URZĄD GMINY W ALEKSANDROWIE KUJAWSKIM Raport

URZĄD GMINY

W ALEKSANDROWIE KUJAWSKIM

Raport z działania w ramach projektu

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST”

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, priorytet V, działanie 5.2, poddziałanie 5.2.2

Lider projektu: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji

Partner: Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania

Zadanie 6: opracowanie innowacyjnych rozwiązań z zakresu zarządzania publicznego

Skład zespołu eksperckiego:

Dr Justyna Danielewicz Dr Maciej Turała Dr Dominik Drzazga Mgr Magdalena Frątczak

„Publikacja udostępniana jest na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz autorów, Uniwersytetu Łódzkiego (Wydział Zarządzania, ul. Matejki 22-26, Łódź), Łódź 2015. Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści pod warunkiem wskazania autorów, Uniwersytetu Łódzkiego (Wydział Zarządzania), Łódź 2015 jako autorów oraz zachowania niniejszej informacji licencyjnej tak długo, jak tylko na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja. Tekst licencji dostępny jest na stronie http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/” 2

RAPORT KOŃCOWY

PROGRAMU DZIAŁANIA

NA RZECZ ROZWOJU SPECJALNEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO

W GMINIE ALEKSANDRÓW KUJAWSKI

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 Spis treści 1. Wstęp ...... 6 2. Spotkanie w Urzędzie Gminy, wybór problemu do rozwiązania w oparciu o diagnozę sytuacji gminy i analizę strategiczną przeprowadzoną z wykorzystaniem zintegrowanej analizy SWOT ...... 6 3. Wizje lokalne w terenie ...... 6 3.1. Analiza atrakcyjności inwestycyjnej terenu ...... 7 4. Analiza dokumentów strategicznych dotyczących województwa kujawsko-pomorskiego i powiatu aleksandrowskiego ...... 8 5. Określenie kierunków zagospodarowania terenu inwestycyjnego Ośno Drugie ...... 8 5.1. Klaster przetwórstwa rolno-spożywczego ...... 9 5.1.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ..... 9

5.1.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 10

5.1.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 11

5.1.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu ...... 12

5.2. Centrum logistyczne firm z sektora budowlanego ...... 13 5.2.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ... 13

5.2.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 14

5.2.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 16

5.2.4. Wymagane działania gminy w celu projektu ...... 16

5.3. Centrum przetwórstwa biomasy ...... 18 5.3.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ... 18

5.3.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 21

5.3.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 23

5.3.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu ...... 23

5.4. Regionalne centrum gospodarki odpadami ...... 25 5.4.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ... 25

5.4.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 26

5.4.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 27

5.5. Centrum rekreacyjno-kongresowe (funkcja SPA) ...... 30 5.5.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ... 30

5.5.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 32

5.5.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 34

5.5.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu ...... 35

5.6. Pole golfowe ...... 37 5.6.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ... 37

5.6.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 38

5.6.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 41

5.6.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu ...... 41

5.7. Baza jeździecka ...... 42 5.7.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu ... 42

5.7.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)...... 43

5.7.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony) ...... 45

5.7.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu ...... 45

6. Spotkanie z przedstawicielami gminy i wybór wariantu zagospodarowania ...... 46 7. Analiza literatury przedmiotu z zakresu rozwoju lokalnego i regionalnego, tworzenia i funkcjonowania klastrów oraz wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE) ...... 47 7.1. Problematyka klastrów i wspierania przedsiębiorczości ...... 47 7.2. Problematyka rozwoju odnawialnych źródeł energii i gospodarki energetycznej gminy ... 49 7.3. Akty normatywne ...... 51 8. Opracowanie programu działania dla obszaru inwestycyjnego Ośno Drugie ...... 53 9. Przekazanie władzom gminy „Programu działania w celu stworzenia na terenie inwestycyjnym Ośno Drugie klastra przetwórstwa rolno-spożywczego z produkcją biomasy” ...... 53

W oparciu o przeprowadzoną na wcześniejszych etapach prac analizę SWOT oraz diagnozę problemów, z jakimi boryka się gmina Aleksandrów Kujawski zespół ekspertów naukowych UŁ wspólnie z władzami gminy przystąpił do wyboru kluczowego, z punktu widzenia rozwoju gminy, problemu do rozwiązania. Niniejszy raport opisuje szczegółowo prace wykonane w ramach Programu Działania.

2. Spotkanie w Urzędzie Gminy, wybór problemu do rozwiązania w oparciu o diagnozę sytuacji gminy i analizę strategiczną przeprowadzoną z wykorzystaniem zintegrowanej analizy SWOT

Podczas spotkania z przedstawicielami gminy w dniu 15 listopada 2013 roku ustalono, że przedmiotem dalszych prac zespołu ekspertów będzie problem zagospodarowania terenu inwestycyjnego Ośno Drugie. Przeprowadzone na wcześniejszych etapach analizy oraz wywiady z przedstawicielami władz gminy wskazały, że jest to obszar uznawany za priorytetowy w perspektywie dalszego rozwoju gminy. Właściwe zagospodarowanie tego terenu przyczyni się do rozwiązania również innego z kluczowych problemów w gminie, jakim jest trudna sytuacja na rynku pracy. Argumentami przemawiającymi za tym wyborem były: dogodna lokalizacja terenu pod względem komunikacyjnym, posiadanie miejscowego planu zagospodarowania tego terenu, uzbrojenie terenu. W związku z uzgodnieniem przedmiotu dalszych prac zespół ekspertów podjął działania prowadzące do opracowania koncepcji rozwoju dla wskazanego terenu. Zostały opisane poniżej.

3. Wizje lokalne w terenie

W dniu 22 listopada 2013 roku, w celu lepszego poznania specyfiki terenu przeznaczonego pod inwestycje, członkowie zespołu, w towarzystwie przedstawicieli gminy Aleksandrów Kujawski, 6

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 uczestniczyli w wizji lokalnej terenu, dla którego miały być zaproponowane kierunki rozwoju. Przedmiotowy obszar obejmuje 27 ha nieużytków rolnych, co nie ogranicza w istotny sposób możliwości jego zagospodarowania.

3.1. Analiza atrakcyjności inwestycyjnej terenu

Na podstawie przeprowadzonych wizyt zespół ekspertów naukowych przeprowadził analizę atrakcyjności inwestycyjnej przedmiotowego terenu, w trakcie której ocenie poddano m.in. następujące kryteria:  dostępność komunikacyjną (stwierdzono, że lokalizacja terenu jest bardzo korzystna – położony jest on przy zmodernizowanej drodze gminnej, w pobliżu drogi wojewódzkiej, węzła autostradowego i bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej);  poziom wyposażenia w infrastrukturę techniczną (stwierdzono, że niezbędna infrastruktura znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie terenu; ponadto, przedstawiciele władz gminy wyrazili gotowość do rozprowadzenia jej wewnątrz analizowanego obszaru z uwzględnieniem potrzeb i wymogów przyszłych inwestorów);  rynek pracy (stwierdzono, że z uwagi na wysokie bezrobocie zarówno na terenie gminy jak i na terenie powiatu istnieją znaczne rezerwy siły roboczej, które mogą stanowić podstawę rozwoju działalności gospodarczej w strefie);  koszty pracy (relatywnie niskie wynagrodzenia w powiecie aleksandrowskim – w porównaniu z dużymi miastami województwa kujawsko-pomorskiego – stanowią pozytywny czynnik lokalizacyjny);  jakość środowiska przyrodniczego (teren położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie doliny rzeki Wisły, gdzie znajdują się atrakcyjne pod względem krajobrazowym obszary, objęte ochroną w ramach sieci Natura 2000; taka lokalizacja stwarza potencjalną możliwość rozwoju funkcji rekreacyjnych i wypoczynkowych).

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 Wynik powyższej analizy został uznany jako pozytywny. Opisane charakterystyki terenu w połączeniu z przeznaczeniem terenu na działalność przemysłowo-usługową, które zostało zapisane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, stanowiły punkt wyjścia dla doboru kierunku zagospodarowania terenu inwestycyjnego Ośno Drugie.

4. Analiza dokumentów strategicznych dotyczących województwa kujawsko-pomorskiego i powiatu aleksandrowskiego

Na wybór sposobu zagospodarowania terenu inwestycyjnego wpływają, poza jego charakterystyką, także uwarunkowania zewnętrzne, w tym planowane działania władz na poziomie powiatu, regionu oraz kraju. W związku z powyższym analizie zostały poddane:

 Strategia Rozwoju Powiatu Aleksandrowskiego na lata 2011 – 2020,  Kujawsko-Pomorski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020,  Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do roku 2020 – plan modernizacji 2020+,  Obszary Strategicznej Interwencji wyznaczone w ramach narodowej polityki rozwoju. Wnioski z analizy dokumentów znajdują odzwierciedlenie w propozycjach wariantów zagospodarowania terenu przygotowanych przez zespół ekspertów naukowych UŁ.

5. Określenie kierunków zagospodarowania terenu inwestycyjnego Ośno Drugie

Wykorzystując metodę „burzy mózgów” zespół wskazał 7 propozycji zagospodarowania terenu inwestycyjnego Ośno Drugie. Każda z nich uwzględnia kierunki rozwoju zapisane w analizowanych dokumentach strategicznych, wymienionych w punkcie 3. niniejszego opracowania. Wypracowane propozycje zagospodarowania terenu objęły następujące rodzaje inwestycji:

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  klaster przetwórstwa rolno-spożywczego;  centrum logistyczne firm z sektora budowlanego;  centrum przetwórstwa biomasy;  regionalne centrum gospodarki odpadami;  centrum rekreacyjno-kongresowe (funkcja SPA);  pole golfowe;  baza jeździecka.

Poniżej znajduje się krótka charakterystyka zagospodarowania terenu i/lub opis poszczególnych rodzajów inwestycji rekomendowanych wstępnie (jako alternatywy) władzom gminy. Opis każdej z inwestycji dokonany został w oparciu o następujący schemat: 1) ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu, 2) potencjał realizacji (szanse i silne strony), 3) bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony), 4) wymagane działania gminy w celu realizacji projektu.

5.1. Klaster przetwórstwa rolno-spożywczego

5.1.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

W celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania klastra rolno-spożywczego konieczne jest zapewnienie spójności form i rodzajów działalności gospodarczej prowadzonych przez rekomendowane do ulokowania w klastrze firmy, z ogólnym profilem klastra (w tym przypadku – z profilem rolno-spożywczym). Równie ważne jest, aby przedsiębiorstwa prowadziły działania względem siebie komplementarne, wpisujące się w poszczególne ogniwa łańcucha wartości produktów wytwarzanych przez podmioty funkcjonujące w klastrze. Można oczekiwać, iż wspomniane powyżej cechy kluczowe klastra tj.: spójność i komplementarność działań mogą zostać osiągnięte jeśli w klastrze znajdą się podmioty gospodarcze, takie jak:

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 . przedsiębiorstwa transportowe (świadczące usługi z zakresu transportu surowców i półproduktów do strefy oraz transportu gotowych produktów do klientów); . magazyny i chłodnie; . przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno – spożywczego bazujące na lokalnych produktach1; . pakowanie produktów i/lub produkcja opakowań. W ramach dalszego rozwoju klastra przewiduje się ulokowanie w nim jednostki operatorskiej, która w początkowym okresie służyć będzie zainicjowaniu zainicjowanie powstania klastra. Rolą operatora będzie świadczenie usług mogących być outsourcingowanymi przez pozostałe podmioty gospodarcze prowadzących działalność produkcyjną i usługową w klastrze. Obsługa przedsiębiorstw zlokalizowanych w klastrze dotyczyć będzie:

. prowadzenia działań związanych ze strategicznymi kierunkami zarządzania rozwojem klastra w powiązaniu z kierunkami rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego; . zarządzania zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenia procesów rekrutacji; . organizowania szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usług księgowych i rachunkowych; . obsługi informatycznej przedsiębiorstw; . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem klientów i odbiorców na produkty powstające w klastrze; . pozyskiwania środków pomocowych ze źródeł publicznych; . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie klastra. Równolegle do powyższych działań wskazane będzie nawiązanie współpracy z jednostkami naukowo- badawczymi pozwalającej na wzmocnienie procesów innowacyjności w przedsiębiorstwach prowadzących działalność w klastrze. Docelowo należy dążyć do utworzenia instytutu badawczo-rozwojowego z zakresu przetwórstwa żywności.

5.1.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)

1.1.1. 1 W tym miejscu można doprecyzować branżę lub branże przedsiębiorstw (np. produkcja dżemów, wędlin, itp.) bazując na wiedzy odnośnie do zasobów, które są dostępne w bezpośrednim otoczeniu strefy. Decyzja ta pozostaje do rozstrzygnięcia przez samorząd lokalny na dalszym etapie prac konceptualizujących projekt.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 Za rozwojem klastra przetwórstwa rolno spożywczego na terenie inwestycyjnym Ośno Drugie przemawiają przede wszystkim, korzystne warunki przyrodnicze do rozwoju produkcji rolnej w województwie kujawsko-pomorskim. Potencjał do rozwoju rolnictwa i przetwórstwa rolnego jest podkreślany między innymi w dokumentach strategicznych odnoszących się do kierunków rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego, powiatu aleksandrowskiego i gminy Aleksandrów Kujawski, takich jak:  Strategia Rozwoju Powiatu Aleksandrowskiego na lata 2011 – 2020,  Kujawsko-Pomorski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020,  Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do roku 2020 – plan modernizacji 2020+,  Obszary Strategicznej Interwencji wyznaczone w ramach narodowej polityki rozwoju. Z analizy ww. dokumentów strategicznych regionu, powiatu i gminy, a także z informacji uzyskanych w toku wywiadów z przedstawicielami samorządu lokalnego, wynika jednoznacznie, że zarówno w regionie jak i w przedmiotowej gminnej JST można zidentyfikować wysoką kulturę rolną oraz istniejące i ugruntowane tradycje przetwórstwa rolno-spożywczego. Województwo kujawsko- pomorskie posiada ponadto tradycje kreowania produktów regionalnych, co dodatkowo przemawia za rozwojem działalności związanej z przetwórstwem rolno-spożywczym.

5.1.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony)

Podstawową barierą realizacji projektu klastra przetwórstwa rolno-spożywczego na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności producentów rolnych oraz przetwórców do nawiązywania współpracy przy tworzeniu klastra z właścicielami nieruchomości.

5.1.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu

W celu realizacji projektu gmina powinna podjąć wskazane niżej działania. 1) Uzyskanie kontroli nad terenem inwestycyjnym omawianej strefy gospodarczej poprzez:  wykup gruntów i ich scalenie;  zamianę gruntów – między właścicielami prywatnymi i gminą, a następnie ich scalenie;  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (należy rozważyć powołanie Lokalnej Grupy Działania w tym celu); 2) Wyposażenie terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do uruchomienia przetwórstwa rolno-spożywczego (należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej ma potrzeby klastra). 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego za koordynację procesu tworzenia klastra (w szczególności działań promocyjnych i wsparcia inwestorów na etapie lokowania działalności w strefie lub inkubacji nowych firm). Zadania operatora projektu obejmować powinny obejmować:  w pierwszym etapie – przyciąganie firm, budowanie świadomości przedsiębiorców w zakresie konieczności współdziałania, organizowanie szkoleń dla kadry zarządzającej siecią, dbałość o poprawę lokalnych regulacji prawnych i zachęcanie inwestorów do

podejmowania działalności w regionie;

 w kolejnych latach – monitorowanie działalności przedsiębiorstw zlokalizowanych w klastrze w celu identyfikowania pojawiających się problemów oraz projektowania i

wdrażania działań wspierających funkcjonowanie klastra;

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  w długim okresie – współpraca z uczelniami wyższymi realizującymi projekty aplikacyjne na terenie klastra, podmiotami organizującymi imprezy targowe oraz z regionalnymi

instytucjami finansującymi. 4) Podjęcie intensywnych działań promocyjnych w celu uzupełnienia i rozwinięcia działań zainicjowanych przez gminę, zgodnie z wytyczonymi kierunkami rozwoju klastra. Jedną z możliwych form promocji mogłaby być współpraca z PARP i/lub agencjami rozwoju mająca na celu stworzenie oferty dla potencjalnych inwestorów.

5.2. Centrum logistyczne firm z sektora budowlanego

5.2.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

Centrum logistyczne jest obiektem przestrzennym o określonej funkcjonalności posiadającym właściwą mu infrastrukturę i organizację, w którym realizowane są usługi logistyczne związane z przyjmowaniem, magazynowaniem, rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi im towarzyszące świadczone przez niezależne w stosunku do nadawcy, lub odbiorcy podmioty gospodarcze. Co istotne, centrum logistyczne nie jest związane z jednym tylko podmiotem gospodarczym, któremu świadczy usługi, lecz współpracuje z wieloma firmami różnych sektorów.

W celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania centrum logistycznego dla firm z sektora budowlanego konieczne jest zapewnienie spójności form i rodzajów ofert usługowych w ramach działalności outsourcing’owej prowadzonej przez centrum logistyczne z profilem gospodarczym firm wytwarzających materiały budowlane zlokalizowanych w regionie. Szczególnie ważne jest, aby centrum logistyczne prowadziło działania względem siebie komplementarne – uzupełniające, wpisujące się w poszczególne ogniwa łańcucha logistycznego związanego z magazynowaniem, transportem, dystrybucją produktów wytwarzanych przez podmioty z branży budowlanej działające w otoczeniu centrum logistycznego. Można oczekiwać, iż wspomniane powyżej cechy centrum logistycznego tj.: spójność i komplementarność działań mogą zostać osiągnięte jeśli w strukturze centrum znajdą się usługi gospodarcze, takie jak:

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 . usługi transportowe (świadczące działania z zakresu transportu surowców i półproduktów do strefy oraz transportu gotowych produktów do klientów); . magazyny i składy materiałów budowlanych; . usługi gromadzenia oraz zagospodarowania odpadów budowlanych; . przedsiębiorstw zajmujące się pakowaniem niektórych rodzajów materiałów budowlanych (np. materiałów sypkich) i/lub produkcją opakowań do nich. W ramach dalszego rozwoju centrum logistycznego materiałów budowlanych przewiduje się ulokowanie w nim jednostki/ centrum operatorskiego, która służyć będzie koordynacji działań centrum. Rolą jednostki operatorskiej będzie koordynowanie działań (usług) centrum logistycznego i podmiotów gospodarczych korzystających z jego usług (firm produkujących materiały budowlane). Świadczenie usług outsourcingowych z zakresu logistyki dla firm produkujących materiały budowlane powinno odpowiadać ich specyfice. Rolą jednostki operatorskiej, będzie więc monitorowanie popytu w tym zakresie, jego struktury i zmienności. Ponadto do zadań jednostki operatorskiej centrum logistycznego należeć powinno realizowanie następujących procesów związanych z funkcjonowaniem centrum:

. prowadzenie działań związanych ze strategicznymi kierunkami zarządzania rozwojem centrum logistycznego w powiązaniu z kierunkami rozwoju branży budowlanej na terenie województwa kujawsko-pomorskiego; . zarządzania zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenia procesów rekrutacji; . organizowania szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usługi księgowe i rachunkowe; . obsługi informatyczne procesów magazynowania, dystrybucji, spedycji; . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem klientów i odbiorców na usługi oferowane w ramach centrum; . pozyskiwania ewentualnych środków pomocowych ze źródeł publicznych; . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie centrum. Równolegle do powyższych działań wskazane będzie nawiązanie współpracy z jednostkami naukowo- badawczymi pozwalającej na wzmocnienie procesów innowacyjności w ramach centrum logistycznego. Docelowo należy dążyć do współpracy z uczelniami wyższymi prowadzącymi projekty badawcze w przedmiotowym zakresie (usługi logistyczne).

5.2.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony) 14

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 Za rozwojem centrum logistycznego materiałów budowlanych na terenie inwestycyjnym Ośno Drugie przemawiają przede wszystkim:  rosnący popyt na usługi logistyczne w regionie i kraju,  bardzo korzystne położenie geograficzne. Szczególnie istotne ponadto są dogodne połączenia komunikacyjne terenu inwestycyjnego z pozostałą częścią województwa kujawsko-pomorskiego i innym regionami w Polsce (dobra infrastruktura komunikacyjna: drogowa i kolejowa – w otoczeniu). Argumentem przemawiającym za rozwojem Centrum logistycznego jest również popyt na materiały budowlane związany z rynkiem budowlanym w stolicach regionu: Bydgoszczy i Toruniu, a także w innych nieodległych, dużych ośrodkach miejskich (np. Płock, Łódź). Należy również zaznaczyć, iż w otoczeniu gminy Aleksandrów Kujawski rozwija się jak dotychczas przemysł wytwórczy materiałów budowlanych (profil działalności gospodarczej licznych firm prywatnych w regionie to produkcja materiałów budowlanych), co stanowi kluczowy argument przemawiający za wskazaniem centrum logistycznego jako potencjalnej, możliwej do ulokowania inwestycji rozwojowej na opisywanym terenie.

Podstawową barierą realizacji projektu Centrum logistycznego materiałów budowlanych na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności do nawiązywania współpracy przy podejmowaniu inwestycji na rzecz rozwoju Centrum logistycznego przez podmiot/ podmioty gospodarcze i właścicieli nieruchomości. Inną istotą barierą rozwoju Centrum logistycznego może być ograniczona powierzchnia terenu inwestycyjnego w miejscowości Ośno Drugie (27 ha) – uniemożliwiająca w przyszłości powiększenie ewentualnego terenu zajmowanego przez Centrum logistyczne.

5.2.4. Wymagane działania gminy w celu projektu

W celu realizacji projektu Centrum logistycznego gmina powinna podjąć wskazane niżej działania. 1) Uzyskanie kontroli nad terenem inwestycyjnym omawianej strefy gospodarczej poprzez:  wykup gruntów i ich scalenie;  zamianę gruntów – między właścicielami prywatnymi i gminą, a następnie ich scalenie;  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (powołanie Lokalnej Grupy Działania dla realizacji tego celu jest najmniej rekomendowane jako, że centra logistyczne funkcjonują jak jeden, odrębny podmiot gospodarczy); 2) Rozważenie częściowego wyposażenia terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do uruchomienia 16

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 funkcjonowania Centrum, takich jak: drogi dojazdowe zewnętrzne (modernizacja, poprawa stanu, bocznica kolejowa); należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej ma potrzeby centrum). 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego za koordynację procesu tworzenia Centrum logistycznego (w szczególności prowadzenie działań promocyjnych i wsparcia inwestora (inwestorów) na etapie lokowania działalności logistycznej w centrum oraz nawiązywania współpracy z potencjalnymi kontrahentami centrum z branży budowlanej). Zadania operatora projektu obejmować powinny obejmować:  w pierwszym etapie – przyciąganie firm, budowanie świadomości przedsiębiorców w zakresie korzyści współpracy z Centrum logistycznym, organizowanie szkoleń dla kadry zarządzającej centrum, dbałość o poprawę lokalnych regulacji prawnych i zachęcanie inwestorów do podejmowania działalności gospodarczej z zakresu produkcji materiałów

budowlanych w regionie;

 w kolejnych latach – monitorowanie działalności Centrum logistycznego w celu identyfikowania pojawiających się problemów oraz projektowania i wdrażania działań

wspierających funkcjonowanie centrum;

 w długim okresie – współpraca z uczelniami wyższymi realizującymi projekty aplikacyjne na terenie Centrum logistycznego, podmiotami organizującymi imprezy targowe oraz z

regionalnymi instytucjami finansującymi. 4) Podjęcie intensywnych działań promocyjnych w celu uzupełnienia i rozwinięcia działań zainicjowanych przez lokalny samorząd, zgodnie z wytyczonymi kierunkami rozwoju Centrum logistycznego. Jedną z możliwych form promocji mogłaby być współpraca z PARP i/lub agencjami rozwoju mająca na celu stworzenie oferty dla potencjalnych kontrahentów Centrum logistycznego.

5.3.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

Dyskusja nad różnymi aspektami rozwoju centrów logistycznych wskazuje2 m.in. na potrzebę rozwoju wyspecjalizowanych, branżowych centrów logistycznych. W szczególności zwrca się uwagę, iż należy rozważyć potrzebę tworzenia centrów specjalizujących się w przetwarzaniu, magazynowaniu, transporcie i dystrybucji odnawialnych źródeł energii (OZE), co zilustrować można na przykładzie biomasy. Konieczność taka wynika ze zmian zachodzących w sektorze energetycznym, krótko scharakteryzowanych poniżej.

Można przyjąć, iż w długim okresie czasu zmieniać się będzie struktura zapotrzebowania na pierwotne nośniki energii, co polegać będzie przede wszystkim na stopniowej rezygnacji z konwencjonalnych nieodnawialnych paliw kopalnych (węgli, ropy naftowej, gazu ziemnego) na rzecz nośników niekonwencjonalnych i odnawialnych (takich jak np. biomasa, wiatr, geotermia, energia słoneczna, energia spadku wód). Zjawisko to powodowane będzie ustawicznym wzrostem cen tradycyjnych nośników energetycznych oraz rosnącymi wymogami w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego, a także związaną z tymi zjawiskami coraz pełniejszą internalizacją negatywnych technologicznych efektów zewnętrznych powstających w procesie użytkowania energii w gospodarce. Ponieważ rozproszenie w przestrzeni OZE jest zdecydowanie większe niż w przypadku paliw konwencjonalnych (obrazowo mówi się nawet o niewielkiej „gęstości” OZE w przestrzeni - co powoduje jak dotychczas niską jej konkurencyjność względem źródeł nieodnawialnych), zwiększenie wykorzystywania OZE spowodować musi dość radykalną zmianę w organizacji systemu zaopatrzenia użytkowników w energię w ogóle. Będzie to oznaczało odejście od koncepcji produkcji i dystrybucji energii w układzie tradycyjnym – scentralizowanym na rzecz systemów energetycznych rozwijanych w oparciu o koncepcję produkcję energii w układzie rozproszonym. Można oczekiwać, iż struktura organizacyjna systemu ulegnie spłaszczeniu, przybierze charakter decentralny, sieciowy i będzie opierać się na zasilaniu z lokalnych OZE. Zmiany te wymagać będą reorganizacji sposobu zaopatrywania w odnawialne nośniki energii, a więc ich pozyskiwania, przetwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji do odbiorców końcowych. Jeżeli przyjąć, iż jednym z zasadniczych OZE w Polsce są i będą zasoby biomasy

2 D. Drzazga, Raport. Rola centrów logistycznych w rozwoju gospodarczym i przestrzennym kraju (wnioski i rekomendacje dla władz rządowych i samorządowych), /w:/ "Rola centrów logistycznych w rozwoju gospodarczym i przestrzennym kraju", Markowski T. [red.], Biuletyn KPZK PAN, zeszyt 225, Warszawa 2006; s. 8-27. 18

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 produkowanej na obszarach rolniczych (jako uprawy energetyczne), powstaje problem organizacji sposobu zaopatrywania w nie odbiorców na terenach osadniczych. W tym miejscu wielką rolę odegrać mogą właśnie specjalistyczne centra logistyczne zajmujące się pozyskiwaniem, obróbką, magazynowaniem i transportem energetycznych nośników z biomasy, pośredniczące niejako między jej producentami zlokalizowanymi głównie na terenach wiejskich, a odbiorcami na terenach zurbanizowanych. Trudność rozwoju OZE z biomasy tkwi, bowiem przede wszystkim w rozproszeniu i dużej liczbie tak jej producentów jak i użytkowników. Specjalistyczne centra, tworzące swoisty łańcuch – sieć dostaw mogłyby ten problem rozwiązać. Centra takie, mogłyby powstawać jako obiekty o randze głównie lokalnej względnie regionalnej (transport na większe odległości, zwłaszcza świeżej – zwykle ciężkiej biomasy jest, bowiem nieopłacalny). Spodziewanym efektem działalności takich centrów byłaby przede wszystkim obniżka kosztów produkcji energii z biomasy i w efekcie jej cen u użytkowników finalnych, ze względu na efekty skali (rozłożenie kosztów stałych pozyskiwania i przetwarzania nośników energetycznych na większą skalę takiej działalności), niemożliwe do uzyskania przy wytwarzaniu biomasy i paliwa z niej w mniejszej skali.

Zmiana sposobu organizacji systemów energetycznych polegająca na decentralizacji i rozproszeniu zaopatrzenia w energię, będzie także rzutowała na ewolucję i przyszły kształt przestrzenny układów osadniczych. Przejście na OZE będzie wymagało zachowania wokół miast obszarów tzw. „zasilania ekologicznego” – np. dla rozwoju plantacji – upraw biomasy oraz lokalizacji w ramach układów aglomeracyjnych czy obszarów metropolitalnych centrów logistycznych zajmujących się pozyskaniem, przetwarzaniem i dystrybucją biomasy. Centra takie będą stawały się stałym obiektem przestrzennym w układach osadniczych, podobnie jak elektrownie czy elektrociepłownie, z którymi będą współpracowały. Można stwierdzić, iż ich obecność jest w ogóle warunkiem koniecznym rozwoju OZE z biomasy, a ponieważ wzrost wykorzystania OZE stanowi przedmiot zainteresowania państwa (zobowiązania międzynarodowe, wymogi Unii Europejskiej), wsparcie dla rozwoju tego rodzaju specjalistycznych centrów logistycznych powinno być domeną władzy publicznej. Zasadniczą rolą państwa/ sektora publicznego (a więc także gmin) powinno być tu przede wszystkim kreowanie rynku obrotu biomasą, co ułatwiłoby powstawanie centrów już na zasadach komercyjnych.

W celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania centrum przetwórstwa biomasy konieczne jest zapewnienie spójności rodzajów działalności gospodarczej prowadzonych przez Centrum z zapotrzebowaniem na przedmiotowe usługi w regionie (w tym przypadku – z profilem przetwórstwa biomasy). Centrum musi prowadzić działania komplementarne do przedsiębiorstw i procesów gospodarczych

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 generujących powstawanie/ wytwarzanie biomasy. Można oczekiwać, iż spójność i komplementarność działań mogą zostać osiągnięte jeżeli Centrum przetwórstwa biomasy będzie oferować usługi takie jak:

. usługi transportowe (z zakresu przewozu surowej biomasy oraz paliwa opartego na biomasie wytworzonego w Centrum, tj. – transportu gotowych produktów do klientów); . magazyny biomasy surowej i paliwa z biomasy (produktu) . przetwórstwo biomasy, przede wszystkim na cele energetyczne bazujące na jej lokalnych zasobach, w tym: suszenie, rozdrabnianie i przeróbka biomasy na produkt finalny); . pakowanie produktów z biomasy (paliwa) i/lub produkcja stosownych opakowań; . lokalna ciepłownia i/lub biogazownia wykorzystująca biopaliwo i zapewniająca dostawę energii cieplnej dla przedsiębiorstw działających na terenie gminy i/lub na cele komunalne. Poszczególne procesy związane z przetwórstwem i produkcją paliwa z biomasy mogą być realizowane przez jeden podmiot gospodarczy, realizujący wszystkie procesy realizowane w Centrum (scenariusz I). Inne rozwiązanie (scenariusz II) polegałoby na stworzeniu Centrum logistycznego w oparciu o współpracę kilku podmiotów na rozpatrywanym terenie, z których każdy realizowałby wybrane procesy operacyjne w ramach Centrum (wskazane powyżej).

W zależności od wybranego scenariusza, w ramach dalszego rozwoju Centrum przewidywać można ulokowanie w nim jednostki operatorskiej, której rolą będzie świadczenie usług mogących być outsourcingowanych przez podmioty gospodarcze prowadzących działalność gospodarczą związaną z przetwórstwem biomasy i produkcja paliwa z niej w ramach Centrum. Obsługa przedsiębiorstw zlokalizowanych w centrum dotyczyć będzie:

. prowadzenia działań związanych ze strategicznymi kierunkami zarządzania rozwojem Centrum przetwórstwa biomasy w powiązaniu z kierunkami rozwoju województwa kujawsko- pomorskiego; . zarządzania zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenia procesów rekrutacji; . organizowania szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usług księgowych i rachunkowych; . obsługi informatycznej przedsiębiorstw; . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem kontrahentów oraz klientów i odbiorców na produkty (paliwa) powstające w centrum; . pozyskiwania środków pomocowych ze źródeł publicznych;

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie centrum. Równolegle do powyższych działań wskazane będzie nawiązanie współpracy z jednostkami naukowo- badawczymi pozwalającej na wzmocnienie procesów innowacyjności w przedsiębiorstwach prowadzących działalność w Centrum przetwórstwa biomasy. Docelowo należy dążyć do utworzenia instytutu badawczo- rozwojowego z zakresu przetwórstwa oraz nowoczesnych technologii przerobu biomasy w tym, w szczególności, wytwarzania odnawialnych nośników energii.

5.3.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)

Argumenty przemawiające za rozwojem centrum przetwórstwa biomasy na terenie inwestycyjnym miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski, są następujące:

1. Otaczające tereny rolnicze jako źródło zasobów biomasy. Korzystne warunki przyrodnicze do rozwoju produkcji rolnej w województwie kujawsko-pomorskim, będące zarazem podstawą do uzyskiwania surowej biomasy – w postaci odpadów z produkcji rolnej, a także leśnej, stanowią argument wskazujący na potrzebę rozwoju Centrum. Może ono przyczynić się również do zwiększenia popytu na usługi związane z energetycznym zagospodarowaniem odpadów z biomasy. 2. Skojarzenie przetwórstwa biomasy z produkcją płodów rolnych i przetwórstwem żywności oraz gospodarką leśną. Ubocznym aspektem działalności gospodarczej opartej na przetwórstwie rolno-spożywczym w regionie jest wzrost produkcji odpadów w postaci biomasy, które mogą zostać efektywnie zagospodarowane na potrzeby energetyczne. Z tego też powodu zasadne jest założenie, że Centrum może zajmować się pozyskiwaniem od rolników oraz producentów rolnych odpadów organicznych w postaci biomasy, ich odbiorem z miejsc powstawania, transportem, magazynowaniem, przystosowaniem do przerobu (rozdrobnienie, suszenie itp.), produkcją paliwa (stałego, płynnego lub gazowego) z biomasy, a następnie jego sprzedażą. 3. Dobre warunki dystrybucji produktów dzięki korzystnemu położeniu geograficznemu i sukcesywnemu rozwojowi infrastruktury transportowej w regionie. Przetwórstwo i produkcja

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 biomasy wymaga zapewnienia dogodnych warunków komunikacyjnych związanych z dowozem surowców (odpady biomasy) z miejsc ich wytwarzania (tereny rolne, leśne, komunalne) do Centrum a następnie z Centrum do rynków/miejsc zbytu w regionie (gospodarstwa domowe, odbiorcy komunalni, ewentualnie przemysł, sieci dystrybucyjne). Lokalizacja terenu inwestycyjnego spełnia te kryteria, ponieważ obszar wyznaczony pod rozwój centrum znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie dróg transportu kołowego (droga krajowa nr 1 oraz budowana autostrada A1), jak i kolejowego. W przypadku transportu kolejowego bezpośrednie sąsiedztwo linii kolejowej umożliwia nawet wybudowanie bocznicy doprowadzającej tor kolejowy na teren projektowanego centrum. 4. Potencjalna możliwość wsparcia działalności związanej z wytwarzaniem OZE ze środków publicznych nastawionych na promowanie alternatywnych nośników energii. Promowanie przetwórstwa biomasy wraz z produkcją paliwa z niej jako funkcji towarzyszącej i komplementarnej do produkcji rolnej, będącej jednym z głównych rodzajów działalności gospodarczej w regionie, uzasadnione jest także kierunkami polityki energetyczno-klimatycznej prowadzonej w krajach Unii Europejskiej. Rozwój produkcji przemysłowej i przedsiębiorczości w tym zakresie jako działalność o charakterze proekologicznym oraz innowacyjnym w stosunku do tradycyjnych form wytwarzania energii z paliw kopalnych, będzie wspierany ze środków publicznych pozostających w dyspozycji samorządów regionalnych w nowym okresie programowania rozwoju (2014 – 2020) oraz w dyspozycji funduszy celowych ukierunkowanych na ochronę środowiska. 5. Centrum jako nowoczesna oferta promocyjna gminy. Organizacja warunków prowadzenia działalności gospodarczej w rozpatrywanym obszarze w postaci centrum przetwórstwa biomasy, w korzystnej lokalizacji względem szlaków komunikacyjnych, stanowiąc atrakcyjną ofertę dla potencjalnych inwestorów, promować będzie gminę jako miejsce rozwoju nowoczesnych form i struktur działalności gospodarczej opartych na współpracy przedsiębiorstw. Jako taka stanowić może kluczowy element działań promocyjnych gminy. 6. Potrzeba rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) wynikająca z kierunków rozwoju określonych w dokumentach strategicznych szczebla regionalnego i krajowego. Potrzeba zwiększenia stopnia wykorzystania biomasy jako paliwa energetycznego jest jednym z

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 istotnych celów rozwoju regionu kujawsko-pomorskiego. Możliwości w tym zakresie potwierdzają analizy naukowe zawarte w odpowiednich opracowaniach źródłowych3.

5.3.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony)

Podstawową barierą realizacji projektu centrum przetwórstwa biomasy na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności podmiotów gospodarczych inwestujących w ramach Centrum i właścicieli nieruchomości do nawiązywania współpracy przy tworzeniu centrum.

5.3.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu

3 Dotychczasowe Wykorzystanie i Planowane Inwestycje W Odnawialne Źródła Energii W Województwie Kujawsko- Pomorskim; opracowanie: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, materiał przygotowany przez: Zygmunt Grudny, Maria Ochmańska, Maria Sikora, Adam Piszczek, Minikowo 2013 r; Województwo Kujawsko- Pomorskie. Zasoby i Możliwości Wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii na terenie województwa kujawsko- pomorskiego, Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (należy ewentualnie rozważyć powołanie Lokalnej Grupy Działania w tym celu); 2) Wyposażenie terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do uruchomienia przetwórstwa biomasy (należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej na potrzeby Centrum przetwórstwa biomasy). 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego za koordynację procesu tworzenia centrum (w szczególności działań promocyjnych i wsparcia inwestorów/inwestora (w zależności od scenariusza) na etapie lokowania działalności w strefie inwestycyjnej). Zadania operatora projektu obejmować powinny obejmować:  w pierwszym etapie – przyciąganie firm/ firmy, budowanie świadomości wśród potencjalnych dostawców surowej biomasy w zakresie konieczności właściwego jej zagospodarowania i możliwości zbytu; organizowanie szkoleń dla kadry zarządzającej siecią, dbałość o poprawę lokalnych regulacji prawnych i zachęcanie

inwestorów/inwestora do poszukiwania kontrahentów do współpracy w regionie;

 w kolejnych latach – monitorowanie działalności przedsiębiorstw/przedsiębiorstwa zlokalizowanych w centrum w celu identyfikowania pojawiających się problemów oraz projektowania i wdrażania działań wspierających funkcjonowanie przetwórstwa

biomasy;

 w długim okresie – współpraca z uczelniami wyższymi i instytutami naukowymi realizującymi projekty aplikacyjne na terenie Centrum przetwórstwa biomasy, podmiotami organizującymi imprezy targowe oraz z regionalnymi instytucjami

finansującymi. 4) Podjęcie intensywnych działań promocyjnych w celu uzupełnienia i rozwinięcia działań zainicjowanych przez gminę, zgodnie z wytyczonymi kierunkami rozwoju centrum. Jedną z możliwych form promocji mogłaby być współpraca z PARP i/lub agencjami rozwoju mająca na celu stworzenie atrakcyjnej oferty przerobu biomasy dla potencjalnych kontrahentów oraz inwestorów.

5.4.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

W celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania regionalnego centrum gospodarki odpadami konieczne jest zapewnienie spójności rodzajów działalności gospodarczej prowadzonych przez Centrum z zapotrzebowaniem na przedmiotowe usługi w regionie (w tym przypadku – z profilem zagospodarowania odpadów dostosowanym do struktury i wolumenu odpadów, które byłyby potencjalnie odbierane z regionu). Centrum musi prowadzić działania komplementarne w stosunku do struktury odpadów powstających w efekcie działalności gospodarczej przedsiębiorstw i sektora komunalnego (procesów gospodarczych generujących powstawanie odpadów przemysłowych i komunalnych). Można oczekiwać, iż spójność i komplementarność działań mogą zostać osiągnięte jeżeli regionalne centrum gospodarki odpadami będzie oferować usługi takie jak:

. usługi transportowe (z zakresu przewozu odpadów od miejsc ich wytwarzania do centrum oraz transportu surowców wtórnych odzyskanych z odpadów do potencjalnych kontrahentów); . magazynowanie i składowanie odpadów; . przetwórstwo odpadów zawierających surowce wtórne – i ich odzysk z masy dostarczanych odpadów – recykling; . zabezpieczanie odpadów przed przedostawaniem się z nich substancji niebezpiecznych do środowiska i ich deponowanie w bezpieczny sposób; . kompostowanie odpadów organicznych i produkcja kompostu; . lokalna ciepłownia i/lub biogazownia wykorzystująca odpady organiczne i zapewniająca dostawę energii cieplnej dla przedsiębiorstw działających na terenie gminy i/lub na cele komunalne. Poszczególne procesy związane z zagospodarowaniem odpadów mogą być realizowane przez jeden podmiot gospodarczy, realizujący wszystkie procesy realizowane w Centrum (scenariusz I). Jest to wariant rekomendowany. Inne rozwiązanie polegałoby na stworzeniu Centrum w oparciu o współpracę kilku podmiotów na rozpatrywanym terenie, z których każdy realizowałby wybrane procesy operacyjne w ramach Centrum (scenariusz II).

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 W zależności od wybranego scenariusza, w ramach dalszego rozwoju Centrum przewidywać można ulokowanie w nim jednostki operatorskiej, której rolą będzie świadczenie usług mogących być outsourcingowanych przez podmioty gospodarcze prowadzących działalność gospodarczą związaną z zagospodarowaniem odpadów w ramach Centrum. Obsługa przedsiębiorstw zlokalizowanych w centrum dotyczyć będzie:

. prowadzenia działań związanych ze strategicznymi kierunkami zarządzania rozwojem regionalnego centrum gospodarki odpadami w powiązaniu z kierunkami rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego; . zarządzania zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenia procesów rekrutacji; . organizowania szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usług księgowych i rachunkowych; . obsługi informatycznej przedsiębiorstwa/przedsiębiorstw działających na terenie centrum; . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem klientów na usługi związane z gospodarką odpadami w ramach centrum; . pozyskiwania środków pomocowych ze źródeł publicznych; . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie centrum. Równolegle do powyższych działań wskazane będzie nawiązanie współpracy z jednostkami naukowo- badawczymi pozwalającej na wzmocnienie procesów innowacyjności w przedsiębiorstwach prowadzących działalność w regionalnym centrum gospodarki odpadami.

5.4.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)

Argumenty przemawiające za rozwojem centrum regionalnego gospodarki odpadami na terenie inwestycyjnym miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski, są następujące:

1. Potrzeba rozwoju zintegrowanego systemu gospodarki odpadami na terenie Kujaw wynikaj z dokumentów strategicznych szczebla regionalnego i krajowego, jest to więc inwestycja o znaczeniu ponadlokalnym. 2. Można zaobserwować rosnący popyt na zagospodarowanie odpadów ze strony gmin wiejskich oraz miast regionu, a także ze strony podmiotów gospodarczych prowadzących działalność przemysłową, produkcyjną. Wzrost popytu dotyczy nie tylko prowadzenia fizycznej działalności

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 związanej z utylizacją odpadów, ale również odnosi się do działalności konsultingowej w zakresie zagospodarowania odpadów, aspektów formalno-prawnych tego procesu. Tego rodzaju działalność konsultingowa mogłaby być również przedmiotem usług świadczonych w Centrum. 3. Korzystne położenie komunikacyjne (dowóz odpadów) stwarzające dobre warunki dystrybucji odpadów powstających w regionie dzięki korzystnemu położeniu geograficznemu i sukcesywnemu rozwojowi infrastruktury transportowej w regionie. Zagospodarowanie odpadów wymaga zapewnienia dogodnych warunków komunikacyjnych związanych z ich dowozem do centrów zagospodarowywania odpadów. Lokalizacja terenu inwestycyjnego spełnia te kryteria, ponieważ obszar wyznaczony pod rozwój klastra znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie dróg transportu kołowego (droga krajowa nr 1 oraz budowana autostrada A1), jak i kolejowego. W przypadku transportu kolejowego bezpośrednie sąsiedztwo linii kolejowej umożliwia nawet wybudowanie bocznicy doprowadzającej tor kolejowy na teren projektowanego centrum. 4. Realizacja projektu regionalnego centrum gospodarki odpadami uzależniona byłaby od stworzenia kompleksowej oferty usług w zakresie zagospodarowania odpadów, obejmującej zarówno odbiór i transport odpadów z miejsc (od podmiotów gospodarczych) ich wytwarzania poprzez usługi odzysku surowców wtórnych, składowania odpadów oraz termicznej utylizacji odpadów (projekt uwzględniający spalarnię odpadów komunalnych).

5.4.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony)

Podstawową barierą realizacji projektu regionalnego centrum gospodarki odpadami na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności podmiotów gospodarczych oraz właścicieli nieruchomości do nawiązywania współpracy przy tworzeniu Centrum gospodarki odpadami. Inną istotą barierą rozwoju Centrum gospodarki odpadami może być ograniczona powierzchnia terenu inwestycyjnego (27 ha) w miejscowości Ośno Drugie – uniemożliwiająca w przyszłości powiększenie ewentualnego terenu zajmowanego przez Centrum gospodarki odpadami. Wraz z wyborem przedmiotowego wariantu inwestycyjnego, należy również liczyć się z możliwością wystąpienia konfliktów społecznych na tle potencjalnie uciążliwej dla społeczności lokalnej inwestycji.

W celu realizacji projektu gmina powinna podjąć wskazane niżej działania. 1) Uzyskanie kontroli nad terenem inwestycyjnym omawianej strefy gospodarczej poprzez:  wykup gruntów i ich scalenie;  zamianę gruntów – między właścicielami prywatnymi i gminą, a następnie ich scalenie;  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (należy ewentualnie rozważyć powołanie Lokalnej Grupy Działania w tym celu); 2) Wyposażenie terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do uruchomienia procesów związanych z zagospodarowaniem odpadów (należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej na potrzeby regionalnego centrum gospodarki odpadami). 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego za koordynację procesu tworzenia regionalnego centrum gospodarki odpadami (w szczególności działań promocyjnych i wsparcia inwestorów/inwestora (w zależności od scenariusza) na etapie lokowania działalności w strefie inwestycyjnej). Zadania operatora projektu obejmować powinny obejmować:  w pierwszym etapie – przyciąganie firm/ firmy, budowanie świadomości wśród potencjalnych dostawców odpadów (w szczególności komunalnych) w zakresie konieczności właściwego ich zagospodarowania; organizowanie szkoleń dla kadry zarządzającej centrum, dbałość o poprawę lokalnych regulacji prawnych i zachęcanie inwestorów/inwestora do poszukiwania kontrahentów do współpracy w regionie; minimalizowanie ewentualnych, potencjalnych konfliktów społecznych powstających w

związku z realizacją potencjalnie uciążliwej inwestycji;

 w kolejnych latach – monitorowanie działalności przedsiębiorstw/przedsiębiorstwa zlokalizowanych w centrum w celu identyfikowania pojawiających się problemów oraz

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 projektowania i wdrażania działań wspierających i usprawniających procesy z zakresu

gospodarki odpadami;

 w długim okresie – współpraca z uczelniami wyższymi i instytutami naukowymi realizującymi projekty aplikacyjne na terenie regionalnego centrum gospodarki

odpadami oraz z regionalnymi instytucjami finansującymi. 4) Podejmowanie działań ukierunkowanych na wsparcie i rozwój usług w zakresie gospodarki odpadami, oferowanych przez centrum. Jedną z możliwych form promocji mogłoby być inicjowanie współpracy z instytucjami naukowo-badawczymi i/lub agencjami ochrony środowiska, instytucjami konsultingowymi ochrony środowiska, ukierunkowana na stałe rozwijanie oferty usługowej w zakresie gospodarowania odpadami dla potencjalnych kontrahentów oraz przedsiębiorców.

5.5. Centrum rekreacyjno-kongresowe (funkcja SPA)

5.5.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

Projekt rozwoju usług rekreacyjno-kongresowych na terenie inwestycyjnym Ośno-Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski zakłada stworzenie oferty usług komplementarnych do funkcji uzdrowiskowych pobliskiego uzdrowiska Ciechocinek. Mając na względzie fakt, iż podstawową funkcją Ciechocinka jest podaż usług uzdrowiskowych i leczniczych dla kuracjuszy, w ramach projektu centrum rekreacyjno-konferencyjnego rekomendowano przede wszystkim stworzenie oferty usług nakierowanych na obsługę kongresową, konferencyjną wraz z towarzyszącymi im usługami zdrowotno-kosmetycznymi typu SPA, umożliwiającymi wykorzystywanie centrum nie tylko na cele konferencyjne dla grup zorganizowanych, ale również dla rekreacji pobytowej dostępnej dla indywidualnych gości. Podjęcie tego rodzaju działalności wymagałoby wybudowania na rozpatrywanym terenie inwestycyjnym kompleksu obiektów, w których zlokalizowana zostałaby infrastruktura taka jak:

 pokoje pobytowe (noclegowe) dla gości centrum,  sale konferencyjne,

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  sale przystosowane do spożywania posiłków i sale bankietowe,  sala taneczna,  kawiarnia i klub nocny,  baseny kryte i otwarte,  sauny,  siłownie i sale fitness,  gabinety kosmetyczne i sale usług SPA,  wypożyczalnia rowerów,  parkingi strzeżone,  pomieszczenia zaplecza gastronomicznego,  pomieszczenia obsługi technicznej centrum,  zieleń towarzysząca obiektom budowlanym pełniąca funkcje estetyczne i izolacyjne od otoczenia centrum. Poszczególne usługi związane z funkcją konferencyjno-kongresową oraz rekreacyjno-wypoczynkową centrum mogą być realizowane przez jeden podmiot gospodarczy – właścicielski (scenariusz I). Jest to wariant rekomendowany. Inne rozwiązanie polegałby na stworzeniu Centrum w oparciu o współpracę kilku podmiotów na rozpatrywanym terenie, z których każdy realizowałby wybrane usługi w ramach Centrum (scenariusz II).

W zależności od wybranego scenariusza, w ramach dalszego rozwoju Centrum przewidywać można ulokowanie w nim jednostki operatorskiej, której rolą będzie świadczenie usług mogących być outsourcingowanych przez podmioty gospodarcze prowadzących działalność gospodarczą związaną z usługami kongresowymi, konferencyjnymi, wypoczynkowymi turystycznymi. Obsługa przedsiębiorstw zlokalizowanych w centrum dotyczyć będzie:

. prowadzenia działań związanych ze strategicznymi kierunkami zarządzania rozwojem centrum konferencyjno-rekreacyjnego; . zarządzania zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenia procesów rekrutacji; . organizowania szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usług księgowych i rachunkowych; . obsługi informatycznej przedsiębiorstwa/przedsiębiorstw działających na terenie centrum;

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem klientów na usługi związane z organizacją konferencji, kongresów i rekreacją oraz SPA w ramach centrum; . pozyskiwania środków pomocowych ze źródeł publicznych; . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie centrum.

5.5.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)

Argumenty przemawiające za rozwojem funkcji konferencyjno-rekreacyjnej z udziałem usług typu SPA na terenie inwestycyjnym miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski, są następujące: 1. Korzystne położenie komunikacyjne względem dużych ośrodków miejskich w Polsce; opisywany teren inwestycyjny bezpośrednio sąsiaduje z Bydgosko-Toruńskim Obszarem Metropolitalnym i jest dogodnie skomunikowany z innymi dużymi ośrodkami miejskimi (jak np. Łódź, Gdańsk). Na bardzo dobre położenie komunikacyjne składają się następujące fakty: a) przez teren gminy przebiega autostrada A-1 Łódź – Gdańsk (węzeł w miejscowości Odolion), krzyżująca się w pobliżu gminy z drogą wojewódzką nr 266 Ciechocinek-Konin, b) przez teren gminy przebiega linia kolejowa Łódź-Bydgoszcz – Gdańsk. Korzystne położenie geograficzne jak również dostępność do nowoczesnej infrastruktury drogowej, zapewniają potencjalnie dobry dojazd dla zorganizowanych grup kongresowych oraz indywidualnych osób zainteresowanych wypoczynkiem i rekreacją w centrum. 2. Dobrej jakości walory środowiska przyrodniczego w otoczeniu terenu inwestycyjnego. Mocną stroną gminy są walory krajobrazowe oraz bogata flora i fauna, co stwarza dobre perspektywy rozwoju różnych form wypoczynku i turystyki. Dogodne położenie wielu miejscowości otoczonych lasami i nieskażone środowisko stwarzają doskonale warunki do wypoczynku. Dość wysoki stopień lesistości gminy, jeziora, dolina rzeki Tążyny i rozległe kompleksy łąkowo- bagienne oraz Obszar Chronionego Krajobrazu „Nizina Ciechocińska” wraz z obszarami ochrony uzdrowiskowej miasta Ciechocinek tworzą walory krajobrazowe, które stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku, turystyki i rekreacji. Ważnym atutem przyrodniczo rekreacyjnym gminy Aleksandrów Kujawski jest położenie w otoczeniu zasobów wód leczniczych miasta Ciechocinek. Obszarem wyróżniającym się o walorach przyrodniczo krajobrazowych jest Dolina Dolnej Wisły,

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 która należy do korytarza ekologicznego o randze międzynarodowej, będącego częścią obszaru Natura 2000. Generalnie stwierdzić można, że mało zanieczyszczone środowisko, cisza i spokój, bliskość obszarów cennych przyrodniczo i uzdrowiskowych, stanowi szansę rozwoju w gminie usług turystyki i rekreacji weekendowej dla mieszkańców dużych miast. 3. Elementy infrastruktury turystycznej oraz zabytki kultury w otoczeniu. Gmina posiada już dość dobre wyposażenie w infrastrukturę uzupełniającą funkcję turystyczną: gastronomię, handel, kulturę i sport. Ponadto na terenie gminy nie brakuje interesujących obiektów architektonicznych, które obejmują kościoły, stanowiska archeologiczne, kapliczki przydrożne, parki wiejskie, zespoły dworsko parkowe oraz inne zabudowania. Do atrakcji turystycznych i pamiątek dziedzictwa narodowego, należy zabytkowy cmentarz z pierwszej połowy XIX wieku w Goszczewie, kościół parafialny z XIV wieku w Grabiu. We wsi Łazieniec znajduje się dom rodzinny poety Edwarda Stachury. Główny układ ścieżek rowerowych na terenie gminy nawiązuje do przebiegu tych ciągów na terenach miejskich (miasto Ciechocinek i Aleksandrów Kujawski). Główna sieć obsługuje obszar uzdrowiskowy i łączy tereny strefy podmiejskiej miasta Aleksandrów Kuj. ze strefą o bogatych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych pradoliny Wisły. Poza tym, wyznaczono system ścieżek rowerowych obsługujących zachodnią część gminy, które przebiegają przez wsie preferowane do rozwoju funkcji agroturystycznych i budownictwa letniskowego. Dodatkowo, przez teren gminy przebiega 5 szlaków turystycznych:  Żółty tzw. „Kujawski” o długości ok. 24 km;  Czerwony im. Stanisława Noakowskiego – 18,3 km;  Czarny tzw. „Solny” – o długości 11,3 km;  Zielony tzw. „Krystynki” – 7,6 km;  Niebieski tzw. „Wiślany” – 7,6 km. 4. Centrum jako nowoczesna oferta promocyjna gminy. Organizacja warunków prowadzenia działalności gospodarczej w rozpatrywanym obszarze w postaci centrum rekreacyjno- kongresowego, w korzystnej lokalizacji względem szlaków komunikacyjnych, stanowiąc atrakcyjną ofertę dla potencjalnych klientów indywidualnych i grup zorganizowanych. Jako taka, promować będzie gminę jako miejsce rozwoju nowoczesnych form i struktur działalności

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 gospodarczej opartych na usługach o dużej wartości dodanej, co stanowić może kluczowy element działań promocyjnych gminy.

5.5.3. Bariery osiągnięcia celów (bariery i słabe strony)

Podstawową barierą realizacji projektu centrum rekreacyjno-kongresowego na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności podmiotu/ podmiotów gospodarczych inwestujących w Centrum oraz właścicieli nieruchomości do nawiązywania współpracy przy tworzeniu Centrum rekreacyjno-kongresowego. Inną istotą barierą rozwoju Centrum rekreacyjno-kongresowego może być wysoka kapitałochłonność takiej inwestycji, a równoczesnym znacznym ryzyku prowadzenia takiej działalności gospodarczej w sytuacji konkurencji ze strony ośrodków wypoczynkowych w pobliskim uzdrowisku Ciechocinek. Ponadto mimo interesujących walorów przyrodniczo-krajobrazowych oraz kulturowych gminy, a także już istniejącej oferty noclegowej, stanowiących bazę do rozwoju turystyki, w gminie brakuje zorganizowanych i wypromowanych produktów turystycznych. W szczególności stwierdzić można, że problem stanowi słaba promocja walorów przyrodniczo – turystycznych w gminie. Brak jest informacji turystycznej oraz właściwego oznakowania atrakcyjnych do zwiedzania miejsc w terenie. Działania w zakresie promocji usług turystyczno-wypoczynkowych, są ważne także ze względu na konkurencję ze strony pobliskiego Ciechocinka, będącego rozpoznawalną i cenioną miejscowością uzdrowiskową na mapie Polski.

W celu realizacji projektu centrum rekreacyjno-kongresowego na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski gmina powinna podjąć wskazane niżej działania. 1) Uzyskanie kontroli nad terenem inwestycyjnym omawianej strefy gospodarczej poprzez:  wykup gruntów i ich scalenie;  zamianę gruntów – między właścicielami prywatnymi i gminą, a następnie ich scalenie;  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (powołanie Lokalnej Grupy Działania w tym celu jest mniej korzystne biorąc pod uwagę charakter usług świadczonych w centrum); 2) Wyposażenie terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do wybudowania obiektów konferencyjno- kongresowych oraz rekreacyjno-wypoczynkowych (należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej na potrzeby centrum). 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego za koordynację procesu tworzenia centrum rekreacyjno-kongresowego (w szczególności działań promocyjnych i wsparcia inwestorów/inwestora (w zależności od scenariusza) na etapie lokowania działalności w strefie inwestycyjnej). Zadania operatora projektu obejmować powinny:  w pierwszym etapie – przyciąganie inwestorów, budowanie świadomości przedsiębiorców w zakresie konieczności współdziałania (w przypadku realizacji centrum we współpracy wielu podmiotów biznesowych), organizowanie szkoleń dla kadry zarządzającej siecią, dbałość o poprawę lokalnych regulacji prawnych i zachęcanie

inwestorów do promowania oferty centrum w regionie i poza nim;

 w kolejnych latach – monitorowanie rozwoju oferty usług rekreacyjno-wypoczynkowych oraz konferencyjno-kongresowych zlokalizowanych w centrum w celu identyfikowania pojawiających się problemów oraz projektowania i wdrażania działań wspierających

funkcjonowanie centrum;

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  w długim okresie – współpraca z organizacjami turystycznymi, uczelniami wyższymi (jako potencjalnymi klientami) oraz podmiotami organizującymi imprezy targowe i

wystawiennicze. 4) Podjęcie intensywnych działań promocyjnych w celu uzupełnienia i rozwinięcia zakresu usług oferowanych przez centrum zgodnie z wytyczonymi kierunkami jego rozwoju. Jedną z możliwych form promocji mogłaby być współpraca z PARP i/lub agencjami rozwoju mająca na celu poszerzenie oferty kongresowo-rekreacyjnej dla potencjalnych klientów.

5.6.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

Projekt inwestycyjny pola golfowego na terenie inwestycyjnym Ośno-Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski zakłada stworzenie oferty usług sportowych komplementarnych do funkcji uzdrowiskowych pobliskiego uzdrowiska Ciechocinek, a jednocześnie odpowiadającej na popyt na tego rodzaju formy sportu i rekreacji pojawiający się głównie wśród mieszkańców dużych ośrodków miejskich. Podjęcie tego rodzaju działalności wymagałoby wybudowania na rozpatrywanym terenie inwestycyjnym kompleksu obiektów, w których zlokalizowana zostałaby infrastruktura taka jak:

 pole do gry w golfa,  wypożyczalnia i serwis sprzętu sportowego,  pokoje pobytowe (noclegowe) dla gości (hotel),  sale przystosowane do spożywania posiłków i sale bankietowe,  kawiarnia,  basen i sauna,  parkingi strzeżone,  pomieszczenia zaplecza gastronomicznego,  pomieszczenia obsługi technicznej centrum,  zieleń towarzysząca obiektom budowlanym pełniąca funkcje estetyczne i izolacyjne od otoczenia centrum. Całość usług związanych z funkcjonowaniem pola golfowego i infrastruktury jemu towarzyszącej, służącej obsłudze wypoczywających gości powinna być realizowana przez jeden podmiot gospodarczy – właścicielski. Jest to wariant rekomendowany. Inne rozwiązanie polegające na współpracy kilku podmiotów przy realizacji przedmiotowego zadania inwestycyjnego na rozpatrywanym terenie, z których każdy realizowałby wybrane usługi w ramach wymienionych wyżej – wydaje się mnie efektywna i jako taka nie jest rekomendowana.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 Do zakresu procesów operacyjnych, umożliwiających stworzenie oferty rekreacyjnej pola golfowego (udostępnienie pola do gry, zakwaterowanie, wyżywienie gości itp.) zaliczyć należy ponadto:

. prowadzenie działań związanych z utrzymaniem właściwego sposobu zagospodarowania terenu, pielęgnacji zieleni, murawy itp.; . zarządzanie zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenie procesów rekrutacji; . organizowanie szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usługi księgowe i rachunkowe; . obsługa informatyczna przedsiębiorstwa prowadzącego pole golfowe; . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem klientów; . zapewnienie porządku i czystości na terenie pola golfowego; . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie pola.

5.6.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)

Argumenty przemawiające za wybudowaniem pola golfowego na terenie inwestycyjnym miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski, są następujące:

1. Bliskość dużych ośrodków miejskich (Bydgoszcz, Toruń, Łódź, Gdańsk) jako miejsc zamieszkiwania potencjalnych klientów – użytkowników pola golfowego. Upowszechnianie się tej formy sportu wśród mieszkańców dużych aglomeracji miejskich i towarzyszący temu wzrost popytu na odpowiednią po temu infrastrukturę sportową w dogodnej lokalizacji. 2. Korzystne położenie komunikacyjne względem dużych ośrodków miejskich w Polsce; opisywany teren inwestycyjny bezpośrednio sąsiaduje z Bydgosko-Toruńskim Obszarem Metropolitalnym i jest dogodnie skomunikowany z innymi dużymi ośrodkami miejskimi (jak np. Łódź, Gdańsk). Na bardzo dobre położenie komunikacyjne składają się następujące fakty: c) przez teren gminy przebiega autostrada A-1 Łódź – Gdańsk (węzeł w miejscowości Odolion), krzyżująca się w pobliżu gminy z drogą wojewódzką nr 266 Ciechocinek-Konin, d) przez teren gminy przebiega linia kolejowa Łódź-Bydgoszcz – Gdańsk.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 Korzystne położenie geograficzne jak również dostępność do nowoczesnej infrastruktury drogowej, zapewniają potencjalnie dobry dojazd dla potencjalnych użytkowników pola golfowego. 3. Dobrej jakości walory środowiska przyrodniczego w otoczeniu terenu inwestycyjnego, pełniłoby funkcję komplementarną uzupełniającą względem funkcji sportowej. W tym kontekście mocną stroną gminy są walory krajobrazowe gminy, co stwarza dobre perspektywy rozwoju różnych form wypoczynku i turystyki oraz sportu. Dogodne położenie wielu miejscowości otoczonych lasami i nieskażone środowisko stwarzają doskonale warunki do realizacji różnych form wypoczynku i aktywności sportowych. Dość wysoki stopień lesistości gminy, jeziora, dolina rzeki Tążyny i rozległe kompleksy łąkowo-bagienne oraz Obszar Chronionego Krajobrazu „Nizina Ciechocińska” wraz z obszarami ochrony uzdrowiskowej miasta Ciechocinek tworzą walory krajobrazowe, które stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku, turystyki i rekreacji. Ważnym atutem przyrodniczo rekreacyjnym gminy Aleksandrów Kujawski jest położenie w otoczeniu zasobów wód leczniczych miasta Ciechocinek. Obszarem wyróżniającym się o walorach przyrodniczo krajobrazowych jest Dolina Dolnej Wisły, która należy do korytarza ekologicznego o randze międzynarodowej, będącego częścią obszaru Natura 2000. Generalnie stwierdzić można, że mało zanieczyszczone środowisko, cisza i spokój, bliskość obszarów cennych przyrodniczo i uzdrowiskowych, stanowi szansę rozwoju w gminie usług rekreacji weekendowej, w tym także różnych form sportu i gier, dla mieszkańców dużych miast. 4. Elementy infrastruktury turystycznej oraz zabytki kultury w otoczeniu. Gmina posiada już dość dobre wyposażenie w infrastrukturę uzupełniającą funkcję sportową: gastronomię, handel, kulturę i sport. Ponadto na terenie gminy nie brakuje interesujących obiektów architektonicznych, które obejmują kościoły, stanowiska archeologiczne, kapliczki przydrożne, parki wiejskie, zespoły dworsko-parkowe oraz inne zabudowania, które tworzą interesujące i ciekawe otoczenie krajobrazowe dla pola golfowego. 5. Pole golfowe jako nowoczesna oferta promocyjna gminy oraz funkcja komplementarna do funkcji uzdrowiskowej Ciechocinka. Organizacja warunków prowadzenia działalności gospodarczej w rozpatrywanym obszarze w postaci pola golfowego, w korzystnej lokalizacji względem szlaków komunikacyjnych, stanowi atrakcyjną ofertę dla potencjalnych klientów

Podstawową barierą realizacji projektu pola golfowego na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności inwestorów oraz właścicieli nieruchomości do nawiązywania współpracy przy tworzeniu i zagospodarowaniu pola golfowego. Inną istotą barierą rozwoju pola golfowego może być ograniczona powierzchnia terenu inwestycyjnego w miejscowości Ośno Drugie – uniemożliwiająca w przyszłości powiększenie ewentualnego terenu zajmowanego przez pole golfowe. Specyficzną cechą pola golfowego jest również jego sezonowy charakter – funkcjonowanie jedynie w ciepłej porze roku, co ogranicza atrakcyjność tego rodzaju działalności gospodarczej.

5.6.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu

W celu realizacji projektu inwestycyjnego „pole golfowe” na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski gmina powinna podjąć wskazane niżej działania. 1) Uzyskanie kontroli nad terenem inwestycyjnym omawianej strefy gospodarczej poprzez:  wykup gruntów i ich scalenie;  zamianę gruntów – między właścicielami prywatnymi i gminą oraz inwestorem, a następnie ich scalenie;  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (powołanie Lokalnej Grupy Działania w tym celu jest mniej korzystne biorąc pod uwagę charakter usług świadczonych w ramach pola golfowego); 41

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 2) Wyposażenie terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do wybudowania obiektów związanych z polem golfowym (należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej na potrzeby pola golfowego – np. drogi wewnętrzne). 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego przede wszystkim za

działania promocyjne i wsparcie inwestora w tym zakresie. 4) Podjęcie intensywnych działań mających na celu nawiązanie współpracy i/lub zainteresowanie ofertą rekreacyjną pola golfowego organizacji, klubów, towarzystw sportowych.

5.7. Baza jeździecka

5.7.1. Ogólna charakterystyka inwestycji i proponowanego sposobu zagospodarowania terenu

Projekt inwestycyjny bazy jeździeckiej na terenie inwestycyjnym Ośno-Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski zakłada stworzenie oferty usług rekreacyjno-sportowych komplementarnych do funkcji uzdrowiskowych pobliskiego uzdrowiska Ciechocinek, a jednocześnie odpowiadającej na popyt na tego rodzaju formy czynnego wypoczynku i rekreacji pojawiający się głównie wśród mieszkańców dużych ośrodków miejskich. Podjęcie tego rodzaju działalności wymagałoby wybudowania na rozpatrywanym terenie inwestycyjnym kompleksu obiektów, w których zlokalizowana zostałaby infrastruktura taka jak:

 stadnina koni,  wybieg dla koni,  zamknięty tor przeszkód,  teren zamknięty do nauki jazdy,  wypożyczalnia i serwis sprzętu jeździeckiego,  pokoje pobytowe (noclegowe) dla gości (hotel),  obiekty noclegowe dla gości,  jadalnia dla gości, 42

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  kawiarnia,  parkingi strzeżone,  pomieszczenia zaplecza gastronomicznego,  pomieszczenia obsługi technicznej bazy jeździeckiej,  zieleń towarzysząca obiektom budowlanym pełniąca funkcje estetyczne i izolacyjne od otoczenia bazy jeździeckiej. Rekomenduje się, aby całość usług związanych z funkcjonowaniem bazy jeździeckiej i infrastruktury jemu towarzyszącej, służącej obsłudze wypoczywających gości była realizowana przez jeden podmiot gospodarczy – właścicielski. Inne rozwiązanie polegające na współpracę kilku podmiotów przy realizacji przedmiotowego zadania inwestycyjnego na rozpatrywanym terenie, z których każdy realizowałby wybrane usługi w ramach wymienionych wyżej – wydaje się mnie efektywne i jako takie nie jest rekomendowane.

Do zakresu procesów operacyjnych, umożliwiających stworzenie oferty rekreacyjnej pola golfowego (udostępnienie pola do gry, zakwaterowanie, wyżywienie gości itp.) zaliczyć należy ponadto:

. prowadzenie działań związanych z utrzymaniem właściwego sposobu zagospodarowania terenu, np. konserwacji stajni, torów, wybiegu, ogrodzeń, itp.; . zarządzanie zasobami ludzkimi, w tym w szczególności prowadzenie procesów rekrutacji; . organizowanie szkoleń dla pracowników w celu podnoszenia poziomu kompetencji; . usługi księgowe i rachunkowe; . obsługa informatyczna przedsiębiorstwa prowadzącego bazę jeździecką; . prowadzenia działań marketingowych, w tym w szczególności związanych z pozyskiwaniem klientów; . zapewnienie porządku i czystości na terenie bazy jeździeckiej; . zapewnienia usług ochroniarskich na terenie bazy.

5.7.2. Potencjał realizacji (szanse i silne strony)

Argumenty przemawiające za wybudowaniem bazy jeździeckiej na terenie inwestycyjnym miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski, są następujące:

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 1) Bliskość dużych ośrodków miejskich (Bydgoszcz, Toruń, Łódź, Gdańsk) jako miejsc zamieszkiwania potencjalnych klientów – użytkowników bazy jeździeckiej. Upowszechnianiu się tej formy sportu i rekreacji wśród mieszkańców dużych aglomeracji miejskich, towarzyszy wzrost popytu na odpowiednią infrastrukturę sportową w dogodnej lokalizacji (wzrost popytu na kwalifikowane formy rekreacji – m.in. hippika). 2) Doświadczenie w zakresie hodowli koni na terenie gminy i okolic. 3) Dogodne tereny jeździeckie w okolicy – dobrej jakości walory środowiska przyrodniczego w otoczeniu terenu inwestycyjnego, pełnią istotną funkcję komplementarną/uzupełniającą względem funkcji sportów konnych. W tym kontekście mocną stroną gminy są walory krajobrazowe gminy, co stwarza dobre perspektywy rozwoju różnych form wypoczynku i turystyki oraz rekreacji konnej. Dogodne położenie wielu miejscowości otoczonych lasami i nieskażone środowisko stwarzają doskonale warunki do realizacji różnych form wypoczynku i aktywności sportowych. Dość wysoki stopień lesistości gminy, jeziora, dolina rzeki Tążyny i rozległe kompleksy łąkowo-bagienne oraz Obszar Chronionego Krajobrazu „Nizina Ciechocińska” wraz z obszarami ochrony uzdrowiskowej miasta Ciechocinek tworzą walory krajobrazowe, które stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku, turystyki i rekreacji – w tym jazdy konnej. Ważnym dla hippiki atutem przyrodniczo-rekreacyjnym gminy Aleksandrów Kujawski jest położenie w otoczeniu zasobów wód leczniczych miasta Ciechocinek. Obszarem wyróżniającym się o walorach przyrodniczo krajobrazowych jest Dolina Dolnej Wisły, która należy do korytarza ekologicznego o randze międzynarodowej, będącego częścią obszaru Natura 2000. Generalnie stwierdzić można, że mało zanieczyszczone środowisko, cisza i spokój, bliskość obszarów cennych przyrodniczo i uzdrowiskowych, stanowi szansę rozwoju w gminie usług rekreacji weekendowej, w tym sportu, dla mieszkańców dużych miast. 4) Gmina posiada dość dobre wyposażenie w infrastrukturę turystyczną o ogólnym znaczeniu: gastronomię, handel, kulturę i sport. Baza noclegowa w gminie jest dość dobrze rozwinięta. 5) Zabytki kultury w otoczeniu. Na terenie gminy nie brakuje interesujących obiektów architektonicznych, które obejmują kościoły, stanowiska archeologiczne, kapliczki przydrożne, parki wiejskie, zespoły dworsko-parkowe oraz inne zabudowania, które tworzą interesujące i ciekawe otoczenie krajobrazowe dla jazdy konnej.

Podstawową barierą realizacji projektu bazy jeździeckiej na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski jest rozdrobnienie struktury własnościowej przedmiotowego terenu inwestycyjnego. Grunty znajdujące się w analizowanym obszarze posiadają wielu właścicieli, którymi są osoby fizyczne i podmioty prywatne. Zasadniczą barierą wynikającą z takiej sytuacji własnościowej dla realizacji inwestycji jest więc konieczność scalenia terenu. Podjęcie działań inwestycyjnych wymaga więc przeprowadzenia negocjacji z poszczególnymi właścicielami odnośnie sposobu przejęcia gruntu przez inwestora/ inwestorów oraz ewentualnego wygospodarowania środków finansowych na wykup gruntów od prywatnych właścicieli. Realizacja projektu wymagać więc będzie skłonności podmiotów dysponujących gruntami w analizowanym terenie do nawiązywania współpracy z potencjalnym inwestorem (inwestorami) przy tworzeniu bazy jeździeckiej.

5.7.4. Wymagane działania gminy w celu realizacji projektu

W celu realizacji projektu inwestycyjnego „baza jeździecka” na terenie miejscowości Ośno Drugie w gminie Aleksandrów Kujawski gmina powinna podjąć wskazane niżej działania. 1) Uzyskanie kontroli nad terenem inwestycyjnym omawianej strefy gospodarczej poprzez:  wykup gruntów i ich scalenie;  zamianę gruntów – między właścicielami prywatnymi i gminą, a następnie ich scalenie;  utworzenie podmiotu reprezentującego właścicieli poszczególnych działek, co umożliwi swobodne dysponowanie gruntami (powołanie Lokalnej Grupy Działania w tym celu jest mniej korzystne biorąc pod uwagę charakter usług świadczonych w ramach bazy jeździeckiej); 2) Wyposażenie terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną. Budowa obiektów i infrastruktury technicznej, niezbędnych do wybudowania obiektów związanych z bazą jeździecką (należy rozważyć zaangażowanie spółki komunalnej ALGAWA w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej na potrzeby bazy jeździeckiej – np. drogi wewnętrzne, kanalizacja, wodociągi). 45

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 3) Powołanie „operatora” projektu – podmiotu odpowiedzialnego przede wszystkim za

działania promocyjne i wsparcie inwestora bazy jeździeckiej w tym zakresie. 4) Podjęcie intensywnych działań mających na celu nawiązanie współpracy i/lub zainteresowanie ofertą rekreacyjną bazy jeździeckiej organizacji, klubów, towarzystw jeździeckich.

* * * * *

Opisane powyżej, poszczególne warianty inwestycyjne przewidywane do potencjalnej realizacji na terenie miejscowości Ośno Drugie, wraz z uzasadnieniami ich realizacji, zostały przedstawione władzom gminy Aleksandrów Kujawski w celu ich skonsultowania i dokonania wyboru najbardziej interesującego projektu.

6. Spotkanie z przedstawicielami gminy i wybór wariantu zagospodarowania

Powyższe koncepcje inwestycyjne odnoszące się do zagospodarowania terenu w miejscowości Ośno Drugie zostały zaprezentowane i omówione przed kolegium złożonym z przedstawicieli gminy, przez zespół ekspertów naukowych UŁ podczas spotkania w Urzędzie Gminy w dniu 05 grudnia 2013 roku. W wyniku dyskusji podjęto decyzję, iż celem działań rozwojowych realizowanych na analizowanym obszarze będzie utworzenie klastra przetwórstwa rolno-spożywczego z przetwórstwem biomasy. Koncepcja ta, w największym stopniu spośród wariantów omówionych powyżej, wpisuje się w główne kierunki rozwoju zawarte w: strategii rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego, Kujawsko-Pomorskim RPO oraz strategii rozwoju powiatu aleksandrowskiego.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 7. Analiza literatury przedmiotu z zakresu rozwoju lokalnego i regionalnego, tworzenia i funkcjonowania klastrów oraz wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE)

Kolejnym etapem prac zespołu był przegląd literatury z zakresu tworzenia i funkcjonowania klastrów w kontekście rozwoju lokalnego i regionalnego. Ponadto, do przeglądu literatury włączono zagadnienia związane z odnawialnymi źródłami energii, w szczególności z przetwórstwem biomasy. Analizie poddano również szereg aktów prawnych tworzących ramy dla funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Szczegółowy wykaz publikacji obejmuje wymienione niżej pozycje dotyczące problematyki: a) rozwoju klastrów i wspierania przedsiębiorczości; b) rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz problemów gospodarki energetycznej gminy; c) regulacji normatywnych w zakresie analizowanego problemu rozwojowego dla danej JST.

7.1. Problematyka klastrów i wspierania przedsiębiorczości

. ABC jak założyć klaster? Przewodnik dla przedsiębiorcy, Ecorys, Warszawa 2009.

. Budner W., 2004, Lokalizacja przedsiębiorstw, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań.

. Cygler J., 2007, Kooperencja – nowy typ relacji między konkurentami, [w:] Organizacja i Kierowanie, nr 2.

. Dziemianowicz W., Kierzkowski T., Knopik R., 2003, Jak przygotować lokalny program rozwoju przedsiębiorczości? Poradnik dla gmin i powiatów, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.

. Hermaniuk J., 2011, Klastry i klastering - istota, funkcje, typologia.[w:] Szajna R. (red.), Jak stworzyć klaster, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 . Kotra J., 2012, Inkubatory przedsiębiorczości, [w:] Bąkowski A. , Mażewska M. (red.), Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2012., PARP, Warszawa.

. Gurbała M., 2005, Rola przemysłu zaawansowanej technologii w rozwoju regionalnym i lokalnym, WITE, Żyrardów.

. Klamut M., 2000, Uwarunkowania podnoszenia konkurencyjności regionów w Polsce, [w:] W. Kosiedowski (red.), Konkurencyjność gospodarcza regionu w warunkach nowego ustroju terytorialno-administracyjnego, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

. Markowski T., 1999, Zarządzanie rozwojem miast, PWN, Warszawa.

. OECD, 2009, Clusters, Innovation and Entrepreneurship.

. Porter M., 1998, Clusters and the New Economics of Competition, Harvard Business Review, November-December 1998.

. Regulski J., 1982, Ekonomika miasta, PWE, Warszawa.

. Rouba H., 2001, Geneza i istota koncepcji rozwoju zrównoważonego, [w:] T. Markowski, D. Stawasz (red.), Ekonomiczne i środowiskowe aspekty zarządzania rozwojem miast i regionów, Wyd. UŁ, Łódź.

. Szajna W., Kamycki J., 2011, Elementy procesu tworzenia i rozwoju klastrów, [w:] Szajna R. (red.), Jak stworzyć klaster, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów.

. UNIDO, Clusters and business linkages, http://www.unido.org/clusters.html.

. Walenia A., 2011, Infrastruktura instytucjonalna jako czynnik wspomagający proces tworzenia klastra w branży rolno-spożywczej, Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej, SGH, nr 32.

. Wieczorek P., 2008, Klastry w Polsce, Kontrola Państwowa nr 6.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 7.2. Problematyka rozwoju odnawialnych źródeł energii i gospodarki energetycznej gminy

1. Cena A., Żurawski J., Strategia energetyczna gminy, Ośrodek Oszczędzania Energii Dolnośląskiej Fundacji Ekorozwoju, http://www.eko.org.pl/cieplej/cwg/cwg_strategia.shtml , 2000.

2. Cholewa L., Możliwości i uwarunkowania w zakresie zaopatrzenia gmin w energię cieplną, /w:/ „Gospodarka Komunalna”, Ratusz.pl, http://ratusz.ids.pl/gosp_energet/artykuly/mozliwosci/index.php , 2002.

3. Ciechanowicz W., Energia, środowisko i ekonomia, wyd. 2, Instytut Badań Systemowych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1997.

4. „Czysta Energia. Przegląd Komunalny. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska”, miesięcznik ogólnopolski, wyd. ABRYS Sp. z o.o.

5. „Deutschland. Polityka, kultura, gospodarka i nauka”, nr 5/2000, październik/listopad, Zwrot w energetyce. Początek epoki solarnej, Frankfurt nad Menem, 2000.

6. Dobroczyńska A., Juchniewicz L., Zaleski B., Regulacja energetyki w Polsce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa – Toruń, 2001.

7. Dobroczyńska A., Planowanie energetyczne w gminach, w: “Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki”, nr 5/2000, http://www.ure.gov.pl/ure/analiza/planowanie_en_w_gminach.html , 2000.

8. Dobroczyńska A., “Planowanie energetyczne w gminach”, w: “Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki”, nr 5/2000, http://www.ure.gov.pl/ure/analiza/planowanie_en_w_gminach.html , 2000.

9. Energetyka a ochrona środowiska w Unii Europejskiej, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, kwiecień 1999.

10. Energia geotermalna w Polsce. Ocena możliwości wykorzystania energii geotermalnej, Ministerstwo Środowiska, 2001; http://www.mos.gov.pl/dg/energia_geotermalna/index.html

11. Energia w czasach kryzysu, Kuciński K. [red.], Difin, 2006.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 12. Forowicz K., Gorące serca profesorów, w: Rzeczpospolita, Nauka i Technika, Nr 54, 05.03.01, http://www.rzeczpospolita.pl/gazeta/wydanie_010305/nauka/nauka_a_3.html , 2001.

13. Gmina oszczędza energię, /z serii:/ „Gospodarka Komunalna. Seria informacyjno-poradnikowa”, zeszyt 3, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Fundacja Poszanowania Energii, Warszawa 1994.

14. Hille E., Niedziela K., Pasierb S., “Zintegrowane planowanie w gospodarce energetycznej”, Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii, Warszawa, Katowice, Kraków, 1997.

15. Hille E., Popczyk J., Stodulski W., “Raport 3/97. Prywatyzacja elektroenergetyki w Polsce a ekorozwój”, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, 1997.

16. Jak zmniejszyć zużycie energii na ogrzewanie w twoim mieście. Procedury postępowania, Robakiewicz M. (red.), Fundacja Poszanowania Energii, Warszawa, 1994.

17. Kamrat W., Metodologia oceny efektywności inwestowania na lokalnym rynku energii, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1999 r.

18. Kistowski M., Niecikowski K., Uwarunkowania i perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej na przykładzie strefy pobrzeży i wód przybrzeżnych województwa pomorskiego, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.

19. Kucowski J., Laudyn D., Przekwas M., „Energetyka a ochrona środowiska”, Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, wyd. IV zm. i rozsz., Warszawa 1997.

20. Oszczędzanie energii w planowaniu energetycznym gminy, Ośrodek Oszczędzania Energii Dolnośląskiej Fundacji Ekorozwoju, http://www.eko.org.pl/cieplej/cwg/cwg_planowe_oszczedzanie.shtml , 2000.

21. Postęp techniczny w ciepłownictwie. Komunalne źródła ciepła - projektowanie budowa i eksploatacja. XI Krajowa Konferencja Naukowo-Techniczna, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych - Oddział Wielkopolski, Politechnika Poznańska - Instytut Inżynierii Środowiska, Poznań - Piła 2000.

22. Problemy Zaopatrzenia Miast w Ciepło, Konferencja Regionalna, /maszynopis/, Urząd Miasta Łodzi, Politechnika Łódzka, Centrum Usług Badawczych i Transferu Technologii, Łódź, dnia 21 kwietnia 1998.

23. Robakiewicz M., „Jak zmniejszyć koszty ogrzewania budynków”, Biblioteka Fundacji Poszanowania Energii, Fundacja Poszanowania Energii, Warszawa 1996.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2 24. „Strategia rozwoju energetyki odnawialnej”, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, wrzesień 2000; http://www.mos.gov.pl/mos/publikac/Raporty_opracowania/energetyka/index.html

25. Szargut J., Ziębik A., Podstawy energetyki cieplnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. II popr., Warszawa 2000.

26. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348, z późniejszymi zmianami.

27. Wpływ wytwarzania energii cieplnej na stan środowiska, konferencja w ramach cyklu: „Problemy ochrony środowiska w aglomeracji łódzkiej”, /maszynopis/, Urząd Wojewódzki w Łodzi, Urząd Miasta Łodzi, Zespół Elektrociepłowni w Łodzi Spółka Akcyjna, Łódź, luty 1995.

28. Wpływ źródeł niskiej emisji na stan środowiska w aglomeracjach miejskich - materiały konferencyjne Konferencji Naukowo Technicznej, konferencja zorganizowana w ramach “Łódzkich Dni Techniki”, /maszynopis/, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych - Oddział w Łodzi, Stowarzyszenie Elektryków Polskich Oddział Łódzki, Urząd Miasta Łodzi Wydział Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochron Urząd Miasta Łodzi, Urząd Miasta Łodzi, Urząd Miasta Łodzi, Środowiska w Łodzi, Łódź, 12 czerwca 2000.

29. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Łodzi - tom 1 - synteza dla przedstawicieli administracji państwowej i władz samorządowych, Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii, Łódź, grudzień 1999 r.

30. Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku, dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów 22 lutego 2000 r., Warszawa, luty 2000 r.

7.3. Akty normatywne

 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; Dz.U. 1990 Nr 16 poz. 95,, opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 594, 1318, z 2014 r. poz. 379.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717; ; tekst ujednolicony opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 647, 951, 1445, z 2013 r. poz. 21, 405, 1238, 1446, z 2014 r. poz. 379.

 Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Dz.U. 1995 Nr 16 poz. 78,

 Opracowano na pod-stawie: t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 oraz z 2005 r. Nr 175, poz. 1462, z 2006 r. Nr 12, poz. 63, z 2007 r. Nr 75, poz. 493, Nr 80, poz. 541, Nr 191, poz. 1374, z 2008 r. Nr 237, poz. 1657, z 2009 r. Nr 1, poz. 3, Nr 115, poz. 967, Nr 157, poz. 1241, z 2011 r. Nr 163, poz. 981, z 2013 r. poz. 503.

 Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska; Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627; tekst ujednolicony Opracowano na pod-stawie: t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz. 1227, Nr 223, poz. 1464, Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 20, poz. 106, Nr 79, poz. 666, Nr 130, poz. 1070, Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 21, poz. 104, Nr 28, poz. 145, Nr 40, poz. 227, Nr 76, poz. 489, Nr 119, poz. 804, Nr 152, poz. 1018 i poz. 1019, Nr 182, poz. 1228, Nr 229, poz. 1498. Nr 249, poz. 1657, z 2011 r. Nr 32, poz. 159, Nr 63, poz. 322, Nr 94, poz. 551, Nr 99, poz. 569, Nr 122, poz. 695, Nr 129, poz. 734, Nr 152, poz. 897, Nr 178, poz. 1060, Nr 224, poz. 1341, z 2012 r. poz. 460, poz. 951, 1342, 1513, z 2013 r. poz. 21, 139, 165, 888.

 Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 880, tekst ujednolicony opracowano na pod-stawie: tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, Nr 157, poz. 1241, Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 76, poz. 489, Nr 119, poz. 804, z 2011 r. Nr 34, poz. 170, Nr 94, poz. 549, Nr 208, poz. 1241, Nr 224, poz. 1337, z 2012 r. poz. 985, z 2013 r. poz. 7, 73, 165.

 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych; Dz.U. 2009 Nr 157 poz. 1240, teksty ujednolicony Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 885, 938, 1646, z 2014 r. poz. 379.

„Systemowe wsparcie procesów zarządzania w JST” projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V, Działanie 5.2, Poddziałanie 5.2.2  Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym; Dz. U. z 2009 r., nr 19, poz. 100; tekst ujednolicony opracowano na podstawie: Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100, z 2010 r. Nr 106, poz. 675, z 2011 r. Nr 232, poz. 1378, z 2012 r. poz. 1342.

8. Opracowanie programu działania dla obszaru inwestycyjnego Ośno Drugie

Kolejnym etapem było opracowanie programu działania dla obszaru inwestycyjnego Ośno Drugie. W oparciu o zdiagnozowane problemy oraz opracowane warianty działania opracowany został odrębny dokument pt. Program działania na rzecz rozwoju specjalnego obszaru gospodarczego w gminie Aleksandrów Kujawski.

9. Przekazanie władzom gminy „Programu działania w celu stworzenia na terenie inwestycyjnym Ośno Drugie klastra przetwórstwa rolno- spożywczego z produkcją biomasy”

Kompletny Program działania, wraz z harmonogramem jego realizacji został przekazany władzom gminy Aleksandrów Kujawski w dniu 07 stycznia 2014 r.