T.C. ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ Ahmet BAYRAK FİZYOTERAPİ VE REHA
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SPORCULARDA SPOR YARALANMA RİSKİNİN BELİRLENMESİ AMACIYLA TÜRK KALKIŞI TABANLI TEST YÖNTEMİ GELİŞTİRİLMESİ: GÜREŞ ÖRNEĞİ DOKTORA TEZİ Ahmet BAYRAK FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON PROGRAMI Ankara, 2020 BEYAN Bu tez çalışmasının kendi çalışmam olduğunu, tezin planlanmasından yazımına kadar bütün aşamalarda patent ve telif haklarını ihlal edici etik dışı davranışımın olmadığını, bu tezdeki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, bu tezde kullanılmış olan tüm bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi beyan ederim. 21.10.2020 Ahmet BAYRAK TEŞEKKÜR Tezimin başlangıcından oluşumunun son noktasına kadar akademik bilgi ve tecrübe katkısının yanı sıra şefkatini öğrencilerinden esirgemeyen, desteğini hep yanımda hissettiğim, tezin en karanlık çıkılmaz anlarında bir yol bulup beni cesaretlendiren, danışmanlığı üst seviyelere çıkarıp bu konuda nasıl danışmanlık yapılacağını öğrendiğim, kıymetli hocam Necmiye ÜN YILDIRIM’a Bu uzun süreçte, test yöntemimizin oluşmasında bilgi ve tecrübelerini esirgemeyen tüm ihtiyaç anında sorunlarımızı çözmemize yardımcı olup değerli vakitlerini çalışmamızın oluşması için harcayan danışma kurulu üyelerine; Sayın Prof. Dr. Halil İbrahim CİCİOĞLU, Sayın Dr. Öğr. Üyesi Mesut AKYOL, Sayın Prof. Dr. Gül BALTACI, Sayın Prof. Dr. Yavuz YAKUT, Sayın Prof. Dr. Erbil HARBİLİ, Sayın Doç. Dr. Alper AŞÇI, Sayın Prof. Dr. Nizamettin DALKILIÇ, Sayın Prof. Dr. Mehmet KILIÇ, Sayın Prof. Dr. Süleyman PATLAR, Sayın Dr. Öğr. Üyesi Bilen Gaip KÜRKLÜ, Sayın Dr. Öğr. Ü. Kenan ERDAĞI, Sayın Dr. Öğr. Üyesi Fatih VATANSEVER, Sayın Arş. Gör. Çağlar SOYLU’ya Doktora çalışmam sırasında yardımlarını esirgemeyen, hem fiilen ve manen yanımda olduklarını hissettiğim dostlarım; Sayın Uzm. Fzt. Adem Atacak’a, Sayın Uzm. Fzt. Salih KIRIŞKA, Sayın Uzm.Fzt. Ömer FİDAN, Sayın Uzm. Biyolog Üzeyir Taha İŞCAN’a Ölçümleri gerçekleştirdiğimiz elmadağ güreş kamp merkezi sporcu ve çalışanlarına, ölçümler sırasında yıllardır tanışıyorcasına yardım eden Ahmet ÇELİK beyfendiye, Konya uluslararsı spor salonu Selçukspor güreş takımı sporcu ve çalışanlarına ve özellikle Hüseyin Hocamıza Test yöntemi geliştirilmesinde çalışmamızda yer alan nezaket ve beyfendilikleri ile örnek gösterilebilecek U23 güreş milli takım sporcularına ve Konya Selçuklu Spor Güreşcilerine testlerin organizasyonunu yapan güreşçi dostların Osman Köse’ye Çalışmamızın istatistik çalışmasında yardımlarını esirgemeyen, Sayın Dr. Öğr. Üyesi Mesut AKYOL ve Sayın Yağmur POLAT’a, Sayın Prof. Dr. Şener BÜYÜKÖZTÜRK ve Merve YILDIRIM’a Sevgili dostum Sayın Dr. Serkan KÜÇÇÜKTÜRK’e Doktora hayatımın öncesinde sonuna yanımda olduğunda rahat hissettiğim doktora serüvenimin başlamasına vesile olmakla kalmayıp, yanımda olduğunu hep hissettiğim, sesinden cesaret bulduğum değerli dostum Sayın Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Ertuğrul YAŞA’ya Tezimin düzenleme aşamasında çok yardımını aldığım kıymetli büyüğüm Sayın Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KUL hocam’a Çalışmamın tamamlanma vakit geçiremediğim ama güler yüzlerini esirgemeyen aileme, eşim ve çocuklarım’a Bunun yanında tez aşamasında katkısı olan herkese, canı gönülden teşekkür ederim. İÇİNDEKİLER ÖZET………………………………………………………………………………..iii ABSTRACT………………………………………………………………………….v SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ....…………………………………….vii ŞEKİLLER DİZİNİ………………………………………………………………...ix TABLOLAR DİZİNİ……………………………………………………………..…x 1. GİRİŞ ...................................................................................................................... 1 2. GENEL BİLGİLER ............................................................................................... 4 2.1. Güreş ......................................................................................................... 4 2.1.1. Güreş Stilleri ............................................................................... 5 2.1.2. Güreş Yaralanmaları ................................................................... 6 2.1.3. Bölgelere Göre Güreşte Görülen Yaralanma Tipleri ................ 10 2.1.4. Literatürde Kullanılan Testlerinin Yaralanma Risk Değerlendirme Yeterliliği .......................................................................................... 13 2.1.5. Güreş Sporcularına Özgü Fonksiyonel Değerelendirilmede Olması Gereken Parametreler .................................................................................... 16 2.2. Türk Kalkışı Hareketi .............................................................................. 22 2.2.1. Türk Kalkışı Hareketinin Uygulanışı ....................................... 22 2.2.2. Tk Tarihçesi .............................................................................. 31 2.2.3. Türk Kalkışı Hareketinin Özellikleri ........................................ 33 3. MATERYAL VE YÖNTEM ............................................................................... 46 3.1. Test Yönteminin Oluşturulması .............................................................. 46 3.1.1. Kullanılacak Fonksiyonel Test İçin Taslak Hareketin Seçilmesi…………………………………………………………………………….46 3.1.2. Uzman Görüşleri İçin Danışman Kurulunun Oluşturulması .... 46 3.1.3. Test Yöntemi İçin Kılavuzun Oluşturulması ............................ 47 3.2. Oluşturulan Yeni Test Yönteminin Uygulanması ................................... 60 3.2.1. Bireyler ..................................................................................... 60 3.3. Tra Değerlendirilmesinin Diğer Fonksiyonel Testlerle Korelasyonu ..... 62 3.3.1. Alt Ekstremite Y Denge Testi .................................................. 63 3.3.2. Üst Ekstremite Y Denge Testi .................................................. 64 3.3.3. Fonksiyonel Hareket Analizi .................................................... 65 3.4.Tra Testinin Başka Uygulayıcılar Tarafından Değerlendirilmesi ............ 71 3.5. İstatiksel Analiz ....................................................................................... 71 i 4. BULGULAR ......................................................................................................... 75 5. TARTIŞMA .......................................................................................................... 89 5.1 TK-A Testinin Fha İle İlişkisi .................................................................. 91 5.2. TK-A Testi İle Y Denge Testlerinin Korelasyonu ................................ 103 5.3. Demografik Özelliklerin Farklılaşmasının Tra Üzerine Etkisinin İncelenmesi .............................................................................................................. 107 5.4. TK-A’nın Yaralanma Öyküsü İle İlişkisi .............................................. 107 5.5. Gruplar Arası Farkın Güreş Stilleri Arasında İncelenmesi ................... 109 5.6. Asimetrik Farkın Ortaya Konulabilmesi ............................................... 110 5.7. Tra İç Tutarlılık Katsayısı ..................................................................... 111 5.8. Puanlamanın Güvenirliliği .................................................................... 112 5.9. Kesme Puanı .......................................................................................... 113 6. SONUÇ VE ÖNERİLER ................................................................................... 115 7. KAYNAKÇA ...................................................................................................... 119 8. EKLER ................................................................................................................ 144 Ek 1. Etik Kurul Raporu ............................................................................... 144 Ek 2. Danışma Kurulu .................................................................................. 145 Ek 3. Test Kılavuzunun İlk Hali ................................................................... 146 Ek 4. Test Kılavuzunun İkinci Hali .............................................................. 153 Ek 5. Test Kılavuzunun Üçüncü Hali ........................................................... 175 Ek 6. Test Kılavuzu Son Halini Alması Aşamasında .................................. 191 Ek 7. Kgü Ağırlığının Belirlenmesi ............................................................ 196 Ek 8. Puanlama Sisteminin Belirlenmesi .................................................... 197 Ek 9. Puanlama Sisteminin Revizyon Basamakları .................................... 198 Ek 10. Total Skor Hesaplama Sistemlerinin Belirlenmesi ........................... 201 Ek 11. Tra Test Yöntemi Hata Listesi .......................................................... 204 Ek 12. Power Analizi için Kullanılan ICC Değerleri ................................... 207 Ek 13. Bilgilendirilmiş Onam Formu ........................................................... 208 Ek 14. Özgeçmiş .......................................................................................... 210 ii ÖZET Sporcularda Spor Yaralanma Riskinin Belirlenmesi Amacıyla Türk Kalkışı Tabanlı Test Yöntemi Geliştirilmesi: Güreş Örneği Çalışmamız güreş sporcularına özgü yaralanma risk değerlendirmesi yapacak yeni fonksiyonel bir test yöntemi geliştirmek amacıyla gerçekleştirildi. Danışman kurul görüşleri ve literatür bilgisine dayanılarak taslak hareket olarak seçilen Türk Kalkışı (TK) hareketi danışman kurulu görüşleri doğrultusunda revizyonlar geçirerek ve literatür bilgisine dayanılarak test yöntemi haline getirildi. Yeni test yöntemi TK temelli olması nedeniyle Türk kalkışı temelli yaralanma risk değerlendirme analizi adıyla ve