Potpisan Sporazum O Saradnji Skupštine Crne Gore I Zajednice Opština Crne Gore Str

Naša

zajednicaBilten Zajednice opština Crne Gore - broj 21 - Jul 2016 str. 4 - Potpisan Sporazum o saradnji Skupštine Crne Gore i Zajednice opština Crne Gore str. 6 - Intervju sa Samirom Agovićem, Predsjednikom Opštine Petnjica str. 10 - Inicijative Zajednice opština za unapređenje položaja lokalnih samouprava u Crnoj Gori str. 12 - Transnacionalna i međuregionalna saradnja u fokusu 6-og sastanka Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komiteta regiona EU i Crne Gore 2

Sadržaj

Uvodno obraćanje...... 3 Potpisan Sporazum o saradnji Skupštine Crne Gore i Zajednice opština Crne Gore...... 4 Intervju sa Samirom Agovićem, Predsjednikom Opštine Petnjica...... 6 Najbolje prakse u lokalnoj samoupravi...... 9 Inicijative Zajednice opština za unapređenje položaja lokalnih samouprava u Crnoj Gori...... 10 Transnacionalna i međuregionalna saradnja u fokusu 6-og sastanka Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komiteta regiona EU i Crne Gore...... 12 Održana sjednica Skupštine i Upravnog odbora Zajednica opština...... 14 Izjašnjenje na Studiju zemljišne politike Crne Gore..... 15 Mišljenje na Nacrt Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata...... 16 Usaglašavanje propisa u cilju uspostavljanja inspekcijske i nadzorne funkcije na lokalnom nivou.....18 Izdavač je isključivo odgovoran za informacije koje se nala- Sertifikacija opština za povoljno ze u publikaciji. poslovno okruženje...... 19 Zajednica opština Crne Gore, Mitra Bakića, Podgorica, Obuke lokalnih službenika i namještenika...... 19 tel/fax: 020/ 620-097, Aktivnosti Mreže opštinskih projekt menadžera...... 20 e-mail: [email protected], www.uom.me. Energetska efikasnost u asocijacijama Glavni i odgovorni urednik: Refik Bojadžić lokalnih samouprava – EeMA...... 22 Članovi redakcije: Vanja Starovlah, Žana Đukić i Ivana Lalević Upravljanje imovinom u oblasti vodosnabdjevanja i otpadnih voda u jugoistočnoj Evropi...... 24 Grafička obrada: Vladan R. Popović Prikupljanje podataka o otpadu Štampa: HKS Spektar u zemljama jugoistočne Evrope...... 25 Upravljanje čvrstim otpadom u ruralnim i priobalnim pograničnim oblastima jugoistočne Evrope...... 26

Naša zajednica 21 / 2016 Unapređenje ljudskih prava i zaštita manjina u jugoistočnoj Evropi...... 27 Konferencija lokalnih samouprava Zapadnog Balkana...... 28 XI Generalna skupština NALAS-a...... 29

Vijesti iz opština Glavni grad Podgorica...... 30 Opština Andrijevica...... 33 Opština Bar...... 34 Cilj časopisa „Naša zajednica”, koji izlazi tromjesečno, jeste Opština Berane...... 35 informisanje javnosti o aktivnostima Zajednice opština Crne Gore, kao i o dešavanjima u gradovima i opštinama u Crnoj Opština Bijelo Polje...... 36 Gori. Pozivamo vas na saradnju, uvjereni da ćemo uz vašu po- Opština Budva...... 38 moć obogatiti sadržaj časopisa, koji će kao takav biti od još ve- Opština Herceg Novi...... 39 ćeg značaja za unapređenje lokalne samouprave u našoj zemlji. Opština Kotor...... 40 Opština Mojkovac...... 41 Uvaženi čitaoci, vaša pisma, reakcije i sugestije biće nam od Opština Pljevlja...... 42 velikog značaja, E-mail adresa na koju možete da nam pišete Opština Tivat...... 43 je [email protected], sa naznakom: časopis „Naša zajednica”, ili Opština Žabljak...... 45 poštom na adresu Mitra Bakića 142, Podgorica 3

Uvodno obraćanje

vakodnevni život- i radnim grupama, neposredno ukažu na specifične proble- ni problemi lokalnog me i potrebe lokalnih samouprava, razmijene argumentaciju stanovništva se najpri- sa donosiocima propisa i time direktno učestvuju u kreiranju Sje manifestuju i najvidljivi- zakonskog okvira koji će biti funkcionalan i dati najbolji re- ji su u sredinama gdje gra- zultat kroz primjenu u praksi. đani žive i rade, a potreba njihovog rješavanja po Uvjeren sam da će mehanizmi saradnje utvrđeni Sporazu- prirodi stvari adresira se mom, obezbijediti: intezivniji dijalog između Skupštine i Za- na lokalne vlasti, zbog če- jednice opština; bolju razmjenu informacija između državne ga je jako važno obezbije- i lokalnih vlasti; doprinijeti da se u Skupštini više i češće ču- diti adekvatne pretpostav- je glas lokalne samouprave i njihovi problemi bolje razumiju, ke da se problemi i potre- te da će se, kroz utvrđene forme rada i djelovanja Zajednice be građana brže i efikasni- opština i Skupštine, obezbijediti uslovi da se uočeni proble- je rješavaju. mi u radu jedinica lokalne samouprave efikasnije rješavaju.

Da bi opštinske službe efi- Sporazum o saradnji već daje vidljive i konkretne rezultate kasno djelovale na rješava- u praksi. Značajan broj zakonskih projekata važnih za rad, nju problema građana potrebno je, prije svega, obezbijediti funkcionisanje i razvoj lokalnih samouprava uvršten je u adekvatan zakonodavni okvir značajan za funkcionisanje lo- dnevni red desete sjednice prvog redovnog zasijedanja Skup- kalne samouprave, koji će biti primjenljiv i funkcionalan u štine CG u 2016. godini. Posebno ocjenjujemo važnim da su, praksi, u kojem dijelu je uloga Skupštine Crne Gore ključna poslije neobjašnjivo dugog perioda čekanja, konačno uvrštena i nezamjenljiva. u dnevni red tekuće sjednice Skupštine dva zakonska projekta vrlo bitna za funkcionisanje lokalne samouprave i njihovu Naša zajednica 21 / 2016 Praksa je pokazala da je pravni okvir u kojem funkcionišu lo- fiskalnu održivost: Zakon o komunalnim djelatnostima, koji kalne samouprave neodgovarajući i nedostatan, što je prepreka je u skupštinskoj proceduri od oktobra 2011. godine i Zakon za efikasno funkcionisanje opštinskih organa i javnih službi. o legalizaciji neformalnih objekata od maja 2012. godine. Or- gani Zajednice opština su, u međuvremenu, više puta ukazi- Da bi se unaprijedio položaj lokalnih samouprava u Crnoj vali na hitnu potrebu donošenja ovih propisa. Gori, naglašena je potreba jačanja institucionalnog dijaloga između državne i lokalnih vlasti. Rukovodeći se pozitivnim Kao rezultat primjene Sporazuma je intenzivnija komunikaci- iskustvom koje Zajednica opština ima u saradnji sa Vladom Crne Gore na osnovu ranije potpisanog Sporazuma o sarad- ja poslanika i predstavnika Zajednice opština kroz zajedničke nji, organi Zajednice su prepoznali značaj i utvrdili potrebu aktivnosti i rad radnih tijela Skupštine, na koji način je obez- uspostavljanja i formalizovanja saradnje sa Skupštinom Crne bijeđeno da se unaprijedi predlog značajnog broja zakonskih Gore, i aktivnosti na ovom planu utvrdili kao jedan od prio- rješenja važnih za funkcionisanje opština i obezbijedi njiho- riteta u svom radu u 2016. godini. va lakša primjena u praksi.

Uspostavljanje saradnje Zajednice opština sa Skupštinom Cr- Poseban doprinos realizaciji Sporazuma i unapređenju sarad- ne Gore i njeno formalizovanje kroz Sporazum ima poseban nje Skupštine Crne Gore i jedinica lokalne samouprave daje značaj i težinu i zbog činjenice da u organizacionoj strukturi predsjednik Skupštine CG Darko Pajović koji, kroz posjete državne uprave u CG nemamo posebno ministarstvo koje se lokalnim samoupravama i razgovore sa njihovim rukovod- neposredno i resorno bavi specifičnim problemima i potre- stvom, šalje ohrabrujuće poruke o otvorenosti Skupštine kao bama lokalne samouprave, pa rješavanje problema opština u najvećeg zakonodavnog i predstavničkog organa za proble- njihovom funkcionisanju ostaje u drugom planu. me i potrebe lokalne samouprave i spremnosti da zajednič- kim djelovanjem radimo na kreiranju i donošenju efikasnijeg Osnovni cilj uspostavljanja saradnje Skupštine i Zajednice i funkcionalnijeg sistema lokalne samouprave koji će obezbi- opština je da zajedničkim radom, kroz jačanje institucional- jediti bolje uslove za život i rad građana i privrede. nog dijaloga između državne i lokalnih vlasti, intenziviramo dijalog, ojačamo saradnju i obezbijedimo unapređenje siste- Ovo su jako važne poruke za jedinice lokalne samouprave i Za- ma lokalne samouprave, kroz stvaranje uslova za kvalitetni- jednicu opština, kao njihovu asocijaciju i jasan signal da oblike je i efikasnije pružanje usluga građanima i privredi od strane i mehanizme saradnje utvrđene Sporazumom o saradnji treba opštinskih organa i javnih službi. maksimalno koristiti u vremenu pred nama, što je najsigurniji put da unaprijedimo stanje u lokalnim samoupravama. Posebno je važno da naglasim da će, kroz zajednički rad i ra- zličite oblike saradnje utvrđene Sporazumom, opštine biti u Refik Bojadžić prilici da, preko svojih predstavnika u zajedničkim timovima Generalni sekretar Zajednice opština 4

Potpisan Sporazum o saradnji Skupštine Crne Gore i Zajednice opština Crne Gore

cilj unapređenje sistema lokalne samouprave kroz jačanje institucionalnog dijaloga između državne i lokalnih vlasti radi stvaranja uslova za efikasnije i kvalitetnije pruža- nje usluga građanima i privredi od strane lokalne samo- redsjednik Skupštine Crne Gore Darko Pajović i uprave. predsjednik Skupštine Zajednice opština Crne Go- Zahvalivši se na saradnji prilikom rada na tekstu Spora- re Slavoljub Stijepović potpisali su 01. 07. 2016. go- zuma, potpisnici su izrazili uvjerenje da će formalizova- Pdine u Podgorici Sporazum o saradnji između Skupšti- nje saradnje potpisivanjem Sporazuma i korišćenjem utvr- ne i Zajednice opština. Sporazum o saradnji najvišeg za- đenih mehanizama značajno doprinijeti unapređenju zakonodavnog tijela i Zajednice opština, prije svega, ima za konodavnog okvira i boljem funkcionisanju lokalnih sa- Naša zajednica 21 / 2016

5 mouprava, te da će konkretni rezultati saradnje i zajedničkog rada ubrzo biti vidljivi u praksi. Slavoljub Stijepović, predsjednik Skup- štine Zajednice opština Crne Gore rekao je da čin potpisivanja Sporazuma, uz ranije potpisani Sporazum o saradnji Zajednice opština sa Vladom CG, predstavlja jedan od najznačajnijih do- gađaja u gotovo pola vijeka dugom tra- janju i radu nacionalne asocijacije lokalnih vlasti. On je naglasio da je za efikasan rad lokalne samouprave na rješava- nju problema građana posebno znača- jan adekvatan zakonodavni okvir. Na tom planu, uloga Skupštine Crne Go- re, kao zakonodavnog organa, je nezamjenljiva. Mehanizmi saradnje utvrđe- ni Sporazumom otvoriće nove moguć- nosti za zajednički rad u kreiranju zakonodavnog okvira, kao korak na planu usvajanja zakonodavnog okvira neophod- i obezbijediti veću participaciju lokalnih samouprava u radu nog za bolje funkcionisanje lokalnih samouprava. Poseb- skupštinskih radnih tijela na planu donošenja zakonodavnog no je istakao da Sporazum nema ni partijska niti ideološ- okvira za lokalne samouprave koji će biti funkcionalan i pri- ka obilježja, te da je uspostavljanje saradnje između Skup- mjenljiv u praksi. štine i Zajednice opština u interesu svih lokalnih samou- Darko Pajović, predsjednik Skupštine Crne Gore je, izme- prava, a, samim tim, u interesu svih građana Crne Gore. đu ostalog, istakao da postoji značajan prostor za unapređi- Potpisivanju Sporazuma o saradnji su, u ime Zajednice op- vanje rada lokalnih samouprava, a da će Skupština CG, kao ština, prisustvovali i: predsjednik Upravnog odbora Alek- zakonodavni organ, na tom planu dati značajan doprinos. sandar Bodanović; potpredsjednici Skupštine Dragoslav Na osnovama Sporazuma o saradnji, kako je naglasio pred- Šćekić i Orhan Šahmanović i generalni sekretar Refik Bo- Naša zajednica 21 / 2016 sjednik Pajović, u kratkom roku pristupiće se definisanju jadžić, sa saradnicima, dok je, u ime Skupštine Crne Go- ključnih pitanja na kojima treba prioritetno raditi i time u re, prisustvovao i generalni sekretar Siniša Stanković sa praksi pokazati da je potpisivanje Sporazuma samo prvi svojim saradnicima.

Intervju sa Samirom Agovićem, Predsjednikom Opštine Petnjica

1. Prije tri godine područje Petnjice dobilo je status opštine. Molimo Vas da, kao prvi čovjek opštine i neko ko je ro- đen i živi na ovom području, povučete paralelu – Petnjica prije i Petnjica danas? odnos prema građanima, jer je sve više ljudi koji su spremni da kroz dobrovoljni rad SA: Ako se uzme u obzir stvarno stanje ka- pomognu razvoj svoje sredine. Promijenjen kva je bila Petnjica prije formiranja opštine je odnos prema civilnom sektoru, školstvu, i danas, sasvim se izvjesno i realno može reći zdravstvu. Imamo rad ljekara u 3 smjene, a da se Petnjica promijenila u posljednje 2,5 go- u 2 škole smo, zajedno sa Ministarstvom pro- dine od kako sam na čelu opštine. Svakako, naj- svjete, uspjeli da uredimo sportske terene. Una- veća je promjena da sada sami odlučujemo o razvo- prijedili smo i ambijent za ulaganje investitora, kroz ju, projektima i imamo priliku da, shodno sopstvenim niz podsticajnih mjera koje smo odlukama Skupštine op- kapacitetima, ravnopravno sa drugim sredinama, tražimo štine upodobili i prilagodili u značajnoj mjeri za sve poten- rješenje za brojne probleme koji su se taložili decenijama. cijalne investitore. Danas sa sigurnošću možemo reći da su nam putevi pri- stojniji od onih kakvi su bili prije 3 godine, da se redovnije 2. Dobijanje statusa opštine sa sobom nosi brojne oba- održavaju u zimskim periodima, da ima više novoizgrađe- veze, odgovornosti i izazove, posebno za područja ko- nih i rekonstruisanih mostova, da ima oko 5 km novih as- ja su nerazvijena. Kao prvi predsjednik novoosnovane faltiranih puteva, da je useljena prva zgrada solidarnosti, opštine, sigurno ste se suočili sa brojnim problemima i da je otvoren Radio Petnjica, da ima novih puteva ka katu- izazovima. Koliko ste zadovoljni postignutim na planu nima, da su mnogi sanirani, da se pomaže poljoprivrednim uspostavljanja institucionalne strukture organa i jav- proizvođačima (kroz subvencije i stručnu pomoć i predava- nih službi koji treba da budu u funkciji razvoja opštine nja), da u centru grada imamo banku, zatim brendirani cr- i rješavanja životnih potreba lokalnog stanovništva? nogorski trgovački lanac „Franca”, i dr. Sa posebnim zadovoljstvom konstatujem da gotovo sve po- SA: U potpunosti sam saglasan sa Vašim konstatacijama. trebe naši građani ostvaruju u svojoj lokalnoj samoupra- Mi smo se odmah nakon preuzimanja odgovornosti za vi, te da je evidentan trend sve većeg prisustva kancelari- obavljanje poslova i zadataka koji su nam povjereni od stra- Naša zajednica 21 / 2016 ja državnih organa i institucija. Očekujemo da će u naredne građana susreli sa mnogo izazova i problema. Prosto ni- nom periodu u Petnjici i Uprava za šume, MUP, Fond PIO, je bilo nimalo lako krenuti praktično bez ičega. Na samom Fond zdravstva i Uprava za nekretnine takođe otvoriti svoje početku, najveći je problem bio to što nijesu bila obezbije- područne jedinice, što će svakako uticati na kvalitet života đena početna finansijska sredstva, kao ni obezbijeđen pro- i rada građana. Pored toga, 35 mladih ljudi zasnovalo je po stor za normalan rad. Međutim, uz punu podršku i razumi- prvi put radni odnos, što u Opštini i državnim organima, jevanje Vlade CG, naše dijaspore, a i nekoliko crnogorskih što u privatnom sektoru, na što smo posebno ponosni. Na opština, uspjeli smo da se uhvatimo u koštac sa svim tim ovome se neće stati, pa ćemo ubrzo imati 50 novih radnih izazovima koji nijesu bili nimalo laki. Naravno, bila nam mjesta kroz ovu istu strukturu poslodavaca. Promijenio se je obaveza da uspostavimo institucionalne strukture organa i javnih službi, što je bio veoma de- likatan zadatak, prije svega, iz razloga što na području naše Opštine nije bilo ljudi sa iskustvom rada u organima lokalne samouprave. Na svu sreću, imalo je desetak mladih i obrazovanih ljudi koji su prihvatili da budu angažova- ni na poslovima i zadacima u lokalnoj samoupravi i da svojim entuzijazmom i željom da se napravi uspjeh, pomognu da profunkcionišemo kao lokalna uprava. Svjesni činjenice da nesmijemo podleći pritisku da zapošljavamo veliki broj ljudi, odlučili smo se da racio- 7 nalno pristupamo u odnosu na broj radnih mjesta. Odluči- vanja, kako na katunima, li smo se da u okviru lokalne uprave formiramo samo jedan tako i u gazdinstvima. Na sekretarijat sa 4 službe, i to: Služba za opšte poslove, Služba polju kulture i sporta smo za finansije i razvoj, Služba za stambeno-komunalne po- postigli zapažene rezulta- slove i Služba za poljoprivredu i ruralni razvoj. Sada ka- te u okviru manifestacije da to posmatramo, nakon skoro 3 godine, vidimo da smo Bihorsko kulturno ljeto, bili u pravu sa takvom odlukom. Uspjeli smo da formira- a moram pomenuti i na- mo JU Centar za kulturu, kao i Komunalno preduzeće, a šu jedinstvenu manifesta- ovih dana smo pripremili sistematizaciju za Službu zaštite. ciju Dani dijaspore, koja se ove godine organizu- 3. Kao najodogovorniji čovjek u opštini i nosilac izvršne je po XIV put, zatim Za- vlasti, koji su, po Vama, najznačajniji rezultati i ostva- vičajne staze – književ- renja u prethodnom trogodišnjem periodu? no poetski susreti, kao i međunarodnu smotru SA: Rezultati su vidljivi na gotovo svim poljima, ali, ako že- izvornog stvaralaštva. lite da budem precizan, onda ću Vam reći da smo najviše Na svim ovim kulturnim postigli u oblasti saobraćajne infrastrukture, zatim druš- događajima prisustvu- tvene, te u oblasti vodosnadbijevanja, kao i na polju kultu- je veliki broj naših ljudi, re i sporta. Kada je riječ o saobraćajnoj infrastrukturi, že- a posebno u toku ljetnjih lim da naglasim da smo u protekle dvije godine mnogo to- odmora kada dođe naša ga uradili na poboljšanju putne mreže, posebno ka naju- brojna dijaspora. daljenijim mjesnim zajednicama i katunima. Kao poseban Kao krunu našeg uspjeha ističem dobijanje nagrade za uspjeh ističem da smo, preko Direkcije za saobraćaj, kan- najbolju praksu u lokalnoj samoupravi za 2015. godinu za didovali rekonstrukciju puta Berane – Petnjica, za koju je oblast „inovativne prakse u komunikaciji sa građanima”, već pokrenuta tenderska procedura za izvođenje radova. To koju smo doživjeli kao veliko priznanje za naš rad i unaprje- znači da je realno da u toku ove građevinske sezone započ- đivanje odnosa sa građanima u opštini i dijaspori, a istovre- nemo izgradnju moderne saobraćajnice od centra Petnji- meno i kao značajan podstrek za dalji kvalitetan rad. ce do regionalnog putnog pravca Berane – Trpezi u duži- ni od 3.650 m. Pored navedenog, ističemo i da smo u prote- 4. Šta su ključni prioriteti kojima ćete se, kao predsjednik Naša zajednica 21 / 2016 klom periodu izgradili nekoliko armirano betonskih mo- opštine, posvetiti u narednom periodu? stova, a preko Direkciije javnih radova asfaltirali preko SA: U narednom periodu ću 5 km lokalnih puteva. Naša posebno biti posvećen una- aktivnost je takođe usmjere- pređenju administrativnih i na na izradu studije oprav- finansijskih kapaciteta naše danosti za put Bioča – Pet- opštine, rješavanju problema njica – granica sa Srbijom. devastacije prostora, a zna- Kada je u pitanju društvena čajan dio aktivnosti će biti infrastruktura, mogu Vam usmjeren ka privlačenju in- kazati da smo i na ovom po- vesticija koje će obezbijedi- lju postigli već vidljive rezul- ti nova radna mjesta i isko- tate. Naime, ovih dana se in- rištavanje prirodnih kapaci- tenzivno radi na izgradnji teta koje imamo u hidropo- administrativnog objekta tencijalu, poljoprivredi i se- za potrebe Opštine Petnjica, oskom turizmu. Nastaviće- koja se finansira sredstvima mo da ostvarujemo dobru Direkcije javnih radova. Krajem prošle godine, Ministar- saradnju sa državnim organima i međunarodnim orga- stvo rada i socijalnog staranja je završilo prvu „zgradu soli- nizacijama. Ovo ne treba shvatiti da se nijesmo i ranije ba- darnosti” u Petnjici, gdje smo uselili najugroženiji dio gra- vili ovim pitanjima, ali u fokusu naše pažnje bila su, po na- đana naše opštine. ma, urgentnija pitanja koja su se ticala samog funkcioni- Dosta toga smo uradili zajedno sa dijasporom i mještanima sanja lokalne samouprave, pa se mnogo vremena i energije na objektima školstva, zdravstva, ali i na vjerskim objek- trošilo upravo na tim pitanjima. tima. Posebno želim da naglasim da nam je TIKA finansirala izgradnju gradske gasulhane (kapela). Jedan od pri- 5. Prostorno-planska i razvojna dokumentacija je osnov- oritetnih zadataka naše lokalne samouprave jeste obezbje- na pretpostavka za planski razvoj određenog područja. đivanje kvalitetne pijaće vode za sve građane naše opšti- Kakva je situacija po tom pitanju u Vašoj opštini? ne. Započeli smo izgradnju vodovoda za 600 domaćinstava koji po tehničkim karakteristikama predstavlja najveći seo- SA: U pravu ste kada kažete da su prostorno planska doku- ski vodovod u CG, čija se vrijednost procjenjuje na oko mi- mentacija osnov za bilo kakav razvoj. Svjesni toga, u prvoj lion eura. Pružali smo pomoć individualnim poljoprivred- godini vršenja vlasti usvojili smo DUP za uže jezgro grada, nim proizvođačima za rješavanje problema vodosnadbije- a pokrenuli smo i tendersku proceduru za izradu PUP-a za 8

našu opštinu. Izradu ovog najvažnijeg planskog dokumetna ti još sadržajnija i ja sam ubijeđen da će biti, ukoliko budemo ćemo finansirati u partnerskom odnosu sa Ministarstvom imali određene inicijative i ukoliko budemo jasno postavljali održivog razvoja i turizma. Pored toga, započeli smo izra- prioritete. Na osnovu dosadašnjeg iskustva, siguran sam da du višegodišnjeg Strateškog plana razvoja, a do sada smo ćemo vrijeme pred nama još bolje iskoristiti i da će državni uradili i nekoliko studija za različite oblasti koje se tiču pri- organi dati još veći doprinos za sveukupni razvoj naše opšti- rodnih potencijala koje imamo. ne. Želim da istaknem da se realizacija naših utvrđenih politika razvoja opštine u svim sferama života oslanjaju na tri 6. Za razvoj Opštine Petnjica je od posebnog značaja us- subjekta: Vladu, dijasporu i lokalnu upravu, pa je naša težnja postavljanje kvalitetne komunikacije sa dijasporom, da se upravo kao partneri ujedinimo i damo maksimum, sva- imajući u vidu da veliki broj stanovništva sa područja ko sa svoje strane, kako bi što više radili na dinamičnijem ra- Petnjice živi u zemljama Zapadne Evrope. Kakva je si- zvoju opštine i stvaranju uslova za bolji život svih građana. tuacija po tom pitanju i kakvo je interesovanje iseljenika za investiranje u određene projekte na području 8. Da li Opština Petnjica preduzima aktivnosti na planu Petnjice? uspostavljanja saradnje sa opštinama u Crnoj Gori i na međunarodnom planu? SA: Mi smo prepoznali dijasporu kao naš najve- SA: Naravno da smo stvarili i da ostvarujemo saradnju sa ći potencijal i odmah smo opštinama u CG, jer nam je ista itekako bila potrebna, na- bili posvećeni uspostavlja- ročito u prvim danima funkcionisanja naših organa. S tim nju što bolje i kvalitetnije u vezi, želim da istaknem da smo imali naročito dobru sa- zajedničke saradnje. Napo- radnju sa opštinama: Berane, Danilovgrad, Rožaje, An- minjem da smo i u okviru drijevica, Plav, Bijelo Polje, Mojkovac, Gusinje, ali i osta- Opštine Berane imali odre- lim opštinama koje su nam uvijek izašle u susret kada god đeni nivo saradnje sa na- je to zatrebalo, na čemu smo svima veoma zahvalni. Što se šim ljudima u dijaspori, da tiče međunarodnog plana, navešću to da smo sa Opštinom bi, nakon obnove lokalne Tutin potpisali Sporazum o saradnji, te da imamo inten- samouprave, te odnose i sa- zivne odnose sa opštinama Peć, Goražde, kao i gradskom radnju još više unaprijedili opštinom Centar Sarajevo. Imali smo kontakte sa švajcar- i produbili. U prošloj godi- skom Opštinom Šliren, luksemburškom Opštinom Eš i nje- ni smo Odlukom Skupšti- mačkim Gradom Hanoverom. Nastavićemo da i dalje sara- ne opštine formirali Savjet đujemo sa svima i smatram da je postoji veliki prostor da se za ekonomski razvoj, pre- ostvari intenzivnija međunarodna saradnja. ko kojeg smo dali moguć- nost predstavnicima dijas- 9. Da li ste zadovoljni saradnjom sa Zajednicom opština pore da neposredno uče- i kakvom vidite ulogu Zajednice opština u narednom stvuju u kreiranju planova periodu? i politika razvoja opštine. Postoji značajno intereso- SA: Zajednica opština nam je od prvog momenta bila neko Naša zajednica 21 / 2016 vanje dijaspore za ulaganja na koga smo se mogli osloniti i otkloniti brojne, prije sve- u našu opštinu, što će biti ga, pravne dileme. Nebrojeno puta smo dobili određena tu- od posebnog značaja za da- mačenja zakonskih propisa, što nam je umnogome pomo- lji razvoj Petnjice. Takođe, glo da ne napravimo neku grešku koju bi kasnije teško mo- želim da naglasim da smo gli da ispravimo. Osim toga, radna tijela Zajednice opština od dijaspore dobili značaj- su nam od suštinske važnosti, naročito kada su u pitanju na materijalno-tehnička sugestije i mišljenja na nacrte određenih zakonskih akata sredstva, prije svega za funkcionisanje komunalnog predu- koja se tiču lokalne samouprave, a nerijetko dobijamo i in- zeća, ali i lokalne uprave, na čemu smo zaista zahvalni. strukcije za pojedine procedure u sprovođenju zakonskih rješenja. Mi aktivno učestvujemo u radu Zajednice opština 7. Koliko ste zadovoljni saradnjom sa državnim orga- kroz rad Skupštine i Upravnog odbora i kroz Mrežu pro- nima i kakav je odnos predstavnika državnih organa jekt menadžera, tako da smo veoma zainteresovani da Za- prema potrebama razvoja Opštine Petnjica? jednica ima sve značajniju ulogu. Zajednica opština je na dobrom putu da svoju ulogu i značaj sve više nametne, ne SA: Sa državnim organima smo ostvarili dobru saradnju. samo kod državnih organa, već i na međunarodnom pla- Prije svega sa Vladom CG, odnosno resornim ministarstvi- nu. Veoma cijenimo to što je ZOCG potpisala sporazume o ma: Ministarstvom finansija, Ministarstvom održivog razvo- saradnji sa sličnim asocijacijama drugih država, što sva- ja i turizama, Ministarstvom rada i socijalnog staranja, Mini- kako može doprinijeti jačanju naših unutrašnjih kapacite- starstvom zdravlja, Ministarstvom poljoprivrede i ruralnog ta, ali i širenju iskustava crnogorskih lokalnih samoupra- razvoja, Ministarstvom kulture, kao i sa Direkcijom za sao- va i njihove asocijacije na međunarodnom planu. Možda bi braćaj i Direkcijom javnih radova. Zahvaljujući dobroj sa- u periodu koji je pred nama, Zajednica opština trebala više radnji, pokrenuli smo niz projekata koje smo već pomenuli u da posjećuje opštine, a posebno nove opštine i opštine koje prvom dijelu našeg razgovora. Naravno, ta saradnja može bi- imaju više problema u funkcionisanju. 9

Najbolje prakse u lokalnoj samoupravi

ajednica opština Crne Gore, u saradnji sa Ministar- doprinosi podizanju standar- stvom unutrašnjih poslova i uz podršku OEBS-a, nada lokalnih vlasti u pružanju stavlja sa realizacijom projekta „Program najbolje usluga, promovisanju inova- Zprakse u lokalnoj samoupravi”. cija i modernizaciji rada od- Program najbolje prakse daje mogućnost svim jedinicama govorne lokalne uprave. Du- lokalne samouprave da pokažu primjere svoje dobre prakse i gogodišnja realizacija Pro- predstave inovativna rješenja u pružanju usluga građanima, grama najbolje prakse poka- čiji je kvalitet života u velikoj mjeri određen nivom usluga zuje da naše članice na pravi koje im pružaju lokalne vlasti. Lokalne samouprave u Crnoj način podržavaju ovakve ak- Gori na pravi način prepoznaju ciljeve ovog programa koji cije i smatraju ih korisnim, što postaje sastavni dio razvojnih procesa na lokalnom nivou i je potvrđeno i velikim brojem prijava na prethodnim kon- Prijave za nagradu i sticanje statusa Najbolje kursima za izbor najbolje prakse u lokalnoj samoupravi. prakse ove godine se mogu podnositi za 4 temat- Zajednica opština je dostavila svim lokalnim samouprava- ske oblasti, i to: ma poziv da kandiduju svoje najbolje prakse, kao i pripre-  Prakse lokalnih samouprava u oblasti pri- mljenu brošuru sa neophodnim informacijama u pogledu: stupačnosti za osobe s invaliditetom; procedure konkurisanja, tematskih oblasti, kriterijuma za  Funkcionisanje jedinica lokalnih samoupra- izbor, postupka izbora najbolje prakse, proglašenja i dodje- va u akcidentnim situacijama; ljivanja nagrade, sa formularom za konkurisanje, koji se ta-  Saradnja sa civilnim sektorom u ostvariva- kođe nalaze i na web stranici Zajednice opština (link: http:// nju strateških ciljeva lokalne zajednice; uom.me/2016/06/otvoren-konkurs-za-prijavu-za-najbolje- prakse-u-lokalnoj-samoupravi-u-2016-godini/).  Zaštita životne sredine u funkciji održivog Prijave na konkurs za najbolju praksu mogu se dostaviti Za- razvoja lokalne zajednice. jednici opština do 10. septembra 2016. godine. Naša zajednica 21 / 2016

Podsjećanja radi, Zajednica opština je i tokom prošle godine, u saradnji sa istim partnerima, realizovala Pro- gram najbolje prakse u lokalnoj samoupravi u 2015. godini, u okviru kojeg su, shodno utvrđenim temama i postavljenim kriterijimima, status najbolje prakse dobile sljedeće opštine:

 za temu „Upravljanje lokalnim javnim finansijama u funkciji stvaranja održivih lokalnih zajednica” praksa Opštine Žabljak, pod nazivom „Domaćinskim odnosom prema odr- živim finansijama Opštine Žabljak”;

Praksa Opštine Berane, pod nazivom „Uvođenje obračunske osnove vođenja budžetskog raču- nje institucionalnog modela za bolje informisanje i sarad- novodstva i uspostavljanje internog kontrolora za praće- nju iseljenika građana i Opštine Petnjica”; nje zaključenih ugovora o javnim nabavkama”, nagrađe- na je specijalnom nagradom za istu temu;  za temu „Žensko preduzetništvo na lokalnom nivou” praksa Opštine Bijelo Polje „Ekonomski osnažene žene =  za temu „Upravljanje ljudskim resursima na lokal- ekonomski osnaženo društvo”; nom nivou” praksa Opštine Budva, pod nazivom „Uprav- ljanje ljudskim resursima na lokalnom nivou kroz vođe-  za temu „Inicjative namijenjene mladima na lokal- nje elektronske kadrovske evidencije”; nom nivou” praksa Opštine Berane „Formiranje Sekreta- rijata za sport, kulturu, mlade i saradnju sa NVO i osni-  za temu „Inovativne prakse u komunikaciji sa građa- vanje Savjeta mladih Opštine Berane”. nima” praksa Opštine Petnjica pod nazivom „Uspostavlja- 10

Inicijative Zajednice opština za unapređenje položaja lokalnih samouprava u Crnoj Gori

rocesom reformi u oblasti lokalne samouprave u Crnoj način, snažno bi se povećao apsorpcio- Gori napravljen je dinamičan iskorak na planu decen- ni kapacitet lokalnih samouprava u di- tralizacije poslova sa centralnog na lokalni nivo, što je jelu korišćenja bespovratnih sredstava iz Pu skladu sa Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi. No, EU fondova. veoma često decentralizacija poslova (upravna decentralizacija) nije adekvatno ispraćena obezbjeđenjem prihoda po- 2) Utvrđivanje adekvatnog zakonodavnog okvira kojim će trebnih za pokriće troškova po osnovu vršenja poslova koji se obezbijediti povraćaj taksi i naknada koje su lokalne sa- su dodijeljeni opštinama (fiskalna decentralizacija). Imajući mouprave izgubile ranijim izmjenama određenih zakon- u vidu ulogu i značaj lokalne samouprave, kao nivoa vlasti skih rješenja – u Inicijativi je naglašeno da su proteklih go- najbližeg građaninu, te potrebu unaprjeđenja uslova u koji- dina izmjene zakonskih propisa „išle na ruku” velikim si- ma funkcionišu opštine, naročito u kontekstu evropskih in- stemima u dijelu smanjenja obaveza prema jedinicama lo- tegracija naše zemlje, Zajednica opština je uputila Predsjed- kalne samouprave, kroz ukidanje ili smanjivanje pojedinih niku Vlade Inicijativu za unapređenje položaja lokalnih sa- lokalnih prihoda. mouprava u Crnoj Gori. Pitanja koja su apostrofirana kao posebno značajna za stvaranje uslova za efikasno funkcio- Tako je Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata nisanje lokalnih samouprava su: ukinuta naknada za korišćenje građevinskog zemljišta (što je imalo i najveće negativne efekte na prihode lokalnih sa- 1) Formiranje revolving fonda – u okviru finansijske per- mouprava), da bi kasnijim izmjenama obaveze plaćanja na- spektive Evropske unije 2014–2020, lokalnim samoupravama knade za komunalno opremanje bili oslobođeni objekti od su na raspolaganju značajna bespovratna finansijska sredstva opšteg interesa; Zakonom o lokalnim komunalnim taksa- za realizaciju kapitalnih i strateški važnih projekata u inte- ma izvršeno je ukidanje lokalnih komunalnih taksi po osno- resu građana i lokalne zajednice. Me- vu korišćenja objekata kojima se vr- đutim, kada je riječ o kapacitetima lo- ši prenos električne energije, korišće- kalnih samouprava u Crnoj Gori da ap- nja telekomunikacionih objekata, po- sorbuju ova sredstva, iz razloga finan- stavljanje TV i radio primoprijemni- sijske situacije u kojoj se nalazi najveći ka i korišćenje morske obale u poslov- broj opština, glavni problem sa kojim se ne svrhe), Zakonom o putevima izvr- susrijeću je predfinansiranje projekata šeno je umanjenje prihoda po osnovu koje finansira EU. Da bi se prevazišao naknade za korišćenje opštinskih pu- ovaj problem, upućen je predlog za uspostavljanje revolving teva, te niz drugih izmjena zakonskih rješenja. fonda – instrumenta finansijske podrške lokalnim samoupravama za predfinansiranje EU projekata. Na drugoj strani, kao kompenzacija za izgubljene prihode Naša zajednica 21 / 2016 opštinama Zakonom o finansiranju lokalne samouprave (ko- Riječ je o instrumentu finansijske podrške/kratkoročnoj ji je u primjeni od 01. 01. 2011. godine) utvrđen je veći pro- pozajmnici opštinama u procesu pripreme i implementaci- cenat pripadnosti ustupljenih prihoda i povećana visina je projekata finansiranih od strane EU. Ovaj finansijski in- sredstava Egalizacionog fonda, a Zakonom o porezu na ne- strument mogao bi biti uspostavljen u okviru Investiciono pokretnosti (u primjeni od 01. 01. 2011. godine) utvrđena je razvojnog fonda kao posebna kreditna linija sa preferenci- veća stopa poreza na nepokretnosti i izvršen veći obuhvat jalnom kamatnom stopom. Lokalne samouprave bi bile u poreskih obveznika. obavezi da, nakon odobravanja izvještaja i uplate sredstava od strane EU, vrate pozajmljena sredstva koja bi se po- Uticaj navedenih izmjena zakonskih rješenja prikazan je u novo koristila za predfinansiranje novih projekata. Na ovaj narednoj tabeli i dostavljen Predsjedniku Vlade. Izgubljeni prihodi po osnovu: Novi prihodi po osnovu: Naknada za korišćenje 203.000.000,00 Porez na nepokretnosti 70.381.119,69 građevinskog zemljišta Lokalne komunalne takse 24.000.000,00 Porez na doh. fizičkih lica 18.175.942,93 Por. na firmu ili naziv, por. na potr, por. na igre 27.500.000,00 Porez na promet nepokretnosti 15.088.696,06 na sr. i zab. ig Nak. za korišćenje drum. vozila i priključ. vozil 4.000.000,00 Koncesione naknade 28.634.940,77 (eko naknada) Naknada za korišćenje opštinskih puteva 20.500.000,00 Egalizacioni fond 40.139.976,10 Naknada za komunalno opremanje 130.275.394,63 UKUPNO 409.275.394,63 UKUPNO 172.420.675,55 11

Uticaj navedenih izmjena zakona, u konačnom bilansu, po još od 2012. godine) u značajnom bi se uticalo na poboljšanje opštine je negativan. Naime, u 2008. godini opštine su ostva- finansijske situacije lokalnih samouprava i obezbijedila sred- rile ukupne prihode u iznosu od 347.848.909€, a u 2014. go- stva za unapređenje komunalne infrastrukture u neformal- Naša zajednica 21 / 2016 dine 230.256.314,61€, dok su u 2015. godini ukupno ostvare- nim naseljima i unaprijedio kvalitet života građana u istim. ni prihodi opština bili 267.994.660,57€, što je dijelom rezultat povećanih primitaka po osnovu uzetih refinansirajućih 4) Razmatranje mogućnosti smanjenja cijene električne kredita, uz garancije Vlade za sanaciju finansijskog stanja. energije za javnu rasvjetu – obezbjeđivanje javne rasvjete predstavlja djelatnost od javnog interesa. Upravni odbor 3) Kako bi se obezbjedili dovoljni prihodi jedinicama lokal- Zajednice opština smatra da su troškovi električne energi- ne samouprave neophodni za njihovo održivo i nesmetano je po osnovu javne rasvjete neprimjereno i nepotrebno viso- funkcionisanje, Zajednica opština je informisala Predsjed- ki, da predstavljaju značajan trošak i opterećenje za budže- nika Vlade i o Inicijativi upućenoj Skupštini Crne Gore da te opštine, naročito imajući u vidu javni interes, te da ne po- se Predlog Zakona o ko- stoji nijedan opravdan ra- munalnim djelatnostima zlog da se cijena za utro- i Predlog Zakona o lega- šenu električnu energiju lizaciji neformalnih obje- za javnu rasvjetu obraču- kata po hitnom postupku nava po tarifi za privred- uvrste u dnevni red sjedni- ne subjekte koji vrše proi- ce Skupštine. Donošenjem zvodnu djelatnost i ostva- Zakona o komunalnim ruju profit na tržištu. To djelatnostima bi se obez- su razlozi koji su opredije- bijedio adekvatan pravni lili Upravni odbor Zajed- okvir za organizovanje ko- nice opština da uputi ini- munalnih službi na način koji će obezbijediti efikasno pru- cijativu Predsjedniku Vlade da se kod Regulatorne agenicje žanje komunalnih usluga, a istovremeno i novi prihod – ko- za energetiku pokrene postupak za izmjenu i utvrđivanje ni- munalna naknada – iz koje bi se finansirali troškovi pru- že cijene električne energije za javnu rasvjetu do nivoa cije- žanja usluga zajedničke komunalne potrošnje i osnažile op- ne električne energije za domaćinstva, zbog javnog interesa. štinske finansije na planu njihove održivosti. Zakonom o legalizaciji neformalnih objekata obezbijedilo bi se regulisa- Svjesni slabosti lokalnih samouprava i neracionalnosti u or- nje statusa neformalnih objekata, što je od posebnog interesa ganizaciji i funkcionisanju opštinskih službi, Upravni odbor za lokalnu samoupravu, ali i za ostvarivanja prava građana i Zajednice opština je ovom Inicijativom ukazao na potrebu stvaranja mogućnosti za stavljanje takvih objekata u funkci- zajedničkog djelovanja nadležnih državnih organa i orga- ju za stambene i poslovne namjene, stavljanje u promet, izda- na jedinica lokalne samouprave na planu stabilizacije op- vanje u zakup i sl., dok bi prihod po osnovu naknada utvr- štinskih javnih finansija i stvaranje uslova za bolje funkci- đenih Predlogom Zakona (koji je u skupštinskoj proceduri onisanje opština. 12

Transnacionalna i međuregionalna saradnja u fokusu 6-og sastanka Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komiteta regiona EU i Crne Gore

ačanje kadrovskih resursa i obezbjeđivanje sredstava za finansiranje projekata kroz formiranjeJ takozvanog Rivolving fonda je neophodno kako bi lokalne zajednice dobile što više bespovratnih sredstava iz fondova EU – zaključeno je na sastanku Zajed- ničkog savjetodavnog odbora iz- među Komiteta regiona EU i Crne Gore koji je održan 1–2. juna 2016. godine u Briselu.

Kopredsjedavajući Aleksandar Bogdanović, Gradona- nijesu održive. Dodao je da je jako bitno što proces učlanje- čelnik Prijestonice Cetinje je izjavio da je Zajednica op- nja Crne Gore u EU podržavaju i vlast, ali i opozicija, navo- ština Vladi već dostavila Inicijativu za formiranje Rivol- deći da se nada će se podrška nastaviti. ving fonda iz kojeg bi lokalne samouprave pozajmljiva- le novac za predfinanisiranje projekata EU. Za realizaci- „U tom smislu lokalne i regionalne vlasti imaju značajnu ju projekata u velikom dijelu EU programa, lokalne sa- ulogu. Međuregionalna saradnja i prekogranična saradnja, mouprave moraju da predfinansiraju 90% sredstava, od- i razvoj lokalne samouprave sa druge strane, su dva lica istog nosno da iz sopstvenih sredstava finansiraju projektne novčića” – istakao je Mekgrat. aktivnosti do refundacije od strane EU, koja traje i do godinu dana u redovnoj proceduri, što predstavlja veli- Jedna od preporuka sa sastanka je i da se obezbijedi da- ko opterećenje za njihove budžete i onemogućava opšti- lje jačanje kapaciteta lokalnih samouprava za izvršava- ne da u dovoljnoj mjeri apliciraju. On je pojasnio da bi nje obaveza koje proističu iz pristapanja EU, jer se dvije opštine bile u obavezi da, nakon odobravanja izvještaja trećine zakonodavstva EU sprovodi na lokalnom i regi- i uplate sredstava od strane EU, vrate pozajmljena sred- onalnom nivou. Takođe je istaknuto da lokalne samou- stva u fond koja bi se ponovo koristila za predfinnansi- prave moraju od početka biti uključene u proces pripre- ranje novih projekata. ma za članstvo u EU i da ih nikako ne treba ostavljati za Naša zajednica 21 / 2016

„Zbog toga smatramo da je veoma važno pomoći lokalnim samouprava- Preporuke iz Izvještaja: ma kroz uspostavljanje instrumenta finansijske podrške lokalnim samoupra- 1. Jačati kapacitete lokalnih samouprava za obavljanje nadležnosti vama za predfinansiranje EU projeka- koje proističu iz pristupanja EU, kroz prenos znanja lokalnih vlas- ta, što bi snažno doprinijelo poveća- ti iz EU o uticaju EU zakonodavstva na lokalnom nivou i imple- nju apsorpcionih kapaciteta lokalnih mentaciji novih zadataka, nadležnosti i odgovornosti u pružanju samouprava u dijelu korišćenja bespo- javnih usluga svim zainteresovanim stranama na lokalnom nivou. vratnih sredstava iz EU fondova” – re- 2. Implementirati inkluzivnije procese konsultacija lokalnih samoupra- kao je Bogdanović. va u svim fazama planiranja, programiranja i odlučivanja o svim pitanjima u procesu evropskih integracija koja utiču na lokalnu Formiranje sličnog fonda značajno samoupravu, uzimajući u obzir posebnu ulogu, zadatke i odgov- je pomoglo bugarskim opštinama da ornosti lokalne samouprave koji se razlikuju od uloge, zadataka i koriste EU sredstva, a kako je saopšte- odgovornosti drugih lokalnih aktera (tj. privatnog i civilnog sektora). no, do sada je preko fonda opštinama 3. Obezbjediti podršku lokalnim samoupravama da pristupe pozajmljeno 510 mil.€ za predfinan- raspoloživim sredstvima EU i obezbjediti predfinansiranje i kofinan- siranje i za koofinasiranje EU proje- siranje opštinskih projekata kroz uspostavljanje finansijskog instru- kata. menta koji će podržati lokalne samouprave u pripremi i realizaciji projekata koje finansira EU. Kopredjedavajući Hjui Mekgrat ista- 4. Dalje jačati Mrežu opštinskih projektnih menadžera, jer može ima- kao je da lokalne samouprave imaju ti značajnu ulogu i važnost u budućem sprovođenju projekata EU problem sa visokim dugom i da često na lokalnom nivou, regionalnom razvoju i pripremi za strukturne fondove EU. 13 kraj, što su i uradile pojedine sadaš- nje članice EU.

Ukazano je i da treba dalje jačati Mre- žu opštinskih projektnih menadžera, jer može imati značajnu ulogu i važ- nost u budućem sprovođenju projekata EU.

Preporuke su dio Izvještaja o Okviru za međuregionalnu i transnacional- nu saradnju, uključujući prekogra- ničnu saradnju i EGTC koji su sačini- li Aleksandar Žurić, Predsjednik Op- štine Bijelo Polje i Snježana Bužinec, Predsjednica Opštine Jakovlje. Izvještaj sa preporukama će biti dostavljen Evropskoj komisiji i Vladi Cr- ne Gore. ključnog značaja za regionalni razvoj i implementaciju projekata EU od regionalnog značaja, uz podršku nacionalnih Predsjednik Opštine Pljevlja Mirko Đačić je govorio u vlasti. S obzirom na veličinu Crne Gore i mali broj opšti- okviru panela koji je bio posvećen ekonomskom upravlja- na (23), Mreža opštinskih projektnih menadžera sa isku- nju i ekonomskom razvoju na lokalnom nivou. stvom u implementaciji EU projekata je efikasan način da „Brojni investitori su prepoznali područje Crne Gore kao se razmjenjuje iskustvo, koristi stečeno znanje i brzo ostva- atraktivno investiviono područje, o čemu govore brojni ruju partnerstva neophodna za uspješnu upotrebu raspolo- projekti koji su realizovani i koji se realizuju u našim je- živih EU sredstava. dinicama lokalne samouprave, čija je vrijednost više mi- lijardi eura, kao i određeni primjeri javno-privatnog par- Crnogorsku delegaciju su predstavljali: Aleksandar Bog- tnerstava koji su realizovani sa privatnim investitorima” – danović, Gradonačelnik Prijestonice Cetinje, Aleksandar Naša zajednica 21 / 2016 istakao je Đačić. Žurić, Predsjednik Opštine Bijelo Polje, Veselin Grbović, Predsjednik Opštine Nikšić, Mirko Đačić, Predsjednik Na ovom panelu je zaključeno da brojni podsticaji utvr- Opštine Pljevlja i Orhan Šahmanović, Predsjednik Opšti- đeni mjerama Vladine politike, kao i stimulansi i olakši- ne Plav. Sastanku je prisustvovala i Vanja Starovlah, se- ce koje svojim odlukama daju lokalne samouprave imaju kretar Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komi- za cilj pivlačenje investicija, brži ekonomski razvoj i no- teta regiona EU i Crne Gore. va zapošljavanja, odnosno poboljšanje kvaliteta života svih građana u Proljećna sjednica Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope Crnoj Gori. U Strazburu se od 22. do 24. marta Na sastanku je govo- 2016. godine održala 30. sjednica Kon- rio i Darko Mrvaljević, gresa lokanih i regionalnih vlasti Sa- koordinator Mreže op- vjeta Evrope, posvećena pitanjima eti- štinskih menadžera Za- ke i transparentnosti na lokalnom i re- jednice opština (Mre- gionalnom nivou. ža), koji je, između osta- Kongres je razmatrao integraciju migra- log, istakao i da su opšti- nata na lokalnom nivou, dvije tematske ne u prethodnom peri- debate o ulozi lokalnih vlast, od kojih se odu realizovale projek- jedna odnosi na borbu protiv trgovine te koje je podržala EU ljudima, a druga na izazove u kreiranju u vrijednosti od oko 20 interkulturalnih društava na lokalnom mil.€. Takođe je predsta- nivou. Kongres je, takođe, razmatrao i vio Mrežu i njeno funk- izvještaje o stanju lokalne i regionalne cionisanje i ukazao na demokratije u Francuskoj i Slovačkoj, važnu ulogu koju Mreža kao i u Jermeniji, Gruziji i Ukrajini. ima u pripremi projeka- Na 30. sjednici Kongresa su učestvova- ta i podsticanju međuop- li i članovi Delegacije Crne Gore Alek- štinske saradnje. U Crnoj sandar Bogdanović, Gradonačelnik Pri- Gori ne postoje regional- jestonice Cetinje, Sonja Nikčević, pred- ne vlasti, tako da je me- sjednica Skupštine Opštine Nikšić i Ze- đuopštinska saradnja od nepa Lika, potpredsjednica Opštine Ul- cinj. 14

Održana sjednica Skupštine i Upravnog odbora Zajednica opština

kupština i Upravni odbor Zajednice opština na sjedni- ji se odnose na: zastupanje interesa članica u cilju jačanja si- ci održanoj 22. 04. 2016. godine u Podgorici razmatrali stema lokalne samouprave; pružanje usluga članicama radi su pitanja od značaja za funkcionisanje lokalne samou- razvoja njihovih kapaciteta, u skladu sa najboljim praksama Sprave i rad nacionalne asocijacije lokalnih samouprava u ovoj i standardima; podršku lokalnim vlastima u međunarodnoj godini. saradnji i njihovo predstavljanje pred institucijama Evropske Sjednicom Skupštine predsjedavao je Slavoljub Stijepović, unije i razvoj kapaciteta Zajednice opština kao organizacije. predsjednik Skupštine Zajednice opština. Skupština Zajed- Programom rada Zajednice opština za 2016. godinu poseban nice opština razmatrala je Izvještaj o radu Zajednice opšti- akcenat je stavljen na održavanje tematskih sjednica Uprav- na za 2015. godinu, koji je predstavio Generalni sekretar Re- nog odbora sa predstavnicima nadležnih ministarstava ra- fik Bojadžić. Izvještajem su na sistematičan način prikazane di kontinuiranog praćenja ostvarivanja sistema lokalne sa- najvažnije aktivnosti koje je Zajednica realizovala u skladu sa mouprave i sistema finansiranja lokalne samouprave, sa ocje- Programom rada za 2015. godinu i strateškim dokumenti- nom postignutih rezultata u sprovođenju reformi, daljeg jača- ma donijetim na nacionalnom nivou. Značajan dio aktivno- nja saradnje sa Vladom korišćenjem mehanizama propisanih sti Zajednice opština u 2015. godini bio je posvećen realizaci- Sporazumom o saradnji sa Vladom, kao i pripremi i zaklju- ji mjera na planu sanacije problema u finansiranju jedinica čivanju Sporazuma o saradnji Zajednice opština sa Skupšti- lokalne samouprave, čija je realizacija doprinijela stabilizaci- nom Crne Gore, kako bi se definisali oblici saradnje i učešća ji stanja finansija u opštinama i obezbjeđenju uslova za njiho- u radu Skupštine i radnih tijela prilikom razmatranja zakona vo normalno funkcionisanje. U oblastima uređenja prostora, od interesa za lokalne samouprave. zaštite životne sredine i komunalnih djelatnosti posebna pa- Nakon sjednice Skupštine, održana je sjednica Upravnog od- žnja tokom prethodne godine bila je posvećena učešću u radu bora Zajednice opština. Sjednicom je predsjedavao Aleksan- Radne grupe na pripremi Predloga Zakona o uređenju pro- dar Bogdanović, predsjednik Upravnog odbora. stora i izgradnji objekata, Predloga Zakona o životnoj sredi- Upravni odbor je imenovao predstavnike Zajednice opština ni, te učešću u procesu izrade Nacrta Državnog plana uprav- u organe upravljanja JU Službenog lista Crne Gore, Regional- ljanja otpadom za period 2015–2020, kao i u stvaranju uslo- nog vodovoda Crnogorsko primorje i Fonda za obeštećenje. va za primjenu Zakona o komunalnoj policiji. Upravni odbor je usvojio predlog za održavanje tematske Brojne aktivnosti preduzete su na planu međunarodne sa- sjednice sa Ministarstvom održivog razvoja i turizma i, tim radnje, posebno kroz rad Zajedničkog savjetodavnog odbo- povodom, zadužio Predsjednika Upravnog odbora i General- ra Komiteta regiona EU i Kongresa lokalnih i regionalnih nog sekretara, da u komunikaciji sa resornim ministrom, do- vlasti Savjeta Evrope, kao i kroz realizaciju projekata koji se govore termin održavanja sastanka. Upravni odbor se upo- finansiraju iz fondova međunarodnih organizacija. Zajedni- znao sa inicijativom Opštine Berane za pokretanje postupka ca opština je organizovala brojne obuke za stručno usavrša- za izmjene i dopune Zakona o zaradama u javnom sektoru. Naša zajednica 21 / 2016 vanje službenika i namještenika u lokalnoj samoupravi, a po- Upravni odbor je ovlastio Predsjednika Upravnog odbora i sebno za jačanje kapaciteta za piripremu i implementaciju Generalnog sekretara Zajednice da, u komunikaciji sa Grado- projekta koji se finansiraju iz EU fondova. načelnikom Glavnog grada i predsjednicima opština, utvrde Skupština Zajednice opština razmotrila je i usvojila Izvještaj listu kandidata za sastav stalnih radnih tijela Zajednice op- o finansijskom poslovanju Zajednice opština za 2015. godi- ština i o istom upoznaju Upravni odbor na narednoj sjednici. nu, sa Izvještajem Nadzornog odbora. Tom prilikom, Skup- Na sjednici Upravnog odbora, predstavnici Zavoda za geološ- ština je konstatovala da su finansijska sredstva Zajednice op- ka istraživanja su predstavili Projekat izrade katastra mi- ština tokom 2015. godine trošena racionalno i namjenski za neralnih sirovina, kao značajne osnove za rad lokalnih vla- izvršavanje poslova i zadataka predviđenih Programom rada sti na privlačenju investicija koje bi podstakle razvoj opština Zajednice opština za 2015. godinu. i obezbijedile nova zapošljavanja. Upravni odbor je podržao Skupština je razmorila Program rada Zajednice opština za realizaciju projekta, uz zaključak da se u daljoj komunikaciji 2016. godinu, koji je koncipiran na osnovu obaveza koje pro- sa Zavodom za geološka istraživanja sagledaju modaliteti sa- izilaze iz Programa rada Vlade za 2016. godinu. Programom radnje na realizaciji ovog projekta, uz stav da se u prvoj fazi rada Zajednice planirane su aktivnosti koje treba da obezbi- projekta prioritet da opštinama na sjeveru. jede ostvarivanje strateških ciljeva utvrđenih u Strateškom Upravni odbor je razmotrio i druga pitanja iz svoje nadležno- planu Zajednice opština za period 2011–2016. godine, a ko- sti i tim povodom donio odgovarajuće odluke. 15

Izjašnjenje na Studiju zemljišne politike Crne Gore

ne sagledaju efekti primjene predlože- nog modela rente i razvojne naknade i stvaranje mogućnosti da se kroz pore- sku politiku obezbijede dovoljna sredstva za navedene namjene”. Zajedni- ca opština izražava zadovoljstvo što je Studija prvi zvanični dokument kojim se konstatuje da donošenje planskog dokumenta utiče na promjenu vrijednosti nepokretnosti. Značajan instrument zemljišne politike predstavlja i re- alokacija, odnosno promjena vrijednosti kroz prenamjenu zemljišta, kojom se u značajnoj mjeri može doprinijeti ao sastavni dio ukupne ekonom- njegovom namjenskom korišćenju i efikasni- ske politike jedne države, zemljišna joj valorizaciji kroz ostvarivanje principa za- politika podrazumijeva postizanje štite javnog interesa i zaštite privatnog intere- Koptimalnih efekata u korišćenju zemlji- sa a ne na štetu javnog interesa, te stvoriti pret- šta u okvirima politike održivog razvo- postavke za bolje uslove života i rada građana i ja. Upravo vođeno ovim principima, Mi- poslovanja privrednih subjekata. nistarstvo održivog razvoja i turizma je, Zajednica opština Crne Gore smatra da dobra radi utvrđivanja strateških pretpostavki zemljišna politika mora biti u potpunosti sa- za pripremu kvalitetnih propisa u ovoj držana u katastru nepokretnosti i kvalitetno oblasti i istovremeno stvaranje održi- uvezana sa organima lokalne upave zaduže- Naša zajednica 21 / 2016 vog sistema uređenja prostora i izgradnje objekata zasnova- nim za poslove komunalnog opremanja i ubi- nog na stabilnim izvorima njegovog finansiranja, angažovalo ranja lokalnih prihoda, kako bi se obezbijedila neophodna konzorcijum Ibi – CAU da pripremi Studiju zemljišne politi- baza podataka za oporezivanje nepokretnosti i eventualno ke u Crnoj Gori. Nadležna radna tijela Zajednice – Komisija ubiranje komunalnog doprinosa. Zemljišna politika zasno- za finansiranje lokalne samouprave i Komisija za prostor- vana na ovim osnovama će omogućiti organizovanje i funk- no planiranje i komunalne djelatnosti – razmatrale su nave- cionisanje lokalnih zajednica po mjeri i potrebama građana deni materijal i, tim povodom, na zajedničkoj sjednici održa- i privrednih subjekata. noj 10. 05. 2016. godine u Podgorici, pripremile jedinstveno Pored načelnih konstatacija, date su određene konkretne Izjašnjenje na Studiju zemljišne politike u Crnoj Gori koje je primjedbe i predlozi za unapređenje sadržaja Studije ze- dostavljeno na dalje razmatranje obrađivaču – Ministarstvu mljišne politike i kvalitetnije osnove za pripremu novih za- održivog razvoja i turizma. konskih rješenja iz oblasti zemljišne politike u Crnoj Gori. U opštem dijelu Izjašnjenja, konstatovano je da Studija ze- Posebno je ukazano na potrebu unaprjeđenja Studije u od- mljišne politike na sveobuhvatan način analizira stanje u nosu na: precizniju ocjenu stanja i pregled zakonodavne re- oblasti upravljanja zemljištem i njegovog finansiranja, što gulative kojom se uređuju pitanja iz domena zemljišne po- predstavlja njen poseban kvalitet. Analiza pokazuje da je litike; sadržaj komunalnog opremanja, imajući u vidu važe- upravljanje zemljištem jedan od najvećih izazova za državu ća zakonska rješenja; neusaglašenost softverskih rješenje za i lokalnu samoupravu koji generiše kvalitet uslova za život i administriranje poreza na nepokretnosti na lokalnom ni- rad građana i poslovanje privrednih subjekata. Kvalitetna vou sa novim, unaprijeđenim softvereskim rješenjem Upra- zemljišna politika, stabilni uslovi i jasna pravila poslova- ve za nekretnine; obaveze opština u odnosu na popis ne- nja preduslov su za stvaranje povoljnog poslovnog okruže- legalno sagrađenih objekata; procjenu fiskalnog uticaja ze- nja i privlačenja investicija. mljišne politike na finansije lokalnih samouprava; potrebu Studija je ukazala da postojeći finansijski okvir za finansi- posebnog obrađivanja načina zaštite javnog interesa i pri- ranje zemljišne politike nije primjeren, te da je neophodno vatnog interesa, ali ne na štetu privatnog; preporuke za si- unaprijediti zakonodavnu regulativu u ovoj oblasti i obezbi- stem oporezivanja zemljišta; precizno definisanje osnovice jediti adekvatan izvor finansiranja koji će odgovoriti izazovi- i obveznika plaćanja komunalnog doprinosa, kao i meto- ma postizanja vizije razvojne zemljišne politike – kompletno dologije za njegov obračun i administriranje; precizno de- opremljeno građevinsko zemljište prije početka investicija. finisanje pojma izgrađenog i neizgrađenog zemljišta; po- Studija po prvi put utvrđuje novi model finansiranja komu- trebu sistemskog rješavanja problema dostupnosti podata- nalnog opremanja građevinskog zemljišta kroz uvođenje na- ka o koncesionim naknadama, kao i niz drugih primjed- knade za građenje i komunalni doprinos, pri čemu se prepo- bi koje možete naći na veb stranici: http://uom.me/wp-con- ručuje da „naknadu za komunalno opremanje kao dosadaš- tent/uploads/2016/05/Izjasnjenje_Studija-zemljisne-politi- nji instrument zemljišne politike treba primjenjivati dok se ke_maj-2016.pdf. 16

Mišljenje na Nacrt Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata

išljenje na Nacrt Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata koje je, na predlog Komisije za prostorno planiranje i komunalne djelatno- Msti, utvrdio Upravni odbor Zajednice opština, dostavljen je Ministarstvu održivog razvoja i turizma u okviru trajanja javne rasprave. Nacrtom Zakona o uređenju prostora i izgradnji obje- Nacrtom Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata kata utvrđeno je da se uređenje prostora i izgradnja povrijeđeno je pravo na lokalnu samoupravu, odredba- objekata zasniva, između ostalog, na načelima ostva- ma koje ovlašćuju izvršni organ centralne vlasti da svo- rivanja i zaštite javnog interesa i zaštite privatnog in- jim aktivnostima ograničavaju autonomiju i samostal- teresa, ali ne na štetu javnog interesa. Međutim, ova nost lokalne samouprave u vršenju osnovnih poslova. Ta- načela nemaju materijalizaciju u normama u kojima su ko je s jedne strane, utvrđeno da se uređivanje građevin- trebala da budu detaljno razrađena, pri čemu su u po- skog zemljišta sastoji od pripreme građevinskog zemlji- jedinim odredbama materijalizovane u svojoj suprot- šta za komunalno opremanje i komunalnog opremanja nosti: građevinskog zemljišta, dok se, s druge strane, utvrđuju samo izvori finansiranja komunalnog opremanja gra- đevinskog zemljišta. To znači da se lokalnim samoupravama, bez utvrđenih izvora prihoda, utvrđuje obaveza pripeme građevinskog zemljišta za komunalno opremanje koje se sastoji od: (1) rješavanja imovinsko-pravnih odnosa, izradu planske, tehničke i druge dokumentacije; (2) preduzimanja mjera zaštite spomenika kulture i za- štite spomenika prirode koji bi mogli biti ugrožen i radovima na pripremi zemljišta; kao i (3) rušenja postoje- ćih objekata i uređaja i uklanjanje materijala, kao i pre- mještanje postojećih nadzemnih i podzemnih instalacija. Takođe, nijesu utvrđeni izvori za finansiranje izgradnje lokalne putne infrastrukture sa pratećim objektima Naša zajednica 21 / 2016 (ulice u naselju, nadvožnjaci, podvožnjaci, mostovi i sl.). Imajući u vidu činjenicu da troškovi navedenih obaveza učestvuju u iznosu od 30–50% ukupnih troškova uređi- vanja građevinskog zemljišta, opravdano se može konsta- tovati da se ovakvim zakonskim opredjeljenjem narušava osnovni principi Zakona o finansiranju lokalne samouprave, odnosno Preporuke (2005) br. 21 Savjeta Evrope.

Pored toga, u završnim odredbama Nacrta Zakona utvr- đeno je da se naknada za građenje ukida 1. janura 2020. godine, a da se pri tome ne utvrđuje izvor finansiranja koji će nadomjestiti sredstva koja će se ubirati po tom osnovu. Pravo na lokalnu samoupravu povrijeđeno je i u nizu Nacrtom Zakona nijesu utvrđeni mehanizmi koji bi odredbi Nacrta Zakona kojim se ograničava autonomija obezbijedili da se u procesu izrade i donošenja planskog i samostalnost lokalne samouprave u vršenju sopstvenih dokumenta zaštita privatnog interesa ne vrši na štetu poslova davanjem saglasnosti od strane centralnih orga- javnog interesa. na vlasti, što je direktno u suprotnosti sa odredbama člana 113 stav 2 i člana 117 stav 1 Ustava kojim je utvrđeno da je Oslobađanja od plaćanja naknade za građenje objekata pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i od opšteg interesa u privatnom vlasništvu, koji služe za organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju odre- oplodnju kapitala i ostvarivanje profita, a na teret lokal- đenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene nih zajednica i pored evidentne i neosporne činjenice da odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva, kao i da svojom investicionom aktivnošću utiču na potrebu pove- je opština samostalna u vršenju svojih poslova. ćanja kapaciteta komunalne infrastrukture. 17

Nacrtom Zakona se enumerišu objekti od opšteg interesa, koji sadržajno ne odgovaraju enumeraciji objekata od opšteg interesa utvrđenih krov- nim Zakonom o državnoj imovini. Naime, Nacrtom Zakona su u sadr- žaju ovih objekata utvrđeni objekti koji su Zakonom o državnoj imovini prepoznati kao dobra u opštoj upotrebi (dobra kojima raspolaže Crna Go- ra i lokalna dobra u opštoj upotrebi – čl. 12 i 16), kao i objekti na koji nijesu prepoznati Zakonom o državnoj imovini, a služe za obavljanje profitabilne djelatnosti.

Nacrtom Zakona, koji po svojem opredjeljenju treba da uredi sistem uređivanja prostora, definišu se na vi- še mjesta pitanja legalizacije bespravno izgrađenih obje- đeno je da su one dužne da obezbjede izradu baznih studi- kata, što je u direktnoj suprotnosti sa proklamovanim na- ja, koje se prevashodno finansiraju iz Budžeta Crne Gore. čelom prostorne održivosti razvoja i kvaliteta prostornog i urbanističkog planiranja i izgradnje, čime se, umjesto Zajednica opština je pozdravila ideju ponovnog uvođe- da se štiti prostor kao jedan od najznačajnih resursa Crne nja revizije planskog dokumenta. Međutim, utvrđivanjem da reviziju vrši privatni sektor (u velikom broju slučajeva „kćerke firme”, odnosno privredna društva povezana sa obrađivačem plana), neće se unaprijediti kvalitet planskih dokumenata, niti obezbjediti sprovođenje načela zaštite javnog interesa i zaštite privatnog interesa, ali ne na šte- Naša zajednica 21 / 2016 tu javnog interesa. S druge strane, oni koji su po zakonu odgovorni za donošenje i sprovođenje planskog dokumenta (Skupština Crne Gore, Vlada Crne Gore i skupština op- štine) i dalje neće imati suštinski uticaj na njegov sadržaj.

U tom smislu, zakonom je neophodno utvrditi da reviziju lokalnih planskih dokumenata vrši Odbor za urbani- zam, kojeg imenuje skupština opštine na period od 4 godine, sastava od osam do 12 članova, sa stručnim refe- rencama i profesionalnim iskustvom u oblastima koje su od značaja za izradu i donošenje planskog dokumenta, sa mandatom od četiri godine. Osnivanje Odbora kao stal- nog tijela doprinijelo bi afirmaciji struke u procesu planiranja, jasnom definisanju odgovornosti prema organu koji ga je imenovao i, na kraju, kao najvažnije, lokalna samouprava će preuzeti upravljanje prostorom u svoje ruke.

U cilju sprečavanja ekspanzije građenja bez građevinske dozvole odnosno suprotno građevinskoj dozvoli, po mi- šljenju Komisije, neophodno je uvesti novčane sankcije za Gore, podstiče dalja nelegalna gradnja i uspostavlja retro- odnosne prekršaje u iznosu tržišne vrijednosti svakog iz- kativni princip važenja zakona obzirom da se na taj način građenog, odnosno prekoračenog m2, umjesto predlože- Zakon primjenjuje i na već izvedene radove na izgradnji nog koncepta rušenja objekata ili pečaćenja gradilišta, za nelegalnih objekata. koje je praksa pokazala da ne dovodi do željenih rezultata.

U Mišljenju je ukazano na nekonzistentnost odredbi koji Ovo je samo dio primjedbi koje je Komisija za prostor- se odnose na obavezu nosioca pripremnih poslova da prije no planiranje Zajednice opština dostavila Ministarstvu ustupanja izrade planskog dokumenta obezbjedi sve neop- održivog razvoja i turizma kao obrađivaču. Kompletno hodne bazne studije. Za izradu većine baznih studija osno- Mišljenje na Nacrt Zakona o uređenju prostora i izgrad- vane su stručne ustanove koje jedine posjeduju stručna i na- nji objekata možete naći na linku: http://uom.me/2015/12/ učna saznanja, kao i odgovarajuće tehnike i metodologije. S misljenje-na-nacrt-zakona-o-uredenju-prostora-i-izgrad- druge strane, u materijalnim („matičnim”) propisima utvr- nji-objekata/. 18

Usaglašavanje propisa u cilju uspostavljanja inspekcijske i nadzorne funkcije na lokalnom nivou

ajednica opština Crne Gore je u prethodnoj i tekućoj go- cesuiranje eventualnog napada na komunalnog policajca kao dini preduzela niz aktivnosti usmjerenih ka zaokruživa- napad na službeno lice u vršenju službene radnje. nju zakonskog okvira bitnog za funkcionisanje komunal-  Model izmjena i dopuna Odluke o organizaciji i načinu Znog sistema, rad komunalne policije, kao i komunalnih i dru- rada lokalne uprave u cilju utvrđivanja nadležnosti komu- gih lokalnih inspekcija. Aktivnosti su vođene u dva pravca. Pr- nalnih i drugih inspektora i komunalne policije – u materija- venstveno su vođene aktivnosti koje su usmjerene na donoše- lu su prepoznata tri moguća organizaciona modela i date ade- nju Zakona o komunalnim djelatnostima, koji, saglasno članu kvatne nadležnosti za svaki ponaosob, i to: 1) utvrđivanje po- 6 Zakona o komunalnoj policiji, treba da utvrdi stvarnu nadlež- sebnog sekretarijata za inspekcijski nadzor i službe komunal- nost komunalne policije, kao i odnose i saradnju sa komunalne policije; 2) vršenje inspekcijskog nadzora u okviru sekre- nom inspekcijom. U tom pravcu, Zajednica opština je, u svoj- tarijata za komunalne poslove ili drugog nadležnog sekreta- stvu člana međuvladinih radnih tijela (Savjeta za unapređenja rijata i službe komunalne policije; 3. služba komunalne poli- poslovnog ambijenta i regulatorne i strukturne reforme i Koor- cije u kojoj bi bio objedinjen inspekcijski i komunalni nadzor. dinacionog tima za reformu lokalne samouprave) inicirala za-  Model izmjena i dopuna opštinskih propisa u cilju utvrđi- htjev da resorno ministarstvo preduzme neophomdne aktiv- vanja nadležnosti komunalnih i drugih inspektora i komunal- nosti kako bi se Zakon o komunalnim djelatnostima usvojio u ne policije – materijal je baziran na analizi opštinskih materi- što kraćem roku. Kako Zakon o komunalnim djelatnostima ni- jalnih propisa, kojima se utvrđuju nadležnosti, mjere i ovlašće- je stavljan na dnevni red Skupštine Crne Gore, Zajednica op- nja nadležnih inspekcijskih organa, na osnovu čega su pred- ština se odlučila da preduzme aktivnosti na stvaranju minimu- ložene njihove izmjene i dopune, a sve u cilju da se obezbjedi ma uslova za uspostavljanje inspekcijskih i nadzornih funkcija usklađivanje opštinskih materijalnih propisa mjerama, ovla- na lokalnom nivou. U tom pogledu, Upravni odbor je u okto- šćenjima i nadležnostima komunalne policije utvrđenih Zako- bru 2015. godine zaključio da se organizuje Radna grupa sa za- nom o komunalnoj policiji, kao i da se utvrde jasne nadležno- datkom da analizira zakonske i opštinske propise kojima su sti komunalnih inspektora. utvrđena ovlašćenja, mjere i odgovornosti komunalne inspek-  Inicijativa za izmjene i dopune zakonskih propisa u cilju cije i drugih lokalnih inspekcija i komunalne policije i predlo- utvrđivanja nadležnosti komunalnih inspektora i komunal- ži mjere za njihovo unapređenje u cilju obezbjeđenja funkcio- ne policije – materijal je baziran na analizi zakonskih propisa nisanja odnosnih organa/službi. kojima se uređuju sopstveni poslovi lokalne samouprave, na Polazište rada Radne grupe je bilo razmatranje organizacionog osnovu čega su predložene njihove izmjene i dopune, u cilju modela uspostavljanja inspekcijske i nadzorne funkcije, kao i da se obezbjedi usklađivanje odnosnih propisa mjerama, ovla- usmjerenje člana 6 Zakona o komunalnoj policiji kojim je propi- šćenjima i nadležnostima Komunalne policije utvrđenih Za- sano da se matarijalna nadležnost komunalne policije utvrđuje konom o komunalnoj policiji, kao i da se utvrdi jasna podjela Zakonom o komunalnim djelatnostima i drugim materijalnim inspekcijskog nadzora, kojeg vrše komunalni inspektori i ko- Naša zajednica 21 / 2016 zakonima iz pojedinih upravnih oblasti, kao i ovlašćenja i ogra- munalnog nadzora, koje vrše komunalni policajci. ničenja u primjeni ovlašćenja utvrđenih u Zakonu o komunal-  Model Sporazuma o saradnji Uprave policije i komunalne noj policiji, te je u tom pogledu pripremila sljedeće materijale: policije – materijal je usmjeren na stvaranje pretpostavki za  Inicijativu za izmjene i dopune Zakona o komunalnoj po- uspostavljanje neposredne saradnje Uprave policije i komunal- liciji – kojom su taksativno nabrojane upravne oblasti u ko- ne policije, sa posebnim fokusom na punu primjenu ovlašćenja jima komunalna policija ima nadležnost. Predloženo je uvo- komunalnih policajaca koji se odnose na utvrđivanje identite- đenje novih ovlašćenja, koja su u funkciji pune primjene već ta i ustupanje prostorija za privođenje. utvrđenih ovlašćenja, kao što su dovođenje počinioca prekrša- U martu 2016. godine, u postupku pripreme materijala, odr- ja ili drugog kažnjivog djela, upotreba mobilnog video nadzora žan je okrugli sto namijenjen glavnim administratorima, se- i upotreba ručnog spreja sa nadražujućim dejstvom, kao i pre- kretarima sekretarijata nadležnih za komunalne poslove i ciznije definisanje već utvrđenih ovlašćenja. Pored toga, kako načelnicima komunalnih policija. Posebna pažnja je posve- su komunalni policajci lica kojima se daju posebna ovlašćenja ćena modelu organizacije vršenja nadzora, pri čemu je razma- u pogledu ograničavanja slobode kretanja i upotrebe sile, Rad- trana mogućnost utvrđivanja jedinstvenog organa za vršenje na grupa je ukazala na potrebu utvrđivanja posebne disciplin- inspekcijskog i komunalnog nadzora. Većinskim stavom uče- ske odgovornosti za prekoračenje upotrebe utvrđenih ovlašće- snika Okruglog stola, zaključeno je da se ovo pitanje ne treba nja. S druge strane, da bi se stvorile pretpostavke za poveća- zakonski uređivati, te da isto treba ostaviti lokalnim samou- nje bezbjednosti tih lica u vr- pravama na autonomno odlu- šenju službenih radnji, pred- čivanje i izbor modela organi- laženo je davanje komunal- zacije koji će dati najbolje re- nom policajcu statusa službe- zultate. nika sa posebnim ovlašćenji- Upravni odbor je verifikovao ma i odgovornostima, kako bi materijale na sjednici održanoj se stvorio pravni osnov za pro- u 12. jula 2016. godine. 19

Sertifikacija opština za povoljno poslovno okruženje

rogram sertifikacije opština po mjeri privrede dernizaciju opštinskih usluga. Na ovom skupu, ko- u jugoistočnoj Evropi (BFC SEE) je međuna- jem su prisustvovali brojni ministri zemalja regio- rodno priznati standard i jedinstveni program na, gradonačelnici, predsjednici opština i privred- Pza poboljšanje kvaliteta usluga i informacija koje lo- ni lideri iz regiona, saopšteno je da BFC SEE nu- kalne samouprave u jugoistočnoj Evropi pružaju pri- di jasan putokaz lokalnim samoupravama kako da vrednicima i koji omogućava ocjenu kvaliteta lokal- dostignu visok nivo kvaliteta usluga koje pružaju nih zajednica u pogledu investicionih potencijala, in- privredi i nude potencijalnim investitorima. BFC frastrukture, usluga i informacija koje se nude poten- SEE predstavlja efikasno sredstvo koje pomaže lo- cijalnim investitorima i postojećoj privredi. kalnim samoupravama u kreiranju povoljnog poslovnog okruženja i unaprjeđenje uslova za privla- Ulazak Crne Gore u BFC SEE program ozvaničen je čenje investicija. na IV Regionalnom kongresu o povoljnom poslovnom okruženju, koji je održan 09. maja u Podgori- Podgorica, Cetinje, Budva, Danilovgrad, Bije- ci, u organizaciji Mini- lo Polje i Žabljak, prve su crnogorske lokalne sa- starstva fi- mouprave koje ulaze u Program sertifikacije op- nansija Cr- ština po mjeri privrede u jugoistočnoj Evropi (BFC ne Gore i SEE) i koje dobijaju priliku da unaprijede poslov- NA L E D - a nu klimu u skladu sa najboljim praksama regio- iz Srbije, a na i EU. Proces pripreme za uvođenje BFC SEE u uz podršku ovim lokalnim samoupravama je već otpočeo, a ti- GIZ Otvo- me i priprema za bolje pozicioniranje Crne Gore renog regiona investicionoj mapi Evrope i unaprjeđenje lokal- nalnog fon- nih samouprava u kojima investitori imaju pouz- Naša zajednica 21 / 2016 da za mo- dane partnere.

Obuke lokalnih službenika i namještenika

prava za kadrove i Zajednica opština su i u ovoj 5. Kancelarijsko poslovanje (3 obuke, od čega je jedna godini nastavile sa uspješnom saradnjom u obla- na zahtjev Opštine Herceg Novi, 59 učesnika) sti profesionalnog usavršavanja lokalnih službe- 6. Upravljanje rizicima (3 obuke, 37 polaznika) Unika i namještenika. 7. Izrada plana za razvoj finansijskog upravljanja i Obuke su sprovedne na osnovu Plana realizacije obuka kontrola (3 obuke, 36 učesnika) za period februar – april 2016. godine i Plana realiza- 8. Planiranje unutrašnje revizije (2 obuke, 21 učesnik) cije obuka za period maj – jul 2016. godine, a podijelje- 9. Utvrđivanje i evidentiranje sistema, ocjena sistema, ne su na osnovu Opšteg programa stručnog osposoblja- testiranje i formulisanje revizorskih nalaza (1 obu- vanja i usavršavanja lokalnih službenika i namješteni- ka, 7 polaznika) ka za 2016/2017. godinu i specifičnog Programa obuke 10. Pisanje revizorskog izvještaja (2 obuke, 24 učesnika) za sticanje i unaprjeđivanje znanja i vještina iz obla- Ukupno je realizovano 29 obuka na 10 različitih tema, sti sistema unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom a prisustvovao je 521 polaznik iz gotovo svih jedinica lo- sektoru, koji je realizovan u saradnji sa Ministarstvom kalne samouprave. finansija. Osim pomenutih, realizovane su i obuke na zahtjev op- ština, poput obuke „Izrada i upravljanje EU projekti- Obuke su realizovane na sljedeće teme: ma” koja je realizovana u februaru, u Podgorici za opšti- 1. Predstavljanje novog Zakona o upravnom postupku ne centralnog regiona, a ovu šestodnevnu obuku poha- (8 obuka, 248 učesnika) đalo je 27 polaznika. Po zahtjevu Opstine Nikšić, UzK je 2. Plan integriteta (3 obuke, 33 učesnika) organizovala napredni kurs računara za 12 polaznika, 3. Izrada posebnih programa stručnog osposobljava- dok su, u saradnji sa Kancelarijom za borbu protiv trgo- nja i usavršavanja (2 obuke, 19 učesnika) vine ljudima, organizovane 3 obuke na temu „Jačanje ni- 4. Izrada strateških dokumenata i drugih akata (2 voa svijesti o fenomenu trgovine ljudima na lokalnom obuke, 37 učesnika) nivou”, koje je prošlo ukupno 37 učesnika. 20

Aktivnosti Mreže opštinskih projekt menadžera

Uspostavljanje Mreže opštinskih projekt menadžera Zajednica opština je u potpunosti preuzela organizaci- (Mreža) je inicirano od strane Zajednice opština, uz ju i obezbijedila dalje funkcionisanje Mreže. podršku Evropske unije, a u okviru projekta Tehnič- ke pomoći reformi lokalne samouprave. Do novembra Osnovna svrha Mreže je da podigne kvalitet projekt 2015. godine, projekat Tehničke pomoći je podržavao menadžmenta na lokalnom nivou osiguravajući na taj izgradnju kapaciteta Mreže. Nakon završetka projekta, način visoku apsorpciju fondova EU u zemlji.

REALIZOVANE AKTIVNOSTI MREŽE U PERIODU NO- članicama. Uspostavljeni su kontakti sa potencijalnim par- VEMBAR 2015 – JUN 2016. GODINE tnerima, što je za rezultat imalo 11 uspostavljenih projektnih partnerstava, uz posredstvo Mreže. periodu od kada je Zajednica preuzela odgovornost za funkcionisanje Mreže, realizovan je veći broj ak-  Početkom marta 2016. godine raspisan je Prvi poziv za tivnosti u ostvarivanju njene uloge: Program prekogranične saradnje Hrvatska-BiH-Crna Go- U ra. Ukupan fond sredstava u okviru prvog poziva je 25 mil.€, Saradnja sa Agencijom za EU konsalting i menadžment a vrijednost EU granta koji se može dodjeliti za pojedinačne Grada Beča projekate se kreće od 400.000 do 2.000.000€. Na ovom pro- U novembru 2015. godine, Zajednica opština i Mreža su, u gramu crnogorske opštine su mogle da učestvuju i kao vode- saradnji sa Agencijom za EU konsalting i menadžment Gra- ći aplikanti i kao partneri. da Beča, konkurisali za sredstva BACID fonda, sa projektom „EU fondovi za održive gradove u Crnoj Gori”. U okvi-  Mreža je 25. marta 2016. godine u Podgorici organizo- ru projekta je organizovan seminar za članove Mreže o EU vala predstavljanje Prvog poziva za dostavljanje pred- programima i fondovima i njihovoj praktičnoj implementa- loga projekata u okviru programa prekogranične sarad- ciji na lokalnom nivou, a pripremljene su i Smjernice za ko- nje Hrvatska-BiH-Crna Gora za predstavnike 10 lokal- rišćenje EU programa. nih samouprava koje se nalaze u prihvatljivom program- skom području (Podgorica, Cetinje, Nikšić, Danilovgrad, Obuke Herceg Novi, Kotor, Tivat, Budva, Bar i Ulcinj). Pored de- U decembru 2015. godine i januaru i februaru ove godine or- taljnog predstavljanja poziva i mogućnosti koje nudi, po- ganizovane su obuke na temu „Izrada i upravljanje EU pro- sebna pažnja je bila posvećena problemu predfinansira- jektima”, koje su održali članovi Mreže. Obuke su održa- nja projekata u okviru ovog i drugih poziva, s obzirom ne u Herceg Novom i Podgorici. Ove obuke, koje su bile or- na izuzetno visok procenat (90%) predfinanisranja aktiv- ganizovane za primorske i centralne opštine, je prošlo uku- nosti. Nakon ovog sastanka, upućena je Inicijativa Vla- Naša zajednica 21 / 2016 pno 48 lica. di Crne Gore za uspostavljanje Rivolving fonda, kako bi se ovaj problem prevazišao i opštine dodatno motivisale Pomoć opštinama u identifikovanju projektnih ideja i us- da učestvuju sa većim brojem projekata; postavljanju partnerstava za raspisane pozive EU  Kao i kod prethodnog poziva, pripremljen je upitnik ko-  Početkom februara 2016. godine je bio raspisan Prvi po- ji je dostavljen svim članicama, u cilju pružanja pomoći ziv za Jadransko-Jonski program prekogranične saradnje opštinama u identifikovanju projektnih ideja i uspostav- – ADRION, u kojem učestvuje i Crna Gora, vrijednosti 33 ljanju projektnih partnerstava; mil.€, od čega je za IPA zemlje bilo opredijeljeno 5,1 mil.€.  Na zahtjev Glavnog grada, 13. aprila 2016. godine je or- Na ovom Programu crnogorske opštine su mogle da učestvu- ganizovana prezentacija Poziva za sekretare sekretarija- ju samo kao partneri. U cilju pružanja pomoći opštinama u ta i Službu menadžera; identifikovanju projektnih ideja i uspostavljanju projektnih  19. aprila 2016. godine u Podgorici je održan sastanak partnerstava, pripremljen je upitnik koji je dostavljen svim projekt menadžera opština iz prihvatljivog područja. Na 21

sastanku su zajednički razmotrene prikupljene projek- godine, formirao Koordi- tne ideje po svakoj od prioritenih oblasti, procjenjena je nacioni tim za upravljanje uspješnost svake od ideja po evaluacionim kriterijumi- Mrežom opštinskih projekt ma i identifikovani su relevantni partneri. menadžera. Koordinacio- ni tim je upravljačko tijelo U okviru Programa Adrion, crnogorske opštine su, kao par- Mreže, koje donosi strateške tneri, aplicirali na 20 projekata, dok je ukupan iznos sredsta- odluke i koordiniše svim akva za koje su aplicirale preko 3,5 mil.€. tivnostima Mreže.

U okviru Programa prekogranične saradnje Hrvatska-BiH- Koordinacioni tim za uprav- Crna Gora, crnogorske opštine su aplicirale sa 17 projeka- ljanje Mrežom opštinskih ta, dok je ukupan iznos traženih sredstava preko 4 mil.€. U projekt menadžera će obav- okviru ovog Programa, crnogorske opštine su na 2 projekta ljati sljedeće zadatke: aplicirale kao glavni aplikant. 1) Pomoć Sekretarijatu ZOCG u programiranju fondova EU INFORMISANJE I VIDLJIVOST u Crnoj Gori i predstavljanje organizacije na relevantnim naci- Članovi Mreže se u kontinuitetu obavještavaju o svim ras- onalnim i međunarodnim događajima i tijelima koji su pove- pisanim pozivima (kako EU, tako i drugih organizacija), iz- zani sa temom; mjenama relevantnih evropskih i nacionalnih dokumenata, 2) Identifikovanje i iniciranje projektnih ideja za opštine; pozivima za partnerstva, primjerima velikog broja projeka- 3) Identifikovanje relevantnih partnerstava; ta, relevantnim informacijama iz drugih opština, i drugo. U 4) Podizanje kapaciteta kroz stalnu razmjenu informacija i ovom periodu dato je blizu 50 relevantnih obavještenja. iskustava i obezbjeđivanje eskpertske podrške svim opština- Mreža je predstavljena u dnevnom listu Pobjeda u izdanju ma u pripremi i sprovođenju projekata. od 9. maja 2016. godine, dok je Inicijativa za uspostavljanje Rivolving fonda predstavljena u dnevnom listu Vijesti od 10. Koordinacioni tim za upravljanje Mrežom će pripremati go- maja 2016. godine. dišnje izvještaje za dostavljanje tijelima Zajednice, predsjed- Značaj Mreže je prepoznat i u Izvještaju Zajedničkog savje- nicima opština i drugim partnerima. Dodatno, informacije o todavnog odbora Komiteta regiona EU i Crne Gore koji se aktivnostima Mreže će biti dostavljane redovno svim člano- odnosi na mogućnosti interregionalne i transnacionalne sa- vima koristeći komunikacijska sredstva Mreže. Naša zajednica 21 / 2016 radnje, gdje se jedna od preporuka Izvještaja odnosi kon- kretno na Mrežu: „Dalje jačati Mrežu opštinskih projektnih Odlukom Upravnog odbora utvrđen je i sastav Koordinaci- menadžera, jer može imati značajnu ulogu i važnost u bu- onog tima za upravljanje Mrežom, koji čine: dućem sprovođenju projekata EU na lokalnom nivou, re- 1. Darko Mrvaljević, Opština Danilovgrad gionalnom razvoju i pripremi za strukturne fondove EU”. 2. Jelena Vujović, Opština Nikšić 3. Branka Mračević, Opština Herceg Novi Koordinacioni tim za upravljanje Mrežom opštinskih pro- 4. Miloš Ivanišević, Prijestonica Cetinje jekt menadžera 5. Arta Hoxha, Opština Ulcinj U cilju operacionalizacije rada Mreže, u okviru formalnih ti- 6. Jelena Vučetić, Opština Mojkovac jela Zajednice, Upravni odbor je, na sjednici od 12. 07. 2016. 7. Ismet Latić, Opština Petnjica

Interreg IPA Cross-border Cooperation Programme Croatia- Bosnia and Herzegovina- Montenegro 2014-2020 1st Call for Proposals KEY FIGURES*

164 applications were received via online application system (eMS) 711 project Partners take part in the applications Total budget of the submitted applications: 167.581.133,90 EUR

*Preliminary figures before assessment process and contract signature. 22

Energetska efikasnost u asocijacijama lokalnih samouprava – EeMA

fikasna upotreba energije vodi ka povećanju o razumijevanju između šest asocijacija lokalnih sa- kvaliteta života, većoj konkurentnosti privre- mouprava (iz Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Repu- de i energetskoj bezbjednosti. Povećana efika- blike Srpske, Makedonije, Srbije i Kosova) i GIZ-a o Esnost prilikom upotrebe energije u lokalnoj samou- saradnji na ovom regionalnom projektu. pravi proizvodi značajne uštede u opštinskom budže- tu, ali i kvalitetniju životnu i radnu sredina za stanov- U okviru jednog od četiri radna paketa EeMA projekta, ništvo u lokalnoj zajednici. na javni poziv koji je uputila Zajednica opština, 11 od 23

jedinice lokalne samouprave je kandidovalo pilot projek- Prepoznajući pozitivne efekte i potrebu za promocijom te za primjenu mjera energetske efikasnosti, što ukazuje značaja primjene mjera energetske efikasnosti, Zajed- na interesovanje crnogorskih opština za primjenu ener- nica opština učestvovala je na regionalnom projektu getske efikasnosti u lokalnim zajednicama. Izabrana su i „Energetska efikasnost u asocijacima lokalnih samo- prije predviđenog roka realizovana četiri pilot projekta: uprava u jugoistočnoj Evropi (EeMA)”, koji je imple-  Opštine Danilovgrad – Opremanje eksploata- mentiralo Njemačko društvo za međunarodnu sarad- cionog bunara i instalacija jake struje u zgradi nju – GIZ, preko svog Otvorenog regionalnog fonda Centra za kulturu Opštine Danilovgrad; za jugoistočnu Evropu, a uz finansijsku podršku vla-  Opštine Berane – Nabavka i izvođenje radova da Njemačke i Švajcarske. na zamjeni kotla i uvođenje peleta u zgradi JU Naša zajednica 21 / 2016 Dnevni centar Opštine Berane; U cilju učvršći-  Glavnog grada Podgorica – Izrada, transport i vanja saradnje, montaža fasadne PVC stolarije na zgradi Sekre- u Podgorici je tarijata za planiranje i uređenje prostora i zaštitu 21. aprila 2015. životne sredine Glavnog grada Podgorica i godine potpisan  Opštine Nikšić – Nabavka i montaža LED svje- Memorandum tiljki u Njegoševoj ulici. 23

Implementacijom pilot projekata u Centru za kultu- živih opština i da- ru u Danilovgradu obezbijeđeni su uslovi za povećan je smjernice za pru- obim kulturnog programa koji se realizuje u ovoj op- žanje podrške opšti- štini, a Centar za kulturu je istovremeno prvi javni nama u ispunjava- objekat u Crnoj Gori koji koristi geotermalnu ener- nju obaveza u skla- giju za potrebe sistema grijanja i hlađenja u zgradi. Re- du sa relevantnim alizacijom projekta u Beranama obezbijeđeni su bo- zakonima i podza- lji uslovi za boravak djece sa smetnjama u razvoju u konskim aktima u Dnevnom centru, dok je projektima Glavnog grada i oblasti energetske Opštine Nikšić promovisana primjena mjera energet- efikasnosti. ske efikasnosti. Implementacija svih predviđenih mjera i aktivnosti doprinijeće značajnoj uštedi u potroš- Drugi dio Ma- nji električne energije i smanjenju emisije CO 2. Op- pe puta posvećen štine su dale skoro ravnomjeran finansijski doprinos je preduslovima i iz sopstvenih budžeta, kao i kroz rad svojih javnih pre- prednostima pri- duzeća. stupanja Sporazu- mu gradonačelni- Zajednica opština je, u saradnji sa GIZ-ovom kancela- ka EU i metodolo- rijiom u Podgorici, u okviru EeMA projekta, realizo- giji izrade Akcio- vala medijski propraćene promocije pilot projekata u nog plana za održi- okviru kojih su potpisani Memorandumi o razumi- vo korišćenje ener- jevanju između Zajednice opština Crne Gore, GIZ-a gije (SEAP), koji i izabranih opština (Danilovgrad, Berane i Nikšić). sadrži način prikupljanja i analize po- U okviru projekta izrađena je Mapa puta za oblast dataka potrošnje i održivog korišćenja energije u opštinama u jugoi- smanjenje potrošnje stočnoj Evropi i Mapa puta za pristupanje inicijativi energije u tri sekto- Sporazuma gradonačelnika, koje je Zajednica opšti- ra: građevinarstvo, na prezentovala i distribuirala svim jedinicama lokal- saobraćaj i javna Naša zajednica 21 / 2016 ne samouprave u Crnoj Gori. rasvjeta.

Zajednica opšti- na je učestvovala u studijskim posjeta- ma Zagrebu, Beču i Beogradu koje su, sa ciljem razmjene iskustava i znanja u oblasti energetske efikasnosti i usvajanja evropskih iskustava i praksi u ovoj oblasti, organizovane u okviru projektnih aktivnosti Ee- MA projekta.

Kao finalni proizvod EeMA projekta, izrađena je Lo- bing Strategija za energetski održiv razvoj opština, koja daje predlog aktivnosti koje asocijacije lokalnih samouprava u zemljama jugoistočne Evrope mogu preduzeti u cilju obezbjeđivanja podrške nacionalne vlasti za osnaživanje energetski održivog razvoja u op- štinama.

EeMA projekat je relevantan pokazatelj da je regional- Mapa puta je posebna vrsta strateškog dokumenta koji na saradnja u oblasti energetske efikasnosti na lokal- daje predlog aktivnosti koje asocijacije lokalnih samou- nom nivou korisna i potrebna i, istovremeno, dobar prava mogu preduzeti u cilju proaktivnog pružanja po- primjer saradnje sa međunarodnim partnerima koji drške razvoju energetski održivih opština u zemljama su zainteresovani za ulaganje i partnerski odnos sa jugoistočne Evrope. lokalnom samoupravom. Opštine su, prilikom realizacije projektnih aktivnosti, pokazale odgovornost i Prvi dio Mape puta se fokusira na izazove, barijere interesovanje za dalju implementaciju projekata ener- i koristi u složenom procesu razvoja energetski odr- getske efikasnosti. 24

Upravljanje imovinom u oblasti vodosnabdjevanja i otpadnih voda u jugoistočnoj Evropi

ajednica opština Crne Gore je bila uključena kao partner – postepenog uvođenja praksi upravljanja imovinom u na realizaciji aktivnosti na nacionalnom nivou u regio- svakodnevne aktivnosti. nalnom projektu Upravljanje imovinom u oblasti vo- Zdosnabdjevanja i otpadnih voda u jugoistočnoj Evropi. Glav-  Nedovoljan nivo održavanja postojeće infrastrukture u ni cilj projekta je da se uvođenjem metoda upravljanja imovi- sektoru vodosnabdjevanja i upravljanja otpadnim voda- nom u izabranim pilot opštinama/komunalnim preduzećima ma, stalno odlaganje održavanja do nastupanja većih kva- unaprijedi efikasnost i transparentnost u upravljanju vodo- rova samo su neki od razloga koji su motivisali NALAS i vodnom i kanalizacionom infrastrukturom. njegove partnere, uključujući i Zajednicu opština Crne Go- re, da se bavi pitanjem uvođenja instrumenata za podrš- U okviru tri projektne komponente sprovedene su sljedeće ak- ku upravljanja imovinom u ovim oblastima. U okviru ove tivnosti: projektne komponente, instrument je testiran u sedam pilot vodovodnih preduzeća, među kojima je bio i Vodovod  U cilju podizanje svijesti kod donosioca odluka o uticaju i kanalizacija DOO Nikšić. metoda upravljanja imovinom na povećanje efikasnosti i transparentnosti u upravljanju vodovodnom i kanalizacio-  Na osnovu Priručnika o upravljanju imovinom, instrumenta nom infrastrukturom, pripremljeni su Priručnik za uprav- za podršku upravljanju imovonom i stečenih iskustava i na- ljanje opštinskom imovinom – Smjernice za lokalne do- laza u projektu, pripremljena je elektronska obuka, koja je nosioce odluka, Regionalni izvještaj o praksama u oblasti dostupna na engleskom, srpsko, albanskom i makedonskom upravljanja imovinom i Izvještaj o međunarodnoj prak- jeziku. Zaintresovani polaznici, više informacija mogu do- si u oblasti upravljanja imovinom. Ova dokumenta su pri- biti od Mreže asocijacija lokalnih vlasti jugoistočne Evrope premljena radi pružanja informacija lokalnim donosioci- (NALAS) posredstvom imejla: info@nalas. eu. ma odluka, kako u lokalnoj upravi, tako i u javnim vodo- vodnim preduzećima, u pogledu najboljeg načina upravlja- Deset asocijacija lokalnih vlasti iz sedam zemalja Zapadnog Bal- nja imovinom neophodnog za pružanje komunalnih uslu- kana (Crne Gore, Srbije, Albanije, Makedonije, Hrvatske, Koso- ga vodosnabdjevanja i upravljanja otpadnim vodama. Svr- va i Bosne i Hercegovine) su bile uključene u sprovođenju projek- ha ovih dokumenata je da donosiocima odluka približi si- tnih aktivnosti na nacionalnom nivou, koje aktivnosti koordinira stematski pristup upravljanja javnom komunalnom infra- Stalna konferencija gradova i opština (SKGO) iz Srbije. strukturom, kao i da pruži smjernice koje se odnose na uvo- đenje/unapređenje praksi upravljanja imovinom. Pružajući Projekat koji je trajao od septembra 2015. do aprila 2016. godine, informacije o integrisanom sistemskom pristupu upravlja- finansiran je od strane njemačkog Ministarstvo za ekonomski ranja imovinom komunalnih preduzeća, ova dokumenta tre- zvoj i saradnju (BMZ) i Vlade Švajcarske, a sprovodili su ga Otvo- Naša zajednica 21 / 2016 ba da pruže pomoć donosiocima odluka prilikom: reni fond GIZ-a za modernizaciju opštinskih usluga i Mreža aso- – unapređenja organizacione strukture i podjele odgo- cijacija lokalnih vlasti jugoistočne Evrope (NALAS). Zajednica vornosti i poslova u upravljanju imovinom i opština Crne Gore je jedan od partnera na sprovođenju projekta. 25

Prikupljanje podataka o otpadu u zemljama jugoistočne Evrope

edan od osnovnih preduslova za planiranje i implementaciju integralnog sistema upravljanja otpadom na lokalnom, regionalnom i nacionalnom nivou, predstavlja po- Jsjedovanje pouzdanih informacija o količini i sastavu otpada koji se generiše. Nažalost, u većini država jugoistočne Evrope, postojeće stanje u oblasti upravljanja komunalnim otpadom karakterišu nepouzdani i/ili nepotpuni podaci o fizičkim karakteristikama generisanog komunalnog otpada. Iz tog razloga, krajem 2014. godine, njemačka Agenci- ja za međunarodni razvoj – GIZ, putem Otvorenog regionalnog fonda za modernizaciju opštinskih usluga – ORF MMS, i uz podršku Švajcarske Agencije za razvoj i saradnju – SDC, pristupila je implementaciji projekta „Prikuplja- nje podataka o čvrstom otpadu u jugoistočnoj Evropi”, sa osnovnim ciljem da se opštine i javna komunalna predu- zeća u zemljama jugoistočne Evrope osposobe da efikasno prikupljaju i koriste podatke o količini i sastavu komunalnog otpada. Projekat je realizovan u periodu oktobar 2014. godine – maj 2016. godine, a implementirali su ga Udruženje za oblasti U toku realizacije projekta, u crnogorskim pilot opštinama voda i zaštite okoliša „Akvasan mreža” iz BiH, Asocijacija (Podgorica, Pljevlja, Berane i Kotor) u 2015. godini su izvr- za upravljanje čvrstim otpadom Republike Srbije i Mreža šena 4 ciklusa mjerenja količine i analize sastava otpada. Naša zajednica 21 / 2016 Asocijacija lokalnih samouprava jugoistočne Evrope (NA- Prikupljeni podaci o količini i sastavu komunalnog otpa- LAS). U realizaciju projekata je bilo uključeno 16 opština i da su se unosili u model informacionog sistema u domenu isto toliko javnih komunalnih preduzeća iz Srbije, Makedo- upravljanja čvrstim otpadom (SWIS) i troškovno finan- nije, Crne Gore i BiH. sijski model (CFM). Zajednica opština Crne Gore je, zajedno sa Privrednom ko- U aprilu 2016. godine organizovana je obuka o opštinskim morom Crne Gore i Ekološkim pokretom Ozon, bila par- alatima za upravljanje čvrstim otpadom odnosno kori- tner na projektu. šćenju SWIS – modela informacionog sistema u domenu Glavni cilj projekta je bio unapređenje kapaciteta komu- upravljanja čvrstim otpadom i CFM – troškovno finan- nalnih preduzeća i opština u jugo- sijski modela. Ova dva modela u istočnoj Evropi u efikasnom kori- formi IT aplikacija su namjenjeni šćenju podataka o prikupljenom, za podršku jedinicama lokalne sa- tretiranom i odloženom komunal- mouprave i njihovim komunalnim nom otpadu, a, samim tim, i u bo- preduzećima u procjeni i organizo- ljem planiranju upravljanja otpa- vanju prikupljanja i obrade podata- dom na lokalnim nivou. ka na način koji bi im pomogao da U većini država jugoistočne Evro- steknu jasnu sliku o stanju uprav- pe, podaci o fizičkim karakteristi- ljanja otpadom u njihovim zajed- kama komunalnog otpada dobije- nicama. SWIS i CFM obezbjeđu- ni mjerenjem, uglavnom ne posto- ju bolji uvid u aktivnosti upravlja- je, već se najčešće koriste nepotpu- nja otpadom i daju strukturu troš- ni i/ili nepouzdani podaci bazira- kova, što može poboljšati metodo- ni isključivo na procjenama. Iz tog loški i organizacioni okvir uprav- razloga, osnovni cilj implementa- ljanja komunalnim otpadom, što je cije projekta „Prikupljanje podata- polazna tačka u razmatranju i pla- ka o čvrstom otpadu u jugoistočnoj niranju daljih koraka za poboljša- Evropi”, bio je da se na primjeru 16 nje upravljanja čvrstim otpadom u opština u okviru 4 države JI Evro- opštinama. pe, svi akteri uključeni u sistem upravljanja otpadom, upoznaju sa Obuka je organizovana za opštine mogućnostima efikasnog priku- i javna komunalna preduzeća koja pljanja i korišćenja podatka o koli- nijesu bila uključena kao pilot or- čini i sastavu komunalnog otpada. ganizacije u projektu. 26

Upravljanje čvrstim otpadom u ruralnim i priobalnim pograničnim oblastima jugoistočne Evrope

ao rezultat uspješne saradnje ostvarene tokom spro- nje čvrstim otpadom nastalim u ruralnim oblastima u cilju vođenja projektnih aktivnosti, devet predsjednika sprečavanja nastanka plutajućeg otpada koji rijekama dospi- opština jadranskog pilot regiona: Lješ, Vau i Deješ, jeva u more. Pored mehanizama za unapređenje i podršku KSkadar, Ulcinj, Bar, Herceg Novi, Neum, Slivno i Mljet, sistemima upravljanja otpada na lokalnom nivou, pripre- potpisali su Sporazum o saradnji za implementaciju Mo- mljene su mjere i preporuke za unapređenje politika u ci- dela integrisanog upravljanja čvrstim otpadom u pogra- lju pružanja podrške za primjenu predloženih modela. Po- ničnim priobalnim područjima Jadranskog mora u Alba- sebna pažnja je bila posvećena modalitetima proširivanja niji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Ceremo- usluge sakupljanja komunalnim otpadom u ruralnim po- nija potpisivanja Sporazuma upriličena je u okviru Završ- dručjima, razmatranju metodologija utvrđivanja pokrive- ne konferencije projekta „Upravljanje čvrstim otpadom u nosti uslugom, kao i integrisanja mjera i preporuka u lo- ruralnim pograničnim i priobalnim područjima u regionu kalnu regulativu i lokalne planove upravljanja otpadom. jugoistočne Evrope” koja je održana 21–22. juna 2016. godine u Strugi, Makedonija. Aktivnosti projekta koji se sproveo od jula 2015. godine do juna 2016. godine bile su fokusirane su na tri pi- Glavni cilj projekta je bio da unaprijedi uslove konceptual- lot oblasti: nog i organizacionog okvira za integrisano upravljanje čvr- 1) Jadranski priobalni region Albanije, Crne Gore, Bo- stim otpadom (IUČO) u pograničnim ruralnim i priobal- sne i Hercegovine i Hrvatske, koji koordinira NALAS, nim područjima jugoistočne Evrope, kroz postizanje slje- i asocijacije lokalnih vlasti odnosnih zemalja, u koje je dećih specifičnih ciljeva: uključena i Zajednica opština Crne Gore. Ova oblast je pogođena čvrstim otpadom koji pluta po vodnim tijeli-  analiziranje i izrada najadekvatnijeg modela integri- ma, koji nastaje u ruralnim naseljima duž morske oba- sanog upravljanja čvrstim otpadom u pograničnim le Albanije; zajednicama; 2) Šarski planinski region koji obuhvata pogranične op-  podsticanje razmjene iskustava i najboljih praksi iz- štine između Makedonije, Albanije i Kosova, kojim ko- među zainteresovanih učesnika, kao i predstavljanje ordinira SWG; i EU konteksta efektivnog upravljanja čvrstim otpadom; 3) Pogranični region sliva Drine-Save između Bosne i  priprema mjera i preporuka budućih politika i njihovo Hercegovine, Hrvatske i Srbije i Drine-Tare između sprovođenje, čime će se ubrzati proces EU integracija; Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Srbije kojima koor-  stavljanje upravljanja čvrstim otpadom na agendu lo- dinira SWG. kalnih vlasti i lokalnih zajednica (podizanje svijesti); i  jačanje saradnje između lokalnih i centralnih vlasti na U projektnim aktivnostima su bile uključene 31 opština Naša zajednica 21 / 2016 uspostavljanju dijalaga za kreiranje budućih politika i i njihova komunalna preduzeće, predstavnici nacionalnih jačanje ukupnog razvojnog procesa pograničnih i ru- vlasti iz sedam zemalja Zapadnog Balkana, asocijacije lo- ralnih zajednica. kalnih vlasti, fakulteti i centralne statističke organizacije jugoistočne Evrope. Bar, Bijelo Polje, Pljevlja, Ulcinj i Projekat je bio fokusiran na procjenu i izradu modela in- Herceg Novi su bile crnogorske opštine koje su sa svojim tegrisanog upravljanja čvrstim otpadom koji bi bio efekti- komunalnim preduzećima učestvovale u realizaciji projek- van u odnosu na životnu sredinu, a istovremeno ekonom- tnih aktivnosti. ski prihvatljiv, ca ciljem smanjenja povratnih negativnih utica- Crnogorske opštine i komunalna ja neadekvatnog upravljanja čvr- preduzeća imali su priliku da se stim otpadom na životnu sredinu upoznaju sa modelima na prezen- i ekonomiju, kao i pružanja po- taciji koju je Zajednica opština or- drške ekološkom i socio-ekonom- ganizovala 27. juna 2016. godine u skom razvoju pograničnih rural- Podgorici. ni i priobalnih oblasti u zemljama jugoistočne Evrope. Na osnovu Modele integrisanog upravlja- pripremljene metodologije i spro- nja komunalnim otpadom može- vedene procjene uticaja, izrađe- te preuzeti sa internet prezentaci- ni su modeli integrisanog uprav- je Zajednice opština http://uom. ljanja čvrstim otpadom u sva tri me/2016/06/prezentacija-mode- pilot regiona (planinski, rječni i la-integrisanog-upravljanja-cvr- priobalni). Strateški pristup mo- stim-otpadom-u-ruralnim-i-prio- dela uključio je mjere za upravlja- balnim-podrucjima/ 27

Unapređenje ljudskih prava i zaštita manjina u jugoistočnoj Evropi

repoznajući značaj zaštite ljudskih i manjinskih prava – u Opštini Tivat – RE asistent u nastavi za demokratski razvoj lokalne zajednice i suživota pri- Cilj projekta bio je unapređenje uslova za edukaciju romske i padnika različitih naroda, Zajednica opština Crne Go- egipatske djece, uz angažovanje romskih i egipćanskih asiste- Pre se uključila u regionalni projekat „Unapređenje ljudskih nata i medijatora u nastavi i poboljšanje pristupa obrazovanju prava i zaštita manjina u jugoistočnoj Evropi”, koji zajed- romske i egipćanske djece u Opštini Tivat. U okviru projekta, nički realizuju Savjet Evrope i Evropska unija. formirana je Kancelarija za pitanja RE populacije u OŠ „Dra- Cilj projekta je unaprjeđenje pristupa manjina pravima go Milović”, a čiji su korisnici usluga djeca, roditelji i nastavni- na raznim nivoima vlasti, u skladu sa standardima Savje- ci ove populacije. Saradnici angažovani u Kancelariji pružaju ta Evrope u ovoj oblasti, a prije svega u skladu sa Okvirnom značajnu pomoć prilikom prevazilaženja jezičkih barijera koja konvencijom za zaštitu nacionalnih manjina i Evropskom predstavlja najizraženiju prepreku za redovno školovanje i kva- poveljom o regionalnim i manjinskim jezicima. litetno obrazovanje djece pripadnika RE populacije. Kroz pro- U okviru projekta, tokom 2015. godine realizovana su tri jektne aktivnosti organizovani su jednodnevni izleti za učeni- projekta u Crnoj Gori u opštinama Plav, Kotor i Tivat, i to: ke, nagradna likovno-fotografska izložba radova pod nazivom – u Opštini Plav – Otvaranje Kancelarije za prevođenje „Grad svih nas”, na temu rada i života pripadnika nacionalnih Kroz projektne aktivnosti formirana je Kancelarija za pre- manjina. Takođe, organizovana je „Predškolica”, sa ciljem da vođenje glavnih opštinskih dokumenata na albanski i srp- se djeca pripreme za testiranje i polazak u školu. U Kancelariji ski jezik. Takođe, opremljemljena je konfrencijska sala za se redovno održava dopunska nastava i roditeljski sastanci, in- pružanje usluga prevođenja u kojoj su angažovani su lokalni prevodioci. Prevedena su najvažnija lokalna dokumenata formativni razgovori sa nastavnicima. Kao krajnji rezultat pro- o pravima nacionalnih manjina, Statut Opštine Plav, te Za- jekta, u Opštini Tivat nema djece pripadnika RE populacije kon o manjinskim pravima i slobodama na albanski i srpski koji se nalaze van obrazovnog sistema. jezik. Zahvaljujući projektu, obezbijeđeni su uslovi za prevo- Nakon dvanaest mjeseci implementacije projekata, svih 36 Naša zajednica 21 / 2016 đenje i obraćanje odbornika u skupštini opštine na mater- malih grantova u sedam zemalja jugoistočne Evrope su oci- njem jeziku. Kancelarija može poslužiti za potrebe prevođe- jenjeni od strane odbora za odabir. Projekat Opštine Tivat je nja u susjednim opštinama u kojima žive pripadnici manjina. proglašen za primjer najbolje prakse i, samim tim, opština – u Opštini Kotor – Očuvanje jezika hrvatske nacionalne je dobila sredstava za nastavak aktivnosti predviđenih pro- manjine – časopis „Hrvatski glasnik” jektom. Ceremonija dodjele nagrada i potpisivanje ugovora U periodu trajanja projekta, pripremljen je časopis „Hrvat- za dodatno finansiranje projekata, održana je 6. aprila 2016. ski glasnik” i objavljeno njegovih 10 izdanja. U Opštini Ko- godine u Podgorici. tor je, takođe, organizovano pet promocija i panel diskusi- Planirano je i održavanje manifestacije „Open day” sa ciljem ja o zaštiti manjinskih prava u Crnoj Gori, gdje je dat akce- prezentacije dobre prakse drugim lokalnim upravama iz Cr- nat na upotrebu jezika hrvatske manjine u štampanim me- ne Gore i regiona i analiziranje mogućnosti dijeljenje dobre dijima, posebno kroz izdavanje časopisa „Hrvatski glasnik”. prakse i stečenog iskustva.

ZAJEDNICA OPŠTINA UČESTVOVALA U DELEGACIJI CRNE GORE U STUDIJSKOJ POSJETI SAVJETU EVROPE Delegacija Crne Gore, zadužena za pripremu trećeg Izvještaja rivanje prava na upotrebu manjinskog jezika u komunikaciji sa o sprovođenju Evropske povelje o regionalnim i manjinskim organima lokalne vlasti, kroz mogućnost podnošenja usmenih jezicima, boravila je u periodu 13–15. jun 2016. godine u stu- ili pismenih podnesaka na manjinskom jeziku i dobijanja odgo- dijskoj posjeti Savjetu Evrope u Strazburu. Posjeta je organizo- vora na istom, kao i pravo da se na području jedinica lokalne sa- vana u okviru projekta „Unapređenje ljudskih prava i zaštita mouprave, gdje manjina čini značajni dio stanovništva, naziv je- manjina”, koji podržava Savjet Evrope i Evropska unija, a na dinice lokalne samouprave, nazivi organa i javnih službi koje kojem je Zajednica opština jedan od partnera. vrše javna ovlašćenja, naziv naselja, trgova i ulica, poslovnih Članovi Delegacije su predstavili ostvarene rezultate u primje- i drugih firmi i toponima ispisuju i na jeziku i pismu manjine. ni preporuka Savjetodavnog odbora i Ekspertske misije Savje- Delegaciju Crne Gore činili su predstavnici relevantnih insti- ta Evrope iz Drugog izvještaja o sprovođenju Evropske pove- tucija koje su nadležne za sprovođenje Evropske povelje o regi- lje o regionalnim i manjinskim jezicima u Crnoj Gori. Eksper- onalnim i manjinskim jezicima u Crnoj Gori, a Zajednicu op- ti Savjeta Evrope i članovi Delegacije Crne Gore analizirali su ština predstavljala je Ivana Lalević, sekretar Komisije za druš- rezultate i realizaciju preporuka iz prethodnog Izvještaja i sači- tvene djelatnosti Zajednice opština. nili smjernice za pripremu narednog Izvještaja o primjeni manjinskih jezika u oblasti obrazovanja, kulture, medija, sudskih i upravnih postupaka. Sa aspekta obaveza lokalne samouprave, Iz- vještaj treba da sadrži relevantne informacije u odnosu na ostva- 28

Konferencija lokalnih samouprava Zapadnog Balkana

rva „Konferencija lokalnih samouprava Zapad- ca lokalne samouprave, a time i regiona, dok su nedo- nog Balkana” održana je 9. i 10. juna 2016. go- staci ovakvog sistema što zanemaruje disproporcije iz- dine u Herceg Novom, u organizaciji Manage- među potreba i problema malih ruralnih opština i ve- Pment Systems Certification iz Beograda, a pod pokro- ćih urbanih opština i gradova. Važan mehanizam koji viteljstvom Opštine Herceg Novi. može biti dio rješenja ovog problema je jača saradnja među opštinama, čemu će se posvetiti veća pažnja u Konferencija je okupila oko 50 učesnika iz Crne Gore, narednom periodu. Srbije, Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, predstavnike Zajednice opština Crne Gore, Stalne konfe- Imajući u vidu finansijske poteškoće sa kojima se su- rencije gradova i opština Srbije, te lokalnih samoupra- očava najveći dio opština, istakao je važnost Inicijati- va iz zemalja regiona i predstavnike akademske zajed- ve koju je Zajednica opština podnijela Vladi Crne Go- nice i eksperata. re za formiranje rivolving fonda iz kojeg bi se opština- ma pod povoljnim uslovima obezbijedila sredstva u vi- Konferenciju je otvorila Nataša Aćimović, Predsjed- du kratkoročne pozajmice za predfinansiranje projek- nica Opštine Herceg Novi koja je naglasila da razmje- ta, čime bi se osnažili apsorpcioni kapaciteti opština nom iskustava o primjerima dobre prakse, poboljša- za korišćenje sredstava EU fondova, a što je od suštin- njem legislative, kao i dobrom komunikacijom sa gra- skog značaja za proces pristupanja Crne Gore Evrop- đanima, nevladinim organizacijama i privredom, lo- skoj Uniji. kalna samouprava može znatno skratiti put do ostva- renja postavljenih strateških ciljeva. Ukazao je i na Inicijativu koju je Zajednica opština podnijela Vladi za formiranje Ministarstva za držav- nu upravu i lokalnu samoupravu, koje će se posve- ćeno baviti specifičnim pitanjima i potrebama lokalne samouprave. „To je uslov da napravimo brži napredak u reformi sistema lokalne samouprave i unaprijedimo rad opština i javnih službi čiji su osnivač opšti- ne” – zaključio je Generalni sekretar.

Đorđe Staničić, Generalni sekretar Stalne konferen- Naša zajednica 21 / 2016 cije gradova i opština Srbije, istakao je da su skupovi predstavnika lokalnih samouprava neophodni i kori- sni za razmjenu iskustava, jačanje saradnje i realizaciju zajedničkih projekata.

Crnogorske opštine su učesnicima Konferencije pred- stavile dobre prakse iz više oblasti, i to: Opština Her- ceg Novi u oblasti očuvanja životne sredine; Opšti- na Berane „Primjena obračunske osnove u vođenju budžetskog računovodstava”; Opština Tivat – praksu Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić privlačenja stranih investicija u Opštini Tivat i prak- predstavio je specifičnosti crnogorskih opština i ak- su iz oblasti unapređenja prava manjina kroz uvođe- tivnosti koje Zajednice opština preduzima na unapre- nje RE asistenta u nastavi, te Glavnog grada Podgori- đenju zakonodavnog okvira kojim se uređuje sistem ca praksu „Uvođenje sistema 48 za efikasniju komu- lokalne samouprave, kako bi se obezbijedili adekvat- nikaciju sa građanima”. ni uslovi za brži ekonomski, društveni i demokratski razvoj lokalnih zajednica. Istakao je da sistem lokalne Konferencija je bila dobra prilika da predstavnici lo- samouprave u Crnoj Gori karakteriše jednostepenost kalnih samouprava razmjene iskustava i dobre prak- i monotipska organizacija u kojoj sve jedinice lokalne se na teme od posebnog značaja za lokalnu samoupra- samouprave imaju iste nadležnosti i odgovornosti bez vu iz oblasti životne sredine, energetske efiaksnosti, te obzira na značajne razlike. Prednosti ovakve organi- ekonomskog i društvenog razvoja, ali i odgovore na zacije su što je prilagođena načelu jednakosti građana probleme sa kojima se susrijeću u radu, kao i da uspo- i što daje veće šanse za razoj manje razvijenih jedini- stave nova partnerstva za buduću saradnju. 29

XI Generalna skupština NALAS-a

reko stotinu predstavnika lokalnih samouprava i asoci- pripremi i implementaciji EU projekata, što lokalnim uprava- jacija lokalnih samouprava iz jugoistočne Evrope sasta- ma pruža mogućnost i šansu za obezbeđivanje bespovratnih lo se 14–15. aprila 2016. godine u Prištini na XI Gene- sredstava za realizaciju značajnih projekata koji znače unap- Pralnoj Skupštini NALAS-a i tematskoj konferenciji posveće- ređenje kvaliteta života svih građana. noj povećanju opštinskih investicionih kapaciteta u jugoi- Predsjednik Đuranović je istakao značaj saradnje sa Vladom stočnoj Evropi. Crne Gore, Zajednicom opština Crne Gore, kao i ulogu NA- Tematska konferencija posvećena povećanju opštinskih in- LAS-a u podršci lokalnim zajednicama u jugoistočnoj Evro- vesticionih kapaciteta bavila se pitanjima uticaja kapitalnih pi u prevazilaženju izazova sa kojima se lokalne uprave susri- investicija na lokalnom nivou u jugoistočnoj Evropi na stvara- jeću u potrebi za konstantnim unapređenjem usluga koje se nje održivih zajednice koje će efikasnije doprinijeti zadovolja- pružaju građanima. vanju potreba građana, odnosno ulogom dobrog upravljanja Izlaganje Predsjednika Đuranovića je izazvalo veliko intere- opštinskim finansijama u stvaranju povoljnog poslovnog am- sovanje prisutnih, što je bila prilika za uspostavljanje konta- bijenta i povećanju povjerenja investitora. Uvodna obraćanja kata sa gradonačelnicima iz regiona i predstavnicima među- imali su Emil Dragići, predsjednik NALAS-a, Naim Ismaj- narodnih institucija, te bilateralne susrete u kojima je isti- li, predsjednik Asocijacije opština Kosova, Sabin Palmreter, can značaj međusobne saradnje, razmjene znanja i iskusta- viši operativni službenik Svjetske banke, kao i Kelmend Za- va, naročito u dijelu zajedničkog razvoja projekata i aplicira- jazi, izvršni direktor NALAS-a. nja za EU fondove. U četiri panel diskusije koje su se održale tokom konferencije, Drugog dana održan je zvanični dio XI Generalne skupšti- bilo je riječi o izazovima u stvaranju održivih zajednica kroz ne NALAS-a tokom koje su razmatrana i usvojena važna do- kapitalne investicione projekte u jugoistočnoj Evropi, posma- kumenta od značaja za funkcionisanja NALAS-a, ali i brojne trano kroz prizmu pet NALAS-ovih radnih grupa; stvaranju preporuke i materijali od značaja za lokalne uprave u jugoi- povjerenja investitora kroz dobro upravljanje i samoprocjenu stočnoj Evropi. Sjednicu su otvorili: Emil Dragići, predsjed- opštinskih finansija; iskustvima opština jugoistočne Evrope nik NALAS-a, Breda Pecan, potpredsjednica Kongresa lo- u uspješnom privlačenju investicija i unapređenju opštinske kalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope i Shpend Ahmedi, infrastrukture; kao i o mogućnostima za finansiranje opštin- Gradonačelnik Prištine, koji su u svojim obraćanjima apo- Naša zajednica 21 / 2016 skih investicija u ovom regionu. strofirali ulogu NALAS-a kao značajnog partnera kako lo- Posebnu pa- kalnim samoupravama u jugoistočnoj Evropi, tako i svim me- žnju prisutnih đunarodnim organizacijama i institucijama koje su posveće- na Konferenciji ne razvoju lokalne demokratije i stvaranju efikasnih lokal- je izazvalo izla- nih zajednica. ganje Branisla- Delegati su usvojili Izvještaj o radu i Finansijski izvještaj za va Đuranovi- 2015. godinu, kao i Program rada i Finansijski plan za 2016. ća, Predsjed- godinu, a razmatrali su i određena dokumenta koja se od- nika Opštine nose na migracionu i krizu izbjeglica; jačanje rodne ravno- Danilovgrad, pravnosti na lokalnom nivou; kao i upravljanju čvrstim ot- koji je kao de- padom u ruralnim i obalnim područjima. Po sistemu rotaci- legat Zajedni- je, Naim Ismajli, Gradonačelnik Štime (Kosovo) je izabran ce opština Cr- za novog predsjednika NALAS-a u narednom jednogodiš- ne Gore, učestvovao na ovom skupu. Predsjednik Đurano- njem periodu. vić je kroz izlaganje u panelu koji se bavio privlačenjem fon- Tokom XI Skupštine NALAS-a potpisan je i Memorandum dova i unapređenjem infrastrukture predstavio iskustva Op- o razumijevanju između NALAS-a i IAWD (Međunarodne štine Danilovgrad u privlačenju privatnih, kako domaćih ta- asocijacije vodovodnih preduzeća u području rijeke Dunav). ko i stranih investitora, gdje je posebno naglasio značaj pravovremenog usvajanja prostorno planske dokumentacije, efikasnog rada administracije i stimulativnih komunalnih naknada. Time se afirmiše namjera lokalne uprave da smanjenjem troškova realizacije investicionih projekata omogući dugoročne prihode budžeta i održivost pozitivnih ekonomskih uticaja na lokalnu zajednicu, prije svega kroz otvaranje novih radnih mjesta. Predsjed- nik Đuranović se osvrnuo na nivo investicionih aktivnosti u Opštini Danilovgrad posljednjih godina, ističu- ći da se investicioni ciklus ne samo nastavlja, već i uve- ćava imajući u vidu projekte koji su trenutno u fazi realizacije i planiranja. Takođe, istakao je značaj privlačenja bespovratnih sredstava iz EU fondova, prenoseći iskustva lokalne uprave u 30

Glavni grad Podgorica Dinamično i ravnomjerno razvijamo Podgoricu

proteklom periodu uprava Glavnog grada realizovala je planirane infrastrukturne projekte, vo- deći računa da se Podgorica ravnomjerno razvija Ui da izgradnjom nedostajućih sadržaja Glavni grad naše države bude prepoznatljiv evropski centar. Istovremeno, kroz obezbjeđenje stabilnih finansija, redovno su servi- sirane sve obaveze koje se odnose na javnu funkciju, na zarade zaposlenih, na obaveze prema dobavljačima, kao Gradska uprava intenzivno je tokom proteklog perioda i izmirivanje velikih kreditnih zaduženja koja su u pret- radila i na unapređenju sportske infrastrukture. U Do- hodnom periodu iskorišćena za razvojne projekte. njoj Gorici je otvoren teren FK „Mladost Lješkopolje” sa Završetkom radova na izgradnji crpne stanice „Mareza pratećim sadržajima koji je izgrađen po svim evropskim 1”, čija je vrijednost 1,2 mil.€, riješeno je veoma značaj- standardima. Otvoreno je savremeno sjedište nacional- no pitanje kvalitetnog i urednog vodosnadbijevanja gra- nog fudbalskog saveza – Kuća fudbala na Starom Aero- đana Podgorice za duži vremenski period. Novi objekat dromu, kao i dva sportska terena FK „Kom” na Zlatici. crpne stanice obuhvata sve neophodne moderne sadrža- Svi sportski objekti urađeni su po najsavremenijim standardima. Podjednako vodeći računa o svim sugrađanima, uprava Glavnog grada otvorila je i dva dnevna centra za potrebe penzionera, i to u Bloku IX, u ul. Vlada Ćetkovića i u zgradi penzionera na Tuškom putu. Vodeći se tim opredjeljenjem, Glavni grad je zajedno sa resornim ministar- stvima partner u realizaciji Regionalnog stambenog programa za izgradnju 120 stambenih jedinica za najugro- ženije porodice na Koniku koje se već intenzivno grade. U Glavnom gradu vrijedno se radilo i na tome da put- na infrastruktura na teritoriji cijele Podgorice bude zna- Naša zajednica 21 / 2016 čajno unaprijeđena, u skladu sa planovima i potrebama je i opremu visoke tehnologije koji su omogućili prošire- građana. U proteklom periodu je asfaltirano više ulica u nje kapaciteta ovog vodoizvorišta. mjesnoj zajednici Doljani, kao i Staroj Zlatici. Završena Počela je izgradnja treće sanitarne kade na deponiji „Li- je sanacija Dalmatinske ulice u kojoj je izvršeno postav- vade”, čija je vrijednost 1,2 mil.€, kao i izgradnja postro- ljanje fekalne kanalizacije. Rekonstruisana je Ulica Petra jenja za tretman ocjednih voda čija vrijednost iznosi 2 Prlje u Staroj Varoši, a u cilju ravnomjernog razvoja gra- mil.€. Realizacijom ta dva projekta, Glavni grad će riješi- da ugrađene su i značajne količine novog asfalta u opšti- ti problem upravljanja otpadom u skladu sa najstrožijim nama u sastavu Glavnog grada – Golubovcima i Tuzima. međunarodmnim standardima. Uprava Glavnog grada Sve ukupno, u prethodnom periodu na teritoriji Glavnog je sprovela i niz aktivnosti kako bi građanima obezbije- grada asfaltirano je oko 25 km novih saobraćajnica. dila nove sadržaje za pravilno odlaganje otpada. U tom Realizacijom Ugovora o donaciji između Glavnog gra- cilju, otvoreno je četvrto reciklažno dvorište u Orijen- da i Ambasade NR Kine, otvoren je rekonstruisani skoj ulici na kojem su obezbijeđene posude za odlaganje park na Pobrežju. Uređenje parka na Pobrežju podra svih vrsta otpada. zumijevalo je ugradnju novog i rekonstrukciju postoje Zgrada Gradskog parlamenta, nakon završetka svih ćeg urbanog mobilijara, izgradnju novih staza, ugrad- radova, svečano je otvorena održavanjem 16. sjednice nju dječijih igrališta, kao i dopunu sadnica. U skladu sa Skupštine Glavnog grada u novom, modernom i savre- menom zdanju. Kroz donaciju kineske kompanije CRBC, izgrađen je dio drugog koridora biciklistickih staza, od brda Gorica do Trgovinske škole, koji će biti nastavljen do Ulice Vojislav- ljevića na Zabjelu, a u toku je projektovanje ostalih koridora biciklističkih staza u Podgorici. 31 opredjeljenjem gradske uprave da uređuje i unapređu- najljepših izletničkih mjesta u Podgorici. U toku je izrada je postojeće i da stvara nove zelene površine po kojima plana za izgradnju pješačkih staza, stepeništa, ugradnju se Podgorica prepoznaje, ali i nastojanjem da kroz par- klupa neposredno pored puta do tornja, kao i postavljanja tnerstva sa građanima, uspješnim kompanijama i pri- teleskopa u cilju afirmacije ovog lokaliteta kao značajne vrednim subjektima, bude prepoznatljiva, uprava Glav- tačke na turističkoj mapi Podgorice. Rezultat tih aktivnog grada je u saradnji sa kompanijom „Ekoplant”, na nosti jeste da Podgorica sve više postaje turistički grad i Bulevaru Mihaila Lalića učestvovala u akciji sađenja bilježi porast broja turista za 25%, kao i porast broja no- 25 drvorednih stabala zelenog hrasta. Takođe, Glavni ćenja za 20% u odnosu na prethodnu godinu, a taj trend grad je podržao i akciju ozelenjavanja Ćemovskog po- se i dalje nastavlja. lja koju su organizovali Hemofarm, Hemomont i He- Glavni grad je i ove godine podržao organizaciju City mofarm Fondacija. Tom prilikom je zasađeno 100 sad- Grove festivala koji se od 13. do 15. maja održao na nica, a prve su zasadili Gradonačelnik Podgorice Sla- Stadionu malih sportova, a na kojem su učestvovala voljub Stijepović, generalni direktor Hemofarma Ro- neka od najvećih imena regionalne i svjetske muzič- nald Seeliger i izvršna direktorica Hemomonta Sne- ke scene. žana Perović. Potpisivanjem Deklaracije, Podgorica se priključila evropskoj mreži gradova koji promovišu alternativne vidove urbanog saobraćaja – forumu CIVITAS. Mreža povezuje gradove koji su zainteresovani za razvoj am- bicioznih politika urbane mobilnosti i akcija za čistiji, pristupačniji, energetski efikasan i održiv razvoj u gradovima. U prethodnom periodu urađen je i pušten u rad web portal za promociju investicionih potencijala Podgori- ce. Cilj ovog projekta je da se na jednom mjestu objedi- ne informacije koje će investitorima približiti procedure i pregled kreditnih linija koje nudi, kao i podatke o biznis zonama i slobodnim parcelama u vlasništvu Glav- nog grada, mogućnosti za privatno-javna partnerstva u cilju podsticanja preduzetništva i razvoja grada. Naša zajednica 21 / 2016 Tokom proteklog perioda Gradonačelnik Podgorice Sla- Period koji je za voljub Stijepović primio je brojne diplomatske predstav- nama obilježi- nike i strane delegacije sa kojima je razgovarao o sarad- le su i brojne ak- nji u konkretnim oblastima i realizaciji kapitalnih infra- tivnosti koje se strukturnih projekata u Glavnom gradu. odnose na promociju Podgori- ce kao turistič- ke destinacije. U okviru saradnje glavnih gradova regiona, turi- stička organizacija Podgorice organizovala je „Dane Podgorice u Beo- gradu”. U okviru sajma turizma „Travel market Skoplje 2016”, u glavnom gradu Makedonije, uz podršku Amba- sade Crne Gore u Makedoniji i Turističke organizacije Skoplja, organizovani su „Dane Podgorice u Skoplju”, sa ciljem unapređenja saradnje dva glavna grada i upozna- vanja sa turističkom ponudom Podgorice. Kako bi Glavni grad u što većoj mjeri obogatio svoju tu- Gradonačelnik Stijepović se sastao sa novoimenovanim rističku ponudu, na ulazu u park šumu Gorica, otvorena Ambasadorom Republike Slovenije Mitjom Mončikom. je prva planinarsko pješačka staza Gorica – Malo brdo – Na sastanku je bilo riječi o konkretizaciji saradnje, kroz Duklja, u dužini od 12 km. Radi se o višenamjenskoj sta- TAIEX program, kao i o korišćenju sredstava iz IPA fon- zi, pretežne namjene za porodično pješačenje, planinare- dova u procesu pristupanja EU. Gradonačelnik je, sa sa- nje, a jednim dijelom i za biciklizam, koja će doprinije- radnicima, primio i Ambasadora Republike Turske Ser- ti popularizaciji aktivnog turizma i zdravih stilova živo- hata Galipa, Ambasadora Republike Slovačke Romana ta, kao i promociji raznovrsne i bogate turističke ponu- Hlobena, Ambasadorku Republike Njemačke Gudrun de našeg grada. Elizabet Štajnaker, nerezidentnog Ambasadora Repu- Sa istim ciljem, pokrenuta je inicijativa da Glavni grad blike Južne Koreje Li Do-Huna, kao i delegacija poča- dobije prvi vidikovac kod kontrolno-mjernog tornja na snog konzulata Crne Gore u Japanu, na čelu sa zamjeni- Dajbabskoj gori, koji istovremeno predstavlja jedno od com konzula Kieko Oku. 32

gu koja je porazila fašizam i mudrost koja je ujedi- nila Evropu. POTPISAN SPORAZUM O SARADNJI IZMEĐU GLAVNOG GRADA I UNIVERZITETA CRNE GORE Glavni grad Podgorica i Univerzitet Crne Gore potpisali su Sporazum o saradnji kojim je predviđeno strateško i praktično uvezivanje naučno-istraživač- kog, ekspertskog i kulturno-umjetničkog potencijala državnog Univerziteta sa institucijama Glavnog grada. Sporazum su potpisali Gradonačelnik Slavoljub Stijepović i rektorka Radmila Vojvodić. Sporazum je, kako je ocijenjeno prilikom potpisivanja, sadržajan i obuhvata sve oblasti koje su predmet obrazovanja i naučno-istraživačkog rada, a mogu biti od koristi Glavnom gradu, njegovim institucijama i građanima, ali i studentima i nastavnicima UCG.

Kao izraz prijateljstva dviju zemalja, Gradonačelnik Pod- GLAVNI GRAD DOBIO TRG NEZAVISNOSTI gorice Slavoljub Stijepović i ministar vanjskih i evropskih poslova Republike Slovačke Miroslav Lajčak, sim- bolično su, uoči proslave desteogodišnjice nezavisnosti, otvorili ulicu pod nazivom „Slovačka ulica”. PODGORICA NAGRAĐENA ZA DUGOROČNO OPREDJELJENJE ZA ODRŽIVI TURIZAM Evropska komisija nagradila je Glavni grad Podgoricu za dugoročno opredjeljenje za održivi turizam na prvoj zajedničkoj dodjeli nagrada ETIS i Accesible Tourism Awards, koja se 22. aprila 2016. godine održala u Briselu, gdje su Glavni grad i Crna Gora predstavljeni kroz pro- motivni spot, kao turistička destinacija sa brojnim po- tencijalima. Nagrade odaju priznanje izvanrednim dostignućima destinacija koje su, među ostalima, učestvovale u dvogodiš- njem pilot projektu Evropskog sistema pokazatelja za turizam ETIS. U ETIS-ovoj pilot fazi projekta učestvova- Uoči svečane proslave deset godina od obnove nezavisno- lo je preko 100 destinacija kako bi pomogle da se razvi- sti i hiljadu godina državnosti, Gradonačelnik Podgori- ju standardizovan evropski pristup ocjenjivanju i kon- ce Slavoljub Stijepović, u prisustvu mnogobrojnih građa- troli dostignuća u upravljanju održivim i pristupačnim na, svečano je otkrio ploču na Trgu nezavisnosti. Na taj Naša zajednica 21 / 2016 turizmom. način glavnom gradskom trgu poklonjeno je ime jednog od najsvjetlijih i najznačajnijih datuma u bogatoj istori- CENTRALA PROSLAVA DANA EVROPE U PODGORICI ji naše države. Zamjenik gradonačelnika Podgorice Časlav Vešović, šef sektora za saradnju u Delegaciiji EU u Crnoj Gor An- U OKVIRU MANIFESTACIJE „DAN NAJBOLJIH” NAGRAĐENI dre Lis i predstavnica Ministarstva vanjskih poslova i PODGORIČKI OSNOVCI I SREDNJOŠKOLCI evropskih integracija Tamara Srzentić svečano su otvo- U okviru manifestacije „Dan najboljih” i ove godine su rili centralnu proslavu povodom obilježavanje 9. maja – uručene nagrade najboljim učenicima osnovnih i sred- Dana Evrope koja je održana ispred zgrade EU Info cen- njih škola u Podgorici. Glavni grad je nagradio 397 uče- tra u Podgorici. nika osnovnih škola koji su dobitnici diplome „Luča”, kao Zamjenik gradonačelnika je, tom prilikom, podsjetio i devet učenika koji su osvojili jedno od prva tri mjesta na da je prošlo je sedam decenija od kada je Evropa uspje- državnim takmičenjima. la da povrati mir i više je od šezdeset godina od Šuma- U čast najboljih maturanata Podgorice upriličena je sve- nove deklaracije, naglašavajući da u slavu tih događa- čanost u hotelu „Ramada”, u kongresnoj sali „Mileni- ja, na taj datum obilježavamo dvije značajne stvari: sna- um” za 313 učenika iz 12 srednjih škola u Podgorici. Njih 267 je dobilo diplomu „Lu- ča”, 32 učenika su nagrađena na državnim takmičenjima, dok su njih 14 đaci generacije. Nagrade srednjoškolcima uručio je Gra- donačelnik Podgorice Slavoljub Stijepović. Danilo Rakočević 33

Opština Andrijevica

ni u proizvodnji i razvoj proi- Značajni radovi zvodnje u ruralnim područji- ma. Ovo je objekat koji će biti u Andrijevici zbirna stanica, ali i edukativ- a teritoriji Opštine Andrijevice uveliko se izvo- ni centar za sve one stanovni- de radovi na nekoliko lokacija, a, kao što je i na- ke koji se bave ili žele da počnu javljeno, prva polovina 2016. godine obilježena je da se bave sa poljoprivrednom Nnovim gradilištima. U nastavku je dat pregled projekata proizvodnjom. Početak ovog koji su realizovani, ali i onih koji su otpočeti u navede- projekta obilježio je konkurs nom periodu i dalje se realizuju: Ministarstva održivog razvoja i turizma za idejno urbani- Izvođač radova na grad- stičko-arhitektonsko rješenje skom vodovodu uspješ- objekta. Autorski tim diplo- no je završio ukop cijevi miranog inženjera arhitekture prečnika 800 mm u duži- Mr Elvire Muzurović, specija- ni od 3,2 km, čime je zavr- liste arhitekture Mirze Mulića šena prva dionica vodovo- i saradnika Nemanje Mitrovi- da od izvorišta do male hi- ća, studenta arhitekture, po- drocentrale. Sada su u toku bjednik je konkursa. Kako su pripremni radovi za dru- naveli u konceptualnom obra- gu dionicu vodovoda u du- zloženju rješenja, cilj je da se žini od 4 km, prečnik cije- formira mjesto u originalnom vi je 320 mm. Ovim se pro- kontekstu. Mjesto susreta i ra- jektom, kako smo i u pret- zložnih posjeta koje će nadilazi- Naša zajednica 21 / 2016 hodnim obraćanjima saop- ti osnovnu funkciju: otkup i preradu voća i edukativni cen- štili, mijenjaju stare azbes- tar sa administracijom koji bi bili zatvorena cjelina. Arhe- tno-cementne cijevi znatno tip je nađen u organizaciji otvorenog domaćinstva koje u se- manjeg profila koje su opa- bi sadrži nosilogične dispozicije objekata koji omogućavaju sne po zdravlje i istovreme- polivalentnost različitih funkcija. Urbana tradicija Andri- no obezbjeđuje doprema- jevice koja se nalazila na mnogim karavanskim putevima nje veće količine vode za takođe je bila inspirativna. Lokacija Kuće voća se nalazi i potrebe grada i sedam mje- na planinarskom putu Andrijevica–Tovarnica-Oblo brdo- snih zajednica. Realizaci- Štavna– Komovi, pa se ovim rješenjem nudi mjesto za po- jom ovoga projekta, u skla- sjetu i kampovanje, što sugeriše razvoj novih funkcija. Sa- du sa savremenim standar- da su u toku radovi na pripremi projektne dokumentacije. dima zaštite pitke vode, bitno će se popraviti kvalitet Opština Andrijevica je sa Delegacijom Evropske Unije u snabdijevanja naših građa- Crnoj Gori potpisala ugovor za realizaciju novog projek- na vodom. ta pod nazivom Revitalizacija lokalnih zajednica kroz razvoj turizma i rad sa mladima. Projekat je odobren Završeni su radovi na rekonstrukciji gradskog jezgra. In- u okviru prekograničnog poziva sa Kosovom, i finansi- vestitori na ovom projektu su bili: Ministarstvo održi- ran je od strane Evropske Unije. Glavni vodeći aplikant je vog razvoja i turizma, Direkcija javnih radova i Opština Opština Andrijevica, partner sa crnogorske strane je Stu- Andrijevica. Tehničku dokumentaciju je pripremio „Ci- dentski sportski savez Crne Gore, dok su partneri sa ko- vil engineer” D. O. O., a izvođač radova je bio „Inženje- sovske strane Opština Junik i NVO MDAF. Opšti cilj pro- ring put” D. O. O. Podgorica. Ovim projektom znatno je jekta je da se doprinese društveno-ekonomskom razvoju iskorišten i uljepšan prostor u centru grada, postavljene prekogranične oblasti kroz zajedničke inicijative koje se su klupe i rasvjeta, proširen i obiljžen parking, postavlje- fokusiraju na turizam i mlade. Specifični cilj projekta je na signalizacija, i dr. da se osnaži održivi razvoj i promocija turizma u Andri- jevici i Juniku, kroz unapređenje infrastrukture i osna- U Andrijevici je ove godine planirana izgradnja „Kuće vo- živanje mladih. Ukupna vrijednost projekta je 556.000€, ća”. Ideja o izgradnji ovakvog objekata potekla je od Mi- od čega je 269.000€ predviđeno za projektne aktivnosti u nistarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, proizvođača, Andrijevici, a preostala sredstva za Kosovo. Od predvi- Opštine, privrednika i drugih aktera uključenih u razvoj đenih 269.000€, 229.000€ je doprinos EU, a 40.000€ do- poljoprivrede. Kuća voća, kao jedan u nizu sličnih temat- prinos Opštine. skih objekata, namijenjen je svima onima koji su uključe- Miloje Bakić 34

Opština Bar

nika i 550 članova posade, uplovio je u Bar 11. maja, dok je dru- Značajni projekti gi uplovio 8. juna. Ukupni napori koje Opština Bar čini kada je u pitanju izgrad- u barskoj opštini nja hotelskih kapaciteta su dali rezultat u naseljima Dobra Vo- rotekli period u gradu pod Rumijom, koji čuva bogatu da, Veliki pijesak i u Sutomoru. Naime, izgrađeno je nekoliko kulturno – istorijsku tradiciju, obilježile su razne aktiv- novih hotela sa četiri zvezdice, a za par hotela su izdate građe- nosti i realizovani su značajni projekti koji predstavlja- vinske dozvole i očekuje se skora izgradnja. Kada se svemu tome Pju napredak u razvoju Bara, kao dinamičkog centra Crne Gore. dodaju postojeći kapaciteti Čanja, budući kapaciteti Maljevika i Među najznačajnijim infrastrukturnim projektima u 2016. go- Kraljičine plaže, zaokružuje se slika Projekta revitalizacije bar- dini izdvajamo: ske rivijere, gdje će ova naselja biti prepoznata kao značajne tu- Početak radova na vodovodonoj i kanalizacionoj mreži – pro- rističke destinacije u koje će se turisti rado vraćati i boraviti. jekat će u narednom periodu obezbijediti značajno bolje vodo- U okviru proslave desetogodišnjice obnove nezavisnosti Crne snabdijevanje pojedinih dijelova Bara, regulaciju otpadnih vo- Gore i hiljadu godina državnosti Opština Bar je, u saradnji sa JP da, pomoći razvoju turizma i znatno doprinijeti očuvanju ži- „Kulturni centar”, Turističkom organizacijom Bar i JP Sportsko- votne sredine. Ukupna vrijednost projekta iznosi 8.329.530,00€ rekreativni centar „Topolica”, osmislila bogat kulturno – umjet- i podrazumijeva radove na izgradnji vodovodne i kanalizacio- nički program. Tim povodom u Baru je organizovana izložba ne mreže u naseljima Šušanj, Čanj, Zankovići, Sutomore, Bjeliši, „Kult Svetog Vladimira Dukljanskog” i promovisano kapitalno Polje i u užem gradskom jezgru Bara u dužini od 14.17 km, kao i djelo – monografija „Dukljanski knez – Sveti Vladimir”, gdje je na izgradnji rezervoara u Šušnju kapaciteta 1.200 m3, čime će se objedinjena difuzna građa o istorijskoj ličnosti i svecu, čiji se kult značajno poboljšati vodosnabdijevanje u II i III visinskoj zoni; poštuje ne samo u Crnoj Gori, već i u Albaniji, Bugarskoj, Make- Projekti poboljšanja vodosnadbijevanja za naselja Zaljevo, doniji, Rusiji i Srbiji. Tomba i Mandarinići; Prethodni period rada barske lokalne uprave obilježila je zna- U cilju kvalitetnije saobraćajne povezanosti i bolje prohodnosti, čajna međunarodna završena je rekonstrukcija saobraćajnice u Sutomoru i proši- saradnja i nastavlje- renje stajališta za autobuse; no je sa radom na us- U Luci Bar otvoren je prvi crnogorski granični prelaz za kon- postavljanju i jača- trolu hrane prema standardima EU, koji je od velikog znača- nju saradnje sa me- ja za Opštinu Bar i našu državu, jer će ulazna tačka za hranu đunarodnim orga- omogućiti bolju kontrolu namirnica koje se uvoze u Crnu Goru, nizacijama, grado- ali i skraćenje procedura od čega će korist imati i privrednici; vima, regijama, stra- Izgradnja sistema kontrolisanog sakupljanja, odvođenja i sa- nim diplomatama gorijevanja deponijskog biogasa na eko baklji na deponiji ko- zaduženim za Crnu munalnog otpada Možura – vrijednost investicije nakon završe- Goru i kompanija- Naša zajednica 21 / 2016 ne tenderske procedure iznosi 288.791,98€, a očekivani rok za- ma iz inostranstva. vršetka radova je septembar 2016. godine; Predsjednik Opštine Bar dr Zoran Srzentić i župan Maribo- Pojekat sanacije odlagališta „Ćafe” – procijenjena vrijednost ra dr Andrej Fištravec potpisali su Sporazum o prijateljstvu i projekta je blizu četiri miliona eura, a sam projekat će biti fi- saradnji između Opštine Bar i grada Maribora. Počasni kon- nansiran kroz IPA program, Komponenta III Regionalni razvoj; zul Crne Gore u Turskoj dr Akkan Suver boravio je u zvanič- Projekat sanacije i rekonstrukcije mosta u Virpazaru realizo- noj posjeti barskoj lokalnoj upravi i na sastanku sa dr Zoranom van je u saradnji sa Direkcijom javnih radova Crne Gore i Voj- Srzentićem razgovarao o mogućnostima za unaprijeđenje do- skom Crne Gore. sadašnje saradnje između Crne Gore i Turske, odnosno uspo- Od oktobra 2014. godine, dolaskom broda „MS Berlin” u orga- stavljanja saradnje između Opštine Bar i jedne turske opštine. U nizaciji Global Ports Holding, Bar se zvanično našao na mapi okviru obilaska evropskih zemalja, barsku lokalnu upravu po- atraktivnih svjetskih kruzing destinacija. Ipak, za 2016. godi- sjetila je delegacija iz Šangaja – distrikta Hongkou u Narod- nu najavljena je posjeta sedam kruzera koji će tokom ove godi- noj Republici Kini, sa kojim Opština Bar ima potpisan Spora- ne posjetiti Bar, sa preko 10.000 turista, što će značajno obo- zum o prijateljstvu i saradnji, kako bi sa predsjednikom dr Zo- gatiti turističku ranom Srzentićem konkretizovali buduću realizaciju zajednič- ponudu i pove- kih aktivnosti koje su u Sporazumu definisane. ćati prihode lo- U namjeri poboljšanja poslovnog ambijenta barskim privred- kalne privre- nicima, Opština Bar je, u saradnji sa Unijom poslodavaca Crne de. Prvi od se- Gore, organizovala okrugli sto pod nazivom „Bez barijera. Da dam brodova, posao ne stoji.”. Okrugli sto je organizovan u okviru istoimene britanske kom- kampanje koju sprovodi program Ujedinjenih nacija za razvoj panije „Thomp- (UNDP) u Crnoj Gori, u partnerstvu sa Ministarstvom finan- son Celebrati- sija i uz finansijsku podršku Britanske ambasade u Podgorici. on” sa 1350 put- Milica Radojičić 35

Opština Berane Berane na razvojnom putu IZGRADNJA POSTROJENJA ZA TRETMAN OTPADNIH VODA Predsjednik Opštine Berane Dragoslav Šćekić, ministar održivog razvoja i turizma Branimir Gvozdenović, šef sektora za saradnju u Delegaciji EU u Crnoj Gori Andre Lis i v. d. generalnog direktora za koordinaciju programa po- moći EU u Ministarstvu vanjskih poslova i evropskih integracija Ana Vukadinović svečano su otvorili radove na izgradnji postrojenja za tretman otpadnih voda i kanalizacione mreže u Beranama. znošenja otpada sa postojećeg odlagališta duž Lučkog po- Ovo je do sada najveći projekat u Beranama koji je finansi- toka i odnošenja otpada u rijeku Lim. ran od strane Evropske unije, a od čije će realizacije svi gra- Druga faza ovog projekta obuhvata izradu glavnog projek- đani Berana imati direktnu i očiglednu korist – istakao je ta sanacije neuređenog odlagališta i samu sanaciju. Poslovi Predsjednik Šćekić. kanalisanja Lučkog potoka povjerena je preduzeću „Tehno- Realizacijom ovog projekta, čiji je završetak planiran za de- put”. Nadležni su na koferenciji naglasili da se može očeki- cembar 2018. godine, značajno će se unaprijediti kvalitet vati da krajem tekuće godine bude izabran izvođač radova komunalne infrastrukture u Opštini Berane, a sve u korist koji će raditi trajnu sanaciju deponije naVasovim vodama. građana i sjevernog regiona naše države – naglasio je, izme- Sredstva za sanaciju neuređenog odlagališta na Vasovim vo- đu ostalog, ministar Branimir Gvozdenović. dama obezbijeđena su iz kapitalnog budžeta Crne Gore. Vri- Andre Lis je istakao je da će biti izgrađeno 21 km kanali- jednost prve faze projekta je oko 110.000€, dok je procijenjena Naša zajednica 21 / 2016 zacione mreže, šahte, riječni prelazi, 1,4 km kolektora za investiciona vrijednost radova druge faze oko milion i po eura. atmosferske vode, te da će sadašnji sistem kolektora biti do- USPJEH BERANSKOG AMATERSKOG POZORIŠTA datno unaprijeđen i saniran. Ekipa amaterskog pozorišta Centra za kulturu na 46. Fe- Ugovor za projektovanje i izgradnju postrojenja za preči- stivalu dramskih amaterskih pozorišta u Bijelom Polju, ko- šćavanje otpadnih voda u Opštini Berane, potpisan je na ji je održan početkom juna mjeseca, osvojila je prvo mjesto, 6.101.739,29€, dok je ugovor za izgradnju kanalizacione zajedno sa Mojkovačkim glumačkim ansamblom. mreže potpisan na iznos od 4.881.918,44€. Sa predstavom „Idemo u lov”, koja je rađena po romanu Žorža Fejdoa, u režiji Gorana Bjelanovića, ekipa iz Berana osvojila je BERANE MOŽE DA PONESE NAZIV NAJVEĆEG EVROPSKOG i nagrade za najbolju režiju, žensku ulogu, bravuru „Fuad Za- GRADILIŠTA U CRNOJGORI imović Strela”, kao i za najbolje kostime i scenografiju. Nova hala sportova će biti gotova do početka nove školske Pravo predstavljanja amaterske scene Crne Gore na festiva- godine i nove sportske sezone, čime će se u Beranama posli- lima u okruženju pripalo je glumcima iz Berana, koji će sa je petogodišnje pauze vratiti kolektivni sportovi koji su ne- predstavom „Idemo u lov” učestvovati na Festivalu dramskih kada bili ponos grada. Očekuje se realizacija projekata ob- amatera EX YU u Trebinju i na Ubu na „Repasaž” Festivalu. nove stare hale sportova. U saradnji sa Ministarstvom odr- Irina Kastratović živog razvoja i turizma, teku aktivnosti na izgradnji naci- onalnog CITES centra za prihvat zaštićenih životinja, za- šta je Opština Berane sredstava za pripremu projektne dokumentacije dobila od međunarodnih fondova.

SANACIJA NEKADAŠNJEG ODLAGALIŠTA KOMUNALNOG OTPADA VASOVE VODE Državna sekretarka Ministarstva održivog razvoja i turizma Daliborka Pejović i Predsjednik Opštine Berane Dra- goslav Šćekić najavili su početak projekta sanacije odlaga- lišta Vasove vode na konferenciji za novinare koja je nedavno tim povodom organizovana. Predsjednik Šćekić je, između ostalog, kazao da početak sanacije Vasovih voda predstavlja značajan korak u rješavanju ekoloških problema u Crnoj Gori, a posebno u Beranama, dok je državna sekretarka Pejović istakla značaj preduzetih aktivnosti na planu hitnih intervencija na sprečavanju ra- 36

Opština Bijelo Polje Od izgradnje fabrika do rekonstrukcije ulica akon što su proglašene četiri biznis zone, ove godine će u Bijelom Polju biti izgrađene tri fabrike: jedna za bezdimno sušenje mesnih proizvo- Nda, druga za preradu mlijeka i mliječnih proizvoda i tre- ća za preradu drveta. Ove tri fabrike otvoriće nova radna mjesta i značajno smanjiti stopu nezaposlenosti u Bi- jelom Polju. U infrastrukturu Bijelog Polja u prosjeku se uloži oko 20 mil.€ godišnje, a intenzivno se radi i na valorizaciji Đalovića pećine, jednog od najznačajnijih tu- rističkih potencijala ove opštine, kao i na otvaranju bjelopoljske strane Bjelasice, gdje bi već od naredne godine ranja prve faze realizacije toga projekta. Veoma je važno mogle biti u funkciji prve ski staze. Upravo su ove teme da smo u Bijelom Polju došli do novih radnih mjesta. Že- bile predmet nedavnih razgovora koji su opštinski zva- lim da naglasim da smo u 2015. godini imali rast zaposle- ničnici imali sa predstavnicima Vlade Crne Gore i nad- nosti u Bijelom Polju u odnosu na 2014. godinu, ta da se ležnih državnih organa. tendencija se nastavlja i u prvoj polovini 2016. godine, u odnosu na prvo polugođe prethodne godine, ali najvažni- PREMIJER ĐUKANOVIĆ BORAVIO U BIJELOM POLJU je je da imamo tri konkretna proizvodna projekta koji su Premijer Crne Gore Milo Đukanović sa saradnicima je u završnoj fazi, pa je za očekivati da do kraja ove godine 06. 07. 2016. godine posjetio Opštinu Bijelo Polje i sa op- ili početkom naredne imamo otvorenih još nekoliko sto- štinskim čelnicima razgovarao o postignutim rezultatima tina novih radnih mjesta. U pitanju su projekti koje rea- i pravcima daljeg razvoja opštine. Premijer Đukanović je lizuju kompanije Franca, Pelengić trejd i Milk kraft” – ka- istakao da je Bijelo Polje pokazni primjer dobrog razvoja zao je Đukanović. za ukupni sjeverni region države, čemu u značajnoj mje- Sa Premijerom u posjeti Bijelom Polju bili su najvažniji pred- ri doprinose i projekti poput izgradnje tri fabrike, pripre- stavnici crnogorske vlasti, što je bila dobra prilika da se pro- ma biznis zone na prostoru nekadašnjeg Vunarskog kom- cijene postignuti nivoi realizacije određenih projekata, te da binata, i niz drugih vidova ulaganja investitora u ovu lo- se precizira i intenzivira dinamika završetka narednih. Naša zajednica 21 / 2016 kalnu samoupravu. Između ostalog, govorio je i o značaju – U prvom redu, tu je nastavak poslova koji nas očekuju na olakšica za razvoj biznisa koje obezbjeđuje Država Crna finansijskoj konsolidaciji lokalnih uprava, kojima pripada Gora, a koje su, zajedno sa povlasticama koje svojom po- i Bijelo Polje, definisanje nastavka određenih infrastruktur- litikom obezbjeđuje Opština Bijelo Polje, kvalitetna osno- nih projekata u kojima je Vlada već više od decenije najzna- va za valorizaciju nekadašnjih nekadašnjih industrijskih čajniji partner Bijelog Polja, kao i utvrđivanje dinamike rea- prostora, uključivanje uspješnih domaćih kompanija i In- lizacije razvojnih projekata koji su istorijski krucijalni za bu- vesticiono razvojnog fonda na ovom području, te znača- dućnost Bijelog Polja, pri čemu prvenstveno mislim na otva- jan impuls povećanju zaposlenosti i ekonomskom razvo- ranje bjelopoljske strane Bjelasice i projekat Đalovića pe- ju Bijelog Polja. ćine. Segment koji posebno ističem ovom prilikom je nasta- Po njegovom mišljenju, Bijelo Polje je napravilo kvalitetan vak zajedničke podrške sa državnog i lokalnog nivoa predu- sanacioni plan za lokalne finansije, čemu je u velikoj mje- zetničkim idejama i onome što u krajnjem treba da dovede ri doprinio i aranžman koji je lokalna uprava napravila sa do rješavanja problema visoke stope nezaposlenosti u Bije- Ministarstvom finansija i Poreskom upravom oko reprogra- lom Polju. Takođe, ove godine prvi put nakon Drugog svjet- ma duga. skog rata imamo situaciju da se grade tri velike fabrike u Bi- – Zahvaljujući tome, došlo se do plana održive otplate du- jelom Polju, a još neki privredni subjekti pregovaraju sa stra- gova iz prethodnog perioda i stvorene su pretpostavke da teškim partnerima, ili na nivou direktnog partnerstva i ek- se može racionalno investirati u razvoj – kazao je Đu- stenzije sadašnjeg poslovanja ili privatnog partnerstva ili po kanović, ističući da će Vlada i ubuduće podržavati dobre pitanju grinfild investicija. U tome smo od Premijera dobi- projekte lokalne uprave. „Prije svega, mislim na sistem za li konkretnu podršku – kazao je Predsjednik Opštine Bijelo prečišćavanje otpadnih voda, što je važna infrastruktur- Polje Aleksandar Žurić. na pretpostavka za razvoj biznisa u ovoj opštini. Mislim Nakon sastanka sa lokalnim zvaničnicima, premijer Đuka- da bismo uskoro mogli očekivati realizaciju ovog projek- nović je obišao fabrike u izgradnji „Pelengić trade” i „Meso- ta, imajući u vidu i obezbijeđeni grant kao izvor finansi- promet”, u Nedakusima. 37

FABRIKA ZA BEZDIMNO SUŠENJE MESA BIĆE ZAVRŠENA DO POLOVINE LJETA A fabriku za bezdimno sušenje mesa, koji gradi preduzeće Franca sa italijanskim partnerima, nedavno su u zajednič- koj posjeti obišli i predsjednik Odbora direktora Investici- ono-razvojnog fonda Crne Gore Zoran Vukčević, Predsjed- nik Opštine Bijelo Polje Aleksandar Žurić, direktor predu- zeća „Franca” Hilmija Franca i direktor Atlas banke Đor- đe Đurđić. Ova investicija je vrijedna oko 6 mil.€ eura, gdje je Investi- ciono-razvojni fond, zajedno sa bankom i Opštinom, podr- žao ovaj projekat u iznosu od 3 mil.€ po izuzetno povoljnim uslovima, dok je 3 mil.€, zahvaljujući Ministarstvu poljoprivrede, obezbijeđeno kod „Abu-dabi” fonda. Fabrika bi trebalo sredinom ljeta da bude puštena u rad, sa stotinu novih radnih mjesta, a direktor kompanije „Franca” ulica dobila je novi vodovod i kanalizaciju i uređen park, gdje Hilmija Franca kaže da je ovo jedini pogon ove vrste na Bal- je postavljena spomen skulptura za nastradale u Štrpcima. Ta- kanu koji će moći da izvozi proizvode na evropsko tržište. kođe, uskoro se očekuje i završetak radova u Mojkovačkoj uli- Predsjednik Opštine Aleksandar Žurić je istakao da će ova ci, koja će dobiti novi afaltni zastor, rasvjetu, vodovod i kanali- fabrika značajno uticati ne samo na Bijelo Polje, već i na či- zaciju, u vrijednosti od 625.000€. Naravno, ni seosko područje tav region, te da će u ovoj godine, osim ove, u Bijelom Polju nije zapostavljeno, pa je Komunalno preduzeće „Lim” ovih da- biti izgrađene još dvije fabrike. To će doprinijeti da se Bije- na intenzivno radilo na saniranju udarnih rupa na putu pre- lo Polje dodatno pozicionira kao regionalni centar, sa riješe- ma Godijevu, dok je Sekretarijat za komunalne poslove i sao- nim najkrupnijim infrastrukturnim problemima i sa kontu- braćaj Opštine Bijelo Polje finansirao radove nasipanja puteva rama urbane sredine koju je dobilo realizacijom takvih pro- i sanacije udarnih rupa u više bjelopoljskih mjesnih zajednica. jekata. Investitori su to prepoznali, pa je Opština dobila ono što joj je i bio postavljeni cilj – nove investicije, otvaranje KULTURNA DEŠAVANJA U BIJELOM POLJU novih radnih mjesta i perspektivu za mlade ljude u najsko- Predsjednik Opštine Bijelo Polje Aleksandar Žurić i bivši rijoj budućnosti. učitelj Milun Petrić otvorili su rekonstruisani objekat po- Naša zajednica 21 / 2016 dručnog odjeljenja Osnovne škole „Braća Ribar” na Brza- vi, u okviru obilježavanja Dana osnovne škole „Braća Ribar” u Zatonu, a sve u znaku desetogodišnjice od obnavljanja nezavisnosti Crne Gore. Škola na Brzavi ima tradiciju dugu 140 godina, a područno odjeljnje Osnovne škole „Braća Ribar” u Zatonu funkcioniše od 1956. godine. Škola na Brzavi formirana je 1876. godine i od tada do danas ima ulogu obrazovanja, vaspitanja i prosvetitelj- stva u ovom kraju. Ove školske godine u Brzavi nastavu je po- hađalo 13 učenika gdje se, kao i u matičnoj školi, nastava odvi- ja u skladu sa najkvalitetnijim nastavnim programima. Rekon- strukcija škole je realizovana radi stvaranja što boljih uslova za kvalitetno funkcionisanje prosvjete u Bijelom Polju. U Bijelom Polju je, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Crne Gore i Opštine Bijelo Polje, i u organizaciji JU Centra za djelatnosti kulture, održan 46. Festival dramskih amatera Crne Gore. Festival je okupio značajan broj mla- Kreditori ovog projekta su Investiciono razvojni fond i Atlas dih umjetnika koji su svoje glumačko umjeće pokazali u ve- banka. Glavni izvršni direktor Atlas banke Đorđe Đurđić likom broju prikazanih predstava. je kazao da projekat koji kompanija Mesopromet realizu- Kemal Musić je u Bijelom Polju zadovoljava sve standarde, jer je to izuze- tan razvojni potencijal i potencijal za otvaranje novih radnih mjesta, dok je direktor Investiciono razvojnog fonda Zo- ran Vukčević posebno istakao značaj novog postupka pro- izvodnje trajnih i polutrajnih proizvoda, koji će zadovoljiti sve standarde Evropske unije i potrebe tog tržišta.

ULICA LENKE JURIŠEVIĆ U NOVOM RUHU Uporedo sa tim, intenzivno se radi i na poboljšanju uslova živo- ta građana Bijelog Polja, tako da je ovih dana Direkcija javnih radova Crne Gore završila asfaltiranje ulice Lenke Jurišević, čija je rekonstrukcija bila vrijedna 140.000€. Osim asfalta, ova 38

Opština Budva Novosti iz prijestonice crnogorskog turizma proteklom periodu Opština Budva je predano radila na realizaciji projekata koji su primarno imali za cilj poboljšanje životnih uslova naših građana. Kroz broj- Una ulaganja u investiciono-razvojne projekte, aktivno dopri- noseći razvoju turističke metropole Crne Gore, Opština Bud- va je u znatnoj mjeri radila na razvoju grada i njegovih in- frastrukturnih, ekonomskih, turističkih, društvenih, kulturnih i drugih potencijala, od kojih ovdje navodimo samo re- prezentativnije. Nedavno je otvo- Otvoren je bioskop „Cadmus Cineplex” čime je Budva na- ren savremeno kon više od deceniju ponovo dobila veliko platno. Ovaj mul- opremljen akva tifunkcionalan objekat, sa 280 sjedišta i četiri moderno opre- parka na brdu mljene sale, od čega je jedna namjenjena najmlađima, u pot- Topliš iznad Bud- punosti odgovara svjetskim standardima i svojim kvalitetom ve, najveći i naj- i tehnološkim mogućnostima koje pruža posjetiocima. reprezentativniji Realizovan je dio administrativnih poslova oko izgradnje na ovom dijelu Ja- Dnevnog centra za djecu i omladinu sa smetnjama u razvoju. drana. Ovaj jedin- Prostor koji je namjenjen za budući Centar nalazi se u stambe- stveni projekat re- nom-poslovnom objektu smještenom u centru grada i zauzi- alizovan za nešto ma površinu od oko 600 m2. Izgradnjom Dnevnog centra za djecu i omladinu sa smetnjama u razvoju, na adekvatniji i pro- fesionalniji način doprinijeće se poboljšanju kvaliteta života i socijlizaciji ove društveno osjetiljive grupe naših sugrađana. Ove godine obilježava se jubilarni, 30-ti po redu festival „Grad teatar”, koji je, kao i ranijih godina, znatnim sredstvima podržavao osnivač Opština Budva. Ovaj međunarod- ni festival sa visokom reputacijom u svijetu kulture i umjet- nosti već tri decenije na najbolji Naša zajednica 21 / 2016 način prezentuje našu Opštinu i Crnu Goru. Već treću godinu za redom na plaži Jaz se realizuje veliki ljet- nji muzički festival „Sea Dan- ce”. Nakon usvajanja skupštinske Odluke krajem prethodne godine potpisan je i Ugovor o dugoroč- noj saradnji na organizaciji ovog festivala sa predstavnicima novo- sadskog „Exit„-a, na period od 10 godina (2016–2026). Prošle godine festival je posjetilo preko 110 hiljada gostiju, a prema statističkim podacima, zabilježeno je više od 70% inostranih više od godinu dana, čime je Budva još jednom potvrdila svo- posjetilaca u odnosu na 2014. godinu. ju visoku poziciju na turističkoj i zabavnoj mapi ovog dijela U proteklom periodu, Opština je inicirala i učestvovala u iz- Mediterana. gradnji, sanaciji, obezbjeđivanju i uređenju brojnih saobra- U saradnji sa Ministarstom saobraćaja i pomorstva i Direk- ćajnih dionica na svom prostoru od Jaza do Buljarice. Izgra- cijom za saobraćaj završeni su radovi na spajanju dva bule- đeno je i odmorište na lokaciji Žuta greda iznad Jaza, sa kojeg vara između Budve i Bečića, izgrađen je kružni tok na ra- se pruža lijep pogled na rivijeru i pučinu. U planu je, takođe, skrsnici za Cetinje i rekonstruisan dio magistralnog puta ka izgradnja još nekoliko ovakvih osmatračnica duž cijele Op- Cetinju, sve sa ciljem poboljšanja saobraćajne komunikacije štine. U toku su projekti adaptiranja i izgradnje više saobra- na ovoj dionici koja je godinama unazad, a posebno tokom ćajnica u urbanim i ruralnim krajevima opštine. ljetnjih mjeseci, bila posebno opterećena. Dušan Medin 39

Opština Herceg Novi

biti, a obezbijeđene su i dodatne količine vode iz lokalnih izvo- Herceg Novi: rišta, Konavala i Regionalnog vodovoda. Pokrenuta su dva pilot projekta u cilju unapređenja čistoće gra- Tehnološki napredan da – postavljanje podzemnih kontejnera na dvije lokacije i pilot projekat nadzemne zaštite kontejnera na pet lokacija. grad kulture Završen je veći dio posla na projektu rekonstrukcije Šetališta Pet Danica, od Igala do Tople, kako bi staza bila prostranija i ova praksa i strategija lokalne uprave u Herceg Novom uređenija. za cilj ima da naš grad bude još uređenija, uspješnija i Kroz akciju saradnje sa građanima rekonstruisane su brojne fa- razvijenija opština, otvorena za nove ideje, na koju će sade stambenih zgrada i uređena dječija igrališta na više lo- Ngrađani biti ponosni i koja zaslužuje da bude Evropska prije- kacija u opštini. stonica kulture. Za Službu komunalne policije obezbijeđena su nova vozila, uni- Herceg Novi je ušao u uži izbor za titulu Evropska prijestonica forme i sva po- kulture 2021. godine, što je najznačajniji projekat u oblasti kul- trebna oprema ture u Evropi. Osvajanje ove prestižne titule donosi brojne be- za sporovođe- nefite i prepoznavanje grada i države na kulturnom, edukativ- nje nadležnosti, nom, socijalnom, ekonomskom i turističkom planu. Pored toga, u skladu sa no- ovim projektom se doprinosi jačanju veza, promovisanju uloge vim Zakonom o Crne Gore kao ‘pionirskog usvajača’ vrijednosti Evropske uni- komunalnoj po- je, snaženju identiteta, kao i uvođenju savremenih tehnologija. liciji. Kandidaturu je podržala Vlada Crne Gore, a na nedavno održa- Vatrogasna je- nom Evropskom forumu žena učinila je to i njemačka političar- dinica Herceg ka Doris Pak. Podrška je stigla i iz Delegacije EU u Crnoj Gori, Novi je u potpunosti opremljena i spremna. U dogovoru sa kao i brojnih evropskih opština i gradova. DVD „Krtoli” iz Tivta Luštica će biti bolje zaštićena u periodu Naša zajednica 21 / 2016 U Herceg Novom se i ove godine realizuju brojne tradicional- visokog rizika od požara. ne manifestacije, festivali i okupljanja koji upotpunjuju ponudu i pravdaju titulu „grad kulture”. Slijede: „Hercegnovski filmski OTVORENA VRATA INVESTITORIMA festival”, „Dani muzike”, „Trg od knjige”, „Guitar Art Summer Opština Herceg Novi je na sedmom regionalnom festivalu inve- Festival”, „Operosa”, i dr. sticija i nekretnina „FREI 2016” dobila posebno priznanje za sadr- žajan programski nastup i uspješnu koordinaciju sa investitori- NA LISTI TEHNOLOŠKI NAPREDNIH GRADOVA ma na teritoriji Opštine. Priznanje na najvećoj manifestaciji ovog Posao kojim ponosimo je i novi sistem led rasvjete, čijim uvo- tipa u zemlji samo je jedan od pokazatelja da Opština uspješno đenjem je napravljena ušteda električne energije, poboljšana jav- ostvaruje namjeru da svoja vrata otvori ozbiljnim investitorima. na rasvjeta, a ostvarene su značajne ekološke rezultate. Do sada Ključni projekti – Portonovi, Lazaret, Žager, Mamula i drugi, smo rasvjetu mjesečno plaćali 40.000€, a sada tri ipo puta ma- dokaz su povoljnog poslovnog ambijenta koji vlada u Her- nje – 12.000€. S tom razlikom otplaćuje se kredit uz pomoć ko- ceg Novom. jega je realizovan projekat. Dakle, ne troši se ni euro više, a do- Herceg Novi opet postaje grad koji raspolaže kvalitetnim objek- bili smo bolju javnu rasvjetu po svim objektivnim parametrima. tima većih kapaciteta, poput hotela „Palmon bay” i „Park”. Lo- Građani i turisti od skoro imaju mogućnost da kroz „Sistem kalna uprava nastavlja sa intenzivnom i otvorenom komunika- 48” prijave komunalne kvarove i infrastrukturne probleme u cijom sa investitorima, jer su ulaganja u sektoru turizma najbo- Opštini i da za 48 sati dobiju odgovor o rješavanju. Korisnici lji pokretač razvoja grada. mogu putem raznovrsnih kanala komunikacije da prijave problem – pozivom, sms porukom, mejlom ili popunjavanjem web PREPOZNAT ZNAČAJ MEĐUNARODNE SARADNJE aplikacije. Radi se o sistemu koji je poznat u okruženju, ali je Osnivanjem Kancelarije za međunarodnu saradnju, Opština u određenim segmentima unaprijeđen, kako bi u svakom tre- Herceg Novi je pokazala da prepoznaje neophodnost aktivira- nutku bio na usluzi građanima. nja u međunarodnim programima i projektima. Za samo godi- U cilju pozicioniranja Herceg Novog na mapi tehnološki napred- nu obnovljeni su brojni kontakti, unaprijeđena saradnja član- nih gradova, građanima i posjetiocima omogućeno je da na tri stvom u ALDI i Jadransko-jonskoj euroregiji, učestvovali smo najatraktivnije gradske lokacije koriste bežični internet. WiFi hot- u partnerskim projektnim aplikacijama na više evropskih pro- spotovi su instalirani na Škveru, Trgu Nikole Đurkovića i u Igalu grama. Aktivnim radom na ovom polju afirmišemo Herceg No- – od restorana Nautilus do zgrade Prve Banke, i prvi sat korišće- vi kao pouzdanog i kvalitetnog partnera i saradnika u inicijati- nja besplatan je za sve. vama i projektima koji se finansiraju iz fondova Evropske unije. Svi projekti lokalne uprave i ideje koje planiramo da realizuje- RJEŠAVANJE AKUTNIH KOMUNALNIH PROBLEMA mo u saradnji sa brojnim partnerima doprinijeće da Herceg No- Očekujemo da Herceg Novi tokom ovog ljeta ima najurednije vi bude grad kakav želimo – uspješan, razvijen i uređen centar snabdijevanje vodom u posljednjih 30 godina. Restikcija neće kulture i turizma. Marija Krivokapić 40

Opština Kotor

zavisnosti Crne Gore – kazao je Mitja Močnik, Ambasador Za bolju sezonu Republike Slovenije u Crnoj Gori. On je siguran da je Crna Gora našla pouzdanog partnera u slovenačkoj firmi Arti Fu- ture – Umjetnost budućnosti – Međunarodni institut za ži- u Kotoru votnu sredinu hočko pohorje. Direktor Direkcije za uređenje i izgradnju Ivo Magud na- MINISTAR GVOZDENOVIĆ BORAVIO U SLUŽBENOJ POSJETI glasio je da je, nakon preseljenja industrije u grbaljsku pri- KOTORU vrednu zonu i izgradnje tunela, ovo najznačajnija investicija Ministar održivog razvoja i turizma u Vladi Crne Gore Bra- na području kotorske opštine. nimir Gvozdenović posjetio je Opštinu Kotor 14. juna 2016. Prema idejnom rješenju, žičara će imati visinsku razliku oko godine i, tom prilikom, pozvao turiste iz cijelog svijeta da 235 metara, biće dužine otprilike 400 do 450 metara, zavi- posjete Kotor i ove sezone, za koju je najavio da bi trebalo da sno od pozicije gornje postave i od uslova koje će postaviti prevaziđe rekordnu 2015. godinu. Ministar Gvozdenović je sa UNESCO”, kazao je izvršni direktor firme Arti Future DSD Predsjednikom Opštine Aleksandrom Stjepčevićem i pred- Marko Gal. stavnicima lokalne uprave razgovarao o saradnji u oblasti- Žičara će biti sakrivena iza zidina kako ne bi ometala poma iz nadležnosti Ministarstva, projektima koji se realizuju gled na Stari grad. Brzina vožnje biće od 3–6 m/sek. Cilj je ili su planirani, analizi pripreme i odvijanja ljetnje turističke da 600 ljudi do gornjeg dijela bedema bude prevezeno za je- sezone, planskoj dokumentaciji, i drugim pitanjima od zna- dan sat. Za izradu idejnog rješenja i glavnog projekta žičare čaja za razvoj turizma u Kotoru. do tvrđave Sveti Ivan Direkcija za uređenje i izgradnju Koto- Predsjednika Opštine je posebno ohrabrilo ministrovo obe- ra je u 2016. opredijelila 400.000€. Projektant je izabran kon- ćanje o stručnoj pomoći radi rješavanja pojedinih dilema bu- kursom u skladu sa smjernicama Uprave za javne nabavke. dućeg razvoja, kako u turizmu, tako i u drugim oblastima, što će značajno doprinijeti povećanju prihoda i većim eko- MLADI U LOKALNOJ ZAJEDNICI nomskim efektima turizma u Kotoru. Predsjednik Opštine dr Aleksandar Stjepčević primio je 17. juna 2016. godine mladu vaterpolo ekipu grada Koto- POTPISAN UGOVOR ZA IZRADU GLAVNOG PROJEKTA ŽIČARE ra, koja je, u periodu od 20. do 27. juna ove godine, boravi- Nakon uspješno završenog javnog tendera za izbor najboljeg la u posjetu vaterpolistima pobratimljenog grada Santa Bar- idejnog rješenja vertikalnog transporta do tvrđave Sveti Ivan, bara (SAD). direktor Direkcije za uređenje i izgradnju Kotora Ivo Ma- Tokom prijema, Predsjednik Stjepčević je mlade vaterpoli- gud i izvršni direktor firme Arti Future DSD Tivat Marko ste nazvao „najboljim ambasadori- Gal svečano su 23. juna 2016. godine, u crkvi Svetog Pavla, ma sporta Kotora”, poželio im sretan potpisali ugovor za izradu glavnog projekta žičare. put i posebno naglasio ulogu sporta Realizacijom ovog projekta UNESCO-v Kotor i Crna Gora u povezivanju dva grada, koji već go- Naša zajednica 21 / 2016 otkriće javnosti još jedan skriveni dragulj – nevjerovatnu lje- dinama uspješno sarađuju kao gra- potu, spoj mora i planine, gdje se u vremenskom intervalu od dovi pobratimi, u okviru programa samo nekoliko minuta pruža nezaboravno iskustvo od mor- „Sister City Committee”. ske vreline i žamora do savršenog mira i svježine zaleđa ko- A Opština Kotor je, kao ovogodiš- torskih zidina, sa kojih se pruža jedan od najljepših pogleda nji crnogorski grad lider, zajedno sa na kotorski zaliv – kazao je, pozdravljajući prisutne, Pred- Opštinama Bar i Ulcinj i Prijestoni- sjednik Opštine Kotor dr Aleksandar Stjepčević. com Cetinje učestvovala je, od 15. Čast mi je što se saradnja naše dvije zemlje kroz pomenu- do 18. juna, na drugim Igrama mla- ti projekat upotpunjuje u godini kada se obilježava dvadeset dih u Jadransko-jonskom makrore- pet godina nezavisnosti Slovenije i deset godina obnove ne- gionu u Ankoni. Predsjednik Opštine Kotor dr Alek- sandar Stjepčević je 20. juna 2016. godine primio najbolje učenike ko- torskih osnovnih i srednjih škola, kojima je uručio diplome i poklone, naglašavajući da su upravo oni bu- dućnost našeg grada. Opština, Turistička organizacija i NVO „SeaRock” organizovali su 6-ti Sea Rock festival, koji je otvoren koncertom američkog rok bend „Wilco”, čime je svečano i otvorena ljet- na turistička sezona u Kotoru. Koncert predstavlja poklon grada Crnoj Gori za proslavljanje desetogodišnjice državne nezavisnosti. Vesna Đurović 41

Opština Mojkovac

Završena je izgradnja stambenog objekta za sedam porodica Stogodišnjica kojima je u februaru 2015. godine izgorela baraka u Rudnici, a njegova ukupna vrijednost iznosila je 196.327€. Ovaj projekat Opština Mojkovac je realizovala u partnerstvu sa Ministar- Mojkovačke bitke stvom rada i socijalnog staranja, UNDP Kancelarijom u Cr- noj Gori, kao i zahvaljujući donacijama humanih pojedinaca; rošao je tačno jedan vijek od kako je počela Mojkovač- Završena je rekonstrukcija raskrsnice na ulasku u grad iz prav- ka bitka – bitka koju je crnogorska vojska vodila 6. i ca Bijelog Polja i spajanje sa ulicom Filipa Žurića, a ukupna vri- 7. januara 1916. godine protiv austrougarskih jedini- jednost projekta iznosila je 347.680€. Završetak ovog objekta Pca, daleko nadmoćnijeg i opremljenijeg neprijatelja i koja je i njegovo uređenje značajno su unaprijedili ambijent pri ula- po mnogo čemu jedinstvena u istoriji crnogorskog ratovanja. sku u grad i povećali bezbjednost u saobraćaju ze sve učesnike; Cijela 2016. godina je godina velikog jubileja čije smo obilježa- vanje započeli nizom aktivnosti: rekonstrukcijom spomenika „Junaka Mojkovačke bitke” i spomen-groblja „Grotulja”; zatim organizovanjem pohoda „Stazama Mojkovačke bitke”; izlož- bama naoružanja i vojne opreme Vojske Crne Gore; izložbom fotografija „Mojkovačka bitka”; književnih večeri; naučnih skupova; predstava; konkursa za nabolje literarne radove, i dr. Koordinacioni odbor za obilježavanje stogodišnjice Prvog svjetskog rata, na čelu sa Premijerom Milom Đukanovićem, organizovao je 7. januara 2016. godine, u saradnji sa Predsjednikom Opštine Mojkovac Dejanom Me- dojevićem i njegovim saradnicima, Naša zajednica 21 / 2016 Svečanu akademiju na kojoj su pri- Kroz međuopštinski projekat uspostavljanja Parka prirode sustvovali kako državni zvanični- „Sinjajevina”, urađena je projektna dokumentacija za asfal- ci, tako i predstavnici diplomatskog tiranje oko 60 km puta, a ukupna vrijednost izrade doku- kora u Crnoj Gori. mentacije je oko 118.000€. Izradom Studije zaštite najvećeg Premijer je, tom prilikom, istakao pašnjaka na Balkanu otvoriće se nove mogućnosti za razvoj da „Sa osjećanjem izuzetnog pošto- seoskog i planinskog turizma, takođe za razvoj biciklizma i vanja, klanjamo se sjenima njenih planinarenja, a u zimskom periodu i sve popularnojeg tur- žrtava i junaka, i potvrđujemo vjernost slobodarskoj i moral- no skijanja; noj tradiciji Crne Gore. Kao što su crnogorski junaci na Moj- Velika pažnja i mnogobrojne aktivnosti usmjerene su na za- kovcu ostali verni Crnoj Gori i njenoj slobodi”. štitu životne sredine i unapređenje komunalne infrastruk- Filip Vujanović, Predsjednik Crne Gore je tog dana položio ture u našoj opštini, pa je u toku projektovanje trasfer sta- vijenac na spomen obilježje „Junaka Mojkovačke bitke”, kao i nice sa reciklažnim dvorištem (vrijednost projektne doku- delegacije Vojske Crne Gore i Opštine Mojkovac. Prema na- mentacije iznosi 57.000€), u završnoj fazi su i radovi na iz- redbi Predsjednika Vujanovića, kod starog mosta na Tari izgradnji bazena za odlaganje otpadnog mulja sa postrojenja vršena je počasna artiljerijska paljba. za tretman otpadnih voda ukpne vrijednosti od 243.000€, a konstantno se radi na uređenju javnih površina i uklanjanju INFRASTRUKTURNI PROJEKTI U MOJKOVCU divljih deponija; Opština Mojkovac je u prethodnom periodu realizovala neko- Započeti su radovi na izgradnji trim, biciklističke i pješač- liko izuzetno važnih projekata koji su dali novi izgled gradu: ke staze u dužini od 1600 m na prostoru bivšeg jalovišta Završen je novi administrativni objekat Opštine Mojkovac, nekadašnjeg rudnika olova i cinka „Brskovo”, tako da će se čija je ukupna vrijednost bila 1.340.616€. Nakon svečanog nekadašnja crna ekološka tačka Crne Gore valorizovati u otvaranja, osim za osnovne djelatnosti koje su u nadležnosti sportsko – rekreativnu zonu. Ukupna vrijednost ovog pro- lokalne uprave, novi objekat postao je mjesto održavanja broj- jekta je 560.000€. Projekat se realizuje kroz II faze. U pr- nih seminara, prezentacija, promocija knjiga, dodjela nagrada voj fazi izvode se: grubi radovi na izgradnji pješačke, trim i priznanja, ali i mjesto održavanja sjednica lokalne skupštine; i biciklističke staze; izgradnja vodovodne mreže, izgradnja fekalne mreže, postavljaju kablovi za LED rasvjetu, dok će se u drugoj fazi realizovati: postavljanje ivičnjaka; postavljanje završnog sloja asfalta na pješačkoj i biciklističkoj sta- zi; postavljanje završnog sloja pijeska i pilotine na trim sta- zi; postavljanje stubova sa LED rasvjetom i povezivanje sa kablovima. Jelena Vučetić 42

Opština Pljevlja

Desetak dana ranije u naselju Guke, kompanija „Tehno- Pet miliona eura za gradnja” počela je oko 800.000€ vrijedne radove na izgradnji lamela B i C objekta Osnovne škole. Riječ je o fiskulturnoj sali i dijelu kojim će škola i sala biti pove- novu infrastrukturu zane ukupne površine 940 m². Rok za izvođenje rado- vogodišnja građevinska sezona u Pljevljima je u va je sedam mjeseci, a posao u cjelini finasira Direkci- punom jeku, a samo tokom juna otpočela je ili ja javnih radova. privedena kraju realizacija nekoliko infrastruk- Direkcija za saobraćaj i Opština Pljevlja tokom juna su Oturnih projekata vrijednosti oko pet miliona eura. Po- nastavili akciju asfaltiranja gradskih ulica, svako iz čeli su radovi na izgradnji Doma za stara lica i fiskul- svoje nadležnosti. DzS je, u okviru investicionog odr- turne sale osnovne škole u naselju Guke; privodi se kra- žavanja puteva, novim slojem asfalta presvukla ulice ju asfaltiranje dvadesetak gradskih ulica i rekonstruk- „Velimira Jakića” i „Oslobođenja” koje su dionice ma- cija trotoara, a kompanija „Intermost” počela je postav- gistralnog puta Gradac – Prijepolje, dok je Opština ljanje završnog sloja asfalta u ulici „III Sandžačke briga- Pljevlja finansirala asfaltiranje „Podgoričke”, „IV San- de” i dijelu „Volođine” ulice, u okviru projekta komplet- džačke”, „Vuka Kneževića”, „Vuka Karadžića”, „Blaža ne rekonstrukcije ove dvije saobraćajnice u dužini oko Jovanovića”, „20. novembra”, „Vasa Čarapića”, „Baja 770 metara. Mirkovića”, „Marka Miljanova”, „Aleksandra Vuko- vića Vuka”, dio „Avalske”, „Manastirsku”, „Ne- manjinu”, dio „Njegoševe”, „Mila Peruničića”, ulicu „Sutjeska”, dio „Kralja Petra I”, „Borač- ku”, dio „Miša Cvetkovića”, dio „Lovćenske”, dio „II proleterske”, „Kozaračku”,„Slobodana Dragaševića”, „Barsku” i „Čačansku” ulicu. Pa- ralelno, preduzeće „ViNG” obavlja poslove rekonstrukcije trotoara u okviru kojih je ugo- vorena ugradnja 950 metara ivičnjaka i 3.845 m² trotoara. Vrijednost ova dva posla je oko 550.000€. Radovi na asfaltiranju trenutno se izvode i u uli- cama „III Sandžačke” i dijelu „Volođine”. U ove dvije ulice u ukupnoj dužini 770 m postavljena je kompletno nova vodovodna, kanalizaciona i elek- tro mreža, a biće izgrađena i nova javna rasvjeta. Naša zajednica 21 / 2016 Vrijednost posla je oko 800.000€. U prelijepom ambijentu gradskog parka Mirko Đa- Pored ovih poslova u toku su i radovi na izgradnji Postroje- čić, Predsjednik Opštine Pljevlja i Boris Marić, mi- nja za prečišćavanje otpadnih voda i rekonstrukciji spome- nistar rada i socijalnog staranja položili su 20. juna nika na Stražici, a u pljevaljskoj lokalnoj upravi očekuju da kamen temeljac za izgradnju objekta Doma za stara će ubrzo otpočeti i završni radovi na rekonstrukciji objek- lica. Predviđena je izgradnja 37 smještajnih jedinica, ta Doma kulture. za 68 lica, ukupne bruto površine 2.800 m². Rok za Dejan Kandić izvođenje radova na izgradnji Doma, koji će pružati smještajne i usluge boravka starim i ugroženim lici- ma, je 18 mjeseci. Posao je nakon tendera povjeren šestočlanom konzorcijumu, čiji je vodeći partner nikšićka LD Gradnja, a ukupna vrijednost projekta koja obuhvata izgradnju i nadzor nad izvedenim radovima je oko 2,7 mil.€. Sredstva su obezbijeđena od strane Skupštine donatora Regionalnog stambenog projekta za potrebe zbrinjavanja najugroženijih raseljenih i interno raseljenih lica. Opština Pljevlja u projektu participira kroz obezbjeđenje lokacije i oslobađanje plaćanja naknada za komunalno opremanje. Svečanosti su prisustvovali brojni gosti me- đu kojima i direktor Direkcije javnih radova Mi- lan Martinović, predstavnik Razvojne banke Savje- ta Evrope Igor Burazin, i drugi. 43

Opština Tivat

stava obezbijeđena je izgradnja skoro 170 km kanalizacione Uspješni projekti mreže i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Herceg Novom, Kotoru i Tivtu. Već ove godine još tri opštine u pri- morskom regionu: Herceg Novi, Kotor i Tivat imaće u funk- za bolje uslove života ciji najsavremenija postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, dok će opštine Bar i Ulcinj ovo pitanje riještiti uskoro”, i rada u Tivtu rekao je Gvozdenović. „Ovo je važna prekretnica u našoj daljoj saradnji. Zajednič- OTVORENO POSTROJENJE ZA PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH kim naporima uspjeli smo da završimo predviđene radove VODA ZA TIVAT I KOTOR bez kašnjenja i u okviru budžeta. Njemačka Vlada je, preko Ministar održivoj razvoja i turizma Branimir Gvozdenović, KFW banke, od 2001. godine obezbijedila 220 mil.€ za razvoj predsjednici opština Tivat i Kotor, dr Snežana Matijević i sistema vodosnadbijevanja i kanalizacionog sistema u prio- dr Aleksandar Stjepčević, Roland Siler, član upravnog od- balnom području. Mi smo zajednički radili na ovom pro- bora KfW banke i Franc Mitermajer, izvršni direktor kom- jektu u atmosferi punog povjerenja. Cilj te saradnje je da se panije „Wassertechnik” (WTE) svečano su 07. jula 2016. go- učini ono što je dobro za dalji ekonomski razvoj, razvoj tu- dine otvorili postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda za rizma, zaštitu životne sredine. Ovo je krupan iskorak napri- opštine Kotor i Tivat u lokalitetu Klačina. jed”, rekao je član upravnog odbora KfW banke Roland Si- ler. On je rekao da će potrojenje tokom sezone biti u moguć- nosti da zadovolji potrebe preko 70.000 stanovnika i turista, te da postoje tri glavna izazova u radu postrojenja: pravilno odlaganje kanalizacionog mulja, pokriće operativnih troško- va, kako bi se obezbijedilo održivo poslovanje i izbor opera- tora koji moraju biti institucionalno i tehnički opsobljeni za ovaj posao uz podršku Vlade. Naša zajednica 21 / 2016 Predsjednica Opštine Tivat dr Snežana Matijević je rekla da je izgradnja PPOV primjer izuzetne saradnje opština, nadlež- nog ministarstva, KFW banke i kompanije WTE. „Angažo- vanjem Vodakom-a i konsultantske kuće GKW uspjeli smo završiti postrojenje koje predstavlja budućnost naše dvije op- štine u pogledu rješavanja problemna otpadnih voda u zali- vu Boke. Opština Tivat ovim je projektom krunisala višego- dišnje zalaganje da cjelokupni sistem vodovoda i kanalizaci- Ugovor o realizaciji ovog projekta potpisan je sa kompanije stavi u službu građana i prilagodi ga trenutku u kojem ži- jom WTE u februaru 2014. godine, a radovi vrijedni 10,3 vimo. U proteklih desetak godina, Opština Tivat uložila je mil.€, koji su započeti u januaru 2015. godine, uspješno su 30 mil.€ u sistem vodovoda i kanalizacije. Ova brojka jasno završeni za 16 mjeseci. Na svečanom otvaranju je istaknu- govori o našim prioritetima, o značaju koji pridajemo zaštiti to da je postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda stra- životne sredine”, rekla je dr Matijević, dodajući da će lokal- teški značajan projekat za očuvanje životne sredine i tena uprava u rad postrojenja i vodovod i kanalizaciju u nared- melj razvoja turizma u Tivtu i Kotoru. Iz postrojenja konom periodu uložiti dodatnih 10 mil.€. je prerađuje kanalizacione vode iz tivatske i kotorske op- „Ne smijemo zanemariti ovakve projekte koji na konkre- štine već izlazi voda čistoće oko 90% na kanalizacioni is- tan način pospješuju kvalitet života na teritorijama opšti- pust Oblatno. Postrojenje za prečišćavanje otpadnih vo- na Kotor i Tivat. Ovi projekti predstavljaju jezgro očuva- da u Klačini imaće devet zaposlenih, a skupštine opština nja ekološke države i predstavljaju slike ekološke osvije- Tivat i Kotor će na svojim prvim sjednicama dati sagla- ćenosti naše države i njenih stanovnika, te u tom smislu snost za tu odluku. brendiraju Crnu Goru na dobar način. Projekat zajednič- Ministar održivog razvoja i turizma Branimir Gvozdeno- kog PPOV za opštine Kotor i Tivat umnogome će doprini- vić je, u svom obraćanju, naglasio da je izgradnja komunal- jeti razvoju turizma u primorskoj regiji”, rekao je dr Alek- ne infrastrukture preduslov za zaštitu zdravlja ljudi, život- sandar Stjepčević, Predsjednik Opštine Kotor, ističući da ne sredine i kvalitetniji život građana, podstrek za nove in- je projekat značajan ne samo za Kotor i Tivat, već i za dr- vesticije i podizanje konkurentnosti Crne Gore kao turistič- žavu Crnu Goru. ke destinacije. „Master planom odvođenja otpadnih voda Cr- Direktor firme „Wassertechnik”, Franc Mitermajer zahva- nogorskog primorja i Prijestonice Cetinje definisane su mje- lio se svim institucijama i pojedincima koji su učestvovali u re i aktivnosti koje treba realizovati do 2029. godine. Iznos uspješnoj realizaciji ovog projekta. „Ovo je projekat koji je ve- sredstava neophodan za ulaganje procijenjen je na 280 mil.€. oma važan za budućnost turizma u Crnoj Gori, jer je očuva- Do sada je iz kreditne linije KFW banke obezbijeđeno 127,8 nje životne sredine temelj budućeg razvoja”, poručio je Miter- mil.€ i preko 17 mil.€ bespovratnih sredstava. Iz ovih sred- majer. 44

ZA ČVRŠĆU SARADNJU OPŠTINE I PRIVREDNOG SEKTORA da Opština prepozna i značaj malih i srednjih preduzeća i pru- „Podsticanje poslovnog ambijenta i uklanjanje biznis bari- ži im podršku. Vlasnik tivatske firme „Objecta”, Radojica Kr- jera u Opštini Tivat” okupio je 17. maja 2016. godine u Mul- stović je, u znak zahvalnosti što je prvi put pozvan na sastanak timedijalnoj sali Opštine impozantan broj tivatskih privred- u opštini, donirao Dnevnom centru za djecu sa posebnim po- nika i vlasnika firmi. Sastanku, koji je organizovala Opština trebama 2.000€. To je izmamilo aplauze prisutnih na skupu. Tivat, prisustvovala je dr Snežana Matijević, Predsjednica Opštine, predstavnici Unije poslodavaca, Investiciono ra- OBILJEŽAVANJE SVJETSKOG DANA BORBE PROTIV zvojnog fonda, Udruženja privrednika Tivta, kao i sekreta- ZLOUPOTREBE DROGA ri opštinskih sekretarijata. Na skupu je pokrenuta inicijati- Opštinska Kancelarija za prevenciju bolesti zavisnosti obi- va za formiranje asocijacije tivatskih privrednika, što pred- lježila 26. jun – Svjetski dan borbe protiv zloupotrebe dro- stavlja značajan podsticaj za čvršću saradnju i parnerstva iz- ga, nizom aktivnosti koje su se održale u saradnji sa Među- među opštine i privrednog sektora. narodnom policijskom asocijacijom (eng. International Po- lice Association – IPA) – sekcija Crna Gora, regija Jug, Por- to Montenegrom, Omladinskim klubom, NVO Djeca Tivta i NVO Umjetnost življenja. Tribina na temu bolesti zavisnosti održana je 23. juna u Multimedijalnoj sali Opštine Tivat. Događaj je organizovala Javna ustanova za smještaj, rehabilitaciju i resocijalizaciju korisnika psihoaktivnih supstanci – Podgorica, u saradnji sa opštinskom Kancelarijom za prevenciju bolesti zavisnosti. Prisutne je pozdravila Predsjednica Opštine Tivat prof. dr Snežana Matijević, pružajući na ovaj način podršku cje- lokupnom projektu. Nakon toga je 25. juna održano niz do- gađaja koji na kreativan način doprinose promociji zdravih stilova života, i to: joga na plaži Belane, u organizaciji NVO Umjetnost življenja, odbojkaški turnir na istom mjestu, a nakon toga svi prisutni su uživali u rok koncertu u organizaciji Omladinskog kluba. Kraj veoma dinamičnog dana završen je sa izradom brodića koji će morem nositi poruke na temu Predsjednica Opštine Snežana Matijević je, između ostalog, zdravih stilova života. Nagrade za najbolju odbojkašku eki- istakla da organizovanjem ovakvog događaja na samom po- pu i najkreativnije brodiće obezbijedio je Porto Montenegro. četku svog mandata želi da poruči da će transparentnost ra- Svjetski dan bobe protiv zloupotrebe droga obilježava se svakog da lokalne uprave biti osnovni princip njenog budućeg rada. 26. juna, na inicijativu Ujedinjenih nacija, a sa ciljem podiza- Naglasila je da lokalna uprava predstavlja dio javnog sektora nja svijesti o izazovu koji droga predstavlja za društvo u cjelini. i kao takva mora uspostavljati intenzivnu saradnju sa nevladinim i privrednim sektorom. AKCIJA „OČISTIMO CRNU GORU ZA JEDAN DAN” Zoran Petranović, menadžer Opštine Tivat je podsetio da U Opštini Tivat je, kao i u svim opštinama u Crnoj Go- Tivat prednjači u Crnoj Gori po nivou investicija, da ima naj- ri, 27. maja 2016. godine održana je velika akcija „Očisti- Naša zajednica 21 / 2016 značajnije investitore, koji su u proteklom periodu realizovali mo Crnu Goru za jedan dan”, u organizaciji Ministarstva oko 600 mil.€ investicija, dok ukupni iznos investicija iznosi održivog razvoja i turizma, a kroz partnerstvo sa Asoci- 1,5 do 2 milijarde. Petranović je podsjetio na niz mjera ko- jacijacijom za demokratski prosperitet – ADP Zid. Koor- je je opština preduzela u proteklom periodu u cilju uklanja- dinacioni tim zadužen za sprovođenje ove akcije u Opšti- nja biznis barijera, od oslobađanja 80% komunalija za hote- ni Tivat ranije je odredio zone, odnosno lokacije za čišće- le sa četiri i više zvjezdica, 70% za garni hotele, obezbjeđiva- nje: Radovići – plaža Dobra luka i plaža Pecka; Đuraševi- nja kreditnih linija za mala i srednja preduzeća i energetsku ći – Raskrsnica za Grabovac; Tivat – Župa, obalni dio; Ti- efikasnost, i dr. On je naglasio da opština želi da bude akti- vat – Ostrvo cvijeća, obalni dio. van partner privrednicima, pa je najavio smanjenje/ukida- Obzirom da je cijelu akciju pratilo Komunalno preduzeće, nje pojedinih komunalnih taksi za privrednike i stimulaciju dobili smo informaciju da je na ovim pozicijama prikuplje- izgradnje objekata za proizvodnju, otvaranje kancelarije za no oko 15 kubika komunalnog otpada. U akciji su učestvo- privrednike, opštinskog tima za saradnju sa privrednicima, vali članovi: mjesne zajednice „Krtoli”, dobrovoljnog va- organizovanje zajedničkih godišnjih sastanaka predsjednice trogasnog društva „Krtoli”, sokolskog društva iz Radovića, opštine sa privrednicima, i niz drugih aktivnosti. omladinskog kluba Tivta, NVO „Djeca Tivta”, NVO Evrop- Đuro Kažić iz Investiciono razvojnog fonda je predstavio kre- ski dom, Organizacija žena Tivta, ronilački klub „Arsenal” ditne linije sa akcentom na turizam, ugostiteljstvo i uslužne iz Tivta, djeca dječjeg vrtića „Bambi”, osnovne škole „Dra- djelatnosti, a Zvezdana Oluić, predstavnica Unije poslodova- go Milović” i srednje mješovite škole „Mladost”, kao i gra- ca Crne Gore je govorila o biznis barijerama na nacionalnom i đani pojedinačno. Zahvaljujući njihovom velikom angažo- lokalnom nivou. Ona je istakla da Tivat prednjači po dobrom vanju, a takođe i uz veliku pomoć i podršku Komunalnog odnosu sa privrednim sektorom i investitorima, te da ohrabru- preduzeća, ova akcija je bila uspješna, o čemu svjedoče i je strateški pravac usmjeren ka transparentnosti rada lokalne mnogobrojne fotografije terena. Opština Tivat i Turistička uprave. Biljana Matijević, predsjednica Udruženja privredni- organizacija Tivat bili su sponzori ove akcije. ka Tivta, je pozdravila velike investicije, ali i naglasila potrebu Jovanka Laličić 45

Opština Žabljak

SO Žabljak koja je održana 07. 07. 2016. godine, naš- Realizacija značajnih la se i Odluka o ustupanju na upravljanje reciklaž- nog centra preduzeću DOO „Komunalno i vodovod” projekata u Žabljaku Žabljak, koje će u saradnji sa ekipom konsultanata iz Slovenije nastojati da uspostavi najefikasniji i najodr- pština Žabljak preduzima značajne aktivno- živiji mehanizam rada i funkcionisanja novosagrađe- sti na planu unapređenja uslova za život i rad nog objekta. građana i velikog broja turista koji posjete ovo Opodručje. U tom pravcu, krajem2015. godine završi- U maju su krenuli i radovi na izmještanju trafostani- li smo radove na izgradnji reciklažnog centra i pre- ce i izgradnji nastavka ulice Vuka Karadžića i spa- tovarne stanice, a nakon što su se stekli uslovi i iz- janju sa zaobilaznicom. Za navedene radove Vlada je data upotrebna dozvola, objekat je svečano otvoren i izdvojila 360.000€, a Opština Žabljak oko 100.000€. Očekivanja su da će ovaj posao biti ubrzo završen. U dijelu uređenja gradske infrastrukture, u toku je rekonstrukcija i modernizacija dijela magistrale na ulazu u Žabljak, koja se realizuje preko Direkcije za saobraćaj, a plan je da se radovi okončaju do sredine jula. Takođe, Opština je raspisala tender za izgradnju fekalne kanalizacije u ulici Jakova Ostojića, Drob- njačkoj, Svetog Save, naselju Pejov Do i dijelu naselja Staro Pazarište i Lučevača. Po završetku tenderske procedure i potpisivanja ugovara, krenuće izgradnja fekalnih kanalizacija za koje je u prethodnoj godini urađena projektna dokumentacija. Naša zajednica 21 / 2016

Od velikog značaja je i početak realizacije projekta sanacije postojeće deponije vrijedne 500.000€. Sanacija deponije predstavlja još jedan projekat koji će se realizovati kroz Program međunarodne saradnje sa Repu- blikom Slovenijom. U prethodnom periodu, okončana je izrada projektne dokumentacije, a uskoro kreću i radovi na izvođenju. pušten u funkciju 11. maja 2016. godine. Posao je realizovan fazno tokom2014. i 2015. godine, a sredstva Pored pripremnih aktinosti koje se preko Direkci- u visini od 2.180.000€ obezbijedili su Vlada Crne Go- je realizuju na sanaciji spomen obilježja palim borci- re i CMSR Republike Slovenije, učestvujući sa po 50% ma NOR-a, II fazi rekonstrukcije stadiona, kao i broj- od ukupne vrijednosti projekta. Otvaranju reciklaž- nim projektima vezanim za skijalište, u toku je i izra- nog centra u Žabljaku, prisustvovali su Predsjednik da glavnog projekta za rekonstrukciju postojećeg siste- Vlade Crne Gore Milo Đukanović, ministar u Vla- ma vodosnabdijevanja Žabljaka. Riječ je o projektu di Republike Slovenije Karlo Viktor Erjavec, mini- koji će obuhvatati rekonstrukciju svih kaptaža, buna- stri u Vladi Crne Gore, predstavnici CMSR-a iz Slo- ra na Crnom jezeru, zamjenu azbest-cementnih cijevi venije, JP za nacionalne parkove Crne Gore, Direkci- i, što je od velike važnosti, obzbijediti dodatne količi- je za javne radove koja je bila nosilac posla, predstav- ne vode za osnježavanje na Savinom kuku. Prema idej- nici lokalne uprave i preduzeća, izvođači, brojni gra- nom rješenju, vrijednost radova na ovom poslu izno- đani i predstavnici medija. Na dnevom redu sjednice si preko 500.000€.

Na veliko zadovoljstvo lokalne uprave i građana Žablja- ka, konačno je pokrenuta proizvodnja u pilani na Nje- govuđi i ovim putem zaposleno 30 radnika. Kako na- 46

javljuje investitor „Pelengić trade”, još uvijek nijesu po- je, u saradnji sa Lokalnom turističkom organiza- krenuti svi kapaciteti pilane, tako da se očekuju i no- cijom, JU Centrom za kulturu, školama, Sport- va zapošljavanja. Pilana se bavi preradom rezane gra- skim centrom i Gorskom službom spašavanja Ža- đe, a kapaciteti dnevne proizvodn“je kreću se od 50 do bljak, upriličila par kvalitetnih događaja, od ko- 60 kubika, dok raspolaže sa dvije tračne pile i mašina- jih su najvažniji koncert Zorana Kalezića, koji je ma za drobljenje otpada od drveta. održan u sali Centra za kulturu, turnir u malom fudbalu i košarci učenika srednje škole iz Žablja- PROSLAVLJEN DAN EVROPE I DECENIJA NEZAVISNOSTI ka i srednje škole iz Pljevalja, kao i pohod mladih CRNE GORE na Savin kuk.

SVEČANA CEREMONIJA URUČENJA DONACIJE TIKA-E U CRNOJ GORI U Žabljaku je početkom juna, ispred Vatrogasnog doma održana svečana ceremonija uručenja donacije vrijedne cca 25.000€ Opštini Žabljak, od strane Turske agencije za među- narodnu saradnju i koordinaciju TI- KA. Donacija je namijenjena Službi zaštite i spašavanja, kao organizacionoj jedinici Opštine Žabljak, a sastoji se od lične opreme za pripadni- ke Službe vrijedne oko 9.000€ i teren- skog vozila sa gusjenicama za snijeg u vrijednosti preko 15.500€. Ceremoni- ji je prisustvovao Ambasador Repu- blike Turske u Crnoj Gori Serhat Ga- lip, koordinator TIKA-e u Crnoj Gori Mustafa Jaziđi sa saradnicima, predstavnici Opštine Žabljak i pripadnici U Žabljaku su tokom maja prigodnim događajima obi- Službe zaštite i spašavanja. lježeni i proslavljeni Dan Evrope i desetogodišnjica ne- Gorica Vuković zavisnosti Crne Gore. Povodom obilježavanja 9. maja Dana Evro- pe, državni sekretar za evropske integra- cije i glavni pregovarač ambasador Alek- sandar Andrija Pejović posjetio je Opšti- nu Žabljak, gdje je zajedno sa saradnici- Naša zajednica 21 / 2016 ma i partnerima iz lokalne uprave i NVO sektora, nizom kulturnih i informativnih sadržaja obilježen ovaj značajan evropski datum. U saradnji sa Opštinom Žabljak i NVO Fors Montenegro, manifestaciju su pratili informativni štandovi na gradskom trgu na kojem su građani mogli da, u raz- govoru sa predstavnicima Ministarstva, sa- znaju više o Evropskoj uniji i pripremama Crne Gore za članstvo. Uz obraćanja zva- ničnika, bogat obrazovni i muzički program učenika osnovnih i srednje škole i sajam suvenira, organizovan je Info dan o Instrumentu pretpristupne podrške na kojem su zaposleni u organima lokalne samouprave, predstavnici civilnog sektora i zainteresovani građani mogli da se upoznaju sa mogućnostim koje im se nude u okviru evropskih fondova iz IPA II za period 2014–2020. Povodom obilježavanja deset godina od sticanja nezavisnosti i hiljadu godina državnosti Crne Gore, Opstina Žabljak Naša zajednica 21 / 2016 47 ZAJEDNICA OPŠTINA CRNE GORE Adresa: Mitra Bakića 142, Podgorica Telefon: 020 620 097 Fax: 020 620 123 e-mail: [email protected] web: www.uom.me