DZIENNIK URZĘDOWY

WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKOMAZURSKIEGO

Olsztyn, dnia 3 kwietnia 2009 r. Nr 46

TREŚĆ: Poz.:

UCHWAŁA RADY GMINY OSTRÓDA:

741 — Nr XXVIII/166/08 z dnia 29 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia programu ochrony środowiska dla gminy Ostróda...... 2381

741 UCHWAŁA Nr XXVIII/166/08 Rady Gminy Ostróda z dnia 29 grudnia 2008 r.

w sprawie uchwalenia programu ochrony środowiska dla gminy Ostróda.

Na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca § 1. Uchwala si ę „Program ochrony środowiska dla 1990 roku o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr gminy Ostróda na lata 2008-2011 z uwzgl ędnieniem 142, poz. 1591; Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220; Nr 62, perspektywy na lata 2012-2015”, stanowi ący zał ącznik do poz. 558; Nr 113, poz. 984; Nr 153, poz. 1271, Nr 214, niniejszej uchwały. poz. 1806; Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717; Nr 162, poz. 1568; Dz. U. z 2004 r. Nr 102, poz. 1055; Nr 116, poz. § 2. Wykonanie uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy 1203; Dz. U. z 2005 r. Nr 172, poz. 1441; Nr 175, poz. Ostróda. 1457; Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 128; Nr 181, poz. 1337; Dz. U. z 2007 r. Nr 48, poz. 327; Nr 138, poz. 974; Nr 173, § 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od poz. 1218), art. 18 ust. 1, art. 84 ust. 1 ustawy z dnia dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z Warmi ńsko-Mazurskiego. 2008 r. Nr 25 , poz. 150; Nr 111, poz. 708; Nr 138, poz. 865; Nr 154, poz. 958) Rada Gminy Ostróda uchwala, co Przewodnicz ący Rady Gminy nast ępuje: Roman Nowakowski

Dziennik Urzędowy 2382 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Zał ącznik do uchwały Nr XXVIII/116/08 Rady Gminy Ostróda z dnia 29 grudnia 2008 r.

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY OSTRÓDA NA LATA 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015

1. WST ĘP. 1.1. Podstawa prawna opracowania. 1.2. Uwarunkowania i cele programu. 1.3. Procedura opracowania programu. 1.4. Obszar obj ęty zakresem obowi ązywania programu. 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY. 2.1. Dane statystyczne dotycz ące gminy. 2.2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy. 2.3. Zewn ętrzne powi ązania funkcjonalno-przestrzenne gminy. 2.4. Główne kierunki rozwoju gospodarczego gminy. 2.5. Podmioty mog ące znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, zarejestrowane i działaj ące na terenie gminy. 2.6. Współpraca ponadlokalna gminy. 3. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE DO GMINNEGO PROGRAMU, WYNIKAJ ĄCE Z DOKUMENTÓW WY śSZEGO SZCZEBLA. 3.1. Polityka Ekologiczna Pa ństwa. 3.2. Polityka ochrony środowiska zawarta w dokumentach wojewódzkich. 3.3. Powiatowy program ochrony środowiska. 4. UWARUNKOWANIA WEWN ĘTRZNE DO PROGRAMU. 4.1. Plan zagospodarowania przestrzennego gminy. 4.2. Programy i strategie gminy. 5. OCENA ZASOBÓW I AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA, ZAGRO śENIA DLA ŚRODOWISKA I IM PRZECIWDZIAŁANIE. 5.1. Informacje ogólne. 5.1.1. Geomorfologia i budowa geologiczna. 5.1.2. Warunki klimatyczne. 5.1.3. Katastrofy i zagro Ŝenia ekologiczne. 5.2. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego. 5.2.1. Źródła zanieczyszcze ń powietrza atmosferycznego. 5.2.3. Emisja przemysłowa. 5.2.4. Emisja niska. 5.2.5. Emisja komunikacyjna. 5.2.6. Jako ść powietrza na terenie gminy na podstawie bada ń monitoringowych. 5.3. Hałas Okre ślenie terenów o podwy Ŝszonym hałasie. 5.3.1. Hałas komunikacyjny. 5.3.2. Hałas przemysłowy. 5.4. Zasoby wód powierzchniowych. 5.4.1. Ogólna charakterystyka hydrograficzna. 5.4.2. Zasoby i jako ść wód powierzchniowych płyn ących. 5.4.3. Zasoby i jako ść wód powierzchniowych stoj ących. 5.4.4. Tendencje zmian czysto ści wód powierzchniowych. 5.4.5. Zagro Ŝenia powodziowe i podtopieniowe oraz budowle pi ętrz ące. 5.4.6. Melioracje wodne i mała retencja. 5.5. Zasoby wód podziemnych. 5.5.1. Ogólne warunki hydrogeologiczne. 5.5.2. Zasoby i jako ść wód podziemnych. 5.5.3. Tendencje zmian czysto ści wód podziemnych. 5.6. Gospodarka wodno-ściekowa. 5.6.1. Pobór, uzdatnianie wody i jej dystrybucja. 5.6.2. Aktualne zu Ŝycie wody. 5.6.3. System kanalizacji sanitarnej w gminie. 5.6.4. Oczyszczalnie ścieków. 5.6.5. Kanalizacja deszczowa. 5.6.6. Ocena stanu gospodarki ściekowej. Zbiorcze zestawienie ładunku zanieczyszcze ń dla gminy Ostróda w proponowanych aglomeracjach. Rozszerzona aglomeracja .

Dziennik Urzędowy 2383 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

5.7. Gospodarka odpadami. 5.7.1. Aktualny stan gospodarki odpadami na terenie gminy Ostróda. 5.7.2. Koncepcja organizacji gospodarki odpadami na terenie gminy Ostróda. 5.7.3. Planowane obiekty infrastruktury gospodarki odpadami. 5.8. Pozostałe zasoby naturalne i ich eksploatacja. 5.8.1. Kopaliny, wyrobiska eksploatacyjne i poeksploatacyjne. 5.8.2. Zasoby energii odnawialnej. 5.8.3. Racjonalizacja zu Ŝycia materiałów, wody i energii. 5.9. Ochrona gleby. 5.9.1. Charakterystyka gleb i ich u Ŝytkowanie. 5.9.2. Przeobra Ŝenia gleb. 5.10. Ochrona przyrody. 5.10.1. Szata ro ślinna, lasy. 5.10.2. Świat zwierz ęcy. 5.10.3. Tereny prawnie chronione. 5.10.4. Zasady gospodarowania na terenach chronionych. 5.10.5. Zagro Ŝenia dla walorów przyrodniczych. 5.10.6. Priorytety w ochronie przyrody oraz obszary i obiekty środowiska przyrodniczego wskazane do ochrony. 5.11. Niektóre specyficzne źródła wpływu techniki na środowisko przyrodnicze i człowieka. 5.11.1. Źródła wibracji. 5.11.2. Źródła promieniowania jonizuj ącego. 5.11.3. Źródła promieniowania elektromagnetycznego. 6. REALIZACJA ZADA Ń W ZAKRESIE OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA W OKRESIE OBOWI ĄZYWANIA POPRZEDNIEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA. 7. DŁUGOTERMINOWA STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2015 ROKU. 7.1. Wprowadzenie. 7.2. Poprawa jako ści środowiska. 7.2.1. Jako ść wód. 7.2.2. Jako ść powietrza atmosferycznego. 7.2.3. Gospodarka odpadami. 7.2.4. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym. 7.3. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne korzystanie z zasobów przyrody. 7.3.1. Ochrona przyrody i krajobrazu. 7.3.2. Lasy. 7.3.3. Ochrona gleb. 7.4. Zrównowa Ŝone wykorzystanie wody i energii. 7.4.1. Wodochłonno ść i energochłonno ść . 7.4.2. Wykorzystanie energii odnawialnej. 8. STRATEGIA KRÓTKOTERMINOWA NA LATA 2008 - 2011. 8.1. Wprowadzenie. 8.2. Ochrona powietrza atmosferycznego. 8.3. Ochrona przed hałasem oraz szkodliwym działaniem pól elektromagnetycznych. 8.4. Gospodarka wodno-ściekowa. 8.5. Gospodarka odpadami. 8.6. Ochrona gleb. 8.7. Ochrona przyrody. 8.8. Zrównowa Ŝone wykorzystanie wody i energii. Zadania: 8.9. Edukacja ekologiczna. 8.10. Orientacyjne nakłady finansowe na realizacj ę programu w latach 2008 - 2011. 8.11. Zadania priorytetowe - wynikaj ące z programu. 8.12. Edukacja ekologiczna. 8.12. Harmonogram rzeczowo-finansowy zaplanowanych działa ń, niezale Ŝnie od programu. 9. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU I ZARZ ĄDZANIE NIM. 9.1. Wzmocnienie instytucjonalne i zmiany w zakresie prawa lokalnego. 9.2. Współpraca ponadlokalna. 9.3. Monitoring środowiska. 9.4. Dost ęp do informacji o środowisku, udział społecze ństwa. 9.5. Kontrola i ocena realizacji programu. 10. POTENCJALNE DO WYKORZYSTANIA ŹRÓDŁA DO SFINANSOWANIA PROGRAMU. 11. STRESZCZENIE. 12. SPIS PUBLIKACJI I MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH. 13. AKTUALNY SPIS USTAW I ROZPORZ ĄDZE Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY ŚRODOWISKA.

Dziennik Urzędowy 2384 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

1. WST ĘP. W „Programie ochrony środowiska Gminy Ostróda”, poza analiz ą i ocen ą aktualnego stanu środowiska, 1.1. Podstawa prawna opracowania. okre ślono zadania gminy w zakresie ochrony środowiska wypływaj ące zarówno ze stanu aktualnego jak i z Obowi ązek opracowania programu ochrony planowanego zagospodarowania przestrzennego. środowiska dla gminy wynika z ustawy z 27 kwietnia Obowi ązywanie „Programu...” rozpocznie si ę jeszcze 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z art. 17 i 18 w roku 2008, dlatego te Ŝ wszelkie zało Ŝenia b ędą tej ustawy oraz art. 91 ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o dotyczyły lat 2008-2011, z perspektyw ą do roku 2015. W bezpo średnim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta zwi ązku z długim okresem prognozowania i planowania, miasta (Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 984) program przyj ęto dwa etapy realizacyjne zało Ŝeń „Programu…”: sporz ądza organ wykonawczy gminy, a nast ępnie - średnioterminowy program strategiczny, obejmuj ący uchwala go Rada Gminy. Program musi spełnia ć okres 8 lat (lata 2008-2015), wymagania, wymienione w art. 14 ustawy Prawo ochrony - krótkoterminowy plan działa ń, obejmuj ący okres 4 lat środowiska. (lata 2008-2011).

1.2. Uwarunkowania i cele programu. 1.4. Obszar obj ęty zakresem obowi ązywania programu. „Program ochrony środowiska Gminy Ostróda” zredagowano uwzgl ędniaj ąc analogiczne opracowania Teren, dla którego sporz ądzono program ochrony wy Ŝszego szczebla, tj. programy: krajowy, województwa środowiska stanowi Gmin ę Ostróda, poło Ŝon ą w powiecie warmi ńsko-mazurskiego i powiatu ostródzkiego. ostródzkim, w województwie warmi ńsko-mazurskim. Celem opracowania dla Gminy Ostróda programu ochrony środowiska jest cało ściowe uj ęcie problematyki 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY. środowiska umo Ŝliwiaj ące wykorzystanie tego programu do: 2.1. Dane statystyczne dotycz ące gminy.

- podejmowania wspólnych działa ń przez Ogólna powierzchnia terenu gminy wynosi 40 196 ha. administracj ę wszystkich szczebli tj. wojewódzk ą, Charakterystyk ę u Ŝytkowania gruntów przedstawiono w powiatow ą i gminn ą do rozwi ązywania wa Ŝnych tabeli 2.1. problemów i eliminowania zagro Ŝeń środowiska na terenie gminy, a jako pewien element składowy Tab. 2.1. Struktura u Ŝytkowania gruntów na terenie programu powiatowego i wojewódzkiego, tak Ŝe w Ostróda (stan na 1.01.2008). powiecie i województwie, - podejmowania decyzji w zakresie przedsi ęwzi ęć Skala u Ŝytkowania gruntów UŜytkowanie gruntów % ogólnej inwestycyjnych w dziedzinie ochrony środowiska, Powierzchnia (ha) powierzchni - kreowania lokalnej i regionalnej polityki ochrony i UŜytki rolne 22 508 56 racjonalnego wykorzystania walorów przyrodniczo- Grunty le śne oraz 12 597 31,3 krajobrazowych, zadrzewione i zakrzewione - wykorzystania zapisów zawartych w programie w Grunty zabudowane i 1 213 3,1 zurbanizowane planowaniu przestrzennym, Grunty pod wodami 1 925 4,8 - koordynowania i intensyfikowania działa ń na rzecz Nieu Ŝytki 1 299 3,2 ochrony środowiska realizowanych przez Tereny inne, ró Ŝne 654 1,6 administracj ę na szczeblu gminy jak i jednostki dane źródłowe z gminy

gospodarcze, instytucje, organizacje społeczne. Teren gminy zamieszkuje 15 650 ludno ści. Wykaz

1.3. Procedura opracowania programu. miejscowo ści wchodz ących w skład gminy wraz z liczb ą mieszka ńców przedstawiono w tabeli 2.2.

Podstawow ą baz ę do opracowania Programu ochrony Tab. 2.2. Wykaz miejscowo ści wchodz ących w skład środowiska dla gminy stanowi ą: gminy wraz liczb ą ludno ści.

- aktualny stan środowiska, L. p. Nazwa miejscowo ści w gminie Liczba mieszka ńców - aktualny stan infrastruktury ochrony środowiska, 1. Brzydowo 495 - cele i zadania wyszczególnione w analogicznych 2. Ry ńskie 80 opracowaniach wy Ŝszego szczebla oraz w 3. Dur ąg 341 opracowaniach inwestycyjnych gminy. 4. 81 5. 16 6. Kroplewo 296 Do przygotowania Programu wykorzystano równie Ŝ 7. 15 informacje zawarte w: 8. Gierło Ŝ 86 9. Nowa Gierło Ŝ 9 - strategii rozwoju powiatu ostródzkiego, 10. Podlesie 0 11. Gi ętlewo 50 - strategii rozwoju województwa warmi ńsko- 12. Janowo 32 mazurskiego, 13. 132 - programie ochrony środowiska i planie gospodarki 14. Górka 162 odpadami województwa warmi ńsko-mazurskiego, 15. 59 - raporcie o stanie środowiska w województwie 16. Grabin 182 17. Grabinek 232 warmi ńsko-mazurskim. 18. 519 19. Młyn Idzbarski 6 Materiały źródłowe, którymi posłu Ŝono si ę przy 20. Cibory 13 opracowywaniu „Programu...”, wymieniono na ko ńcu 21. 1027 niniejszego opracowania. 22. Lesiak Ostródzki 15 Dziennik Urzędowy 2385 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

23. Szafranki 106 jest tu zachowanie warto ści przyrodniczych, 24. Kątno 137 historycznych, kulturowych, krajobrazowych, naukowo- 25. Szklarnia 5 26. Lichtajny 251 poznawczych i dydaktycznych. Z terenu wzgórz spływaj ą 27. Lipowiec 22 wody powierzchniowe i bior ą pocz ątek liczne rzeki-jest to 28. Wólka lichtaj ńska 35 obszar tzw. w ęzła hydrograficznego. 29. Bałcyny 287 Obok funkcji naukowo-poznawczych i dydaktycznych, 30. Lipowo 396 obszar ten predysponowany jest do rozwoju turystyki 31. Marynowo 25 32. 580 krajoznawczej, a tak Ŝe rekreacji zwi ązanej głównie z 33. 316 uprawnieniem sportów zimowych. 34. 146 Jest to obszar nieodpowiedni ze wzgl ędu na 35. 246 uwarunkowania przyrodnicze do rozwoju przemysłu, 36. Ornowo 315 osadnictwa i rolnictwa intensywnego. 37. 358 38. Bewdnarki 63 39. Miejska Wola 37 Cz ęść północna i wschodnia gminy „NE” - o du Ŝym 40. Nowy Folwark 11 udziale powierzchni le śnej, znacznej ilo ści jezior (w tym 41. Pietrzwałd 477 najwi ększych na obszarze gminy) jest równie Ŝ biocentrum 42. Ryn 111 zachodnio-mazurskiego obszaru w ęzłowego o znaczeniu 43, Zaj ączki 206 44. Gruda 21 mi ędzynarodowym ECONET-POLSKA. Prawie całkowicie 45. Reszki 227 obj ęty stref ą chronionego krajobrazu. Obszar ten jest 46. Smykówko 469 wra Ŝliwy na zanieczyszczenia u Ŝytkowego poziomu wód 47. 56 podziemnych Drw ęcko-Taborskiego zbiornika wód 48. Pobórze 13 49. Rudno 72 podziemnych bez izolacji, a w cz ęś ci wschodniej z izolacj ą 50. 211 niepełn ą. 51. Czarny Róg 10 Jest to obszar preferowany do rozwoju funkcji 52. Czerwona Karczma 22 turystycznej i rekreacyjnej. 53. Wałdowo 445 Ze wzgl ędu na du Ŝą wra Ŝliwo ść obszaru na 54. Czy Ŝówka 2 55. Samborowo 1400 zanieczyszczenia nie nale Ŝy tu rozwija ć form uci ąŜ liwych 56. Samborówko 41 dla środowiska i otoczenia, głównie przemysłu. 57. Zabłocie 55 58. Bu ńki 14 Cz ęść zachodnia gminy „W” - rejon doliny Drw ęcy, to 59. Gąski 3 głównie trwałe u Ŝytki zielone i kompleks lasów Gierło Ŝ. 60. Jabłonka 18 61. Stare Jabłonki 661 Jest on równie Ŝ obszarem o najwy Ŝszej randze w 62. Zawady Małe 37 hierarchii krajowej sieci chologicznej ECONET-POLSKA. 63. śurejny 18 W cało ści obj ęty stref ą chronionego krajobrazu. Rzeka 64. 766 Drw ęca-rezerwat przyrody i źródło wody pitnej dla 65. Wy Ŝnice 63 Torunia. Obszar predysponowany jest do ekstensywnego 66. Turznica 337 67. 918 rozwoju rolnictwa i gospodarki le śnej. Nie jest wskazany 68. 152 do rozwoju osadnictwa i przemysłu. 69. 185 70. Klonowo 204 Cz ęść środkowa i środkowo-wschodnia gminy „ME” - 71. Wólka Klonowska 9 72. Wygoda 95 odznacza si ę wyst ępowaniem wysoko urodzajnych gleb 73. Wysoka Wie ś 104 niewielkiej lesisto ści i dolinami rynnowymi z jeziorami, 74. Mi ędzylesie 382 które stanowi ą korytarze ekologiczne. Jest to obszar o 75. Ru ś Mała 59 drugiej w kolejno ści randze w sieci ekologicznej ECONET- 76. 197 POLSKA. Obszar poło Ŝony jest w zlewni jezior-akwenów 77. 406 OGÓŁEM: 15 650 wra Ŝliwych na zanieczyszczenie. Warunki przyrodnicze predysponuj ą ten obszar do Średnia g ęsto ść zaludnienia wynosi około rozwoju funkcji rolnej jako podstawowej, oraz inne formy 39 mieszka ńców/ km 2. gospodarowania-nieuci ąŜ liwe dla środowiska. Jako główne o środki rozwoju osadnictwa i o środki Cz ęść tego terenu poło Ŝona jest w otulinie Parku koncentruj ące urz ądzenia obsługi ludno ści okre śla si ę Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich „ME ´”-na którym miejscowo ści o wiod ącej funkcji osadnictwa zagospodarowanie nie mo Ŝe wywiera ć negatywnego podmiejskiego poło Ŝone w bezpo średnim s ąsiedztwie wpływu na obszar Parku i podlega ć rygorom Planu miasta Ostródy: Kajkowo, Lubajny, Wałdowo, Szafranki Ochrony Parku. oraz miejscowo ści wielofunkcyjne takie jak: Samborowo, Stare Jabłonki, Zwierzewo, K ątno, Mi ędzylesie, Tyrowo. Cz ęść środkowo-zachodnia gminy „MW” - to obszar wysoko urodzajnych gleb kompleksów pszennych III klasy 2.2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy. bonitacyjnej, poło Ŝony poza zlewni ą pojeziern ą, o niskich walorach przyrodniczo-krajobrazowych i najbardziej Na struktur ę funkcjonalno-przestrzenn ą gminy maj ą odporny na antropopresj ę, pozwala rozwija ć intensywnie decyduj ący wpływ uwarunkowania przyrodnicze. funkcj ę roln ą i przemysł, w tym wodochłonny z uwagi na Istniej ące uwarunkowania przyrodnicze na terenie gminy blisko ść chłonnego odbiornika oczyszczonych ścieków- wyodrębniaj ą siedem jednostek fizjograficznych o rzeki Drw ęcy (pod warunkiem wysokiego stopnia redukcji zró Ŝnicowanych mo Ŝliwo ściach i ograniczeniach rozwoju. zanieczyszczenia w tym substancji biogennych).

Cz ęść południowa gminy „S” - rejon Wzgórz Cz ęść tego obszaru - „MW” poło Ŝona jest w otulinie Dylewskich obszar najwy Ŝszej rangi w sieci ekologicznej Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. ECONET-POLSKA, obj ęty statusem Parku Zagospodarowanie na tym obszarze podlega rygorom Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Nadrz ędnym celem Planu Ochrony Parku.

Dziennik Urzędowy 2386 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Pod wzgl ędem uwarunkowa ń przyrodniczych oraz wymaganych warunków technicznych dla tych klas najkorzystniejsze tereny dla rozwoju funkcji rekreacyjnej dróg). znajduj ą si ę w północnej, wschodniej i południowej cz ęś ci Aktualny stan infrastruktury technicznej w du Ŝej mierze gminy, dla rozwoju rolnictwa w środkowo zachodniej, posiada charakter ponadgminny (stwarza szanse rozwoju zachodniej i środkowo-wschodniej, dla przemysłu w i aktywizacji obszaru gminy). środkowej i środkowo-zachodniej (wył ączaj ąc dolin ę rzeki Istniej ący gazoci ąg wysokiego ci śnienia z Olsztynka Drw ęcy). do Iławy przebiega przez teren gminy z odgał ęzieniem do Ograniczeniami dla rozwoju funkcji gospodarczych s ą miasta Ostródy (w rej. Szyldaka). Linia tereny wra Ŝliwe na antropopresj ę: elektroenergetyczna wysokiego napi ęcia 110 kV - Drw ęcko-Taborski zbiornik wód podziemnych bez przebiega przez gmin ę Ostróda ze stacji M ątki (w ęzłowej izolacji, 400/100 kV) do stacji Iława (110/15 kV) poprzez stację w - zlewnia pojezierna, Ostródzie (110/15 kV). Telekomunikacyjna Centrala - węzeł hydrograficzny Wzgórz Dylewskich, Okr ęgowa Ostróda poł ączona jest z automatyczn ą - dolina rzeki Drw ęcy, mi ędzymiastow ą central ą cyfrow ą w Olsztynie lini ą - Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich. optoelektryczn ą o du Ŝej pojemno ści.

2.3. Zewn ętrzne powi ązania funkcjonalno- 2.4. Główne kierunki rozwoju gospodarczego przestrzenne gminy. gminy.

Gmina Ostróda podobnie jak wi ększa cz ęść Gmina Ostróda poło Ŝona jest w strefie o korzystnych województwa warmi ńsko-mazurskiego le Ŝy w warunkach rozwojowych. najcenniejszej partii obszaru funkcjonalnego Zielonych W „Strategii i kierunkach rozwoju gminy Ostróda” Płuc Polski. Walory przyrodnicze, krajobrazowe, został sformułowany nast ępuj ący cel strategiczny (misja) naturalno ść , bioró Ŝnorodno ść i unikatowo ść gatunków i rozwoju gospodarczego gminy: „poprawa warunków Ŝycia siedlisk spowodowały, Ŝe prawie cały obszar gminy i kondycji finansowej mieszka ńców gminy poprzez rozwój zakwalifikowany został w sieci ECONET jako obszar ró Ŝnorodnej działalno ści gospodarczej głównie w zakresie węzłowy o znaczeniu mi ędzynarodowym. Południowa rolnictwa, turystyki i czystego przemysłu z cz ęść gminy wchodzi w skład Parku Krajobrazowego uwzgl ędnieniem uwarunkowa ń wynikaj ących z zasad Wzgórz Dylewskich z najatrakcyjniejsz ą cz ęś ci ą w Gminie rozwoju zrównowa Ŝonego”. Do osi ągni ęcia celu Ostróda (teren o dynamicznej rze źbie i najwy Ŝszym strategicznego okre ślono nast ępuj ące cele generalne: wzniesieniu na Pojezierzu Mazurskim-Gór ą Dylewsk ą - Unowocze śnienie rolnictwa. 312 m n.p.m.). Rozległy kompleks le śny zwany Puszcz ą - Rozwój działalno ści produkcyjnej małych i średnich Taborsk ą (atrakcyjny dla rekreacji i stanowi ący baz ę przedsi ębiorstw. Rozwój przemysłu w zgodzie z genetyczn ą ekotypu wysoko cenionej w gospodarce sosny ekologi ą. Taborskiej) wchodzi na północn ą i wschodni ą cz ęść - Rozwój gospodarki turystycznej przy zachowaniu gminy. Liczne jeziora, oraz szlak Ŝeglugi pasaŜerskiej zasad ekorozwoju. Kanał Ostródzko-Elbl ąski, zabytkowy obiekt in Ŝynierii o - Poprawa estetyki i stanu sanitarnego gminy. znaczeniu mi ędzynarodowym, podnosz ą atrakcyjno ść - Poprawa kondycji społecznej ludno ści. gminy. - Działanie na rzecz ekorozwoju. Obszar gminy le Ŝy prawie całkowicie w dorzeczu rzeki Drw ęcy-dopływu Wisły. Jest ona rezerwatem i stanowi Ograniczeniami rozwoju w sferze uwarunkowa ń źródło wody pitnej dla Torunia. przyrodniczych s ą obszary o znacznej wra Ŝliwo ści na Wymienione wy Ŝej walory przyrodnicze stwarzaj ą zanieczyszczenia: szerokie mo Ŝliwo ści rozwoju wielu proekologicznych form - Drw ęcko-Taborski zbiornik wód podziemnych bez gospodarki, a szczególnie turystyki. izolacji obejmuj ący cz ęść północn ą i fragmenty Przez gmin ę przebiegaj ą wa Ŝne szlaki drogowe i zachodniej i wschodniej cz ęś ci gminy, kolejowe: - zlewnia pojezierna obejmuj ąca znaczn ą cz ęść gminy - droga ekspresowa nr 7 Gda ńsk – Warszawa - Ostróda i s ąsiednie gminy od strony północnej i Budapeszt jest wa Ŝnym poł ączeniem wschodniej, mi ędzynarodowym mi ędzy portami nadbałtyckimi, a - Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich (obszar południem kraju i południow ą cz ęś ci ą Europy, węzła hydrograficznego), - droga krajowa nr 16 postulowana do drogi - dolina rzeki Drw ęcy. ekspresowej (z wariantowym uj ęciem od Ostródy do zachodniej granicy województwa: po śladzie drogi nr Przemysł mo Ŝe rozwija ć si ę w oparciu o surowce 16 lub nr 52) - jest wa Ŝna dla tranzytu z Europy lokalne: zachodniej do krajów nadbałtyckich (Rosji, Łotwy, - płody rolne, Litwy, Estonii). Docelowo droga ta powi ąŜ e - drewno, autostrad ę A1 (północ-południe Europy) z Via Baltic ą - woda mineralna (wydajny zbiornik plejstoce ński (Polska-kraje Europy nadbałtyckiej), szczególnie w rej. Samborowa). - droga krajowa nr 15 Ostróda - Toru ń - Gniezno - Istniej ą warunki do utworzenia uzdrowiska na bazie Jarocin - Trzebnica wyst ępuj ącego na terenie gminy surowca leczniczego- - linia kolejowa o znaczeniu pierwszorz ędnym solanki na gł ęboko ści 1200-1500 m (profil leczniczy: zelektryfikowana (w wi ększo ści) relacji Berlin - choroby układu kr ąŜ enia, narz ądu ruchu i reumatyczne). Pozna ń - Ostróda - -Korsze-Skandawa (granica z Rosj ą). 2.5. Podmioty mog ące znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, zarejestrowane i działaj ące na terenie Aktualny system powi ąza ń komunikacyjnych i ich gminy. ranga stanowi ą potencjały rozwoju gminy (ograniczeniem i utrudnieniem w rozwoju jest brak obej ść miejscowo ści Gospodarka gminy Ostróda zwi ązana jest przede poło Ŝonych przy trasach dróg krajowych nr 7, nr 16, nr 15 wszystkim z rolnictwem, produkcj ą drobiu i Dziennik Urzędowy 2387 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 przetwórstwem. Na terenie gminy funkcjonuje około kontaktów zagranicznych oraz wymian ę naukow ą i 430 indywidualnych gospodarstw rolnych. Ponadto istniej ą kulturaln ą). tak Ŝe gospodarstwa wielkoobszarowe (dawne PGR-y). Do podmiotów gospodarczych, zlokalizowanych na 3. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE DO terenie gminy, a mog ących znacz ąco oddziaływa ć na GMINNEGO PROGRAMU, WYNIKAJ ĄCE środowisko, nale Ŝą : Z DOKUMENTÓW WY śSZEGO SZCZEBLA. - Zakłady Mięsne „Morliny”, - Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji Ostróda 3.1. Polityka Ekologiczna Pa ństwa. Sp. z o.o. w Tyrowie, - Fermy drobiu zlokalizowane w miejscowo ściach Artykuł 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Samborowo i Mi ędzylesie, stwierdza, Ŝe Rzeczypospolita Polska zapewnia ochron ę - Ubojnie drobiu w miejscowo ściach Lubajny, środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego Mi ędzylesie. rozwoju, ustala w artykule 74, i Ŝ ochrona środowiska jest obowi ązkiem, m.in. władz publicznych, które poprzez sw ą 2.6. Współpraca ponadlokalna gminy. polityk ę powinny zapewni ć bezpiecze ństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Polityka Współpraca Gminy Ostróda z innymi samorz ądami ekologiczna Pa ństwa została okre ślona w nast ępuj ących terytorialnymi przejawia si ę mi ędzy innymi w członkostwie dokumentach rz ądowych: z innymi gminami w kilku zwi ązkach ponadlokalnych, w - Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2007-2010 z celu realizacji wspólnej polityki promocyjno-rozwojowej i uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014; osi ągni ęcia wspólnych celów. Gmina Ostróda jest - „Programie wykonawczym do II Polityki ekologicznej członkiem nast ępuj ących zwi ązków i stowarzysze ń: pa ństwa" - przyj ętym przez Rad ę Ministrów 10 grudnia 2002 r.; - Zwi ązek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego - „Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2003-2006 z „Czyste Środowisko” (podstawa przynale Ŝno ści: uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010" uchwała Rady Gminy w Ostródzie Nr XVIII/91/95 z przyj ętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dnia 26-09-1995 r. główny cel Zwi ązku: rozwi ązanie maju 2003 r. gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze funkcjonowania Zwi ązku, budowa Zakładu II Polityka Ekologiczna Pa ństwa . Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, jako główny cel Rudnie); okre śla zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego kraju - Zwi ązek Gmin Kanału Ostródzko-Elbl ąskiego i (mieszka ńców, infrastruktury, zasobów przyrodniczych), Pojezierza Iławskiego (podstawa przynale Ŝno ści: przy zało Ŝeniu, Ŝe strategia zrównowa Ŝonego rozwoju uchwała Rady Gminy w Ostródzie Nr XXXII/225/97 z Polski pozwoli na wdro Ŝenie takiego modelu rozwoju, dnia 22-04-1997 r., główny cel Zwi ązku: promocja który nie stworzy zagro Ŝenia dla jako ści i trwało ści Kanału Ostródzko-Iławskiego, Pojezierza Iławskiego zasobów przyrodniczych. i Gmin-członków Zwi ązku, tworzenie warunków do Okre ślone w tym dokumencie cele krótko i zagospodarowania Kanału i terenów zwi ązanych z średniookresowe o charakterze ogólnym, to: istotna Kanałem, tworzenie warunków do rozwoju turystyki); poprawa stanu środowiska oraz praktyczne wdro Ŝenie - Stowarzyszenie Gmin RP „Euroregion Bałtyk” przepisów i standardów ekologicznych Unii Europejskiej, (podstawa przynale Ŝno ści: uchwała Rady Gminy w umów i konwencji mi ędzynarodowych, a tak Ŝe Ostródzie Nr XI/114/99 z dnia 27 maja 1999 r., wzmocnienie instytucjonalne, umo Ŝliwiaj ące realizacj ę główny cel Stowarzyszenia: działanie na rzecz strategii zrównowa Ŝonego rozwoju kraju. poprawy warunków Ŝycia ludno ści zamieszkuj ących teren działania Stowarzyszenia ze szczególnym Cele długookresowe, wi ąŜą ce si ę z perspektywiczn ą uwzgl ędnieniem terenów przygranicznych, realizacja wizj ą zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno- celów statutowych w ramach Euroregionu poprzez gospodarczego to: współudział w opracowywaniu wspólnych - doprowadzenie do ugruntowania zasad programów z pokrewnymi instytucjami i zrównowa Ŝonego rozwoju, jako trwałej podstawy dla organizacjami działaj ącymi na terenie Euroregionu). polityki gospodarczej i społecznej pa ństwa, organów samorz ądowych, instytucji społecznych i obywateli; Stowarzyszenie Miast, Gmin i Powiatów Dorzecza - utrwalenie skutecznej kontroli pa ństwa nad Drw ęcy (podstawa przynale Ŝno ści: uchwała Rady Gminy strategicznymi zasobami przyrodniczymi (wody, lasy, w Ostródzie Nr X/49/03 z dnia 24 czerwca 2003 r., główny surowce mineralne); cel Stowarzyszenia: wspieranie i inicjowanie działa ń gmin, - pełna integracja polityki ekologicznej z politykami miast i powiatów le Ŝą cych w dorzeczu Drw ęcy na rzecz sektorów gospodarczych, z polityk ą przestrzenn ą i rozwoju kulturalnego i gospodarczego tego obszaru, regionaln ą oraz polityk ą konsumenck ą; podejmowanie działa ń na rzecz rozwoju demokracji - gruntowna przebudowa modelu produkcji i lokalnej, pobudzania aktywno ści społecznej i dalszego konsumpcji dla poprawy efektywno ści energetycznej upodmiotowiania społecze ństwa, działania na rzecz i surowcowej; zmniejszenia ilo ści wytwarzanych zanieczyszcze ń i - maksymalnie mo Ŝliwa odbudowa zniszcze ń w odpadów na obszarze dorzecza rzeki Drw ęcy oraz środowisku i stworzenie systemów proekologicznego ich zagospodarowania, podejmowanie zabezpieczaj ących przed ich ponownym działa ń na rzecz ochrony środowiska lokalnego, powstaniem; wspieranie i prowadzenie wspólnych inicjatyw - utrzymanie i ochrona istniej ących ekosystemów (w gospodarczych maj ących wpływ na rozwój i bogacenie si ę tym naturalnych siedlisk ro ślin i zwierz ąt) cennych gmin, miast i powiatów naddrw ęckich, inspirowanie i przyrodniczo, a tak Ŝe obszarów o du Ŝym znaczeniu podejmowanie wspólnych inicjatyw słu Ŝą cych ekologicznym; kulturalnemu rozwojowi gmin, miast i powiatów naddrw ęckich, nawi ązywaniu przez nie korzystnych Dziennik Urzędowy 2388 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- zachowanie obszarów o wysokich walorach członkostwa w Unii Europejskiej, co wymusiło turystyczno-rekreacyjnych, jako bazy dla uwzgl ędnienie nie tylko strategicznych i programowych wypoczynku ludno ści; dokumentów rz ądu Rzeczpospolitej Polskiej, ale tak Ŝe - renaturyzacja obszarów cennych przyrodniczo; Wspólnoty Europejskiej. - wzrost produkcji w rolnictwie i le śnictwie poprzez Omawiany dokument zawiera cele średniookresowe lepsze wykorzystanie biologicznego potencjału do 2014 r. oraz kierunki działa ń na lata 2007-2010, rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej przy pogrupowane w pi ęciu rozdziałach: jednoczesnym przeciwdziałaniu nadmiernej - cele i zadania o charakterze systemowym, intensywno ści procesów produkcji oraz metod upraw - ochrona dziedzictwa przyrodniczego, i hodowli; - zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, - rezygnacja z niektórych osi ągni ęć nauki i techniki, materiałów, wody i energii, które mogłyby negatywnie wpływa ć na środowisko. - środowisko i zdrowie, dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego, Cele szczegółowe polityki ekologicznej pa ństwa uj ęto - ochrona klimatu. w dwóch grupach: cele w sferze racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych oraz cele w zakresie 3.2. Polityka ochrony środowiska zawarta w jako ści środowiska. dokumentach wojewódzkich. W omawianym dokumencie przedstawione zostały zasady polityki ekologicznej, odnosz ące si ę zarówno do Do najwa Ŝniejszych dokumentów wojewódzkich sposobów osi ągania celów, jak i instrumentów oraz uchwalonych przez Sejmik Województwa, odnosz ących zakresu ich stosowania. si ę do środowiska nale Ŝą : Nadrz ędn ą zasad ą jest, przyj ęta w Konstytucji RP - Program ochrony środowiska województwa zasada zrównowa Ŝonego rozwoju. Dla jej wdro Ŝenia warmi ńsko-mazurskiego na lata 2007-2010 z okre ślono nast ępuj ące zasady pomocnicze: uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014, - zasada przezorno ści, - Plan zagospodarowania przestrzennego - zasada prewencji, województwa warmi ńsko-mazurskiego, - zasada wysokiego poziomu ochrony środowiska, - Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego - zasada integracji polityki ekologicznej z politykami województwa warmi ńsko-mazurskiego do roku 2020, sektorowymi, - Inne programy wojewódzkie. - zasada równego dost ępu do środowiska przyrodniczego, Program ochrony środowiska województwa - zasada regionalizacji, warmi ńsko-mazurskiego. - zasada uspołecznienia polityki ekologicznej, Program ochrony środowiska województwa - zasada „zanieczyszczaj ący płaci”. warmi ńsko-mazurskiego na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014 został Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej uchwalony przez Sejmik Województwa uchwał ą Pa ństwa na lata 2002-2010. Nr XIII/248/07 z dnia 27 listopada 2007 r. Program wykonawczy opracowany przez Ministerstwo Program ochrony środowiska województwa zawiera Środowiska zgodnie z zaleceniem tezy 185 „II Polityki opis uwarunkowa ń zewn ętrznych wynikaj ących z polityki Ekologicznej Pa ństwa" i przyj ęty przez Rad ę Ministrów w ekologicznej pa ństwa oraz zapisów dotycz ących ochrony grudniu 2002r, jest dokumentem o charakterze środowiska, zawartych w uchwalonych przez Sejmik operacyjnym. W programie tym zostały okre ślone sposoby Województwa dokumentach, strategiach i programach. osi ągania celów polityki ekologicznej w formie zada ń Zamieszczono opis stanu wyj ściowego, cele inwestycyjnych i pozainwestycyjnych (działa ń w sferze średniookresowe i kierunki działa ń na lata 2007-2010 prawa, programowania, instrumentów ekonomicznych, pogrupowane w nast ępuj ących rozdziałach: planowania przestrzennego, kontroli i innych) na lata - Ochrona dziedzictwa przyrodniczego, 2002-2010. - Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i Struktura programu wykonawczego generalnie energii, odpowiada strukturze „II Polityki Ekologicznej Pa ństwa". - Środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jako ści Przedstawia zadania ukierunkowane na racjonalne środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego, uŜytkowanie zasobów naturalnych, na popraw ę jako ści - Ochrona klimatu. środowiska, zawiera narz ędzia realizacji oraz szacunkowe Ponadto w Programie zawarto wska źniki oceny nakłady na realizacj ę polityki ekologicznej pa ństwa. realizacji programu oraz nakłady finansowe na realizacj ę programu w latach 2007-2010. Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2007-2010 z Celem strategicznym programu ochrony środowiska uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014. województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2007-2010 „Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2007-2010 z jest: Dobry stan środowiska umo Ŝliwiaj ący zrównowa Ŝony uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014 została rozwój. Do realizacji tego celu przewidziane s ą działania z sporz ądzona jako realizacja ustale ń ustawy Prawo zakresu: ochrony środowiska. Ustawa ta w art. 13-16 wprowadziła - Ochrony dziedzictwa przyrodniczego: nowe zasady krajowej polityki ekologicznej, w tym - Ochrona przyrody i krajobrazu, obowi ązek jej sporz ądzania i aktualizowania co 4 lata. - Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów, Opracowanie to, okre ślaj ące kierunki polityki ekologicznej - Ochrona powierzchni ziemi, na lata 2007-2010 oraz 2011-2014, nale Ŝy traktowa ć jako - Ochrona zasobów kopalin i wód podziemnych, wypełnienie obowi ązku aktualizacji. Polityki ekologicznej - Zrównowa Ŝonego wykorzystania materiałów, wody i Pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem energii: perspektywy na lata 2007-2010", a wi ęc odniesienia jej - Zmniejszenie materiałochłonno ści, wodochłonno ści celów i niezb ędnych działa ń do aktualnej sytuacji i odpadowo ści, społeczno-gospodarczej oraz stanu środowiska. Potrzeba - Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, tej aktualizacji wynikała te Ŝ z uzyskania przez Polsk ę Dziennik Urzędowy 2389 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona Plan zagospodarowania przestrzennego województwa przed powodzi ą i skutkami suszy, warmi ńsko-mazurskiego. - Dalszej poprawy jako ści środowiska i Plan zagospodarowania przestrzennego województwa bezpiecze ństwa ekologicznego w kontek ście zdrowia warmi ńsko-mazurskiego uchwalony został przez Sejmik człowieka: Województwa Uchwał ą Nr XXXIII/505/02 z dnia 12 lutego - Zahamowanie powstawania środowiskowych 2002 roku. W planie ustalono, Ŝe nadrz ędnym celem, do zagro Ŝeń zdrowia, którego nale Ŝy d ąŜ yć jest: - Poprawa stanu wód, „ukształtowanie rozwoju przestrzennego województwa - Poprawa jako ści powietrza, tak, by było to atrakcyjne, przyjazne i wyj ątkowe miejsce - Minimalizacja zagro Ŝeń środowiska zamieszkania, wypoczynku oraz rozwoju społeczno- powodowanych przez odpady, gospodarczego w kraju i Europie”. - Zapobieganie i kontrola zagro Ŝeń wynikaj ących z Osi ągni ęcie tego celu nadrz ędnego /misji/ mo Ŝliwe powa Ŝnych awarii i stosowania substancji i będzie poprzez realizacj ę celów generalnych, a w ich preparatów niebezpiecznych, ramach, okre ślonych celów strategicznych. W dziedzinie - Poprawa klimatu akustycznego, ochrony i racjonalnego kształtowania środowiska - Obni Ŝenie poziomu pól elektromagnetycznych przyrodniczego, w tym dziedzictwa kulturowego, cele te poni Ŝej dopuszczalnego poziomu, zostały sformułowane w nast ępuj ący sposób: - Ochrony klimatu i zapobiegania niszczeniu ozonu - zachowanie równowagi w środowisku atmosferycznego, przyrodniczym; - Edukacji ekologicznej, - ochrona walorów i warunków funkcjonowania, w tym - Monitoringu środowiska. ci ągło ści przestrzennej systemów ekologicznych; - ochrona jako ści i zasobów wód powierzchniowych i Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego podziemnych dla celów rozwoju społeczno- województwa warmi ńsko-mazurskiego. gospodarczego oraz zabezpieczenia zasobów wód Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego w niezmienionym stanie dla przyszłych pokole ń; województwa warmi ńsko-mazurskiego została uchwalona - powi ększanie świadomo ści ekologicznej przez Sejmik Województwa uchwał ą Nr XXXIV/474/05 z społecze ństwa, mi ędzy innymi poprzez stwarzanie dn. 31 sierpnia 2005 r. warunków do bezpo średniego kontaktu ze Cel główny strategii województwa brzmi: „Spójno ść środowiskiem na terenach o wysokich walorach ekonomiczna, społeczna i przestrzenna Warmii i Mazur z przyrodniczych; regionami Europy”. Strategia rozwoju województwa - zwi ększenie lesisto ści regionu w celu utrzymania warmi ńsko-mazurskiego w horyzoncie 2020 r. wskazuje ci ągło ści systemów ekologicznych oraz trzy priorytety, które w szerokim rozumieniu obejmuj ą zagospodarowania gruntów mało przydatnych dla cało ść zjawisk społeczno-gospodarczych wł ącznie z rolnictwa; relacjami ze środowiskiem przyrodniczym. Priorytety te to: - ochrona walorów krajobrazowych obszarów - Konkurencyjna gospodarka: wiejskich, z uwzgl ędnieniem zachowania ich - Otwarte społecze ństwo wysokiego stopnia naturalno ści; - Nowoczesne sieci. - utrzymanie to Ŝsamo ści kulturowej regionu przez Priorytety te b ędą realizowane b ędą mi ędzy innymi zachowanie istniej ących warto ści kulturowych; poprzez cele operacyjne maj ące na celu utrzymanie - kształtowanie ładu przestrzennego w systemach wysokiej jako ści środowiska przyrodniczego w kontek ście osadniczych, w celu tworzenia harmonijnego idei trwałego rozwoju, a tak Ŝe coraz bardziej rzeczowego krajobrazu współczesnego; traktowania relacji środowisko-gospodarka. Pomocne w - ochrona przestrzeni nie zurbanizowanej przed tym maj ą by ć nast ępuj ące cele: chaotyczn ą zabudow ą niszcz ącą walory - W Priorytecie Otwarte społecze ństwo: krajobrazowe. - Ró Ŝnorodna i dost ępna edukacja-Planowane działanie to uwzgl ędnienie edukacji ekologicznej Plan ustalił nast ępuj ące zasady ochrony i utrzymania dorosłej cz ęś ci społecze ństwa (szkolenia, w równowadze środowiska przyrodniczego: popularyzacja wydawnictw, obszerne informacje nt. - na terenach prawnie chronionych funkcje środowiska naturalnego w mediach, dokształcanie gospodarcze winny by ć podporz ądkowane zasadom nauczycieli w zakresie działa ń proekologicznych), ochrony, wynikaj ącym z przepisów prawnych; - Poprawa jako ści i ochrona środowiska-Utrzymanie - na obszarze w ęzłów hydrograficznych, zmniejszenie wysokiej jako ści środowiska przyrodniczego jest nieregularno ści odpływu wód realizowane b ędzie jednym z podstawowych zagadnie ń w kontek ście przez zwi ększenie zalesie ń oraz popraw ę małej idei trwałego rozwoju. Kompleksowe dbanie o retencji (dotyczy mi ędzy innymi Garbu czysto ść powietrza, wód, ziemi oraz poziom hałasu Lubawskiego); itp. wymaga nie tylko dalszych usprawnie ń, ale - na obszarze zbiorników wód u Ŝytkowych bez izolacji równie Ŝ coraz bardziej rzeczowego traktowania od powierzchni terenu, ochrona i poprawa jako ści relacji środowisko-gospodarka, wód podziemnych realizowana b ędzie przez - W Priorytecie Nowoczesne sieci: zwi ększenie re Ŝimów w gospodarce wodno- - Monitoring środowiska-Wyró Ŝnienie monitoringu ściekowej oraz dolesianie; środowiska spo śród innych działa ń monitoruj ących - na obszarze zlewni pojeziernej, ochron ę czysto ści ju Ŝ na poziomie celu operacyjnego wynika st ąd, Ŝe wód powierzchniowych, głównie jezior, realizowa ć ewentualne skutki negatywnego oddziaływania na si ę b ędzie przez zwi ększenie re Ŝimów w gospodarce środowisko s ą zazwyczaj trudno odwracalne. ściekowej (budow ę i rozbudow ę systemów Jako ść monitoringu wpływa równie Ŝ na trafno ść kanalizacyjnych, oczyszczalni ścieków), podejmowanych działa ń, co szczególnie w wprowadzenie form gospodarowania mało przypadku województwa warmi ńsko-mazurskiego uci ąŜ liwych dla środowiska, tworzenie wokół jezior i ma du Ŝe znaczenie. rzek stref ochronnych, zagospodarowywanych trwał ą

Dziennik Urzędowy 2390 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

zieleni ą i nie zabudowywanych, przywracanie Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa dopływom do jezior co najmniej II klasy czysto ści; warmi ńsko-mazurskiego, a mianowicie mi ędzy innymi: - na obszarach, gdzie nast ąpiły du Ŝe przekształcenia - wdro Ŝenie programu ochrony Europejskiej Sieci środowiska przyrodniczego i ich skutkiem s ą Obszarów Chronionych NATURA 2000; znaczne negatywne zmiany, polityka przestrzenna - utrzymanie w sprawno ści systemów polega ć powinna na odtworzeniu stanu równowagi przeciwpowodziowych; przyrodniczej, a tak Ŝe rekultywacji zdegradowanych - realizacja i wspieranie programów małej retencji i jezior; zalesie ń na obszarach w ęzłów hydrograficznych (np. - na obszarze całego województwa, w celu ochrony Garb Lubawski) i zachwianej równowagi powietrza atmosferycznego oraz powierzchni ziemi, przyrodniczej w stosunkach wodnych; konieczne jest respektowanie nast ępuj ących zasad: - obj ęcie ochron ą wód podziemnych na obszarach bez - ograniczenie emisji zanieczyszcze ń poprzez izolacji (porz ądkowanie gospodarki ściekowej, preferowanie źródeł energii mniej uci ąŜ liwych dla preferencje dla rolnictwa ekologicznego, zwi ększenie środowiska, w tym źródeł odnawialnych oraz lesisto ści); stosowanie urz ądze ń redukuj ących emisj ę - utrzymanie w sprawno ści systemów melioracyjnych; zanieczyszcze ń; - ujednolicenie zasad ochrony i zagospodarowania - zorganizowanie systemów segregacji i utylizacji obszarów chronionego krajobrazu. odpadów stałych (w tym utylizacji padłych zwierz ąt) Ponadto, zgodnie z „Programem zwi ększenia łącznie z rekultywacj ą terenów składowisk lesisto ści województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata odpadów, co obok ochrony powietrza powinno 2001-2010" przyj ęto zwi ększenie lesisto ści obszaru sprzyja ć ochronie wód i powierzchni ziemi; województwa (z 29,3 % w 2000 r do 30,75 % w 2010 r.). - ograniczenie do minimum składowania i utylizacji odpadów przywo Ŝonych spoza województwa; Inne programy wojewódzkie. - monitorowanie istniej ących mogilników środków Z problematyk ą środowiska wi ąŜą si ę uchwalone ochrony ro ślin i likwidacja obiektów stwarzaj ących przez Sejmik Województwa ni Ŝej wymienione programy istotne zagro Ŝenie dla środowiska; wojewódzkie: - lokalizowanie elektrowni wiatrowych na obszarach, - „Strategia rozwoju turystyki województwa gdzie nie stworz ą one kolizji z ochron ą krajobrazu i warmi ńsko-mazurskiego" - przyj ęta Uchwałą ochron ą przyrody; Nr XXX/445/01 z 9 pa ździernika 2001 r.; - na obszarach szczególnie cennych krajobrazowe - „Wojewódzki program zwi ększenia lesisto ści na lata unikanie lokalizacji masztów telefonii komórkowej dla 2001-2010"-przyj ęty Uchwał ą Nr XXXI/470/01 z 4 pojedynczych operatorów, a preferowanie grudnia 2001 r; wykorzystania masztów dla kilku operatorów; - „Regionalny program rozwoju rolnictwa na lata - wzdłu Ŝ dróg ekspresowych i głównych 2002-2006"-przyj ęty Uchwał ą Nr XXXIV/512/02 z przyspieszonych, szczególnie dwujezdniowych, 12 marca 2002 r. wprowadzanie stref ekologicznych utworzonych ze zwartych pasów zieleni, przewidywanie przej ść dla 3.3. Powiatowy program ochrony środowiska. zwierzyny na odcinkach dróg przecinaj ących wa Ŝne struktury przyrodnicze (wi ększe kompleksy le śne i Uwarunkowania zewn ętrzne, pochodz ące ze źródeł doliny rzek), spełniaj ących funkcje korytarzy wy Ŝszego szczebla (krajowe i wojewódzkie opracowania), ekologicznych; wymienione wy Ŝej, bardziej konkretyzuje „Program - minimalizowanie skutków eksploatacji kopalin ochrony środowiska powiatu ostródzkiego”. Program ten poprzez ochron ę przed t ą działalno ści ą terenów został opracowany w oparciu o analogiczne programy szczególnie cennych przyrodniczo, stosowanie wy Ŝszego szczebla (krajowy i wojewódzki program), z technologii nie powoduj ących istotnej zmiany uwzgl ędnieniem powiatowych źródeł strategicznych, poziomu wód, sukcesywn ą rekultywacj ę terenów wśród których nale Ŝy wymieni ć takie opracowania jak: poeksploatacyjnych; - „Strategia Rozwoju Powiatu Ostródzkiego” (2000 r.), - przez tereny szczególnie cenne przyrodniczo - „Program Zwi ększania Lesisto ści Pojezierza Iławsko- (rezerwaty, parki krajobrazowe, ostoje przyrody w Ostródzkiego na lata 2001-2010, sieci NATURA 2000 i inne) powinno si ę unika ć - „Program Gospodarki Odpadami Komunalnymi dla prowadzenia magistralnych przesyłowych ci ągów Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego - infrastrukturalnych, nie obsługuj ących bezpo średnio Czyste Środowisko”. tych terenów. „Program ochrony środowiska powiatu Ostródzkiego” Na obszarze województwa szczególnie cennym, a stanowi jedno z podstawowych źródeł dla opracowania jednocze śnie wra Ŝliwym elementem środowiska programu gminnego. W powiatowym programie opisano przyrodniczego s ą jeziora. Dlatego wymagane jest obj ęcie zasoby i stan środowiska przyrodniczego, stan i ich szczególn ą ochron ą. Ochrona ta powinna polega ć zagro Ŝenia środowiska na terenie powiatu ostródzkiego, głównie na porz ądkowaniu gospodarki ściekowej w ich okre ślono racjonalne u Ŝytkowanie zasobami naturalnymi, zlewniach, zmniejszaniu zanieczyszcze ń obszarowych, przedstawiono ochron ę zasobów środowiska i pochodz ących z rolnictwa i ograniczaniu osadnictwa w ich przeciwdziałanie zanieczyszczeniom, opisano narz ędzia i sąsiedztwie. Działania ochronne dotycz ą w mniejszym lub instrumenty realizacji programu i kontroli jego realizacji, wi ększym stopniu obszarów le Ŝą cych we wszystkich okre ślono harmonogram realizacji programu ze powiatach województwa. wskazaniem źródeł finansowania. Wszystkie zawarte w Ze wzgl ędu na wododziałowy charakter obszaru powiatowym programie elementy programowe, które województwa, wa Ŝnym problemem jest stabilizacja dotycz ą gminy, uznano w programie gminnym jako odpływu wód, realizowana głównie poprzez rozwijanie wi ąŜą ce. małej retencji i zwi ększanie lesisto ści. W zakresie ochrony środowiska w planie postuluje si ę wykonanie zada ń, które wynikaj ą równie Ŝ z przyj ętej Dziennik Urzędowy 2391 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

4. UWARUNKOWANIA WEWN ĘTRZNE DO PROGRAMU.

4.1. Plan zagospodarowania przestrzennego gminy.

Podstawowym dokumentem warunkuj ącym prawnie rozwój gminy jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Ostróda.

Tab. 4.1 Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Gminy Ostróda.

Nazwa własna Podstawa prawna podj ęcia Podstawa prawna uchwalenia Lp. Rodzaj opracowania opracowania opracowania opracowania

1. Miejscowy plan ogólny Opis planu Uchwała Nr XX/109/91 Rady gminy zagospodarowania w Ostródzie z dnia 5.12.1991 (Dz. przestrzennego gminy U. Woj. Olszty ńskiego Nr 27, poz. Ostróda 334 z 1991 r.)

2. Miejscowy plan ogólny Ustalenia miejscowego Uchwała Nr XX/109/91 Rady gminy zagospodarowania planu ogólnego w Ostródzie z dnia 5.12.1991 (Dz. przestrzennego gminy zagospodarowania U. Woj. Olszty ńskiego Nr 27, poz. Ostróda przestrzennego gminy 334 z 1991 r.) Ostróda 3. Miejscowy plan ogólny Zmiany z 1994 roku do Uchwała Nr XLIV/222/94 Rady zagospodarowania miejscowego planu gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego gminy ogólnego 20.05.1994 (Dz. U. Woj. Ostróda zagospodarowania Olszty ńskiego Nr 15, poz. 142 z przestrzennego gminy 1994 r.). Ostróda 4. Strategia i kierunki Cze ść 1. Organizacja Uchwała Nr XXIV/134/96 Uchwała Nr XXXIX/293/98 Rady rozwoju gminy Ostróda prac Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia dnia 25.06.1996 r. 8.04.1998 r. 5. Strategia i kierunki Raport 2. Uchwała Nr XXIV/134/96 Uchwała Nr XXXIX/293/98 Rady rozwoju gminy Ostróda I. Rozpoznanie stanu Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia istniej ącego i procesów dnia 25.06.1996 r. 8.04.1998 r. w gminie i jej otoczeniu. II. Diagnoza 6. Strategia i kierunki Raport 3. Projekt Uchwała Nr XXIV/134/96 Uchwała Nr XXXIX/293/98 Rady rozwoju gminy Ostróda Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia dnia 25.06.1996 r. 8.04.1998 r. 7. Studium uwarunkowa ń i Tom I. Stan istniej ący. Uchwała Nr XXIV/133/96 Uchwała Nr XLII/306/98 Rady kierunków Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania dnia 25.06.1996 r. 27.05.1998 r. przestrzennego gminy Ostróda

8. Studium uwarunkowa ń i Tom II. Diagnoza stanu Uchwała Nr XXIV/133/96 Uchwała Nr XLII/306/98 Rady kierunków istniej ącego i Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania uwarunkowania rozwoju dnia 25.06.1996 r. 27.05.1998 r. przestrzennego gminy gminy Ostróda

9. Studium uwarunkowa ń i Tom III. Aneks Uchwała Nr XXIV/133/96 Uchwała Nr XLII/306/98 Rady kierunków Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania dnia 25.06.1996 r. 27.05.1998 r. przestrzennego gminy Ostróda

10. Studium turystyki Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich 11. Plan Ochrony Parku Operat Generalny. Krajobrazowego Wzgórz Streszczenie. Dylewskich

12. Miejscowy plan Etap I Uchwała Nr VIII/31/94 Rady Gminy szczegółowy w Ostródzie z dnia 17.11.1994 r. zagospodarowania przestrzennego K ątno- Stare Jabłonki

13. Miejscowy plan ogólny Zmiana Miejscowego Uchwała Nr XVI/77/95 Rady Uchwała Nr XXIII/128/96 Rady zagospodarowania planu ogólnego Gminy w Ostródzie z dnia Gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego gminy zagospodarowania 1.08.1995 r. 24.04.1996 r. Ostróda przestrzennego gminy Ostróda w obszarze UT- Wałdowo Dziennik Urzędowy 2392 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

14. Miejscowy plan ogólny Zmiana Miejscowego Uchwała Nr XXV/142/96 Uchwała Nr XXXV/247/97 Rady zagospodarowania planu ogólnego Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego gminy zagospodarowania dnia 6.08.1996 r. 22.10.1997 r. Ostróda przestrzennego gminy Ostróda w obszarze UT- Wałdowo 15. Miejscowy plan ogólny Uchwała Nr XLIII/318/98 zagospodarowania Rady Gminy w Ostródzie z przestrzennego dnia 25.06.1998 r. miejscowo ści Ornowo

16. Miejscowy plan Uchwała Nr XXXIX/298/98 Uchwała Nr XI/112/99 Rady Gminy zagospodarowania Rady Gminy w Ostródzie z w Ostródzie z dnia 27.05.1999 r. przestrzennego terenów dnia 8.04.1998 r. zabudowy letniskowej w Starych Jabłonkach, gmina Ostróda

17. Zmiana miejscowego Uchwała Nr VII/68/99 Rady Gminy planu w Ostródzie z dnia 3.02.1999 r. zagospodarowania przestrzennego fragmentu gminy Ostróda dotycz ąca zabudowy o światowej, mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej

18. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XXXII/221/97 Uchwała Nr VII/67/99 Rady Gminy planu ogólnego Rady Gminy w Ostródzie z w Ostródzie z dnia 3.02.1999 r. zagospodarowania dnia 22.04.1997 r. przestrzennego terenów zabudowy jednorodzinnej, letniskowej i usługowej w obszarze CI w Starych Jabłonkach

19. Miejscowy plan Uchwała Nr XXXIV/286/01 Uchwała Nr XLVI/356/02 Rady zagospodarowania Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego terenu dnia 24.05.2001 r. 6.06.2002 r. zabudowy mieszkalno- usługowej na zachód od wsi Tyrowo, gmina Ostróda

20. Miejscowy plan Uchwała Nr XXXVII/279/97 Uchwała Nr XVI/57/99 Rady Gminy szczegółowy Rady Gminy w Ostródzie z w Ostródzie z dnia 21.12.1999 r. zagospodarowania dnia 22.12.1997 r. przestrzennego miejscowo ści Szafranki w obr ębie Kajkowo

21. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XXXVIII/308/01 Uchwała Nr XXXIX/298/98 Rady planu ogólnego Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania dnia 3.10.2001 r. 3.09.2002 r. przestrzennego fragmentu gminy Ostróda w odniesieniu do cz ęś ci miejscowo ści Stare Jabłonki

22. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XIII/134/99 Rady Uchwała Nr XXXII/259/01 Rady planu ogólnego Gminy w Ostródzie z dnia Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania 26.08.1998 r. 23.03.2001 r. przestrzennego w obszarze Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich

Dziennik Urzędowy 2393 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

23. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XXXVIII/309/01 Uchwała Nr XLIX/369/02 Rady planu ogólnego Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania dnia 3.10.2001 r. 3.09.2002 r. przestrzennego gminy Ostróda w odniesieniu do terenu poło Ŝonego w Wałdowie przy ul. Wypoczynkowej, obr ęb Mała Ru ś

24. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XXXIV/287/01 Uchwała Nr XLII/336/02 Rady planu ogólnego Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania dnia 24.05.2001 r. 12.02.2002 r. przestrzennego gminy Ostróda w odniesieniu do terenu poło Ŝonego w Wałdowie przy ul. Wiejskiej, obr ęb Mała Ru ś

25. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XLIII/319/98 Uchwała Nr XLVIII/366/02 Rady planu Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania dnia 16.06.1998 r. 11.07.2002 r. przestrzennego miejscowo ści Górka, gmina Ostróda jednostka 11 i 12

26. Zmiana miejscowego Uchwała Nr XIII/63/95 Rady Uchwała Nr XXX/209/97 Rady planu Gminy w Ostródzie z dnia Gminy w Ostródzie z dnia zagospodarowania 6.04.1995 r. 26.02.1997 r. przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, sportu i usług rzemie ślniczych

27. Miejscowy plan Uchwała Nr XVIII/167/00 Uchwała Nr XVIII/86/04 Rady zagospodarowania Rady Gminy w Ostródzie z Gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego dnia 24.02.2000 r. 27.02.2004 r. miejscowo ści Zwierzewo i cz. obr ębu Lubajny, gmina Ostróda

28. Miejscowy plan Uchwała Nr V/21/07 Rady Uchwała Nr XVI/114/08 Rady zagospodarowania Gminy w Ostródzie z dnia Gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego terenu 27.02.2007r. 29.01.2008 r. cz ęś ci miejscowo ści Dur ąg, gmina Ostróda

29. Miejscowy plan Uchwała Nr LVII/226/06 Rady Uchwała Nr XVI/113/08 Rady zagospodarowania Gminy w Ostródzie z dnia Gminy w Ostródzie z dnia przestrzennego terenu 29.06.2006 r. 29.01.2008 r. cz ęś ci miejscowo ści Szafranki, obr ęb Kajkowo, gmina Ostróda

dane źródłowe gminy

Dziennik Urzędowy 2394 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

4.2. Programy i strategie gminy. dodatkowo innych rezerwatów („Uroczysko Dylewo" i „Uroczysko Klonowo"). Obszar ten zbudowany jest z glin Oprócz wymienionych wy Ŝej dokumentów, s ą zwałowych z du Ŝą ilo ści ą głazów narzutowych, piasków i opracowane nast ępuj ące programy (opracowania Ŝwirów. Zagł ębienia powstały w wi ększo ści w wyniku strategiczne): nierównej akumulacji lodowca i procesów wytopiskowych - „Strategia i kierunki rozwoju Gminy Ostróda” lub maj ą charakter rynien pojeziernych. Zbocza wzniesie ń (1997 r.), są krótkie, poprzecinane dolinami erozyjnymi i opadają - „Wieloletni plan inwestycyjny”, przewa Ŝnie ku zagł ębieniom terenu. Garb Lubawski jest - „Program gospodarki wodno-ściekowej gm. Ostróda miejscem licznych źródeł rzek i strumyków, z których na lata 2003-2020” (2003 r.), najwi ększymi s ą: rzeka Gizela, Dylewka, Poburzanka, - „Program rozwoju regionalnego”, Świniarc, Pr ątniczka, Sandela, Mała Wkra i Struga - „Program gospodarowania odpadami komunalnymi Rumian. dla Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Pojezierze Olszty ńskie (Nizina Staropruska), na „Czyste Środowisko”” (2000 r.). którym jest poło Ŝona wschodnia cz ęść gminy Ostróda, „Plan gospodarki odpadami komunalnymi dla Zwi ązku tworzy rozległ ą nieck ę o urozmaiconej powierzchni. Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego «Czyste Wyst ępuje tu przewa Ŝnie pagórkowaty krajobraz Środowisko»” (2004 r). pojezierny, o deniwelacjach dochodz ących do kilkudziesi ęciu metrów, z gliniastymi lub piaszczysto- 5. OCENA ZASOBÓW I AKTUALNEGO STANU gliniastymi pagórkami oraz bezodpływowymi ŚRODOWISKA, ZAGRO śENIA DLA ŚRODOWISKA I IM zagł ębieniami wypełnionymi wodami jezior lub PRZECIWDZIAŁANIE. torfowiskami. W krajobrazie wyst ępuj ą ró Ŝne typy morfologiczne uroczysk: misy jeziorne, dna rynien, 5.1. Informacje ogólne. wzgórza morenowe, kemy i ozy. To charakterystyczny przykład formy erozyjnej (wkl ęsłej) tworzenia krajobrazu. 5.1.1. Geomorfologia i budowa geologiczna. Gmina Ostróda poło Ŝona jest w zasi ęgu zlodowacenia 5.1.2. Warunki klimatyczne. bałtyckiego. Nale Ŝy do podprowincji Pojezierza Według podziału Polski na dzielnice klimatyczne, Południowobałtyckiego i makroregionu Pojezierza tereny gminy Ostróda le Ŝą w dzielnicy mazurskiej. Nale Ŝy Wschodniopomorskiego i Pojezierze Chełmi ńsko- ona do najchłodniejszych obszarów w Polsce. Średnia Dobrzy ńskie. Gmina Ostróda usytuowana jest głównie w temperatura roku wynosi około 6,6 °C-dla Mikołajek (dla mezoregionie Pojezierza Iławskiego oraz Garbu porównania w Warszawie 7,5 °C). Lubawskiego, jedynie wschodnia cz ęść gminy le Ŝy na W porównaniu do innych obszarów dzielnicy Pojezierzu Olszty ńskim. mazurskiej klimat rejonu Ostródy jest stosunkowo Rze źba terenu Pojezierza Ostródzko-lławskiego łagodniejszy, głównie dzi ęki wpływom morza. Średnia z została ukształtowana głównie w plejstocenie, a dokładnie wielolecia temperatura wynosi 7,1 °C. Najchłodniejs zymi w czasie ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Dalsze miesi ącami s ą stycze ń i luty, których średnie temperatury zmiany w krajobrazie nast ąpiły po ust ąpieniu l ądolodu w wynosz ą odpowiednio: -3,5 °C i -3,6 °C. Najcieplejszym holocenie. Pojezierze Ostródzko-lławskie ma miesi ącem jest lipiec (17,9 °C). Średnia długo ść okresu charakterystyczn ą lekko falist ą rze źbę terenu, posiada wegetacji wynosi około 204 dni w roku. trójstrefow ą rze źbą terenu, to jest dwa pasy nizin a mi ędzy W układzie rocznym dominuj ą wiatry z kierunku nimi wzniesienia moreny czołowej, obfito ść jezior, bagien południowo-zachodniego i zachodniego Do ść du Ŝy te Ŝ jest piasków i głazów narzutowych. Deniwelacje mieszcz ą si ę udział wiatrów z kierunku południowo-wschodniego. w granicach 5-10 m, za ś nachylenie stoków wynosi około Zdecydowanie najrzadziej wiej ą wiatry z kierunku 4°. Tworzy wschodnie skrzydło lobu Wisły. Pojezierze północnego, północno-wschodniego, a tak Ŝe i Iławskie charakteryzuje si ę świe Ŝości ą krajobrazu wschodniego. Układ wiatrów w poszczególnych porach polodowcowego, poniewa Ŝ lodowiec najpó źniej st ąd roku nie odbiega zasadniczo od układu rocznego. W lecie ust ąpił. Pojezierze nale Ŝy do jednych z najbardziej stosunkowo mniej jest wiatrów południowo-wschodnich, a lesistych obszarów Polski. najwi ęcej (ponad 25 %)-wiatrów zachodnich. Ró Ŝnice Gmina Ostróda (wspólnie z gminami Lubawa, mi ędzy cz ęstotliwo ściami wiania wiatrów z kierunku Dąbrówno i Grunwald) le Ŝy w mezoregionie zwanym północnego i północno-wschodniego, a z sektora Garbem Lubawskim. Garb Lubawski charakteryzuje si ę zachodniego i południowo- zachodniego w ci ągu roku s ą bardzo urozmaicon ą rze źbą terenu ukształtowan ą w tym znaczne-około pi ęciokrotne. samym okresie, co Pojezierze Iławskie. Jego Pokrywa śnie Ŝna utrzymuje si ę średnio 81 dni w roku. powierzchnia to wyst ępuj ące na przemian pagórki, doliny Przeci ętnie formowanie si ę pokrywy śnie Ŝnej nast ępuje w bezodpływowe i bruzdy erozyjne. Deniwelacje si ęgaj ą drugiej dekadzie grudnia, jej zanik na pocz ątku marca. 20 m (w niektórych miejscach do 40m). Takie Średni opad roczny wynosi około 600 mm. Na przestrzeni ukształtowanie terenu w sposób naturalny stwarza roku opady letnie zdecydowanie przewa Ŝaj ą nad mo Ŝliwo ści erozji wodnej. I rzeczywi ście na tym terenie zimowymi. Maksymalne miesi ęczne sumy opadów do ść wyra źnie widzimy jej skutki w postaci Ŝłobin, których wyst ępuj ą w lipcu-średnio 90 mm, najmniejsze w okresach gł ębokość dochodzi do 2-3 m. Dominuj ącą form ą terenu stycze ń - marzec - około 22-40 mm miesi ęcznie. Liczba wyró Ŝniaj ącą si ę w krajobrazie, ze wzgl ędu na sposób jej dni z opadami wynosi średnio około 160 dni. Liczba dni powstawania jest forma akumulacyjna (wypukła). Jest ona pochmurnych wynosi około 135 w roku i w stosunku do szczególnie charakterystyczna dla tego mezoregionu. znacznego zachmurzenia średniego jest stosunkowo Najwy Ŝsze wzniesienie Garbu Lubawskiego Góra niedu Ŝa. Dylewska osiadaj ące 312 m.n.p.m. jest jednocze śnie najwy Ŝszym na Pojezierzu Mazurskim. W obr ębie Wzgórz Poło Ŝenie w zasi ęgu wpływów Bałtyku i znaczna Dylewskich utworzono trzy rezerwaty przyrody: Jezioro powierzchnia jezior i bagien przyczynia si ę do stosunkowo Francuskie, Dylewo, rzeka Drw ęca wraz z dopływami oraz wysokiej wilgotno ści powietrza i niskich niedosytów. Park Krajobrazowy. Ponadto planuje si ę utworzenie Najwy Ŝsze wysycenie powietrza par ą wodn ą Dziennik Urzędowy 2395 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 obserwowano w listopadzie i grudniu, a najni Ŝsze w maju i czerwcu. 5.2.1. Źródła zanieczyszcze ń powietrza atmosferycznego. Przedstawiona powy Ŝej charakterystyka warunków Poprzez zanieczyszczenia powietrza rozumie si ę termicznych jest modyfikowana lokalnymi warunkami gazy, ciecze i ciała stałe obecne w atmosferze, nieb ędące fizjograficznymi, przede wszystkim rze źbą terenu, jego naturalnymi składnikami, lub te Ŝ substancje zaleganiem wód gruntowych, szat ą ro ślinn ą itp. wyst ępuj ące w ilo ściach wyra źnie zwi ększonych w Generalnie mo Ŝna wyró Ŝni ć dwa obszary o wyra źnie porównaniu z naturalnym składem powietrza. Obecnie na zró Ŝnicowanych warunkach klimatycznych tj. wysoczyzna kształtowanie si ę jako ści powietrza atmosferycznego polodowcowa i obszary dolin i rynien podmokłych. wpływ maj ą zanieczyszczenia b ędące efektem bezpo średniej działalno ści człowieka, okre ślane mianem Na znacznie obni Ŝonych-w stosunku do wysoczyzny- emisji antropogenicznej, a tak Ŝe emisja naturalna - terenach rynien i dolin wyst ępuj ą tendencje do stagnacji wynikaj ąca z procesów zachodz ących w przyrodzie, chłodnego powietrza. Zjawisko nasila si ę szczególnie przy maj ąca niewielkie znaczenie niestanowi ąca zagro Ŝenia bezwietrznej pogodzie w porze nocnej. Szczególnie silnie dla ludzi, poniewa Ŝ nie prowadzi do znacznego zaznacza si ę ono na terenach bagiennych i w ich pobli Ŝu. podwy Ŝszenia st ęŜ eń zanieczyszcze ń w powietrzu. Miar ą W takich warunkach pogodowych tereny te odznaczaj ą si ę emisji zwykle jest masa wprowadzonych do atmosfery wi ększ ą wilgotno ści ą i wi ększ ą cz ęsto ści ą wyst ępowania substancji stałych (pyły) i gazowych, w okre ślonej mgieł. jednostce czasu, np. na rok.

5.1.3. Katastrofy i zagro Ŝenia ekologiczne. Źródła emisji antropogenicznej podzieli ć mo Ŝna na trzy Na terenie gminy Ostróda brak jest du Ŝych zakładów podstawowe kategorie: przemysłowych, które stwarzałyby nadzwyczajne zagro Ŝenia dla środowiska, albo te Ŝ zakładów, których - emisja przemysłowa-zanieczyszczenia z zakładów awaria w pracy byłaby powodem katastrofy ekologicznej. energetycznych i przemysłowych,

Zagro Ŝenie dla środowiska, rozumiane jako - emisja niska-z gospodarki komunalnej (kotłownie, uci ąŜ liwo ść lub oddziaływanie w skali mniejszej (lokalnej), indywidualne paleniska domowe, niewielkie zakłady wywieraj ące wpływ na środowisko, stanowi ą: przemysłowe),

- Zakłady Mi ęsne „Morliny” (emisja do powietrza, - emisja komunikacyjna-zanieczyszczenia pochodz ące ze powstawanie odpadów), środków transportu.

- Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji Ostróda Na skutki emisji antropogenicznej w najwi ększym Sp. z o.o. w Tyrowie (oczyszczalnia ścieków i pobór stopniu nara Ŝone s ą tereny miast-obszary zurbanizowane wód podziemnych), i uprzemysłowione, o wysokim współczynniku g ęsto ści zaludnienia. Du Ŝa koncentracja emitorów-w szczególno ści - Fermy drobiu zlokalizowane głównie w emitorów niskich na obszarach zurbanizowanych sprawia, miejscowo ściach: Samborowo, Mi ędzylesie, iŜ miasta s ą jednocze śnie istotnym źródłem zanieczyszcze ń powietrza atmosferycznego. - Ubojnie drobiu w miejscowo ściach: Lubajny, Mi ędzylesie, O jako ści powietrza atmosferycznego na terenie gminy Ostróda decyduje emisja zanieczyszcze ń: - Ferma trzody chlewnej w Zaj ączkach. - z lokalnych kotłowni osiedlowych i palenisk Istniej ące u Ŝytkowane obiekty w których dalsza domowych, dotychczasowa działalno ść winna by ć ograniczona b ądź zmieniona na inn ą to: - z procesów technologicznych w zakładach przemysłowych oraz rolnictwa, - fermy drobiu w Mi ędzylesiu-wymagaj ą opracowania kompleksowej oceny oddziaływania na środowisko - ze środków transportu samochodowego-lokalnego i przez niezale Ŝnych ekspertów z uwagi na tranzytowego, degradacj ę środowiska i kolizj ę z przewidywanym rozwojem funkcji mieszkaniowej i rekreacyjnej, - z transgranicznego przenoszenia zanieczyszcze ń-z zagranicy oraz o ściennych powiatów. - fermy drobiu w Samborowie stanowi ące potencjalne zagro Ŝenie czysto ści wód zbiornika wód Udział gmin i powiatów s ąsiaduj ących z terenami podziemnych bez izolacji ( o znaczeniu krajowym) gminy Ostróda w emisji zanieczyszcze ń w skali kraju jest nie powinny by ć dalej rozwijane, niewielki. Przewa Ŝa emisja zanieczyszcze ń energetycznych, a wraz z obserwowanym w ostatnich - ferma trzody chlewnej w Zaj ączkach wymaga zmiany latach wzrostem liczby pojazdów równocze śnie wzrasta obecnej technologii gnojowicowej lub likwidacji tuczu udział emisji ze źródeł komunikacyjnych. trzody chlewnej z powodu braku terenów do gnojowicowania. 5.2.3. Emisja przemysłowa. Wpływ emisji przemysłowej na jako ść powietrza 5.2. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego. atmosferycznego ma charakter lokalny. Działalno ść gospodarcza na terenie gminy Ostróda oparta jest głównie na rolnictwie, turystyce i handlu. Działalno ść wytwórcza opiera si ę przede wszystkim na niewielkich zakładach produkcyjnych i rzemie ślniczych. Do prywatnych Dziennik Urzędowy 2396 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 rzemie ślniczych zakładów produkcyjnych funkcjonuj ących 8. Samborowo-szkoła gminy gaz na trenie gminy Ostróda nale Ŝą : tartaki, stolarnie, zakłady 9. Pietrzwałd-szkoła gminy olej opałowy 10. Dur ąg-szkoła gminy olej opałowy produkuj ące galanteri ę z drewna oraz ubojnie drobiu i 11. Szyldak-szkoła gminy olej opałowy zwierz ąt rze źnych. Głównymi o środkami koncentracji tych 12. Brzydowo-szkoła gminy olej opałowy zakładów s ą miejscowo ści poło Ŝone w północnej cz ęś ci 13. Wałdowo nr 6 gminy węgiel gminy: Samborowo, Górka, Lubajny, Mi ędzlesie, Grabin, 14. Tyrowo RSP Tyrowo węgiel Grabinek, Kajkowo. dane źródłowe z gminy Negatywny wpływ tych zakładów na stan powietrza atmosferycznego mo Ŝe by ć zwi ązany z wysokim stopniem W budownictwie jednorodzinnym dominuj ą instalacje z zu Ŝycia maszyn i urz ądze ń, a przede wszystkim stanowi ą lokalnymi paleniskami, w których spalany jest ró Ŝnorodny one źródła emisji niskiej z procesów wytwarzania ciepła opał, równie Ŝ ten wysokoemisyjny. Ocena emisji na u Ŝytek własny. zanieczyszcze ń z lokalnych palenisk oraz emitorów z Najwi ększym zakładem przemysłowym nie tylko w małych zakładów produkcyjnych i rzemie ślniczych, jest skali gminy, ale równie Ŝ jednym z najwi ększych w praktycznie niemo Ŝliwa, poniewa Ŝ brak jest materiałów województwie, s ą Zakłady Mi ęsne w Morlinach. Do sprawozdawczych na ten temat. podstawowych zanieczyszcze ń gazowych emitowanych Kolejn ą form ą działalno ści człowieka maj ącą wpływ na nale Ŝą dwutlenek siarki, tlenek w ęgla, tlenki azotu, a tak Ŝe kształtowanie si ę jako ści powietrza atmosferycznego na pył. Ogólnie wielko ść emisji ze źródeł przemysłowych terenie gminy Ostróda jest działalno ść rolnicza. zale Ŝy od wielu czynników, a przede wszystkim od Powierzchnia terenów u Ŝytkowanych rolniczo stanowi stosowanych procesów technologicznych, oraz rodzaju i 56 % ogólnej powierzchni gminy. Wi ększo ść jako ści urz ądze ń ograniczaj ących t ę emisj ę do wytwarzanych w rolnictwie gazów zaliczana jest do gazów środowiska. Urz ądzenia stosowane do redukcji cieplarnianych (dwutlenek w ęgla, metan, zwi ązki azotu). zanieczyszcze ń wykazuj ą znacznie wi ększ ą skuteczno ść Według danych literaturowych, około 25 % metanu i 60 % w stosunku do zanieczyszcze ń pyłowych ni Ŝ gazowych tlenków azotu emitowanych do atmosfery w Polsce pochodzi z rolnictwa. Głównym źródłem emisji 5.2.4 Emisja niska. zanieczyszcze ń z działalno ści rolniczej jest produkcja Poj ęcie emisji niskiej obejmuje wprowadzanie do zwierz ęca. atmosfery zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych ze źródeł W granicach administracyjnych gminy Ostróda niezorganizowanych, tj. głównie palenisk domowych, zarejestrowane s ą liczne fermy drobiu oraz gospodarstwa małych kotłowni, małych zakładów rzemie ślniczych. hodowli bydła i trzody chlewnej. Emisja z takich źródeł Wielko ść emisji niskiej jest w praktyce trudna do kwalifikowana jest jako emisja niezorganizowana i w oszacowania i w du Ŝej mierze zale Ŝy od stopnia zale Ŝno ści od profilu działalno ści i zastosowanych metod rozwini ęcia sieci ciepłowniczej; na terenach nie obj ętych chowu mo Ŝe ró Ŝnie wpływa ć na stan powietrza. centralnymi systemami ciepłowniczymi mo Ŝe si ęga ć do Głównym źródłem powstawania zanieczyszcze ń kilkudziesi ęciu procent ogólnej sumy zanieczyszcze ń gazowych s ą przede wszystkim zwierz ęce odchody- powietrza. Na terenie gminy Ostróda ciepło pozyskiwane świe Ŝo wydalone, przetrzymywane w budynkach jest przede wszystkim w wyniku spalania paliw stałych inwentarskich oraz magazynowane na płytach (w ęgla, koksu, drzewa) oraz paliw ciekłych (olej opałowy). obornikowych oraz w zbiornikach na gnojowic ę. Procesy Lokalne kotłownie, dostarczaj ące ciepło do celów rozkładu substancji organicznej i nieorganicznej s ą bytowych mieszka ńców, w dalszym ci ągu opalane s ą źródłem emisji zapachów złowonnych (odorów) o ró Ŝnym opałem stałym lub olejem opałowym, jedynie w szkole w udziale poszczególnych substancji gazowych. W Samborowie b ędącej własno ści ą gminy dokonano w mniejszym stopniu za ogóln ą emisj ę zanieczyszcze ń ostatnich latach wymiany instalacji grzewczej na gazow ą. odpowiadaj ą pasza, stosowana ściółka, same zwierz ęta Stopie ń wykorzystania gazu w celach energetycznych na oraz urz ądzenia technologiczne. Do podstawowych terenie gminy Ostróda jest wci ąŜ niedostateczny. Wynika zanieczyszcze ń emitowanych przez instalacje to z faktu, i Ŝ tyko cz ęść miejscowo ści (przede wszystkim przeznaczone do chowu zwierz ąt nale Ŝą amoniak, te poło Ŝone w pobli Ŝu miasta Ostróda) jest zaopatrzona w siarkowodór, tlenki azotu, dwutlenek w ęgla a tak Ŝe w gaz ziemny. W latach 2004-2007 zrealizowano dwie ró Ŝnym stopniu gazy śladowe-metan, aminy, aldehydy i inwestycje z zakresu gospodarki gazowej-gazoci ąg do zwi ązki siarki. Spo śród wymienionych substancji Tyrowa oraz Samborowa. Gospodarka gazowa na terenie gazowych najwi ększe zagro Ŝenie dla środowiska gminy realizowana jest zgodnie z „Koncepcj ą gazyfikacji naturalnego ma amoniak, jako jeden z podstawowych gminy Ostróda”, która zakłada sukcesywn ą likwidacj ę czynników powoduj ących zakwaszenie atmosfery, uci ąŜ liwych dla środowiska źródeł ciepła opartych na deponowany zarówno w postaci „suchego” jak i „mokrego” paliwie stałym. opadu mo Ŝe znacz ąco si ę przyczynia ć do degradacji W tabeli 5.1. przedstawiono wykaz lokalnych kotłowni wszystkich komponentów środowiska w otoczeniu źródła funkcjonuj ących na terenie gminy, dostarczaj ących ciepło emisji. Ponadto amoniak posiada toksyczne wła ściwo ści do budynków mieszkalnych i u Ŝyteczno ści publicznej zarówno w stosunku do ludzi jak i zwierz ąt. (oprócz nich istnieje szereg palenisk w gospodarstwach Obok substancji gazowych i odorów w skład indywidualnych). zanieczyszcze ń emitowanych z gospodarstw hodowlanych wchodz ą zanieczyszczenie pyłowe. Na Tab. 5.1. Wykaz lokalnych kotłowni na terenie gminy wielko ść emisji pyłu z instalacji inwentarskich wpływ ma Ostróda (stan 01.07.2008 r.). jako ść i rodzaj stosowanej paszy oraz ściółki, a tak Ŝe liczebno ść , zag ęszczenie zwierz ąt, ich ruchliwo ść , oraz Lp. Lokalizacja kotłowni Własno ść Paliwo wilgotno ść powietrza wewn ątrz hal. Zagro Ŝenia 1. Szyldak wspólnota mieszkaniowa olej opałowy wynikaj ące z emisji pyłu z tego typu instalacji zwi ązane s ą 2. Lipowo RZD Bałcyny węgiel z mo Ŝliwym wysokim udziałem pyłu respirabilnego, 3. Warlity Wielkie ANR węgiel będącego przyczyn ą schorze ń układu oddechowego u 4. Smykówko ANR olej opałowy 5. Stare Jabłonki wspólnota mieszkaniowa drzewo ludzi i zwierz ąt, zwi ązanych z obecno ści ą zanieczyszcze ń 6. Lipowo-szkoła gminy olej opałowy mikrobiologicznych. 7. Wygoda-szkoła gminy olej opałowy Dziennik Urzędowy 2397 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Obok emisji z gospodarstw prowadz ących produkcj ę Podstawowymi zanieczyszczeniami komunikacyjnymi zwierz ęcą, kolejnym źródłem jest emisja zwi ązków azotu- są substancje gazowe oraz pył powstaj ące w wyniku tlenków oraz amoniaku, z powierzchni gleby zwi ązana z procesów spalania paliw zachodz ących w silnikach wykorzystaniem nawozów organicznych i mineralnych w samochodowych. Do najwa Ŝniejszych nale Ŝą : tlenki azotu, produkcji ro ślinnej. Zwi ązane jest to z procesami cyklu tlenki węgla oraz w ęglowodory w tym rakotwórczy benzen, przemian azotu glebowego. Według danych literaturowych oraz pył zawieszony zawieraj ący m. in. zwi ązki metali straty azotu w formie substancji gazowych mog ą stanowi ć ci ęŜ kich. nawet 20 % zastosowanej dawki nawozu. Powstaj ące w Głównymi czynnikami maj ącymi wpływ na poziom ten sposób substancje gazowe to przede wszystkim azot emisji komunikacyjnej s ą nat ęŜ enie ruchu, oraz układ i typ amonowy oraz tlenki azotu. sieci drogowej. Oprócz dróg lokalnych, przez teren gminy Obok prowadz ących działalno ść gospodarcz ą, przebiegaj ą drogi krajowe nr 7 relacji Gda ńsk - Warszawa zarejestrowanych gospodarstw rolnych na terenie gminy - Chy Ŝne, nr 16 relacji Grudzi ądz-Augustów, oraz droga nr Ostróda zlokalizowanych jest wiele małych gospodarstw. 15 relacji Toru ń-Ostróda. Charakteryzuj ą si ę one du Ŝym Wielko ść emisji z takich obiektów jest niemo Ŝliwa do nat ęŜ eniem ruchu, przez co maj ą znacz ący wpływ na oszacowania i mimo lokalnego charakteru i kształtowanie warunków aerosanitarnych obszaru gminy. przypuszczalnie niskich st ęŜ eń emitowanych zanieczyszcze ń stanowi ą one w du Ŝej mierze o jako ści 5.2.6 Jako ść powietrza na terenie gminy na powietrza atmosferycznego na terenie gminy. podstawie bada ń monitoringowych. Do obiektów mog ących mie ć znacz ący wpływ na Monitorowanie zmian jako ści powietrza w Polsce jako ść powietrza na terenie gminy ma Składowisko wynika z postanowie ń ustawy Prawo Ochrony Odpadów Komunalnych w Rudnie. Obiekt ten jest Środowiska. Jednostk ą odpowiedzialn ą za wykonywanie aktualnie w trakcie rozbudowy i modernizacji, zgodnie z oceny jako ści powietrza jest Inspektorat Ochrony projektem zakładaj ącym przekształcenie istniej ącego Środowiska. Podstaw ą do przeprowadzenia takiej analizy składowiska w Zakład Unieszkodliwiania Odpadów są wyniki pomiarów ze stacji Pa ństwowego Monitoringu Komunalnych. Środowiska. Ocen ę prowadzi si ę z uwzgl ędnieniem dwóch Podstawowym źródłem emisji z omawianego obiektu grup kryteriów: ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi są substancje wchodz ące w skład gazu składowiskowego (analizie podlegaj ą st ęŜ enia: dwutlenku siarki, dwutlenku (biogazu): metan, tlenki w ęgla, wodór, siarkowodór, azotu, pyłu PM10, ołowiu, benzenu, tlenku w ęgla i ozonu) amoniak, etan, propan, butan, pentan, heksan, heptan, oraz ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin (analizie podlegaj ą oktan, nonan, toluen, aceton. Biogaz powstaje wyniku st ęŜ enia: dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu). Oceny procesów rozkładu odpadów komunalnych w czterech jako ści powietrza dokonuje si ę w strefach-w etapach: faza tlenowa, beztlenowa niemetanogenna, aglomeracjach o liczbie mieszka ńców powy Ŝej 250 tys., metanowa niestabilna i ko ńcowa faza metanowa stabilna. oraz na obszarach powiatów nie wchodz ących w skład Skład emitowanego w poszczególnych fazach gazu aglomeracji. W oparciu o wyniki analizy poziomów stęŜ eń składowiskowego jest ró Ŝny-w ko ńcowej fazie zawiera omawianych zanieczyszcze ń na danym obszarze 50-60 % metanu i około 50 % dwutlenku w ęgla. Pozostałe dokonuje si ę klasyfikacji stref z uwzgl ędnieniem zwi ązki wyst ępuj ą w ilo ściach śladowych. W cz ęś ci omówionych wy Ŝej kryteriów-ze wzgl ędu na ochron ę zrekultywowanej kwatery składowanie odpadów biogaz zdrowia ludzi oraz ochrony ro ślin. Zaliczenie danej strefy jest odprowadzany w formie emisji niezorganizowanej do okre ślonej klasy zale Ŝy od st ęŜ enia zanieczyszcze ń przez studnie odgazowuj ące. Bardzo wa Ŝnym aspektem wyst ępuj ących na jej obszarze i wi ąŜ e si ę z okre ślonymi eksploatacji omawianego obiektu jest emisja substancji wymaganiami w zakresie działa ń na rzecz poprawy (w złowonnych (odorów). przypadku, gdy odpowiednie kryteria nie s ą spełnione) lub Planowana modernizacja zakłada kompleksowe utrzymania jako ści powietrza, (je Ŝeli spełnia ona przyj ęte zabezpieczenia środowiska naturalnego przed standardy). niekorzystnym oddziaływaniem deponowanych na W przypadku, kiedy w danej strefie stwierdzi si ę składowisku odpadów. przekroczenie przyj ętych poziomów st ęŜ eń dla poszczególnych zanieczyszcze ń wymagane jest 5.2.5 Emisja komunikacyjna. okre ślenie obszarów, na których wyst ępuj ą przekroczenia Emisja komunikacyjna zaliczana jest do istotnych oraz w niektórych przypadkach sporz ądzenia Programu czynników wpływaj ących na jako ść powietrza Ochrony Powietrza dla danej strefy. atmosferycznego. Emisja zanieczyszcze ń ze szlaków Ogólny stan powietrza w strefie Powiatu Ostródzkiego komunikacyjnych zwi ązana jest z wyst ępowaniem licznych jak wynika z danych WIOS jest bardzo dobry. punktowych źródeł emisji, jakimi s ą pojazdy znajduj ące si ę Przekroczenia dopuszczalnych poziomów st ęŜ eń w ruchu. Emisja substancji nast ępuje z emitorów-rur stwierdzono jedynie dla pyłu PM 10 w latach 2002 i 2003. wydechowych pojazdów umieszczonych na małych W latach 2004-2006 strefa powiatu Ostródzkiego wysoko ściach. Emisja z rur wydechowych jest emisj ą zaliczona została do klasy A, a wi ęc nie stwierdzono w ukierunkowan ą, ści śle zwi ązan ą z kierunkiem ruch tym okresie przekrocze ń dopuszczalnych poziomów pojazdów b ędących jej źródłem. Procesy naturalnego st ęŜ eń dla badanych substancji. Bior ąc pod uwag ę rozprzestrzeniania si ę zanieczyszcze ń s ą zaburzone lokalizacj ę stanowisk pomiarowych (na terenie miasta przez stały ruch pojazdów. Oprócz substancji Ostróda, w miejscach charakteryzuj ących si ę wysok ą emitowanych ze strumienia ruchu samochodowego na koncentracj ą zanieczyszcze ń powietrza) uzyskana ocena stan jako ściowy powietrza wzdłu Ŝ dróg wpływ ma wtórna dla powiatu mo Ŝe by ć równie Ŝ odniesiona dla terenów emisja, głównie zanieczyszcze ń pyłowych z powierzchni gminy, gdzie ogólne obci ąŜ enie powietrza drogi. atmosferycznego nie b ędzie tak du Ŝe. Wymagane działania dla uzyskanej klasy A obejmuj ą działania maj ące na celu utrzymanie jako ści powietrza w strefie na tym samym lub lepszym poziomie.

Dziennik Urzędowy 2398 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tabela.5.2. Klasy wynikowe stref dla zanieczyszcze ń oraz klasa Klimat akustyczny środowiska w zale Ŝno ści od funkcji, łączna w kolejnych ocenach rocznych-lata 2002-2006 dokonanej wykorzystania, oraz sposobu zagospodarowania terenu z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony posiada ustalone, uregulowane prawnie standardy zdrowia sporz ądzonej przez WIO Ś w Olsztynie. akustyczne. Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku

okre śla Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia KLASA WYNIKOWA STREFY DLA POSZCZEGÓLNYCH KLASA ROK ZANIECZYSZCZE Ń 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów ŁĄCZNA SO 2 NO 2 PM10 Pb C6H6 CO O3 hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 Nr 120, poz. 826), w 2002 A A B A A A A/C B zale Ŝno ści od rodzaju terenu, źródeł hałasu (drogi, linie 2003 A A B/C A A A A B 2004 A A A A A A A A kolejowe, pozostałe obiekty i grupy źródeł, statki 2005 A A A A A A A A powietrzne, linie energetyczne), oraz przedziałów czasu 2006 A A A A A A A A odniesienia. Podstawowe rodzaje hałasu pochodzenia antropogenicznego wyst ępuj ącego w środowisku to hałas Gdzie: komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy), uci ąŜ liwy A - dla poziomu st ęŜ eń danej substancji nie stwierdzono przede wszystkim z uwagi na powszechno ść przekrocze ń warto ści dopuszczalnej (z uwzgl ędnieniem wyst ępowania, oraz hałas przemysłowy (technologiczny) dozwolonych cz ęsto ści przekrocze ń okre ślonych w Rozporz ądzeniu) generowany przez źródła znajduj ące si ę na terenie B - dla poziomu st ęŜ eń powy Ŝej warto ści dopuszczalnej nie zakładów przemysłowych, wytwórczych i rzemie ślniczych. przekraczaj ących warto ści dopuszczalnej powi ększonej o margines tolerancji (z uwzgl ędnieniem dozwolonych 5.3.1. Hałas komunikacyjny. cz ęsto ści przekrocze ń okre ślonych w Rozporz ądzeniu) Na obszarze gminy Ostróda, podobnie jak i na C - dla poziomu st ęŜ eń powy Ŝej warto ści dopuszczalnej obszarze województwa do najbardziej uci ąŜ liwych źródeł powi ększonej o margines tolerancji (z uwzgl ędnieniem hałasu wpływaj ących na klimat akustyczny nale Ŝy ruch dozwolonych cz ęsto ści przekrocze ń okre ślonych w drogowy kołowy. Uci ąŜ liwo ść hałasu komunikacyjnego Rozporz ądzeniu) zwi ązana jest z powszechno ści ą wyst ępowania oraz

Tabela 5.3 Wynik klasyfikacji stref dla dwutlenku siarki, tlenków długim czasem jego oddziaływania. Jedn ą z głównych azotu oraz ozonu-klasyfikacja wg parametrów i klasa wynikowa przyczyn zwi ększaj ącego si ę w ostatnich latach (ochrona ro ślin)-na podstawie ocen rocznych z lat 2003-2006. zagro Ŝenia hałasem jest intensyfikacja ruchu drogowego. Uci ąŜ liwo ść tras komunikacyjnych zale Ŝy głównie od KLASA WYNIKOWA STREFY DLA nat ęŜ enia ruchu, struktury strumienia pojazdów, pr ędko ści POSZCZEGÓLNYCH ZANIECZYSZCZE Ń Klasa ROK pojazdów, rodzaju i stanu technicznego nawierzchni, ŁĄCZNA SO2 NOx O3 stanu technicznego pojazdów oraz odległo ści zabudowy 2002 A A A A od drogi. Znaczny wpływ na stan klimatu akustycznego 2003 A A A A gminy Ostróda maj ą drogi krajowe Nr 7, Nr 16 i Nr 52, 2004 A A A A 2005 A A A A które nale Ŝą do mocno obci ąŜ onych ci ągów 2006 A A A A komunikacyjnych.

5.3. Hałas. Okre ślenie terenów o podwy Ŝszonym Skala problemu hałasu drogowego na terenie gminy hałasie. Ostróda nie jest mo Ŝliwa do oceny z powodu braku wystarczaj ących bada ń monitoringowych. W obr ębie Terminem hałas okre śla si ę ka Ŝde niepo Ŝą dane, gminy Ostróda oraz w pobli Ŝu jej granic pomiary hałasu dokuczliwe lub szkodliwe drgania o środka spr ęŜ ystego, komunikacyjnego wykonano w latach 2003 i 2005 na działaj ące za po średnictwem powietrza na organ słuchu drogach krajowych Nr 7 i Nr 16. Brak jest jakichkolwiek oraz inne elementy organizmu ludzkiego. Według ustawy pomiarów hałasu na drogach innych ni Ŝ krajowe. W tabeli Prawo ochrony środowiska hałas stanowi ą d źwi ęki w 5.5. przedstawiono wyniki bada ń hałasu na drogach przedziale cz ęstotliwo ści od 16 Hz do 16 000 Hz, bez krajowych Nr 7 i Nr 16 oraz podano warto ści progowe, wzgl ędu na źródło emisji, nat ęŜ enie i czas trwania, których przekroczenie powoduje zaliczenie obszaru, do powoduj ące dyskomfort psychiczny i odczuwalne jako kategorii terenu zagro Ŝonego hałasem. Hałas kolejowy i uci ąŜ liwe. Poniewa Ŝ hałas odbierany jest przez człowieka lotniczy nale Ŝy do źródeł o najwy Ŝszych parametrach, ale subiektywnie, w zale Ŝno ści od wieku, stanu zdrowia, na terenie gminy Ostróda ma on charakter lokalny i nie nawyków, usposobienia, jednoznaczna ocena wpływu stanowi wi ększego zagro Ŝenia. hałasu na zdrowie człowieka jest trudna.

Dziennik Urzędowy 2399 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tab. 5.4. Hałas komunikacyjny na drogach krajowych Nr 7 i Nr 16 w gminie Ostróda i jej okolicach w latach 2003 i 2005 (według bada ń WIO Ś).

Rok 2003 Rok 2005 Dopuszczalna warto ść progowa hałasu dla dróg (dB) Lokalizacja (maj) Odcinek punktu Termin Nat ęŜ enie Nat ęŜ enie Pora dnia Pora nocy pomiarowego wykonania Przeznaczenie terenu dźwi ęku (dB) dźwi ęku (dB) (t = 16 h) (t = 8 h) pomiarów Droga krajowa Nr 7 czerwiec 71,9 Tereny wypoczynkowo- 60 50 Olsztynek-Ostróda Sudwa 21 69,8 pa ździernik 73,3 rekreacyjne poza miastem średnia 72,6 czerwiec 70,5 Olsztynek-Ostróda Rychnowo 11 75,8 pa ździernik 70,5 średnia 70,5 czerwiec 71,9 Tereny zabudowy zwi ązanej ze stałym lub Olsztynek-Ostróda Grabinek 5 74,9 pa ździernik 72,8 65 60 wielogodzinnym pobytem średnia 72,4 dzieci czerwiec 73,0 Szosa Elbl ąska Ostróda 72,4 pa ździernik 75,1 16 średnia 74,2 czerwiec 73,5 Małdyty-Miłomłyn Wodziany 1 67,9 pa ździernik 73,0 średnia 73,3 Tereny zabudowy Droga krajowa Nr 16 75 67 mieszkaniowej kwiecie ń 73,9 Rapaty-Ostróda Rabaty 3/1 66,7 pa ździernik 72,7 średnia 73,4 źródło: dane z raportów WIO Ś

Brak bada ń monitoringowych uniemo Ŝliwia przeprowadzenie oceny klimatu akustycznego na ci ągach komunikacyjnych, stanowi ących drogi inne ni Ŝ krajowe (wymienione w tabeli 5.5.) na terenie gminy Ostróda. Na uci ąŜ liwo ść hałasu na ci ągach drogowych wpływa głównie nieodpowiedni stan nawierzchni dróg, wzrastaj ący udział samochodów ci ęŜ arowych w ruchu, niezadowalaj ący stan techniczny pojazdów, brak ekranów d źwi ękochłonnych izoluj ących otoczenie dróg tranzytowych, przekraczanie dopuszczalnej ładowno ści. W 2006 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził pomiary nat ęŜ enia hałasu komunikacyjnego na terenie miasta Ostródy w celu zidentyfikowania szlaków komunikacyjnych mog ących potencjalnie stanowi ć źródła hałasu o szczególnej uci ąŜ liwo ści. Zebrane dane pozwoliły na ocen ę ogólnego stanu klimatu akustycznego miasta, (chocia Ŝ nie s ą reprezentatywne dla klimatu akustycznego terenów osiedli oddalonych od ruchliwych ci ągów komunikacyjnych ze wzgl ędu na lokalizacj ę punktów pomiarowych). Opracowane dane zebrane w publikacji „Monitoring hałasu komunikacyjnego miasta Ostróda w 2006 roku” powinny by ć uwzgl ędniane jako istotne źródło informacji w przedsi ęwzi ęciach w zakresie planowania przestrzennego, modernizacji i rozbudowy istniej ącej sieci drogowej.

Tab. 5.5 Pomiary nat ęŜ enia hałasu, b ędące podstaw ą do okre ślenia ogólnej oceny stanu klimatu akustycznego miasta Ostródy wykonane przez WIO Ś w Olsztynie.

Liczba Liczba pojazdów Przekroczenia Przekroczenie Lokalizacja punktu L ±L pojazdów Lp. aeq aeq osobowych na poziomów poziomów pomiarowego [dB] ci ęŜ kich na godzin ę dopuszczalnych progowych godzin ę 1 ul. Paderewskiego 2 60,8±1,0 920 128 0,8 brak 2 ul. Grunwaldzka 44 67,8±1,9 550 54 7,8 brak 3 ul. Grunwaldzka 22 67,2±0,9 642 42 7,2 brak 4 ul. Grunwaldzka 16 68,2±1,6 666 44 8,2 brak 5 ul. Drw ęca 5 68,1±0,9 734 66 13,1 3,1 6 ul. Jana Pawła II 7 66,0±0,8 562 14 6,0 1,0 7 ul. Jana Pawła II 18 64,8±1,0 424 14 9,8 brak 8 ul. 11 Listopada 41 72,4±1,6 416 48 12,4 brak 9 ul. Czarnieckiego 4 69,3±0,9 832 46 9,3 brak 10 ul. Czarnieckiego 13 65,5±1,1 776 58 5,5 brak 11 ul. Olszty ńska 30 71,9±1,1 608 48 11,9 brak 12 ul. Olszty ńska 13 69,4±1,5 572 50 9,4 brak 13 ul. Mickiewicza 13 69,3±1,9 794 54 9,3 brak 14 ul. Czarnieckiego 23 65,9±1,1 640 38 5,9 brak 15 ul. Czarnieckiego 39 66,5±0,9 652 56 6,5 brak 16 ul. Czarnieckiego 34 68,9±2,6 586 44 8,9 brak 17 ul. Jagiełły 19 69,6±1,7 504 82 9,6 brak 18 ul. Jagiełły 9 68,1±3,0 514 92 8,1 brak 19 ul. Jagiełły 2a 66,6±0,9 614 108 11,6 1,6 20 ul. Grunwaldzka 62 67,6±1,3 882 124 7,6 brak

5.3.2. Hałas przemysłowy.

Hałas przemysłowy emitowany przez zakłady przemysłowe i usługowe, a tak Ŝe przez o środki rozrywkowe (np. typu dyskoteki) ma zasi ęg lokalny-punktowy i stanowi uci ąŜ liwo ść głównie dla osób zamieszkuj ących w pobli Ŝu źródeł hałasu. Źródłem hałasu technologicznego na terenie gminy Ostróda s ą głównie zakłady przemysłowe, place budowy, wolnostoj ące, nieposiadaj ące zabezpiecze ń akustycznych maszyny i urz ądzenia, aparatura nagła śniaj ąca w obiektach rozrywkowych, instalacje i wyposa Ŝenie małych zakładów rzemie ślniczych i usługowych a szczególnie urz ądzenia pracuj ące w pomieszczeniach bez zabezpiecze ń akustycznych, urz ądzenia obiektów handlowych (wentylatory ścienne i dachowe), a Dziennik Urzędowy 2400 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 tak Ŝe systematycznie urz ądzane imprezy na otwartym powietrzu (festyny, koncerty, zawody sportowe). Kształtowanie wła ściwego klimatu akustycznego w bezpo średnim otoczeniu obiektów przemysłowych nale Ŝy do obowi ązków podmiotu posiadaj ącego do nich tytuł prawny. Do podstawowych czynników maj ących wpływ na kształtowanie si ę klimatu akustycznego wokół zakładów przemysłowych nale Ŝą rodzaj, liczba i sposób rozmieszczania punktowych źródeł hałasu, a tak Ŝe rodzaj i skuteczno ść zastosowanych zabezpiecze ń akustycznych oraz ukształtowanie i sposób zagospodarowania pobliskiego terenu.

Niektóre źródła, nawet wtedy, gdy nie powoduj ą przekrocze ń dopuszczalnych norm, s ą odczuwane przez mieszka ńców jako bardzo dokuczliwe, zwłaszcza w porze nocnej. Zwi ązane jest to przede wszystkim z niewła ściw ą lokalizacj ą zakładów będących źródłem hałasu technologicznego wzgl ędem zabudowy mieszkaniowej. Obowi ązuj ące w Polsce procedury lokalizacyjne pozwalaj ą na skuteczne egzekwowanie wymogów ochrony środowiska przed hałasem w odniesieniu do nowo powstaj ących obiektów przemysłowych. Dotyczy to równie Ŝ obiektów modernizowanych, przebudowywanych i rozbudowywanych, a tak Ŝe tych, w których nast ępuje zmiana działalno ści. Reasumuj ąc nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe najbardziej uci ąŜ liwy na terenie gminy Ostróda jest hałas komunikacyjny-drogowy. Najbardziej odczuwalny jest na drogach krajowych Nr 7 i Nr 16, które przebiegaj ą przez teren gminy. Z uwagi jednak na brak wystarczaj ących bada ń monitoringowych trudno jest ocenia ć wpływ ruchu drogowego na miejscowy klimat akustyczny. Ograniczenie jednak hałasu komunikacyjnego le Ŝy nie tylko w mo Ŝliwo ściach gminy Ostróda.

5.4. Zasoby wód powierzchniowych.

5.4.1. Ogólna charakterystyka hydrograficzna.

Prawie cała gmina le Ŝy w dorzeczu Drw ęcy i jej dopływów t.j. Grabiczka z Dylewk ą kanału Ornowo, Poburzanki i Gizeli oraz Tabórzanki i Kanału Ostródzko-Elbl ąskiego. Wzgórza Dylewskie s ą w ęzłowym obszarem hydrograficznym, z którego rzeki odpływaj ą we wszystkich kierunkach. Na trasach ich biegu wyst ępuj ą liczne jeziora. Wi ększa cz ęść gminy le Ŝy w zlewni pojeziernej. Na wschodnim skraju gminy wyst ępuj ą jeziora bezodpływowe. Najwi ększym ciekiem na terenie gminy Ostróda jest rzeka Drw ęca (długo ść całkowita 207,2 km, powierzchnia zlewni całkowitej 5343,5 km 2). Jest to prawobrze Ŝny dopływ Wisły. Drw ęca bierze swój pocz ątek na Pojezierzu Olszty ńskim powy Ŝej jeziora Drw ęckiego w rejonie Wzgórz Dylewskich. W górnym biegu przepływa przez niewielkie jezioro Ostrowin i typowo rynnowe jezioro Drw ęckie (poł ączone jest kanałem Elbl ąskim przez jezioro: Ili ńsk, Bart ęŜ ek, Ruda Woda, Sambród, Piniewo i jezioro Dru Ŝno z rzek ą Elbl ąg). Krajobraz zlewni rzeki Drw ęca jest bardzo urozmaicony i malowniczy. Jest to obszar licznych pagórków i wzgórz w postaci moren czołowych o deniwelacjach dochodz ących do 100 m. Wyst ępuj ą tu równie Ŝ liczne jeziora polodowcowe. W obni Ŝeniach terenu zalegaj ą torfy. Zlewnia Drw ęcy zbudowana jest głównie z glin zwałowych oraz piasków i Ŝwirów wodnolodowcowych. Spo śród dopływów rzeki Drw ęcy jakie przepływaj ą przez obszar gminy Ostróda nale Ŝy wymienić jej lewobrze Ŝny dopływ- Gizel ę. Jej długo ść to 21,5 km i 70,4 km 2 powierzchni zlewni. Le Ŝy w cało ści w gminie Ostróda, źródła jej s ą w okolicach Wzgórz Dylewskich, a ści ślej u podnó Ŝy Góry Czubatka, ciek o niewielkiej zlewni, ale z górskim charakterem, szczególnie w górnym biegu. System wodny Pojezierza Iławskiego i gminy Ostróda nale Ŝy do jednych z najpi ękniejszych terenów pod wzgl ędem krajoznawczym i technicznym w Europie. System ten charakteryzuje si ę bogactwem jezior, rzek, strumyków i kanałów, z których pierwsze miejsce zajmuje Kanał Ostródzko-Elbląski z jego urz ądzeniami i budowlami. Unikalne w skali światowej urz ądzenia techniczne kanału, jakimi s ą pochylnie, śluzy oraz pi ękno krajobrazu stanowi ą wizytówk ę Pojezierza. Kanał Ostródzko-Elbl ąski ł ączy jezioro Dru Ŝno z Drw ęckim i dwie odnogi do jeziora Szel ąg Wielki i Jeziorak, posiada całkowit ą długo ść 83,3 km, w tym 43,82 km przypada na kanał sztuczny, a pozostał ą cz ęść 39,48 km stanowi ą jeziora. Wraz z odgał ęzieniami do Iławy, Zalewa i jeziora Bart ęŜ ek jego długo ść wynosi 144,3 km (według danych Regionalnej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w Gda ńsku). Pojezierze Ostródzko-lławskie posiada w swoich granicach Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, liczne rezerwaty przyrody oraz obszary krajobrazu chronionego. Na obszarze Pojezierza Iławskiego wyst ępuj ą liczne szlaki turystyczne piesze i rowerowe.

5.4.2. Zasoby i jako ść wód powierzchniowych płyn ących.

Cały obszar gminy znajduje si ę w dorzeczu rzeki Drw ęcy, prawobrze Ŝnego dopływu Wisły, jednak 60% gminy jest odwadniana przez Drw ęcę po średnio, poprzez jej dopływy. Drw ęca na terenie miasta Ostróda wpływa do jez. Drw ęckiego. Przepływy Drw ęcy ( średnie z wielolecia: 1962-1985), przy uj ściu do jez. Drw ęckiego wynosiły: średni - 6,6 m 3/sek, średni niski - 2,08 m 3/sek. Z miasta i okolic poprzez oczyszczalni ę odprowadzane jest około 0,1 m 3/sek ścieków do Drw ęcy poni Ŝej jez. Samborowo. Stanowi to około 5 % procent średniego niskiego przepływu odbiornika. Poni Ŝej zamieszczono zestawienie rzek i strumieni płyn ących przez teren gminy Ostróda (tabela 5.6.).

Dziennik Urzędowy 2401 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tab. 5.6. Zestawienie rzek i strumieni w gminie Ostróda.

Długo ść Lp. Nazwa rzeki Charakterystyka (km) 1. Kanał „A” 0,5 Kanał odprowadzaj ący wody ze stacji pomp (odwodnienie u Ŝytków zielonych wsi Tyrowo i Samborowo) do jez. Drw ęckiego. 2. Kanał „B”- 1,8 Kanał ulgi dla rzeki Poburzanka we wsi Samborowo, słu Ŝą cy jako zabezpieczenie ciek przeciwpowodziowe. Ł ączy Poburzank ę z Drw ęcą, długo ść cieku na terenie gminy 1,8 km. Samborowo 3. Drw ęca Rzeka prawy dopływ Wisły, źródła w okolicach Drw ęcka w Czarcim Jarze na wysoko ści około 192 m n.p.m. (w rejonie Wzgórz Dylewskich). Główna rzeka Pojezierza Iławskiego, jej całkowita długo ść w obr ębie pojezierza wynosi 45 km, długo ść cieku na terenie gminy 34,1 km. Rzeka stanowi rezerwat. 4. Dylewka 8,4 Lewy dopływ rzeki Grabiczek, źródła we wsi Dylewo, przepływa przez grunty wsi Szczepankowo, Gl ądy Ryn i Dur ąg, długo ść cieku na terenie gminy 8,4 km. Rzeka wchodzi w skład rezerwatu „Rzeka Drw ęca”. Jest to rzeka typu górskiego, sprzyjaj ąca tarłu ryb łososiowatych 5. Gizela 21,5 Lewy dopływ rzeki Drw ęca, źródła we wsi Glaznoty, dalej przepływa przez grunty wsi. Długo ść cieku na terenie gminy wynosi 12,4 km. Rzeka wchodzi w skład rezerwatu „Rzeka Drw ęca”. Jest to rzeka typu górskiego, sprzyjaj ąca tarłu ryb łososiowatych. 6. Grabiczek 11,9 Lewy dopływ rzeki Drw ęca, źródła we wsi Frygnowo, dalej przepływa przez grunty wsi Gierzwałd, Domkowo, Szyldak, Pancerzyn, Dur ąg, Idzbark. Długo ść cieku na terenie gminy wynosi 11,1 km. Rzeka wchodzi w skład rezerwatu „Rzeka Drw ęca”. Jest to rzeka typu górskiego, sprzyjaj ąca tarłu ryb łososiowatych. 7. Ornowo- 2,8 Dopływ jeziora Drw ęckiego dalej do rzeki Drw ęca. Źródła we wsi Kajkowo dalej płynie przez grunty Struga wsi Lesiak Ostródzki, Ornowo, Morliny i miasto Ostróda. Długo ść cieku na terenie gminy wynosi 7,1 Ornowska km. 8. Poburzanka 19,3 Lewy dopływ rzeki Drw ęca, źródła we wsi Poborze dalej płynie przez grunty wsi Rudno, Smykowo, Nastajki, Wirwajdy Samborowo. Długo ść cieku na terenie gminy wynosi 19,3 km. Na rzece pobudowano 4 jazy (budowle pi ętrz ące) jako zabezpieczenie przeciwpowodziowe wsi Samborowo. Jaz wybudowany we wsi Samborowo słu Ŝy do skierowania nadmiaru wód rzeki do kanału „B". Jaz usytuowany we wsi Wirwajdy w pobli Ŝu Starego młyna wodnego słu Ŝy obecnie do redukcji spadku. Jaz i jazomost budowle usytuowane na gruntach wsi Nastajki słu Ŝą jako zbiorniki retencyjne i zmniejszaj ą spadek podłu Ŝny rzeki. Rzeka wchodzi w skład rezerwatu rzeki Drwęca. Jest to rzeka typu górskiego sprzyjaj ąca tarłu ryb łososiowatych.

Stan zanieczyszczenia powierzchniowych wód płyn ących na obszarze gminy Ostróda nie jest dobry (tabela 5.7.). Źródła zanieczyszcze ń cieków z reguły maj ą charakter punktowy. Najcz ęś ciej źródłem tych zanieczyszcze ń s ą przestarzałe technologicznie oczyszczalnie ścieków, nieszczelne zbiorniki bezodpływowe ścieków komunalnych b ądź kompletny brak infrastruktury komunalnej. Drugim źródłem zanieczyszcze ń jest rolnictwo-jeszcze do niedawna uznawane za głównego truciciela środowiska.

Tab. 5.7. Ogólna charakterystyka stanu czysto ści wód płyn ących na terenie gminy Ostróda.

Nazwa rzeki Lokalizacja przekroju pomiarowego, km biegu rzeki Rok ostatnich bada ń Ocena ogólna Drw ęca poni Ŝej jez. Ostrowin-wodowskaz Idzbark 187,7 2006 III powy Ŝej jez. Drw ęckiego-Ostróda 179,7 2007 III poni Ŝej jez. Drw ęckiego-wodowskaz Samborowo 164,7 2007 IV na wysoko ści wsi Franciszkowo 159,4 2006 III Gizela powy Ŝej wsi Zaj ączki 14,0 2002 II* poni Ŝej wsi Zaj ączki, powy Ŝej Lipowa 10,2 2002 III* powy Ŝej uj ścia do Drw ęcy-Gierło Ŝ 2,0 2007 IV Grabiczek powy Ŝej uj ścia do Drw ęcy-Idzbark 0,1 2006 III Kanał Ostródzko- powy Ŝej jez. Drw ęckiego 5,8 1994 III* Elbl ąski źródło: dane z raportów WIO Ś *-klasy czysto ści III-wody o zadowalaj ącej jako ści, IV-wody o niezadowalaj ącej jako ści

Stan czysto ści wód rzeki Drw ęcy jest bardzo istotny dla zachowania najciekawszych elementów środowiska i biologicznej ró Ŝnorodno ści, stanowi ącej o atrakcyjno ści obszaru zlewni. Niestety wyniki bada ń wody w rzece nie napawaj ą optymizmem w tym zakresie. Rzeka Drw ęca (wraz z trzema najwi ększymi na terenie powiatu dopływami Grabiczkiem, Poburzank ą i Gizel ą) niemal w cało ści jest rezerwatem. W górnym biegu rzeki płyn ą wody odpowiadaj ące III klasie czysto ści, natomiast poni Ŝej jeziora Drw ęckiego na wysoko ści miejscowo ści Franciszkowo s ą to ju Ŝ wody pozaklasowe. Dopływami Drw ęcy-Grabiczek, Gizela oraz Poburzanka wprowadzaj ą do Drw ęcy wody podobnej lub nieco lepszej czysto ści. Głównym źródłem zanieczyszcze ń wód w dorzeczu Drw ęcy s ą spływy powierzchniowe pochodz ące z pól - ok. 60 % (badania na przestrzeni ostatnich 30-40 lat). W dalszej kolejno ści nale Ŝałoby wymieni ć spływy z nieskanalizowanych miejscowo ści, odpływy z przestarzałych oczyszczalni oraz z nie zinwentaryzowanych źródeł punktowych ścieków bytowo-gospodarczych i komunalnych. Systematyzuj ąc źródła zanieczyszcze ń nale Ŝałoby wymieni ć je w nast ępuj ącej kolejno ści: - źle prowadzone nawo Ŝenie i chemizacja w rolnictwie, - brak stref ochronnych w pobli Ŝu wód, - źle przeprowadzona w latach 60 i 70 melioracja, - gospodarka turystyczna i zwi ązana z tym gospodarka odpadami, - niski standard sanitarny miejscowo ści wiejskich, - niski lub całkowity brak świadomo ści i kultury ekologicznej konsumentów dóbr przyrody.

Dziennik Urzędowy 2402 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Do najwi ększych punktowych zanieczyszcze ń rzeki Drw ęcy na terenie gminy Ostróda nale Ŝą ścieki bytowo-gospodarcze i przemysłowe z nast ępuj ących obiektów: - Przedsi ębiorstwa Wodoci ągów i Kanalizacji Ostróda Sp. z o.o. w Tyrowie, - Oczyszczalni w Samborowie, - Oczyszczalni w Smykówku.

Ponadto zanieczyszczenia wnosz ą rzeki: Gizela, Iławka, Sandela i Wel, do której odprowadzane s ą ścieki z Bałcyn, Iławy, Lubawy i Lidzbarka Welskiego. W latach 2001-2002 wymienione obiekty, stanowi ące punktowe źródła zanieczyszcze ń rzeki były modernizowane. Zmianie uległy technologie stosowane do oczyszczania ścieków, jak i ilo ści ścieków. Z konwencjonalnych układów mechaniczno-biologicznych, usuwaj ących jedynie zwi ązki w ęgla, zostały przekształcone w nowe technologie. Technologie te ró Ŝni ą si ę od konwencjonalnych tym, i Ŝ usuwają zwi ązki biogenne oraz dodatkowo proces usuwania fosforu wspomagany jest chemicznym str ącaniem. Ostatnie badania stanu czysto ści górnego biegu rzeki Drw ęca były przeprowadzone w 1999 roku, wcze śniej badania były prowadzone w 1994 roku. Stan czysto ści rzeki na tym odcinku, zarówno w roku 1994 jak i w 1999 roku, był podobny. W punkcie poni Ŝej jez. Ostrowin w 1994 r. woda posiadała jeszcze II klas ę czysto ści. W obu tych okresach badana woda z rzeki w punktach pomiarowych: w Ostródzie-powy Ŝej uj ścia do jez. Drw ęckiego (179,7 km) oraz w Samborowie-poni Ŝej jez. Drw ęckiego (164,7 km) stanowiła III klas ę czysto ści (głównie za przyczyn ą zawarto ści tlenu rozpuszczonego oraz zawarto ści fosforanów i fosforu ogólnego).

5.4.3. Zasoby i jako ść wód powierzchniowych stoj ących.

Jeziora gminy Ostróda s ą typu polodowcowego w wi ększo ści rynnowe o kierunku północ-południe. Wi ększo ść jezior w gminie otoczona jest lasami. Dane charakteryzuj ące zasoby wód stoj ących na terenie gminy Ostróda przedstawiono w tabeli 5.8.

Tab. 5.8. Charakterystyka zasobów wód stoj ących (jeziora i stawy) na terenie gminy Ostróda.

Lp. Nazwa zbiornika Charakterystyka 1. jez. Bu ńki Średnie zarastaj ące jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy wschód od wsi o powierzchni 11,60 ha, gł ęboko ści (G ąsiory II) średniej 6,0 m, pojemno ści 696,0 tys. m3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 2. jez. Cibory (S ędzowskie) jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda mi ędzy wsi ą Lichtajny a Lesiak Ostródzki o powierzchni 7,62 ha, gł ęboko ści średniej / maksymalnej 2,0 / 11,0 m, pojemno ści 152,4 tys. m 3. Poł ączone kanałem Ornowskim z jeziorami Morliny, Jakuba i Drw ęckim. 3. jez. Czarne Południowe śródle śne zarastaj ące jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na północny zachód od miasta Ostródy pomi ędzy kanałem Ostródzko-Elbl ąskim a lini ą kolejow ą do Miłomłyna o powierzchni 9,45 ha, gł ęboko ści średniej 2,5 m, pojemno ści 236,3 tys. m 3. Rezerwat dla zachowania śródle śnego jeziora dystroficznego. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 4. jez. Drw ęckie jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda o powierzchni 915,34 ha, gł ęboko ści średniej / maksymalnej 5,7 / 22,3 i obj ęto ści 50 140 tys. m 3. Poł ączone rzek ą Drw ęcą z rzek ą Wisł ą. Jezioro wchodzi w skład Systematu jeziora Drw ęckiego. 5. Dur ąg stawy rybne „hodowla pstr ąga" poło Ŝone w gminie Ostróda na wschód od wsi Dur ąg w dolnym biegu rzeki Dylewka. 6. jez. Dur ąg (Pancerzyn) jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy wschód od wsi Dur ąg oraz na północ od miejscowo ści Pancerzyn o powierzchni 4,67 ha, gł ęboko ści średniej 2,0 m, pojemno ści 93,4 tys. m 3. Poł ączone rzek ą Grabiczek z rzek ą Drw ęcą oraz jez. Świetlin. 7. jez. Faltyjanki śródle śne jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na wschód od miejscowo ści letniskowej Piławki w pobli Ŝu trasy E-77 o powierzchni 26,05 ha, gł ęboko ści średniej 0,5 m i obj ęto ści 130,3 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 8. jez. Francuskie (Sałk, śródle śne jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda w obr ębie Wzgórz Dylewskich na północny wschód od Wysokiej Wsi o śałk) powierzchni 2,52 ha, gł ęboko ści średniej 3,0 m, pojemno ści 75,6 tys. m 3. 9. jez. G ąsiory I zarastaj ące jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy wschód od wsi Staszkowo o powierzchni 7,82 ha, gł ęboko ści średniej 6,0 m, pojemno ści 469,2 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 10. jez. Gł ębokie śródle śne jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na wschód od wsi Idzbark o powierzchni 5,07 ha, gł ęboko ści średniej 6,0 m, (Gł ęboczek) pojemno ści 304,2 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 11. Grabin stawy rybne „hodowla ryb karpiowatych" poło Ŝone w gminie Ostróda na zachód od wsi Grabin oraz na południe od jeziora Świetlin w środkowym biegu rzeki Grabiczek. 12. Grabinek stawy rybne „hodowla pstr ąga" poło Ŝone w gminie Ostróda na zachód od wsi Grabin przy drodze Grabin-Lichtajny w środkowym biegu rzeki Grabiczek. 13. jez. Gugowo śródle śne jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy wschód od wsi Ostrowin o powierzchni 66,94 ha, gł ęboko ści średniej 6,0 m, pojemno ści 4016,4 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 14. jez. Jakuba (Smordy) jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy zachód od miasta Ostróda przy szosie Ostróda-Lubawa o powierzchni 20,84 ha, gł ęboko ści średniej / maksymalnej 2,7 / 6,1 i obj ęto ści 611 tys. m 3. Poł ączone kanałem Ornowskim z jeziorami: Drw ęckie, Ornowskie, S ędzowskie. 15. jez. Kroplewskie jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda przy wsi Kroplewo o powierzchni 34,77 ha, gł ęboko ści średniej 1,3 m, pojemno ści 452,0 tys. (Kroplewko) m3. Historia jeziora jest bardzo ciekawa, najpierw osuszono je za pomoc ą stacji pomp i zagospodarowano jako ł ąki o podło Ŝu gytiowym, obecnie powrócono do pierwotnego charakteru tj. jako jezioro. Wody tego jeziora kryj ą w sobie fundamenty byłej stacji pomp. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Dylewka. 16. Lesiak stawy rybne „hodowla pstr ąga" poło Ŝone w gminie Ostróda przy osadzie Lesiak w górnym biegu kanału Ornowo. 17. jez. Morliny (Ornowskie) jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na północ od wsi Ornowo o powierzchni 63,98 ha, gł ęboko ści średniej / maksymalnej 9,1 / 19,0 i obj ęto ści 6 029 tys. m 3. Poł ączone kanałem Ornowo z jeziorami: Cibora, Jakuba i Drw ęckie. 18. jez. Motylek (Piaskowa śródle śne jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na wschód od wsi Idzbark o powierzchni 3,18 ha, gł ęboko ści średniej 1,5 m, Woda) pojemno ści 47,7 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 19. jez. Obst jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda, w obr ębie Stare Jabłonki, o powierzchni 19,42 ha, gł ęboko ści średniej 1,5 m, pojemno ści 290,4 tys. m 3. 20. jez. Ostrowin jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda mi ędzy wsi ą Ostrowin a Idzbarkiem o powierzchni 55,9 ha, gł ęboko ści średniej / maksymalnej 6,0 / 8,4 m i obj ęto ści 1 628,2 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 21. jez. Pauze ńskie jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda, na wschód od Wałdowa, wzdłu Ŝ trasy E 77, poł ączone kanałami z jeziorami: Drw ęckim i Szel ąg Wielki. Powierzchnia jeziora wynosi 235,6 ha, gł ęboko ść średnia / maksymalna 0,7 /2,0 i obj ęto ść 1 649 tys. m 3. 22. jez. Rodat zarastaj ące jezioro poło Ŝone na wschód od miasta Ostróda o powierzchni 9,58 ha, gł ęboko ści średniej 0,5 i obj ęto ści 48 tys. (Rudat, Raudyty) m3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 23. jez. Sajmino jezioro poło Ŝone przy mie ście Ostróda na południowy wschód o powierzchni 29,45 ha, gł ęboko ści średniej / maksymalnej 3,8 (Kajkowskie, Sement /7,8 i obj ęto ści 1 115 tys. m 3. W zwi ązku z obni Ŝaniem si ę powierzchni lustra wody w jeziorze, spowodowanego wykonaniem Du Ŝy) uj ęć wodnych dla miasta Ostróda w jego zlewni. Dzi ęki zabiegom Urz ędu Miejskiego i Urz ędu Gminy wybudowano przepusto- zastawk ę na wypływie z jeziora Górczy ńskiego. Wykonanie tej budowli przyczyniło si ę do ustabilizowania wody jeziora Sajmino i Górczy ńskiego. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Grabiczek. Dziennik Urzędowy 2403 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

24. jez. Sement Mały jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda przy wsi Górki w zachodniej jej cz ęś ci o powierzchni 22,60 ha, gł ęboko ści średniej / (Górczy ńskie, Nakro ń, maksymalnej 2,0 / 3,6 i obj ęto ści 418,6 tys. m 3. W zwi ązku z obni Ŝaniem si ę powierzchni lustra wody w jeziorze Sajmino, Mokro ń) spowodowanego wykonaniem uj ęć wodnych dla miasta Ostróda w jego zlewni, dzi ęki zabiegom Urz ędu Miejskiego i Urz ędu Gminy wybudowano przepusto-zastawk ę na wypływie z jeziora Górczy ńskiego. Wykonanie tej budowli przyczyniło si ę do ustabilizowania wody jeziora Sajmino i Górczy ńskiego. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Grabiczek. 25. jez. Symsy (Lubajny) zarastaj ące jeziorko poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy zachód od wsi Lubajny o powierzchni 0,3 ha, gł ęboko ści średniej 1,0 m, pojemno ści 3,0 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 26. jez. Szel ąg Mały jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południe od wsi Stare Jabłonki o powierzchni 85,82 ha, gł ęboko ści średnie / maksymalnej 6,0 / 15,2 m i obj ęto ści 4 780,9 tys. m 3. Jezioro wchodzi w skład Systematu Jeziora Drw ęckiego. 27. jez. Szel ąg Wielki jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda pomi ędzy wsiami Stare Jabłonki, K ątno, Szel ąg, Warlity i Zwierzewo o powierzchni 667,95 ha, gł ęboko ści średnie / maksymalnej 13,5 / 35,5 m i obj ęto ści 81 111,2 tys. m 3. Jezioro wchodzi w skład Systematu Jeziora Drw ęckiego. 28. jez. Świetlin (Lichtajny, jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda pomi ędzy wsiami Lichtajny i Grabin o powierzchni 52,85 ha, gł ęboko ści średniej 3,0 m, Grabinek) pojemno ści 1585,5 tys. m 3. Jezioro poł ączone rzek ą Grabiczek z jeziorem Dur ąg oraz rzek ą Drw ęca. 29. jez. Teselak (Idzbarskie) jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na północ od wsi Idzbark o powierzchni 9,67 ha, gł ęboko ści średniej 1,8 m, pojemno ści 174,0 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 30. Warlity stawy rybne „hodowla ryb karpiowatych" poło Ŝone w gminie Ostróda na wschód od wsi Warlity przy jeziorze Szel ąg Wielki. 31. jez. Wy Ŝnickie jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południe od wsi Szyldak przy skrzy Ŝowaniu trasy E-77 z drog ą do Wy Ŝnie o powierzchni (Rychnowskie Bagno) 5,76 ha, gł ęboko ści średniej 1,0 m, pojemno ści 57,6 tys. m 3. Jezioro poło Ŝone w zlewni rzeki Drw ęca. 32. jez. śabie śródle śne jezioro poło Ŝone w gminie Ostróda na południowy wschód od wsi Idzbark o powierzchni 2,27 ha, gł ęboko ści średniej 1,5 m, pojemno ści 34,0 tys. m 3.

Stan czysto ści wód stoj ących został okre ślony w oparciu o badania prowadzone przez WIO Ś w latach 1985-2003. Badania były prowadzone w okresie pełnej cyrkulacji wiosennej i letniej stagnacji, a dobór wska źników i ich normatywy zostały dostosowane do specyfiki wód jeziorowych. W tabeli 5.9. poni Ŝej przedstawiono stan czysto ści wód jezior, które były badane, poło Ŝonych na terenie gmina Ostróda oraz podano ich kategori ę podatno ści na degradacj ę.

Tab. 5.9. Stan czysto ści wód jeziornych poło Ŝonych na terenie gminy Ostróda według bada ń przeprowadzonych w latach 1985-2006 przez WIO Ś.

Nazwa jeziora Rok bada ń Klasa czysto ści Kategoria podatno ści na degradacj ę jezioro Cibory 1988 NON brak danych jezioro Drw ęckie 2005 III III jezioro Jakuba 1987 NON poza kategori ą jezioro Kajkowskie 1987 II III jezioro Ostrowin 1987 III poza kategori ą jezioro Pauze ńskie 2007 III poza kategori ą jezioro Perskie 1988 NON III jezioro Sement Mały 1988 III poza kategori ą jezioro Szel ąg Mały 1990 III II jezioro Szel ąg Wielki 1990 II I

Klasa czysto ści: II - woda nadaje si ę do bytowania w warunkach naturalnych innych ryb niŜ łososiowate, chowu i hodowli zwierz ąt gospodarskich, celów rekreacyjnych, uprawiania sportów wodnych oraz do urz ądzania zorganizowanych k ąpielisk; III - woda nadaje si ę do zaopatrzenia zakładów innych ni Ŝ zakłady wymagaj ące wody o jako ści wody do picia, nawadniania terenów rolniczych, wykorzystywanych do upraw ogrodniczych oraz upraw pod szkłem i pod osłonami z innych materiałów; NON-woda nie odpowiadaj ąca normatywom. Kategoria podatno ści na degradacj ę: II - jeziora przeci ętnie podatne na degradacj ę; III - jeziora wyra źnie podatne na degradacj ę; poza kategori ą - jeziora najbardziej podatne na degradacj ę.

Spo śród wy Ŝej wymienionych, przebadanych w ostatnich latach jezior, najczy ściejsze s ą jeziora: Kajkowskie i Szel ąg Wielki. Jeziora: Ostrowin, Sement Mały i Szel ąg Mały posiadały wody III klasy czysto ści. Natomiast wody jezior: Cibory, Drw ęckiego, Pauze ńskiego, Jakuba i Perskiego nie odpowiadały normatywom (były pozaklasowe). Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe ocen ę stanu czysto ści wi ększo ści jezior oparto na starych wynikach bada ń, pochodz ących z lat 1985-1988. Tylko badania wód jez. Drw ęckiego, wykonane w roku 2005. mo Ŝna uzna ć za stosunkowo aktualne. Poni Ŝej przedstawiono szczegółowy opis i omówienie wyników bada ń wód jezior, których wyniki monitoringu s ą naj świe Ŝsze (jeziora badane w 2005 r. i 1990 r.), przedstawione w odpowiednich Raportach o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego. Jednocze śnie jeziora te odgrywaj ą najwa Ŝniejsz ą rol ę, zarówno w systemie hydrograficznym, jak i rol ę turystyczno-rekreacyjn ą na terenie gminy Ostróda. Stanowi ą je jeziora: Drw ęckie, Szel ąg Wielki i Szel ąg Mały.

Jezioro Drw ęckie Poło Ŝenie jeziora: - dorzecze: Drw ęca-Wisła, - region fizyczno-geograficzny: Pojezierze Iławskie, - wysoko ść 95,3 m n.p.m.

Podstawowe dane morfometryczne: - powierzchnia zwierciadła wody 870,0 ha, - gł ęboko ść maksymalna 22,3 m, - gł ęboko ść średnia 5,7 m, - obj ęto ść jeziora 50 140,1 tys. m 3, - powierzchnia zlewni całkowitej 1015,2 km 2.

Dziennik Urzędowy 2404 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Jezioro Drw ęckie le Ŝy w powiecie ostródzkim, na jeziora kierowane s ą wody deszczowe z Ostródy oraz terenie gmin Ostróda i Miłomłyn oraz miasta Ostróda, w wody z utwardzonych powierzchni zakładów Mi ęsnych w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Kanału Morlinach i z utwardzonej drogi dojazdowej do zakładu Elbl ąskiego. Jezioro wchodzi w skład rezerwatu „rzeka (wylot po przeciwnej stronie Kanału Elbl ąskiego). W Drw ęca”, na zachód od uj ścia Kanału Elbl ąskiego Wałdowie znajduj ą si ę kwatery filtracyjne osadów obowi ązuje na nim strefa ciszy. ściekowych starej, od dawna nieczynnej, oczyszczalni Jezior Drw ęckie jest rozległym i niezbyt gł ębokim ścieków dla Ostródy oraz pola nawo Ŝone osadami-od zbiornikiem, o urozmaiconym kształcie. Składa si ę ono z jeziora oddziela je pas szuwaru trzcinowego, szeroko ści dwóch wydłu Ŝonych rynien zbiegaj ących si ę pod k ątem 200-300 m. obecnie teren ten jest nieu Ŝytkiem. prostym, rozdzielonych przew ęŜ eniem, nad którym Jezioro Drw ęckie nie przyjmuje w sposób bezpo średni przerzucony został most kolejowy. Rynna północno - zanieczyszcze ń ze źródeł punktowych. Ścieki z Ostródy i wschodnia - ostródzka - z du Ŝą , do ść wysok ą i zalesion ą z zakładów mi ęsnych w Morlinach oczyszczane s ą na wysp ą, w cz ęś ci wschodniej przylega do Ostródy. Rynna oczyszczalni w Turowie i odprowadzane do Drw ęcy samborowska, zorientowana równole Ŝnikowo, ci ągnie si ę poni Ŝej Jeziora Drw ęckiego. Natomiast do Kanału około 10 km od Ostródy, w kierunku Samborowa. Brzegi Elbl ąskiego, około 9 km powy Ŝej jeziora, kierowane s ą jeziora s ą urozmaicone, przewa Ŝnie płaskie i podmokłe w ścieki z oczyszczalni w Miłomynie, która w roku 2005 była cz ęś ci zachodniej i na ogół wysokie oraz strome w cz ęś ci jeszcze w trakcie modernizacji. północnej. Najwi ększe przegł ębienie (22,3 m) znajduje si ę Jezioro Drw ęckie z uwagi na wiele niekorzystnych w połowie rynny ostródzkiej, w pobli Ŝu wyspy./ Dno cech naturalnych nale Ŝy do zbiorników wykazuj ących zbiornika oraz stoki ławicy przybrze Ŝnej przewa Ŝnie podwy Ŝszon ą podatno ść na degradacj ę, odpowiadaj ącą muliste. Ro ślinno ść wynurzona szerokim pasem porastała III kategorii. nale Ŝy jednak zwróci ć uwag ę, Ŝe wynik wi ększa cz ęść brzegów, podwodna obficie rozwijała si ę w punktacji (2,57) jest bliski warto ści granicznej mi ędzy płytkich miejscach rynny samborowskiej. kategori ą II i III. Wska źnikami korzystnymi s ą-gł ęboko ść Jezioro Drw ęckie zasilane jest wodami licznych średnia (kategoria II) i zagospodarowanie zlewni cieków. Głównym dopływem jest Drw ęca, wpadaj ąca do (przewaga lasów, kategoria I). Bliskie s ąsiedztwo miasta, południowo-wschodniej cz ęś ci zbiornika, w Ostródzie. W zrzut ścieków do dopływu jeziora-Kanału Elbl ąskiego - Ostródzie do jeziora uchodzi te Ŝ ciek nios ący wody z oraz dopływ wód deszczowych niew ątpliwie wywieraj ą, Jeziora Pauze ńskiego. Od północy dopływa ciek z jeziora trudny do oszacowania, negatywny wpływ na jako ść wód Piławki. Do wschodniego kra ńca rynny samborowskiej zbiornika. doprowadzane s ą wody jeziora Jakuba, od północy- Badania stanu czysto ści wód przeprowadził WIO Ś w Kanału Elbl ąskiego. Ponadto do zachodniej cz ęś ci tej Olsztynie na czterech stanowiskach pomiarowych: w rynny uchodzi ciek z jeziora Iłgi, które jest poł ączone z środkowej cz ęś ci rynny ostródzkiej, o gł ęboko ści Gilem Wielkim. Wody odprowadza Drw ęca, wypływaj ąca z maksymalnej 22,3 m, w południowo-wschodnim plosie, o zachodniego kra ńca jeziora, w okolicach wsi Samborowo. gł ęboko ści maksymalnej 12,8 m, we wschodniej cz ęś ci Zlewnia całkowita jeziora jest rozległa. Na jej terenie rynny samborowskiej. o gł ęboko ści maksymalnej 6,4 m znajduje si ę wiele miejscowo ści. Najwi ększe z nich to: (naprzeciw uj ścia Kanału Elbl ąskiego)oraz w zachodniej miasta-Ostróda, Miłomyn i Mor ąg, oraz wsie - Małtydy i cz ęś ci rynny samoborowskiej, o gł ęboko ści maksymalnej Stare Jabłonki. W zlewni bezpo średniej, licz ącej blisko 13,6 m. 850 ha, dominuj ą lasy pokrywaj ące prawie 68 % jej W czasie bada ń prowadzonych w okresie wiosennym terenu; nieu Ŝytki stanowiły blisko 20%, grunty orne-niecałe (koniec kwietnia) wody jeziora na powierzchni jeziora 10 %, a tereny zabudowane około wykazywały podwy Ŝszona temperatur ę (9,5-11°C) i dobre 5 %. Le Ŝą ce w niewielkiej odległo ści od jeziora, ale ju Ŝ natlenienie. Nad dnem stanowiskowych zlokalizowanych poza granicami zlewni bezpo średniej, wsie Wałdowo, w rynnie ostródzkiej nasycenie wody tlenem wynosiło Tyrowo i Samborowo posiadaj ą sieci wodno- około 45 %, a w cz ęś ci zachodniej rynny samoborowskiej kanalizacyjne. Ścieki z Wałdowa i Tyrowa odprowadzane tlen obni Ŝał si ę nawet do śladów. Latem w gł ębszych są do systemu kanalizacyjnego Ostródy, a Samborowo warstwach jezioro było uwarstwione, epilimnion si ęgał 6-7 posiada własn ą oczyszczalni ę ścieków. Do południowo- m i wykazywał na powierzchni plosa południowego rynny wschodniego brzegu jeziora przylegaj ą zabudowania ostródzkiej i obu plos rynny samborowskiej wyra źne Ostródy, miasta w obr ębie którego, w bliskiej odległo ści od przesycenie tlenem (130-155 % nasycenia pełnego). Na zbiornik, znajduje si ę dobrze rozwini ęta baza noclegowa stanowiskach stratyfikowanych st ęŜ enie tlenu malało ju Ŝ w (hotele, pensjonaty, kempingi i kwatery agroturystyczne) warstwie epilimnetycznej, pod koniec której na stanowisku oraz baza turystyczna (5 o środków sportów wodnych 04 wynosiło tylko 2,1 mg O2/l. W warstwie skokowej tlen i 2 obiekty sportowe). Oryginalna atrakcja Ostródy jest obni Ŝał si ę do ilo ści śladowych lub zanikał. Warstwa promenada nad jeziorem i molo w kształcie litery „L”. hypolimnionu stanowisk gł ębszych była całkowicie odtleniona. Na stanowisku płytkim, niestratyfikowanym Rejsy statkami śeglugi Ostródzko-Elbl ąskiej unikatom (wschodnia cz ęść rynny samborowskiej), nasycenie wody w skali światowej szlakiem wodnym-Kanałem Ostródzko- tlenem na powierzchni wynosiło blisko 130 %, a nad Elbl ąskim - łącz ącym Jezioro Drw ęckie, poprzez szereg dnem-tylko 35 %. innych zbiorników, z jeziorem Dru Ŝno i Zalewem Wody Jeziora Drw ęckiego charakteryzuj ą si ę wysok ą Wi ślanym, stanowi ą najwi ększ ą atrakcj ę Ostródy, zawarto ści ą podstawowych składników mineralnych oraz Pojezierza Iławskiego i śuław Wi ślanych. Na północ od podwy Ŝszon ą ilo ści ą substancji organicznych, o czym Ostródy, przy północno-wschodnim brzegu rynny świadcz ą wska źniki ChZT-Cr (warto ść średnia 33,6 mg ostródzkiej, znajduje si ę o środek wypoczynkowy „Bajka”, O2/l) i BZT5 ( średnia 6,5 mg O2/l) latem w warstwie a przy kra ńcu północnym, w Piławkach, zajazd oraz powierzchniowej. St ęŜ enie fosforanów wiosn ą nie było dawny o środek wypoczynkowy PTTK (obecnie w trakcie wysokie (0,012 mg P/l), a azotu mineralnego adaptacji). Obiekty te s ą wyposa Ŝone w zbiorniki podwy Ŝszone-średnia (0,65 mg N/l). Fosfor całkowity w bezodpływowe na nieczysto ści płynne. obu okresach przewa Ŝnie wykazywał warto ści W okolicy Tyrowa do jeziora przylegaj ą odwadniane umiarkowane (0,051-0,096 mg P/l), tylko w cz ęś ci polderowo ł ąki (600 ha), w razie potrzeby nast ępuje samborowskiej latem-wysokie (0,17 mg P/l-klasa III). przerzut wód z odwadnianego terenu do jeziora. Do St ęŜ enie azotu całkowitego na ogół odpowiadało klasie II i Dziennik Urzędowy 2405 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

III (warto ść średnia dla wszystkich stanowisk i obu zachodowi do Jeziora Pauze ńskiego i Jeziora okresów-1,47 mg N/l). Zawarto ść chlorofilu „a” była Drw ęckiego. wysoka, wi ększo ść wyników nieodpowiadała normom W bezpo średniej zlewni jeziora Szel ąg Wielki (średnio 29,5 mg/m 3). Najwy Ŝsze warto ści (ponad przewa Ŝaj ą tereny zalesione. Nad jeziorem znajduj ą si ę 30 mg/m 3) stwierdzono na stanowiskach zlokalizowanych trzy wsie: Warlity Wielkie, Zwierzewo i K ątno. W w rynnie samborowskiej i latem w cz ęś ci południowo- odległo ści ok. 4 km na południowy zachód od zbiornika wschodniej rynny ostródzkiej. Widzialno ść kr ąŜ ka jest poło Ŝone miasto Ostróda. Do jeziora Szel ąg Wielki nie Secciego w czasie bada ń wiosennych wynosiła 1,5-2,6 m, odprowadza si ę ścieków z punktowych źródeł latem od 0,8 do 1,5 m. Odtlenione wody naddenne zanieczyszcze ń. Zagospodarowanie rekreacyjne obrze Ŝy obfitowały w zwi ązki azotu i fosforu. Miano coli typu zbiornika jest niewielkie. Na południowo-wschodnim kałowego w zachodniej cz ęś ci jeziora latem było obni Ŝone brzegu jeziora znajduje si ę o środek wypoczynkowy do warto ści mieszcz ącej si ę w klasie II. (wyposa Ŝony w zbiornik bezodpływowy na ścieki) oraz Sumaryczny wynik punktacji (2,87) wskazuje na kemping. niezadawalaj ącą jako ść wód jeziora i III klas ę czysto ści. Na północnym brzegu jeziora co roku lokalizowane s ą Wi ększo ść wzi ętych pod uwag ę wska źników była obozy harcerskie. niekorzystna-mie ściły si ę one w granicach normatywów Badania stanu czysto ści wód jeziora Szel ąg Wielki klasy II lub nie odpowiadały normom. Tak Ŝe badania przeprowadził OBiK Ś w Olsztynie w 1990 r., podczas biologiczne wskazywały na znaczn ą Ŝyzno ść wód jeziora. cyrkulacji wiosennej i stagnacji letniej. Silny zakwit, który miał miejsce w cz ęś ci ostródzkiej w II Gł ębokie i du Ŝe jezioro Szel ąg Wielki nale Ŝy do połowie sierpnia, spowodował czasowe zamkni ęcie przez zbiorników stratyfikowanych. W czasie bada ń wiosennych nadzór sanitarny kąpieliska przy o środku wypoczynkowym obserwowano w profilu pionowym jeziora do ść wyrównan ą „Bajka”. Zapobieganie dalszej wzmo Ŝonej eutrofizacji temperatur ę, nieznacznie tylko obni Ŝon ą przy dnie. Jeziora Drw ęckiego wymaga zmniejszenia dostawy Świadczy to o pełnej cyrkulacji wód zbiornika zanieczyszcze ń i substancji po Ŝywkowych z otaczaj ących potwierdzonej równie Ŝ wynikami bada ń zawarto ści tlenu. terenów poprzez wykonanie dalszych zabiegów Woda jeziora była wiosn ą wysycona tlenem od ochronnych. powierzchni do dna. W okresie stagnacji letniej na obu Pierwsze dost ępne dane o stanie jako ści wód Jeziora stanowiskach badawczych epilimnion si ęgał do gł ęboko ści Drw ęckiego pochodz ą z pocz ątku lat 20. ubiegłego 8 m i charakteryzowały go dobre warunki tlenowe. W stulecia. Willer badaj ąc jezioro w sierpniu 1923 roku warstwie metalimnionu nast ępowało wyra źne stwierdził wyst ąpienie pogł ębionego i wyrównanego zmniejszenie zawarto ści tlenu, pogł ębiaj ące si ę stopniowo epilimnionu oraz wysok ą ciepłot ę warstwy w warstwie hypolimnionu. Do wyczerpania tlenu przy dnie hypolimnetycznej. W termoklinie wyst ąpiła ostra oksyklina, jednak Ŝe nie dochodziło, a średnie natlenienie hypolimnion był pozbawiony tlenu i niemal w całej hypolimnionu jeziora wynosiło ponad 25 %, co odpowiada mi ąŜ szo ści zwierał siarkowodór. Stosunki termiczno- II klasie według SOJJ. tlenowe wskazywały na to, Ŝe jezior podlegało silnemu Zawarto ść materii organicznej w jeziorze była oddziaływaniu wiatru oraz świadczyły o „bardzo wybitnym niewielka, czego dowodem s ą wyniki bada ń ChZT i BZT5. zeutrofizowniu zbiornika”, czego dowodem była niska St ęŜ enie zwi ązków biogenicznych kształtuje si ę w jeziorze widoczno ść kr ąŜ ka Secchiego, wynosz ąca 1,25 m. na średnim poziomie. Wprawdzie koncentracja Na podstawie niepełnych danych, pochodz ących z fosforanów, szczególnie na jednym stanowisku, była du Ŝa okresu letniej stagnacji 1977 roku, przyrównanych do zarówno na powierzchni, jak i nad dnem, to jednak prowadzonego wówczas nowego sytemu oceny jako ści średnia zawarto ść fosforu całkowitego w jeziorze jezior, wody Jeziora Drw ęckiego zaliczono do II klasy okre ślona na podstawie bada ń wiosennych i letnich czysto ści, o czym zadecydowały st ęŜ enia zwi ązków azotu odpowiadała normatywowi dla II klasy. Podobnie i fosforu oraz warunki tlenowe hypolimnionu. wygl ądała sytuacja, je śli chodzi o st ęŜ enie azotu Kolejne badania WIO Ś w Olsztynie z roku 1993, całkowitego, którego średnia warto ść w jeziorze była pozwoliły zakwalifikowa ć jezioro do Klasy III, a w roku umiarkowana, jakkolwiek wiosn ą zanotowano w warstwie 2000 jako wody pozaklasowe. Trzeba jednak podkre śli ć, powierzchniowej znaczn ą koncentracj ę mineralnych form Ŝe sumaryczne wyniki ocen uzyskane w latach 1993, 2000 azotu. Pomiar przewodno ści elektrolitycznej wła ściwej i 2005 s ą bliskie warto ści granicznej okre ślonej dla wód świadczy o niezbyt du Ŝej zawarto ści zwi ązków klasy II i wód pozaklasowych. mineralnych w jeziorze. Wska źniki produkcji pierwotnej w jeziorze, takie jak Jezioro Szel ąg Wielki koncentracja chlorofilu i sucha masa sestonu oraz Poło Ŝenie jeziora: przezroczysto ść wody wskazuj ą na jego umiarkowan ą - dorzecze: Drw ęca-Wisła, trofi ę. Stan ten potwierdzaj ą równie Ŝ wyniki analizy - region fizyczno-geograficzny - Pojezierze Iławskie - hydrobiologicznej. W okresie wiosny zasadniczymi Wschodniopomorskie, komponentami fitoplanktonu były okrzemki, w śród których - wysoko ść n.p.m. 98,3 m. dominowały Asterionella formosa i Stephanodiscus sp. Latem pojawiło si ę wi ęcej gatunków charakterystycznych Podstawowe dane morfometryczne: dla wód Ŝyznych, a najliczniejsz ą grup ę stanowiły - powierzchnia zwierciadła wody 599,0 ha, bruzdnice z gatunku Ceratium hirundinella, - obj ęto ść jeziora 81 111,2 tys. m 3, zaobserwowano równie Ŝ obecno ść sinic z rodzaju - gł ęboko ść maksymalna 35,5 m, Microcystis. Cech ą badanego zbiornika jest jednak Ŝe - gł ęboko ść średnia 13,5 m, niska liczebno ść osobników w obr ębie poszczególnych - powierzchnia zlewni całkowitej 126,1 km 2. gatunków, co jest charakterystyczne dla środowisk mało zanieczyszczonych. Szel ąg Wielki jest typowym jeziorem rynnowym - Badania bakteriologiczne jeziora wskazuj ą na jego wąskim i długim (o maksymalnej długo ści 12,5 km). bardzo dobry stan sanitarny. Równie Ŝ st ęŜ enia w wodzie Jezioro to przyjmuje trzy niewielkie cieki, z których dwa badanych pestycydów mieszcz ą si ę w obowi ązuj ących wnosz ą wody z s ąsiednich jezior Szel ąg Mały i Tabórz. normatywach, przy czym najcz ęś ciej s ą to ilo ści śladowe. Odpływ ze zbiornika nast ępuje ku południowemu Sumaryczna ocena stanu czysto ści jeziora według SOJJ Dziennik Urzędowy 2406 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 wskazuje na II klas ę i potwierdza umiarkowany stopie ń 2 m. Poni Ŝej wyst ępował spadek natlenienia pogł ębiaj ący eutrofizacji zbiornika. si ę w si ęgaj ącym dna metalimnionie. W wodzie Wody trzech niewielkich dopływów jeziora były w przydennej wykryto śladowe ilo ści tlenu. okresie prowadzonych bada ń stosunkowo dobrej jako ści. Zawarto ść materii organicznej w jeziorze jest du Ŝa, Warto ści wska źników przekraczaj ących normatywy czego dowodz ą du Ŝe warto ści ChZT i BZT 5. O nadmiernej wskazywały na II klas ę czysto ści. trofii jeziora świadcz ą równie Ŝ du Ŝe st ęŜ enia substancji Porównanie ostatnich wyników bada ń jeziora z biogenicznych, a zwłaszcza zwi ązków fosforowych, w poprzednimi wykonanymi przez OBiK Ś w Olsztynie w przydennej warstwie wody. Mineralne formy fosforu i 1978 r., nie wskazuje na pogorszenie stanu jeziora. azotu wyst ępowały wiosn ą w powierzchniowej warstwie Jezioro zaliczone wówczas do II klasy [Cydzik, Kudelska, wody w niewielkich st ęŜ eniach ze wzgl ędu na intensywn ą Soszka 1982] t ę klas ę utrzymało w roku 1990. ich asymilacj ę w procesie wzmo Ŝonej produkcji Utrzymanie si ę dobrej jako ści wody w jeziorze Szel ąg pierwotnej. Wielki wi ąŜ e si ę z jego bardzo dobrymi warunkami Rezultatem prze Ŝyźnienia wody jeziora jest obfita ilo ść naturalnymi i co za tym idzie du Ŝą odporno ści ą na fitoplanktonu, obrazowana du Ŝym st ęŜ eniem chlorofilu degradacj ę (l kategoria). Prawie wszystkie wska źniki oraz znaczn ą zawarto ści ą sestonu. Bujny rozwój decyduj ące o podatno ści jeziora na degradacj ę planktonu ro ślinnego ograniczał przezroczysto ść wody do odpowiadaj ą normatywom dla l kategorii. Na uwag ę średnio 0,8 m. Latem na jednym stanowisku zasługuje zwłaszcza mała wymiana wody w roku, co - jak przezroczysto ść wody wynosiła zaledwie 60 cm. wykazały badania [Kudelska 1989] - zapobiega wnoszeniu Jako ściowy skład fitoplanktonu charakterystyczny był dla do jeziora zanieczyszcze ń z terenu zlewni. Dobrej jako ści zbiorników eutroficznych, co uwidoczniło si ę szczególnie wód jeziora sprzyja równie Ŝ przewaga lasów w jego zlewni podczas bada ń letnich. Najliczniejsz ą grup ę stanowiły bezpo średniej oraz stosunkowo niewielka presja wówczas sinice, w śród których dominowały rodzaje rekreacyjna. Racjonalna gospodarka w zlewni jeziora i Aphanizomenon i Anabaena. W warstwie nad-dennej jego najbli Ŝszym otoczeniu powinna pozwoli ć na dalsze jeziora zaobserwowano równie Ŝ znaczne ilo ści bakterii utrzymanie dobrego stanu wód. siarkowych z rodzaju Macromonas i Thiopedia, świadcz ących o obecno ści siarkowodoru przy dnie. Stan Jezioro Szel ąg Mały sanitarny jeziora w okresie prowadzonych bada ń nie Poło Ŝenie jeziora: budził zastrze Ŝeń. - dorzecze: Drw ęca-Wisła, Sumaryczna ocena stanu czysto ści wód jeziora - region fizyczno-geograficzny: Pojezierze Iławskie- według SOJJ wskazuje na III klas ę. Poprzednie badania Wschodniopomorskie, jeziora przeprowadzone przez OBiK Ś w Olsztynie w 1978 - wysoko ść n.p.m. 98,4 m. r. wykazały ju Ŝ wówczas znaczn ą degradacj ę jeziora. Podstawowe dane morfometryczne: Niepełne dane pozwoliły zakwalifikowa ć jezioro do III - powierzchnia zwierciadła wody 83,8 ha, klasy [Cydzik, Kudelska, Soszka 1982]. - obj ęto ść jeziora 4 780,9 ty ś. m 3, O pogorszeniu si ę stanu jeziora na przestrzeni 12 lat - gł ęboko ść maksymalna 15,2 m, świadczy zwi ększenie zawarto ści w wodzie azotu - gł ęboko ść średnia 5,7 m, amonowego oraz znaczne zmniejszenie przezroczysto ści - powierzchnia zlewni całkowitej 26,0 km 2. wody. Jezioro Szel ąg Mały ma jeden do ść zanieczyszczony Szel ąg Mały to jezioro o dwóch wyra źnie dopływ, który mo Ŝe stanowi ć źródło kumuluj ących si ę w wyodr ębnionych plosach. Przyjmuje jeden mały dopływ zbiorniku zwi ązków biogenicznych. Zasadniczym jednak Ŝe uchodz ący do wschodniego plosa. Odpływ to ciek powodem degradacji jeziora wydaj ą si ę by ć liczne o środki wypływaj ący z plosa zachodniego i prowadz ący wody do wypoczynkowe zlokalizowane na jego brzegach. jeziora Szel ąg Wielki, z którego z kolei nast ępuje odpływ Szel ąg Mały jest średnio podatny na degradacj ę i do Jeziora Pauze ńskiego i Jeziora Drw ęckiego. został zaliczony do II kategorii podatno ści. Mimo W bezpo średniej zlewni jeziora Szel ąg Mały niektórych bardzo korzystnych cech naturalnych, takich zdecydowanie przewa Ŝaj ą lasy. Na północno-wschodnim jak np. le śne otoczenie zbiornika, intensywne u Ŝytkowanie brzegu zbiornika jest poło Ŝona wie ś Staszkowo oraz tartak rekreacyjne zadecydowało o złej jako ści jego wód. w Starych Jabłonkach. Na północnym brzegu jeziora Poza wymienionym wy Ŝej jeziorem Drw ęckim znajduj ą si ę liczne o środki wypoczynkowe, w wi ększo ści (badanym w 2000 r.), jeziorami Szel ąg Wielki i Szel ąg odprowadzaj ące ścieki do zbiorników bezodpływowych lub Mały (badanymi w 1990 r) oraz jeziorem Pazue ńskim do ziemi. Tylko z jednego o środka odprowadza si ę do (badanym w 2007 r.), pozostałe jeziora badane były jeziora ścieki po mechaniczno-biologicznym oczyszczaniu. ostatnio w latach osiemdziesi ątych. Poni Ŝej bardzo krótko Ładunek tych ścieków wyra Ŝony w B wynosi 0,01 kg O 2/d. scharakteryzowano stan czysto ści pozostałych jezior w Badania stanu czysto ści wód jeziora Szel ąg Mały oparciu o przeprowadzone ostatnie badania z lat przeprowadził OBiK Ś w Olsztynie w 1990 r., podczas osiemdziesi ątych. cyrkulacji wiosennej i stagnacji letniej. Warunki tlenowe jeziora w plosach o ró Ŝnej gł ęboko ści Jezioro Kajkowskie. ró Ŝniły si ę do ść znacznie, szczególnie w okresie letnim. Badania akwenu OBiK Ś Olsztyn przeprowadził Wiosn ą w obu cz ęś ciach jeziora obserwowano w 1987 roku. Zbiornik okre ślono jako bardzo podatny na przesycenie tlenem powierzchniowej warstwy wody oraz degradacj ę. Pomimo tego ogólna ocena biologiczna zmniejszenie zawarto ści tlenu przy dnie, bardziej wyra źne wskazywała na niezbyt zaawansowany stan troficzny. w płytszym jego plosie. Latem gł ębsza, podlegaj ąca Wod ę jeziora zaliczono do II klasy czysto ści (wg stratyfikacji cz ęść jeziora wykazywała wyra źny deficyt klasyfikacji SOJJ). Stan sanitarny był bardzo dobry. tlenowy ju Ŝ w połowie warstwy epilimnionu si ęgaj ącej do Obecne badania prowadzone przez TSSE Ostróda na 5 m. Metalimnion w górnej swej częś ci zawierał zaledwie kąpielisku kwalifikuj ą jego wody do I, wzgl ędnie okresowo śladow ą ilo ść tlenu, a całkowite odtlenienie wyst ąpiło od do II klasy czysto ści. gł ęboko ści 7 m do dna. Nieco lepsze warunki tlenowe Z jeziorem Kajkowskim wi ąŜ e si ę zagro Ŝenie jego panowały latem w płytszej cz ęś ci jeziora, gdzie epilimnion zaniku. W latach osiemdziesi ątych systematycznie o mi ąŜ szo ści 4 m przesycony był tlenem do gł ęboko ści obni Ŝało si ę jego zwierciadło wody (od 102,4 m n.p.m. w Dziennik Urzędowy 2407 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

1979 do 99,6 m n.p.m. na koniec 1991 r.; tj. o 2,4 m). Z 5.4.4. Tendencje zmian czysto ści wód wykonanej ekspertyzy hydrologicznej jeziora (przez powierzchniowych. BPWM Olsztyn) wynika, Ŝe główn ą przyczyn ą tego procesu jest wpływ miejskiego uj ęcia wody Jak to wy Ŝej wykazano stan czysto ści wód zlokalizowanego w rynnie Kajkowskiej. W roku 1993 w powierzchniowych na terenie gminy Ostróda generalnie cz ęś ci zahamowano ten proces przez dodatkowe nie jest dobry. Wody płyn ące, badane w ostatnich latach zasilenie jeziora wodami ze zlewni jez. Nakro ń (Sement stanowiły głównie III klas ę czysto ści. Badane jeziora w Mały). Pierwotnie sytuacja była odwrotna - jez. Nakro ń zdecydowanej wi ększo ści posiadały wody III klasy było zasilane z jez. Kajkowskiego. czysto ści i pozaklasowe. Obni Ŝanie lustra wody w jez. Kajkowskim nast ępowało Tendencje przyszłych zmian czysto ści wód s ą przy eksploatacji uj ęcia miejskiego w ilo ści ledwie połowy uzale Ŝnione od człowieka, od podj ęcia b ądź nie realizacji wydajno ści zasobów wykazanych w dokumentacji programu poprawy czysto ści wód. Bez podj ęcia takiego hydrogeologicznej i zatwierdzonych zasobach. programu stan czysto ści wód powierzchniowych b ędzie Jezioro Sement Mały. si ę pogarszał. Badania akwenu OBiK Ś Olsztyn przeprowadził Jeziora badane w gminie Ostróda, poza jeziorami w 1988 roku. Zbiornik okre ślono jako bardzo podatny na Szel ąg Mały i Szel ąg Wielki (II i I kategoria podatno ści na degradacj ę. Ogólna ocena biologiczna wskazywała na degradacj ę), nale Ŝą do jezior wyra źnie i najbardziej zaawansowany stan troficzny. Wod ę jeziora zaliczono do podatnych na degradacj ę. Nie podj ęcie programu III klasy czysto ści (wg klasyfikacji SOJJ). ochronnego nieuchronnie i nieodwracalnie doprowadzi do W zwi ązku z obni Ŝaniem si ę powierzchni lustra wody ich dalszej degradacji. Jeziora te w wi ększo ści pozostaj ą w jeziorze Kajkowskim, spowodowanego wykonaniem we wzajemnym powi ązaniu w systemie hydrograficznym. uj ęć wodnych dla miasta Ostróda w jego zlewni, dzi ęki Tak wi ęc przyszły program ochronny powinien nie zabiegom Urz ędu Miejskiego i Urz ędu Gminy ogranicza ć si ę do jednego jeziora, ale całego systemu wybudowano przepusto-zastawk ę na wypływie z jeziora zlewniowego. Powinien obejmowa ć zarówno Górczy ńskiego. Wykonanie tej budowli przyczyniło si ę do przedsi ęwzi ęcia ograniczaj ące dopływ ładunków ustabilizowania wody obu jezior. zanieczyszcze ń z punktowych źródeł, jak i ingerowa ć w Jezioro Jakuba. gospodark ę w zlewni, proponuj ąc przedsi ęwzi ęcia Badania jako ści wód zbiornika OBiK Ś Olsztyn wykonał ograniczaj ące dopływ zanieczyszcze ń obszarowych. W w 1987 roku. Okre ślono, Ŝe akwen wykazuje bardzo du Ŝą ślad za programem powinny i ść , zgodnie z opracowanym podatno ść na degradacj ę. Badania biologiczne wykazały wcze śniej harmonogramem rzeczowo-finansowym, znaczny stopie ń zeutrofizowania zbiornika. Jako ść wody cz ąstkowe i szczegółowe projekty (projekty techniczne, oceniona została jako zdecydowanie pozaklasowa (wg budowlane). klasyfikacji SOJJ). Przyczyną tego była głównie du Ŝa Zahamowanie post ępuj ącego procesu pogarszania si ę zawarto ść substancji biogennych (azot i fosfor) oraz złe wód, poza nadrz ędnymi celami wynikaj ącymi z ochrony parametry tlenowe. Stan bakteriologiczny wód był w środowiska, jest konieczne i nieodzowne ze wzgl ędu na granicach II i III klasy czysto ści. strategi ę rozwoju, nie tylko gminy Ostróda, ale tak Ŝe Dopływ do jeziora nios ący wod ę z je Ŝ. Morliny był zim ą innych okolicznych gmin. Dlatego te Ŝ przyszłe w I klasie czysto ści, a latem-w klasie III (ze wzgl ędu na porozumienie mi ędzy gminami w sprawie „czystych wód” bakteriologi ę). Prawdopodobnie główn ą przyczyn ą wydaje si ę być słuszne i nieodzowne zarówno z degradacji zbiornika był długoletni zrzut ścieków miejskich technicznego, hydrologicznego i przestrzennego punktu i z mleczarni. widzenia, jak i punktu ekonomicznego-racjonalizacji Jezioro Perskie. wydatków oraz pozyskania z zewn ątrz środków na Badania jako ści wód jeziora OBiK Ś Olsztyn realizacj ę programu. przeprowadził w 1988 roku. Ze wzgl ędu na niekorzystne cechy morfometryczne zaliczono go do wysokiej-III 5.4.5. Zagro Ŝenia powodziowe i podtopieniowe kategorii podatno ści na degradacj ę - jako zbiornik silnie oraz budowle pi ętrz ące. reaguj ący na wpływy zewn ętrzne. Akwen jest Na terenie gminy Ostróda zagro Ŝenia powodziowe i prze Ŝyźnionym zbiornikiem wodnym o wysokiej produkcji podtopieniowe nie s ą du Ŝe. Na ten stan rzeczy składaj ą pierwotnej. Według SOJJ wody jeziora kwalifikowały si ę si ę przede wszystkim du Ŝe mo Ŝliwo ści retencjonowania zdecydowanie do pozaklasowych. Prawie wszystkie wody w jeziorach oraz budowle hydrotechniczne, parametry fizyczno-chemiczne były pozaklasowe. Pod pozwalaj ące regulowa ć wielko ścią przepływu w ciekach i wzgl ędem bakteriologicznym wody mie ściły si ę w II klasie poziomem lustra wody w jeziorach. Wzdłu Ŝ brzegów wód czysto ści. brak jest wałów na terenie gminy. Jezioro Ostrowin. Najwi ększe zagro Ŝenie powodziowe i podtopieniowe Na stan czysto ści jeziora posiada wpływ rzeka na terenie gminy mog ą sprawi ć rzeki: Drw ęca i Drw ęca, która przepływa przez jezioro. Jezioro badane Poburzanka. przez OBiK Ś w 1987 roku. Według SOJJ wody jeziora Na rzece Drw ęca bardzo wa Ŝną rol ę odgrywa jaz w kwalifikowały si ę do III klasy czysto ści wód, pomimo nawet Samborowie. Usytuowany jest w 165 kilometrze rzeki, ok. braku dopływu zanieczyszcze ń ze źródeł punktowych. 1 km od wylotu z Jez. Drw ęckiego. Zadaniem jazu jest Jezioro zostało ocenione jako bardzo podatne na pi ętrzenie jeziora Drw ęckiego i umo Ŝliwienie Ŝeglugi na degradację. odcinku Miłomłyn - Zielona - Ostróda. W okresie wezbra ń Jezioro Cibory. przepuszcza za ś wielkie wody rz. Drw ęcy. Jaz Najmniejsze jezioro z badanych wszystkich jezior Samborowo jest jednym z kluczowych obiektów z punktu (7,62 ha). Jest poł ączone kanałem Ornowskim z jeziorami widzenia gospodarki wod ą w Systemie Jezior Morliny, Jakuba i Drw ęckim. Według SOJJ wody jeziora Warmi ńskich. Jaz został wybudowany ok. roku 1870 i kwalifikowały si ę do pozaklasowych. Jezioro mało poddany generalnej przebudowie w latach 1920-26. rozpoznane w zakresie podatno ści na degradacj ę (brak Konstrukcja jazu betonowa zwi ązana poprzez przyczółki i danych). filary z konstrukcj ą przerzuconego nad dolnym stanowiskiem jazu mostu kolejowego na trasie Olsztyn- Iława. Dwa skrajne prz ęsła jazu o świetle 7.0 i 7.1 m Dziennik Urzędowy 2408 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 zamykane s ą szandorami drewnianymi zakładanymi Stan techniczny wymienionych wy Ŝej urz ądze ń jest ręcznie. Centralne prz ęsło jest podzielone na trzy światła: dostateczny i nie ma na razie potrzeby ich odbudowy lub środkowe w postaci koryta Ŝelbetowego o świetle 3.49 m modernizacji. zamykane jest zasuw ą drewnian ą płask ą podnoszon ą przy pomocy mechanizmów wyci ągowych o nap ędzie 5.4.6. Melioracje wodne i mała retencja. ręcznym, dwa skrajne za ś zamykane s ą szandorami Na terenie gminy funkcjonuj ą systemy melioracyjne drewnianymi. obejmuj ące swym zasi ęgiem powierzchni ę 9 758 ha, tj. Na rzece Poburzanka w Samborowie wa Ŝną rol ę około 40 % powierzchni u Ŝytków rolnych. Istniej ąca sie ć odgrywa jaz (zastawka) reguluj ący przepływ wody w rzece melioracyjna jest uzbrojona w 16 szt. zastawek, oraz Kanał „B”-ulgi (przejmuj ący nadmiar wody), zwany przepusto-zastawek, umo Ŝliwiaj ących magazynowanie ca ciekiem Samborowo. 1 875 000 m 3 wody. Poza wymienionymi wy Ŝej głównymi urz ądzeniami istnieje szereg innych urz ądze ń typu jazu, zastawek. W Obiekty nawadniane obejmuj ą: okolicach Tyrowa istnieje stacja pomp wraz z systemem - uŜytki o powierzchni 268 ha w Tyrowie-rodzaj rowów otwartych, słu Ŝą ca do odwadniania u Ŝytków nawodnie ń: podsi ąkowy, zielonych przy jeziorze Drw ęckim. W tabeli poni Ŝej - uŜytki o powierzchni 84 ha Gierło Ŝ - Ciemniak - przedstawiono wykaz istniej ących na terenie gminy (a rodzaj nawodnie ń: podsi ąkowy. tak Ŝe na terenie miasta Ostróda) budowli pi ętrz ących. Urz ądzenia te pozostaj ą w administrowaniu w cz ęś ci Obiekty odwadniane stacj ą pomp-to u Ŝytki zielone Wojewódzkiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych 375 ha w Tyrowie (wydajno ść 1200l/s). w Olsztynie oraz w cz ęś ci (rzeka Drw ęca) Regionalnego Potrzeby melioracyjne gminy, według szacunków Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Gda ńsku. WZMiUW, wynosz ą 7 166 ha, tj. około 30 % powierzchni uŜytków rolnych. Tab. 5.10. Wykaz budowli pi ętrz ących na terenie miasta i Ró Ŝnorodno ść rze źby terenowej na obszarze gminy, gminy Ostróda. du Ŝa deniwelacja terenowa, wielko ść opadów atmosferycznych-wszystko to ma istotny wpływ na Lokalizacja Rodzaj (nazwa) wyst ępowanie niedoborów wodnych, co z kolei warunkuje hydrologiczna budowli administracyjna poziom produkcji rolniczej. Istniej ące systemy wodne w (km cieku) Zastawka Samborowo rz. Poburzanka km 1 + 800 postaci licznych kanałów, du Ŝa ilo ść cieków Jaz Wirwajdy rz. Poburzanka km 4 + 450 zakwalifikowanych do rezerwatów przyrody oraz tereny Jazomost Nastajki rz. Poburzanka km 9 + 100 obj ęte Parkiem Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich-w Jaz Nastajki rz. Poburzanka km 10 + 200 znacz ący sposób ograniczaj ą mo Ŝliwo ść retencjonowania Zastawka Lesiak Kanał Ornowo km 1 + 450 wód. Jaz Kołodziejki rz. Gizela km 9 + 070 Teren gminy jest bogaty w naturalne i sztuczne Jaz Idzbark rz. Drw ęca zbiorniki wodne. Retencja jako zdolno ść gromadzenia km 189 + 700 wody i przetrzymywanie jej przez okre ślony czas celem Jaz Samborowo rz. Drw ęca wykorzystania w okresach najwi ększego niedoboru ma tu km 165 + 200 Śluza Mała Ru ś Mi ędzylesie szlak Miłomłyn -Ostróda-Szel ąg szczególne znaczenie. Śluza Ostróda Ostróda szlak Miłomłyn -Ostróda-Szel ąg km 15 + 110 Realizacja retencjonowania wody mo Ŝe przebiega ć Przelew mły ński Ostróda szlak Miłomłyn -Ostróda-Szel ąg km poprzez: 15 + 110 Przepust- Ostróda rów melioracyjny (rz. Drw ęca) - budow ę obiektów in Ŝynieryjnych i zbiorników; zastawka - wykorzystanie istniej ących warunków Zastawka Ostróda rów melioracyjny (rz. Drw ęca) hydrologicznych, gruntowo-wodnych, szaty ro ślinnej, tzw. retencja naturalna w formie: Parametry techniczne Przeznaczenie - retencji le śnej, budowli (energetyka, Wysoko ść Światło Inne rekreacja, - retencji glebowo-gruntowej, pi ętrzenia (m) (m) nawodnienia) - retencji koryt i dolin rzecznych, 1,0 2 x 1,5 zamkni ęcie rozrz ąd wody - retencji naturalnych zbiorników wodnych. szandorowe 1,2-próg 1,2 2 x 1,5 szandory redukcja spadku próg 2,4 3,0 zamkni ęcie zbiornik wodny, Teren gminy Ostróda jest bogaty w naturalne zbiorniki mechaniczne redukcja spadku wodne licz ące od kilku do kilkuset hektarów powierzchni 1,4-próg 2,1 3,0 zamkni ęcie zbiornik wodny, zalewu oraz tereny le śne, zajmuj ące 30 % powierzchni mechaniczne redukcja spadku gminy. 0,9-próg 0,7 2,0 szandory zbiornik wodny, pobór wody-stawy Wi ększo ść jezior, zwłaszcza tych o du Ŝej powierzchni rybne została sztucznie poł ączona kanałami. Ustalone rz ędne 4,0 2 x 1,5 szandory mała elektrownia pi ętrze ń zwierciadła wody tych jezior nie stwarzaj ą 1,1 1,0 + 1,2 szandory mała elektrownia, mo Ŝliwo ści uzyskiwania dodatkowej retencji wodnej. redukcja spadku 0,7 7+7,1+3,49 + retencja 2x1,65 = 20,89 Dodatkowe ograniczenia retencjonowania wód 1,34÷1,64 3,22 wrota retencja, redukcja stanowi ą: spadku - cieki wodne (Drw ęca wraz z dopływami) b ędące 1,54÷2,04 3,26 wrota retencja, redukcja spadku rezerwatami przyrody; 1,54÷2,04 5,10 retencja, redukcja - tereny obj ęte Parkiem Krajobrazowym Wzgórz spadku Dylewskich. 1,0 Ø 1,0 wyci ąg pi ętrzenie mechaniczny 1,0 1,0 wyci ąg pi ętrzenie Wi ększo ść potencjalnych prostych mo Ŝliwo ści mechaniczny retencjonowania wody została wykorzystana. Na terenie Źródło: „Program małej retencji” gminy, zgodnie z „Programem małej retencji”, wytypowano jeden obiekt-„Nastajki" - do wykorzystania w przyszło ści Dziennik Urzędowy 2409 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 dla celów retencji. Polega on na wykorzystaniu pi ętrzenia warunki hydrogeologiczne wyst ępuj ą w rejonie istniej ącego jazu na rzece Poburzance w km 10+200, co Samborowa, gdzie wydajno ści pojedynczych studni pozwoli na zmagazynowanie V=4,9 tys. m 3 wody. si ęgaj ą 100 m 3/godz. i wi ęcej. Szacunkowe zasoby Spi ętrzenie to charakteryzowałoby si ę nast ępuj ącymi dyspozycyjne wód podziemnych na terenie miasta i gminy parametrami: Ostróda wynosz ą 67,6 tys. m 3/dob ę, a szacunkowy ich - rz ędna progu jazu - 121,60 m n.p.m., pobór wynosi 23,6 tys. m 3/dob ę, tj. 35 % zasobów. - rz ędna spi ętrzenia - 123,00 m n.p.m., TSSE w Ostródzie ocenia, Ŝe około 70-80 % studni - powierzchnia zalewu - 0,70 ha. kopanych, korzystaj ących z wód gruntowych ma wod ę niezdatn ą do picia. Brak jest informacji co do tendencji Proponowane przeznaczenie obiektu - staw rybny. zmian jako ści tych wód w czasie. Obserwuje si ę Grunt zaj ęty pod zbiornik znajduje si ę we władaniu ANR - pogarszanie jako ści wód podziemnych, ujmowanych w Oddział Terenowy w Olsztynie. studniach kopanych, coraz wi ęcej uj ęć ma przekroczenia Poza wymienionym w „Programie małej retencji” w wodzie ilo ści amoniaku, azotynów i azotanów. Brak obiektem do realizacji dla celów retencji wody wskazane kanalizacji sanitarnej, nieprawidłowe składowanie jest pobudowanie zbiornika retencyjnego na obszarze obornika i gnojownicy oraz nieumiej ętne stosowanie Garbu Lubawskiego, stanowi ącego lokalny w ęzeł nawozów na terenach wiejskich mo Ŝe powodowa ć lokalne hydrograficzny. zanieczyszczenie płytkich wód ujmowanych w studniach kopanych. W takich sytuacjach stwierdza si ę zwykle 5.5. Zasoby wód podziemnych. ska Ŝenie bakteriologiczne oraz podwy Ŝszone st ęŜ enia substancji organicznych i azotanów. 5.5.1. Ogólne warunki hydrogeologiczne. W ramach krajowego monitoringu jako ści zwykłych Zasoby wód zwykłych, podziemnych, wód podziemnych (ujmowanych w studniach wierconych), wykorzystywanych do celów bytowo-produkcyjnych, le Ŝą prowadzonego od 1991 roku badaniami obj ęto wody w w głównej mierze w utworach czwartorz ędowych. Samborowie. Klasyfikowane s ą one do wód średniej Stanowi ą je wody typu wodorow ęglanowo-wapniowego jako ści, które przewa Ŝaj ą na terenie województwa oraz wodorow ęglanowo-wapniowo-magnezowego. olszty ńskiego. W studniach wierconych na terenie gminy Zasoby wód mineralnych i wód geotermalnych zalegaj ą na przewa Ŝaj ą wody zawieraj ące ponad normatywn ą ilo ść wi ększych gł ęboko ściach (wody mineralne - zwi ązków Ŝelaza i manganu, wymagaj ące 1200 ÷ 1500 m, a wody geotermalne - 2000 ÷ 2500 m). nieskomplikowanego uzdatniania. Warunki hydrogeologiczne, zwi ązane z Szczególnie podatne na zanieczyszczenie z wyst ępowaniem wód zwykłych podziemnych w obszarze powierzchni terenu s ą wody Drw ęcko-Taborskiego gminy Ostróda, s ą zró Ŝnicowane. Na terenach północnych zbiornika wód podziemnych bez izolacji, gdzie istniej ą gminy wody podziemne nie s ą izolowane od powierzchni bezpo średnie powi ązania u Ŝytkowego poziomu terenu warstwami utworów trudno przepuszczalnymi wodono śnego z wodami powierzchniowymi rzek i jezior. (glinami). Pod powierzchni ą tych terenów wyst ępuje Drw ęcko-Taborski zbiornik wód podziemnych (bez Wody mineralne. izolacji). Wschodnie i zachodnie skraje terenu gminy Na obszarze województwa warmi ńsko-mazurskiego stanowi ą obszary o nieci ągłej izolacji u Ŝytkowych warstw wyst ępuj ą wody chlorkowo-sodowe. Południowo- wodono śnych od powierzchni terenu. Na pozostałych zachodnia cz ęść województwa, w której le Ŝy gmina obszarach u Ŝytkowe warstwy wodono śne s ą izolowane od Ostróda, okre ślana jest jako stosunkowo perspektywiczna powierzchni terenu trudno przepuszczalnymi utworami, w wyst ępowanie wód mineralnych o znaczeniu stanowi ącymi ró Ŝnego rodzaju gliny, mułki, gliny z leczniczym. Zalegania solanek o znaczeniu leczniczym i domieszk ą piasków. mineralizacji ogólnej rz ędu 30-50 g/l mo Ŝna si ę Zagro Ŝenia zwi ązane z zanieczyszczeniem wód spodziewa ć w piaskowcach dolnej jury na gł ęboko ściach podziemnych wyst ępuj ą głównie w północnej cz ęś ci około 1200-1500 m. Ich spodziewana temperatura mo Ŝe gminy, na terenach Drw ęcko-Taborskiego zbiornika wód wynosi ć około 30-35°C. podziemnych bez izolacji. Na terenach tych istniej ą zwi ązki hydrauliczne pomi ędzy wodami powierzchniowymi Wody geotermalne. i podziemnymi. Kontakt warstw wodono śnych z wodami Wody geotermalne, tj. wody podziemne o powierzchniowymi zachodzi te Ŝ w rynnach jeziornych. temperaturze powy Ŝej 20°C zalegaj ą w osadach Istotnym problemem jest ilo ściowe okre ślenie udziału wód mezozoiku i paleozoiku. Najpłytsze z nich wyst ępuj ą w powierzchniowych w zasilaniu warstwy wodono śnej wód utworach kredy, na gł ęboko ści około 700 m. Ich podziemnych. Z uwagi na opisane warunki tereny temperatura jest rz ędu 20°C. Najgł ębiej zalega zbiornik północne gminy wraz z okolicami Samborowa oraz wód geotermalnych w utworach kambru środkowego, na wyst ępuj ące na nich wody powierzchniowe powinny by ć gł ęboko ści około 2000-2500 m. Temperatura w stropie priorytetem w ochronie. kambru środkowego wynosi od około 45-50°C. S ą to solanki znacznie zmineralizowane - rz ędu 150-200 g/dm 3. 5.5.2. Zasoby i jako ść wód podziemnych. Bardzo słabo rozpoznana jest wydajno ść poziomu Wody zwykłe. kambryjskiego. Według Studium uwarunkowa ń i kierunków Ponadto w warstwach płytszych wyst ępuje energia zagospodarowania przestrzennego gminy Ostróda oraz niskotemperaturowa, zawarta w gruntach i wodach. miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Ostróda około 2/3 obszaru gminy le Ŝy w granicach 5.5.3. Tendencje zmian czysto ści wód głównego zbiornika wód podziemnych. podziemnych. Na wi ększo ści obszaru gminy warunki zaopatrzenia w Uwarunkowania hydrogeologiczne w istniej ących wod ę podziemn ą mo Ŝna oceni ć jako przeci ętne. odwiertach studziennych wskazuj ą, Ŝe istniej ą zwi ązki Wydajno ść pojedynczych uj ęć wahaj ą si ę z reguły w hydrauliczne pomi ędzy wodami powierzchniowymi i granicach 15-70 m 3/godz. W rejonie Góry Dylewskiej podziemnymi na terenach w północnej cz ęś ci gminy. wyst ępuje du Ŝa zmienno ść warunków hydrogeologicznych Kontakt warstw wodono śnych z wodami na niewielkich przestrzeniach. Szczególnie korzystne powierzchniowymi zachodzi te Ŝ w rynnach jeziornych (np. Dziennik Urzędowy 2410 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 jezioro Kajkowskie). Tak wi ęc przyszło ściowy stan Tab. 5.11. Zestawienie wodoci ągów na terenie gminy czysto ści u Ŝytkowych poziomów wód podziemnych w tej Ostróda (stan 2007 r.). cz ęś ci gminy b ędzie w du Ŝej mierze zale Ŝał od Liczba Woda eksploatacji uj ęć studziennych oraz od stanu czysto ści Nazwa Długo ść Długo ść Woda przył ączy pobrana z Lp. miejscowo ści sieci wod. przył ączy dostarczona lokalnych wód powierzchniowych i ich zlewni. do uj ęć (wodoci ągu) (km) wod. (km) (dam 3/rok) budynków (dam 3/rok) 1. Dur ąg, 4,8 2 53 15 13,7 Warstwy wodono śne s ą nara Ŝone na Pancerzyn zanieczyszczenie z dwóch powodów: 2. Gierło Ŝ 2,6 0,3 11 2,2 1,5 Mazurska - z powodu braku izolacji z utworów trudno 3. Gl ądy 1 0,1 4 13 1 przepuszczalnych od powierzchni ziemi, 4. Grabin, 8,2 4,1 140 31 25,1 Warnowo, - z uwagi na istniej ące powi ązania hydrologiczne wód Górka powierzchniowych z wodami podziemnymi. 5. Idzbark 10,2 2,9 113 41,7 17,2 6. Kajkowo, 8,3 4 221 0 52,4 Szafranki Zagro Ŝenie zanieczyszczenia dotyczy głównie warstw 7. Klonowo 2 0,2 10 0 5,6 8. Lichtajny 1,6 1 18 0 8,1 wodono śnych w północnej cz ęś ci gminy-wchodz ących w 9. Lipowo 1,8 0,6 32 0 3,9 skład Drw ęcko-Taborskiego zbiornika wód podziemnych 10. Lubajny, 19,6 6,2 217 209,1 152,9 Zwierzewo bez izolacji oraz wschodnich i zachodnich skrajów gminy 11. Morliny 1,4 0,4 13 8,9 4,6 (obszary o nieci ągłej izolacji). Odmienna sytuacja 12. Naprom, 3 1,5 52 11,1 5,3 przedstawia si ę w środkowej i południowej cz ęś ci gminy. Rudno 13. Ornowo, 14 4,5 155 125,1 18,5 Wody podziemne w tych cz ęś ciach gminy s ą izolowane od Brzydowo powierzchni terenu utworami trudno przepuszczalnymi i 14. Ostrowin 3,5 0,8 36 11,4 6,9 15. Pietrzwałd 5,6 1,7 93 19,1 13,2 nie ma, jak w pierwszym przypadku, takiego 16. Reszki 1 1 39 9,9 5,4 niebezpiecze ństwa zmiany chemizmu wód. 17. Ry ńskie 0,6 0,2 7 0 1,2 18. Samborowo 10,7 4,7 207 54,4 43,6 19. Turznica, 7,7 5,4 92 44,2 17,1 5.6.Gospodarka wodno-ściekowa. Wirwajdy, Stary Las 20. Smykowo 0,8 0,6 14 0 4,6 Woda do celów bytowo-gospodarczych i 21. Smykówko 1 0,7 30 56,7 8,8 22. Zawady M., St. 8,7 4 222 50,5 30,4 przemysłowych na terenie gminy Ostróda pobierana jest Jabłonki, K ątno wył ącznie z uj ęć podziemnych. W ostatnich latach 23. Szyldak 4,3 1,7 69 34,6 24,9 24. Tyrowo 6,3 2,6 108 38 23,6 nast ąpiła znacz ąca redukcja niewielkich uj ęć wody, na 25. Wałdowo 1,6 1,1 68 0 11,8 rzecz ł ączenia wodoci ągów podł ączonych do wi ększych 26. Wartity Wielkie 1,8 0,4 10 3,6 3,6 uj ęć i stacji uzdatniania. 27. Wys. Wie ś, 18,4 4,8 120 61,7 39,9 Wygoda, System kanalizacji zbieraj ący ścieki w gminie uległ w Glaznoty ostatnich latach znacz ącej rozbudowie. Ma on charakter 28. Ryn, Bednarka 2,2 0,7 13 0 3,2 29. Mi ędzylesie 5,6 3 109 0 18,3 rozdzielczy, grawitacyjno-ci śnieniowy. Odprowadza ona 30. Wy Ŝnice 0,8 2 12 0 1,6 ścieki do lokalnych oczyszczalni na terenie gminy oraz do RAZEM 159,1 61,4 2288 842,9 567,9 komunalnej oczyszczalni ścieków miasta Ostróda, która znajduje si ę w Tyrowie (na terenie gminy Ostróda). 5.6.2. Aktualne zu Ŝycie wody. Kanalizacja deszczowa na terenie gminy wyst ępuje w Sprzeda Ŝ wody, w porównaniu z okresem małym zakresie. Tylko cztery miejscowo ści na terenie wcze śniejszym, generalnie wzrosła. Jest to spowodowane gminy posiadaj ą krótkie odcinki sieci kanalizacji popraw ą w ostatnich latach zaopatrzenia na terenie gminy deszczowej: Kajkowo (0,9 km, dalsze w trakcie budowy), w wod ę.. Na jednostkow ą sprzeda Ŝ wody na pewno Wałdowo (0,7 km), Idzbark (1,3 km) i Nowe Siedlisko (0,2 istotny wpływ ma obecno ść zakładów przetwórczych km). przemysłowych, w tym przede wszystkim ubojni oraz hotelu SPA Dr Irena Eris. Ilo ść wody kupowanej przez te 5.6.1. Pobór, uzdatnianie wody i jej dystrybucja. zakłady stanowi około 24 % całkowitej sprzeda Ŝy i W ci ągu ostatnich kilkunastu lat w gminie Ostróda odpowiada ilo ści zu Ŝywanej przez ponad nast ąpiła poprawa w zakresie zaopatrzenia w wod ę. 2100 statystycznych mieszka ńców gminy. Około 98 % mieszka ńców Gminy Ostróda korzysta ze W tabeli 5.12. okre ślono wielko ść „produkcji” wody w zbiorowego zaopatrzeniem w wod ę i ten b ędzie si ę gminie oraz orientacyjne jednostkowe zu Ŝycie wody. zwi ększał w zwi ązku z planowanym przył ączeniem kolejnych miejscowo ści do sieci wodoci ągowej. Wodoci ągi Tab. 5.12. Wielko ść „produkcji” wody w gminie. wiejskie w 100 % korzystaj ą z zasobów wód podziemnych Produkcja wody Sprzeda Ŝ wody Jednostk poprzez uj ęcia gł ębinowe. Najwi ększe stacje uzdatniania owe Rok % m3/rok m3/m-c m3/d m3/rok zu Ŝycie wody mieszcz ą si ę w miejscowo ści Lubajny, Ornowo i produkcji Samborowo. Procesy uzdatniania polegaj ą tam głównie l/M,d 2001 (wg. na od Ŝelazianiu i odmanganianiu wody na filtrach programu 597 500 49 792 1 637 104 ci śnieniowych. Poza tym wsie: Wałdowo i cz ęś ciowo gosp. wodno-ść .) Kajkowo s ą zaopatrywane w wod ę z wodoci ągu 2003 (wg. programu miejskiego. W ostatnich latach zrezygnowano z 535 293 44 608 1 467 388 530 72,6 93 gosp. eksploatacji niektórych uj ęć (m.in. Klonowo, Lichtajny, wodno-ść .) Panczrzyn, Reszki, Ryskie, Smykowo, , Ryn, 2007 (wg. danych 842 900 70 241 2 309 562 701 66,7 146 Wy Ŝnice) oraz planuje si ę wył ączenie kolejnych (Ostrowin, GUS) Morliny, St. Las). Miejscowo ści, w których b ędą zlikwidowane uj ęcia i stacje uzdatniania wody, zasilane 5.6.3. System kanalizacji sanitarnej w gminie. będą ruroci ągami tranzytowymi z wodoci ągów grupowych. Tylko cz ęść miejscowo ści gminnych W tabeli 5.11. przedstawiono zestawienie wodoci ągów w (zwodoci ągowanych) posiada kanalizacj ę sanitarn ą. Do gminie wraz z ich danymi charakterystycznymi. systemu kanalizacji sanitarnej miasta Ostróda, a nast ępnie do miejskiej oczyszczalni komunalnej w Dziennik Urzędowy 2411 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tyrowie, kierowane s ą ścieki z nast ępuj ących 5 Klonowo gmina (PUK) m-b 50 rów melior.- rzeka mała miejscowo ści gminnych: Wkra Kajkowo, Szafranki, Stare Jabłonki, Zawady Małe, 6 Brzydowo-3 pryw. m-b 15 b.d. szt Kątno, Idzbark, Tyrowo i Wałdowo. Odr ębne systemy 7 Lipowo gmina (PUK) m-b 10 rów melior.- kanalizacyjne posiadaj ą w gminie wsie: Samborowo, rzeka Gizela 8 Grabinek pryw. 2,4 b.d. Smykówko, Szyldak, Lipowo (szkoła), Klonowo oraz 9 Ostrowin MSWiA W-wa m-b 2 b.d. Zaj ączki, Bałcyny. Systemy kanalizacyjne w ostatnich 10 Idzbark. pryw. b.d. 1 b.d. 11 Gąski pryw. b.d. b.d. b.d. dwóch miejscowo ściach nie s ą gminne, lecz nale Ŝą do 12 Jabłonka pryw. b.d. b.d. b.d. UW-M w Olsztynie. Liczba mieszka ńców korzystaj ących z systemu Poni Ŝej scharakteryzowano komunaln ą oczyszczalni ę kanalizacji sanitarnej wynosi 7.100 osób, co stanowi około ścieków w Tyrowie (dane Przedsi ębiorstwa Wodoci ągów i 46 % ogólnej liczby mieszka ńców w gminie. Ogólna Kanalizacji Ostróda Sp. z. o. o w Tyrowie), oraz cztery długo ść sieci kanalizacji sanitarnej (bez przykanalików) na najwi ększe gminne oczyszczalnie w Szyldaku, terenie gminy wynosiła w 2007 r. tj. 101,7 km. W tabeli Samborowie i Smykówku (dane źródłowe gminy). 5.13. przedstawiono zakres zrealizowanej kanalizacji sanitarnej na terenie gminy. Komunalna oczyszczalnia ścieków w Tyrowie. Oczyszczalnia ścieków zlokalizowana jest na zachód Tab. 5.13. Kanalizacja sanitarna na terenie gminy Ostróda od miasta Ostródy, mi ędzy Tyrowem a Morlinami. Pod (stan 2007 r.). wzgl ędem hydrologicznym obiekt poło Ŝony jest w zlewni źródło: dane z gminy rzeki Drw ęcy (jez. Drw ęckie). Długo ść sieci Oczyszczalnia przyjmuje ścieki komunalne z miasta sanitarnej Liczba Odprowadzone Nazwa miejscowo ści Lp. (bez przył ączonyc h ścieki Ostródy i skanalizowanych okolicznych wsi: Stare (wodoci ągu) przykanalików) budynków dam 3/rok) Jabłonki, K ątno, Kajkowo, Szfranki, Idzbark, Młyn (km) Idzbarski, cz ęś ci Lubajn, Wałdowo, zwane dalej ścieki 1. Idzbark, Młyn Idzbarski 10,6 66 11,7 2. Kajkowo, Szafranki 11,2 146 39,7 komunalne z Ostródy, ścieki komunalne z Tyrowa a tak Ŝe 3. Klonowo 1,9 8 2,7 z Zakładów Mi ęsnych ANIMEX S.A., zwane dalej ścieki z 4. Lipowo 0,4 3 1,2 5. Lubajny 4,8 16 111,2 ZM Morliny, które s ą najwi ększym zakładem 6. Pietrzwałd 0,1 1 0,2 przemysłowym zwi ązanym z miastem i maj ą du Ŝy wpływ 7. Samborowo 12,9 176 31,6 8. Smykówko 1,5 24 6,9 na jego gospodark ę ściekow ą. 9. Zawady M., St. Jabłonki, 31 177 47,8 Kątno 10. Szyldak 4,4 68 21,5 Tab. 5.15 Podstawowe parametry techniczne oczyszczalni 11. Tyrowo 6,1 104 16,5 ścieków w Tyrowie. 12. Wałdowo 2,4 53 10,1 13. Wartity Wielkie 3,0 6 3,3 14. Wysoka. Wie ś, 2,9 5 24,6 Projektowane Rzeczywiste Q d śr- średni przepływ 15. Mi ędzylesie 8,5 64 16,5 m3/d 12 200 7 126 RAZEM 101,7 917 345,5 dobowy ścieków Q d śr- maksymalny przepływ m3/d 15 500 - dobowy ścieków Q h śr- średni godzinowy Ilo ść odprowadzonych ścieków z gminy do kanalizacji m3/d 650 297 3 przepływ w pogodzie suchej sanitarnej wyniosła w 2007 roku 345,5 dam , w tym: RLM ścieków surowych mk 92 000 - - od gospodarstw domowych i indywidualnych gospodarstw Średnie st ęŜ enie osadu w kg sm/m 3 4,5 rolnych - 1660 dam 3, komorach napowietrzania 3 Obci ąŜ enie osadu w cz ęś ci - od jednostek działalno ści produkcyjnej - 120,2 dam . kgBZT /kgsm 0,17 tlenowej 5 Wiek osadu w cz ęś ci tlenowej d 9 5.6.4. Oczyszczalnie ścieków. Dobowa produkcja biogazu m3/d 2000

Na terenie gminy Ostróda w Tyrowie jest Wykorzystywana moc przerobowa oczyszczalni jest 3 zlokalizowana komunalna oczyszczalnia ścieków dla znacznie mniejsza od przepustowo ści (12 000 m /d). A miasta Ostróda (cz ęść ścieków z terenu gminy-z zatem oczyszczalnia mo Ŝe przyj ąć ścieki z dodatkowych miejscowo ści: Kajkowo, Szafranki, Stare Jabłonki, Zawady miejscowo ści. Małe, K ątno, Idzbark, Młyn Idzbarski, cz ęś ci wsi Lubajny, Wałdowo i Tyrowo oczyszczana jest w tej oczyszczalni). Oczyszczalnia ścieków składa si ę z cz ęś ci Oczyszczalnie gminne posiadaj ą nast ępuj ące mechanicznej i biologicznej. miejscowo ści: Szyldak, Samborowo, Lipowo, Smykówko i Cz ęść mechaniczn ą stanowi ą: Klonowo. Poza tymi oczyszczalniami na terenie gminy - mechaniczna krata, schodkowa*, znajduje si ę dziewi ęć oczyszczalni indywidualnych- - dwa piaskowniki poziome, wirowe, przedmuchiwane przydomowych. Poni Ŝej w tabeli 5.14. przedstawiono z usuwaniem tłuszczu, wykaz oczyszczalni znajduj ących si ę na terenie gminy - separator piasku, Ostróda. - komora rozdziału ścieków, - zbiornik retencyjno-uśredniaj ący, Tab. 5.14. Wykaz oczyszczalni ścieków na terenie gminy - zbiornik awaryjny, Ostróda - osadnik wst ępny. dane źródłowe gminy Typ Przepus- Wła ściciel Odbiornik Ścieki komunalne z Ostródy, ścieki z ZM Morliny, Lp. Lokalizacja oczysz- towo ść (u Ŝytkownik) 3 ścieków czalni m /d ścieki komunalne z Tyrowa oraz ścieki dowoŜone taborem ciek Tyrowo- PWiK Ostróda Sp. z asenizacyjnym trafiaj ą kanałem betonowym do 1 m-b-c 122000 Samborowo- komunalna o.o. w Tyrowie Drw ęca pomieszczenia hali krat a nast ępnie po przecedzeniu do 2 Samborowo gmina (PUK) m-b-c 380 Kanał „B”- piaskowników wirowych. Wydzielony piasek trafia do rzeka Drw ęca 3 Szyldak gmina (PUK) m-b 110 rów melior.- separatora piasku. Ścieki po piaskownikach kierowane s ą rzeka Drw ęca do układu retencyjno-uśredniaj ącego a nast ępnie do 4 Smykówko gmina (PUK) m-b 100 rów melior.- rzeka osadnika wst ępnego. Osad wst ępny z osadnika Poburzanka Dziennik Urzędowy 2412 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 odprowadzany jest grawitacyjnie i przepompowywany do i flotacji ścieków z przemysłu mi ęsnego a wi ęc: ścieków zag ęszczacza grawitacyjnego. surowych technologicznych z hal produkcyjnych oraz Cz ęść biologiczn ą oczyszczalni stanowi ą: ścieków surowych z magazynu Ŝywca i jeliciarni. Na - komora predenitryfikacji i defosfatacji, oczyszczalni ę odpady z ZM Morliny s ą dowo Ŝone wozami - komory denitryfikacji, asenizacyjnymi i kierowane do komory przy - komory nitryfikacji, przepompowni. - komora rozdziału, Osad nadmierny powstaje w procesach biologicznego - osadniki wtórne. oczyszczania ścieków i wydzielany jest w osadnikach wtórnych. Z osadnika wtórnego trafia na przepompowni ę, Cz ęść ścieków ze zbiornika wyrównawczego w ilo ści sk ąd przepompowywany jest do zbiornika osadu (5-10 %) ogólnej ilo ści ścieków podawana jest do komory nadmiernego (ZON), przy stacji odwadniania i predenitryfikacji, gdzie mieszane s ą z osadem zag ęszczania osadu. Ze zbiornika osad trafia na recyrkulowanym. Mieszanina ta jest podawana do komory zag ęszczark ę b ębnow ą, a nast ępnie przepompowywany defosfatacji, do której doprowadzona jest równie Ŝ jest do zbiornika osadów mieszanych (ZOM), gdzie jest pozostała ilo ść ścieków. W celu intensyfikacji uwalniania mieszany z osadem wst ępnym zag ęszczonym oraz ortofosforanów do komory defosfatacji wprowadzane są osadami z ZM Morliny. bogate w LKT odcieki, pochodz ące z zag ęszczacza osadu Osad chemiczny powstaje okresowo, w wyniku wst ępnego - fermentera. dozowania reagentów chemicznych. Zastosowanie Z komory defosfatacji ścieki z osadem czynnym koagulantu PIX (siarczan Ŝelaza) umo Ŝliwia popraw ę trafiaj ą do komór denitryfikacji. Azotany do komór efektywno ści usuwania fosforu, koagulacji ulegaj ą zwi ązki denitryfikacji s ą doprowadzane z komór nitryfikacji w chemiczne wyst ępuj ące w postaci mikrozawiesin i wyniku recyrkulacji wewn ętrznej. Z komór denitryfikacji koloidów. Osad chemiczny sedymentuje w osadnikach osad czynny kierowany jest do komór napowietrzania wtórnych i razem z osadem nadmiernym biologicznym jest (nitryfikacji), gdzie nast ępuj ą procesy biochemicznego odpompowany i kierowany do zamkni ętej komory rozkładu substancji organicznych, utlenianie azotu fermentacji (ZKF). amonowego do azotanów oraz redukcja fosforanów. Z Stabilizacja osadów i wytwarzanie biogazu. Zamkni ęta komory nitryfikacji mieszanina osadowo-ściekowa komora fermentacyjna na oczyszczalni ścieków w przepływa do dwóch osadników wtórnych, gdzie nast ępuje Ostródzie ze wzgl ędu na kształt nale Ŝy do typu komór sedymentacja osadu i oddzielenie ścieków „klasyczno-europejskich". Kształt komory fermentacyjnej oczyszczonych. umo Ŝliwia wymian ę materii pomi ędzy biomas ą a Na etapie tym okresowo dozowany jest PIX. Ścieki doprowadzanym osadem, a tak Ŝe dobre wykorzystanie oczyszczone płyn ą podziemnym kolektorem do punktu całej obj ęto ści komory. Rozwi ązanie konstrukcyjne pomiarowego, a nast ępnie równie Ŝ podziemnym zapobiega tworzeniu si ę złogów osadów na dnie komory kolektorem o długo ści 5,6 km do odbiornika, którym jest oraz ogranicza powstawanie warstwy ko Ŝucha w górnej rzeka Drw ęca. cz ęś ci komory. Zag ęszczony osad z dna osadników wtórnych jest ZKF stanowi zbiornik Ŝelbetonowy w podziemnej kierowany do przepompowni osadu nadmiernego oraz cz ęś ci i stalowy w nadziemnej o średnicy 20 m. Izolowany osadu recyrkulowanego. Osad recyrkulowany powraca do jest warstw ą (10 cm) półtwardej wełny mineralnej i pokryty komory predenitryfikacji, natomiast osad nadmierny z zewn ątrz blach ą ocynkowan ą i powlekan ą. poddawany jest procesom zag ęszczania i stabilizacji. Cyrkulacj ę osadów w komorze zapewnia Cz ęść osadowa oczyszczalni składa si ę z zainstalowane mieszadło śmigłowe Redor o wysokiej nast ępuj ących elementów: efektywno ści mieszania i niskim poborze mocy. W pompowni osadu recyrkulowanego i nadmiernego, najwy Ŝszym punkcie ZKF-u znajduje si ę uj ęcie biogazu - pompownia osadu wst ępnego, wraz z instalacj ą gazow ą, wyposa Ŝon ą w bezpiecznik - zag ęszczaczy grawitacyjnych, płynowy podci śnienia i nadci śnienia, który zabezpiecza - przepompownia osadu wst ępnego zag ęszczonego ZKF oraz instalacj ę biogazowi przed niekontrolowanym oraz osadów z ZM Morliny, wzrostem ci śnienia. Przy cz ęś ci dachowej zamkni ętej - stacji zag ęszczania osadu nadmiernego, komory fermentacyjnej zamontowany jest zespół pi ęciu - zbiornika retencji osadu nadmiernego (ZON), przegród dopływowo-odbiorczych osadu-z trzema mieszanego (ZOM) i ścieków oczyszczonych (ZSO), zastawkami. Wszystkie elementy wyposa Ŝenia komory, a - zamkni ętej komory fermentacji osadu (ZKF) oraz wi ęc: uj ęcie biogazu, przewody osadowe, przewody otwartych komór fermentacji, biogazu, przewody monta Ŝu bezpieczników płynowego i - stacji odwadniania osadu przefermentowanego, mechanicznego wykonane s ą ze stali nierdzewnej. - składowiska osadów ustabilizowanych. Ponadto dla zabezpieczenia instalacji biogazowej przed przedostaniem si ę piany, na zewn ątrz komory Osad wst ępny powstaje w wyniku sedymentacji łatwo zainstalowano łapacz piany i osadu. opadaj ących zawiesin w osadniku wst ępnym. Nast ępnie z Z dna zamkni ętej komory fermentacyjnej za pomoc ą osadnika odbierany jest grawitacyjnie do przepompowni pompy obiegowej osad jest podawany na wymienniki osadu wst ępnego, sk ąd jest przepompowywany do ciepła i recyrkulowany. Po podgrzaniu w wymiennikach zag ęszczacza grawitacyjnego. Zag ęszczacz pełni tak Ŝe osad przefermentowany jest mieszany z osadem świe Ŝym rol ę fermentora i stanowi źródło lotnych kwasów ze zbiornika ZOM i poprzez zbiornik przelewowy trafia do tłuszczowych (LKT). zamkni ętej komory fermentacji. Osad wst ępny po zag ęszczeniu jako osad Po przefermentowaniu w ZKF osad trafia do otwartych zag ęszczony jest kierowany do komory przy komór fermentacyjnych (OKF), w których zachodzi proces przepompowni osadu wst ępnego zag ęszczonego, gdzie dofermentowania. Nast ępnie osad trafia na pras ę miesza si ę z osadem z ZM Morliny. Nast ępnie mieszanina ta śmow ą i po odwodnieniu transportowany jest na osadów przepompowywana jest do zbiornika osadu składowisko osadu. mieszanego (ZOM). Podczas mezofilowej fermentacji metanowej osadów Osady przemysłowe z ZM Morliny powstaj ą w powstaje biogaz. Biogaz jest odsiarczany w dwóch zakładowej podczyszczalni ścieków podczas sedymentacji odsiarczalniach suchych za pomoc ą rudy darniowej. Dziennik Urzędowy 2413 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Nast ępnie trafia do zbiornika biogazu, sk ąd kierowany jest na agregat pr ądotwórczy o mocy 186 kVA i do kotłowni. Pr ąd z Najwy Ŝsze agregatu wykorzystany jest na potrzeby oczyszczalni. dopuszczalne Warunki według obowi ązuj ących 3 Dobowa produkcja biogazu wynosi około 2000 m . wielko ści wg. przepisów-rozporz ądzenia Ministra pozwolenia wodno- Środowiska Uzdatnianie gazu fermentacyjnego. Na oczyszczalni prawnego Najwy Ŝsze Minimalna ścieków w Tyrowie stosuje si ę odsiarczanie suche przy Procent redukcji dopuszczalne redukcja wielko ści uŜyciu rudy darniowej. Oczyszczalnia posiada dwa zanieczyszcze ń 3 wielko ści (%) odsiarczacze, zawieraj ące około 1 m rudy, które mog ą 98,7 15,0 15 90 pracowa ć w systemie szeregowo-równoległym. 96,1 100,0 125 75 99,4 40,0 35 90 Magazynowanie gazu fermentacyjnego. Biogaz po 89,7 30,0 15 80 odsiarczeniu trafia do zbiornika biogazu o pojemno ści 780 95,8 1,5 2 85 m3. dane źródłowe PWiK w Tyrowie Gaz fermentacyjny magazynowany jest w zbiorniku dwupowłokowym firmy Sattler z systemem regulacji ciśnienia Zagospodarowanie osadów powstaj ących w procesie za pomoc ą spr ęŜ onego powietrza. W zbiorniku oczyszczania ścieków to problem, z którym boryka si ę wielu umieszczonym na Ŝelbetonowym fundamencie rozpostarta eksploatatorów oczyszczalni. W nowo wybudowanych lub jest powłoka denna. Wewn ątrz zbiornika znajduje się zmodernizowanych oczyszczalniach wprowadza si ę elastyczna powłoka wewn ętrzna, która zmienia swój kształt w zwi ększony stopie ń oczyszczania ścieków, co wi ąŜ e si ę z zale Ŝno ści od nat ęŜ enia dopływu i rozbioru gazu. Powłoka powstawaniem co raz wi ększej ilo ści osadów ściekowych. zewn ętrzna ma kształt kuli. Utrzymuje ona stabilny kształt Przeróbka osadów stanowi ąca jeszcze do niedawna zadanie dzi ęki dmuchawie powietrza, pracuj ącej w trybie ci ągłym. drugorz ędne w stosunku do oczyszczania ścieków, obecnie Ze zbiornika za pomocą w ęzła rozdzielczego (system stanowi proces równorz ędny. Zostało to podyktowane zasuw) biogaz jest kierowany do dmuchawy Meidingera zmian ą przepisów prawnych, które musiały zosta ć (podwy Ŝsza ci śnienie biogazu z 2 kPa do 5,5 kPa). dostosowane do zapisów zawartych w Konstytucji oraz Alternatywnie, w przypadku nadmiaru produkcji biogaz przepisach unijnych. kierowany do pochodni biogazu. Blok energetyczno-cieplny Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. składa si ę z kotłowni biogazowo-gazowej i zespołu Nr 62, poz. 628) nakłada obowi ązek prowadzenia odzysku pr ądotwórczego z odzyskiem ciepła. powstaj ących odpadów. Jedn ą z form odzysku jest rolnicze wykorzystanie, które stosuje PWiK Ostróda. Kotłownia wyposa Ŝona jest w dwa kotły marki De Dietrich Osad ściekowy zawiera du Ŝe ilo ści azotu, fosforu, o mocy 505 kW ka Ŝdy, z których jeden mo Ŝe by ć zasilany wapnia, magnezu oraz substancji organicznych, dlatego gazem ziemnym (GZ 50) w przypadku braku biogazu. spełnia podobn ą funkcje jak nawóz organiczny. Poprawia Zespół pr ądotwórczy z odzyskiem ciepła składa si ę z struktur ę i Ŝyzno ść piaszczystych gleb. Rolnicze silnika gazowego firmy Man o mocy cieplnej 318 kW i wykorzystanie komunalnego osadu ściekowego jest zgodne pr ądnicy Stamford o mocy elektrycznej 186 kVA. Pr ąd ze Zwykł ą Dobr ą Praktyk ą Rolnicz ą (ZDPR). produkowany w zespole pr ądotwórczym zabezpiecza w 40 % zapotrzebowanie oczyszczalni na energi ę Przefermentowany i odwodniony komunalny osad elektryczn ą. Z niego zasilane s ą wszystkie urz ądzenia ściekowy powstaj ący w oczyszczalni ścieków w Tyrowie oczyszczalni ścieków z wyj ątkiem dmuchaw poddawany jest ocenie jako ściowej zgodnie z napowietrzaj ących i systemu automatycznego. rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia Energia cieplna powstała w bloku energetyczno-cieplnym 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. w cało ści zabezpiecza potrzeby oczyszczalni w tym zakresie Nr 134, poz. 1140). Wielko ści st ęŜ eń metali ci ęŜ kich w nawet w warunkach przeci ętnej zimy (je Ŝeli temperatura nie osadzie, charakteryzuj ą si ę stałymi warto ściami i zgodnie z spada <-15ºC). wymienionym powy Ŝej rozporz ądzeniem kwalifikuj ą go do rolniczego wykorzystania. W osadzie ponadto nie stwierdza Poni Ŝej w tabeli 5.16. przedstawiono charakterystyk ę si ę bakterii z rodzaju Salmonella oraz jaj paso Ŝytów ścieków dopływaj ących do oczyszczalni (st ęŜ enia jelitowych. W momencie stwierdzenia, Ŝe osad nadaje si ę do wska źników zanieczyszcze ń w próbkach średniodobowych rolniczego wykorzystania przekazywany jest odbiorcy, którym ścieków surowych mieszanych dopływaj ących i dowo Ŝonych jest rolnik. do oczyszczalni), ścieków oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni do odbiornika naturalnego (st ęŜ enia Ścieki oczyszczone z oczyszczalni ścieków wska źników zanieczyszcze ń w próbkach średniodobowych odprowadzane s ą grawitacyjnie kolektorem o średnicy ścieków oczyszczonych), efekt oczyszczania ścieków 600 mm i dl. 5760 m do cieku Samborowo w km 1+670 i (procent redukcji zanieczyszcze ń) oraz warto ści dalej do rzeki Drw ęcy w km 164+700. dopuszczalne (maksymalne) wska źników zanieczyszcze ń, jakimi powinny charakteryzowa ć si ę ścieki oczyszczone Rzeka Drw ęca jest jedn ą z wi ększych rzek województwa odpływaj ące z oczyszczalni. warmi ńsko-mazurskiego, Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji Ostróda Sp. z o.o. w Tyrowie stara si ę poprzez Tab. 5.16. Efekt oczyszczania ścieków w oczyszczalni w Tyrowie swoje działania wpływa ć na popraw ę gospodarki wodno- (2008 r.). ściekowej w regionie. Zmodernizowana w 2002 roku oczyszczalnia ścieków w Tyrowie spełnia standardy jako ści Efekt oczyszczania ścieków Wielko ści ścieków oczyszczonych dzi ęki czemu chronione s ą zasoby Wska źniki Wielko ści wska źników wska źników wodne rzeki Drw ęcy, a tym samym rzeki Wisły. zanieczyszcze ń zanieczyszcze ń w zanieczyszcze ń w ściekach dopływaj ących ściekach Oczyszczalnie ścieków w Szyldaku, Samborowie, oczyszczonych Smykówku i Klonowie. 2 BZT 5 gO 2/m 1010 13,0 2 ChZT gO 2/m 1424 56,0 3 Zawiesina ogólna mg/dm 842 5,0 Azot całkowity g/m 3 97 10,0 Fosfor całkowity g/m 3 24 1,0

Dziennik Urzędowy 2414 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tab. 5.18. Kanalizacja deszczowa na terenie gminy Tab. 5.17. Charakterystyka oczyszczalni w Szyldaku, Ostróda (stan 2007 r.). Samborowie, Smykówku i Klonowie - gmina Ostróda (stan 2007 r.). Długo ść Pozwolenie Miejsco- kanalizacji Urz ądzenia Odbiornik wodno- Oczyszczalnia wo ść deszczowej oczyszczaj ące ścieki ścieków Lp. Dane charakterystyczne prawne w Szyldaku (km) 1. Rok przekazania do eksploatacji 1983 Kajkowo 2,0 obowi ązuje typ 60/600 jez. Sajmino do 3. Liczba ludno ści obsługiwanych przez 60 separator 31.12.2008 oczyszczalni ę UNICOM Wałdowo 0,9 obowi ązuje typ 40/400 rów melioracji 4. Miejscowo ści obsługiwane przez Lipowo SYSTEM oczyszczalni ę do szczegółowej 5. Przepustowo ść oczyszczalni (m 3/d) 110 04.02.2018 6. Ilo ść ścieków dopływaj ących (dam 3) 26 Idzbark 1,3 Obowi ązuje osadnik wirowy V2B1-3 z rów. melioracji 9. Osady wytworzone (tona s.m./rok) 10 do wkładem lamelowym 15- szczegółowej 31.12.2015 050418 10. Sposób zagospodarowania osadów składowanie ściekowych Nowe 0,15 Brak b.d. rów. melioracji Siedlisko szczegółowej 11. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach dopływaj ących (kg/rok): dane źródłowe gminy - BZT 5 763 - ChZT 1155 - zawiesina ogólna 525 5.6.6. Ocena stanu gospodarki ściekowej. - azot ogólny 0 Na terenie gminy ścieki zbierane s ą kanalizacj ą - fosfor ogólny 0 12. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach sanitarn ą od ok.46 % mieszka ńców gminy. Zebrane oczyszczonych (kg/rok): kanalizacj ą sanitarn ą ścieki s ą oczyszczane w miejskiej - BZT 5 8 - ChZT 11 oczyszczalni w Tyrowie oraz w lokalnych mniejszych - zawiesina ogólna 17 oczyszczalniach gminnych. - azot ogólny 24 - fosfor ogólny 19 Przeszło 50 % ścieków bytowo-gospodarczych, 13. Stopie ń redukcji zanieczyszcze ń w pochodz ących od ludno ści gminy, nie jest zbierana oczyszczalni (%): - BZT 5 98,9 kanalizacj ą sanitarn ą. Cz ęść z tych ścieków, gromadzona - ChZT 99,0 w zbiornikach bezodpływowych, wywo Ŝona jest taborem - zawiesina ogólna 96,8 - azot ogólny 0 asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków. - fosfor ogólny 0 Poza tym mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe cz ęść ścieków z tych odprowadzana jest z gospodarstw nielegalnie Oczyszczalnia Oczyszczalnia Oczyszczalnia w w Samborowie w Smykówku Klonowie bezpo średnio do środowiska (ziemi, rowów 1994 1985 2007 melioracyjnych, wód powierzchniowych) bez 1450 250 765 oczyszczenia. Samborowo Wysoka Wie ś, Szyldak Klonowo Stan gospodarki ściekowej ma bezpo średni wpływ na 380 100 50 stan czysto ści wód powierzchniowych i wód gruntowych 35 8 28 20 5 5 zalegaj ących płytko od powierzchni ziemi. Stan wód składowanie składowanie składowanie opisany został wcze śniej. Aby stan czysto ści wód

poprawi ć bezwzgl ędnie nale Ŝy zrealizowa ć na terenie gminy brakuj ące systemy kanalizacji sanitarnej

(obowi ązkowo we wszystkich miejscowo ściach 36121 5621 10781 zwodoci ągowanych), zako ńczone wysokosprawnymi 66232 11147 14083 43317 8618 8525 oczyszczalniami. Według opracowanego przez gmin ę 4233 0 2747 „Programu gospodarki wodno-ściekowej” gospodarka 814 0 604 ściekowa na terenie gminy powinna by ć rozwi ązana w

nast ępuj ących zlewniach: 902 4714 683 - zlewnia miejska-odprowadzenie ścieków do 2830 8500 2070 703 3621 295 oczyszczalni komunalnej w Tyrowie, 639 1148 691 - zlewnia Stare Jabłonki-odprowadzenie ścieków do 156 187 157 oczyszczalni komunalnej w Tyrowie, - zlewnia Samborowo-odprowadzenie ścieków do 97,5 16,1 93,7 95,7 23,7 85,3 istniej ącej oczyszczalni w Samborowie, 98,3 57,9 96,5 - zlewnia Klonowo-odprowadzenie ścieków do nowej 84,9 0 74,8 80,8 0 74,0 oczyszczalni w Klonowie, dane źródłowe gminy - zlewnia Smykowo-odprowadzenie ścieków do oczyszczalni komunalnej w Tyrowie, 5.6.5 Kanalizacja deszczowa. - zlewnia Szyldak-odprowadzenie ścieków do zmodernizowanej oczyszczalni w Szyldaku. Kanalizacja deszczowa na terenie gminy wyst ępuje w małym zakresie. Tylko cztery miejscowo ści na terenie O ile w wy Ŝej wymienionych pierwszych trzech gminy posiadaj ą krótkie odcinki sieci kanalizacji zlewniach gospodarka ściekowa jest w miar ę dobrze deszczowej: Kajkowo (0,85 km), Wałdowo (0,7 km), rozwi ązana (wymagane s ą jedynie przedsi ęwzi ęcia Idzbark (1.3 km) i Nowe Siedlisko (0,15 km). W tabeli rozbudowuj ące i poszerzaj ące istniej ący system o kolejne 5.20. przedstawiono ogólne dane dotycz ące kanalizacji miejscowo ści), o tyle w pozostałych trzech zlewniach deszczowej. system kanalizacji sanitarnej, zako ńczony wysokosprawn ą oczyszczalni ą, powinien by ć budowany lub przebudowywany.

Dziennik Urzędowy 2415 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

1.1. Cz ęść mechaniczna. W zwi ązku z przyj ętymi nowymi rozwi ązaniami W pierwszej kolejno ści planuje si ę rozbudow ę cz ęś ci projektowymi dotycz ącymi obszarów aglomeracji na mechanicznej do przyj ęcia ścieków z systemów terenie gminy Ostróda tj. propozycj ą rozszerzenia pompowych przewidywanych w ilo ści 80 m 3/h. aglomeracji zlewni Samborowo z oczyszczalni ą w Do usuwania zanieczyszcze ń powy Ŝej 3 mm planuje Samborowie oraz zlewni aglomeracji miasta Ostróda z si ę krat mechaniczn ą schodow ą o parametrach oczyszczalni ą ścieków w miejscowo ści Tyrowo, do powy Ŝej 25 l/sek. przy spi ętrzeniu 350/150 mm. istniej ącej ju Ŝ aglomeracji w Samborowie wyznaczonej Sterowanie kraty samoczynne zwi ązane z poziomem Rozporz ądzeniem Nr 5 Wojewody Warmi ńsko- ścieków w korycie kontenera. Mazurskiego z 11-01-2006 r. w sprawie wyznaczenia aglomeracji Samborowo (Dz. Urz. Woj. Warm-Maz. z 1.2 Cz ęść biologiczna. 2006 r. Nr 12, poz. 308), zaproponowano wł ączy ć Rozbudowa cz ęści biologicznej b ędzie prowadzona w dodatkowo miejscowo ści: Szyldak, Wy Ŝnice, Dur ąg, trzech etapach: Pancerzyn, Gl ądy, Ryn, Bednarka, Marynowo, Dziadyk. - przebudowa komory retencji oraz beztlenowej w celu Do aglomeracji Ostróda wyznaczonej zwi ększenia pojemno ści retencji oraz Rozporz ądzeniem Nr 47 Wojewody Warmi ńsko- przystosowanie komory niedotlenionej na komor ę Mazurskiego z dnia 24-11-2006r. (Dz. Urz. Woj. War.- anoksy do współpracy z trzema reaktorami Maz. Nr 191, poz. 2675), zaproponowano wł ączy ć biologicznymi, dodatkowo miejscowo ści: Ostrowin, Grabin, Grabinek. - rozbudowa reaktorów biologicznych o trzeci reaktor Rozszerzenie granic aglomeracji zostało podj ęte na zło Ŝony z komory nitryfikacji oraz osadnika etapie analizowania opracowanej koncepcji gospodarki wtórnego, wodno-ściekowej przyj ętej aglomeracji Samborowo. - remont istniej ących obiektów obejmuj ący wymian ę Analiza techniczno-ekonomiczna w/w koncepcji systemów pompuj ących, mieszaj ących, systemów wykazała konieczno ść poniesienia znacznych kosztów napowietrzania oraz rur centralnych i przelewów finansowych zwi ązanych z modernizacj ą istniej ącej osadników wtórnych. oczyszczalni ścieków w m. Szyldak, której odbiornikiem W ramach w/w rozbudowy zakłada si ę budow ę dla oczyszczonych ścieków jest jezioro. trzeciego reaktora stacj ę dmuchaw spr ęŜ onego W zwi ązku z powy Ŝszym w ramach rozszerzenia powietrza. granic i obszarów aglomeracji, planuje si ę prace zwi ązane 1.3 Cz ęść osadowa. z rozbudow ą oczyszczalni w Samborowie oraz budow ą W zale Ŝno ści od okre ślenia sposobu post ępowania z nowych sie ć kanalizacji sanitarnej dla poszczególnych osadami nale Ŝy przewidzie ć wymian ę prasy aglomeracji: komorowej na pras ę ta śmow ą przystosowan ą do odwodnienia zwi ększonej ilo ści osadów. Aglomeracja Samborowo. a) Bilans ścieków 1.4 Infrastruktura, obiekty towarzysz ące. Zakłada si ę przyj ęcie ścieków z całej aglomeracji W ramach rozbudowy oczyszczalni o trzeci reaktor Samborowo. Nie dopuszcza si ę przyj ęcia ścieków ze biologiczny nale Ŝy przystosowa ć układ komunikacyjny składowiska w Rudnie bez podczyszczenia oraz oraz sieci podziemne. zakładów sektora rolnego /gorzelnie/. Na Dotychczasowy punkt przyjmowania ścieków dotychczasowym obszarze aglomeracji Samborowo dowo Ŝonych nale Ŝy rozbudowa ć o stacj ę zlewcz ą z zamieszkuje 5570 osób i 1434 na obszarze systemem identyfikacji przewo źnika oraz przebudowa ć wnioskowanej o rozszerzenie aglomeracji Samborowo przepompowni ę ścieków własnych poprzez wymian ę tj. o miejscowo ści Szyldak, Wy Ŝnice, Durag, wielko ści pomp na system N Flygt oraz dostosowa ć Pancerzyn, Gl ądy, Gl ądy, Ryn, Bednarka, Marynowo, ruroci ąg tłoczny z przepompowni. Dziadyk. Po zsumowaniu ogólna liczba mieszka ńców b) Sie ć kanalizacyjna; rozszerzonej aglomeracji wyniesie 7.004 osób. 1. Istniej ąca sie ć kanalizacyjna-15,8 km. Na w/w obszarze nie przewiduje si ę znacz ącej ilo ści 2. Planowana do budowy sie ć kanalizacyjna przyj ęta turystów w sezonie turystyczno-wypoczynkowym. do realizacji zgodnie z Planem Rozwoju Lokalnego Wska źnik jednostkowy ilo ści ścieków ł ącznie z wodami Gminy Ostróda oraz koncepcj ą i aneksem do przypadkowymi okre śla si ę na 0,08 m 3/mkd. koncepcji gospodarki ściekowej rozszerzonej aglomeracji Samborowo-95,25 km. Nie zakłada si ę skanalizowania wszystkich przysiółków oraz kolonii poło Ŝonych powy Ŝej 500 m od Aglomeracja Ostróda. przebiegu sieci, co ograniczy ilo ść mieszka ńców o ok. a) Bilans ścieków 15 %. Zakłada si ę przyj ęcie ścieków z całej aglomeracji Łączna ilo ść ścieków do odprowadzenia na Ostróda znajduj ącej si ę na terenie Gminy Ostróda. oczyszczalni ę: W ramach proponowanej aglomeracji przewiduje si ę 3 Q śr. d = 7004 x 0,08 x 0,85 = 476 m /d przyj ęcie ścieków przemysłowych /zakłady 3 Q max. d = 476 x 1,2 = 570 m /d, przetwórstwa mi ęsnego/ po ich podczyszczeniu. Na dotychczasowym obszarze aglomeracji Ostróda 1. Ocena wielko ści oczyszczalni. znajduj ącej si ę na terenie Gminy Ostróda zamieszkuje Wielko ść oczyszczalni okre ślona parametrami 6.817 osób i 789 osób na obszarze wnioskowanym o przepustowymi Q = 500 m 3 /d nie jest przystosowana rozszerzenie aglomeracji Ostróda tj. o miejscowo ści do przyj ęcia całej ilo ści ścieków z aglomeracji. Ostrowin, Grabin, Grabinek. W zwi ązku z powyŜszym nale Ŝy rozbudowa ć Po zsumowaniu ogólna liczba mieszka ńców w 3 oczyszczalni ę do parametrów Q śr.d = 476 m /d i Q max d rozszerzonej aglomeracji wyniesie 7.606 osób. = 570 m 3/d. Na w/w obszarze przewiduje si ę ok. 1000 osób w sezonie turystyczno-wypoczynkowym.

Dziennik Urzędowy 2416 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Wska źnik jednostkowy ilo ści ścieków ł ącznie z wodami 5.7.1 Aktualny stan gospodarki odpadami na przypadkowymi okre śla si ę na 0,08 m 3/mkd. Nie terenie gminy Ostróda. zakłada si ę skanalizowania wszystkich przysiółków oraz kolonii poło Ŝonych powy Ŝej 500 m od przebiegu Podstawowym źródłem powstawania odpadów komunalnych sieci, co ograniczy ilo ść mieszka ńców o ok. 15 %. są gospodarstwa domowe oraz obiekty infrastruktury-placówki 3 3 handlowe, usługowe, zakłady rzemie ślnicze, obiekty u Ŝyteczno ści Q śr. d = 8.606 x 0,08 x 0,85 = 585,2 m /d+ 400 m /d /ścieki przemysłowe/ = 985,2 m 2/d publicznej. 3 3 Według opracowanej „Koncepcji gospodarki odpadami Q max. d = 585,2 x 1,2 = 702,2 m /d + 400 m /d 3 komunalnymi na terenie gmin zrzeszonych w Zwi ązku Gmin /ścieki przemysłowe/ = 1.102,2 m /d Regionu Ostródzko-Iławskiego ‘Czyste środowisko” ilo ść odpadów wytwarzanych na terenie gminy Ostróda wynosi ogółem 1. Ocena wielko ści oczyszczalni. 5 217 Mg/rok-w tym odpady z gospodarstw domowych: 4 695 Ścieki z proponowanej aglomeracji z terenu gminy Mg/rok, odpady z obiektów infrastruktury 522 Mg/rok. Liczba wiejskiej Ostróda b ędą odprowadzane do przyj ętej ju Ŝ miesza ńców gminy obj ętych zbiórk ą odpadów wynosi 15078, co aglomeracji w Ostródzie z oczyszczalni ą w Tyrowie. stanowi około 96 % ogólnej liczby mieszka ńców. W/w oczyszczalnia posiada znacz ą rezerw ę odbioru Na terenie gminy Ostróda funkcjonuj ą obecnie 4 przedsi ębiorstwa odpowiedzialne za zbiórk ę i transport ścieków surowych. odpadów. Wymienione one zostały w Tabeli 5.19:

a) Sie ć kanalizacyjna Tab. 5.19. Podmioty gospodarcze zajmuj ące si ę zbiórk ą 1. Istniej ąca sie ć kanalizacyjna - 87,8 km stałych odpadów komunalnych na terenie gminy. 2. Planowana do budowy sie ć kanalizacyjna przyj ęta do realizacji zgodnie z Planem Rozwoju Lokalnego Lp. Nazwa podmiotu Adres Gminy Ostróda oraz koncepcj ą budowy kanalizacji 1. P.U.K ul. 3-go Maja 8, 14-100 Ostróda Przedsi ębiorstwo Remontowo- 2. ul. Paderewskiego 5, 14-100 Ostróda sanitarnej rozszerzonej aglomeracji Ostróda - 51,8 km. Budowlane Sp. z o. o. ‘Ostróda-Recycling’ Jaskółowska 3. ul. Jaracza 12/4, 14-100 Ostróda Edyta 3. Okre ślenie ładunku zanieczyszcze ń. 4. Ko ńczanin Karol ul. Lipowa 5, 14-100 Ostróda

Ładunek zanieczyszcze ń dla w/w aglomeracji przyj ęto Odpady komunalne wywo Ŝone s ą przez jednostki wg ilo ści mieszka ńców, która obj ęta b ędzie kanalizacj ą transportowe podmiotów odpowiedzialnych na Składowisko zbiorow ą. Dla okre ślenia ładunku przyj ęto ładunek Odpadów w miejscowo ści Rudno. Wła ścicielem i u Ŝytkownikiem jednostkowy: składowiska jest Zwi ązek Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego - BZT - 65 g/Md, „Czyste Środowisko”. Obecnie na składowisku gromadzone s ą 5 głównie odpady komunalne, składowane s ą nieselektywnie na - ChZT - 165g/Md, eksploatowanym obszarze składowiska bez wydzielonych - zawiesina ogólna - 78 g/Md. sektorów i kwater. Płynne odpady komunalne ( ścieki ze zbiorników bezodpływowych) wywo Ŝone s ą do oczyszczalni Ładunek zanieczyszcze ń dla podczyszczonych ścieków. ścieków przemysłowych: Na terenie gminy Ostróda do gromadzenia odpadów - BZT 5 - 800 mgO 2/l,, komunalnych wykorzystywane s ą przede wszystkim pojemniki typu SM 110, SM 1100, kontenery P7 oraz inne pojemniki o - ChZT - 1600 mgO 2/l, - zawiesina ogólna - 800 mg/l. pojemno ści 120 l i 240 l, a tak Ŝe worki. Łączna ilo ść pojemników i kontenerów wykorzystywanych we wszystkich miejscowo ściach gminy do gromadzenia odpadów Zbiorcze zestawienie ładunku zanieczyszcze ń dla wynosi: gminy Ostróda w proponowanych aglomeracjach. - 2745 szt. pojemników SM 110, - 106 szt. pojemników SM 1100, a/ ludno ść ChZT zaw. L/p Wyszczególnienie - 2 szt. kontenerów KP 7, b/ m 3/d BZT 5 kg /d kg/d kg 1 Rozszerzona aglomeracja - 18 szt. pojemników o poj. 120 l, miasta Ostróda: 8.606 559,4 1.420,0 671,3 - 22 szt. pojemników o poj. 240 l, a/ mieszka ńcy - 10 szt. worków. b/ ścieki przemysłowe 400 320,0 640,0 320,0 podczyszczone 2 Rozszerzona aglomeracja 7.004 455,3 1.155,7 546,3 Na omawianym terenie prowadzona jest selektywna Samborowo zbiórka odpadów. Odzyskiwanie surowców wtórnych na terenie gminy odbywa si ę poprzez selektywn ą zbiórk ę makulatury, tworzyw sztucznych i szkła oraz poprzez ich 5.7. Gospodarka odpadami. skup. Surowców wtórnych w punktach skupu. Ponadto w miejscowo ści Morliny funkcjonuje Baza Segregacji Gmina Ostróda nale Ŝy do Zwi ązku Gmin Regionu Odpadów, która jest prowadzona przez P.U.K. Sp. z o.o. Ostródzko-Iławskiego „Czyste Środowisko”. Do w Ostródzie. Obecnie nie wszystkie miejscowo ści na podstawowych, statutowych zada ń Zwi ązku obok, zada ń obszarze gminy s ą obj ęte selektywna zbiórk ą odpadów, zwi ązanych z budow ą i utrzymaniem ekologicznego na terenie gminy zlokalizowanych jest 100 niepełnych składowiska odpadów komunalnych, nale Ŝy gospodarka punktów selektywnej zbiórki odpadów (nie ma w tych odpadami komunalnymi na terenie gmin członkowskich. W punktach kompletu pojemników, brak jest pojemników okresie opracowywania Programu Ochrony Środowiska głównie na zbiórk ę makulatury). Zwi ązek nie posiadał aktualnego Planu Gospodarki Aktualnie jest rozstawionych: Odpadami. Dane b ędące podstaw ą opracowania - 2 pojemniki na makulatur ę, niniejszego rozdziału pochodz ą z opracowania: „ - 95 pojemników na tworzywa sztuczne, Koncepcja gospodarki odpadami komunalnymi na terenie - 100 pojemników na szkło. gmin zrzeszonych w Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko- W tabeli poni Ŝej przedstawiono ilo ść rozstawionych w Iławskiego ‘Czyste środowisko” z wrze śnia 2007 roku. poszczególnych miejscowo ściach pojemników do segregacji.

Dziennik Urzędowy 2417 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tab. 5.20. Selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy- 5.7.2. Koncepcja organizacji gospodarki odpadami wykaz pojemników. na terenie gminy Ostróda.

Two- Obecnie gospodarka odpadami na terenie gminy Maku- rzywa Lp. Miejscowo ść szkło latura sztu- Ostróda sprowadza si ę głównie do zbiórki odpadów czne mieszanych i deponowaniu ich na składowisku. ilo ść 1. Samborowo 9 6 pojemników Wprowadzone ostatnio przepisy dotycz ące odpadów, ilo ść 2. Wirwajdy 1 narzucaj ą na samorz ądy lokalne nowe obowi ązki pojemników ilo ść polegaj ące głównie na: 3. Tyrowo 1 5 6 pojemników - konieczno ści wdra Ŝania nowych technologii ilo ść 4. Grabin 1 2 pojemników opieraj ących si ę na odzysku surowców wtórnych, ilo ść 5. Grabinek 1 2 - maksymalnym wykorzystaniu odpadów, pojemników ilo ść - deponowaniu na składowisku jedynie takich 6. Szyldak 6 2 pojemników odpadów, których nie mo Ŝna zagospodarowa ć w ilo ść 7. Ostrowin 2 2 pojemników inny sposób. ilo ść 8. Idzbark 3 4 pojemników ilo ść Podstawow ą realizacji zało Ŝeń koncepcji gospodarki 9. Stare Jabłonki 6 6 pojemników odpadami na terenie gmin zrzeszonych w Zwi ązku jest ilo ść 10. Staszkowo 2 2 pojemników uko ńczenie inwestycji polegaj ącej na rozbudowie i ilo ść 11. Kątno 1 2 modernizacji składowiska odpadów w Rudnie. pojemników Projekt ten zakłada budow ę Zakładu ilo ść 12. Zwierzewo 3 6 pojemników Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w ramach ilo ść 13. Lubajny 3 2 którego funkcjonowa ć b ędzie sortownia odpadów, pojemników ilo ść kompostownia oraz składowisko, na którym deponowane 14. Nowe Siedlisko 3 2 pojemników będą odpady niekwalifikuj ące si ę do odzysku. Projekt ilo ść 15. Górka 1 2 pojemników przewiduje tak Ŝe modernizacj ę składowiska poprzez ilo ść 16. Gi ętlewo 1 2 uszczelnienie podło Ŝa oraz stworzenie pełnej, wymaganej pojemników ilo ść dla tego typu obiektów, infrastruktury. Według załoŜeń 17. Worniny 1 pojemników koncepcji gospodarki Odpadami na terenie gmin ilo ść 18. Lichtajny 2 2 pojemników zrzeszonych w Zwi ązku „Czyste Środowisko” ilo ść 19. Dur ąg 2 2 bezpo średnio na składowisku deponowane powinny by ć pojemników ilo ść tylko te odpady, których wykorzystanie gospodarcze jest 20. Pancerzyn 1 pojemników niemo Ŝliwe lub ekonomicznie nieuzasadnione; nie ilo ść 21. Ryn 1 2 pojemników powinny one zawiera ć surowców wtórnych ani odpadów ilo ść 22. 1 2 organicznych ulegaj ących biodegradacji. Skład pojemników ilo ść morfologiczny deponowanych odpadów stanowi 23. Brzydowo 3 4 pojemników wizerunek całej gospodarki odpadami-zarówno tej ilo ść 24. Ornowo 2 2 pojemników prowadzonej w ZOUK jak i na terenie gmin. ilo ść 25. Smykowo 1 2 Po zako ńczeniu budowy Zakładu Unieszkodliwiania pojemników Odpadów Komunalnych w Rudnie zmianie ulegn ą ilo ść 26. Smykówko 2 2 pojemników podstawowe zało Ŝenia, na których opiera si ę gospodarka ilo ść 27. Bałcyny 1 2 odpadami na terenie gminy Ostróda oraz pozostałych pojemników ilo ść zrzeszonych w Zwi ązku gmin. Poza zmianami w 28. Lipowo 3 4 pojemników organizacji nast ąpi intensyfikacja w zakresie gromadzenia, ilo ść 29. Reszki 1 2 pojemników zbiórki i transportu odpadów, wymuszona przepisami ilo ść 30. Turznica 2 2 prawnymi. Zało Ŝone w „Krajowym planie gospodarki pojemników ilo ść odpadami 2010” poziomy odzysku i recyklingu odpadów 31. Zaj ączki 1 2 pojemników wymagaj ą wprowadzenia na szerok ą skal ę selektywnej ilo ść 32. Glaznoty 1 pojemników zbiórki odpadów u źródeł i sortowania odpadów na terenie ilo ść 33. Wygoda 1 ZUOK w Rudnie. pojemników ilo ść Według zało Ŝeń „Koncepcji…” organizacja systemu 34. Klonowo 1 2 pojemników gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy ilo ść 35. Wysoka Wie ś 1 pojemników Ostróda b ędzie ogólnie składała si ę z: ilo ść 36. Pietrzwałd 3 2 A. gospodarki odpadami resztkowymi (odpadami pojemników ilo ść komunalnymi nie zbieranymi selektywnie), 37. Naprom 1 2 pojemników B. gospodarki odpadami zbieranymi selektywnie. ilo ść 38. Ry ńskie 1 2 pojemników Organizacja gospodarki odpadami resztkowymi ilo ść (odpadami komunalnymi niezbieranymi selektywnie) 39. Morliny 2 2 pojemników będzie si ę polega ć przede wszystkim na stałym ilo ść 40. Nastajki 1 pojemników gromadzeniu odpadów resztkowych w pojemnikach, ilo ść 41. Gierło Ŝ Mazurska 1 2 podstawionych do tego celu przy budynkach i posesjach, pojemników ilo ść oraz prowadzonej okresowo zbiórce odpadów 42. Wałdowo 1 2 2 pojemników resztkowych, zgromadzonych w pojemnikach, przez ilo ść 43. Kajkowo 4 4 pojemników podmioty powołane do tego i transporcie do Zakładu ilo ść 44. Warlity 1 2 Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w pojemników ilo ść Rudnie. 45. Mi ędzylesie 2 2 pojemników Gospodarka odpadami zbieranymi selektywnie opiera ć ilo ść 46. Mała Ru ś 1 pojemników si ę b ędzie na: selektywnej zbiórce „bioodpadów” OGÓŁEM: 2 95 100 prowadzonej u źródła ich powstawania, zbiórce surowców wtórnych (szkło, makulatura, tworzywa sztuczne, metale) Dziennik Urzędowy 2418 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

„w gniazdach”, oraz selektywnej zbiórce w zbiornicy tekstylia) - w pojemnikach do selektywnej zbiórki na gromadzenia przej ściowego odpadów. otwartej przestrzeni, Według zało Ŝeń „Koncepcji…” przyjmuje si ę, Ŝe - opony samochodowe-w boksach na otwartej selektywn ą zbiórk ą „bioodpadów” u źródła docelowo przestrzeni, obj ętych zostanie 30% bioodpadów w gminie. Zakłada si ę - ŜuŜel-w boksie na otwartej przestrzeni, ustawienie u źródła, obok pojemnika na odpady - gruz budowlany-w wydzielonym miejscu na otwartej resztkowe, pojemników na bioodpady. W zabudowie przestrzeni, wielorodzinnej w pojemnikach b ędą gromadzone głównie - inne selektywnie gromadzone odpady-w zale Ŝno ści odpady kuchenne. W zabudowie jednorodzinnej, obok od ich charakteru, odpadów kuchennych, w pojemnikach mog ą by ć tak Ŝe - odpadów resztkowych-w kontenerach pod gromadzone odpady zielone (odpady z przydomowych zadaszeniem. ogrodów). Pojemniki przeznaczone do gromadzenia bioodpadów powinny posiada ć otwory wentylacyjne. Zgromadzone w zbiornicy odpady maj ą by ć Wentylacja pojemnika umo Ŝliwia wst ępne kompostowanie przekazywane do ZOUK w Rudnie lub innym bioodpadów w pojemniku, przeciwdziała ich zagniewaniu, specjalistycznym podmiotom zajmuj ącymi si ę ogranicza powstawanie zapachów złowonnych oraz unieszkodliwianiem odpadów. Przewiduje si ę równie Ŝ upłynnienie odpadów. prowadzenie w w ąskim zakresie odzysku niektórych Zebrane u źródła bioodpady b ędą transportowane do odpadów w celu gospodarczego ich wykorzystania (np. kompostowni ZUOK w Rudnie (lub mog ą by ć gruzu budowlanego do stabilizacji wiejskich dróg kompostowane wspólnie z odwodnionymi osadami nieutwardzonych). ściekowymi na terenie kompostowni zorganizowanej np. przy oczyszczalni ścieków). Przy zakładanej, obejmuj ącej 5.7.3. Planowane obiekty infrastruktury gospodarki 30% zbiórce bioodpadów w gminie, roczna masa odpadami. bioodpadów zebranych wyniesie 269 Mg/rok. Obok uko ńczenia budowy i modernizacji składowiska Selektywna zbiórka odpadów w „gniazdach”. w Rudnie, dla sprawnego funkcjonowania gospodarki Selektywna zbiórka odpadów b ędzie rozwijana w odpadami na terenie gminy nale Ŝy stworzy ć zbiornic ę oparciu o dotychczasowe trendy organizowania punktów gromadzenia przej ściowego odpadów komunalnych oraz zbiórki-„gniazd”. „Gniazdo” do selektywnej zbiórki stacj ę przeładunkow ą odpadów. Oba omawiane obiekty odpadów b ędzie składało si ę z czterech lub pi ęciu powsta ć maj ą w Morlinach w oparciu o infrastruktur ę pojemników, w których b ędzie gromadzona selektywnie: istniej ącej Bazy Segregacji Odpadów. Stacja makulatura, tworzywa sztuczne, szkło białe, szkło przeładunkowa b ędzie miała charakter rejonowy i b ędzie kolorowe i metale (w niektórych gniazdach). Na terenie przyjmowała odpady z terenów miasta i gminy Ostróda, gminy przewidziano powstanie docelowo 133 punktów miasta i gminy Miłomłyn oraz gmin: D ąbrówko, Grunwald i (gniazd) gromadzenia i zbiórki odpadów. Jeden punkt Łukta. będzie zbierał średnio odpady od 118 mieszka ńców. Obecnie na obszarze gminy zlokalizowanych jest Zadaniem stacji b ędzie zapewnienie: 100 punktów selektywnej zbiórki odpadów, wiele z nich - rozładunku odpadów z samochodów śmieciarek, jest niepełnych-brakuje przede wszystkim pojemników do - załadunku odpadów do kontenerów o du Ŝej gromadzenia makulatury. pojemno ści, - kilkukrotne zag ęszczenie odpadów, transport Selektywna zbiórka w zbiornicy gromadzenia zag ęszczonych odpadów środkami o du Ŝej przej ściowego odpadów. ładowno ści. W zbiornicy gromadzenia przej ściowego odpadów będzie prowadzona selektywna zbiórka wszystkich 5.8. Pozostałe zasoby naturalne i ich eksploatacja. odpadów komunalnych dowiezionych indywidualnie przez wytwórc ę odpadów, w tym resztkowych, dostarczonych 5.8.1. Kopaliny, wyrobiska eksploatacyjne i przez mieszka ńców gminy, ale głównie odpadów poeksploatacyjne. problemowych (w tym niebezpiecznych). Odpady te w zale Ŝno ści od ich rodzaju b ędą gromadzone selektywnie Na obszarze gminy Ostróda wyst ępuj ą głównie zło Ŝa na terenie zbiornicy do momentu nagromadzenia w ilości kopalin pospolitych, które maj ą zastosowanie w ekonomicznej dla transportu. budownictwie. W zbiornicy, w zale Ŝno ści od rodzaju, odpady Wśród kopalin budowlanych wyst ępuj ą zło Ŝa kruszywa gromadzone b ędą w pojemnikach, kontenerach, boksach naturalnego i niewielkie pokłady surowców ilastych oraz luzem na otwartej lub zadaszonej przestrzeni (pod ceramiki budowlanej. Ich powstanie wi ąŜ e si ę z wiat ą). działalno ści ą l ądolodu skandynawskiego. Najwi ększe s ą W zbiornicy gromadzone i zbierane b ędą nast ępuj ące zasoby złó Ŝ kruszywa naturalnego zlokalizowane w odpady: 3 złoŜach (według stanu na koniec 2001 roku). Zasoby - zu Ŝyte baterie i akumulatory-w pojemnikach pod złó Ŝ surowców ilastych ceramiki budowlanej s ą niewielkie- wiat ą, wynosz ą 713 tys. ton i zalegaj ą w zło Ŝu Górczyn gm. - zu Ŝyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny - w Ostróda. pojemnikach lub kontenerach oraz boksach pod Brak jest na terenie gminy udokumentowanych złó Ŝ wiat ą, kopalin rolniczych-głównie kredy i torfów. Zapewne na - środki chemiczne (w tym farby i lakiery) - w terenie gminy istniej ą zasoby tych kopalin, lecz brak jest pojemnikach lub kontenerach oraz boksach pod bada ń ich zasobno ści. wiat ą, Podstawowe zmiany w środowisku zwi ązane z - meble i inne odpady wielkogabarytowe - w boksach eksploatacj ą kopalin pospolitych, to zmian a rze źby terenu pod wiat ą, i degradacja pokrywy glebowej. W gminie skala tych - odpady obj ęte tradycyjn ą zbiórk ą selektywn ą zmian jest niewielka. (makulatura, tworzywa sztuczne, szkło, metale, Dziennik Urzędowy 2419 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tab. 5.21. Kopaliny na terenie gminy Ostróda (stan koniec Biogaz to drugie ze źródeł odnawialnej energii. roku 2001). Modernizuj ąc komunaln ą oczyszczalni ę ścieków w Tyrowie wyposa Ŝono j ą w instalacj ę do odzyskiwania Zasoby Wydobycie biogazu. Dzisiaj produkuje ona ponad 1900 kW energii geologiczne Nazwa kopaliny Nazwa zło Ŝa roczne elektrycznej, co w zupełno ści zaspakaja potrzeby PWiK. bilansowe (tys. ton) (tys. ton) W energetyce wodnej obserwujemy stagnacj ę. Kruszywo Idzbark 251 Powodem jest brak stabilnej polityki odbioru energii, przy naturalne Ornowo/Lesiak 132 16 du Ŝych kosztach uruchamiania i eksploatacji elektrowni Ostródzki / oraz znacznych rozmiarach oddziaływania na środowisko. Surowce ilaste Górczyn 713 ceramiki Tam gdzie siłownie mogłyby funkcjonowa ć nakłada si ę budowlanej obowi ązek budowy urz ądze ń umo Ŝliwiaj ących migracj ę dane źródłowe: „Program Ochrony Środowiska powiatu ryb, co pogarsza rentowno ść i powoduje brak Ostródzkiego” zainteresowania ze strony potencjalnych inwestorów. Wykorzystywanie energii wodnej ma zwolenników i Eksploatacja kopalin nastr ęcza pewnych problemów, z przeciwników. W śród podnoszonych zarzutów przez których najwa Ŝniejsze to: ekologów jest zbyt powa Ŝna ingerencja w środowisko, - brak pełnego udokumentowania zasobów kopalin, która powoduje: - niekorzystne, trwałe przekształcanie krajobrazu, - stwarzanie barier ekologicznych (redukcja poprzez - nielegalne pozyskiwanie kopalin; bez posiadania budow ę przepławek wydaje si ę niewystarczaj ąca), koncesji, a wi ęc w sposób nie odpowiadaj ący sztuce - zmiana charakteru cieku wi ąŜą ca si ę z drastycznym wydobycia, psuj ący zło Ŝe, naruszaj ący zasady spadkiem warto ści przyrodniczej i bioró Ŝnorodno ści ochrony środowiska, pozostawiaj ąc wyrobisko bez na obszarze cofki, szczególnie w odniesieniu do rekultywacji, biocenoz reofilnych, - lokalizacja złó Ŝ, szczególnie torfu i kredy na terenach - obni Ŝenie estetyki krajobrazu, o du Ŝej warto ści przyrodniczej, a wi ęc - niekorzystne zmiany poziomu wód gruntowych na konfliktogennych (organizacje ekologiczne-podmioty obszarze wyst ąpienia drenacji, eksploatuj ące). - pogarszanie parametrów fizyko-chemicznych wody (cho ć nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe w tym temacie istniej ą 5.8.2. Zasoby energii odnawialnej. te Ŝ pogl ądy przeciwne), Jednym z zało Ŝeń zasady zrównowa Ŝonego rozwoju - powa Ŝne zagro Ŝenie w przypadku wyst ąpienia awarii jest ograniczanie ilo ści energii pozyskiwanej ze źródeł lub katastrofy budowlanej. konwencjonalnych, głównie spalania kopalin, za ś zwi ększanie udziału energii odnawialnej. Wzrost udziału Zupełnie nie istnieje w gminie energetyka wiatrowa. odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo- Potencjalne mo Ŝliwo ści s ą, szczególnie na terenach energetycznym powinien przyczyni ć si ę do poprawy skonfigurowanych jak np. rejon Wzgórz Dylewskich. Tam efektywno ści wykorzystywania i oszcz ędzania zasobów jednak istnienie Parku Krajobrazowego ogranicza energetycznych oraz do poprawy stanu środowiska. Do lokalizacj ę wiatraków. Z lokalizacj ą siłowni wiatrowych odnawialnych źródeł energii (OZE) zaliczamy energi ę wi ąŜą si ę nast ępuj ące zagro Ŝenia: wiatru, spadku wody, promieniowania słonecznego, - nowoczesne wiatraki o mocy rz ędu 2 MW i średnicy geotermaln ą, biogazu oraz biomasy. ok. 20 m s ą budowlami du Ŝymi, w dodatku Wykorzystanie tych źródeł w skali lokalnej w du Ŝym stawianymi najcz ęś ciej w skupieniach, tzw. fermach, stopniu uzale Ŝnione jest od polityki pa ństwa w tym wi ęc mog ą w znacz ącym stopniu oddziaływa ć na zakresie, dost ępno ści technologii i urz ądze ń oraz od krajobraz, za ś tereny gdzie ich lokalizacja jest warunków lokalnych. Obecnie udział OZE w strukturze planowana s ą najcz ęś ciej chronione jako parki zu Ŝycia energii pierwotnej w Polsce wynosi ok. 5 %. krajobrazowe albo obszary chronionego krajobrazu; Planuje si ę systematyczne zwi ększanie tej warto ści (do - poziom hałasu wytwarzany przez obracaj ący si ę 2012 roku powinien osi ągn ąć wielko ść 7 %, a w 2020 r. - wirnik jest znaczny i mo Ŝe przekracza ć 100 dB 12 %). Obecnie w Polsce w śród źródeł odnawialnych (poziom silnika samolotu odrzutowego), co w pobli Ŝu dominuje biomasa, której udział w śród OZE przekracza terenów zabudowanych powodowa ć du Ŝą 98 %. Energetyka wodna dostarcza niespełna 2 % energii uci ąŜ liwo ść , a w konsekwencji liczne konflikty odnawialnej. Pozostałe źródła maj ą w bilansie ilo ści społeczne; produkowanej energii jak dot ąd znaczenie marginalne. W - siłownie te wytwarzaj ą silne pole polskich realiach rola biomasy b ędzie dalej rosła. Mo Ŝliwe elektromagnetyczne co powoduje wpadanie w jest zwi ększanie energii wiatrowej. turbiny w ędruj ących ptaków; W rejonie gminy Ostróda wykorzystywanie - drgania gruntu powodowane przez wiatraki mog ą odnawialnych źródeł energii ma charakter jedynie lokalny. by ć odczuwalne nawet w znacznym oddaleniu. Do nich nale Ŝy wykorzystywanie materiału drzewnego oraz biogazu na cele ciepłownicze. Bior ąc pod uwag ę realia ogólnokrajowe oraz warunki Wykorzystywanie drewna na cele grzewcze ma lokalne gminy Ostróda w perspektywie mog ą mie ć miejsce głównie w budownictwie jednorodzinnym, w zastosowanie na terenie gminy (równie Ŝ lokalnie, głównie gospodarstwach, w których do ść powszechne staje si ę na terenach budownictwa jednorodzinnego) kolektory ogrzewanie z wykorzystaniem kominków oraz instalacji z słoneczne (wykorzystuj ące do podgrzewania wody piecami na drewno. Brak jest jednak pełnej informacji na promienie słoneczne), pompy cieplne (wykorzystuj ące temat ilo ści i mocy zainstalowanych urz ądze ń energi ę niskotemperaturow ą skumulowan ą w środowisku grzewczych. naturalnym - w ziemi, wodzie do celów grzewczych) oraz To pozytywne zjawisko, szczególnie w kontek ście powinno wzrasta ć wykorzystywanie drewna do celów spalania przez wła ścicieli domów ró Ŝnego typu odpadów energetycznych. powoduj ących znaczne zanieczyszczenie powietrza w Aby zwi ększy ć dotychczasowy udział OZE w ogólnej okresie zimowym. strukturze zu Ŝycia energii pierwotnej niezb ędne jest stworzenie korzystnego dla przyszłych inwestorów Dziennik Urzędowy 2420 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 systemu promocyjno-finansowego, który zwi ększyłby Wśród utworów piaszczystych dominuj ą piaski zainteresowanie zakupu urz ądze ń wykorzystuj ących zwałowe i przesortowane piaski akumulacji wodno- energi ę ze źródeł odnawialnych. Obecnie koszt zakupu lodowcowej. W tej ostatniej frakcji przewa Ŝaj ą piaski lu źne urz ądze ń wykorzystuj ących energi ę ze źródeł i słabo gliniaste. Ten typ gleb jest najsłabszy z uwagi na odnawialnych (kolektory słoneczne, pompy cieplne itp.) ubogi skład mineralogiczny. Na terenie gminy Ostróda jest nadal wysoki, a mo Ŝliwo ści finansowe, o przeci ętnych mo Ŝna je spotka ć w okolicach Tyrowa, Samborowa, K ątna dochodach ludzi, s ą małe. i Góry Czubatka i Czy Ŝówka. Pewien fragment stanowi ą osady holoce ńskie tj, torfy, 5.8.3. Racjonalizacja zu Ŝycia materiałów, wody i gytie i deluwia. Najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą torfy, energii. które wyst ępuj ą w rozproszonych kompleksach. Na Zmniejszanie si ę ogólnej ilo ści zasobów naturalnych: terenie gminy Ostróda wyst ępuj ą one w okolicach kopalin, czystej, pitnej wody itp., staje si ę faktem. Jest to Ostrowina, Smykówka, Dziadyka i Glaznot. tylko jeden z istotnych czynników gospodarki zasobami Pyły w gminie Ostróda wyst ępuj ą sporadycznie. Iłów naturalnymi, drugim nie mniej wa Ŝnym jest problem na terenie gminy nie stwierdzono. zanieczyszczenia środowiska. Aby ograniczy ć tempo W gminie Ostróda grunty rolne zajmuj ą ogółem 27 739 uszczuplania zasobów i nie dopu ści ć do drastycznego ha (dane aktualne na rok 2005), w tym: pogarszania si ę obecnego standardu Ŝycia ludno ści oraz - grunty orne - 15 932 ha, dost ępno ści do zasobów naturalnych, konieczna staje si ę - łąki - 2 147 ha, racjonalizacja ich zu Ŝycia. Jest to jeden z zasadniczych - pastwiska - 3 619 ha, wymogów nowoczesnej polityki ekologicznej. Osi ągni ęcie - sady - 100 ha, tego zało Ŝenia jest mo Ŝliwe poprzez realizacj ę - nieu Ŝytki - 5 941 ha. nast ępuj ących przedsi ęwzi ęć : - poprawa jako ści wód powierzchniowych, Ogółem powierzchnia u Ŝytków rolnych wynosi 22 508 - radykalne zmniejszenie zu Ŝycia wody, szczególnie w ha (stan na rok 2007). Cało ść tych gruntów znajduje si ę w przemy śle, granicach glebowo-rolniczego regionu Wzgórz - ograniczenie materiałochłonno ści, Dylewskich. Region ten mo Ŝna podzieli ć na dwie cz ęś ci, - racjonalizacj ę zu Ŝycia energii. centraln ą, poło Ŝon ą w południowej cz ęś ci gminy, o warunkach niekorzystnych dla rolnictwa oraz pozostał ą Działania które powinny by ć podj ęte, aby mo Ŝliwe było obejmuj ącą reszt ę obszaru gminy o korzystniejszych osi ągni ęcie zało Ŝonych celów to: warunkach. - rozszerzenie monitoringu wód powierzchniowych W południowej cz ęś ci gminy przewa Ŝaj ą (cz ęstotliwo ści, zakresu bada ń), zdecydowanie gleby brunatne wyługowane o du Ŝej - nakładanie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody w kamienisto ści, zaliczaj ące si ę w około 75 % do pozwoleniach wodno-prawnych na pobór wód do kompleksów Ŝytnich. Rze źba terenu jest wysoko falista i celów przemysłowych, wysokopagórkowata, a w cz ęś ci południowej gminy - eliminowanie przypadków marnotrawstwa wody, wzgórzowa z bardzo du Ŝymi deniwelacjami. Z tego - wykorzystanie, w miar ę mo Ŝliwo ści np. w przemy śle, powodu na całym terenie wyst ępuje znaczna erozja gleb. wody gorszej jako ści, zamiast wody pitnej, Poziom orno-próchniczy jest średnio wykształcony o - wprowadzenie administracyjnych ogranicze ń w mi ąŜ szo ści około 20-25 cm i słabej zawarto ści próchnicy wykorzystywaniu wody pitnej (np. zakaz u Ŝywania oraz silnym zakwaszeniem. wody pitnej do nawodnie ń w rolnictwie, w uprawach W pozostałej cz ęś ci gminy, warunki s ą znaczne ogrodniczych), korzystniejsze dla produkcji rolnej. Udział u Ŝytków - szeroko poj ętą ochron ę zasobów wodnych, zielonych w stosunku do ogólnej powierzchni u Ŝytków - wspieranie stosowania zamkni ętych obiegów wody rolnych jest znacznie wy Ŝszy ni Ŝ w cz ęś ci południowej. W oraz wtórnego wykorzystania ścieków mniej produkcji ro ślinnej przewa Ŝaj ą zbo Ŝa i okopowe, w tym zanieczyszczonych, głównie Ŝyto i ziemniaki, szczególnie w południowej cz ęś ci - znacz ący wzrost odzysku surowców wtórnych, gminy. Rzepak i buraki cukrowe uprawia si ę sporadycznie. - popularyzacja technologii energooszcz ędnych, W centralnej cz ęś ci Wzgórz Dylewskich uprawia si ę - stosowanie nowoczesnych technologii i surowców głównie owies i gryk ę oraz ziemniaki. Wydajno ść czterech przyjaznych środowisku, podstawowych zbó Ŝ na terenie całej gminy jest niska, a w - zmniejszanie strat energii podczas przesyłu, cz ęś ci południowej bardzo niska. - wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w Struktur ę gospodarstw oraz rodzaju produkcji na bilansie energetycznym miasta, terenie gminy Ostróda przedstawia poni Ŝsza tabela. - promowanie transportu publicznego, - termoizolacja budynków, Tab. 5.22 Struktura gospodarstw oraz rodzaj produkcji na - stosowanie instalacji wysokosprawnych. terenie Gminy Ostróda. GOSPODARSTWA WG RODZAJU gospodarstwa rolne gosp. rol. 1 293 5.9. Ochrona gleby. gospodarstwa indywidualne gosp. rol. 1 284 gospodarstwa indywidualne powy Ŝej 1 ha u Ŝytków rolnych gosp. rol. 790 5.9.1. Charakterystyka gleb i ich u Ŝytkowanie. Gospodarstwa wg rodzaju i grup obszarowych u Ŝytków rolnych W gminie Ostróda skałami glebotwórczymi s ą osady ogółem gosp. rol. 1 293 do 1 ha wł ącznie gosp. rol. 494 czwartorzędowe zlodowacenia bałtyckiego (stadium powy Ŝej 1 do mniej ni Ŝ 2 ha gosp. rol. 174 pomorskie). Dominuj ą utwory lodowcowe tj. gliny, piaski i od 2 do mniej ni Ŝ 5 ha gosp. rol. 160 od 5 do mniej ni Ŝ 7 ha gosp. rol. 54 głazowiska oraz wodno-lodowcowe: piaski, Ŝwiry, pyły i iły. od 7 do mniej ni Ŝ 10 ha gosp. rol. 74 Najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą gleby wytworzone z od 10 do mniej ni Ŝ 15 ha gosp. rol. 106 glin. S ą to przewa Ŝnie gliny zwałowe, słabo przemyte i od 15 do mniej ni Ŝ 20 ha gosp. rol. 64 od 20 do mniej ni Ŝ 50 ha gosp. rol. 130 płytko spiaszczone. Z wi ększo ści z nich powstały gleby od 50 do mniej ni Ŝ 100 ha gosp. rol. 18 brunatne charakteryzuj ące si ę du Ŝą Ŝyzno ści ą. Gleby te 100 ha i wi ęcej gosp. rol. 19 Powierzchnia gruntów wg rodzaju gospodarstwa i grup obszarowych u Ŝytków rolnych wyst ępuj ą w okolicach Smykówka, Reszek, Turznicy, rolnictwo ogółem Kajkowa, Morlin, Szafranek, Ornowa. ogółem ar 2 766 440 Dziennik Urzędowy 2421 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 uŜytki rolne ar 2 453 885 przemysłowe i komunikacyjne. Zakwaszenie gleb jest grunty orne ogółem ar 1 873 972 grunty orne pod zasiewami ar 1 204 599 bardzo istotnym problemem w odniesieniu do terenu grunty orne odłogi ar 632 500 gmina Ostróda-co wynika z danych zebranych przez grunty orne ugory ar 36 873 sady ar 10 050 Stacj ę Chemiczno-Rolnicz ą. Istnieje zatem du Ŝa potrzeba łąki trwałe ogółem ar 255 431 wapnowania gleb. Nieco lepiej wygl ąda zasobno ść w łąki trwałe u Ŝytkowane ar 84 692 pastwiska ogółem ar 314 432 magnez, a najlepiej wygl ąda sytuacja w przypadku potasu pastwiska u Ŝytkowane ar 119 431 i fosforu. lasy i grunty le śne ogółem ar 86 517 lasy i grunty le śne zalesione ar 85 342 Z uwagi na konfiguracj ę terenu na obszarze gminy pozostałe grunty ogółem ar 226 038 wyst ępuje erozja wodna. Z takimi przykładami mamy do pozostałe grunty zadrzewione i zakrzewione ar 36 460 czynienia w okolicy Góry Dylewskiej. Powierzchnia zasiewów wg rodzaju gospodarstwa rolnictwo ogółem Trzeba niestety podkre śli ć, Ŝe degradacja gleb ma z ogółem ar 1 204 599 reguły charakter trwały lub wolno ust ępuj ący. Szczególnie pszenica ozima ar 150 362 pszenica jara ar 75 927 trwałe jest zanieczyszczenie substancjami Ŝyto ar 142 867 ropopochodnymi lub innymi niebezpiecznymi. jęczmie ń ozimy ar 15 154 jęczmie ń jary ar 126 793 owies ar 47 263 5.10. Ochrona przyrody. pszen Ŝyto ozime ar 129 770 pszen Ŝyto jare ar 12 976 Wysoka bioró Ŝnorodno ść na terenie gminy Ostróda mieszanki zbo Ŝowe ozime ar 12 024 oraz stosunkowo dobry stan jej zachowania jest wynikiem mieszanki zbo Ŝowe jare ar 196 545 współwyst ępowania szeregu czynników, takich jak: gryka, proso i inne zbo Ŝowe ar 32 899 kukurydza na ziarno ar 3 200 - zró Ŝnicowana budowa geomorfoligczna, kukurydza na zielonk ę ar 16 658 - wielorako ść form w jakich wyst ępuj ą wody str ączkowe jadalne ar 24 ziemniaki ar 59 485 powierzchniowe; jeziora, rzeki, stawy, cieki wodne, buraki cukrowe ar 9 415 mokradła -śródpolne i śródle śne, rzepak ozimy ar 119 779 rzepak jary ar 4 848 - du Ŝe kompleksy le śne, liczne zadrzewienia okopowe pastewne ar 3 307 śródpolne, warzywa gruntowe ar 5 050 truskawki ar 1 888 - niski poziom uprzemysłowienia, źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urz ędu - niski poziom zaludnienia, Statystycznego. - niski poziom urbanizacji, rozproszona zabudowa. 5.9.2. Przeobra Ŝenia gleb. Degradacja gleb to proces pogarszania jej 5.10.1. Szata ro ślinna, lasy. wła ściwo ści, powoduj ący m.in. zmniejszenie plonowania Las jest w naszej strefie klimatyczno-geograficznej ro ślin uprawnych, warto ści u Ŝytkowej płodów rolnych, a formacj ą klimaksow ą, stanowi ącą ko ńcowe, stabilne przede wszystkim rangi ekologicznego funkcjonowania stadium rozwoju ro ślinno ści i gleby, osi ągaj ące pokrywy glebowo-ro ślinnej w krajobrazie. W ostatnich równowag ę produkcji, dekompozycji i liczby gatunków, latach obserwujemy znaczne nasilenie wielu procesów zdolne do regeneracji po zaburzeniu. Lasy spełniaj ą degradacji gleby z udziałem człowieka. Główne bardzo ró Ŝnorodne funkcje w sposób naturalny lub w zagro Ŝenia gleb to: wyniku działa ń gospodarki le śnej. Funkcje te zostały - degradacja chemiczna (niewła ściwe stosowanie okre ślone w Polityce le śnej pa ństwa przyj ętej przez Rad ę nawozów mineralnych i pestycydów)oraz Ministrów 22 kwietnia 1997 roku. Funkcje te to: zakwaszenie gleb, - degradacja fizyczna (zwi ązana z działalno ści ą - funkcje ekologiczne (ochronne) zapewniaj ące: górnicz ą, mechanizacj ą rolnictwa, erozj ą, pracami stabilizacj ę obiegu wody w przyrodzie, budowlanymi), przeciwdziałanie powodziom, lawinom i osuwiskom, - degradacja przez niewła ściw ą melioracj ę: ochron ę gleb przed erozj ą i krajobrazu przed jednostronne osuszanie oczek śródpolnych, stepowieniem, kształtowanie klimatu globalnego i odwadnianie gruntów, brak mo Ŝliwo ści lokalnego, stabilizacj ę składu atmosfery i jej retencjonowania wody (szczególnie jest to dotkliwe oczyszczanie, tworzenie warunków do zachowania w odniesieniu do wa Ŝnych przyrodniczo kompleksów potencjału biologicznego wielkiej liczby gatunków, gleb hydrogenicznych; skrajnie niekorzystne zabiegi ekosystemów i warto ści genetycznych organizmów a to próby osuszania torfowisk), tak Ŝe zapewniaj ące wzbogacanie ró Ŝnorodno ści i - intensyfikacja u Ŝytkowania rolniczego i zło Ŝono ści krajobrazu, lepsze warunki dla zdrowia i zagospodarowania turystycznego. Ŝycia ludno ści oraz produkcji rolniczej; - funkcje produkcyjne (gospodarcze) polegaj ące na: Szczególnie istotne w aspekcie bada ń zachowaniu odnawialno ści i trwałego u Ŝytkowania środowiskowych jest chemiczne zanieczyszczenie gleby drewna, niedrzewnych u Ŝytków pozyskiwanych z metalami ci ęŜ kimi. W odniesieniu jednak do terenu gminy lasu i gospodarki łowieckiej, rozwijaniu turystyki Ostróda nie jest to istotny problem. Zawarto ść metali kwalifikowanej, zyskach ze sprzeda Ŝy wy Ŝej ci ęŜ kich w glebie nie przekracza zawarto ści naturalnej, a wymienionych towarów i usług oraz polegaj ące na ilo ść siarki pozostaje w granicach normy. tworzeniu stanowisk pracy i zasilaniu podatkiem Bardzo istotnym czynnikiem jest zakwaszenie gleb. dochodów bud Ŝetu pa ństwa i bud Ŝetów samorz ądów Jest to o tyle wa Ŝne, Ŝe decyduje o jej rolniczej lokalnych; przydatno ści. I jakkolwiek podło Ŝe tego zjawiska jest - funkcje społeczne, które słu Ŝą : kształtowaniu naturalne (dawne pokrycie ro ślinno ści ą le śną), to brak korzystnych warunków zdrowotnych i rekreacyjnych wapnowania, niewła ściwy dobór nawo Ŝenia mineralnego, dla społecze ństwa, wzbogacaj ą rynek pracy, słu Ŝą nawo Ŝenie jednostronne, niemal całkowite odej ście od tworzeniu ró Ŝnorodnych form u Ŝytkowania lasu przez nawo Ŝenia organicznego, monokultura bardzo pogł ębiaj ą społeczno ść lokaln ą, zagospodarowaniu terenów niekorzystne zjawisko. Nadmiernie wysoka kwasowo ść zdegradowanych i gleb marginalnych, wzmocnieniu powoduje szybk ą migracj ę składników gleby do wód obronno ści kraju, słu Ŝą rozwojowi kultury, o światy i powierzchniowych i podziemnych. Do podwy Ŝszania nauki oraz edukacji ekologicznej społecze ństwa. kwasowo ści przyczyniaj ą si ę zanieczyszczenia Dziennik Urzędowy 2422 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Głównym zagro Ŝeniem dla le śnych zasobów kraju s ą grunty le śne gminne ogółem ha 4,00 Pozyskiwanie drewna (grubizny) spowodowane działalno ści ą człowieka zmiany ogółem m3 631 środowiska przyrodniczego, w śród których za lasy prywatne m3 631 3 najwa Ŝniejsze uzna ć nale Ŝy: lasy gminne m 0 źródło: Bank danych regionalnych Głównego Urz ędu - ska Ŝenia atmosfery gazami i pyłami, które stymuluj ą Statystycznego globalne zmiany klimatu, a poprzez zakwaszenie gleb i toksyczne działanie na organizmy, negatywnie Głównym gatunkiem drzewostanu jest sosna wpływaj ą na ekosystemy le śne, sprzyjaj ąc stanowi ąca ponad 80 % z domieszk ą buka (2,7 %), d ębu wyst ępowaniu szkodników i lokalnie powoduj ąc (2,4) na lepszych gruntach i brzozy (5,8 %) oraz olchy (5,5 zamieranie lasów, %) na glebach podmokłych (dane odnosz ą si ę do całego - obni Ŝenia poziomu wód gruntowych i cz ęsty deficyt powiatu ostródzkiego). Kraj podzielony jest na osiem krain opadów atmosferycznych; wywołuje to osłabienie przyrodniczo-le śnych. Gmina Ostróda, jak i cały powiat drzew, ich podatno ść na ataki szkodników, choroby i ostródzki le Ŝy w Krainie Bałtyckiej (I), w dzielnicy wzrost zagro Ŝenia po Ŝarowego, Pojezierza Iławsko-Brodnickiego, charakteryzuj ącej si ę - nierównomiern ą przestrzenn ą struktur ę lasów wpływem klimatu morskiego - z łagodnymi zimami i wyra Ŝaj ąca si ę wyst ępowaniem wielu małych chłodnymi latami. W dzielnicy tej dominuj ą siedliska borów kompleksów le śnych, która ró Ŝnicuj ąc korzystnie mieszanych świe Ŝych (27,8 %) i lasów świe Ŝych (24 %). krajobraz, powoduje jednak zwi ększenie Udział w powierzchni siedlisk le śnych lasów mieszanych negatywnych dla tych lasów presji oraz utrudnia świe Ŝych wynosi - 20,8 %, borów świe Ŝych - 15,9 %. Bory zarz ądzanie, wilgotne stanowi ą 1,6 %, a bory suche 0,6 % powierzchni. - konsekwencje schematycznej gospodarki le śnej Mały udział w strukturze maj ą siedliska wilgotne i opartej na modelu surowcowym. bagienne (ł ącznie 10,9 %) Trudno jest skategoryzowa ć walory poszczególnych Potencjalnymi zagro Ŝeniami lasów, głównie w skali środowisk le śnych na terenie gminy, ze wzgl ędu na brak lokalnej mog ą by ć: opracowa ń profesjonalnych. Poszczególne nadle śnictwa - tendencja do zmiany le śnych form u Ŝytkowania maj ą bardzo dokładnie zlokalizowane tereny najbardziej terenu na inne formy (osadnictwo, infrastruktura warto ściowe i najcenniejsze. Posiadaj ą te Ŝ programy komunikacyjna i inne - liniowe inwestycje, zabudowa ochrony przyrody dla zarz ądzanych przez siebie rekreacyjna, poligony wojskowe, kopalnictwo, obszarów. Za najcenniejsze na terenie gminy, ze przemysł), wzgl ędów na bioró Ŝnorodno ść oraz walory krajobrazowe, - wzmo Ŝona penetracja lasów przez ludno ść i nale Ŝałoby uzna ć tereny le Ŝą ce wzdłu Ŝ Kanału Ostródzko- przejawy szkodnictwa le śnego, Elbl ąskiego i Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. - zanieczyszczanie i za śmiecanie terenów le śnych. Mo Ŝna tam spotka ć wiele gatunków ro ślin reliktowych oraz pozostaj ących pod ścisł ą ochron ą gatunkow ą. Na terenie gminy istnieje kilka kompleksów le śnych, z Do nich nale Ŝy zaliczy ć m.in.: malin ę moroszk ę Rubus których najwi ększym jest Puszcza Taborska zwana Kniej ą chamaemorus (relikt glacjalny), barwinek pospolity Vinca Ostródzk ą. Le Ŝy ona na północ od Ostródy, a swym minor , cis pospolity Taxus baccata , rosiczk ę okr ągłolistn ą zasi ęgiem wykracza poza terytorium powiatu Drosera rotundifolia , grup ę storczyków: krwisty Orchis ostródzkiego. Drzewostany Puszczy s ą rozlokowane w incarnata , plamisty O. maculata i szerokolistny O. latifolia , czterech gminach powiatu, tj.: Ostródzie (cz ęść północna pióropusznik strusi Matteuccia struthiopteris i wiele innych. gminy), Miłomłynie, Mor ągu i Łukcie. To wła śnie ten 2 Przedstawicielami gatunków ro ślin obj ętych ochron ą kompleks, o powierzchni 650 km decyduje w znacznej cz ęś ciow ą s ą: bagno zwyczajne Ledum palustre , centuria mierze o lesisto ści powiatu ostródzkiego, która wynosi pospolita Centurium erythrea , kalina koralowa Viburnum 29,5 % (stan na rok 2006) i jest niewiele ni Ŝsza ni Ŝ opulus , kopytnik pospolity Asarum europaeum , kruszyna średnia w województwie - 31 % (stan na rok 2006). Nieco pospolita Frangula alnus , pierwiosnka lekarska Primula mniejsze kompleksy le Ŝą we wschodniej, w zachodniej veris , turówka le śna Hierochloe australis . Oprócz ro ślin oraz południowej cz ęś ci gminy Ostróda. Wska źnik naczyniowych w środowisku le śnym mo Ŝna znale źć wiele lesisto ści gminy - 30,89 % - pozostaje na mniej wi ęcej gatunków porostów i mchów spełniaj ących ogromnie stałym poziomie od 2000 roku. istotn ą funkcj ę. Tak ą ciekawostk ą jest porost brodaczka zwyczajna i k ępkowa uwa Ŝane przez biologów za Struktur ę powierzchni lasów na terenie gminy Ostróda wska źnik czysto ści powietrza. przedstawia tabela 5.22. 5.10.2. Świat zwierz ęcy. Tab. 5.23. Struktura powierzchni gruntów le śnych i Świat zwierz ąt jest reprezentowany przez ponad 62 % pozyskiwanie drewna na terenie gminy Ostróda-stan na gatunków Ŝyj ących na terenie kraju. Do najpowszechniej rok 2006. wyst ępuj ących przedstawicieli, b ędących zwierz ętami łownymi, nale Ŝą takie gatunki jak: ło ś, jele ń europejski, Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 12 407,0 jele ń sika, daniel, muflon, sarna, dzik. Liczebno ść lasy ogółem ha 12 038,7 populacji tych zwierz ąt decyduje o bogactwie lasów i grunty le śne publiczne ogółem ha 11 828,0 grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa ha 11 824,0 atrakcyjno ści terenów. grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów Oprócz zwierzyny płowej i grubej bardzo licznie Pa ństwowych ha 11 702,8 grunty leśne prywatne ha 579,0 wyst ępuj ą drapie Ŝniki z najliczniejszym ich Powierzchnia gruntów niele śnych zalesionych i przeznaczonych do zalesienia przedstawicielem lisem. Z innych reprezentantów zalesienia ogółem ha 3,0 drapie Ŝników licznie wyst ępuj ą: borsuk, kuna domowa i grunty niele śne przeznaczone do zalesienia ogółem ha 16,2 lesisto ść w % % 30,90 le śna, tchórz. LE ŚNICTWO (POZA SKARBEM PA ŃSTWA) Od dłu Ŝszego czasu powi ększa si ę populacja jenota, Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 583,00 który nie jest rodzimym gatunkiem, ale znalazł bardzo lasy ogółem ha 583,00 dobre warunki bytowania, a poniewa Ŝ nie posiada grunty le śne prywatne ogółem ha 579,00 naturalnych wrogów świetnie si ę rozmna Ŝa. Podobnie jak grunty le śne prywatne osób fizycznych ha 531,00 Dziennik Urzędowy 2423 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 w przypadku jenota zaobserwowano bardzo du Ŝy wzrost Szczególnie liczni s ą przedstawiciele ichtiofauny. Du Ŝa populacji norki ameryka ńskiej oraz wydry. powierzchnia wód powierzchniowych i liczba ró Ŝnego typu Wydawałoby si ę, Ŝe mamy do czynienia ze zjawiskiem form wyst ępowania, sprzyja bytowaniu ryb. Oprócz powi ększania bioró Ŝnorodno ści środowiska, bo przybywa uwa Ŝanych za gatunki powszechne, takich jak: sieja, gatunków, niestety wielko ść tych populacji staje si ę sielawa, szczupak, oko ń, leszcz, sandacz, jazgarz, kr ąp, gro źna gospodarczo, m.in. dla producentów ryb i nie tylko. karp, kara ś, w ęgorz, kle ń, jaz, mi ętus, pło ć ukleja, ciernik Według danych szacunkowych pochodz ących z itp., szczególnie cenne s ą gatunki w ędrowne; czyli ryby Zarz ądu Okr ęgowego PZŁ w Olsztynie („Program ochrony łososiowate (tro ć, pstr ąg potokowy, łoso ś). Sprzyjaj ą temu środowiska powiatu ostródzkiego” pogłowie czyste wody w rzekach oraz szybki nurt tych cieków poszczególnych gatunków zwierz ąt dzikich przedstawiało wodnych. Warunki bytowania i rozmna Ŝania na terenie si ę nast ępuj ąco-tabela 5.24. gminy zapewniła rzeka Drw ęca, stanowi ąca rezerwat, dodatkowo otoczony obszarami chronionego krajobrazu. Tab. 5.24. Pogłowie zwierz ąt dzikich na terenie powiatu ostródzkiego i gminy Ostróda. 5.10.3. Tereny prawnie chronione. Teren gminy Ostróda jest obszarem o du Ŝym Liczebno ść zwierz ąt (szt.) Grupa zwierz ąt Gatunki zwierz ąt bogactwie przyrodniczo - kulturowo - krajobrazowym. Z w powiecie w gminie* ło ś pojedyncze - tego powodu a Ŝ 75 % powierzchni gminy jest obj ęta jedn ą jele ń szlachetny 1570 375 z prawnych form obszarowej ochrony przyrody. Wykaz daniel 220 53 Zwierzyna płowa i sarna 4930 1178 tych obszarów przedstawiono w tabeli. 5.23. gruba dzik 1280 306 jele ń sika pojedyncze - muflon 80 19 Tab. 5.25. Obszary prawnie chronione na terenie gminy kuna 550 131 Ostróda, stan na rok 2006. borsuk 470 112 Obszary prawnie chronione lis 1150 275 Ogółem ha 30 160,5 Zwierzyna jenot 330 79 Rezerwaty przyrody ha 700,4 drapie Ŝna i norka ameryka ńska 660 158 Parki krajobrazowe razem ha 4846,9 drobna wydra 303 72 Parki krajobrazowe rezerwaty i pozostałe formy ochrony ha 24,3 zaj ąc 3050 729 przyrody bobry 14 rodzin pojedyncza Obszary chronionego krajobrazu ha 25313,6 rodzina Obszary chronionego krajobrazu rezerwaty i pozostałe ha 676,1 *) Liczebno ść przyj ęto proporcjonalnie do zalesie ń formy ochrony przyrody źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urz ędu Nale Ŝy zaznaczyć, i Ŝ du Ŝy wzrost liczebno ści ssaków Statystycznego. drapie Ŝnych zagra Ŝa równowadze biologicznej, a w skrajnych przypadkach tak Ŝe mieszka ńcom (choroby: NATURA 2000. wścieklizna, świerzbowiec). W ostatnich latach dwukrotnie Europejska Sie ć Ekologiczna Natura 2000 jest dokonano masowych szczepie ń lisów przeciw systemem ochrony zagro Ŝonych składników wściekli źnie. Dzi ęki temu radykalnie zmalała ilo ść ognisk ró Ŝnorodno ści biologicznej kontynentu europejskiego, wyst ępowania tej gro źnej choroby. Jest jednak negatywna wdra Ŝanym od 1992 r. w sposób spójny pod wzgl ędem strona takiego post ępowania, bowiem znacz ąco wzrosła metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich liczebno ść populacji, ze wszelkimi tego negatywnym pa ństw członkowskich Unii Europejskiej. skutkami. Zmalały dzi ęki temu populacje drobnej Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zwierzyny. zarówno zagro Ŝonych wygini ęciem siedlisk Według informacji uzyskanych z nadle śnictw, przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt w skali ostatniego wilka w powiecie ostródzkim odstrzelono w Europy, ale te Ŝ typowych, wci ąŜ jeszcze powszechnie 1966 roku w nadle śnictwie Stare Jabłonki. Na przestrzeni wyst ępuj ących siedlisk przyrodniczych, ostatnich lat, okazjonalnie w lasach powiatu ponownie charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych (tj. pojawiaj ą si ę pojedyncze osobniki tego drapie Ŝnika. alpejskiego, atlantyckiego, borealnego, kontynentalnego, Do ść licznie wyst ępuj ący bóbr, który do niedawna był pano ńskiego, makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, rzadko spotykanym przedstawicielem gminy Ostróda, oraz stepowego i czarnomorskiego). W Polsce wyst ępuj ą 2 bardziej rozszerza swoje terytorium bytowania, nie regiony: kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski zawsze pozytywnie przyjmowany jest przez ludno ść ze (4 % powierzchni kraju). Dla ka Ŝdego kraju okre śla si ę wzgl ędu na wyrz ądzane szkody. list ę referencyjn ą siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla Bardzo wa Ŝnym elementem fauny gminy Ostróda s ą których nale Ŝy utworzy ć obszary Natura 2000 w podziale ptaki. Stanowi ą one liczn ą i stale powi ększaj ącą si ę grup ę. na regiony biogeograficzne. Brak jest pełnej informacji dotycz ącej ilo ści ptaków Podstaw ą prawn ą tworzenia sieci Natura 2000 jest gniazduj ących, czy b ędących na przelotach przez teren dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku gminy. Istniej ą rozproszone informacje w nadle śnictwach w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady dotycz ące ptaków chronionych, głównie drapie Ŝnych, dla 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony których naturalnym środowiskiem bytowania jest las. siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które Potwierdzono wyst ępowanie na terenie gminy orlików zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do krzykliwych, kani rudej i czarnej, orła bielika, rybołowa, ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. błotniaka stawowego, bociana białego i czarnego, jastrz ębia, czapli siwej, Ŝurawia, kormorana. Liczni s ą Sie ć Natura 2000 tworz ą dwa typy obszarów: równie Ŝ przedstawiciele ptaków nocnych z kilkoma - obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), gatunkami sów z sow ą puchaczem i uszat ą oraz - specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). puszczykiem na czele. Płazy i gady w Polsce wyst ępuj ą do ść licznie, chocia Ŝ Podstaw ą wyznaczania obszarów Natura 2000 s ą ilo ść gatunków tych zwierz ąt jest niewielka. Na terenie jedynie kryteria naukowe. Dla ka Ŝdego obszaru Natura gminy Ostróda spotka ć mo Ŝna wszystkich przedstawicieli 2000 opracowana jest dokumentacja, która składa si ę z: nizinnych gatunków z obu tych grup. - Standardowego Formularza Danych (SFD), w którym są zawarte najwa Ŝniejsze informacje o poło Ŝeniu i powierzchni obszaru, wyst ępuj ących typach siedlisk Dziennik Urzędowy 2424 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

przyrodniczych i gatunkach „naturowych”, o ich Do najwa Ŝniejszych zagro Ŝeń nale Ŝą : liczebno ści lub reprezentatywno ści w skali kraju, zanieczyszczenia wód, zmiany stosunków wodnych, warto ści przyrodniczej i zagro Ŝeniach; zaniechanie u Ŝytkowania rolniczego terenu, - mapy wektorowej i GIS w skali 1:100 000. niekontrolowana turystyka i kłusownictwo.

Dyrektywa Siedliskowa nie okre śla sposobów ochrony ECONET-POLSKA. poszczególnych siedlisk i gatunków, ale nakazuje W Koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET- zachowanie tzw. wła ściwego stanu ich ochrony. W POLSKA, wpisuj ącej si ę w europejski zintegrowany odniesieniu do siedliska przyrodniczego oznacza to, Ŝe: system ochrony dziedzictwa przyrodniczego, du Ŝa cz ęść - naturalny jego zasi ęg nie zmniejsza si ę; gminy le Ŝy w zasi ęgu najbardziej cennego pod wzgl ędem - zachowuje ono specyficzn ą struktur ę i swoje funkcje ró Ŝnorodno ści biologicznej, naturalno ści, cz ęsto ści ekologiczne; wyst ępowania (rzadko ść gatunków i siedlisk oraz - stan zachowania typowych dla niego gatunków jest unikatowo ść ), stopnia zagro Ŝenia „ obszaru w ęzłowego o wła ściwy. znaczeniu mi ędzynarodowym”. Według koncepcji sieci ekologicznej ECONET- W odniesieniu do gatunków wła ściwy stan ochrony POLSKA, cały obszar obj ęty opracowaniem poło Ŝony jest oznacza natomiast, Ŝe: w obr ębie Zachodnio-mazurskiego obszaru w ęzłowego o - zachowana zostaje liczebno ść populacji, znaczeniu mi ędzynarodowym. Tereny gminy stanowi ą gwarantuj ąca jej utrzymanie si ę w biocenozie przez mi ędzy innymi w wi ększo ści biocentra obszaru dłu Ŝszy czas; węzłowego-to jest obszary o najwy Ŝszej randze w - naturalny zasi ęg gatunku nie zmniejsza si ę; hierarchii krajowej sieci ekologicznej oraz obszary strefy - pozostaje zachowana wystarczaj ąco du Ŝa buforowej biocentrów obszaru w ęzłowego - o drugiej w powierzchnia siedliska gatunku. kolejno ści randze w sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. Węzłowy obszar Zachodnio-mazurski obejmuje Najwa Ŝniejszymi instrumentami realizacji celów sieci zró Ŝnicowane krajobrazy młodoglacjalne, zawieraj ące Natura 2000 s ą oceny oddziaływania na środowisko oraz wszystkie typy rze źby i utworów geologicznych, plany ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla wła ściwych w tej strefie oraz górne odcinki rzek Pasł ęki, których utworzono obszar Natura 2000. Działania Drw ęcy, Łyny i Omulwi spływaj ących w czterech ró Ŝnych ochronne winny uwzgl ędnia ć wymogi gospodarcze, kierunkach (w ęzeł hydrograficzny). Obejmuje zbiorowiska społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne o szczególnie szerokiej zmienno ści typów. Na obszarze danego obszaru Natura 2000. tym stwierdzono wyst ępowanie wielu gatunków flory i Do chwili obecnej Rz ąd Polski ustanowił w drodze fauny gin ących, zagro Ŝonych wygini ęciem i rzadkich w rozporz ądzenia 124 obszary specjalnej ochrony ptaków skali kraju i Europy. oraz wysłał do Komisji Europejskiej, celem akceptacji, 364 propozycje specjalnych obszarów ochrony siedlisk. PARKI KRAJOBRAZOWE. Na terenie gminy Ostróda znajduje si ę cz ęść Na terenie gminy Ostróda funkcjonuje od 1994 roku Specjalnego Obszaru Ochrony Dolina Drw ęcy patrzonego Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich, stanowi ący cz ęść kodem PLH280001 o ł ącznej powierzchni 6930,65 ha. składow ą Zespołu Parków Krajobrazowych Pojezierza Obszar ten stanowi teren rezerwatu "Rzeka Drw ęca" z Iławskiego i Wzgórz Dylewskich, ustanowiony dopływami Poburzanka, Grabiczek i Dylewka, z rozporz ądzeniem Wojewody Olszty ńskiego Nr 4/94 z dnia przyuj ściowymi fragmentami rzek: Dylewki, Gizeli, 4.01.1994 r. (Dz. Urz. Woj. Olszt. Nr 3/94, poz. 34 i Bałcynki i przepływowymi jeziorami Ostrowin i Drw ęckie, a Nr 14/96, poz. 137). Park utworzony został w celu ochrony ta W skład ostoi wchodzi tak Ŝe jedno z 3 istniej ących w niezmiernie urozmaiconej rze źby terenu, unikatowych regionie jezior lobeliowych - J. Czarne. walorów krajobrazowo-widokowych, bogatej ilo ściowo i Oprócz samych wód, teren ostoi obejmuje pasy gruntu zró Ŝnicowanej gatunkowo flory i fauny, du Ŝych warto ści o szeroko ści 5 m, po obu stronach w/w rzeki Drw ęcy historyczno-kulturowych. Ogólna powierzchnia Parku wchodz ącej w skład rezerwatu "Rzeka Drw ęca" oraz obejmuje obszar 7 151,2 ha. Park le Ŝy w mezoregionie obszar stanowi ący mozaik ę siedlisk z ró Ŝnego typu zwanym Garbem Lubawskim, na terenie gmin Ostróda, zbiornikami wodnymi (starorzecza), lasami ł ęgowymi Lubawa, D ąbrówno i Grunwald. Zmiany ustawowe ekstensywnie u Ŝytkowanymi ł ąkami w dolinie rzeki. spowodowały, Ŝe dotychczasowa otulina Parku stała si ę Obszar ten wa Ŝny jest dla ochrony bogatej ichtiofauny obszarem chronionego krajobrazu. Jego obszar wynosi i mozaiki siedlisk zwi ązanych z dolin ą rzeczn ą. 14 882,60 ha. Siedziba Parku mie ści si ę w Jerzwałdzie na Stwierdzono tu wyst ępowanie 12 rodzajów siedlisk z terenie powiatu iławskiego. W strukturze u Ŝytkowania Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Sama Drw ęca gruntów w Parku dominuj ą lasy zajmuj ące 55,8 % i grunty stanowi jedyny ichtiologiczny rezerwat na terenie orne 26,16 %. W otulinie najwi ększy odsetek zajmuj ą województwa warmi ńsko-mazurskiego. Rzeka Drw ęca i jej grunty orne (68,46 %), a nast ępnie u Ŝytki zielone dorzecze obj ęte jest krajowym programem restytucji ryb (14,83 %). Osobliwo ści ą tego obszaru jest rze źba terenu z wędrownych. najwy Ŝsz ą w województwie warmi ńsko-mazurskim Gór ą Obszar stanowi cenny zasób zró Ŝnicowanych siedlisk Dylewsk ą (312,2 m n.p.m.). dla gatunków zwierz ąt rzadkich i poddanych ochronie Niewiele mniejsze s ą s ąsiednie wzniesienia zwi ązanych ze środowiskiem wodnym-wyst ępuje tu ulokowane nieopodal to jest Góra Francuska (286,4 m 11 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, n.p.m.) oraz Góra Bukowa z dwoma wierzchołkami w tym 7 gatunków ryb. Dodatkowym atutem obszaru jest (298,5 i 297,2 m n.p.m.). Wzniesienia powstały po jego kształt, sprzyjaj ący zachowaniu tras migracji i przej ściu l ądolodu skandynawskiego. W wyniku tego rozprzestrzeniania si ę wielu gatunków fauny i flory. Jest to nast ąpiło wypi ętrzenie podło Ŝa trzeciorz ędowego, korytarz ekologiczny mi ędzy Dolin ą Wisły a Pojezierzem przykrytego fragmentami starszych zlodowace ń. Te Mazurskim. Warto podkre śli ć, Ŝe rzeka Drw ęca stanowi specyficzne warunki i panuj ący tam klimat spowodowały, rezerwuar wody pitnej dla miasta Torunia, co powinno Ŝe pojawiły si ę gatunki ro ślin i zwierz ąt charakterystyczne sprzyja ć zachowaniu jej walorów przyrodniczych. dla terenów górskich i podgórskich. Dziennik Urzędowy 2425 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Zinwentaryzowane s ą 24 gatunki ro ślin obj ętych ochron ą ścisł ą. W śród unikatowych przedstawicieli świata Tab. 5.27. Wykaz rezerwatów przyrody na terenie gminy ro ślinnego, które mo Ŝna spotka ć na terenie Parku nale Ŝy Ostróda. wierzba borówkolistna oraz zbiorowisko ro ślinne buczyny Nazwa pomorskiej. Szczególnie wierzba jest cennym okazem z Powierzchnia Lp. rezerwatu Typ rezerwatu Przedmiot ochrony (ha) uwagi na rzadko ść wyst ępowania na obszarze naszego przyrody kraju. Do niedawna lokalizowano j ą w 90 stanowiskach 1. Rezerwat 14,76 florystyczny stanowisko reliktowej „Jezioro wierzby borówkolistnej i obecnie jest jej znacznie mniej, dlatego te Ŝ wpisana Francuskie” dobrze zachowany została do Polskiej Czerwonej Ksi ęgi Ro ślin jako gatunek fragment buczyny pomorskiej zagro Ŝony. Tutaj mo Ŝna spotka ć suchodrzew zwyczajny 2. Rezerwat 9,54 le śny las li ściasty oraz wawrzynek wilcze łyko. Pozostałe gatunki to: cis „Dylewo” reprezentuj ący zespół buczyny pomorskiej pospolity, bluszcz pospolity, barwinek pospolity, zimosioł 3. Rezerwat 9,28 florystyczny w Jeziorze Czarnym- północny, pióropusznik strusi, widłak go ździsty, „Jezioro Czarne rzadki poryblin jeziorny jałowcowaty, torfowy, wroniec, orlik pospolity, grzybienie Płd.” 4. Rezerwat wodny ochrona środowiska białe, gr ąŜ el Ŝółty, rosiczka okr ągłolistna, lilia złotogłów, „Rzeka Drw ęca” pstr ąga, łososia, troci i listera jajowata, kruszczyk szerokolistny, podkolan biały i certy (poło Ŝony równie Ŝ na terenie gminy zielonkawy, storczyki-krwisty, plamisty, szerokolistny i Miłomłyn) strorczyk Fuksa oraz gnie źnik le śny. źródło: Rozporz ądzenie nr 21 Wojewody Warmi ńsko- Mazurskiego z dnia 14.04.2003 r. Na terenie Parku doliczono si ę 169 gatunków zwierz ąt chronionych m.in. gniazduje tu orlik krzykliwy, trzmielojad, Spo śród czterech wymienionych wy Ŝej rezerwatów goł ąb siniak, dzi ęcioł średni, muchołówka mała. przyrody znacz ące miejsce obszarowo zajmuje rezerwat Przedstawicielem fauny Ŝyj ącym w granicach Parku, „Rzeka Drw ęca”, b ędący składow ą Specjalnego Obszaru charakterystycznym dla terenów górskich i podgórskich Ochrony sieci NATURA 2000. jest niew ątpliwie muflon. Introdukowany w 1986 roku znalazł tu znakomite warunki bytowania i rozwoju. Jest Rezerwat „Jezioro Francuskie” utworzony został w 1963 wielk ą atrakcj ą nie tylko dla my śliwych, ale zwi ększa roku. Jest to rezerwat florystyczny, powołany do Ŝycia mi ędzy innymi dla ochrony wierzby borówkolistnej. Rezerwat jest bioró Ŝnorodno ść gatunkow ą. Do ść licznie wyst ępuj ą tu malowniczo poło Ŝony na wschodnim skłonie Góry Dylewskiej, chronione i rzadkie gatunki chrz ąszczy (6 gatunków) oraz obejmuje swoim zasi ęgiem polodowcowe o charakterze motyle (43 gatunki). Na terenie Parku Krajobrazowego wytopiskowym niedu Ŝe jez. Francuskie o powierzchni 2,93 ha stwierdzono tak Ŝe wyst ępowanie 9 gatunków nietoperzy. oraz przylegaj ący do ń las o powierzchni 10,71 ha. Zbocze Kolejnym wa Ŝnym elementem środowiska południowo-wschodniej cz ęś ci jeziora porasta drzewostan przyrodniczego Parku s ą wody powierzchniowe oraz buczyny pomorskiej w wieku około 160 lat. Najliczniejszym tereny podmokłe. Tu bowiem znajduje doskonałe warunki gatunkiem z drzew w rezerwacie jest buk (poza nim wyst ępuje bytowania du Ŝa liczba gatunków; owadów wodnych, świerk, grab, brzoza, d ąb i osika). Z ciekawszych ro ślin w rezerwacie wyst ępuje równie Ŝ wawrzynek wilcze łyko i widłak. płazów i ptaków. Na terenie Parku mo Ŝemy spotka ć m.in. Spotka ć te Ŝ mo Ŝna rosn ące mi ędzy innymi ró Ŝne gatunki turzyc, zimorodka, czy wydr ę. wełnianki: pochwowa i w ąskolistna, czermie ń błotna, bobrek Swoist ą atrakcj ą turystyczn ą Parku Krajobrazowego o trójlistkowy, rosiczka okr ągłolistna, mech płonnik i torfowce. W zupełnie innym charakterze jest wyci ąg narciarski. To runie le śnym rosn ą mi ędzy innymi: wiechlina gajowa, marzanka efekt koegzystencji gospodarczego wykorzystania wiosenna, perłówka kwiatowa i zwisła, zawilec gajowy i miodunka istniej ących warunków przyrodniczych w prawnie ćma. Wiosn ą tafl ę jez. Francuskiego ubarwiaj ą kwiaty i li ście chronionym środowisku. gr ąŜ ela Ŝółtego. Świat zwierz ąt Ŝyj ących na tle szaty ro ślinnej jest równie Ŝ bogaty. Na terenie rezerwatu spotka ć mo Ŝna jelenie, sarny, dziki, lisy, borsuki, kuny, tchórze, łasice, wiewiórki. W OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU. drzewostanach okalaj ących jezioro Ŝyj ą dzi ęcioły, drozdy, liczne Na terenie gminy Ostróda zlokalizowanych jest gatunki sikor, kowaliki, pełzacze i wiele innych. Z gadów mo Ŝna 5 obszarów chronionego krajobrazu. Wykaz tych spotka ć Ŝmij ę zygzakowat ą zasiedlaj ącą torfowiska, zaskro ńca i obszarów przedstawiono w tabeli 5.24. padalca, a w miejscach nasłonecznionych mo Ŝna zauwa Ŝyć jaszczurk ę zwink ę. Płazy w rezerwacie s ą reprezentowane prze Tab. 5.26. Wykaz obszarów chronionego krajobrazu na kilka gatunków Ŝab. Wody jeziora zamieszkuj ą ryby: pło ć, terenie gminy Ostróda. szczupak, leszcz, oko ń i inne. śyj ą tu tak Ŝe ró Ŝne gatunki ślimaków, mał Ŝy i pijawek. Poło Ŝenie administracyjne Rezerwat „Dylewo” typu le śnego obejmuje zespół Ŝyznej Nazwa obszaru Łączna Lp. gminy powiatu buczyny pomorskiej, wyst ępuj ący w całym zakresie zmienno ści w chronionego krajobrazu pow. (ha) powiaty ostródzkiego postaci podzespołów: buczyny kokoryczowej, buczyny typowej 1. Obszar Chronionego 30 149,8 Ostróda, Iława, Ostróda (m. gm.), oraz buczyny z kostrzew ą le śną. Ponadto obserwuje si ę Krajobrazu Kanału Elbl ąg Mor ąg, Małdyty, Elbl ąskiego Miłomłyn, zachowanie w rezerwacie jedynego na terenie Wzgórz 2. Obszar Chronionego 17 474,4 Ostróda, Iława, Ostróda Dylewskich stanowiska bardzo rzadkiego na tych terenach Krajobrazu Doliny Nowe Miasto pióropusznika strusiego. Dolnej Drw ęcy 3. Obszar Chronionego 8 039,5 Ostróda, Ostróda, Grunwald Krajobrazu Doliny Olsztyn Rezerwat „Jezioro Czarne” utworzony został dla Górnej Drw ęcy 4. Obszar Chronionego 9 892,4 Ostróda, Iława, Ostróda, Grunwald, ochrony poryblina jeziornego i szeregu innych rzadkich Krajobrazu Wzgórz Nowe Miasto Dąbrówno ro ślin. Stanowiska poryblina znajduj ą si ę w północnej, Dylewskich 5. Obszar Chronionego 29 941,7 Ostróda, Ostróda, Łukta, płytszej cz ęś ci jeziora, prawie cała pozostała cz ęść dna Krajobrazu Lasów Olsztyn Mor ąg, Miłomłyn pokryta jest ko Ŝuchem mchu torfowca. Taborskich źródło: Rozporz ądzenie nr 21 Wojewody Warmi ńsko- Pomniki przyrody. Mazurskiego z dnia 14.04.2003 r.

Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody „pomnikami s ą REZERWATY PRZYRODY. pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieo Ŝywionej lub ich skupiska Na terenie gminy Ostróda znajduj ą si ę cztery o szczególnej warto ści naukowej, kulturowej, historyczno- rezerwaty przyrody. Wykaz tych rezerwatów pami ątkowej i krajobrazowej oraz odznaczaj ące si ę przedstawiono w tabeli 5.25. indywidualnymi cechami, wyró Ŝniaj ącymi si ę w śród innych Dziennik Urzędowy 2426 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 tworów, w szczególno ści s ędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i zawartych w opracowaniu „ Średniowieczne zało Ŝenia krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, obronne ziemi ostródzkiej" (za „Programem ochrony wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie”. środowiska powiatu ostródzkiego”) dotychczas Na terenie gminy znajduje si ę 32 pomniki przyrody. zlokalizowanych jest na terenie gminy Ostróda sze ść Okre ślono je w tabeli poni Ŝej. takich obiektów. Tabela 5.27. przedstawia wykaz tych

Tab. 5.28. Pomniki przyrody na terenie gminy Ostróda (stan 2006 obiektów na terenie gminy. r.). Tab. 5.29. Wykaz stanowisk archeologicznych obiektów Rok Poło Ŝenie geograficzne i Lp. Opis obiektu obronnych z terenu gminy Ostróda. utworzenia administracyjne 1. 1952 Gmina Ostróda, stok nad rzek ą Głaz-granit szary obwód Dylewk ą przy szosie Ostrowin- 1300 cm, wys. 2,85 m Poło Ŝenie Rodzaj obiektu Kroplewo Dur ąg Krzy Ŝackie zało Ŝenie obronne („Zamkowa Góra”) 2. 1952 Gmina Ostróda, miejscowo ść Lipa, obwód 560 cm, wys. Grabinek Zało Ŝenie obronne („Polski Szaniec") Ostrowin przy b. pałacu 20 m Kajkowo Grodzisko pruskie 3. 1952, Gmina Ostróda, le śnictwo Borsuki Buk obwód 395 cm, wys. 35 Ornowo Grodzisko pruskie 1991 oddz. 3004 m Głaz obwód 350 m, wys. Świetlin Grodzisko pruskie („Szwedzki Szaniec") 0,5 m Zaj ączki Grodzisko pruskie 4. 1952 Gmina Ostróda, le śnictwo Borsuki Głaz granit źródło: „Program ochrony środowiska powiatu ostródzkiego” oddz. 302d grubokrystaliczny obwód 330 m, wys. 0,8 m 5. 1961 Gmina Ostróda, pastwisko b. PGR Głaz-szary granit Pozostałe obszary obj ęte ochron ą prawn ą. Pancerzyn, na zboczu nad rz. grubokrysta - liczny obwód Grabiczek 1710 cm, wys. 2,25 m Spo śród pozostałych obszarów objętych ochron ą 6. 1961 Gmina Ostróda, w lesie 300 m NW „Kamie ń ofiarny" - granit prawn ą nale Ŝy wyró Ŝni ć: od Wysokiej Wsi rapakivi obwód 910 cm, wvs. 0.9 m - Zło Ŝa piasków „Ornowo” - nale Ŝy chroni ć przed 7. 1961 Gmina Ostróda, miejscowo ść Głaz-ciemnoszary granit trwałym zainwestowaniem. Wysoka Wie ś, 300 m NW od wie Ŝy grubokrysta - liczny obwód TV 11OO cm, wys. 1,25 m - Lasy ochronne-zakaz jakiejkolwiek zabudowy, a 8. 1963 Gmina Ostróda, le śnictwo Dylewo Głaz-ró Ŝowy granit z wszelka działalno ść gospodarcza winna by ć oddz. 82f600m, na N od jez. napisem„GR Rose 1918" Francuskiego prowadzona zgodnie z ustaw ą o lasach ochronnych. 9. 1968 Gmina Ostróda, le śnictwo Dylewo Głaz obwód 800 cm, wys. W cz ęści kompleksów le śnych, poło Ŝonych nad oddz. 84 k 1,0 m jeziorami (np. Drw ęckim, Pauze ńskim, Czarnym), 10. 1978 Gmina Ostróda, 1,9 km N od mostu Dąb, obwód 510 cm, wys. na kanale w Ostródzie, po W stronie 25 m wyznaczone zostały lasy wodochronne-w planie od szosy nr 7 urz ądzenia gospodarstwa le śnego Nadle śnictwa 11. 1989 Gmina Ostróda, Lipowo, N cz ęść 3 orzechy mand Ŝurskie, parku klon srebrzysty ob.130-280 ; Miłomłyn (wg stanu na 1.1.1994 r.). Obowi ązuje na 285 cm, wys. 20; 20 m ich terenie gospodarka le śna specjalnie prowadzona, 12. 1989 Gmina Ostróda, Smykowo NE część 2 d ęby, klon, d ąb o dwóch parku pniach ob. 360-390; 300; inaczej ni Ŝ w lasach pozostałych-gospodarczych. 680 cm, wys. 27; 22; 30 m - Gleby pochodzenia organicznego-bez prawa 13. 1989 Gmina Ostróda, Bałcyny, N skraj Wi ąz górski o 2 pniach ob. parku 460 cm, wys. 23 m wszelkiej zabudowy i zalesienia, do wykorzystania 14. 1989 Gmina Ostróda, Szyldak, przy lasku 3 d ęby ob. 400 cm, wys. intensywnego jako u Ŝytki zielone. z cmentarzem rodowym 26 m - kompleksy gleb pochodzenia mineralnego z 15. 1989 Gmina Ostróda Dur ąg, E skraj parku 10 d ębów ob.300-500 cm, przewag ą III klasy bonitacyjnej-przeznaczone do wys. 22-24 m intensywnego rozwoju rolnictwa z dopuszczeniem 16. 1992 Gmina Ostróda, le ś. Fiug ąjny, przy 2 d ęby ob. 400; 490 cm, szosie Ostróda -Miłomłyn wys. 25 m inwestycji nieterenochłonnych. 17. 1992 Gmina Ostróda, Klonowo, przy Jodła ob. 355 cm, wys. pałacu 30 m 18. 1992 Gmina Ostróda, le ś. Fiugajny, przy 3 d ęby ob.385-440 cm, wys. 5.10.4. Zasady gospodarowania na terenach drodze wjazdowej do „Czerwonej 26 m chronionych. Karczmy" 19. 1992 Gmina Ostróda, Klonowo przy 5 d ębów, grab ob.360-380; Na obszarach chronionych w my śl ustawy o ochronie pastwisku przed pałacem 200 cm, wys. 28; 20 m przyrody istnieje obowi ązek stosowania się do zakazów, 20. 1992 Gmina Ostróda, Lichtajny, park Jesion ob. 320 cm, wys.25 m nakazów i zalece ń okre ślonych przez sam ą ustaw ę, a 21. 1992 Gmina Ostróda, Gl ądy, park Tulipanowiec o dwóch tak Ŝe przez akty prawna miejscowego. Na poziomie pniach ob. 130; 200 cm, wys. 17 m regionalnym regulacje z tego zakresu s ą zawarte w 22. 1992 Gmina Ostróda, Grabin, park 2 lipy ob. 520; 720 cm, wys. rozporz ądzeniu nr 87 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego przypałacowy 24 m z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie wprowadzenia zakazów 23. 1992 Gmina Ostróda, le ś. Gierło Ŝ oddz. 69 Sosna ob. 310 cm wys. le ś. Roje 31 m dotycz ących obszarów chronionego krajobrazu na terenie 24. 1992 Gmina Ostróda, skrzy Ŝowanie ulic 21 Dąb- forma sto Ŝkowa ob. województwa warmi ńsko-mazurskiego. Ponadto Stycznia i Pieni ęŜ nego 385 cm, wys. 30 m 25. 1992 Gmina Ostróda, skrzy Ŝowanie ulic Dąb, ob. 410 cm wys. 28 m szczegółowe regulacje dotycz ące poszczególnych parków Grunwaldzkiej i Czarnieckiego czy rezerwatów s ą okre ślone m.in. w rozporz ądzeniu 4/94 26. 1992 Gmina Ostróda, skrzy Ŝowanie ulic Dąb, ob.390 cm, wys. 28 m Grunwaldzkiej i Czarnieckiego z dnia 4.01.1994 w sprawie utworzenia Zespołu Parków 27. 1992 Gmina Ostróda, skraj lasu przy Lipa, ob. 410 cm, wys. 20 m Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz drodze z Turznicy do Starego Lasu 28. 1995 Gmina Ostród ą, Szyldak, działka Dąb, o dwóch pniach ob. Dylewskich. prac. 330; 350 cm wys. 30 m Zarz ądzenia Ministra Le śnictwa i Przemysłu 29. 1995 Gmina Ostróda Szyldak przy drodze 3 d ęby ob.370; 370; 400 na stary cmentarz cm, wys. 25 m Drzewnego z dnia 27 lipca 1961 r. w sprawie uznania za 30. 2001 Nadle śnictwo Olsztynek, Le śnictwo Grupa głazów narzutowych rezerwat przyrody rzeki Drw ęcy itp. Aktami, które Napromek oddz. 1791, m. Napromek szt. 150 obw. 490-276 cm, doprecyzowuj ą ostateczny kształt s ą plany Park Krajobrazowy Wzgórz wys. 1,18-0,55 m. Dylewskich przestrzennego zagospodarowania uchwalane przez radę 31. 2001 Nadle śnictwo Olsztynek, Le śnictwo Grupa głazów narzutowych gmin. Dylewo oddz. 106, 115, 116 Park szt. 1100 obw. 62-230 cm, Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich wys. 1,00-0,10 m Na obszarach obj ętych ochron ą intensywn ą- źródło: Program ochrony środowiska powiatu ostródzkiego”, rezerwatow ą stosowane s ą zasady okre ślone w Główny Urz ąd Statystyczny dokumentach o utworzeniu rezerwatów oraz w planach ochrony tych obiektów. Niezale Ŝnie od tego ka Ŝdy z nich Stanowiska archeologiczne. dysponuje regulaminem opartym o ustaw ę o ochronie Obszar gminy jest miejscem licznych stanowisk przyrody. archeologicznych, które maj ą szczególne znaczenie kulturowe i wpisane s ą w krajobraz. Według danych Dziennik Urzędowy 2427 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

5.10.5. Zagro Ŝenia dla walorów przyrodniczych. wodnego rezerwatu „Rzeka Drw ęca”. Zadanie to powinno Istniej ą potencjalne zagro Ŝenia dla przedstawionych by ć priorytetowe nie tylko dla samorz ądu gminy Ostróda, wy Ŝej walorów przyrodniczych. Zaburzenia powstaj ące w ale tak Ŝe dla samorz ądów wszystkich gmin poło Ŝonych w krajobrazie wynikaj ą z niewła ściwej i nieumiej ętnej zlewni Drw ęcy. W porozumieniu wszystkich gospodarki krajobrazem. Przestrze ń jest niewła ściwie zainteresowanych gmin powinien być opracowany dzielona i degradowana, jak Ŝe cz ęsto zabudowywana program ochrony rzeki Drw ęca oraz jej zlewni, a nast ępnie przypadkowo, tak pod wzgl ędem lokalizacji jak i podj ęta jego realizacja. architektury. Problemy finansowe wła ścicieli wymuszaj ą Nie podj ęcie programu ochronnego doprowadzi instrumentalne traktowanie poszczególnych elementów nieuchronnie do dalszego pogorszenia stanu czysto ści krajobrazu. Zmiany ustawowe doprowadziły, Ŝe powstało środowiska wodnego rezerwatu. Przedmiotowy program wiele, ró Ŝnego typu „centrów" rekreacji w miejscach ochronny powinien obejmowa ć swoim zakresem zupełnie do tego celu nieodpowiednich i wszystkie wody (płyn ące i stoj ące) zwi ązane nieprzygotowanych. Brak infrastruktury komunalnej bezpo średnio lub po średnio z rzek ą Drw ęcą oraz ich dodatkowo pogarsza ten stan rzeczy. zlewnie. Podstawowym problemem wła ściwego utrzymania Powinien obejmowa ć zarówno przedsi ęwzi ęcia wszystkich walorów przyrodniczych jest niedobór środków ograniczaj ące dopływ ładunków zanieczyszcze ń z finansowych, który w sposób wyra źny wida ć np. w punktowych źródeł, jak i ingerowa ć w gospodark ę w gospodarce le śnej (w tym na zalesienia). Aktualnie na zlewni, proponuj ąc przedsi ęwzi ęcia ograniczaj ące dopływ prowadzenie nadzoru nad lasami jest wydatkowanych zanieczyszcze ń obszarowych. W ślad za programem niecałe 60 % środków jakie powinny by ć wydatkowane. powinny i ść , zgodnie z opracowanym wcze śniej Gospodarka le śna powinna by ć prowadzona w oparciu o harmonogramem rzeczowo-finansowym, cz ąstkowe i nast ępuj ące zasady: powszechnej ochrony lasów, szczegółowe projekty (projekty techniczne, budowlane). trwało ści utrzymania lasów, ci ągło ści i zrównowa Ŝonego Zahamowanie post ępuj ącego procesu pogarszania si ę wykorzystania wszystkich funkcji lasów, powi ększania wód ( środowiska rezerwatu „Rzeka Drw ęca”), poza zasobów le śnych. Aby zapewni ć powszechn ą ochron ę nadrz ędnymi celami wynikaj ącymi z ochrony środowiska, lasów ich wła ściciele s ą obowi ązani do kształtowania jest konieczne i nieodzowne ze wzgl ędu na strategi ę równowagi w ekosystemach le śnych, podnoszenia rozwoju, nie tylko gminy Ostróda, ale tak Ŝe innych naturalnej odporno ści drzewostanów poprzez: okolicznych gmin. Dlatego te Ŝ przyszłe porozumienie wykonywanie zabiegów profilaktycznych i ochronnych mi ędzy gminami w sprawie „czystych wód” wydaje si ę by ć zapobiegaj ących powstawaniu i rozprzestrzenianiu słuszne i nieodzowne zarówno z technicznego, po Ŝarów, zapobieganie, wykrywanie i zwalczanie hydrologicznego i przestrzennego punktu widzenia jak i nadmiernie pojawiaj ących i rozprzestrzeniaj ących si ę punktu ekonomicznego-racjonalizacji wydatków oraz organizmów szkodliwych, ochron ę gleby i wód le śnych. pozyskania z zewn ątrz środków na realizacj ę programu. Generalnie stan lasów prywatnych jest gorszy od Zachowanie warto ści przyrodniczych w gminie stanu lasów pa ństwowych. Przyczyny tego stanu rzeczy powinno by ć priorytetem. Dalszy post ęp w tym zakresie są zło Ŝone, poczynaj ąc od tego, Ŝe istnieje du Ŝa ró Ŝnica wymaga nast ępuj ących działa ń: przeci ętnego wieku drzewostanów i zapasów, poprzez - przeprowadzenie inwentaryzacji walorów szaty brak fachowego przygotowania wła ścicieli do ro ślinnej, prawidłowego prowadzenia lasu, trudno ści finansowe, - prowadzenie stałego monitoringu stanowisk słabsze siedliska, du Ŝe rozdrobnienie powierzchni, gatunków zagro Ŝonych (identyfikacja przyczyn stosowanie innych sposobów i priorytetów zagro Ŝenia rzadkich gatunków, eliminacja źródeł zagospodarowania. zagro Ŝenia), Do zjawisk niekorzystnych nale Ŝy zaliczy ć - minimalizowanie skutków antropopresji poprzez rozdrobnienie lasów, widoczne w lasach prywatnych. uwzgl ędnianie ochrony walorów szaty ro ślinnej i Dlatego te Ŝ nale Ŝy d ąŜ yć do tworzenia struktur świata zwierz ąt w miejscowych planach wielkoprzestrzennych, tj. powi ększa ć istniej ące kompleksy zagospodarowania przestrzennego i decyzjach le śne oraz ł ączy ć mniejsze. Pewien wyj ątek stanowi lokalizacyjnych, obszar Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich, w - stosowanie czynnych metod ochrony rzadkich którym nie przewiduje si ę tworzenia wielkich kompleksów gatunków ro ślin (np. koszenie ł ąk, usuwanie le śnych. gatunków drzewiastych), Natomiast bardzo istotnym kryterium powi ększania - powi ększenie liczby zwierz ąt obj ętych ochron ą na obszarów zalesionych jest tworzenie tzw. ci ągów terenie województwa, ekologicznych dla migruj ącej zwierzyny. Przy realizacji - prawne uporz ądkowanie i bardziej rygorystyczne tego zagadnienia nale Ŝy pami ęta ć o konieczno ści ochrony traktowanie ochrony brzegów zbiorników wodnych i zasobów wód podziemnych. Dotyczy to szczególnie samych jezior; utrzymanie obligatoryjnego zakazu terenów o bardzo słabej izolacji. poruszania si ę łodzi motorowych i skuterów wodnych Podstawowym instrumentem prowadzenia gospodarki na wybranych jeziorach, cennych pod wzgl ędem le śnej w lasach niepa ństwowych s ą uproszczone plany faunistycznym, urz ądzenia lasu. S ą to jednak cz ęsto materiały niepełne - wykorzystanie programów rolno-środowiskowych, bądź nieaktualne, dla niektóry obr ębów za ś brak ich jako instrumentu ochrony cennych gatunków na zupełnie. Utrudnia to znacznie wła ściw ą gospodark ę terenach rolniczych, le śną. Wykonanie planów, jest zadaniem administracji - kontynuacja i rozszerzanie ochrony czynnej, rz ądowej, niestety nie realizowanym. obejmuj ącej mi ędzy innymi: - budow ę miejsc l ęgowych (orły, bocian biały, du Ŝe 5.10.6. Priorytety w ochronie przyrody oraz dziuplaki), obszary i obiekty środowiska przyrodniczego - odtworzenie i utrzymywanie siedlisk (ptaki wodno- wskazane do ochrony. błotne), - wprowadzanie bardziej przyjaznych dla ptaków Nadrz ędnym priorytetem w zakresie ochrony przyrody konstrukcji energetycznych-ich lepsze powinna by ć poprawa stanu czysto ści środowiska oznakowanie, Dziennik Urzędowy 2428 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- stała redukcja niektórych drapie Ŝników (lis, norka - wdra Ŝanie na szerok ą skal ę odnowie ń naturalnych; ameryka ńska) szczególnie w cennych ostojach, - typowanie obszarów o wysokich walorach - wzmocnienie pa ństwowej stra Ŝy rybackiej i poznawczych oraz budowa i utrzymanie utworzenie stra Ŝy łowieckiej, infrastruktury słu Ŝą cej celom poznawczo- - tworzenie i odtworzenie korytarzy ekologicznych. dydaktycznym i turystycznym; - rozbudowa infrastruktury le śnej. Niezwykle wa Ŝnym priorytetem, nie tylko w ochronie przyrody i środowiska przyrodniczego, ale równie Ŝ i w Obszarami postulowanymi do obj ęcia ochron ą prawn ą gospodarce, jest wła ściwa gospodarka le śna i są: zwi ększanie lesisto ści. - Zbiornik wód podziemnych bez izolacji i o Dla gospodarki zalesianie jest jednym z wa Ŝniejszych zró Ŝnicowanej izolacji - na tych obszarach przedsi ęwzi ęć przyrodniczo-gospodarczych. Oznacza ono obowi ązuj ą warunki jak na obszarze chronionego inicjowanie procesu lasotwórczego i odtwarzanie le śnego krajobrazu: zakaz wprowadzania zabudowy ekosystemu w miejscu, gdzie u Ŝytki rolne nie przynosz ą rozproszonej poza zwart ą zabudow ą wsi i terenami wła ściwego efektu ekonomicznego. Coraz liczniej wyznaczonymi pod jej rozwój; zakaz lokalizacji ferm wyst ępuj ące zagro Ŝenie środowiska przyrodniczego i w technologii gnojowicowej oraz rolniczego konieczno ść jego ochrony uzmysławia nam, Ŝe zalesianie zagospodarowania gnojowicy; dopuszcza si ę nie tylko zwi ększa istniej ące zasoby le śne, lecz tak Ŝe lokalizacj ę obiektów produkcji zwierz ęcej w staje si ę narz ędziem ochrony przyrody i krajobrazu, technologii ściółkowej w obsadzie maksymalnej 2 wzmacnia i poszerza ochronn ą funkcj ę lasu w stosunku DJP/ha u Ŝytków rolnych, a koncentracja zwierz ąt w do wody i gleby, ogranicza skutki „efektu cieplarnianego" i jednym kompleksie produkcyjnym nie mo Ŝe przeciwdziała globalnym zmianom klimatu, podnosi walory przekroczy ć 200 DJP; zakaz lokalizacji ferm zwierz ąt estetyczne i rekreacyjne środowiska, rekultywuje obszary futerkowych; zakaz lokalizacji przemysłu poza ska Ŝone i zdegradowane. rzemiosłem usługowym i drobn ą wytwórczo ści ą o Zwi ększanie obszaru lasów odbywa si ę obecnie w charakterze nieuci ąŜ liwym; zakaz lokalizacji szklarni ramach „Programu Zwi ększenia Lesisto ści". W śród lasów ogrodniczych oraz dodatkowe warunki: zakaz nowo nasadzonych, w dalszym ci ągu przewa Ŝać b ędą wprowadzania ścieków nawet oczyszczonych w lasy sektora pa ństwowego. Zmieniaj ą si ę jednak grunt i do wód powierzchniowych; zakaz lokalizacji proporcje, obecnie zalesianie przez osoby prywatne i LP wysypisk, wylewisk, grzebowisk, mogilników; nakaz zaczyna si ę równowa Ŝyć. prawidłowego rozwi ązania gospodarki wodno- Jest to wynik wspomagania finansowego lasów ściekowej w istniej ącej i projektowanej zabudowie prywatnych (z dwóch źródeł Fundusz Le śny, ARiMR), W mieszkaniowej i rekreacyjnej; praktyce realizacja tych planów zale Ŝna jest od wielko ści - Obszar zlewni pojeziernej, na którym nale Ŝy: środków przyznawanych na ten cel przez Bud Ŝet ogranicza ć intensywne formy rolnictwa oparte na Pa ństwa. du Ŝych monokulturach, hodowl ę w systemie Ide ą przewodni ą zwi ększenia lesisto ści jest w bez ściołowym prowadzi ć tylko na terenach pierwszym rz ędzie zalesianie gruntów marginalnych: wysoczyznowych ze szczególnymi środkami uŜytki rolne klas V i VI, grunty o znacznym nachyleniu ostro Ŝno ści, przestrzega ć obni Ŝania ilo ści substancji (>15 %) oraz grunty zdegradowane. Prowadz ąc zalesienia biogennych i innych zanieczyszcze ń wprowadzonych nale Ŝy pami ęta ć o podstawowych celach, zasadach i do wód m.in. z pól nawo Ŝonych gnojowic ą poprzez zadaniach zwi ązanych z ochron ą i prowadzeniem odpowiedni ą pojemno ść zbiorników na gnojowic ę, gospodarki le śnej, w których dominuj ącą rol ę odgrywaj ą: kształtowania krajobrazu rolniczego, stosowanie - zwi ększenie lesisto ści obszaru gminy do minimum zabiegów agrotechnicznych, przy wszelkiej 31 % do roku 2010, działalno ści inwestycyjnej stosowa ć wysoki stopie ń - powi ększenie powierzchni lasów ochronnych oczyszczania ścieków wzgl ędnie ich przetłoczenia zwłaszcza na obszarach zbiorników wód do wód płyn ących poza zlewniami. podziemnych bez izolacji oraz na terenach wokół jezior i cieków wodnych, 5.11. Niektóre specyficzne źródła wpływu techniki - ochrona i powi ększanie biologicznej ró Ŝnorodno ści na środowisko przyrodnicze i człowieka. lasów, w tym genetycznej i gatunkowej, - zachowanie naturalnych ekosystemów le śnych, 5.11.1. Źródła wibracji. - poprawa kondycji lasów prywatnych i innych nie będących w Zarz ądzie Lasów Pa ństwowych, Na terenie obszaru obj ętego niniejszym opracowaniem - intensyfikacja działa ń na rzecz wykorzystania lasów brak jest stałych źródeł wibracji, tj. elementów-urz ądze ń do rozwoju edukacji ekologicznej społecze ństwa, mechanicznych, elektromechanicznych, - wykorzystanie lasów do rozwoju ekoturystyki przy elektroakustycznych i innych, wykonuj ących drgania zachowaniu zasad ich ochrony. mechaniczne. Urz ądzenia takie mog ą okresowo funkcjonowa ć, np. na czas budowy obiektów in Ŝynierskich Zadania, które nale Ŝy wykona ć, aby mo Ŝna było (ubijanie, utrz ąsanie za pomoc ą wibratorów betonu, wyznaczone cele osi ągn ąć : gruntu). - przeprowadzenie działa ń formalno-prawnych pod potrzeby zalesie ń, tj. weryfikacji klasyfikacji gruntów, 5.11.2. Źródła promieniowania jonizuj ącego. wyznaczenie granic polno-le śnych w planach zagospodarowania przestrzennego, opracowanie Wyst ępuj ące w obszarze obj ętym opracowaniem dokumentacji glebowo-siedliskowej i urz ądzeniowej; promieniowanie jonizuj ące oparte jest przede wszystkim - opracowanie planów urz ądzeniowo-le śnych dla na poziomie radiacji ze źródeł naturalnych, zwi ązanych z lasów prywatnych i innych nie b ędących w Zarz ądzie rozpadem pierwiastków promieniotwórczych naturalnie Lasów Pa ństwowych; wyst ępuj ących w przyrodzie. Zagro Ŝenia w dziedzinie - przebudowa drzewostanów tam gdzie zało Ŝono je promieniowania jonizuj ącego mog ą na obszarze gminy niezgodnie z wymogami siedliskowymi; Dziennik Urzędowy 2429 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 stwarza ć wył ącznie źródła promieniowania pochodz ące z przestrzeni kilkunastu metrów na poziomie zawieszenia zewn ątrz. anteny. Normy techniczne i przepisy aktualnie stosowane Poza naturalnymi źródłami promieniowania, w Polsce, dotycz ące umieszczania anten stacji, znajduj ącymi si ę w glebie, wodzie i powietrzu, wyst ępuj ą zabezpieczaj ą wymagane odległo ści od miejsc tak Ŝe sztuczne źródła promieniowania, które mo Ŝemy przebywania ludzi. podzieli ć na trzy grupy: Jednym ze źródeł promieniowania niejonizuj ącego s ą - zamkni ęte źródła promieniowania o małej aktywno ści stacje nadawcze radiowe i telewizyjne. Na terenie gminy w szczelnej obudowie u Ŝywane w pracach Ostróda istnieje stacja przeka źnikowa na Górze diagnostycznych; Dylewskiej. Jej oddziaływanie jako źródło promieniowania - aparatura rentgenowska; ma podobny wymiar jak w przypadku pola - otwarte źródła promieniowania, które znajduj ą si ę w elektromagnetycznego emitowanego przez stacje bazowe zakładach posiadaj ących materiały izotopowe telefonii komórkowej. uŜywane do prac naukowych, w pracowniach Pomiary poziomu pól elektromagnetycznych wykonuje medycznych. w ramach zada ń Pa ństwowego Monitoringu Środowiska Na terenie gminy brak jest wyŜej wymienionych źródeł, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie. w stopniu, który mógłby by ć istotny z punktu widzenia Wyniki pomiarów przeprowadzonych w roku 2006 programu. wykazały, i Ŝ na terenie gminy Ostróda nie stwierdzono przekrocze ń warto ści dopuszczalnych, w miejscach 5.11.3. Źródła promieniowania elektro- dost ępnych dla ludno ści, w Ŝadnym pa śmie cz ęstotliwo ści magnetycznego. Pole i promieniowanie elektromagnetyczne wyst ępuje 6. REALIZACJA ZADA Ń W ZAKRESIE OCHRONY w otoczeniu wszystkich odbiorników energii elektrycznej. I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA W OKRESIE Promieniowanie niejonizuj ące zwi ązane jest z OBOWI ĄZYWANIA POPRZEDNIEGO PROGRAMU wyst ępowaniem pól elektromagnetycznych. Do głównych OCHRONY ŚRODOWISKA. źródeł powstawania pól elektromagnetycznych nale Ŝą : - linie elektroenergetyczne i stacje transformatorowe, Program Ochrony Środowiska w swoich zało Ŝeniach - obiekty radiokomunikacyjne w tym: stacje nadawcze ma wspomaga ć d ąŜ enie do uzyskania w gminie radiowe i telewizyjne, stacje bazowe telefonii sukcesywnego ograniczania negatywnego wpływu na komórkowej, środowisko źródeł zanieczyszcze ń, ochron ę i rozwój - stacje radiolokacyjne i radionawigacyjne. walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzgl ędnieniem konieczno ści ochrony środowiska. Istotny wpływ na środowisko maj ą linie i stacje Efektywne zarz ądzanie środowiskiem poprzez realizacj ę elektroenergetyczne o napi ęciach znamionowych równych zada ń okre ślonych w programie ma doprowadzi ć do co najmniej 110 kV i wy Ŝszych. W celu zabezpieczenia poprawy stanu poszczególnych komponentów środowiska ludzi przed szkodliwym promieniowaniem naturalnego, oraz zapewni ć skuteczne mechanizmy elektromagnetycznym wyznaczane s ą strefy ochronne od chroni ące środowisko przed degradacj ą. linii wysokich napi ęć : W ocenie generalnej stan środowiska na terenie gminy - strefa ochronna pierwszego stopnia; jest to obszar, uległ nieznacznej poprawie-dotyczy to przede wszystkim gdzie przebywanie ludzi jest zabronione, z wyj ątkiem jako ści powietrza atmosferycznego. Działania podj ęte w osób zatrudnionych przy eksploatacji urz ądze ń; ostatnich latach maj ące na celu sukcesywne zwi ększanie - strefa ochronna drugiego stopnia, gdzie stopnia gazyfikacji gminy zgodnie z przyj ętą koncepcj ą dopuszczalne jest okresowe przebywanie ludno ści, powoduje stopniowe ograniczenie emisji zanieczyszcze ń z lecz zabronione lokalizowanie budynków lokalnych palenisk, które w znacznym stopniu wpływaj ą na mieszkalnych. stan jako ściowy powietrza na omawianym terenie. W okresie obowi ązywania poprzedniego Programu Obecnie przez teren gminy przebiega linia zrealizowano cz ęść zało Ŝonych przedsi ęwzi ęć w zakresie energetyczna wysokich napi ęć 110 kV Grudzi ądz-Olsztyn gospodarki wodno-ściekowej. Od roku 2002 wybudowano wraz ze stacj ą transformatorow ą GPZ 110/15 kV (na 27,6 km kanalizacji sanitarnej do której przył ączono 136 terenie miasta Ostróda). budynków. Skanalizowane zostały nast ępuj ące Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega miejscowo ści: Szafranki, Klonowo, Lubajny etap I, K ątno, na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska Zawady Małe, Mi ędzylesie. Wybudowano now ą poprzez utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych oczyszczalnie ścieków w Klonowie. W celu ochrony wód poni Ŝej dopuszczalnych. W celu sprawdzenia dotrzymania podj ęto równie Ŝ działania maj ące na celu ochron ę dopuszczalnych poziomów pola elektromagnetycznego w zbiorników wód podziemnych bez izolacji poprzez środowisku wykonuje si ę pomiary pola uruchomienie procedur formalno-prawnych prowadz ących elektromagnetycznego w środowisku w otoczeniu do ustanowienia obszarów ochrony dla tych zbiorników instalacji wytwarzaj ących pola elektromagnetyczne. oraz stref ochrony uj ęć wód podziemnych. Takie pomiary wykonuje si ę bezpo średnio po ka Ŝdym W latach 2003-2007 podj ęto działania maj ące uruchomieniu instalacji, a tak Ŝe ka Ŝdorazowo w razie uporz ądkowa ć zagadnienia gospodarki odpadami zmiany warunków pracy instalacji, je śli mog ą one mie ć wynikaj ące z przynale Ŝno ści gminy do Zwi ązku Gmin wpływ na zmian ę poziomu emitowanego pola Regionu Ostródzko-Iławskiego „Czyste Środowisko”. elektromagnetycznego. Na podstawie pomiarów Realizacja tych zada ń koordynowana jest przez Zwi ązek, identyfikowane s ą obszary, na których stwierdzono a na terenie gminy obj ęła przede wszystkim przekroczenie dopuszczalnych poziomów pola przedsi ęwzi ęcia w zakresie selektywnej zbiórki odpadów, elektromagnetycznego. oraz przyst ąpienia do kolejnego etapu przebudowy i Na obszarze gminy obiektami radiokomunikacyjnymi, modernizacji składowiska odpadów komunalnych w które mog ą mie ć wpływ na środowisko, s ą stacje bazowe Rudnie. telefonii komórkowej. Pole elektromagnetyczne W 2004 zlikwidowano mogilnik w Warlitach Wielkich, wyst ępuj ące przy antenach telefonii komórkowej który stanowił jeden z wa Ŝniejszych problemów mocowanych na kratownicowych masztach wyst ępuje na ekologicznych gminy-poło Ŝony w odległo ści około 800 Dziennik Urzędowy 2430 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741 metrów od jeziora Szel ąg Wielki stanowił bezpo średnie - stosowanie uregulowa ń prawnych-pozwolenia zagro Ŝenie dla jako ści wód jeziora. W trakcie prac administracyjne na wprowadzanie pyłów i gazów likwidacyjnych zlokalizowano 32 studnie betonowe oraz do powietrza, uwzgl ędniaj ąc standardy emisyjne z dwa doły ziemne (w których przeterminowane środki instalacji oraz dopuszczalne poziomy substancji w ochrony ro ślin składowano bez Ŝadnego zabezpieczenia). powietrzu, Łącznie w trakcie likwidacji mogilnika wydobyto i - wdra Ŝanie najlepszych dost ępnych technologii tzw wywieziono do spalarni 53,59 Mg przeterminowanych BAT, środków ochrony ro ślin. - modernizacj ę i automatyzacj ę procesów technologicznych w obiektach przemysłowych, 7. DŁUGOTERMINOWA STRATEGIA OCHRONY - instalowanie urz ądze ń o redukcji zanieczyszcze ń ŚRODOWISKA DO 2015 ROKU. powstałych w procesach technologicznych oraz poprawa sprawno ści obecnie funkcjonuj ących 7.1. Wprowadzenie. urz ądze ń, W rozdziale zawarto charakterystyk ę celów i działa ń zmierzaj ących do poprawy stanu środowiska, w - Ograniczenia „emisji niskiej” zanieczyszcze ń do perspektywie do roku 2015, w zakresie: powietrza poprzez promowanie i wspieranie - poprawy jako ści środowiska, tj. poprawy jako ści wód, instytucjonalne działa ń w tym kierunku, a przede jako ści powietrza atmosferycznego, ochrony przed wszystkim: hałasem, promieniowaniem elektromagnetycznym a - ograniczenie liczebno ści lokalnych kotłowni, tak Ŝe uwzgl ędniaj ąc zagadnienia gospodarki modernizacja istniej ących instalacji ciepłowniczych, odpadami oraz zagro Ŝenia awariami przemysłowymi, instalowanie urz ądze ń ograniczaj ących emisj ę - ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego zanieczyszcze ń do atmosfery, korzystania z zasobów przyrody (ochrony przyrody i - stosowanie paliw niskoemisyjnych (gaz, olej krajobrazu, ochrony lasów, ochrony gleb i wód opałowy, drzewo) zarówno w kotłowniach sieci podziemnych), ciepłowniczej jak i w indywidualnych paleniskach, - zrównowa Ŝonego wykorzystania surowców, - gazyfikacja gminy (zgodnie z istniej ącą koncepcj ą materiałów, wody i energii. gazyfikacji gminy), - termoizolacja budynków, 7.2. Poprawa jako ści środowiska. - wprowadzanie nowych, przyjaznych środowisku technologii, wykorzystywanie odnawialnych źródeł 7.2.1 Jako ść wód. energii, Cel długookresowy do 2015 roku. - ograniczenie emisji zanieczyszcze ń i zapachów Zapewnienie odpowiedniej jako ści wód złowonnych z instalacji do hodowli zwierz ąt powierzchniowych, ochrona wód podziemnych oraz poprzez zastosowanie nowoczesnych, zapewnienie wszystkim miesza ńcom odpowiedniej ilo ści i dostosowanych do aktualnych wymogów unijnych jako ści wody do picia, a tak Ŝe zabezpieczenia zasobów technologii chowu, oraz stosowanie odpowiednich wodnych dla środowiska przyrodniczego. dodatków paszowych (w celu ograniczenia odorów) i odpylanych ściółek, Kierunki działa ń do 2015 roku - Ograniczenie emisji komunikacyjnej przede Osi ągni ęcie stanu czysto ści wód, spełniaj ącego wszystkim poprzez: standardy obowi ązuj ące w Unii Europejskiej, poprzez - poprawienie warunków ruchu drogowego, działania w zakresie: zwi ększenie płynno ści ruchu i przepustowo ści - zaopatrzenia w wodę: drogowej zwłaszcza na drogach o du Ŝym - dalsza budowa i modernizacja sieci nat ęŜ eniu ruchu o znaczeniu krajowym, wodoci ągowych, - podniesienie standardów technicznych - modernizacja uj ęć wody i stacji uzdatniania, infrastruktury drogowej, - gospodarki ściekowej: - dbało ść o czysto ść terenów zurbanizowanych- - budowa i rozbudowa sieci kanalizacyjnej, ograniczenie wtórnej emisji niezorganizowanej z pozwalaj ącej na przył ączenie jak najwi ększej ulic, oraz innych terenów zabudowanych, ilo ści budynków na terenie gminy do istniej ących pot ęgowanej przez ruch pojazdów. zbiorowych oczyszczalni ścieków, - budowa przydomowych oczyszczalni ścieków (w 7.2.3. Gospodarka odpadami. rejonach gminy do których doprowadzanie sieci Cele długookresowe do 2015. kanalizacyjnych jest nieopłacalne ze wzgl ędów Zminimalizowanie ilo ści wytwarzanych odpadów ekonomicznych lub jest niemo Ŝliwe technicznie), komunalnych oraz wdro Ŝenie nowoczesnego systemu ich - promowanie, wspieranie i egzekwowanie odzysku, unieszkodliwiania i gospodarczego programów racjonalnej gospodarki wodno- wykorzystania. ściekowej. Za realizacj ę i koordynacj ę zada ń w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Ostróda 7.2.2. Jako ść powietrza atmosferycznego. odpowiedzialny jest Zwi ązek Gmin Regionu Ostródzko- Cel długookresowy do 2015 roku. Iławskiego „Czyste Środowisko” z siedzib ą w Ostródzie. Kompleksowe działania maj ące na celu utrzymanie oraz systematyczn ą popraw ę jako ści powietrza 7.2.4. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem atmosferycznego na obszarze gminy Ostróda. elektromagnetycznym.

Kierunki działa ń do 2015 roku. Cel długookresowy do 2015 roku. W zakresie oddziaływania sektora komunalnego Zmniejszenie nara Ŝenia mieszka ńców gminy na kierunki działa ń powinny zmierza ć do: ponadnormatywny: - Ograniczenia emisji przemysłowej poprzez: - poziom hałasu, przede wszystkim komunikacyjnego, - poziom promieniowania elektromagnetycznego. Dziennik Urzędowy 2431 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Kierunki działa ń do roku 2015. Ochrona, rekultywacja i wła ściwe wykorzystanie istniej ących zasobów glebowych. W zakresie oddziaływania hałasu najwa Ŝniejszym elementem jest podj ęcie działa ń w kierunku ochrony przed Kierunki działa ń do 2015 roku. hałasem komunikacyjnym. Działania w zakresie ochrony Kierunki działa ń zwi ązane z ochron ą gleb: przed hałasem drogowym w du Ŝym stopniu pokrywaj ą si ę - ochrona gleb przed degradacj ą i rekultywacja gleb z działaniami zwi ązanymi z ograniczaniem emisji zdegradowanych, komunikacyjnej zanieczyszcze ń do powietrza - ochrona gleb przed negatywnym wpływem atmosferycznego. Realizacj ę zada ń w zakresie ochrony transportu i infrastruktury transportowej. przed hałasem nale Ŝy poprze ć odpowiednimi zapisami w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 7.4. Zrównowa Ŝone wykorzystanie wody i energii. Zadania w celu emisji hałasu u źródła: - poprawa nawierzchni dróg, 7.4.1. Wodochłonno ść i energochłonno ść . - zwi ększenie płynno ści ruchu, Cel długookresowy do 2015 roku. - ograniczenie pr ędko ści strumienia pojazdów. Racjonalizacja zu Ŝycia wody i energii.

W zakresie ochrony przed negatywnym Kierunki działa ń do 2015 roku: oddziaływaniem pola elektromagnetycznego - Wprowadzanie zamkni ętych obiegów wody i najwa Ŝniejszym elementem jest podj ęcie i prowadzenie wodooszcz ędnych technologii produkcyjnych w działa ń w zakresie stałego monitoringu poziomu przemy śle, promieniowania. Istotnym elementem działa ń w zakresie - Modernizacja sieci wodoci ągowych w celu ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych, jest wprowadzenie do planów zagospodarowania - Zmniejszenie strat energii w systemach przestrzennego zapisów dotycz ących stref ograniczonego przesyłowych, poprawa parametrów energetycznych uŜytkowania m.in. wokół urz ądze ń energetycznych i budynków. radiokomunikacyjnych w przypadku stwierdzenia przekrocze ń dopuszczalnych poziomów promieniowania. 7.4.2. Wykorzystanie energii odnawialnej. Cel długookresowy do 2015 roku. 7.3. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Wzrost wykorzystania energii odnawialnej. i racjonalne korzystanie z zasobów przyrody. Kierunki działa ń do 2015 roku: 7.3.1. Ochrona przyrody i krajobrazu. - Okre ślenie potencjału technicznego i Cel długookresowy do 2015 roku. ekonomicznego energii odnawialnej i Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej niekonwencjonalnej, oraz doskonalenie systemu obszarów prawnie - Promowanie i popularyzacja najlepszych praktyk w chronionych. dziedzinie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, w tym rozwi ąza ń technologicznych, Kierunki działa ń do 2015 roku. administracyjnych i finansowych, Kierunki działa ń w zakresie ochrony i rozwoju systemu - Wsparcie dla projektów w zakresie budowy urz ądze ń obszarów chronionych: i instalacji do produkcji i transportu energii - ochrona przyrody i krajobrazu: wytwarzanej w oparciu o źródła odnawialne. - rygorystyczne przestrzeganie wymagań ochrony przyrody w odniesieniu do obiektów turystycznych i 8. STRATEGIA KRÓTKOTERMINOWA NA LATA rekreacyjnych (ochrona walorów przyrodniczych), 2008-2011. - wprowadzanie odpowiednich procedur lokalizacyjnych chroni ących tereny cenne 8.1 Wprowadzenie. przyrodniczo przed inwestowaniem, W rozdziale tym zostały przedstawione kierunki - ochrona i utrzymanie funkcji rekreacyjnych działa ń niezb ędnych do realizacji w latach 2008-2011, w środowiska: celu poprawy stanu środowiska z podziałem na - promowanie zachowa ń zgodnych z zasadami zagadnienia z zakresu: ochrony przyrody i krajobrazu, - ochrony powietrza atmosferycznego, - rozwój sieci szlaków turystycznych, rowerowych i - ochrony przed hałasem oraz szkodliwym działaniem ście Ŝek dydaktycznych. pól elektromagnetycznych, - gospodarki wodno-ściekowej, 7.3.2. Lasy. - gospodarki odpadami, Cel długookresowy do 2015 roku. - ochrony gleb, Ochrona i odtwarzanie ró Ŝnorodno ści biologicznej - ochrony przyrody, systemów le śnych. - zrównowa Ŝonego wykorzystania wody i energii, - edukacji ekologicznej. Kierunki działa ń do 2015 roku. Kierunki działa ń zwi ązane z ochron ą lasów: Cele i zadania zawarte w Polityce Ekologicznej - łączenie kompleksów le śnych, Państwa przy uwzgl ędnieniu specyfiki obszaru, a tak Ŝe - poprawa rozpoznania zasobów ró Ŝnorodno ści Programów Ochrony Środowiska Województwa biologicznej w lasach, Warmi ńsko-Mazurskiego oraz Powiatu Ostródzkiego - stały monitoring środowiska le śnego w celu wyznaczaj ą nast ępuj ące kierunki działa ń w Programie przeciwdziałania niepo Ŝą danym stanom takim jak Ochrony Środowiska dla Gminy Ostróda. po Ŝary, masowe pojawy szkodników i chorób drzew. 8.2. Ochrona powietrza atmosferycznego. 7.3.3. Ochrona gleb. Poprawa jako ści powietrza i ograniczenie emisji Cel długookresowy do 2015 roku. zanieczyszcze ń do atmosfery. Dziennik Urzędowy 2432 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Według analizy oceny jako ści powietrza obszar gminy szlaków komunikacyjnych a tak Ŝe wokół punktowych został zaklasyfikowany do strefy A. Spełnia on kryteria źródeł hałasu, stawiane tej klasie zarówno pod k ątem ochrony zdrowia - stosowanie na etapie planowania przestrzennego ludzi jak i ochrony ro ślin. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe stan odpowiednich relacji pomi ędzy powierzchni ą terenów taki nie musi si ę stale utrzymywa ć. Działania maj ące na o zwartej zabudowie i terenów otwartych, celu utrzymanie i popraw ę obecnego stanu jako ści - odpowiedzialne lokalizowanie nowych obiektów powietrza atmosferycznego powinno si ę wiec podejmowa ć mog ących stanowi ć potencjalne źródło emisji bez wzgl ędu na aktualn ą klas ę wynikow ą. Poniewa Ŝ ponadnormatywnego hałasu, głównymi źródłami emisji zanieczyszcze ń do powietrza s ą - ustanawianie stref ciszy w miejscach rekreacji i emitory niskie (głównie lokalne paleniska) oraz wypoczynku oraz sprawne egzekwowanie komunikacja drogowa, podejmowane działania powinny ustanowionych zalece ń, by ć ukierunkowane na ograniczenie emisji z tych - odpowiedzialne stosowanie regulacji prawnych w obszarów działalno ści człowieka. zakresie wydawania decyzji o lokalizacji nowych inwestycji oraz decyzji o dopuszczalnym poziomie Zadania w zakresie ograniczania emisji niskiej hałasu emitowanego do środowiska. zanieczyszcze ń powietrza do atmosfery: W zakresie promieniowania elektromagnetycznego W zakresie ograniczenia emisji niskiej nale Ŝy podj ąć główne jego źródło zwi ązane jest ze stacjami działania zwi ązane z modernizacj ą systemów grzewczych przeka źnikowymi i liniami energetycznymi. W celu lokalnych palenisk domowych, punktów handlowych, minimalizacji negatywnego oddziaływania promieniowania usługowych oraz niewielkich zakładów wytwórczych a elektromagnetycznego nale Ŝy wykona ć inwentaryzacj ę tak Ŝe w budynkach u Ŝyteczno ści publicznej. istniej ących potencjalnych źródeł promieniowania oraz wykonywa ć cykliczne pomiary nat ęŜ enia promieniowania Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń ze źródeł z tych źródeł, oraz stworzy ć baz ę danych dotycz ącą komunikacyjnych: urz ądze ń i instalacji mog ących znacz ąco oddziaływa ć na Kwestia zagro Ŝeń dla środowiska naturalnego środowisko w tym zakresie. zwi ązanych z transportem jest bardzo istotna i wymaga podejmowania stałych działa ń maj ących na celu ich 8.4. Gospodarka wodno-ściekowa. minimalizowanie. Działania takie powinny by ć Głównymi kierunkami ochrony zasobów wód podejmowane nie tylko w tracie u Ŝytkowania obiektów powierzchniowych i podziemnych powinny by ć: infrastruktury drogowej róg, ale ju Ŝ na etapach - poprawa jako ści wód powierzchniowych do stanu planowania, projektowania i realizacji takich wymaganego przez ich funkcje ekologiczne i przedsi ęwzi ęć . Podstawowymi przedsi ęwzi ęciami uŜytkowe; maj ącymi na celu minimalizowanie ujemnego wpływu - poprawa stosunków wodnych wód emisji komunikacyjnej na środowisko s ą: powierzchniowych i podziemnych, głównie poprzez - zmiany w zakresie organizacji transportu- zwi ększenie regularno ści ich przepływów. modernizacja taboru transportowego, przede wszystkim autobusowego, popularyzacja wieczno ści Jak to wcze śniej wykazano w rozdz. 5, generalnie stan stosowania pojazdów i urz ądze ń nap ędzanych czysto ści wód powierzchniowych (wód płyn ących i silnikami spalinowymi dotrzymuj ącymi standardów stoj ących) na terenie gminy Ostróda nie jest dobry. Rzeka ochrony środowiska, Drw ęca, jako rzeka rezerwatowa, na całym swym odcinku - ograniczenie emisji pochodz ącej z samochodów przebiegaj ącym przez gmin ę Ostróda, posiada III klas ę osobowych - poprzez edukacje ekologiczna czysto ści, a pomi ędzy 179+700 i 164,700, niesie wody popularyzuj ącą stosowanie paliw mniej uci ąŜ liwych pozaklasowe. Wiele jezior posiada wody III klasy czysto ści dla środowiska (np. propan-butan) oraz u Ŝytkowania i pozanormatywne oraz w przewa Ŝaj ącej mierze nale Ŝy do pojazdów dotrzymuj ących standardów ochrony grupy wyra źnie i najbardziej podatnych na eutrofizacj ę. A środowiska, zatem dla ratowania statusu rezerwatu „Rzeka Drw ęca” - zmiany w organizacji ruchu drogowego - poprzez oraz obszaru Natura 2000 i w celu zahamowania ograniczenia pr ędko ści oraz budow ę ście Ŝek i post ępuj ącego procesu eutrofizacji jezior konieczne jest parkingów rowerowych i promowanie ruchu podj ęcie stosownego programu w celu poprawy stanu ich rowerowego, czysto ści. - popraw ę jako ści infrastruktury drogowej. Program taki, powinien by ć podj ęty przez wszystkie zainteresowane gminy i opracowywany byłby w 8.3. Ochrona przed hałasem oraz szkodliwym warunkach porozumienia gmin w tym zakresie. działaniem pól elektromagnetycznych. Drugim aspektem ochrony wód powierzchniowych jest Klimat akustyczny na terenie gminy kształtowany jest ochrona wód podziemnych, powi ązanych przede wszystkim przez hałas komunikacyjny, a w hydrogeologicznie i hydrograficznie z wodami szczególno ści drogowy. Zagro Ŝenia hałasem powierzchniowymi. przemysłowym ma charakter bardziej lokalny-stanowi Podstawowymi celami ochrony wód podziemnych s ą: uci ąŜ liwo ść dla mieszka ńców terenów zlokalizowanych w - przeciwdziałanie zagro Ŝeniom wpływaj ącym na najbli Ŝszym s ąsiedztwie takiego punktowego źródła obni Ŝenie jako ści wód podziemnych, hałasu. - wła ściwe zagospodarowanie obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych i stref ochronnych Podstawowymi działaniami maj ącymi na celu popraw ę uj ęć , a szczególnie uj ęć na terenach wyst ępowania klimatu akustycznego s ą: zbiorników wód podziemnych bez izolacji. - modernizacja obiektów infrastruktury drogowej, poprawa jako ści nawierzchni dróg, zmiany w Dla osi ągni ęcia dwóch, wy Ŝej wymienionych celów organizacji ruchu, promowanie ruchu rowerowego, strategicznych i racjonalizacji gospodarki wodnej nale Ŝy - budowa ekranów d źwi ękochłonnych i instalacji przedsi ęwzi ąć nast ępuj ące, ni Ŝej wymienione, działania. ograniczaj ących emisj ę hałasu wzdłu Ŝ uci ąŜ liwych Dziennik Urzędowy 2433 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

1. Opracowanie programu poprawy stanu czysto ści - Na terenach jak wy Ŝej nale Ŝy bezwzgl ędnie rzeki Drw ęca i jej dopływów w celu: realizowa ć sie ć wodoci ągow ą równolegle z budow ą - rozpoznania i zewidencjonowania punktowych źródeł kanalizacji sanitarnej. zanieczyszcze ń rzeki, - Z uwagi na poło Ŝenie du Ŝego obszaru gminy na - okre ślenia rozmiarów obszarowych źródeł terenie zlewni pojeziernej winna by ć wykonana zanieczyszcze ń rzeki, kanalizacja sanitarna zbiorcza. - okre ślenia hierarchii i etapów likwidacji (ograniczenia - Na terenie zlewni pojeziernej, w miejscowo ściach wpływu) poszczególnych źródeł zanieczyszcze ń pozbawionych infrastruktury zbiorczej, zaleca si ę (źródeł punktowych i obszarowych), realizacj ę sieci wodoci ągowej równolegle z budow ą - przedstawienia programu inwestycyjnego-zakresu i sieci kanalizacji sanitarnej zbiorczej. harmonogramu rzeczowo-finansowego likwidacji - Nale Ŝy przyj ąć zasad ę skanalizowania docelowo (ograniczenia wpływu) źródeł zanieczyszcze ń, wszystkich miejscowo ści gminy wraz realizacj ą - przedstawienia przedsi ęwzi ęć bezinwestycyjnych, wysokosprawnych oczyszczalni ścieków według zmierzaj ących do poprawy stanu czysto ści rzeki, podziału zlewniowego oraz realizacj ę systemów - okre ślenia prognozy poprawy stanu czysto ści rzeki przesyłowych zbiorczych do istniej ących po likwidacji (ograniczeniu wpływu) źródeł oczyszczalni. zanieczyszcze ń. - Wszystkie nowopowstaj ące obiekty utylizacji ścieków powinny mie ć punkt zlewny dla ścieków dowo Ŝonych 2. Opracowanie programów poprawy stanu czysto ści z miejscowo ści mniejszych i zabudowy kolonijnej. jezior (planów ochrony jezior) w celu: - Z uwagi na atrakcyjno ść terenu i jego poło Ŝenie nie - rozpoznania i zewidencjonowania punktowych źródeł powinno si ę dopuszcza ć do powstawania lokalnych zanieczyszcze ń jezior, wylewisk ścieków. Wszystkie produkowane na - okre ślenia rozmiarów obszarowych źródeł terenie gminy ścieki bytowo-gospodarcze winny by ć zanieczyszcze ń jezior, oczyszczane w oczyszczalniach o odpowiednim - okre ślenia chłonno ści-dopuszczalnej antropopresji i stopniu redukcji zanieczyszcze ń. uŜytkowania jezior, - Na terenach pozbawionych izolacji od u Ŝytkowych - wyznaczenia strefy ochronnej jezior i okre ślenie warstw wodono śnych oraz izolacji nieci ągłej nie sposobu jej zagospodarowania, dopuszcza si ę gromadzenia ścieków w zbiornikach - sprecyzowania zasad u Ŝytkowania terenów w bezodpływowych lub innych rozwi ąza ń gospodarki zlewniach bezpo średnich jezior, ściekowej zagra Ŝaj ących u Ŝytkowym warstwom - okre ślenia hierarchii i etapów likwidacji (ograniczenia wodono śnym. wpływu) poszczególnych źródeł zanieczyszcze ń (źródeł punktowych i obszarowych), 8.5. Gospodarka odpadami. - przedstawienia programu inwestycyjnego-zakresu i Zapobieganie powstawaniu oraz d ąŜ enie do harmonogramu rzeczowo-finansowego likwidacji ograniczenia ilo ści wytwarzanych odpadów. (ograniczenia wpływu) źródeł zanieczyszcze ń, Ograniczenie negatywnego wpływu odpadów na - przedstawienia przedsi ęwzi ęć bezinwestycyjnych, środowisko. zmierzaj ących do poprawy stanu czysto ści jezior, Wła ściwe post ępowanie z wytworzonymi odpadami. - okre ślenia prognozy poprawy stanu czysto ści jezior Zadania w zakresie gospodarki odpadami na terenie po likwidacji (ograniczeniu wpływu) źródeł gminy wynikaj ą bezpo średnio z przynale Ŝno ści gminy zanieczyszcze ń. Ostróda do Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego „Czyste Środowisko”. W trakcie opracowywania 3. Realizacja brakuj ących systemów kanalizacji niniejszego Programu Ochrony Środowiska zwi ązek nie sanitarnej (obowi ązkowo we wszystkich miejscowo ściach posiadał aktualnego Planu Gospodarki Odpadami. zwodoci ągowanych, w pierwszym rz ędzie na terenach wód podziemnych bez izolacji, na obszarach pojeziernych, 8.6. Ochrona gleb. w zlewniach jezior i rzek rezerwatowych), zako ńczonych Ochrona powierzchni ziemi obejmuje przede wysokosprawnymi oczyszczalniami oraz budowa wszystkim uporz ądkowanie gospodarki odpadami. oczyszczalni przyzagrodowych w zabudowie kolonijnej. Aktualnie organizacja systemu gospodarki odpadami Jednym z zasadniczych zada ń w celu ochrony wód odbywa si ę wspólnie z innymi gminami-na szczeblu powierzchniowych i podziemnych przed Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego „Czyste zanieczyszczeniem jest zako ńczenie realizacji systemu Środowisko”. Organizacja gospodarki odpadami jest kanalizacji sanitarnej na terenie gminy, umo Ŝliwiaj ącej opisana w „Programie gospodarki odpadami zebranie i oczyszczenie wszystkich ścieków w komunalnymi...”, a tak Ŝe w „Planie gospodarki odpadami wysokosprawnych oczyszczalniach. dla Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego «Czyste Środowisko»”. Przy realizacji systemu kanalizacji sanitarnej, specyfika terenu, rodzaj zagospodarowania 8.7. Ochrona przyrody. przestrzennego, oraz wysokie wymogi w zakresie ochrony System prawnej ochrony przestrzennej jest środowiska wymagaj ą uwzgl ędnienia w gospodarce najwa Ŝniejszym instrumentem ochrony ró Ŝnorodno ści ściekowej poni Ŝszych zasad: biologicznej i krajobrazowej. Celami realizacyjnymi s ą: - Zaleca si ę rozwi ązanie w pierwszym etapie - utrzymanie wysokich walorów krajobrazowych, gospodarki ściekowej w miejscowo ściach - zachowanie i odtworzenie zasobów przyrody w tym poło Ŝonych na terenach bez izolacji od u Ŝytkowych ró Ŝnorodno ści biologicznej, warstw wodono śnych b ądź izolacji nieci ągłej. - ochrona najbardziej zagro Ŝonych ekosystemów oraz Rozwi ązanie to powinno zosta ć potraktowane gatunków flory i fauny i ich siedlisk, priorytetowo ze wzgl ędu na zagro Ŝenie - ochrona i powi ększanie zalesie ń, w tym zadrzewie ń zanieczyszczeniem u Ŝytkowych warstw śródpolnych. wodono śnych.

Dziennik Urzędowy 2434 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Podstawowe cele ochrony zasobów le śnych stanowi ą: - opracowanie planów urz ądzeniowo-le śnych dla lasów - zwi ększenie lesisto ści, w tym powi ększanie głównie prywatnych i innych nie b ędących w Zarz ądzie Lasów powierzchni lasów ochronnych zwłaszcza na obszarach Pa ństwowych; zbiorników wód podziemnych bez izolacji oraz na terenach - przebudowa drzewostanów tam gdzie zało Ŝono je niezgodnie wokół jezior i cieków wodnych, z wymogami siedliskowymi; - ochrona i powi ększanie biologicznej ró Ŝnorodno ści lasów, - zachowywanie naturalnego charakteru ekosystemów le śnych w tym genetycznej i gatunkowej, oraz wdra Ŝanie na szerok ą skal ę odnowie ń naturalnych; - zachowanie naturalnych ekosystemów le śnych, - tworzenie korytarzy ekologicznych ł ącz ących du Ŝe kompleksy - poprawa kondycji lasów (w tym lasów prywatnych), le śne poprzez odpowiednie zalesianie i zadrzewianie - intensyfikacja działa ń na rzecz wykorzystania lasów do - typowanie obszarów o wysokich walorach poznawczych oraz rozwoju edukacji ekologicznej społecze ństwa, budowa i utrzymanie infrastruktury słu Ŝą cej celom poznawczo- - wykorzystanie lasów do rozwoju ekoturystyki, przy dydaktycznym i turystycznym; zachowaniu zasad ich ochrony. - rozbudowa infrastruktury le śnej, - mo Ŝliwe zwi ększanie zadrzewie ń zwłaszcza na terenach Zadania w celu ochrony przyrody i krajobrazu: wyst ępowania wód podziemnych bez izolacji oraz na terenach - przeprowadzenie inwentaryzacji walorów szaty wokół jezior i cieków wodnych, - przestrzeganie zasad zachowania ró Ŝnorodno ści biologicznej ro ślinnej, poprzez uwzgl ędnienie w planach urz ądzenia lasów - prowadzenie stałego monitoringu stanowisk gatunków wytycznych z planów ochrony przyrody w nadle śnictwach. zagro Ŝonych (identyfikacja przyczyn zagro Ŝenia rzadkich gatunków, eliminacja źródeł zagro Ŝenia), 8.8. Zrównowa Ŝone wykorzystanie wody i energii. - minimalizowanie skutków antropopresji poprzez Zadania: uwzgl ędnianie ochrony walorów szaty ro ślinnej i świata - ograniczenie zu Ŝycia wody z uj ęć podziemnych do celów zwierz ąt w miejscowych planach zagospodarowania przemysłowych (poza przemysłem spo Ŝywczym, przestrzennego i decyzjach lokalizacyjnych, farmaceutycznym i niektórymi specjalnymi działami produkcji), - stosowanie czynnych metod ochrony rzadkich - stosowanie zamkni ętych obiegów wody oraz wtórnego gatunków ro ślin (np. koszenie ł ąk, usuwanie gatunków wykorzystania mniej zanieczyszczonych ścieków, - zmniejszenie materiałochłonno ści gospodarki poprzez drzewiastych), wprowadzenie technologii nisko odpadowych, - prawne uporz ądkowanie i bardziej rygorystyczne - zmniejszenie energochłonno ści gospodarki poprzez traktowanie ochrony brzegów zbiorników wodnych i stosowanie energooszcz ędnych technologii (równie Ŝ z samych jezior; utrzymanie obligatoryjnego zakazu zastosowaniem kryteriów BAT), poruszania si ę łodzi motorowych i skuterów wodnych - zmniejszenie strat energii w systemach przesyłowych na wybranych jeziorach, cennych pod wzgl ędem (energetycznych, cieplnych), faunistycznym, - termoizolacja budynków, - wykorzystanie programów rolno-środowiskowych, jako - Zwi ększenie wykorzystania energii z odnawialnych zasobów energetycznych poprzez. instrumentu ochrony cennych gatunków na terenach rolniczych, 8.9. Edukacja ekologiczna. - kontynuacja i rozszerzanie ochrony czynnej, Zadania: obejmuj ącej mi ędzy innymi: - prowadzenie szkole ń w zakresie edukacji ekologicznej: - budow ę miejsc l ęgowych (orły, bocian biały, du Ŝe dziuplaki), - kształcenie i doskonalenie kadr samorz ądowych w - odtworzenie i utrzymywanie siedlisk (ptaki wodno-błotne), - wprowadzanie bardziej przyjaznych dla ptaków konstrukcji zakresie wdra Ŝania zasady zrównowa Ŝonego energetycznych-ich lepsze oznakowanie, rozwoju, - stała redukcja gatunków obcych geograficznie, szczególnie - szkolenie słu Ŝb informacyjnych samorz ądowych w w cennych ostojach, zakresie wykorzystania informacji o środowisku, - wzmocnienie pa ństwowej stra Ŝy rybackiej i utworzenie - szkolenie społecznych stra Ŝników przyrody w stra Ŝy łowieckiej, zakresie metod i form przekazu tre ści słu Ŝą cych - powołanie w gminie słu Ŝb odpowiedzialnych za podnoszeniu świadomo ści ekologicznej ochron ę przyrody, w tym za ochron ę ró Ŝnorodno ści społecze ństwa, biologicznej - szkolenie przedstawicieli kadr samorz ądowych w - tworzenie i odtworzenie korytarzy ekologicznych zakresie planowania przedsi ęwzi ęć ochrony - uwzgl ędnianie w zagospodarowaniu przestrzennym środowiska zgodnie z procedurami stosowanymi w zasad ochrony krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej, Unii Europejskiej, - wdra Ŝanie na obszarach cennych przyrodniczo - szkolenia zwi ązane z nowymi inicjatywami edukacji proekologicznych form gospodarowania: ekologicznej, nowym ustawodawstwem, - wspieranie form rolnictwa stosuj ącego metody zagro Ŝeniami środowiska, działania okazjonalne, produkcji nie naruszaj ące równowagi przyrodniczej, w - realizacja programów edukacji ekologicznej na tym rolnictwa ekologicznego i zintegrowanego, wszystkich poziomach nauczania: - rozwój eko- i agroturystyki, - wspieranie wyjazdów dzieci i młodzie Ŝy do - renaturyzacja zniszczonych cennych ekosystemów i wyspecjalizowanych o środków prowadz ących zaj ęcia siedlisk przyrodniczych, szczególnie wodno-błotnych, zgodnie z programem nauczania „zielone szkoły”, - minimalizowanie skutków antropopresji poprzez - wspieranie szkolnych kół zainteresowa ń o tematyce uwzgl ędnianie ochrony walorów przyrodniczych i ekologicznej, krajobrazowych w miejscowych planach - wspieranie organizacji szkolnych i mi ędzyszkolnych zagospodarowania przestrzennego i decyzjach konkursów o tematyce ekologicznej, lokalizacyjnych. - tworzenie sieci „zielonych szkół”, - tworzenie systemu infrastruktury słu Ŝą cej poznawaniu Zadania w celu ochrony lasów: przyrody ( ście Ŝki dydaktyczne, trasy rowerowe, muzea - przeprowadzenie działa ń formalno-prawnych pod potrzeby przyrodnicze, punkty widokowe, tablice informacyjne), zalesie ń, tj. weryfikacji klasyfikacji gruntów, wyznaczenie granic - poruszanie spraw ochrony środowiska w mediach, polno-le śnych w planach zagospodarowania przestrzennego, - organizacja imprez i festynów ekologicznych, opracowanie dokumentacji glebowo-siedliskowej i - działania wydawniczo-popularyzatorskie. urz ądzeniowej;

Dziennik Urzędowy 2435 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

8.10 Orientacyjne nakłady finansowe na realizacj ę programu w latach 2008-2011.

źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Ostróda na lata 2008-2013.

Nakłady do poniesienia Lp.. Nazwa zadania Czas realizacji ogółem gmina Środki zewn ętrzne Budowa i modernizacja urz ądze ń do odprowadzania i oczyszczania ścieków Porz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracji 1. Samborowo poprzez budow ę kanalizacji sanitarnej i sieci 35 046 900 14 018 760 21 028 140 2009-2015 wodoci ągowej Porz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracji 2. Ostróda poprzez budow ę kanalizacji sanitarnej i sieci 18 152 000 7 260 800 10 891 200 2010-2015 wodoci ągowej 3. Kanalizacja sanitarna Lubajny-Nowe Siedlisko II etap 3 238 000 1 295 200 1 942 800 2010-2011 4. Kanalizacja sanitarna Zwierzewo I i II etap, Mała Ru ś 5 033 000 2 013 200 3 019 800 2010-2011 Kanalizacja sanitarna Ornowo, Ornowo (spinka wody), 5. 3 921 000 1 568 400 2 352 600 2010-2011 Morliny (opaska) 6. Kanalizacja sanitarna Tyrowo 400 000 160 000 240 000 2011 7. Kanalizacja sanitarna K ątno 800 000 320 000 480 000 2011 8. Kanalizacja sanitarna Ostrowin 1 903 000 761 200 1 141 800 2011-2012 Kanalizacja sanitarna Górka, Lipowiec, Wólka Lichtańska, 9. 2 857 000 1 142 800 1 714 200 2010-2012 Lichtajny, Worniny 10. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w m. Wysoka Wie ś 529 490 132 597 396 893 2010-2011 Rozbudowa oczyszczalni ścieków w m. Klonowo 2008-2011 11. 900 000 900 000 -

Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodoci ągowej- kanalizacja sanitarna śurejny wraz z rozbudow ą kanalizacji 2008-2009 12. w K ątnie, rozbudowa kanalizacji sanitarnej i sieci 530 480 530 480 -

wodoci ągowej w m. Stare Jabłonki, rozbudowa sieci wodoci ągowej w m. Ostrowin Budowa i modernizacja urz ądze ń zaopatrzenia w wod ę i poboru wody Rozbudowa SPC w miejscowo ściach Wysoka Wie ś oraz 17. 846 500 211 625 634 875 2008-2009 SUW w Pietrzwałdzie Rozbudowa SUW w m. Zawady Małe, Warlity Wielkie, 18. 4 500 000 900 000 3 600 00 2010-2013 Szyldak, Dur ąg, Idzbark Budowa i modernizacja dróg Modernizacja nawierzchni wraz z budow ą sieci burzowej ul. 19. 382 000 382 000 - 2008 Polna Kajkowo Modernizacja dróg osiedlowych, w tym: Modernizacja drogi 20. 456 896 456 896 - 2008 gminnej i budowa kanalizacji deszczowej w m. Idzbark-I etap Modernizacja dróg osiedlowych, w tym: Modernizacja drogi 21. gminnej i budowa kanalizacji deszczowej w m. Idzbark-II 493 104 493 104 - 2009-2010 etap Modernizacja drogi gminnej Nr 2645027 Samborowo- 22. 4 500 000 4 500 000 - 2010-2012 Gierło Ŝ-etap II 23. Zagospodarowanie centrum miejscowo ści Samborowo 500 000 125 000 375 000 2009-2010 Poprawa jako ści powietrza oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii 24. Modernizacja kotłowni szkoły w Tyrowie 120 000 120 000 - 2008-2009 25. Modernizacja kotłowni w Zwierzewie 400 000 400 000 2009-2013 razem 85.509.370 37.692.062 47.817.308

8.11. Zadania priorytetowe-wynikaj ące z programu. Do zada ń priorytetowych, wynikaj ących z programu, nale Ŝy ogólnie zaliczy ć: - opracowanie programu poprawy stanu czysto ści rzeki Drw ęca oraz realizacja projektów tego programu, - opracowanie programu poprawy stanu czysto ści jezior oraz realizacja projektów tego programu, - realizacja brakuj ących systemów kanalizacji sanitarnej (obowi ązkowo we wszystkich miejscowo ściach zwodoci ągowanych, w pierwszym rz ędzie na terenach wód podziemnych bez izolacji, na terenach pojeziernych, w zlewniach jezior i rzek rezerwatowych), zako ńczonych wysokosprawnymi oczyszczalniami oraz budowa oczyszczalni przyzagrodowych w zabudowie kolonijnej, - wdro Ŝenie organizacji systemu gospodarki odpadami, budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Rudnie, - budowa szczelnych składowisk obornika, pomiotu drobiowego i zbiorników na gnojowic ę w gospodarstwach rolnych (ograniczenie migracji azotu), zlokalizowanych w pierwszym rz ędzie na terenach wyst ępowania wód podziemnych bez izolacji, - ochrona gleb stromych zboczy w rejonie rynien jeziornych przed erozj ą w formie gospodarki le śnej oraz zalesianie gruntów słabo urodzajnych na obszarze wyst ępowania wód podziemnych bez izolacji oraz na terenach wokół jezior i cieków wodnych.

8.12. Edukacja ekologiczna. Edukacja ekologiczna uznawana jest za priorytetowe działanie wspomagaj ące ochron ę środowiska, stanowi ąc integraln ą cz ęść Polityki Ekologicznej Pa ństwa. Najwa Ŝniejszym ogniwem w realizacji „Programu...” b ędzie świadomo ść społeczna, a ści ślej ujmuj ąc świadomo ść ekologiczna. Kwestie zwi ązane z post ępowaniem administracyjnym w tym zakresie mo Ŝna skontrolowa ć, oceni ć i wyegzekwowa ć. Tryb post ępowania jest ści śle okre ślony. Niestety nie da si ę skodyfikowa ć sposobu my ślenia, wyrobienia nawyków, rozumienia pewnych procesów społecznych. Te cechy trzeba wypracowa ć, nauczy ć. Na terenie powiatu ostródzkiego istnieje Centrum Edukacji Ekologicznej w Faltyjankach. Jest to placówka dydaktyczna, która wspólnie z Nadle śnictwami, kadr ą Zespołu Parków Krajobrazowych w Jerzwałdzie stanowi ć powinna baz ę, w oparciu o któr ą nale Ŝy prowadzi ć edukacj ę ekologiczn ą. Wiele zada ń zapisanych w „Programie...” b ędzie realizowanych przez samorz ąd gminny. Obecnie, współdziałanie poszczególnych gmin ma miejsce przy tworzeniu i funkcjonowaniu Centrum. Dziennik Urzędowy 2436 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Strategia rozwoju CEE za główny cel przyjmuje wła śnie popraw ę świadomo ści ekologicznej. Rola, a w zasadzie misja jak ą ma do spełniania ta placówka dydaktyczna w procesie przebudowy świadomo ści społecznej jest nie do przecenienia. Musi si ę sta ć autentycznym centrum koordynuj ącym wszelkie działania zwi ązane z edukacj ą ekologiczn ą na terenie powiatu ostródzkiego. Równie wa Ŝna jak koordynacja jest inspiracja działa ń. Dotychczasowe działania CEE w tym zakresie s ą niestety niewystarczaj ące. Wynika to głównie z faktu małych nakładów finansowych z bud Ŝetu powiatu oraz śladowych kwot środków pozyskiwanych ze źródeł pozabud Ŝetowych, ale tak Ŝe słabo ści kadrowej. Istnieje wiele źródeł finansuj ących tego rodzaju działalno ść , jednak Ŝe przez okres dwóch lat udało si ę pozyska ć niewiele środków. Budowanie świadomo ści ekologicznej nie mo Ŝe odbywa ć si ę tylko w oparciu o CEE. W znacznie wi ększym stopniu trzeba wykorzysta ć do tego celu szkoły oraz inne placówki dydaktyczne. Głównym celem do osi ągni ęcia w ramach edukacji ekologicznej jest rozwój świadomo ści ekologicznej społeczno ści.

Działania zmierzaj ące do osi ągni ęcia tego celu polegają na: - identyfikowaniu adresatów programów ekologicznych, - działaniach poznawczo-edukacyjnych, - współtworzeniu lokalnych programów edukacyjnych, - promocji walorów ekologicznych (internet, media, wydawnictwa własne), - promocji i tworzeniu nowych obszarów słu Ŝą cych rozwojowi ekoturystyki-aktywna edukacja ekologiczna ( ście Ŝki rowerowe, dydaktyczne, piesze, ogrody dzikich zwierz ąt itp.), - współpracy z o środkami naukowymi (UWM, UMK)-obozy naukowe, administracj ą Lasów Pa ństwowych ( ście Ŝki dydaktyczne, obszary chronione, ciekawe zbiorowiska), - współpracy z organizacjami pozarz ądowymi (Zielone Szkoły, obozy edukacyjne), - szkoleniu i pomocy w zakresie certyfikacji produkcji rolniczej, - przygotowaniu wniosków pozwalaj ących na pozyskanie środków finansowych na inwestycje proekologiczne.

8.12. Harmonogram rzeczowo-finansowy zaplanowanych działa ń, niezale Ŝnie od programu.

Tab. 8.10 Wyci ąg z zał ącznika Nr 3 do Uchwały Rady gminy Nr XIV/93/07 z dnia 19.12.2007 r., okre ślaj ący limity wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne w latach 2008-2010.

Planowane wydatki w tym źródła finansowania 2010 r. 2009 r. Środki Nazwa zadania inwestycyjnego Łączne środki rok środki Środki własne Lp. i okres realizacji koszty dochody wymienione bud Ŝetowy kredyty i pochodz ące własne Środki z ( w latach) finansowe własne w art. 5 ust. 2008 po Ŝyczki z innych Środki z Unii funduszy j.s.t. 1 pkt 2 i 3 źródeł* Europejskiej Unii u.f.p. Europejskiej Budowa sieci wodoci ągowej i kanalizacje sanitarne-wodoci ąg w m. Ostrowin - Kanalizacja sanitarna śurejny A. 330.480 1 wraz z rozbudow ą kanalizacji w 530.480 200.000 170.000 - B. - - Kątnie C. 30.000 - rozbudowa kanalizacji i sieci wodo-ci ągowej w m. ST. Jabłonki ( dawne Staszkowo) Rozbudowa SPC w A. miejscowo ści Wysoka Wie ś 99.125 2 846.500 450.000 - 112.500 B. 337.500 - oraz SUW w Pietrzwałdzie 297.375 C.

Ochrona wód górnej zlewni rzeki Drw ęcy poprzez A. porz ądkowanie gospodarki 750.000 750.000* 3 20.684.000 60.000 60.000 - B. - wodno-ściekowej w latach 2.250.000 2.250.000 C. 2008-2015 aglomeracja Samborowo Ochrona wód górnej zlewni rzeki Drw ęcy poprzez A. 400.000 400.000* 4 porz ądkowanie gospodarki 9.148.000 70.000 70.000 - B. - 900.000 900.000 wodno-ściekowej w latach C. 2008-2015 aglomeracja Ostróda A. Rozbudowa kanalizacji 150.000 5 700.000 100.000 100.000 - B. - - sanitarnej w m. Wysoka Wie ś 450.000 C. A. Zmiana kotłowni w ęglowej na 40.000 8 120.000 80.000 80.000 - B. - - gazow ą SP Tyrowo - C

A. Dotacje i środki z bud Ŝetu pa ństwa ( np: do wojewody, MEN. UKFiS,…..). B .Środki i dotacje otrzymane od innych jst oraz innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych. C. Inne źródła.

Dziennik Urzędowy 2437 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Tab. 8.11. Wyci ąg z zał ącznika nr 3 do Uchwały Rady gminy Nr XIV/93/07 z dnia 19.12.2007 r., okre ślaj ący zadania inwestycyjne w 2008 r.

Planowane wydatki Jednostka w tym źródła finansowania organizacyjna Łączne koszty Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego rok bud Ŝetowy środki realizuj ąca zadanie finansowe dochody kredyty i 2008 pochodz ące z lub koordynuj ąca własne po Ŝyczki innych źródeł* program Rozbudowa oczyszczalni w m. A. - Urz ąd Gminy 1 Klonowo 900.000 900.000 - 200.000 B. - Ostróda C. 700.000 Wykonanie dokumentacji technicznej w ramach realizacji programu inwestycyjnego A. Urz ąd Gminy 2 gospodarki wodno-ściekowej Gminy 92.578 92.578 92.578 - B. Ostróda Ostróda , Wysoka Wie ś , Górka , C. Wornicy, Lipowiec , Lichtajny, Ornowo, Ostrowin) Opracowanie dokumentacji projektowo kosztorysowej pn. Budowa kanalizacji sanitarnej tłoczno-grawitacyjnej i sieci wodoci ągowej (rozbudowa A. - przebudowa) w m. Kraplewo, Urz ąd Gminy 3 217.376 217.376 82.200 75.176 B. 60.000 Brzydowo, Smykówko, Smykowo, Ostróda C. - Ry ńskie, Rudno, Zaj ączki, Pietrzwałd, Naprom, Lipowo, Bałcyny, Reszki, Turnica, Wirwajdy, Samborowo (kurniki), Zabłocie, ST. Las Dokumentacje techniczne: sieci wodno-kanalizacyjnej m. Dziadyk, kolonia Pietrzwałd, Kraplewo A. Urz ąd Gminy 4 (budynek Gminy) i sieci 79.000 79.000 79.000 - B. Ostróda wodoci ągowej Naprom, Brzydowo C. (gosp. kolonijne)

Dokumentacja remontu SUW w m. A. Urz ąd Gminy 5 Zawady Małe, Warlity Wielkie, 50.000 50.000 50.000 - B. Ostróda Szyldak C. Modernizacja nawierzchni wraz z A. Urz ąd Gminy 7 budowa sieci burzowej ul. Polna 950.000 950.000 492.500 457.500 B. Ostróda Kajkowo C. Budowa zakładu unieszkodliwiania A. odpadów komunalnych w Rudnie 296.776 296.776 66.776 230.000 B. C. Modernizacja drogi gminnej i A. Urz ąd Gminy 8 budowa kanalizacji deszczowej w 466.000 466.000 56.000 410.000 B. Ostróda Lidzbarku - I etap C.

9. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU I ZARZ ĄDZANIE NIM.

Działania warunkuj ące realizacj ę programu ochrony środowiska w gminie polega ć b ędą na: wzmocnieniu instytucji działaj ących w sferze ochrony środowiska, wprowadzeniu koniecznych uregulowa ń w zakresie prawa lokalnego, współpracy ponadlokalnej gmin, wzmocnieniu monitoringu środowiska, zwi ększeniu udziału społecze ństwa w realizacji celów ekologicznych oraz udost ępnieniu informacji o środowisku. W zarz ądzaniu programem istotn ą rol ę odgrywa kontrola i ocena realizacji programu.

9.1. Wzmocnienie instytucjonalne i zmiany w zakresie prawa lokalnego. Samorz ąd terytorialny podstawowego szczebla jest główn ą struktur ą instytucjonaln ą i zarazem płaszczyzn ą działa ń na rzecz lokalnego środowiska naturalnego. Pozostałe, odgrywaj ące wa Ŝną rol ę, jednostki instytucjonalne, w tym jednostki o charakterze inspekcyjnym, działaj ące w sferze ochrony środowiska, maj ą charakter ponadlokalny-powiatowy, wojewódzki, regionalny. Jedn ą z podstawowych dróg wzmocnienia gmin w ich poczynaniach na rzecz ochrony środowiska jest stworzenie dobrego prawa lokalnego. Dlatego te Ŝ niezb ędne s ą działania zwi ązane z przygotowaniem instrumentów w zakresie prawa lokalnego. Zmiany w systemie planowania przestrzennego powinny uwzgl ędnia ć wprowadzenie w szerszym zakresie problematyki ochrony środowiska do planów zagospodarowania przestrzennego. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym powinna by ć spójna z innymi ustawami środowiskowymi. Kolejnym wzmocnieniem skuteczno ści działa ń b ędzie uproszczenie i przyspieszenie procedur tworzenia planów zagospodarowania przestrzennego i ustalenia lokalizacji inwestycji.

Zmiany ustawowe oraz rozporz ądzenia wykonawcze powinny doprowadzi ć do tego, aby samorz ądy otrzymały instrumenty sprawnie działaj ące i skuteczne. Powinny doprowadzi ć do takiego konstruowania nowych planów zagospodarowania przestrzennego, które w swej tre ści uwzgl ędniałyby takie zagadnienia jak: - lokalizacj ę obiektów niebezpiecznych, strefy ograniczonego u Ŝytkowania wokół tych obiektów oraz zewn ętrzne plany ratownicze dla obszarów wokół tych obiektów na wypadek awarii, - obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi, - obszary i obiekty obj ęte lub przewidywane do obj ęcia ochron ą przyrody, - obszary o przekroczonych dopuszczalnych st ęŜ eniach zanieczyszcze ń środowiska, - tereny zdegradowane i zdewastowane wymagaj ące przekształce ń, Dziennik Urzędowy 2438 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- wykorzystanie energii odnawialnej, - kształtowanie granicy polno-le śnej i granic miasta, - ochrona przed hałasem, - ochrona zieleni miejskiej oraz terenów otwartych na obszarach zurbanizowanych.

Koniecznym działaniem, dostosowuj ącym planowanie przestrzenne na poziomie lokalnym do nowych przepisów prawa zwi ązanego z ochron ą środowiska b ędzie weryfikacja obowi ązuj ących planów zagospodarowania przestrzennego. Wa Ŝnym celem jest odpowiednie stosowanie i egzekwowanie obowi ązuj ących przepisów prawnych. Realizacji tego celu słu Ŝyć b ędą nast ępuj ące działania: - Wymierzanie przez S ądy, Starostów, Burmistrzów i Wójtów oraz WIO Ś kar za naruszenie przepisów ochrony środowiska, stosownych do wielko ści szkód, spowodowanych tym naruszeniem, maj ących działanie prewencyjne. - Wzmocnienie kadrowe i finansowe jednostek kontroluj ących. - Szkolenia na temat przepisów prawa i ich egzekwowania. - Podj ęcie inicjatyw (lobbingu lokalnego) na rzecz zmiany prawa w kierunku: - ustalenia jasnych i przejrzystych kompetencji organów ochrony środowiska, - uproszczenia systemu karania za naruszenia przepisów ochrony środowiska.

9.2. Współpraca ponadlokalna. Ochrona środowiska powinna mie ć charakter ponadlokalny. Środowisko naturalne, ekosystemy nie zale Ŝą od granic gminnych, a granice pomi ędzy gminami nie zostały utworzone w oparciu o układ środowiskowy i walory przyrodnicze. Dlatego te Ŝ, aby skutecznie chroni ć środowisko, konieczna jest współpraca pomi ędzy gminami (współpraca ponadlokalna). Skuteczna ochrona wód (jezior, rzek, wód podziemnych), powierzchni ziemi, powietrza atmosferycznego i przyrody oŜywionej b ędzie dopiero wtedy, gdy w ich sprawie zostanie zawarte porozumienie ponadlokalne wszystkich bezpo średnio zainteresowanych samorz ądów. Porozumienie pomi ędzy gminami mo Ŝe mie ć charakter stały lub zadaniowy. Współpraca ponadlokalna w celu ochrony środowiska jest konieczna i racjonalna z nast ępuj ących wzgl ędów: - zespół środowiskowo-przyrodniczy ma charakter ponadlokalny, a wi ęc ochrona jego powinna mie ć podobny charakter, - współpraca pozwala ustali ć i okre śli ć zbie Ŝno ść celów, kierunków działa ń oraz metod działa ń, - współpraca pozwala dopracowa ć si ę rozwi ąza ń optymalnych, rozwi ązuj ących interesy wszystkich zainteresowanych gmin, - współpraca jest konieczna z uwagi na racjonalizm działa ń, rozwi ąza ń i racjonalne wydatkowanie i pozyskiwanie środków.

Porozumienie gmin ponadlokalne doprowadziło do powstania Zwi ązku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego „Czyste Środowisko”. Celem tego porozumienia stało si ę budowanie wspólne gospodarki odpadami. Podobne porozumienie powinno by ć zawarte w celu realizacji programu w zakresie ochrony wód. Czystej wody rezerwatu „Rzeka Drw ęca” i jezior nie jest w stanie przywróci ć jedna gmina, albo ka Ŝda gmina działaj ąca osobno. Dopiero wspólne, spójne, jednoczesne i racjonalne działanie jest w stanie przywróci ć dawne walory rzeki i zahamowa ć post ępuj ący proces eutrofizacji jezior.

9.3. Monitoring środowiska. Podstawowym źródłem informacji o środowisku jest pa ństwowy monitoring środowiska, który stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Działalno ść pa ństwowego monitoringu środowiska koordynuj ą organy Inspekcji Ochrony Środowiska: Główny Inspektor Ochrony Środowiska oraz Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (zasady funkcjonowania pa ństwowego monitoringu środowiska oraz zadania Inspekcji Ochrony Środowiska okre ślaj ą przepisy ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska).

Pa ństwowy monitoring środowiska, realizowany w sieciach krajowej i regionalnych (wojewódzkich i mi ędzy wojewódzkich), obejmuje uzyskiwane na podstawie bada ń monitoringowych, informacje w zakresie: - stanu czysto ści powietrza, - jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, - jako ści gleby i ziemi, - hałasu, - promieniowania jonizuj ącego i pól elektromagnetycznych, - stanu zasobów środowiska, w tym lasów, - rodzajów i ilo ści substancji wprowadzanych do środowiska: emitowanych do powietrza; wprowadzanych do wód, gleby i ziemi; wytworzonych odpadów oraz sposobów gospodarowania odpadami.

Oprócz cyklicznie przeprowadzanych bada ń monitoringowych, pa ństwowy monitoring zbiera dane o środowisku na podstawie, mi ędzy innymi: - pomiarów dokonywanych przez organy administracji, ustawowo zobowi ązanych do wykonywania bada ń monitoringowych, - danych zbieranych w ramach statystyki publicznej, - pomiarów stanu środowiska, wielko ści i rodzajów emisji i ich ewidencji, do przeprowadzenia których s ą zobowi ązane podmioty korzystaj ące ze środowiska (prowadz ący instalacj ę i u Ŝytkownicy urz ądze ń).

W zapisach ustawy Prawo ochrony środowiska i Prawo wodne wprowadzono i kompetencyjnie okre ślono ustawowe obowi ązki w zakresie bada ń monitoringowych.

Dziennik Urzędowy 2439 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

9.4. Dost ęp do informacji o środowisku, udział społecze ństwa. Oddziaływanie społecze ństwa na realizacj ę polityki ekologicznej jest uwarunkowane zwi ększeniem dost ępno ści do informacji o środowisku. Ustawa Prawo ochrony środowiska wprowadza obligatoryjny obowi ązek udost ępnienia ka Ŝdemu obywatelowi przez organa administracji informacji o środowisku i jego ochronie. Realizacja zapisów ustawy w zakresie zwi ększenia dost ępno ści do informacji o środowisku wymaga podj ęcia nast ępuj ących działa ń: - utworzenia w urz ędach administracji publicznej (wojewódzkiej, powiatowych i gminnych) systemu udost ępniania informacji o środowisku, w tym zało Ŝenia i prowadzenia publicznie dost ępnych wykazów danych o dokumentach, zawieraj ących informacje o środowisku i jego ochronie, zgodnie z wymogami art. 19 ustawy Prawo ochrony środowiska, - opracowania i wdro Ŝenia elektronicznych baz danych o środowisku, dost ępnych za po średnictwem Internetu, a tak Ŝe w inny sposób ( środki masowego przekazu, wydawnictwa specjalistyczne) przez Wojewod ę i Starostów, stosownie do wymogów art. 30 ustawy Prawo ochrony środowiska oraz rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia l pa ździernika 2002 r. w sprawie sposobu udost ępniania informacji o środowisku (Dz. U. Nr 176, poz. 1453).

Bazy danych o środowisku powinny zawiera ć informacje dotycz ące: jako ści powietrza, jako ści gleby lub ziemi, ochrony przed hałasem, ochrony przed polami elektromagnetycznymi, wyniki pomiarów jako ści wód powierzchniowych i podziemnych. Najskuteczniejszym sposobem podniesienia świadomo ści ekologicznej mieszka ńców jest zaanga Ŝowanie mo Ŝliwie du Ŝej ich liczby w procesy decyzyjne, maj ące wpływ na stan środowiska. Mo Ŝliwo ści w tym zakresie stwarza ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, która kodyfikuje udział społecze ństwa w post ępowaniu, w sprawach ochrony środowiska. Ustawa umo Ŝliwia obywatelom udział przed wydaniem decyzji wymagaj ących udziału społecze ństwa (zamieszczonych w publicznie dost ępnym wykazie danych o decyzjach wymagaj ących udziału społecze ństwa) oraz w post ępowaniu w sprawach ocen oddziaływania na środowisko skutków realizacji planów i programów. Ka Ŝdy zainteresowany ma prawo składania uwag i wniosków w post ępowaniu prowadzonym z udziałem społecze ństwa. Podstawowym działaniem w tym zakresie było wdro Ŝenie przez organy administracji, wła ściwe do wydawania decyzji, publicznie dost ępnych wykazów danych o wnioskach i decyzjach, wymagaj ących udziału społecze ństwa.

9.5. Kontrola i ocena realizacji programu. Program w zało Ŝeniu ma kreowa ć polityk ę w zakresie ochrony środowiska na szczeblu gminy Ostróda. Ma by ć główn ą wykładni ą dla kierunków działa ń, obieranych przez jednostki, które w swoje działania maj ą wpisan ą ochron ę środowiska. Realizacja programu gminnego (spójnego z tre ści ą programów wy Ŝszego szczebla: powiatowego i wojewódzkiego) nast ępowa ć b ędzie poprzez: - uwzgl ędnienie zapisów programu w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, - ustawienie organizacji organów ochrony środowiska ści śle pod k ątem realizacji programu, - uzale Ŝnienie wydania decyzji administracyjnej tylko do przypadku nie kolidowania z programem, - konsekwentn ą i skuteczn ą egzekucj ę przepisów prawa, równie Ŝ w zakresie obj ętym programem, - przekonanie społeczno ści lokalnej do wspólnych działa ń w interesie środowiska.

Mo Ŝliwo ść skutecznego wykonywania ustale ń programu wi ąza ć si ę b ędzie ści śle z mo Ŝliwo ściami finansowymi jednostek odpowiedzialnych za poszczególne zadania. Program jest jednocze śnie elementem niezb ędnym do pozyskania tych środków. Po średnio warunkiem sprawnej realizacji jest te Ŝ posiadanie odpowiednich zasobów kadrowych tj. niezb ędnej liczby etatów oraz kompetentnych pracowników. Realizacja programu wymaga ć b ędzie skoordynowanych wysiłków wielu jednostek (Urz ędu Gminy, jednostek bud Ŝetowych gminy, podmiotów gospodarczych, organizacji pozarz ądowych oraz osób fizycznych), b ędzie tak Ŝe uzale Ŝniona od współpracy z innymi gminami.

Zarz ądzanie realizacj ą programu powinno zawiera ć: - kontrol ę wykonania zada ń przewidzianych w programie, - ocen ę realizacji celów i działa ń okre ślonych w programie, opart ą przede wszystkim na wska źnikach charakteryzuj ących stan środowiska.

Głównym koordynatorem realizacji programu b ędzie samorz ąd Gminy Ostróda. Ocena wykonania programu odbywa ć si ę będzie poprzez kontrol ę osi ągni ęcia wyznaczonych mierników celów szczegółowych. Zgodnie z art. 18 ust. 2 Prawa ochrony środowiska co dwa lata Zarz ąd Gminy zobowi ązany jest do sporz ądzania w tym zakresie stosowanego raportu i przedstawiania go Radzie Gminy. Wyniki przeprowadzonych ocen realizacji niniejszego programu oraz nowe uwarunkowania wewn ętrzne i zewn ętrzne powinny posłu Ŝyć do dokonania jego aktualizacji. Nie mo Ŝna wykluczy ć równie Ŝ sytuacji, Ŝe konieczna b ędzie weryfikacja zało Ŝeń programu przed upływem okresu 2 lat, wynikaj ąca np. z radykalnych zmian w polityce pa ństwa dotycz ącej ochrony środowiska, obowi ązuj ących przepisach prawnych czy innych nieprzewidzianych wydarze ń. Polityka ochrony środowiska, realizowana przez gmin ę i zawarta w niniejszym programie, b ędzie wymagała aktualizacji co 4 lata. Zgodnie z zapisem art. 17 ust. 1 i art. 14 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, programy ochrony środowiska powinny by ć sporz ądzane na 4 lata, z uwzgl ędnieniem działa ń w perspektywie na kolejne 4 lata. Tak wi ęc, w roku 2011 powinny by ć podj ęte prace nad nowelizacj ą gminnego programu ochrony środowiska na lata 2011-2014, z uwzgl ędnieniem perspektywy do roku 2018. Przy nowelizacji programu powinny by ć wykorzystane wyniki przeprowadzonych ocen realizacji niniejszego programu oraz uwzgl ędnione nowe uwarunkowania zarówno wewn ętrzne, jak i zewn ętrzne.

Dziennik Urzędowy 2440 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

10. POTENCJALNE DO WYKORZYSTANIA ŹRÓDŁA DO SFINANSOWANIA PROGRAMU.

Podstaw ę finansowania ochrony środowiska stanowi ą przede wszystkim fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej funkcjonuj ące na trzech poziomach administracji. Zebrane środki i fundusze przeznaczane b ędą na dofinansowanie, głównie w formie preferencyjnych po Ŝyczek i dotacji proekologicznych przedsi ęwzi ęć , podejmowanych przede wszystkim przez samorz ądy lokalne i podmioty gospodarcze. System ten uzupełniaj ą banki komercyjne, w tym Bank Ochrony Środowiska, realizowana w ró Ŝnych formach pomoc zagraniczna, bud Ŝet centralny i bud Ŝety lokalne.

Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (narodowy, wojewódzki, powiatowe i gminne). Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsi ęwzi ęć podejmowanych dla poprawy jako ści środowiska w Polsce. Rol ą Wojewódzkiego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsi ęwzi ęć proekologicznych o zasi ęgu regionalnym. Zakres wydatkowania środków z powiatowych funduszy jest szeroki i obejmuje m.in. dofinansowanie przedsi ęwzi ęć z zakresu ochrony powierzchni ziemi oraz programów ochrony środowiska. Celem działania gminnych funduszy jest dofinansowanie przedsi ęwzi ęć ekologicznych na terenie własnej gminy.

Banki. Polski sektor bankowy tworzy kilkadziesiąt banków zorganizowanych w formie spółek akcyjnych lub b ędących bankami pa ństwowymi. Ponadto w sektorze tym działa około 1,5 tysi ąca banków spółdzielczych. Szczególn ą rol ę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony Środowiska. Oferuje on najwi ęcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów i dysponuje zró Ŝnicowan ą ofert ą dla prywatnych i samorz ądowych inwestorów, a tak Ŝe osób fizycznych.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. Decyzj ą z dnia 7 grudnia 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. To zwie ńczenie wielomiesi ęcznych prac nad przygotowaniem najwi ększego w historii Unii Europejskiej programu. Wielko ść środków unijnych zaanga Ŝowanych w realizacj ę programu wynosi prawie 28 miliardów euro, co stanowi ok. 42 % cało ści środków polityki spójno ści w Polsce. Celem programu jest poprawa atrakcyjno ści inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu to Ŝsamo ści kulturowej i rozwijaniu spójno ści terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO), zatwierdzonymi 7 maja 2007 r. przez Komisj ę Europejsk ą, stanowi jeden z programów operacyjnych b ędących podstawowym narz ędziem do osi ągni ęcia zało Ŝonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójno ści i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest równie Ŝ wa Ŝnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbo ńskiej, a wydatki na cele priorytetowe UE stanowi ą w ramach programu 66,23 proc. cało ści wydatków ze środków unijnych. Łączna wielko ść środków finansowych zaanga Ŝowanych w realizacj ę Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wyniesie 37,6 mld euro, z czego wkład unijny wynosi ć b ędzie 27,9 mld euro, za ś wkład krajowy-9,7 mld euro.

Podział środków UE dost ępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pomi ędzy poszczególne sektory przedstawia si ę nast ępuj ąco: - środowisko - 4,8 mld euro, - transport - 19,4 mld euro, - energetyka - 1,7 mld euro, - kultura - 490,0 mln euro, - zdrowie - 350,0 mln euro, - szkolnictwo wy Ŝsze - 500,0 mln euro.

Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc techniczn ą (w sumie 581,3 mln euro).

W ramach programu realizowanych b ędzie 15 priorytetów: 1. Gospodarka wodno-ściekowa - 3 275,2 mln euro (w tym 2 783,9 mln euro z FS); 2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi - 1,430,3 mln euro (w tym 1,215,7 mln euro z FS); 3. Zarz ądzanie zasobami i przeciwdziałanie zagro Ŝeniom środowiska - 655,0 mln euro (w tym 556,8 mln euro z FS); 4. Przedsi ęwzi ęcia dostosowuj ące przedsi ębiorstwa do wymogów ochrony środowiska - 667,0 mln euro (w tym 200,0 mln euro z EFRR); 5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych - 105,6 mln euro (w tym 89,9 mln euro z EFRR); 6. Drogowa i lotnicza sie ć TEN-T - 10 548,3 mln euro (w tym 8 802,4 mln euro z FS); 7. Transport przyjazny środowisku - 12 062,0 mln euro (w tym 7 676,0 mln euro z FS); 8. Bezpiecze ństwo transportu i krajowe sieci transportowe - 3 465,3 mln euro (w tym 2 945,5 mln euro z EFRR); 9. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywno ść energetyczna - 1 403,0 mln euro (w tym 748,0 mln euro z FS); 10. Bezpiecze ństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii - 1 693,2 mln euro (w tym 974,3 mln euro z EFRR); 11. Kultura i dziedzictwo kulturowe - 576,4 mln euro (w tym 490,0 mln euro z EFRR); 12. Bezpiecze ństwo zdrowotne i poprawa efektywno ści systemu ochrony zdrowia - 411,8 mln euro (w tym 350,0 mln euro z EFRR); 13. Infrastruktura szkolnictwa wy Ŝszego - 588,2 mln euro (w tym 500,0 mln euro z EFRR); 14. Pomoc techniczna-Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - 220,9 mln euro (w tym 187,8 mln euro z EFRR); 15. Pomoc techniczna-Fundusz Spójno ści - 462,9 mln euro (w tym 393,5 mln euro z FS). Dziennik Urzędowy 2441 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

Instytucjami odpowiedzialnymi za wdra Ŝanie poszczególnych priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (Instytucjami Po średnicz ącymi) s ą: - Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V); - Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII); - Ministerstwo Gospodarki (priorytety IX-X); - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet XI); - Ministerstwo Zdrowia (priorytet XII); - Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy Ŝszego (priorytet XIII).

11. STRESZCZENIE.

Obowi ązek sporz ądzania Gminnego Programu Ochrony Środowiska nało Ŝony został ustaw ą Prawo ochrony środowiska. Programy te uchwalane przez Rad ę Gminy stanowi ą podstawowe narz ędzie realizacji II Polityki Ekologicznej Pa ństwa na obszarze gminy, przenosz ąc równocze śnie wymagania zawarte w programach i planach tego rodzaju ustalonych na szczeblu powiatowym, wojewódzkim, jak i innych obowi ązuj ących dokumentach strategicznych obu szczebli zarz ądzania. Opracowany Program oparty jest na: W opracowaniu przedstawiono ogóln ą charakterystyk ę gminy, omówiono aktualny stan środowiska wraz z jego ocen ą, w podziale na poszczególne elementy środowiska (powietrze atmosferyczne, hałas, wody powierzchniowe i podziemne, przyroda o Ŝywiona) oraz na obszary działalno ści w zakresie ochrony środowiska (gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami). Na tej podstawie przedstawiono strategi ę ochrony środowiska gminy Ostróda, gdzie wskazano cele krótkoterminowe, przewidziane do realizacji w latach 2008-2011, oraz cele długoterminowe, których spełnienie przewidziano do roku 2015. W nast ępnych rozdziałach omówiono narz ędzia i instrumenty słu Ŝą ce realizacji zało Ŝeń Programu oraz wskazano potencjalne źródła sfinansowania zało Ŝonych celów.

12. SPIS PUBLIKACJI I MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH.

Dokumenty źródłowe regionalne, szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego:

- Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego terenu gminy Ostróda, - Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ostróda (1997/1998), - Strategia i kierunki rozwoju Gminy Ostróda (1997 r.), - Wieloletni plan inwestycyjny Gminy Ostróda, - Powiatowy program rozwoju regionalnego, - Plan rozwoju lokalnego gminy Ostróda na lata 2008-20013, - Program ochrony środowiska powiatu ostródzkiego (2003 r.), - Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostródzkiego (2004 r.), - Strategia rozwoju powiatu ostródzkiego (2000 r.), - Program zwi ększania lesisto ści Pojezierza Iławsko-Ostródzkiego na lata 2001-2010, - Wojewódzki program ochrony środowiska (2007 r.), - Wojewódzki plan zagospodarowania przestrzennego (2002 r.), - Wojewódzki plan gospodarki odpadami (2007 r.), - Program eko-energetyczny województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2005-2010, - Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego do roku 2020, - Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w roku 2004, - Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w roku 2005, - Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w roku 2006.

Dokumenty pomocnicze zwi ązane z polityk ą ekologiczn ą pa ństwa:

- II Polityka Ekologiczna Pa ństwa przyj ętej przez Sejm 23 sierpnia 2001 r., - Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej pa ństwa-przyj ęty przez Rad ę Ministrów 10 grudnia 2002 r., - Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011-2014. - Strategia rozwoju energetyki odnawialnej (Ministerstwo Środowiska, 2000 r.), - Polityka le śna pa ństwa i dokumenty uzupełniaj ące (Ministerstwo Środowiska, 1996 r.), - Długookresowa strategia trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju - Polska 2025 (Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych, 2001 r.), - Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych, 2000 r.), - Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski (Rada Ministrów,2002 r.), - Średniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 1998 r.), - Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013.

13. AKTUALNY SPIS USTAW I ROZPORZ ĄDZE Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY ŚRODOWISKA.

- Informacje o środowisku: - Dz. U. 2007 Nr 120, poz. 827 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 18 czerwca 2007 r. w sprawie wzoru publicznie dost ępnego wykazu danych o dokumentach zawieraj ących informacje o środowisku i jego ochronie. - Dz. U. 2007 Nr 120, poz. 828 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 18 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu udost ępniania informacji o środowisku. - Dz.U.2007 Nr 114, poz. 788 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat za udost ępnianie informacji o środowisku i jego ochronie oraz sposobu uiszczania opłat. Dziennik Urzędowy 2442 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Inspekcja Ochrony Środowiska: - Dziennik Ustaw 2007 Nr 124, poz. 859 Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o mi ędzynarodowym przemieszczaniu odpadów. - Dziennik Ustaw 2007 Nr 81, poz. 551 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 18 kwietnia 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie zasad organizacji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska oraz ich delegatur. - Dziennik Ustaw 2007 Nr 75, poz. 493 Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. - Dziennik Ustaw 2007 Nr 21, poz. 126 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 181, poz. 1328 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 wrze śnia 2006 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Ochrony Środowiska uprawnie ń do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 73, poz. 516 Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie współdziałania mi ędzy organami Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej oraz Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie zwalczania chorób zaka źnych. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 71, poz. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 10 kwietnia 2006 r. w sprawie warunków i sposobu ustalania kosztów kontroli. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 71, poz. 496 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 10 kwietnia 2006 r. w sprawie warunków i sposobu ustalania kosztów weryfikacji rocznych raportów. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 50, poz. 360 Ustawa z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 138, poz. 1156 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z 13 lipca 2005 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Ochrony Środowiska uprawnie ń do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 113, poz. 954 Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 262, poz. 2605 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z 2 grudnia 2004 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 49, poz. 464 Ustawa z dnia 19 lutego 2004 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 190, poz. 1865 Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 5, poz. 58 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie powa Ŝnych awarii obj ętych obowi ązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 186, poz. 1554 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 pa ździernika 2002 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 151, poz. 1253 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 wrze śnia 2002 r. w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Ochrony Środowiska uprawnie ń do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 143, poz. 1196 Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 100, poz. 1085 Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. - Dziennik Ustaw 1999 Nr 29, poz. 274 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z 6 kwietnia 1999 r. w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska. - Dziennik Ustaw 1999 Nr 3, poz. 21 Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie zasad organizacji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska oraz ich delegatur. - Dzienni Ustaw 2007 Nr 44, poz. 287 Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska.

- Instytucje ochrony środowiska: - Dz. U. z 2005 Nr 265, poz. 2224 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie okre ślenia wynagrodzenia członków Rady Nadzorczej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej za udział w pracach Rady. - Dz. U. z 2005 Nr 265, poz. 2225 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie wynagradzania członków rad nadzorczych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. - Dz. U.2005 Nr 225, poz. 1935 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 pa ździernika 2005 r. w sprawie sposobu przekazywania informacji o pojazdach wycofanych z eksploatacji oraz wzorów tych informacji. - Dz. U.2002 Nr 230, poz. 1934 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. - Dz. U.2002 Nr 134, poz. 1139 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie okre ślenia szczegółowego sposobu funkcjonowania Krajowej Komisji do Spraw Oddziaływania na Środowisko oraz wojewódzkich komisji do spraw ocen oddziaływania na środowisko. - Dz. U. 2002 Nr 96, poz. 865 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 czerwca 2002 r. w sprawie nadania statutu Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. - Dz. U.2002 Nr 77, poz. 702 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego sposobu funkcjonowania Pa ństwowej Rady Ochrony Środowiska. - Dz. U.2008 Nr 25, poz. 150 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.

Dziennik Urzędowy 2443 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Ochrona powietrza: - Dz. U. 2007 Nr 209, poz. 1517 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na przedsi ęwzi ęcia b ędące inwestycjami słu Ŝą cymi redukcji emisji ze źródeł spalania paliw. - Dz. U. 2007 Nr 192, poz. 1379 Ustawa z dnia 7 wrze śnia 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa w ęgla kamiennego w latach 2008-2015. - Dz. U. 2007 Nr 45, poz. 295 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie rodzajów instalacji obj ętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji. - Dz. U. 2006 Nr 63,poz. 445 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotycz ących zanieczyszczenia powietrza. - Dz. U.2006 Nr 60, poz. 429 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 31 marca 2006 r. w sprawie rodzajów instalacji obj ętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji. - Dz. U.2006 Nr 43, poz. 308 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 7 marca 2006 r. w sprawie informacji wymaganych do opracowania krajowego planu rozdziału uprawnie ń do emisji. - Dz. U.2006 Nr 23, poz. 176 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2006 r. w sprawie wymaga ń dla audytorów uprawnionych do weryfikacji rocznych raportów. - Dz. U. 2006 Nr 17, poz. 140 Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 stycznia 2006 r. o sprostowaniu bł ędu. - Dz. U. 2006 Nr 16, poz. 124 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu monitorowania wielko ści emisji substancji obj ętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji. - Dz. U. 2005 Nr 260, poz. 2181 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. - Dz. U. 2005 Nr 186, poz. 1562 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 13 wrze śnia 2005 r. w sprawie wyznaczenia Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji. - Dz. U.2004 Nr 283, poz. 2839 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia. - Dz. U.2004 Nr 283, poz. 2840 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia. - Dz. U. 2004 Nr 281,poz. 2784 Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji. - Dz. U.2004 Nr 122, poz. 1271 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie wymaga ń, jakie powinny spełnia ć statki powietrzne ze wzgl ędu na ochron ę środowiska. - Dz. U. 2003 Nr 01, poz. 12 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu. - Dz. U.2002 Nr 115, poz. 1003 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć programy ochrony powietrza. - Dz. U. 2002 Nr 87, poz. 796 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji. - Dz. U.2002.Nr 87, poz.798 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu.

- Odpady: - Dziennik Ustaw 2007 Nr 228, poz. 1685 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 14 listopada 2007 r. w sprawie procesu odzysku R10. - Dziennik Ustaw 2007 Nr 162, poz. 1153 Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu post ępowania z odpadami medycznymi. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 49, poz. 356 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urz ądzeniami. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 219, poz. 1858 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z dnia 25 pa ździernika 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu post ępowania z odpadami opakowaniowymi. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 200, poz. 2061 Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 wrze śnia 2004 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 197, poz. 2033 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 sierpnia 2004 r. w sprawie wzoru formularza przyj ęcia odpadów metali. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 192, poz. 1968 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu post ępowania z olejami odpadowymi. - Dz. U.2003 Nr 8, poz. 104 Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 8, poz. 103 Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest zakazane. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 176, poz. 1456 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 pa ździernika 2002 r. w sprawie składowisk odpadów oraz miejsc magazynowania odpadów pochodz ących z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu oraz z przetwarzania tych odpadów. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 134, poz. 1140 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 202, poz. 1679 Protokół Z 1997 R. uzupełniaj ący Mi ędzynarodow ą konwencj ę o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowan ą przynale Ŝnym do niej Protokółem z 1978 r. Dziennik Urzędowy 2444 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dziennik Ustaw 2002 Nr 202, poz. 1704 Wspólna Konwencja bezpiecze ństwa w post ępowaniu z wypalonym paliwem jądrowym i bezpiecze ństwa w post ępowaniu z odpadami promieniotwórczymi, sporz ądzona w Wiedniu dnia 5 wrze śnia 1997 r. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 135, poz. 1142 Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ratyfikacji Poprawki do Konwencji bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 6, poz. 52 Protokół o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki, sporz ądzony w Madrycie dnia 4 października 1991 r. - Dziennik Ustaw 1995 Nr 19, poz. 88 Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, sporz ądzona w Bazylei dnia 22 marca 1989 r. - Dziennik Ustaw 1984 Nr 11, poz. 46 Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji, sporz ądzona w Moskwie, Waszyngtonie, Londynie i Meksyku dnia 29 grudnia 1972 r. - Dziennik Ustaw 1987 Nr 17, poz. 101 Mi ędzynarodowa Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczenia morza przez statki, 1972, sporz ądzona w Londynie 2 listopada 1973 r. wraz z zał ącznikami I, II, III, IV i V, oraz Protokół z 1978 r. dotycz ący tej konwencji, wraz z zał ącznikiem I, sporz ądzony w Londynie 17 lutego 1978 r. - Dz. U. 2007 Nr 247, poz. 1840 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych. - Dz. U. 2007 Nr 133, poz. 930 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2007 r. w sprawie niezb ędnego zakresu informacji obj ętych obowi ązkiem zbierania i przetwarzania oraz sposobu prowadzenia centralnej i wojewódzkiej bazy danych dotycz ącej wytwarzania i gospodarowania odpadami. - Dz. U. 2007 Nr 109, poz. 752 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych. - Dz. U. 2007 Nr 101, poz. 686 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy słu Ŝą cych do sporz ądzania i przekazywania zbiorczych zestawie ń danych. - Dz. U. 2007 Nr 101, POZ. 688 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie zasad sporz ądzania raportu wojewódzkiego. - Dz. U.2007 Nr 101, poz. 687 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie warunków i zakresu dost ępu do wojewódzkiej bazy danych dotycz ącej wytwarzania i gospodarowania odpadami. - M.P. 2006 Nr 90, poz. 946 Uchwała Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010. - Dz. U. 2006 Nr 247, poz. 1816 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie dokumentów potwierdzaj ących odr ębnie odzysk i odr ębnie recykling. - Dz. U. 2006 Nr 226, poz. 1654 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2006 r. w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysoko ści nale Ŝnej opłaty produktowej. - Dz. U. 2006 Nr 220, poz. 1611 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2006 r. w sprawie wzoru sprawozdania o wielko ściach wprowadzonych na rynek krajowy opakowa ń i produktów, osi ągni ętych wielko ściach odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych oraz wpływach z opłat produktowych. - Dz. U. 2006 Nr 75, poz. 527 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów mo Ŝe przekazywa ć osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym nieb ędącym przedsi ębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku. - Dz. U. 2006 Nr 30, poz. 213 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów. - Dz. U. 2005 Nr 186, poz. 1553 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z dnia 7 wrze śnia 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu. - Dz. U. 2005 Nr 175, poz. 1458 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw. - Dz. U. 2004 Nr 128, poz. 1347 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje si ę, Ŝe odpady nie s ą niebezpieczne. - Dz. U. 2004 Nr 16, poz. 154 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagaj ą zezwolenia na prowadzenie działalno ści. - Dz. U. 2003 Nr 66, poz. 620 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. - Dz. U. 2003 Nr 61, poz. 549 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów. - Dz. U. 2002 Nr 236, poz. 1986 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych do transportu odpadów niebezpiecznych. - Dz. U. 2002 Nr 220, poz. 1858 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów. - Dz. U. 2002 Nr 191, poz. 1595 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 pa ździernika 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mog ą by ć składowane w sposób nieselektywny. - Dz. U.2002 Nr 180, poz. 1513 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 pa ździernika 2002 r. w sprawie odpadów pochodz ących z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu oraz z przetwarzania tych odpadów, które nie mog ą by ć unieszkodliwiane przez ich składowanie. - Dz. U. 2002 Nr 122, poz. 1052 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad i kryteriów gospodarowania środkami z opłat produktowych. - DZ. U. 2002 Nr 55, poz. 498 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz st ęŜ eń substancji, które powoduj ą, Ŝe urobek jest zanieczyszczony. Dziennik Urzędowy 2445 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dz. U.2001 Nr 152, poz. 1734 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu informacji podawanych przy rejestracji przez posiadaczy odpadów zwolnionych z obowi ązku uzyskiwania zezwole ń oraz sposobu rejestracji. - Dz. U.2001 Nr 152, poz. 1735 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilo ści, dla których nie ma obowi ązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i średnich przedsi ębiorstw, które mog ą prowadzi ć uproszczon ą ewidencj ę odpadów. - Dz. U.2001 Nr 112, poz. 1206 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. - Dz. U. 2007 Nr 90, poz. 607 Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. - Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. - Dz. U.2007 Nr 128, poz. 893 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 czerwca 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie wymaga ń dla punktów zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Dz. U.2007 Nr 128, poz. 894 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 czerwca 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie minimalnych wymaga ń dla strz ępiarek oraz metod rozdziału odpadów na frakcje materiałowe. - Dz. U.2006 Nr 58, poz. 407 Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Budownictwa z 24 marca 2006 r. w sprawie listy istotnych elementów pojazdu kompletnego. - Dz. U.2006 Nr 2, poz. 9 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2005 r. w sprawie sposobu oznaczania oraz rodzajów oznacze ń przedmiotów wyposa Ŝenia i cz ęś ci pojazdów. - Dz. U. 2005 Nr 266, poz. 2250 Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2005 r. o sprostowaniu bł ędów. - Dz. U. 2005 Nr 212, poz. 1774 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 pa ździernika 2005 r. w sprawie obliczania poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Dz. U.2005 Nr 214, poz. 1807 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z 12 pa ździernika 2005 r. w sprawie minimalnych wymaga ń dla strz ępiarek oraz metod rozdziału odpadów na frakcje materiałowe. - Dz. U.2005 Nr 210, poz. 1755 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2005 r. w sprawie sposobu wykonania próby strz ępienia pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Dz. U. 2005 Nr 201, poz. 1672 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 29 wrze śnia 2005 r. w sprawie rocznego sprawozdania o pojazdach wycofanych z eksploatacji. - Dz. U.2005 Nr 200, poz. 1653 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z dnia 4 pa ździernika 2005 r. w sprawie listy materiałów, przedmiotów wyposa Ŝenia i cz ęś ci pojazdów, które mog ą zawiera ć ołów, rt ęć , kadm oraz sze ściowarto ściowy chrom. - Dz. U. 2005 Nr 143, poz. 1206 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymaga ń dla stacji demonta Ŝu oraz sposobu demonta Ŝu pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Dz. U. 2005 Nr109, poz. 917Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 czerwca 2005 r. w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysoko ści nale Ŝnej opłaty za brak sieci zbierania pojazdów. - Dz. U. 2005 Nr 62, poz. 554 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2005 r. w sprawie sposobu uniewa Ŝniania dokumentów pojazdów wycofanych z eksploatacji, wzorów za świadcze ń wydawanych dla tych pojazdów, sposobu przechowywania za świadcze ń oraz prowadzenia ich ewidencji. - Dz. U. 2005 Nr 25, poz. 202 Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Dz. U. 2007 Nr 209, poz. 1514 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 pa ździernika 2007 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mog ą by ć składowane nieselektywnie na składowiskach podziemnych. - Dz. U. 2007 Nr 209, poz. 1516 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na przedsi ęwzi ęcia b ędące inwestycjami słu Ŝą cymi dostosowaniu składowisk odpadów do wymaga ń ochrony środowiska. - Dz. U. 2007 Nr 163, poz. 1156 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 sierpnia 2007 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów na składowiska podziemne. - Dz. U.2007 Nr 24, poz. 145 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 2007 r. w sprawie udzielania zgody na przywóz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wywóz z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tranzyt przez to terytorium wypalonego paliwa j ądrowego przeznaczonego do przerobu lub przechowywania. - Dz. U. 2006 Nr 246, poz. 1795 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia programu pomocowego w zakresie regionalnej pomocy publicznej na niektóre inwestycje w ochronie środowiska. - Dz. U. 2006 Nr 22, poz. 166 Rozporz ądzenie Ministra Transportu I Budownictwa z dnia 26 stycznia 2006 r. w sprawie trybu wydawania zezwole ń na usuwanie do morza urobku z pogł ębiania dna oraz na zatapianie w morzu odpadów lub innych substancji. - Dz. U. 2006 Nr 5, poz. 33 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu okre ślania wymaga ń, jakie powinien spełnia ć przedsi ębiorca ubiegaj ący si ę o uzyskanie zezwolenia. - Dz. U.2005 Nr 260, poz. 2176 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska. - Dz. U. 2005 Nr 110, poz. 935 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie podziemnych składowisk odpadów. - Dz. U. 2005 Nr 4, poz. 29 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 31 grudnia 2004 r. w sprawie raportów wojewódzkich dotycz ących gospodarki opakowaniami. - Dz. U. 2004 Nr 202, poz. 2078 Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wysoko ści kaucji na opakowania jednostkowe niektórych środków niebezpiecznych. - Dz. U. 2004 Nr 195, poz. 2007 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobu oznakowania produktów, urz ądze ń i instalacji zawieraj ących substancje kontrolowane, a tak Ŝe pojemników zawieraj ących te substancje. - Dz. U.2004 Nr 162, poz. 1708 Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa I Rozwoju Wsi z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie działa ń w zakresie technologii bezpiecznych dla środowiska stosowanych w produkcji i zagospodarowaniu odpadów. Dziennik Urzędowy 2446 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dz. U.2004 Nr 121, poz. 1263 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubo Ŝaj ących warstw ę ozonow ą. - Dz. U.2004 Nr 98, poz. 985 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie udzielania zgody na przywóz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wywóz z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tranzyt przez to terytorium odpadów promieniotwórczych. - Dz. U.2004 Nr 94, poz. 927 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia wzorów oznakowania opakowa ń. - Dz. U.2003 Nr 180, poz. 1760 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 pa ździernika 2003 r. w sprawie rozci ągni ęcia niektórych przepisów ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki na jednostki pływaj ące Marynarki Wojennej, Stra Ŝy Granicznej i Policji oraz okr ęgowych inspektorów rybołówstwa morskiego. - Dz. U.2003 Nr 104, poz. 973 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 maja 2003 r. w sprawie warunków gromadzenia, przechowywania i usuwania odpadów i ścieków ze statków Ŝeglugi śródl ądowej. - Dz. U.2003 Nr 101, poz. 936 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie przekazywania informacji o odpadach znajduj ących si ę na statku. - Dz. U.2003 Nr 101, poz. 937 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie udzielania statkom zwolnie ń z obowi ązku zdawania odpadów przed opuszczeniem portu. - Dz. U. 2002 Nr 236, poz. 1988 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 grudnia 2002 r. w sprawie raportów dotycz ących funkcjonowania i stopnia wykorzystania portowych urz ądze ń odbiorczych. - Dz. U.2002 Nr 236, poz. 1989 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 grudnia 2002 r. w sprawie portowych planów gospodarowania odpadami oraz pozostało ściami ładunkowymi ze statków. - Dz. U.2002 Nr 230, poz. 1925 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa j ądrowego. - Dz. U. 2002 Nr 166, poz. 1361 Ustawa z dnia 12 wrze śnia 2002 r. o portowych urz ądzeniach do odbioru odpadów oraz pozostało ści ładunkowych ze statków.1). - Dz. U.1999 Nr 57, poz. 604 Rozporz ądzenie Ministra Spraw Wewn ętrznych I Administracji z dnia 8 czerwca 1999 r. w sprawie organów inspekcyjnych dla jednostek pływaj ących Stra Ŝy Granicznej i Policji oraz trybu przeprowadzania przegl ądów i inspekcji, a tak Ŝe ich rodzajów. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 95, poz. 662 Rozporz ądzenie Ministra Finansów z dnia 30 maja 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad współpracy pomi ędzy instytucjami finansowymi a Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska i Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wzorów formularzy zabezpieczenia finansowego. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 46, poz. 332 Rozporz ądzenie Ministra Finansów z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie ubezpieczenia odpowiedzialno ści cywilnej wprowadzaj ącego sprz ęt za niewykonanie obowi ązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 45, poz. 320 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2006 r. w sprawie wzoru sprawozdania o przetworzonym zu Ŝytym sprz ęcie oraz sposobu jego przekazywania. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 34, poz. 241 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 lutego 2006 r. w sprawie wzoru rocznego sprawozdania o wysoko ści nale Ŝnej opłaty produktowej dla sprz ętu oraz sposobu jego przekazywania. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 30, poz. 213 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 27, poz. 203 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru za świadczenia potwierdzaj ącego recykling oraz wzoru za świadczenia potwierdzaj ącego inne ni Ŝ recykling procesy odzysku. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 21, poz. 160 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru za świadczenia o zu Ŝytym sprz ęcie oraz sposobu jego przekazywania. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 21, poz. 161 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie bazy danych o sprz ęcie i zu Ŝytym sprz ęcie. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 19, poz. 152 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla sprz ętu. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 17, poz. 139 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 19 stycznia 2006 r. w sprawie wysoko ści stawek opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 12, poz. 78 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie sposobów obliczania poziomów odzysku i recyklingu zu Ŝytego sprz ętu. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 11, poz. 60 Zakłady przetwarzania zu Ŝytego sprz ętu. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru sprawozdania o masie zebranego i przekazanego do prowadz ącego zakład przetwarzania zu Ŝytego sprz ętu. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 6, poz. 37 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru sprawozdania o ilo ści i masie wprowadzonego sprz ętu oraz sposobu jego przekazywania. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 6, poz. 38 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis do rejestru oraz wzoru wniosku o zmian ę wpisu do rejestru, a tak Ŝe sposobu ich przekazywania. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 6, poz. 40 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2006 r. w sprawie wzorów sprawozda ń o zu Ŝytym sprz ęcie, a tak Ŝe sposobu ich przekazywania. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 6, poz. 39 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu ustalania numeru rejestrowego. - Dziennik Ustaw 2006 Nr 5, poz. 34 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 3 stycznia 2006 r. w sprawie wzorów sprawozda ń o odpadach pochodz ących ze zu Ŝytego sprz ętu oraz sposobu ich przekazywania. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 241, poz. 2036 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 29 listopada 2005 r. w sprawie wzoru wykazu zakładów przetwarzania oraz sposobu jego przekazywania. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 180, poz. 1495 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zu Ŝytym sprz ęcie elektrycznym i elektronicznym.

Dziennik Urzędowy 2447 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Ochrona przed hałasem: - Dz. U. 2007 Nr 192, poz. 1392 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 2 pa ździernika 2007 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarz ądzaj ącego drog ą, lini ą kolejow ą, lini ą tramwajow ą, lotniskiem, portem. - Dz. U. 2007 Nr 187, poz. 1340 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 pa ździernika 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych uj ętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji. - Dz. U. 2007 Nr 120, poz. 826 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. - Dz. U. 2007 Nr 106, poz. 729 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie ustalania warto ści wska źnika hałasu LDWN. - Dz. U. 2007 Nr 105, poz. 718 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 maja 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie zasadniczych wymaga ń dla urz ądze ń u Ŝywanych na zewn ątrz pomieszcze ń w zakresie emisji hałasu do środowiska. - Dz. U. 2007 Nr 1, poz. 8 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja mo Ŝe powodowa ć negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporz ądzanie map akustycznych, oraz sposobów okre ślania granic terenów obj ętych tymi mapami. - Dz. U.2006 Nr 32, poz. 223 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 lutego 2006 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie zasadniczych wymaga ń dla urz ądze ń u Ŝywanych na zewn ątrz pomieszcze ń w zakresie emisji hałasu do środowiska. - Dz. U.2005 Nr 263, poz. 2202 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymaga ń dla urz ądze ń u Ŝywanych na zewn ątrz pomieszcze ń w zakresie emisji hałasu do środowiska. - Dz. U. 2005 Nr 189, poz. 1597 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 wrze śnia 2005 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie wymaga ń, jakie powinny spełnia ć statki powietrzne ze wzgl ędu na ochron ę środowiska. - Dz. U.2005 Nr 96, poz. 816 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 maja 2005 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie zakazów lotów dla statków powietrznych niespełniaj ących wymogów ochrony środowiska w zakresie ochrony przed hałasem. - Dz. U. 2004 Nr 140, poz. 1486 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 maja 2004 r. w sprawie zakazów lotów dla statków powietrznych niespełniaj ących wymogów ochrony środowiska w zakresie ochrony przed hałasem. - Dz. U.2003 Nr 18, poz. 164 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwi ązku z eksploatacj ą dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny by ć przekazywane wła ściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji. - Dz. U.2002 Nr 179, poz. 1498 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinien odpowiada ć program ochrony środowiska przed hałasem.

- Opłaty i kary zwi ązane z ochron ą środowiska: - M.P.2007 Nr 77, poz. 828 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 16 pa ździernika 2007 r. w sprawie stawek opłat za usuni ęcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2008. - M.P.2007 Nr 68, poz. 754 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 20 wrze śnia 2007 r. w sprawie wysoko ści stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2008. - M.P.2007 Nr 65, poz. 732 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 18 wrze śnia 2007 r. w sprawie wysoko ści stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2008. - Dz. U. 2007 Nr 114, poz. 788 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat za udost ępnianie informacji o środowisku i jego ochronie oraz sposobu uiszczania opłat. - Dz. U.2007 Nr 88, poz. 588 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 11 maja 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie szczegółowych warunków przeznaczania wpływów pochodz ących z opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. - M.P.2006 Nr 73, poz. 733 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2006 r. w sprawie stawek opłat za usuni ęcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2007. - M.P.2006 Nr 73, poz. 734 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 13 pa ździernika 2006 r. w sprawie wysoko ści stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2007. - M.P. 2006 Nr 71, poz. 714 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2006 r. w sprawie wysoko ści stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2007. - Dz. U. 2006 Nr 108, poz. 739 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków przeznaczania wpływów pochodz ących z opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Dz. U. 2005 Nr 260, poz. 2177 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wysoko ści jednostkowych stawek kar za przekroczenia warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. - M.P.2005 Nr 62, poz. 861 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 18 pa ździernika 2005 r. w sprawie stawek opłat za usuni ęcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2006. - M.P.2005 Nr 57, poz. 782 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 23 wrze śnia 2005 r. w sprawie wysoko ści stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2006. - M.P.2004 Nr 44, poz. 779 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 28 pa ździernika 2004 r. w sprawie stawek opłat za usuni ęcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2005. - Dz. U.2004 Nr 228, poz. 2306 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 13 pa ździernika 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew. Dziennik Urzędowy 2448 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dz. U.2004 Nr 219, poz. 2229 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 22 wrze śnia 2004 r. w sprawie trybu nakładania administracyjnych kar pieni ęŜ nych za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia oraz za zniszczenie terenów zieleni, zadrzewie ń albo drzew lub krzewów. - M.P.2004 Nr 40, poz. 706 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 21 wrze śnia 2004 r. w sprawie wysoko ści stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2005. - Dz. U.2004 Nr 92, poz. 880 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. - M.P.2003 Nr 50, poz. 783 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 21 października 2003 r. w sprawie wysoko ści stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2004. - Dz. U.2002 Nr 233, poz. 1957 Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska i ustawy- Prawo wodne. - Dz. U.2002 Nr 190, poz. 1591 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2002 r. w sprawie wysoko ści opłat rejestracyjnych. - M.P.2002 Nr 54, poz. 743 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 28 pa ździernika 2002 r. w sprawie jednostkowych stawek kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu na rok 2003. - Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 29 wrze śnia 2001 r. w sprawie wysoko ści jednostkowych stawek kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu.

- Ogólne przepisy ochrony środowiska: - Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowisk. - Dz. U. 2007 Nr 221, poz. 1645 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. - Dz. U. 2007 Nr 208, poz. 1509 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 31 pa ździernika 2007 r. w sprawie niezb ędnego zakresu informacji obj ętych obowi ązkiem przetwarzania w ramach wojewódzkiej i centralnej bazy informacji o korzystaniu ze środowiska oraz sposobie ich prowadzenia. - Dz. U. 2007 Nr 187, poz. 1341 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 pa ździernika 2007 r. w sprawie wzoru formularza sprawozdania do tworzenia Krajowego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszcze ń. - Dz. U. 2007 Nr 140, poz. 984 Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz ustawy o finansach publicznych. - Dz. U. 2007 Nr 121, poz. 840 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie informacji dotycz ących ruchów masowych ziemi. - Dz. U.2007 Nr 88, poz. 587 Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dz. U. 2007 Nr 79, poz. 537 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i zakresu dost ępu do wojewódzkiej bazy informacji o korzystaniu ze środowiska. - Dz. U. 2007 Nr 75, poz. 493 Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. - Dz. U. 2007 Nr 45, poz. 294 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 2 marca 2007 r. w sprawie wzoru raportu wojewódzkiego zawieraj ącego informacje o zakresie korzystania ze środowiska oraz sposobu jego przedstawiania. - Dz. U. 2006 Nr 227, poz. 1658 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. - Dz. U. 2007 Nr 133, poz. 935 Ustawa z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w zwi ązku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. - Dz. U. 2006 Nr 50, poz. 360 Ustawa z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dz. U. 2005 Nr 252, poz. 2128 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie wzorów wykazów zawieraj ących informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysoko ści nale Ŝnych opłat i sposobu przedstawiania tych informacji i danych. - Dz. U. 2005 Nr 113, poz. 954 Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dz. U. 2004 Nr 283, poz. 2842 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów wielko ści emisji. - Dz. U.2004 Nr 257, poz. 2573 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. - Dz. U.2003 Nr 190,poz. 1865 Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2003 r. o zmianie ustawy-Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. - Dz. U. 2003 Nr 192. poz. 1883 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. - Dz. U. 2003 Nr 80, poz. 731 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 kwietnia 2003 r. w sprawie rodzajów instalacji, dla których prowadz ący mog ą ubiega ć si ę o ustalenie programu dostosowawczego. - Dz. U. 2003 Nr 67, poz. 631 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 28 marca 2003 r. w sprawie wysoko ści zryczałtowanego kosztu post ępowania negocjacyjnego. - Dz. U.2003 Nr 52, poz. 466 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 lutego 2003 r. w sprawie zryczałtowanej wysoko ści wynagrodzenia członków komisji negocjacyjnej. - Dz. U. 2003 Nr 18, poz. 164 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwi ązku z eksploatacj ą dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny by ć przekazywane wła ściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji. - Dz. U. 2003 Nr 7, poz. 78 Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. Dziennik Urzędowy 2449 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dz. U. 2002 Nr 165, poz. 1359 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi. - Dz. U. 2002 Nr 155, poz. 1298 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie opracowa ń ekofizjograficznych. - Dz. U. 2002 Nr 143, poz. 1196 Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o wprowadzeniu ustawy-Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. - Dz. U.2002 Nr 137, poz. 1157 Rozporz ądzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad sporz ądzania instrukcji szkoleniowej w zakresie zapewnienia wymogów ochrony zwierz ąt oraz ro ślin w toku szkolenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na poligonach. - Dz. U. 2002 Nr 122, poz. 1055 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mog ących powodowa ć znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako cało ści. - Dz. U.2001 Nr 100, poz. 1085 Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy-Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw.

- Organizmy genetycznie zmodyfikowane: - Dziennik Ustaw 2006 Nr 89, poz.621 Rozporz ądzenie Ministra Finansów z dnia 24 maja 2006 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie urz ędów celnych wła ściwych dla przywozu lub wywozu produktów GMO. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 82, poz. 750 Rozporz ądzenie Ministra Finansów z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie urz ędów celnych wła ściwych dla przywozu lub wywozu produktów GMO. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 212, poz. 1798 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 29 listopada 2002 r. w sprawie listy organizmów patogennych oraz ich klasyfikacji, a takŜe środków niezb ędnych dla poszczególnych stopni hermetyczno ści. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 107, poz. 944 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie okre ślenia szczegółowego sposobu przeprowadzania oceny zagro Ŝeń dla zdrowia ludzi i środowiska w zwi ązku z podj ęciem działa ń polegaj ących na zamkni ętym u Ŝyciu GMO, zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w tym wprowadzeniu do obrotu produktów GMO, oraz wymaga ń, jakie powinna spełnia ć dokumentacja zawieraj ąca ustalenia takiej oceny. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 87, poz. 797 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie okre ślenia wzorów wniosków dotycz ących zgód i zezwole ń na działania w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 19, poz. 196 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lutego 2002 r. w sprawie szczegółowego sposobu funkcjonowania Komisji do spraw organizmów genetycznie zmodyfikowanych. - Dziennik Ustaw 2007 Nr 36, poz. 233 Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.

- Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom: - Dziennik Ustaw 2007 Nr 69, poz. 457 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 marca 2007 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących ograniczenia wykorzystywania w sprz ęcie elektrycznym i elektronicznym niektórych substancji mog ących negatywnie oddziaływa ć na środowisko. - Dziennik Ustaw 2007 Nr 11, poz. 72 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących ograniczenia emisji lotnych zwi ązków organicznych powstaj ących w wyniku wykorzystywania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz w preparatach do odnawiania pojazdów. - Dziennik Ustaw 2005 Nr 6, poz. 40 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z 28 grudnia 2004 r. w sprawie produktów obj ętych obowi ązkiem zaopatrzenia w informacje istotne z punktu widzenia ochrony środowiska. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 179, poz. 1846 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki I Pracy z 23 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dla niektórych produktów ze wzgl ędu na ich negatywne oddziaływanie na środowisko. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 98, poz.999 Rozporz ądzenie Prezesa Rady Ministrów z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie zestawie ń istotnych z punktu widzenia ochrony środowiska informacji o produktach. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 217, poz. 2141 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2003 r. w sprawie substancji stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 192, poz. 1876 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003 r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 182, poz. 1519 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wytwarzane i wprowadzane do obrotu baterie i akumulatory. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 175, poz. 1439 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 pa ździernika 2002 r. w sprawie sposobu przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilo ści i miejscach wyst ępowania substancji stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 173, poz. 1416 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z 26 wrze śnia 2002 r. w sprawie okre ślenia urz ądze ń, w których mogły by ć wykorzystywane substancje stwarzaj ące szczególne zagro Ŝenie dla środowiska. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 96, poz. 860 Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądzeń, w których były lub s ą wykorzystywane substancje stwarzaj ące szczególne zagro Ŝenie dla środowiska.

- Ochrona przyrody: - Ustawa z dnia z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2002 r w sprawie zasad współdziałania Lasów Pa ństwowych ze starostami w zakresie sporz ądzania planów zalesienia i uproszczonych planów urządzania lasu, szkole ń, nadzoru nad wykonywaniem prac zalesieniowych oraz dostarczania sadzonek. Dziennik Urzędowy 2450 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 15 stycznia 2002 r. W sprawie wzoru tablic obwieszczaj ących o obowi ązuj ących ograniczeniach i zakazach z zakresu ochrony przyrody. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 28 wrze śnia 2004 r. W sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących zwierz ąt obj ętych ochron ą. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. W sprawie w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących ro ślin obj ętych ochron ą. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. W sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. W sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegaj ących ochronie. - Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Le śnictwa w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki le śnej. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. W sprawie katalogu odpadów. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 lutego 2001 r. W sprawie okre ślenia wzoru publicznie dost ępnego wykazu danych o dokumentach zawieraj ących informacje o środowisku i jego ochronie. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lutego 2001 r. W sprawie stawek opłat za udost ępnianie informacji o środowisku i jego ochronie. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 10 wrze śnia 2001 r. W sprawie okre ślenia stanowisk i wymaga ń kwalifikacyjnych dla pracowników Słu Ŝby Parków Krajobrazowych. - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 10 wrze śnia 2001 r. W sprawie okre ślenia stanowisk i wymaga ń kwalifikacyjnych dla pracowników Słu Ŝby Parków Narodowych. - Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 14 lipca 1998 r. W sprawie okre ślenia rodzajów inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi albo mog ących pogorszy ć stan środowiska oraz wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć oceny oddziaływania na środowisko tych inwestycji. - Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z 9 marca 1995 r. W sprawie okre ślenia wymaga ń, jakim powinna odpowiada ć prognoza skutków wpływu ustale ń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze. - Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z 28 grudnia 1998 r. W sprawie szczegółowych zasad sporz ądzania planu urz ądzenia lasu, uproszczonego planu urz ądzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu. - Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 2002 r. W sprawie gatunków zwierz ąt chronionych wyrz ądzaj ących szkody, za które odpowiada Skarb Pa ństwa. - Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 lipca 2004 r. W sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich oraz szczegółowych warunków wykonywania rybołówstwa morskiego. - Oświadczenie rz ądowe w sprawie mocy obowi ązuj ącej Konwencji o ró Ŝnorodno ści biologicznej, sporz ądzonej w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r.

- Przepisy inne: - Dz. U.2006 Nr 137, poz. 984 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. - Dz. U.2005 Nr 233, poz. 1987 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie wykazu substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej. - Dz. U.2005 Nr 230, poz. 1960 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 pa ździernika 2005 r. w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków, jakie mog ą by ć u Ŝywane na drogach publicznych oraz ulicach i placach. - Dz. U. 2005 Nr 201, poz. 1666 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 wrze śnia 2005 r. w sprawie wykazu przedmiotów wyposa Ŝenia i cz ęś ci wymontowanych z pojazdów, których ponowne u Ŝycie zagra Ŝa bezpiecze ństwu ruchu drogowego lub negatywnie wpływa na środowisko. - Dz. U.2005 Nr 60, poz. 518 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 29 marca 2005 r. w sprawie zasad zwalniania przez pracodawców z obowi ązku świadczenia pracy osób powołanych do słu Ŝby w obronie cywilnej w zwi ązku ze zwalczaniem kl ęsk Ŝywiołowych, katastrof i zagro Ŝeń środowiska. - DZ. U.2005 Nr 25, poz. 202 Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Deklaracja Sztokholmska Uchwała Konferencji Sztokholmskiej z dnia 14.6.1972 roku, dotycz ąca naturalnego środowiska człowieka. - Dz. U.2004 Nr 180, poz. 1867 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych mas substancji, które mog ą by ć odprowadzane w ściekach przemysłowych. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 168, poz.1765 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą. - Dz. U.2004 Nr 93, poz. 898 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym. - Dziennik Ustaw 2004 Nr 92, poz. 880 Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 Ochrona Przyrody. - Dz. U.2004 Nr 70, poz. 631 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarz ądzania i audytu (EMAS). - Dziennik Ustaw 2003 Nr 228, poz. 2259 Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy-Prawo wodne. - Dz. U. 2003 Nr 191, poz. 1869 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 14 pa ździernika 2003 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 177, poz. 1736 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 26 wrze śnia 2003 r. w sprawie pó źniejszych terminów do uzyskania pozwolenia zintegrowanego. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 175, poz. 1693 Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki oraz ustawy-Prawo ochrony środowiska. Dziennik Urzędowy 2451 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dziennik Ustaw 2003 Nr 132, poz. 1236 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 25 czerwca 2003 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 113, poz. 1068 Ustawa z dnia 8 maja 2003 r. o zmianie ustawy o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 113, poz. 1074 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 26 czerwca 2003 r. w sprawie trybu nakładania administracyjnych kar pieni ęŜ nych za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia oraz za zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 110, poz. 1057 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 13 czerwca 2003 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów wielko ści emisji. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 110, poz. 1058 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 17 czerwca 2003 r. w sprawie okre ślenia wzoru publicznie dost ępnego wykazu danych o dokumentach zawieraj ących informacje o środowisku i jego ochronie. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 105, poz. 994 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2003 r. w sprawie oznaczania opakowa ń. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 97, poz. 890 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 maja 2003 r. w sprawie upowa Ŝnienia do uznawania nabytych w pa ństwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 89, poz. 841 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 kwietnia 2003 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie rocznych planów łowieckich i wieloletnich łowieckich planów hodowlanych. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 86, poz. 803 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 kwietnia 2003 r. w sprawie wzorów świadectw pochodzenia le śnego materiału rozmno Ŝeniowego. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 80 poz. 731 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 kwietnia 2003 r. w sprawie rodzajów instalacji, dla których prowadz ący mog ą ubiega ć si ę o ustalenie programu dostosowawczego. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 80, poz. 732 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sta Ŝu adaptacyjnego i testu umiej ętno ści w toku post ępowania o uznanie nabytych w pa ństwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych w dziedzinie geologii. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 67, poz. 631 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 28 marca 2003 r. w sprawie wysoko ści zryczałtowanego kosztu post ępowania negocjacyjnego. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 66, poz. 619 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 8 kwietnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalenia sumy zawarto ści ołowiu, kadmu, rt ęci i chromu sze ściowarto ściowego w opakowaniach. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 66, poz. 620 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporz ądzania planów gospodarki odpadami. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 61, poz. 549 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 59, poz. 529 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwi ązku z eksploatacj ą instalacji lub urz ądzenia, przekazywanych wła ściwym organom ochrony środowiska oraz terminu i sposobów ich prezentacji. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 50, poz.435 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 lutego 2003 r. w sprawie stawek opłat za udost ępnianie informacji o środowisku i jego ochronie oraz sposobu uiszczania opłat. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 46, poz. 392 Ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia oraz ustawy-Prawo ochrony środowiska. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 35, poz.308 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarz ądzaj ącego drog ą, lini ą kolejow ą, lini ą tramwajow ą, lotniskiem, portem. - Dziennik Ustaw 2003 Nr 7, poz. 78 Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw. - Dz. U.2003 Nr 4, poz. 44 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć programy działa ń maj ących na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. - Dz. U. 2002 Nr 241, poz. 2093 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 238, poz. 2022 Ustawa z dnia 5 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 233, poz.1957 Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska i ustawy-Prawo wodne. - Dz. U.2002 Nr 217, poz. 1833 Rozporz ądzenie Ministra Pracy I Polityki Społecznej z 29-11-2002 r. w sprawie najwy Ŝszych dopuszczalnych st ęŜ eń i nat ęŜ eń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. - Dz. U.2002 Nr 193, poz. 1617 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń dla pojazdów asenizacyjnych. - Dz. U.2002 Nr 188, poz. 1576 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 pa ździernika 2002 r. w sprawie warunków wprowadzania nieczysto ści ciekłych do stacji zlewnych. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 77, poz. 699 Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 maja 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków wytwarzania produktów rolnictwa ekologicznego. - Dziennik Ustaw 2002 Nr 77, poz. 700 Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 maja 2002 r. w sprawie wykazu substancji dodatkowych, innych składników wspomagaj ących i składników pochodzenia rolniczego wytworzonych metodami innymi ni Ŝ ekologiczne dopuszczonych do stosowania przy przetwarzaniu produktów rolnictwa ekologicznego. - Dz. U. 2002 Nr 75, poz. 690 Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć budynki i ich usytuowanie. Dziennik Urzędowy 2452 Województwa WarmińskoMazurskiego Nr 46 Poz. 741

- Dziennik Ustaw 2001 Nr 112, poz. 1206 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. - Dz. U.2001 Nr 98, poz. 1067 Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program dla Odry- 2006. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 72, poz.747 Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 63, poz. 638 Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 62, poz. 628 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 38, poz. 452 Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o rolnictwie ekologicznym. - Dziennik Ustaw 2001 Nr 11, poz. 84 Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych. - Dziennik Ustaw 2000 Nr 109, poz. 1157 Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o dost ępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. - Dziennik Ustaw 2000 Nr 22, poz. 272 Ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. - Dziennik Ustaw 1999 Nr 6, poz. 42 Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Le śnictwa z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ochrony i zbioru płodów runa le śnego oraz zasad lokalizowania pasiek na obszarach le śnych. - Dziennik Ustaw 1998 Nr 86, poz. 552 Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków transportu zwierz ąt. - Dziennik Ustaw 1997 Nr 111, poz. 724 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierz ąt. - Dziennik Ustaw 1997 Nr 109, poz. 706 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 10 wrze śnia 1997 r. w sprawie gatunków zwierz ąt chronionych wyrz ądzaj ących szkody, za które odpowiada Skarb Pa ństwa. - Dziennik Ustaw 1997 Nr 53, poz. 337 Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 13 maja 1997 r. w sprawie organizacji i sposobu zwalczania zanieczyszcze ń na morzu. - Dziennik Ustaw 1995 Nr 147, poz. 713 Ustawa z dnia 13 pa ździernika 1995 r. Prawo łowieckie. - Dziennik Ustaw 1995 Nr 41, poz. 214 Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Le śnictwa z dnia 6 kwietnia 1995 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin. - Dziennik Ustaw 1995 Nr 16, poz. 78 Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych. - Dziennik Ustaw 1994 Nr 27, poz. 96 Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (wg stanu prawnego na dzie ń 1 stycznia 2004 r.). - Dziennik Ustaw 1991 Nr 101, poz. 444 Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach. - Dziennik Ustaw 1991 Nr 77, poz. 335 Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska.

Wydawca : Wojewoda WarmińskoMazurski Redakcja : WarmińskoMazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie, Wydział Prawny i Nadzoru Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn, pok. 130, tel. (89) 5232474

Skład komputerowy : Wojewódzki Ośrodek Informatyki TBD w Olsztynie Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn, tel. (89) 5232334 email: [email protected]

Druk i rozpowszechnianie : Wojewódzki Ośrodek Informatyki TBD w Olsztynie Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn, tel. (89) 5232336

Rozpowszechnianie i prenumerata odbywa się: na podstawie nadesłanego zamówienia do Wojewódzkiego Ośrodka Informatyki TBD w Olsztynie, Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn, tel. (89) 5232336 w punkcie sprzedaży w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki TBD w Olsztynie, Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn, pok. 9 (sekretariat), tel. (89) 5232336

Egzemplarze archiwalne wraz ze skorowidzami wyłożone są do powszechnego wglądu w: Wydziale Prawnym i Nadzoru WarmińskoMazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn, pok. 148, tel. (89) 5232591

Tłoczono z polecenia Wojewody WarmińskoMazurskiego w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki TBD w Olsztynie Al. Marsz. J. Piłsudskiego 7/9, 10575 Olsztyn

ISSN 15084817 Cena brutto: 19,44 zł (w tym 7 % VAT)