FD2008-5-9 pag16 CMYK Steunkleur:

FRIESCH DAGBLAD FIERLJEPPEN VRIJDAG 9 MEI 2008 16 Bondsbestuurder, clubman, vader en wat al niet meer De verschillende petten van Hans Helmholt

Je hebt van die mensen die je in verschillende hoedanigheden steeds weer tegenkomt binnen een sport. In de fierljepwereld is Hans Helmholt zo iemand. ‘Man met vele petten’, het had de titel van een al dan niet goed boek kunnen zijn. Het Friesch Dagblad zocht de Burgumer – in het dagelijks leven groepschef van de recherche Oost-Friesland - thuis op en liet hem uitgebreid vertellen over een paar hoofdstukken die er zomaar in hadden kunnen zitten. Door Gerard Bos.

I In den beginne ,,Man, soms waren we anderhalf jaar elke zaterdag met z’n allen aan de slag op het fierljepterrein. n 1985 kwam ik in Burgum wonen. Daarvoor Het is ook wel eens gebeurd dat ik veertien dagen Iwas het Gronsveld, een plaatsje net onder Maas- vrij nam om bij de club bezig te zijn. En dan vind tricht. Zelf heb ik nooit aan de sport gedaan, maar ik dan ook echt leuk werk, hoor. Ook al is het binnen de familie hoorde ik enthousiaste verha- natuurlijk liefdewerk, oud papier. Maar slapeloze len over het fierljeppen. Hoe kan dat ook anders; nachten? Echt niet.” mijn neefje Ben Helmholt was in Grijpskerk heel ,,Lutske, mijn vrouw, heeft wel eens gezegd dat goed bezig en Margreet Kamminga hoort ook ik in al die tijd die ik aan de club heb besteed, net bij de familie. Ik ben dus als vanzelf bij de sport zo goed zelf een huis had kunnen bouwen. Het is betrokken geraakt nadat we in Burgum zijn gaan natuurlijk met een knipoog, maar er zit wel wat wonen.” in.” ,,Op een gegeven moment vroeg Bjinse Wolters mij of de sport niks voor mijn zoon Bart zou zijn; III FLB-bestuurslid die was toen een jaar of acht, negen. Zo is het be- o ben je voorzitter van Burgum, zo zit je gonnen. En of het nou als voorzitter van Burgum Zineens in het bestuur van de bond. Het is is, als secretaris van het Frysk Ljeppers Boun of als wel eens een rol waar ik wat moeite mee heb, vader van Bart en Thomas, die beiden springen; vooral door de manier waarop ik secretaris ben het fierljeppen is een deel van mijn leven gewor- geworden van het hoofdbestuur. Maar dat wil den. Dat mag je wel stellen.” niet zeggen dat ik het met tegenzin doe. Ik heb er zelf voor gekozen, ook al was het min of meer II Clubman uit nood geboren.” k ben weliswaar voorzitter van de ljeppersklup ,,Het was in 2005 dat na de algemene leden- IBurgum, maar we runnen het zaakje met veel vergadering het hoofdbestuur en de Technische Hans Helmholt is als voorzitter altijd druk met de Ljeppersklup Burgum, maar dit seizoen helemaal. De accommodatie van de grootste Friese fier- meer mensen. Zoals we nu met de accommodatie Commissie opstapten na trammelant rond John ljepafdeling is de afgelopen maanden grondig gerenoveerd, maar is tijdig af voor de seizoensouverture. Foto: Marchje Andringa bezig zijn, het verbouwen ervan vanwege de nieu- Burghout van de afdeling Zwaagwesteinde. Met we eisen voor zandbeddieptes en onze plannen de voorzitters van de andere afdelingen heb ik voor het organiseren van de Nederlandse kampi- toen overleg gevoerd en met z’n allen hebben niet omdat ik daarvoor heb gezorgd, want ik club de titel wint. Bij de senioren wel het liefst ,,Bart is als eerste van de twee begonnen, Thomas oenschappen dit jaar, dat doen we met meerdere we er toen voor proberen te zorgen dat ze hun houd me er dan simpelweg buiten. En wie denkt Bart, maar anders maar een andere ljepper van is natuurlijk een paar jaar jonger. Ik heb Bart nog vrijwilligers.” besluit zouden heroverwegen. Gelukkig is dat ook dat het niet zo is, heeft het toch echt verkeerd.” Burgum.” gecoacht, dat is in het begin gemakkelijk te doen ,,Toen ik bij Burgum begon, was de club op gebeurd. Er kwam vervolgens een vacature voor ,,Zoals Henk Schievink inderdaad. Hem gun ik als vader. Maar op een gegeven moment werkt sterven na dood. Bjinse Wolters wilde graag de secretaris binnen het hoofdbestuur. ‘Als er geen IV Vader van het succes bijvoorbeeld ook, net als ik het Bart zoiets niet meer. Dat wijst zich vanzelf.” organisatie van het NK in 1998 naar Burgum krij- kandidaat wordt gevonden, dan doe ik het wel’, enieten van een wedstrijd, dat doe ik wel als gun. Ik kan dan ook van Henk genieten, van dat ,,Ik weet nog goed hoe Bart bij een wedstrijd gen. Een mooi plan, maar er was nauwelijks geld. heb ik toen gezegd. Nou ja, als je dan a zegt, moet Gvader. Los van de functie die ik op dat moment stukje spanning en die emotie bij hem zoals bij in Joure ooit tegen mij zei: ‘Wat wil je nou? Je De gemeente kreeg toen geld via Nuon, voor een je ook b zeggen.” heb. Of dat nou als bondsbestuurder is of als club- het laatste FK dat hij won. Hoewel ik er soms hebt zelf nog nooit gesprongen, man’. Nou, daar fonds ten behoeve van culturele activiteiten. Het ,,Natuurlijk kunnen mensen al snel denken bestuurder. Plichtplegingen bij een wedstrijd als wel moeite mee heb dat het Henk lijkt te komen heeft-ie gelijk in. Toen was wel duidelijk dat het fierljeppen heeft daarvan kunnen profiteren. Op dat er belangenverstrengeling kan komen, omdat de Friese kampioenschappen in Winsum zijn wel aanwaaien; je ziet hem soms drie weken lang niet niet meer werkte om zowel vader en zoon te zijn, basis van die gelden is toen het clubgebouw gerea- ik als bestuurslid ook vader van een topklasse- te verdelen over andere leden van het hoofdbe- op de training. Dan traint hij voor zichzelf en dat als coach en springer. Daar waren we het ook wel liseerd. Fantastisch.” fierljepper ben en voorzitter van een afdeling. stuur. Zodoende kan ik dan de wedstrijd als toe- zal ook wel. Maar toch, je bent lid van een club. over eens toen, het zijn geen zaken die tussen ons ,,Hier bij de club beleef je mooie tijden. Soms Maar het is heel simpel: als er iets besloten moet schouwer volgen.” Onze club.” in blijven staan. Bart is dan het type dat voorstelt werkten we met twee of drie man om zaken ge- worden waarbij de belangen elkaar kruisen, ont- ,,Natuurlijk hoop je dat Bart of Thomas een ,,Bij wedstrijden in Burgum ben ik als voorzitter een pilsje te drinken na de wedstrijd, dan hebben daan te krijgen. Bijvoorbeeld met Gerrit Veenstra, houd ik mij van stemming. Geen probleem.” wedstrijd wint. Je bent hun vader, dus ook hun aan de gang, begeleid genodigden als die er zijn. we het er even over en klaar is het.” de vader van fierljepper Remco Veenstra. Of Teake ,,Een goed voorbeeld is het kiezen van de fier- supporter. Maar eerlijk is eerlijk: bij een FK kijk Maar een sprong van Bart of Thomas missen? Nee, ,,Laten we wel wezen, één ding staat als een paal Scherjon. Het zijn voorbeelden van mensen die ljeppers die namens het FLB dit najaar naar Zuid- ik als clubman naar de wedstrijd. Dan wil ik dus hoor. Er is geen sprong die ik niet zie van ze. Daar boven water: als vader ben je te allen tijde suppor- voor een sportvereniging onmisbaar zijn.” Korea gaan. Daar zit Bart ook bij. Maar dat komt als voorzitter van Burgum dat iemand van onze is ook wel tijd voor. Gelukkig wel.” ter van je zoons. Dat lijkt me logisch. Toch?”

Zelfs Peppi en Kokki wisten de schansen van Vrouwenparochie te vinden Vergane glorie in fierljepland

Bij de start van dit seizoen zijn er nog ‘slechts’ acht afdelingen met een accommodatie die voldoet aan de eisen die het Frysk Ljeppers Boun (FLB) daaraan stelt. Toch is het nog helemaal niet zolang geleden dat er naast Buitenpost, Burgum, Grijpskerk, It Heidenskip, IJlst, Joure, Winsum en Zwaagwesteinde nog tientallen accommodaties in Fryslân waren waar geljept werd. Door Bram Buruma.

kmarijp, Drachten, Hemelum, Mak- De eerste echte fierljepwedstrijden wordt lange stok wordt dan een verlengstuk van kum, Oppenhuizen, Menaldum, al in 1957 georganiseerd in Winsum en anderhalve meter gezet en dáár bovenop ARijs, Veenwoudsterwal, Vrouwen- Burdaard. Sjoerd Span en een paar leden nog eens een 'topje' van ruim een meter. parochie en Westergeest, het is vergane van de vogelwacht nemen daarvoor in ,,Ik krige sa in pols fan 13,80 meter. Ik glorie in fierljepland. Maar ook wedstrij- die tijd het initiatief. In Winsum wordt bleau en bleau mar klimmen, mar gie hie- den zoals in Akkerwoude, Beetgum, Bur- dan voor het eerst ook al het Fries kam- lendal skeef om't it net te stjoeren wie. It daard, Gorredijk, Hallum, Heeg, Heeren- pioenschap gehouden en sindsdien zijn waard dochs noch in hiele ôfstân. Ik tink veen, Idskenhuizen, Joure, Metslawier, die kampioenschappen ook onlosmake- net dat it tastien is om noch wer in kear Rottevalle, Wânswert, Wirdum en Grou lijk verbonden aan Winsum. De polsen en dat risiko te nimmen”, zegt Leistra met nu zullen er nooit meer komen. schansen van Winsum worden vanaf het een persoonlijk record van 17,71 meter De tijd lijkt voorbij dat op verzoek van eerste moment ook in andere plaatsen ge- achter zijn naam. de plaatselijke feestcommissie of midden- bruikt en na een ljepperij in Vrouwenpa- Leistra zette in 1987 een punt achter standsorganisatie tijdelijk een paar schan- rochie is dat de aanleiding om een eigen het actief ljeppen, maar maakt nu nog sen werden aangelegd voor een fierljep- vereniging op te richten. wel deel uit van de geschillencommis- wedstrijd. Maar ook voor permanente ac- Zo worden in ‘Froubuurt’ vijftig jaar sie van het FLB. En tijdens de jaarlijkse commodaties is het letterlijk voortdurend geleden met vereende krachten eigen Nederlandse Fierljep Manifestatie (NFM) passen en meten om mee te gaan in de schansen aangelegd. Het Bildt heeft dan in It Heidenskip waagt hij zich nog altijd stormachtige ontwikkeling van deze sport. officieel zelfs de eerste afdeling van het een keer in de pols. ,,Ik gean troch oant Veiligheid van de ljeppers staat voorop FLB. Elk jaar weer worden de schansen De accommodatie in Vrouwenparochie is nu niet veel mee dan een plas water. ,,En dat is hartstikke spitich'', vindt tweevou- ik noch wer in kear de fjirttjin meter bij de verre sprongen die tegenwoordig dan door enthousiaste Bilkerts in orde dig Fries kampioen Klaas Leistra, als de herinneringen in zijn geboortedorp worden opgehaald. Foto: Bram Buruma helje.” worden gemaakt en daarom houdt de gemaakt en ljeppers komen graag naar De afdeling Froubuurt werd in 1997 op- technische commissie (TC) van het FLB Vrouwenparochie. Onder leiding van oud- geheven. Klaas Leistra woont nu in Grou de zaak goed in de gaten. Zo kon het ljepper Jan Faber wordt daar ook een en is directeur van een jeugdherberg. Re- gebeuren dat bijvoorbeeld vorige zomer aantal goede ljeppers opgeleid, met onder kiest voor de arena in Vrouwenparochie den, en stelt een fiets beschikbaar voor komt Evert Wilstra uit op 17,21. Wilstra gelmatig brengt hij daar zijn gasten nog in Zwaagwesteinde niet eens gesprongen meer Klaas Leistra die in 1977 en 1981 om opnames voor hun televisieserie te de verste sprong. Het bestuur van het FLB vindt dat hij recht heeft op de titel. De in contact met het fierljeppen. Als aan de werd, omdat De Westereen niet aan de seniorenkampioen van Fryslân wordt met maken van lachwekkende kunsten als vindt dat met een zo grote prijs het ama- reglementen geven evenwel aan dat de rand van de accommodatie in zijn geboor- eisen voldeed. respectievelijk 15,34 en 17,17 meter. polsstokspringers. teurisme van deze sport in gevaar komt eerste gemeten sprong van Leistra telt tewoonplaats Froubuurt de herinneringen Leistra begint met ljeppen als hij een In het kader van de ruilverkaveling en voorzitter Sjoerd Span laat weten dat voor de overwinning en dat hij dus met worden opgehaald, dan zegt hij dat het jaar of twaalf is, omdat er in Vrouwen- krijgt Froubuurt in 1980 een gloednieuwe dat absoluut niet weer mag. twee centimeter verschil de nieuwe kam- zonde is dat dit stukje Friese traditie in parochie verder niet veel meer was dan accommodatie en op 2 augustus van dat Leistra is 21 jaar als hij tijdens een pioen is. ,,Evert wie bot lilk en teloar- het Bildt verloren is gegaan. Oude accommodaties kaatsen en voetbal. ,,Sneins mocht ik fan jaar wordt daar de eerste wedstrijd geor- wedstrijd in Aldstjerk de arm uit de kom steld”, weet Leistra nog. ,,Hy hat my net Midden in het dorp wordt met een Akkerwoude 1960 Oppenhuizen 1970-1981 myn âlden net oan sport dwaan, dus foar ganiseerd. De nieuwe schansen leveren draait en dat speelt hem later bij het ljep- iens felisitearre en is drekst nei hûs gien. bord nu nog steeds duidelijk aangegeven Aldtsjerk 1960-1976 Rijs 1979 my bleau der net folle mear oer as fierljep- meteen een aantal persoonlijke records pen altijd parten. ,,Ik koe hurd rinne en Moai is wol dat doe’t ik dêrfoar letter yn waar het fierljepterrein is, maar veel meer Beetgum 1960-1963 Sebaldeburen 1969 pen.” De sport leeft in die tijd heel erg in op. Voor eigen publiek wordt Leistra de de stôk fier sette. Dêr koe ik faak in soad Froubuurt huldige waard en fan de ôfdie- dan het water en een natuurlijke tribune Bolsward 1960-1981 Sloten jaren zestig Burum jaren zeventig Steenwijk 1974-1981 Vrouwenparochie, het hele dorp stond dagkampioen met 16,96 meter en bij de mei goedmeitsje, mar in goede ôfsprong ling in nije fyts krige, dat Evert dêr ek is er niet meer. Eind 2006 pakte de ge- Drachten 1962-1977 Ternaard 1960 erachter, weet Leistra. ,,Der wie ien kear vrouwen wint Willy Hettema met 11,72 slagge my nea wer.” wie mei in bosk blommen foar my.” meente het Bildt het met onkruid over- Earnewâld 1969 Veenwoudsterwal ’67-’79 ien it jier in wedstriid. Dat luts dan wol meter. Vrouwenparochie is dan ook de De wedstrijd in Froubuurt is jarenlang Leistra hoopte heel lang op die ene ul- woekerde terrein aan en plantte er met Eastermar t/m 1967 Wânswert 1957-1965 twatûzen minsken en foar it doarp wie it enige afdeling waar vanaf de start een jon- in augustus een generale voor het FK. tieme sprong, die ene keer dat alles klopt. de beste bedoelingen een paar boompjes. Gorredijk 1967 Warten jaren zeventig Grou 1961 eenmalig Wergea 1974-1977 in doarpsfeest gelyk.” gens- en junioren kampioenschap wordt Sportief hoogtepunt noemt Leistra zijn ,,Ik ha der wol fan dreamd dat ik in dûker Maar voordat het ook maar ergens aan Hallum 1960-1972 Winsum (Gr.) 1963-1980. Ook op andere manieren komt Vrou- georganiseerd. tweede Friese titel. Evert Wilstra is dat ynhierd hie dy't de pols ûnder wetter in een parkje deed denken, waren de 25.000 Heeg 1 964 Wirdum 1960-963 wenparochie met fierljeppen in het In 1982 wint A-klasser Martin de Rid- jaar de te kloppen man. Klaas Leistra triuw mei jaan soe, sa dat ik tweintig euro die daar voor waren uitgetrokken al Heerenveen 1965-1969 Hemelum 1961-1976 Opgeheven clubs: nieuws. In 1975 worden er twee dagen der uit Bakhuizen de hoofdprijs van Frou- hoopt op een uitschieter en dat wordt meter sprong.” op. Het wachten is nu op de tweede fase Huisduinen 1968 Leeuwarden 1984-1987 lang opnames gemaakt voor de Neder- buurt. De Ridder springt 16,82 meter en het ook met 17,23 meter. Omdat hij dicht Eén keer doet hij wel serieus een po- en dat zou dan misschien een schelpen- Idskenhuizen 1962-1973 Menaldum 1978-1988 landse speelfilm Heb meelij Jet, met Piet landt twee centimeter verder dan favoriet bij het Fries record zit, wordt besloten ging om geschiedenis te schrijven. In pad kunnen zijn. Maar fierljeppen zit er Lemmer 1961-1970 Makkum 1968-1994 Römer in de hoofdrol. Leistra heeft dan Gerhard Vlieger. Vrouwenparochie om- om de afstand toch maar officieel na te Grijpskerk springt hij met wat waar- voor Froubuurt nu al niet meer in, zo lijkt Leutingwolde tot 1985. Creil 1977-1991 Metslawier 1962-1964 Froubuurt 1958-1997 zelfs nog een kleine rol in die film. Maar zeilt dan dat in het reglement staat dat meten. Dan blijkt dat de afstand ‘slechts’ schijnlijk nu nog steeds als de langste pols het. ,,En dat is hartstikke spitich”, vindt Nes (D.) 1968 ook het komische duo Peppi en Kokki niet om geldprijzen gesprongen mag wor- 17,17 meter is. In de volgende sprong in de boeken staat. Boven op de elf meter de nu 51-jarige Klaas Leistra.