwyr am sylwadau'r ymatebydd â dyslecsia wrth y Bwrdd Gweithredol gan ofyn i'r BBC roi sylw dyladwy i ystyried hyn yn ei hallbwn. Dywedwyd wrth yr Ymddiriedolwyr y gallai fod o fudd rhoi gwybod i'r ymatebydd fod y deunydd newyddion sy'n cael ei ddarparu ar gyfer ffonau symudol yn arbennig o gryno a chlir.

Penderfyniad

Ar ôl ystyried yr holl bwyntiau gan ymatebwyr i'r ymgynghoriad ynghylch Canllawiau Arfaethedig y Bwrdd Gweithredol ar gyfer y Refferendwm (drafft terfynol wedi'i atodi yn Atodiad A), bydd sylwadau'r Bwrdd Gweithredol ynghylch y pwyntiau hynny ac unrhyw faterion yr oedd yn eu hystyried yn berthnasol, cymeradwyodd yr Ymddiriedolwyr Ganllawiau Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd, a ddaw i rym ar ddechrau Cyfnod ffurfiol y Refferendwm.

Chwefror 2016