Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Van: Barend de Lange
Aan: RCE & Frank Stoop
Betreft: Beperkte waarde vaststelling punt 57 Oostvoornse meer
Datum: 15 januari 2012
Inleiding:
Uit een bron zijn enkele punten gedeeld van mogelijk archeologisch interessante locaties. Dit document beschrijft punt 57. Punt 57 wordt beschreven in het onderzoek gedaan door Periplus Archeomare genaamd: "Inventariserend Veldonderzoek (opwaterfase) Oostvoornse meer".
Punt 57:
Dit punt licht grofweg 250 meter zuid van instap "Slag Bergeend" op 34m diepte.
Pagina 1 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Op zaterdag 14 januari 2012 is door Peter Zaal en Barend de Lange dit object bedoken. Voor deze duik is trimix gebruikt (21/35 en 50% voor decompressie).
Pagina 2 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Figuur 1 Positie zeilboot in Oostvoornse meer
Er is bovenwater genavigeerd op coördinaat: 51° 55.702'N 4° 3.881'E waarna een compact anker is geworpen. Beneden aangekomen lag het compact anker (loodblok 1 Kg groen) ruwweg 7m oost van een klein wrak.
Object beschrijving:
Het betreft een klein niet gemotoriseerd zeilbootje. De staat van het wrak is compleet te noemen. Zeilen, mast en tuigage aanwezig. De zeilboot is van polyester met houten binnendelen (b.v. plek om te zitten). De oorspronkelijke kleur van de zeilboot is blauw, dit is achterhaald door stof en vervuiling met de hand weg te vegen. Onder de zeilen was dit duidelijk te zien. De mast ligt naast het wrak.
Pagina 3 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Identificatie:
Het wrak is opgemeten en meet 4,02 x 1,46m
De verschillende afmetingen van zeilschepen:
Klasse Lengte Gewicht Zeiloppervlak
16-kwadraat 6,00 m 450 kg 16 m²
420 4,20 m 120 kg 10,25 m²
470 4,70 m 118 kg 13,65 m²
BM 12 m²
Dart 18 3,90 m 160 kg 16 m²
Efsix 6,00 m 500 kg zeil en fok 18.8m² spinnaker 22.3m²
Europe 3,35 m 63 kg 7m²
Flying Dutchman 6,05 m 165 kg 18,80 m²
Flying Junior 4,03 m 75 kg zeil en genua 9,60 m² spinnaker 8,00 m²
Javelin 5,37 m 140 kg grootzeil 10,9 m², fok 4,8 m² spinnaker 17,5 m²
J22 6,86 m 857 kg zeil en genua 22 m² spinnaker 34 m²
J24 7,32 m 1270 kg 24,25 m²
Laser 4,23 m 57 kg 7,07 m²
Laser radiaal 4,23 m 57 kg 5,7 m²
Optimist 2,34 m 42 kg 3,50 m²
Pampus 6,67 m 725 kg zeil en genua 20,55 m²
Randmeer 6,50 m 500 kg zeil en genua 19,1 m² spinnaker 19,50 m²
Sailhorse 6,13 m 470 kg 24,70 m²
Soling 8,15 m 1000 kg 21,7 m²
Spanker 5,75 m 250 kg 30,0 m²
Solo 3,78 m 70 kg 8,4 m²
Star 6,922 m 671 kg 26,5 m²
Stern 4,25 130 kg grootzeil 7,4 m², fok 3,8 m² spinnaker 8,0 m²
Vaurien 4,08 m 95 kg 8,10 m²
Valk 6,50 m 530 kg 16 m², genua 6 m² spinnaker 14,5 m²
Vrijheid 5,40 m 246 kg 9,7 m², Genua 5,9 m² spinnaker 9,8 m²
Wayfarer 4,82 m 182 kg 11,6 m² - Grootzeil 8,8 m², fok 2,8 m², genua 4,0 m², spinnaker 14,5 m²
Pagina 4 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Gereduceerd tot de afmetingen die tussen de 3,5 en 4,5m komen is:
Klasse Lengte Gewicht Zeiloppervlak
420 4,20 m 120 kg 10,25 m²
Dart 18 3,90 m 160 kg 16 m²
Laser 4,23 m 57 kg 7,07 m²
Laser radiaal 4,23 m 57 kg 5,7 m²
Solo 3,78 m 70 kg 8,4 m²
Vaurien 4,08 m 95 kg 8,10 m² zeil en genua 9,60 m²
Flying Junior 4,03 m 75 kg spinnaker 8,00 m²
Wordt hierbij de breedte verder meegenomen valt de Dart 18 (2,28m) af.
Wordt hierbij naar de vorm (dichtheid) van het "dek" gekeken dan valt ook de laser af en blijft deze selectie over:
Klasse Lengte Gewicht Zeiloppervlak
420 4,20 m 120 kg 10,25 m²
Solo 3,78 m 70 kg 8,4 m²
Vaurien 4,08 m 95 kg 8,10 m² zeil en genua 9,60 m²
Flying Junior 4,03 m 75 kg spinnaker 8,00 m²
Gezien de afmeting en een nauwkeurige meeting (1,45-1,47 gemeten) blijft de Vaurien en Flying Junior over als type zeilboot.
Pagina 5 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Achtergrond informatie Vaurien
Vaurien
Lengte 4,08 m
Breedte 1,47 m
Massa 70 kg
Bemanning 2 personen
Klassenorganisatie www.vaurien.nl
Zeilen
Grootzeil 7,60 m²
Fok 2,90 m²
Spinnaker 9,40 m²
Ontwerp
Architect Jean Jacques Herbulot
Zeilteken
Portaal Maritiem
De Vaurien (Frans voor deugniet ) is een zeilboot die werd ontworpen door Jean-Jacques Herbulot in 1951 . Het idee was om een lichte en goedkope boot te ontwerpen, die gebruikt zou kunnen worden voor zeilscholen en beginners. Het is een tweemans -zwaardboot van 4,08 meter lang.
De boot is in korte tijd verspreid over Europa en Afrika en met nam e in Frankrijk zijn er veel te vinden. Belangrijke factoren hiervoor waren de goede rompvorm, prima zeileigenschappen, kwaliteit en lage prijs. De rompvorm , namelijk een knikspant met een vlakke bodem, zorgt voor goede planeereigenschappen . De Vaurien is erg belangrijk voor de ontwikkeling van zeilsport. In 1961 werd
Pagina 6 van 14 Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal de Vaurien goedgekeurd als een internationale klasse door de ISAF (International Sailing Federation ) en sindsdien zijn er ongeveer 36.000 boten gebouwd.
Natuurlijk is de klasse verder ontwikkeld in de loop der jaren. De constructie van polyester boten en amateurbouw zijn toegestaan; aluminium mast en giek , zelflozers , luchtkasten en een spinnaker zijn standaard vandaag de dag.
Een referentie foto van een Vaurien zeilboot:
Figuur 2 Vaurien in slechte toestand
Pagina 7 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Figuur 3 Afbeelding van een Vaurien
Pagina 8 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Flying Junior
Flying Junior
Lengte 4,03 m
Breedte 1,50 m
Diepgang 1,10 m
Massa Minimaal 75 kg
Bemanning 2 personen
Klassenorganisatie Nederlandse Flying Junior Organisatie
Zeilen
Grootzeil 7,30 m²
Fok 2,40 m²
Spinnaker 8,00 m²
Ontwerp
Architect Coen Gülcher, tekenaar Uus van Essen
De Flying Junior , internationaal: FJ , is een kleine open zeilboot . De FJ is speciaal ontworpen voor jeugdzeilen en is een kleinere variant op de Flying Dutchman . De FJ heeft een lengte van 4,03 m en een standaard zeiloppervlak van 9,60 m² (Spinnaker is een extra 8,00 m²). Het minimumgewicht voor wedstrijden is 75 kg . De afkorting FJ is ook het zeilteken van het scheepstype.
De eerste FJ, toen nog all purpose dinghy , is in 1955 gebouwd door Pim van den Brink in Stompwijk naar een ontwerp uit 1954 door Coen Gülcher, getekend door Uus van Essen. De eerste FJ was nog niet exclusief een zeilboot en had roeidollen. Met deze boot kon men ook roeien en wrikken . De zeilen van de FJ waren toen nog knalrood om de boten makkelijk terug te kunnen vinden op meren en plassen. Na deze eerste boten werd de FJ al snel een 100% zeilboot. In 1956 waren er dusdanig veel FJ’s gebouwd dat er wedstrijden voor georganiseerd werden op de Loosdrechtse plassen . Dit leidde in 1962 tot erkenning van de FJ als enkel ontwerp klasse voor het wedstrijdzeilen door de Koninklijk Nederlands Watersport Verbond (KNWV). Deze erkenning werd bevestigd in 1969 toen de International Yacht Race Union (tegenwoordig de International Sailing Federation (ISF)) de FJ internationale status gaf.
De Flying Junior dankt zijn bekendheid aan uitstekende zeileigenschappen, de bekendheid van de grotere Flying Dutchman en vooral ook aan het feit dat ze relatief goedkoop en duurzaam is. Met nieuwe aanpassingen aan het ontwerp van de boot zoals een dubbele romp , een trapeze en een doorlopende zeillat in het grootzeil, ontwikkelt de FJ zich nog steeds
Pagina 9 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal verder op het gebied van wedstrijdzeilen. Door de zelflozende dubbele bodem is de FJ ook zeer geschikt voor groot water, zoals het IJsselmeer. Ondanks de naam is de Flying Junior populair in alle leeftijdsklassen. Nog steeds is er een grote instroom van jonge zeilers vanaf ongeveer 12 jaar. De klasse is echter ook populair bij oudere zeilers die soms na jaren afwezigheid weer naar hun oude vertrouwde klasse terugkeren en soms ook hun kinderen introduceren.
In 2010 zijn de open Europese kampioenschappen gezeild op het IJsselmeer bij Muiden. Aan deze kampioenschappen werd deelgenomen door Japanners, Amerikanen, Slowaken, Luxemburgers, Italianen, Duitsers, Belgen en natuurlijk ook Nederlanders. Europees kampioen werd Rolf de Jong, met zijn bemanning Esther Pothuis.
Figuur 4 Flying Junior I
Figuur 5 Flying Junior II Pagina 10 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Foto's tijdens de duik gemaakt:
Figuur 6 mast
Figuur 7 stuurboord detail
Pagina 11 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Figuur 8 Reel geplaatst op grote mast
Figuur 9 Boeg zeilboot
Pagina 12 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Figuur 10 Polyester kleur
Figuur 11 lengte van het wrak gemeten
Figuur 12 Breedte van het wrak gemeten
Pagina 13 van 14
Januari 2012 waardevaststellend onderzoek punt 57 Oostvoorne door B. de Lange & P. Zaal
Videobeelden:
De videobeelden van deze duik zijn hier: http://vimeo.com/35105971 te bekijken.
Referenties: http://nl.wikipedia.org/wiki/Zeilschip http://nl.wikipedia.org/wiki/Vaurien http://sailboatdata.com/viewrecord.asp?class_id=3929 http://watersport.marktplaats.nl/zeilen-en-zeiltoebehoren/518690870-opknap-zeilboot-merk- vaurien-4-10-x-1-50m.html http://vaurien.weblog.nl/
Vervolgonderzoek:
Om definitief vast te stellen welk type en wat de ouderdom is, zou de boot verder onderzocht kunnen worden. Op de achterplecht staat dit meestal in een werfplaatje. Ook kan het zeil een nummer of klassenteken bevatten.
Conclusie:
Het object betreft inderdaad (zoals het rapport aangeeft) een wrak van een type zeilboot Vaurien of Flying Junior. Gezien de lengte van het voordek waarschijnlijk een FJ. Archeologische waarden heeft het niet. Het blijft wel een leuk duikobject. Hoelang het wrak hier ligt is moeilijk te zeggen. Hiervoor zouden meer duiken erop gemaakt dienen te worden. Echter niet ouder dan 1961 (start van het gebruik van de FJ zonder rode zeilen). Eerder enkele tientallen jaren gezien het gebruikt is als recreatiezeilboot op het Oostvoorne Meer. Dit is pas vanaf 1974 mogelijk. Dus datering na 1974 is waarschijnlijk.
Pagina 14 van 14