1 Şubat 2013 - Sayı 67 2 Soru 2 Cevap Türkiye devleri neden borç içinde? Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor Avrupa devleri nasıl kazanıyor? Real Madrid, Barcelona, Manchester United, Bayern Münih, Arsenal, Schalke, Napoli Sneijder ve Drogba’lı Newcastle’da Sağlam ve Güneş’in Galatasaray Fransız kolonisi Vedası IM HAY AT #67 FUTBOL Yayın Koordinatörü Dersimiz kalkınma İlker Yılmaz Dört büyük kulübün sezonun ilk altı ayına ait mali ve finansal verileri açıklandı. Durum pek iç açıcı değil. Aslında durum yıllardır Editör pek iç açıcı değil. Periyodik olarak vergi affı için devlet kapısına dayanan büyüklerin finansal açıdan almaları gereken çok yol var. Uğur Karakullukçu Hayatım Futbol’un 67. sayısında son dönemde Galatasaray’ın, ondan önce Beşiktaş’ın ve daha önce de Fenerbahçe’nin yaptığı Yazarlar yüksek maliyetli transferlerin yol açtığı açığı ortaya koyarken Emre Çelik Avrupa’nın devlerinin gelirlerini ve bunu nasıl elde ettiklerini Emre Özcan Deloitte Money League vasıtasıyla irdeledik. Fırat Topal Bu sayıda ayrıca; Sneijder ve Drogba’yı transfer eden Güner Çalış Galatasaray’ı, ‘II. Anadolu devri’ni başlatan Ertuğrul Sağlam İsmail Şayan ve Şenol Güneş’i, inanılmazı başaran Bradford’u, kadrosundaki Kerem Akbaş Fransız sayısını 11’e yükselten Newcastle’ı, Sampdoria’nın gol devrimcisi Mauro Icardi’yi ele aldık. Mustafa Demirtaş Salih Demirci Keyifli okumalar, İlker Yılmaz [email protected] [email protected] #67 Bu Sayıda Türkiye devleri Bradford’un külleri borç içinde 4.küme ekibi Lig Kupası finalinde 4 büyüklerin bilançoları açıklandı Gol devrimcisi Avrupa devleri Mauro Icardi nasıl kazanıyor? Barça’nın Serie A’ya hediyesi Avrupa devlerinin mali sırları Rekorların Messi Ölüm Yıldızı ile imtihanı Galatasaray yüksekten uçuyor Kırıyor efendim, durduramıyoruz II.Anadolu devri El Clasico’dan sona erdi arta kalanlar Trabzon’da Şenol Güneş, Real ile Barça yenişemedi Bursa’da Ertuğrul Sağlam veda etti Kuzeyde Fransız devrimi Newcastle’ın Frankofon aşkı AAcaip_VF_Smart2_210x297.aicaip_VF_Smart2_210x297.ai 1 07.12.201207.12.2012 20:4320:43 C M Y CM MY CY CMY K Kerem Akbaş 4 BÜYÜKLERİN BİLANÇOLARI Borsada işlem gören 4 büyük takımın sezonun ilk 6 ayına ait mali ve finansal verileri açıklandı. Peki takımlar mali açıdan ne durumda? Gelirde Galatasaray önde Gelirlerde Galatasaray 138,4 milyon TL ile en Geçtiğimiz günlerde Deloitte, Money League fazla gelir elden kulüp olurken, Fenerbahçe 2013 raporunu açıkladı ve Galatasaray listede 114 milyon TL ile sarı-kırmızılı ekibi izledi. Büyük bir mali sıkıntının içinde olan Beşiktaş 30. sırada yer aldı. Bunu bu sezona etkilerine ise 78,3 milyon TL gelir elde etti. Geçen sezon baktığımızda sarı-kırmızılılar Money sadece Şampiyonlar Ligi’nden 55 milyon TL League’de 2014 raporunda da adından söz gelir elde eden Trabzonspor bu sezonun 6 ettirecek gibi. ayında 29,8 milyon TL gelir elde edebildi. Ekonomi HF # 67 Süper Final’in son maçında şampiyonluğu yakalayan Galatasaray için bu kupanın parasal karşılığı 30,1 milyon TL oldu. Devler liginde yoluna devam eden Galatasaray’ın Şampiyonlar Ligi gelirinin 60 milyon TL’nin üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Süper Final’in son maçında roller değişmiş olsa ve kupanın sahibi Fenerbahçe olmuş olsaydı sarı-lacivertliler ile Galatasaray gelir sıralamasında yer değişecekti. Galatasaray’ın Şampiyonlar Ligi gelirinin 60 milyon TL’nin üzerinde olması bekleniyor. Ekonomi HF # 67 Gelirini en fazla artıran kulüp Şampiyonlar Ligi ve lisanslı ürün gelirlerindeki büyük artış sağlayan Galatasaray oldu ve sarı-kırmızılı ekip gelirini %88 artırdı. Onun dışındaki üç kulüp için gelirini artırabilen başka bir takım bulunmuyor. Fenerbahçe %7, Beşiktaş %5, Trabzonspor ise %64 gelir kaybına uğradı. Kâr eden kulüp yok Sezonun ilk 6 ayında kulüpleri toplam zararı 83 milyon TL’yi buldu. En çok zarar eden takım 32,9 milyon TL ile Galatasaray olurken, onu 25,5 milyon TL ile Trabzonspor izledi. Feda sezonunu yaşayan Beşiktaş geçen sene aynı dönem için 70 milyon TL olan zararını 20,6 milyon TL’ye indirebildi. Fenerbahçe tüm kulüpler için en kabul edilebilir zarar rakamını açıkladı; 4,2 milyon TL. 2 yılda kulüplerin toplam zararı ise 185,7 milyon TL’ye ulaştı. Ekonomi HF # 67 Futbolcular en büyük gider 4 kulüp sezonun ilk 6 ayında futbolculara adeta bir servet ödedi. Devlerin futbolcu ve teknik heyete ödediği tutar 241,6 milyon TL. Galatasaray bu alanda da üstünlüğü kimseye kaptırmadı ve 93,7 milyon TL ile birinci sırada yer aldı. Fenerbahçe 67,3 milyon TL’lik futbolcu ve teknik heyet gideri ile bu konuda ikinci sırada bulunurken Beşiktaş 40 milyon TL, Trabzonspor 39,9 milyon TL maaş ve ücret ödemesi yaptı. Üç kulübün geçen sene aynı dönem ile karşılaştırıldığında futbolcu maaş ödemeleri artmışken Feda diyen tek takım Beşiktaş oldu. Fenerbahçe 3 Temmuz sürecinde dağıttığı kadro sonrasında bu sezon yeniden yapılanmaya gitti ve bunu maliyeti geçen seneye göre %67 artan futbolcu maaş giderleri oldu. Şampiyonlar Ligi’nde iddialı bir kadro kurmak isteyen Galatasaray’ın maaş ücretleri geçen seneye göre %47 arttı. Trabzonspor ise %12’lik artış ile peşinde. Beşiktaş’ın Fedası ise %32 oldu. Geçtiğimiz sezon futbolcularına bu dönemde 60 milyon TL ödeyen Beşiktaş Feda projesi kapsamında bu tutarı 40 milyon TL’ye indirdi. Ekonomi HF # 67 En borçlu kulüp Beşiktaş Bu sezon Avrupa kupalarından men edilen Beşiktaş sezonun ilk 6 ayında borç liginde birinci sırada. Yeni yönetim her ne kadar borcu azalttık dese de mali tablolarda görüntü beyanatlardan farklı. 31.05.2012 tarihinden 30.11.2012 tarihine kadar borç miktarı %16 artmış. Borçlanma konusunda Beşiktaş’ın ardından 276 milyon TL borç ile Galatasaray geliyor. Sezon başına göre Galatasaray borcunu %6 düşürmüş durumda ancak gelirini %88 artıran bir takımın borcundan anlamlı bir azalma olmaması düşündürücü ki bedelli sermaye artırımından gelen 115 milyon TL sıcak para olmasaydı borcun miktarı azalmak bir yana artmış bile olabilirdi. Borç liginin üçüncü sırasında ise Fenerbahçe bulunuyor. %47 borç artışı ile Fenerbahçe’nin borç rakamı 164 milyon TL’den 241 milyon TL’ye yükselmiş durumda. Trabzon ise borçlanma konusunda en çekingen davranan kulüp, kulübün borçları geçtiğimiz sezona göre sadece %4 oranında artmış. Beşiktaş ve Galatasaray’a sermaye gerekli Kulüplerin varlıklarına ve varlıklarını ne şekilde finanse ettiklerine bakacak olursak ilk dikkat çeken 2 takımın negatif özsermayesi. Beşiktaş’ın SPK tarafından izlemeye alındığını bildiren yazının negatif özsermaye ile başlaması da bu konunun önemini gözler önüne seriyor. Bilançoların takımların tüm varlık ve borçlarını göstermediği de bir gerçek. Çünkü kulüpler önemli taşınmazlarını hala Dernek üzerinde tutuyor. Değerlendireme yaparken bunu da bir köşeye not etmek gerekli. Ekonomi HF # 67 Beşiktaş ve Galatasaray faiz altında eziliyor Futbol kendi mecrasında ekonomik olarak riskli bir sektör... Daha önce de bahsettiğimiz gibi kulüplerin gelirleri özellikle Avrupa Kupalarına katılma durumuna göre değişiklik gösterebiliyor. Durum böyle olunca kredi verenler için bir risk ortaya çıkmış durumda. Pek çok gelirin temlikli olması da bu yüzden. Kreditörler vadesi geldiğinde paralarını alamadıkları takdirde temlik edilen gelirden bu kısmı karşılıyorlar. Borcunu çevirebilen bir kulübün temlik vermesi faiz maliyetlerinin daha uygun olması anlamına geliyor. Beşiktaş ve Galatasaray borçlarının yüksekliği karşısında yüksek faiz gelirine ve finansman gideri katlanmak zorunda kalıyor. Finansal gelirlerin içinde ağırlıklı olarak vadeli mevduattan sağlanan faiz geliri, kurun düşmesi ya da artması durumuna göre borcun döviz cinsinden değerlenmesi üzerinden sağlanan faydadan oluşmakta. Kur farkını biraz daha detaylı açıklamak gerekirse, bir kulüp 1 milyon avro bonservis karşılığında bir futbolcu ile anlaştı. O gün kur 2 TL ise kulüp kayıtlarına 1 milyon avro = 2 milyon TL borç kaydediyor. Ay sonunda kur 1,5 TL’ye düşer ise kulübün borcu 1 milyon avro=1,5 milyon TL olarak değerlenecek ve kulübün raporlama yaptığı TL cinsinden borcu 500 bin TL azalmış olacak ve 500 bin TL kayıtlara ‘Kur Farkı Kârı’ olarak alınacak. Tersi bir durumda ise tutar ‘Kur Farkı Zararı’ olarak kaydedilecek. Kulüplerin dövizli borçları ve alacakları birbirine ne kadar yakın ise kur riski de o kadar azalmış olacak. Ancak yurtdışına futbolcu ihracı konusunda sıkıntı yaşayan kulüplerin genel olarak döviz borçları alacaklarından fazla oluyor ve ufak döviz düşüşleri kulübün yararına oluyor. Ekonomi HF # 67 Finansal giderlerin ana kalemi ise ödenen karşımıza yüksek bir rasyo çıkıyor. faizler ve kur farkı zararları. Faiz giderleri borcun büyüklüğü ile doğru orantılı ancak 2009 yılında 111,2 milyon TL gelir ile Deloitte Beşiktaş TL borçlanmak istediğinde %8 ile Money League’de kendine 19. olarak yer %20 arasında bir faiz giderine katlanmak bulan Fenerbahçe’nin bu mali avantajı durumunda yıllık olarak. Ve eğer borçlanma sportif arenada gösterememesi de önemli. ihtiyacı devam eder ve siyah-beyazlı kulüp Keza Galatasaray’ın da 3 sene üst üste bankaların kapısını çalmaya devam ederse Şampiyonlar Ligine kalması durumunda bile %20 olan borçlanma faizi yukarı doğru mali anlamda açacağı arayı sportif alana hareket edebilir. taşıyıp taşıyamayacağı soru işareti. Tabloya göre döviz kurlarındaki %10’luk bir değişimin Fenerbahçe ve Beşiktaş’ın borçlarında bir artışa, Trabzonspor’un ise alacaklarında bir artışa neden oluyor. Firmaların çoğu bu tür risklere karşı kendilerini koruma altına alıyor ve hedge işlemleri yapıyor. Ancak Hedge işlemleri ehil olmayan ellere teslim edilirse koruduğu riskten çok daha fazlası ile karşı karşıya bırakabiliyor firmaları.