<<

PRIS 75c

Rhif 333

Tachwe dd Y TINCER 2010 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, , , A’R BUDDUGOLIAETH I LLWYDDIANT MELINDWR CERDDOROL

Dyma lun o dîm buddugoliaethus Criced Melindwr ar ôl ennill Cwpan Criced Haf . Wrth gyrraedd y rownd derfynol fe fu i Melindwr guro Rachel’s Dairies, Penpadarn a Llanfihangel-y-Creuddyn. Yn y rownd derfynol oedd eu gwrthwynebwyr ac ar ôl gêm gyffrous Melindwr ddaeth i’r brig pan fethodd Tregaron gael yr wyth rhediad angenrheidol o’r belawd ddiwethaf. Rhes Gefn: Martin Aston a’i fab Morgan (o’i flaen), Mark Evans, Jake Jones, Alex Perry, Patrick Jones, Lee Evans. Rhes Flaen: Brian Ashton, Toby Spain, Richard Mared Emyr gyda Michael Jakobiec, Cadeirydd y Panel Beirniaid a Cyfarwyddwr y Jones (Capten), Chris Sprawl, Dylan Evans Conservatoire yn Tournai. Gweler tudalen 4 PLANNU COEDEN Rhai o aelodau Cangen Mercher y Wawr Rhydypennau, rhanbarth a rhai o drigolion Cartref Afallen Deg yn plannu coeden gerddinen tu allan i’r Cartref i ddathlu deugain mlynedd Merched y Wawr fel rhan o gynllun Coed Cadw. 2 Y TINCER TACHWEDD 2010

CYDNABYDDIR Y TINCER CEFNOGAETH - un o bapurau bro Ceredigion | Sefydlwyd Medi 1977 ISSN 0963-925X | Rhif 333 | Tachwed 2010

SWYDDOGION DYDDIADUR Y TINCER GOLYGYDD - Ceris Gruffudd Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Y DYDDIAD OLAF Y BYDD GOHEBWYR LLEOL YN DERBYN DEUNYDD AR Penrhyn-coch % 828017 GYFER Y RHIFYN NESAF FYDD RHAGFYR 2 a RHAGFYR 3 I’R GOLYGYDD. [email protected] DYDDIAD CYHOEDDI RHAGFYR 16 TEIPYDD - Iona Bailey TACHWEDD 13 – 22 cyflwyno ‘Martyn Geraint a’r lamp Tincer. Trefnir gan Banc Bro. CYSODYDD - Dylunio GraffEG % 832980 RHAGFYR “Peidiwch dweud hudol’ am 10.00 ac 13.00 CADEIRYDD - Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr, wrth y diaconiaid...” Arddangosfa RHAGFYR 4 Nos Sadwrn Gwin Y Borth % 871334 o waith diweddara’r arlunydd RHAGFYR 2 Nos Iau Theatr Bara poeth a mins peis ac ymweliad gan IS-GADEIRYDD - Bethan Bebb, Penpistyll, lleol Ruth Jên ym Morlan, Caws yn cyflwyno’r ddrama ‘100’ Siôn Corn yn Neuadd Eglwys Sant . % 880228 Aberystwyth. yng Nghanolfan y Celfyddydau Ioan, Penrhyn-coch rhwng 6 – 8.00 am 7.30 YSGRIFENNYDD - Anwen Pierce TACHWEDD 25 – 26 Dyddiau RHAGFYR 7 Nos Fawrth 46 Bryncastell, Bow Street % 828337 Iau a Gwener Cwmni Mega yn RHAGFYR 2 Nos Iau Ffair Cyfarfod PACT yn festri Horeb, TRYSORYDD - Hedydd Cunningham, Tyddyn- cyflwyno Myrddin am 9.45am a Nadolig Cylch Meithrin Trefeurig Penrhyn-coch am 7.00 Pen-y-Gaer, , Aberystwyth SY24 5NX 12.45pm ac ymweliad gan Siôn Corn yng % 820652 [email protected] Nghlwb Pêl-droed Penrhyn-coch RHAGFYR 8 Nos Fercher TACHWEDD 26 Nos Wener rhwng 3.45-6.45. Bydd cawl ar gael. Cyngerdd Bois y Fro ym mhentref HYSBYSEBION - Rhodri Morgan, Maes Mieri Cwis dan ofal Gwyn Jenkins, Capel Seion am 7.30 Llandre, % 828 729 [email protected] Tal-y-bont. Cymdeithas RHAGFYR 3 Nos Wener Noson LLUNIAU - Peter Henley Lenyddol y Garn yn festri’r Garn Goffi a Raffl Fawr ; adloniant RHAGFYR 16 Nos Iau Plygain Dôleglur, Bow Street % 828173 am 7.30 i ddilyn gan Eleri, Trefor a’u Traddodiadol dan nawdd TASG Y TINCER - Anwen Pierce ffrindiau yn Neuadd yr Eglwys, Cymdeithas y Penrhyn yn Eglwys TACHWEDD 27 Bore Sadwrn Capel Bangor rhwng 7 – 8.00 Sant Ioan, Penrhyn-coch am 7.30 TREFNYDD GWERTHIANT A THREFNYDD Ffair Nadolig Capel y Garn, yn CYFEILLION Y TINCER - Bryn Roberts Neuadd Rhydypennau rhwng 10 RHAGFYR 3 Nos Wener Noson RHAGFYR 17 Nos Wener 4 Brynmeillion, Bow Street % 828136 a 12.00. goffi Nadoligaidd a stondinau ac Dathlu’r Nadolig gyda Alan ymweliad arbennig gan Siôn Corn Wynne Jones ac Alun Jones. GOHEBYDDION LLEOL RHAGFYR 1 Dydd Mercher yn festri Bethlehem, Llandre am Cymdeithas Lenyddol y Garn yn Cwmni Martin Geraint yn 6.30 yr hwyr. Yr elw i goffrau’r festri’r Garn am 7.30 ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Mrs Beti Daniel, Glyn Rheidol % 880 691 Y BORTH Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi CYFEILLION Y TINCER [email protected] i Mehefin gan Bwyllgor y Tincer. Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion Y Tincer Argreffir gan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid BOW STREET Mis Hydref 2010. Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro % 828 102 yw’r Pwyllgor o angen-rhedirwydd yn Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn % 820908 cytuno ag unrhyw farn a fynegir yn £25 (Rhif 112) Mair Evans, 24 Glan Ceulan, Anwen Pierce, 46 Bryncastell % 828 337 y papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw Penrhyn-coch. newyddion i’ch gohebydd lleol neu £15 (Rhif 115) Margaret Williams, Bryn Golau, CAPEL BANGOR/PEN-LLWYN Mrs Aeronwy Lewis, Rheidol Banc i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr neu Llandre. Blaengeuffordd % 880 645 ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd. £10 (Rhif 54) John Ifor Jones, 4 Maes Y Felin, Telerau hysbysebu Penrhyn-coch. CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI

Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch, Tudalen lawn (35 x 22 cm)£100 % 623660 Hanner tudalen£60 Fe dynwyd y rhifau buddugol gan Eleri Roberts Elwyna Davies, Tyncwm % 880275 Chwarter tudalen£30 a Ceris Gruffudd yn dilyn ymarfer Côr Cantre’r neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y Gwaelod nos Sul 9fed o Hydref. Cysylltwch â’r DÔL-Y-BONT Trefnydd, Bryn Roberts, 4 Brynmeillion, Bow Mrs Llinos Evans, Dôlwerdd % 871 615 rhifyn - £40 y flwyddyn (10 rhifyn - misol o Fedi i Fehefin); un rhifyn - £10 Street, os am fod yn aelod. DOLAU neu dau rifyn £15 Am restr o Gyfeillion y Tincer 2010 gweler Mrs Margaret Rees, Seintwar % 828 309 Cysyllter â Rhodri Morgan os am http://www.trefeurig.org/uploads/ GOGINAN hysbysebu. cyfeilliontincer2009.pdf Mrs Bethan Bebb, Penpistyll, Cwmbrwyno % 880 228 LLANDRE Y Tincer ar dâp - Cofiwch fod modd cael Y Tincer ar gaset ar gyfer y rhai sydd â’r golwg yn pallu. Mae pymtheg Mrs Mair England Pantyglyn, Llandre % 828693 eisoes yn manteisio ar y cynnig. Os hoffech chi dderbyn copi o’r tâp, cysylltwch â Mrs Vera Lloyd, 7 Maes Ceiro, PENRHYN-COCH Bow Street % 828555. Mairwen Jones, 7 Tan-y-berth % 820642 TREFEURIG Camera’r Tincer - Cofiwch am gamera digidol y Tincer – mae ar gael i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei Mrs Edwina Davies, Darren Villa fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn ein dalgylch. Fe’i Pen-bont Rhydybeddau % 828 296 cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street (% 828102). Os byddwch am gael llun eich noson goffi yn Y Tincer defnyddiwch y camera. Y TINCER TACHWEDD 2010 3

Cyfle i Ymarfer eich Cymdeithas Brodwaith Cymraeg Cymru Ysgol yr Hendre – Trelew, Chubut

Annwyl Gyfeillion, Mae Cymdeithas Brodwaith Patagonia – Yr Ariannin Ydych chi’n adnabod rhywun Cymru yn cynnig ysgoloriaeth o Rydym yn chwilio am athro/ gydag Athrawes Sbaeneg, a sy’n dysgu Cymraeg, neu hyd at £300 i fyfyriwr Cymraeg athrawes Cymraeg, sydd disgwylir iddo/iddi fod yn sydd heb siarad rhyw lawer o sy’n dilyn cwrs tecstilau wedi derbyn hyfforddiant ar barod i ymgymryd â gwahanol Gymraeg ers sbel ? Rydym ni’n mewn coleg. Dyma’r pumed gyfer addysgu mewn Ysgol weithgareddau allgyrsiol trefnu noswaith bob mis i bobl tro i’r Gymdeithas gynnig yr Gynradd i weithio am 10 mis gyda phlant yr ysgol, fel gael cymdeithasu yn anffurfiol ysgoloriaeth hon. Amcanion yn Ysgol yr Hendre yn ninas Eisteddfodau a nosweithiau ac ymarfer eu Cymraeg yn ein Cymdeithas yw hyrwyddo Trelew ym Mhatagonia. Bydd llawen. Nhafarn y Rhydypennau. brodwaith drwy gyfrwng y y tymor addysgu yn cychwyn Bydd y diwrnod gwaith Trefnir yr un nesaf am 9 o’r Gymraeg, a threfnir cyrsiau, ym mis Mawrth ac yn dod yn cychwyn am 8 y bore ac gloch, nos Lun 29 Tachwedd. darlithoedd, dosbarthiadau ac i ben ym mis Rhagfyr, gyda yn gorffen am 4 y pnawn. Croeso i bawb, gan gynnwys arddangosfeydd mewn ardaloedd phythefnos o wyliau ym mis Darperir cinio canol dydd yn siaradwyr rhugl a hoffai roi help ledled Cymru. G orffennaf. yr ysgol. llaw. Mae Ysgol yr Hendre yn Bydd yr ysgol yn talu am Diffinnir Brodwaith fel unrhyw cynnig gwersi trwy gyfrwng docyn awyren o Lundain i Yn gywir, waith sydd yn addurno gan y Sbaeneg yn ogystal â Drelew. Telir cyflog athro/ Matthew Clubb ddefnyddio edau a nodwydd, a thrwy gyfrwng y Gymraeg. athrawes ar raddfa tâl y cheir amrywiaeth o dechnegau Blwyddyn 4 yw’r dosbarth Wladfa. Darperir llety a bwyd Diolch ar gyfer hyn. Mae gennym uchaf ar hyn o bryd, ond o fis gyda theulu o’r ardal, o bosib arddangosfa o waith yr aelodau Mawrth 2011, bydd yr ysgol yn yng nghartref un o’r rhieni Dymuna’r Parchg Elwyn yn yr Eisteddfod Genedlaethol cynyddu i gynnwys Blwyddyn sydd â phlentyn yn mynychu’r Pryse ddiolch yn gywir iawn bob blwyddyn. 5. Ystod oed y disgyblion yw ysgol. am yr haelioni a’r cyfarchion 3 i 10, ond nid ydynt yn siarad Os oes gennych chi a dderbyniodd ar achlysur I gael ffurflen gais neu ychwaneg Cymraeg gartref. Mae’r system ddiddordeb yn y swydd, neu arbennig yn ddiweddar. Heb o wybodaeth cysylltwch â addysg ym Mhatagonia yn os ydych chi am dderbyn mwy anghofio am Y Parti arbennig Medwen Charles, Maes Meini, wahanol iawn i’r drefn o o fanylion cysylltwch â’r ysgol (a hynny yn gwbl annisgwyl ac Rhyduchaf, Y Bala, LL23 7SD. addysgu sy’n bodoli yng a/neu anfonwch eich CV at: yn dipyn o syndod) a drefnodd [email protected] Y Nghymru. Yr ydym felly yn [email protected] Cymdeithas y Borth dyddiad cau fydd 30 Ionawr, 2011. chwilio am berson brwdfrydig, Os am air anffurfiol am y sydd yn hoffi gweithio gyda swydd gellir cysylltu hefyd â phlant, ac sy’n abl i weithio’n Tegid a Nant Roberts ar 01286 hyblyg mewn amryw o 870760 wahanol sefyllfaoedd. Diolch ymlaen llaw am eich 30 Mlynedd ’Nôl Bydd y sawl a benodir cydweithrediad. yn cydweithio yn yr ysgol Tegid a Nant Roberts.

Bu newid dwylo yn hanes hon. Ar y chwith , y mae Swyddfa Bost, Bow Street, eu holynwyr, Mr a Mrs yn ddiweddar ac yn y John Owen, Ganed Mr llun hwn gwelir yr hen John Owen yn Llanidloes, a’r newydd. Ar y dde y ond maged ef yn Nhñ mae Mr a Mrs Wookey, Cam, Cwmrheidol, a sydd newydd ymadael â’r ganed ei briod, Maria, yn Golygydd y Tincer gyda disgyblion Ysgol yr Hendre, Trelew ar ymweliad diweddar ardal. Dymunwn yn dda Llwyn-y-gog, Cwmpadarn. iddynt ar eu hymadawiad,a Croesawn y ddau yn diolchwn iddynt am gynnes iawniardal y Tincer eucaredigrwydd a’u a dymunwn bob llwyddiant cymwynasgarwch yn ystod iddynt ar ddechrau’r eu harhosiad cymharol bennod newydd hon yn eu fyr yn ein plith, ac am y hanes. diddordeb a ddangosodd y ddau ym mywyd yr ardal Llun: Bill Evans

[email protected] Y TINCER 4 Y TINCER TACHWEDD 2010

Y BORTH

Amnest Rhyngwladol Borth-rhai i gofio am anwyliad yng Nghystadleuaeth Telyn Nhachwedd 2007. ac eraill gan sefydliadau oedd Felix Godefroid. Roedd y O ganlyniad i’w llwyddiant Ar ddydd Gwener Hydref 22ain, am gyfrannu. Edrychwn gystadleuaeth yn agored i yn Tournai, derbyniodd Mared cynhaliodd Jenny a Stuart ymlaen i’w gweld yn harddu’r delynorion hyd at 30 oed, i wahoddiadau i fynychu gãyl Evans eu parti blynyddol i maes , heb anghofio’r elfen gystadlu mewn pedwar grãp delynau yn Lloegr yn 2011 ac i godi arian tuag at Amnest ymarferol, sef y byddant yn oedran, ac enillodd Mared y berfformio mewn cyngerdd o Rhyngwladol. Roedd Jenny arbed y peli rhag diflannu i’r wobr gyntaf o 250 Euro yn enillwyr rhyngwladol yn ail ãyl wedi paratoi digonedd o gyri afon! Mae’n debyg y bydd mwy yr adran iau o dan 16 oed. Delynau Bangkok ym mis Awst blasus i fwydo’r hanner cant o goed ar werth gyda hyn- Trefnwyd y Gystadleuaeth 2012. drodd i fewn, ac fe aeth y rhyw bymtheg arall i gyd (os Ryngwladol am y tro cyntaf Hoffai Mared ddiolch i’w noson rhagddi’n hwylus dros am brynu coeden, cysyllter â i ddathlu canmlwyddiant hathrawes Caryl Thomas, Y ben! Daeth cyfraniadau blasus Peter ar 871042.) marwolaeth Felix Godefroid yn Bont-faen am ei hysgogiad a’i ar ffurf saladau a phwdinau Plenir y coed fore Sul Tachwedd Nhachwedd 1997. Cynhelir y hanogaeth barhaus; a hefyd o bob rhan o’r Borth ac fe 21ain gan Rob Davies a Phill gystadleuaeth pob tair blynedd i Mr Gwenallt Llwyd Ifan, godwyd £300 tuag at achos Jones. gyda phanel o chwe beirniad, Pennaeth Ysgol Penweddig, am teilwng dros ben. yn delynorion byd-enwog ei holl gefnogaeth. Noson Calan Gaeaf a cherddorion o Ewrop, a Arddangosfa noddir y gystadleuaeth gan Hirddisgwyl am y Trefnwyd noson yn Neuadd y gwneuthurwyr telynau Morglawdd Cafwyd agoriad o arddangosfa y i ddathlu Calan o Ffrainc, Telynau Camac. ar nos Wener 29ain yn Gaeaf gan y Clwb Pêl Droed Yn dilyn perfformiad 10 Mae’r gwaith ar Penro yn dal ‘Adrift’, Styd Fawr, y Borth ar nos Sadwrn 30ain o Hydref. munud o dri darn o’r cof i fynd yn ei flaen; yr hen goed - yr artist dan sylw oedd Roedd yr hen ffefrynau ‘The gosodwyd Mared ar y brig yn cael haen newydd ar eu Tracy Anne Smith. Roedd Village Idiots’ yn difyrru’r gyda thelynoresau o Ffrainc, pennau, a’r cyfan yn cael ei llawer iawn o’r paentiadau yn dorf. Cyflwynwyd sieciau’r Yr Almaen a Sbaen yn ail, gryfhau gogyfer â’r Gaeaf. Ond portreadu golygfeydd o droeon Carnifal i amryw sefydliadau’r trydydd a phedwerydd, gan ar hyn o bryd does dim cyffro (roofscapes) Aberystwyth,a pentre, trefnwyd loteri/ocsiwn sicrhau fod y gystadleuaeth ar y gwaith newydd. Y gobaith chawasant ymateb da gan a chodwyd y swm anrhydeddus yn un wir ryngwladol. Er mai yw y bydd y traeth yn fwrlwm bawb-mor dda yn wir, nes o dros £3,000. Cafwyd noson dyma lwyddiant cyntaf Mared o beipiau a dynion y mis nesa’. i sawl un ohonynt gael eu ardderchog i’w chofio. ar y llwyfan rhyngwladol mae Brysied y dydd. gwerthu yn y fan a’r lle. Bydd wedi ennill nifer o wobrau yr arddangosfa i’w gweld nes yr Llwyddiant cerddorol yng Nghymru, gan gynnwys Gwen Lloyd 20fed o Dachwedd. y wobr gyntaf ar yr Unawd Llongyfarchiadau i Mared Telyn dan 16 oed yn Eisteddfod Mae’r pentre’n cyd alaru Pêl droed – Helyg Ger Emyr, 5 Ffordd Clarach, ar Genedlaethol Meironnydd â Deryk Lloyd ar golli ei yr Heli ei llwyddiant rhyngwladol a’r cyffiniau 2009 pan yn 11 chwaer ar yr 8fed o Hydref. diweddar. Teithiodd Mared, oed, a’r wobr gyntaf ar yr Roedd Gwen yn 97 oed, rhai Prynwyd yr holl goed sy’n ddisgybl 12 oed yn Unawd Telyn Oedran Cynradd blynyddoedd yn hŷn na’i oedd ar werth (25ain i gyd), Ysgol Penweddig, i Tournai yn yr ãyl Cerdd Dant ym brawd Deryk, (gãr hynaf y gan drawsdoriad o bobl y yng Ngwlad Belg i gystadlu Mhontrhydfendigaid yn Borth). Bu’r ddau yn cydfyw am flynyddoedd ar ôl dod i Gymru o Rotterdam. Cydymdeimlwn hefyd â brawd arall i Gwen, sef–Eddie, sy’n Dysgwr y mis byw yn Middlesborogh. Beth yw eich enw? Alison wreiddiol? ‘Dwi’n dod o Olwen England Hincks Nant-y-glo ym Mlaenau Gwent (Sir Fynwy gynt). Roedd Bu farw un arall o’r pentrefwyr Faint yw eich oed? Rwy’n ‘na dueddiad pan oeddwn ddiwedd mis Hydref, sef Mrs. hanner cant oed. i’n blentyn i bobl ddweud Olwen England, Annedd Wen, bod Sir Fynwy ddim, mewn y Borth. Cydymdeimlwn â’i Ers faint ydych chi wedi gwirionedd, yn perthyn i phlant Paul a Sally yn eu bod yn dysgu Cymraeg? Gymru. Er hynny, roeddwn colled. Dechreuais i ddysgu Cymraeg i wastad yn meddwl yn gryf pan oeddwn i’n bymtheg oed. mod i’n rhyw fath o Gymraes, Geni Doedd dim modd i neb ddysgu hyd yn oed cyn dysgu yr iaith. yn yr ysgol ar y pryd, ond es i Ganwyd Louise Evans, merch i ddosbarth nos, a hefyd ymuno â Pam benderfynoch chi Robin a Luana Evans, Munding grãp bach o bobl lleol i ymarfer ddysgu Cymraeg? Roeddwn House, ddechrau mis Hydref. siarad. i’n frwd i ddysgu oherwydd Wyres newydd i Idris ac Eryl mod i wastad wedi teimlo bod Evans , Ger Y Don, a chwaer i Ble oeddech chi’n dysgu ddim yn credu y dysgais i lawer rhywbeth ‘ar goll’, rhywsut. Tom a Dan Evans. Cymraeg? iawn fel ‘na! Roedd dysgwyr yr Roedd y dosbarth nos yn y ardal yn cwrdd mewn ystafell Pryd, neu gyda phwy ydych Y Bad Achub - Ganolfan Hamdden, ac roedd gefn mewn tafarn o’r enw ‘Y siarad Cymraeg? ‘Dw’n siarad Gwirfoddolwyr yr athro yn Ficar. Roedd yn Gwesty Bach’ ym Mryn-mawr, a Cymraeg gyda fy nheulu, fy hoff iawn o chwarae recordiau o gawsom ni lawer o hwyl yno! ffrindiau, yn y gwaith bob Mae’r Bad Achub ar hyn o bryd bobl yn canu yn Gymraeg inni. dydd, ac hefyd gyda unrhyw un yn chwilio am ferched a dynion Er mod i’n cofio mwynhau, ‘dw O le ydych chi’n dod yn arall sy’n fodlon! i ymuno â thîm Bad Achub Y TINCER TACHWEDD 2010 5

y Borth. Os oes diddordeb gennych i ymuno, a wnewch chi, os gwelwch yn dda, alw i weld Ronnie yng ngorsaf y Bad Achub ar fore Sul am 10.00.

Cymdeithas Gymraeg y Borth a’r Cylch

Daeth yr aelodau ynghyd i Festri’r Gerlan i gyfarfod cyntaf y tymor newydd nos Fercher Hydref 13 i drefnu rhaglen y gaeaf. Diolchwyd i’r cyn-lywydd y Parchedig Wyn Morris am ei GOLCHDY lafur ac yn arbennig am y daith ddiddorol ddiwedd y tymor i LLANBADARN odre Ceredigion a drefnwyd gan CYTUNDEB GOLCHI Judith ac yntau. Yn absenoldeb GWASANAETH GOLCHI Mair Lewis y Llywydd newydd DUFET MAWR llywyddwyd gan Richard ei CITS CHWARAEON phriod ac ar ôl rhoi trefn ar y rhaglen cafwyd orig ddifyr FFÔN: 01970 612 459 yn ateb cwestiynau’r cwis a MOB: 07967 235 687 drefnwyd gan y Parchedig GERAINT JAMES Richard Lewis gyda’r ddau dîm yn gyfartal ar y diwedd!

Diolchwyd hefyd i’n hysgrifennydd Llinos Evans ac i Glynne ac Elizabeth Evans, y naill wedi bod yn drysorydd gofalus am flynyddoedd a’r llall wedi gofalu cynnwys hanes ein cyfarfodydd yn Y Tincer. Ein cofion atynt gan obeithio fod Glynne yn gwella ar ôl ei salwch.

Bydd Llinos yn parhau yn ysgrifennydd, etholwyd John Heddiw mae’r henwr diddan – seremoniau Eisteddfod yr Urdd Hughes yn is-Lywydd a David oedd yn gawr yn a chafodd y S. Evans yn Drysorydd. Ddoe’n y Garn a’r Gerlan, cyfle i deithio allan i Yn edrych llai na’i oedran Ewrop i gwrdd a Jill Evans Cynhaliwyd ein hail O fod yn ei garafan. ASE, heb sôn am y cyfleoedd i gyfarfod ar Dachwedd 10 dan fynychu cyfarfodydd amrywiol lywyddiaeth Mair Lewis a Wrth longyfarch Elwyn gan yr Urdd. gan nad oedd Elwyn Pryse yn dymunwn i Tegwen ac yntau Diolch i Anwen Eleri, gwybod fod yna barti wedi’i flynyddoedd llawen gyda’i Swyddog Datblygu’r Urdd drefnu i ddathlu’i ben blwydd gilydd eto. yng Ngheredigion am roi’r yn 80 oed, cafodd dipyn o cyfleoedd arbennig hyn i Rhys SYRPRYSE! Roedd Margaret Cadeirydd Fforwm ac i Ysgol Penweddig y llynedd Griffiths wedi paratoi pob am eu cefnogaeth wrth ei math o fwyd a danteithion ar Braf oedd gweld Rhys ryddhau i fynychu amryw o ein cyfer a diolchwn iddi hi Hedd Pugh-Evans ar lwyfan weithgareddau. ac i Mair a Llinos am baratoi Pafiliwn noson hwyliog. Sioc i tad-cu yn ddiweddar. Yn rhinwedd hefyd oedd gweld Eilir ei ãyr a ei swydd fel Cadeirydd Meleri ei wyres yno’n disgwyl Fforwm Ieuenctid yr Urdd am Tegwen ac yntau yng 2009-2010, cafodd y fraint nghwmni Maldwyn ac Eleri. o gario medal enillydd CIGYDD Gwerthfawrogwyd cyflwyniadau Ysgoloriaeth Bryn Trefel i’w llafar Eilir a datganiadau chyflwyno i’r enillydd. Bu BOW STREET cerddorol Meleri a’i chyflwyniad hyn yn fraint arbennig iddo Eich cigydd lleol i Karate - mae’n bencampreg gan gloi blwyddyn arbennig Cymru ac yn un i’w hosgoi! fel Cadeirydd. Yn ystod y Pen-y-garn flwyddyn, cafodd y cyfle i gyd Ffôn 828 447 Ar ôl gair gan Wyn Morris a ysgrifennu Neges Ewyllys Da Llun: 9-4.30 W.J.Edwards darllenodd Mair yr Urdd, ynghyd a’i lansio yn Maw-Sad 8.00-5.30 englyn Huw Ceiriog i gyfarch yr Ardd Fotaneg a’r Cynulliad. Gwerthir ein cynnyrch mewn Elwyn: Fe’i welwyd yn rhai o brif rhai siopau lleol 6 Y TINCER TACHWEDD 2010

LLANDRE

Llongyfarchiadau ei draws a dyffrynnoedd cul yn ôl ymddeol nes gorfod symud Dafydd Iwan i D.J.Williams, un cael eu croesi gan bontydd ansicr i gartref gofal yn Cross Hands. o arwyr Dewi. Fe’i gwelid mewn Llongyfarchiadau i Elen Watkin, ac ansefydlog. Er bod y tywydd O gofio i’r ddau farw o fewn gwrthdystiadau yn gyson, o Maeshenllan a Matt Shepard yn gymharol gynnes yn ystod diwrnod i’w gilydd mae’n werth Drawsfynydd i Gaerfyrddin, o ar eu priodas yn San Francisco y dydd roedd yn oeri yn sydyn cofio englyn gwych y Parchedig Gomin Greenham i Aldermaston. mis diwethaf. Mae Elen a Matt erbyn y nos ac wedi agosáu at y O.M.Lloyd i ãr a gwraig fu farw Roedd yn un o ysgogwyr yr wedi ymgartrefu yn Llundain. Base Camp rhaid oedd gwasgu i yr un pryd yn Nolgellau: ymweld blynyddol â safle capel Dymuniadau gorau i’r ddau a mewn i dri sach cysgu i gadw’n Bethel Cwm Cilieni, ar Epynt phob hapusrwydd. gynnes. Pob nos yr oedd yn Efo’i gilydd fe’u gwelwyd – hyd a da fod yna lun ohono ar ei rhaid cysgu mewn lleoliad oedd eu hoes, ymweliad olaf yn 2008 ar gael. Brysiwch wella yn is i lawr na lle yr oeddynt Ill dau ar eu haelwyd; wedi ei gyrraedd yn ystod y dydd Yna law yn llaw yn llwyd Wrth ddiolch am weinidogaeth Gwellhad buan i Beryl Hughes, gan fod hynny yn ei gwneud Efo’i gilydd fe’u galwyd. gyfoethog Dewi Thomas yn Pantyperan, sydd wedi treulio yn haws i addasu yn gorfforol i’r Llanfihangel Genau’r-glyn cyfnod yn yr Ysbyty yn uchder. Cawsom gasgliad o luniau Gan fod Dewi yn fardd, llenor, a mannau eraill anfonwn ddiweddar. arbennig o effeithiol i ddarlunio’r heddychwr, cenedlaetholwr a ein cofion at ei anwyliaid. sgwrs oedd yn rhoi syniad i’r phregethwr a bugail nodedig W.J.Edwards Prif Wobr aelodau o’r tirwedd hardd a does ryfedd fod pobl yr golygfeydd godidog. Disgrifiodd eglwysi yn sôn am gael eu Merched y Wawr Llongyfarchiadau i Gwion Mr Jenkins y pleser a’r teimlad cyfoethogi drwy’i weinidogaeth. Genau’r-glyn James, Tremedd, ar ennill y gogoneddus o gyrraedd eu nod Gweinidogaeth ar y cyd oedd hi brif wobr yng Ngãyl Ffilm yn y Base Camp. a’i briod yn ei hanwylo’i hun i’r Yn ein cyfarfod fis Hydref, Pics, yng Ngaleri Caernarfon gynulleidfa. Gan imi ddechrau Will Griffiths, sydd newydd dros y penwythnos. Mae modd Yn ogystal â bod ar daith fyth pregethu yn fuan ar ôl i’r teulu gyhoeddi llyfr dan y teitl gwylio’r ffilm ar YouTube/y gofiadwy casglodd Mr Jenkins a’i ddod i Hen Ficerdy Llandre, bu Dyn y Mêl, ddaeth aton ni. Llinell http://www.youtube.com/ ferch nifer sylweddol o arian ar Dewi’n gyfaill cefnogol i mi ac Gyda’i frwdfrydedd heintus a’i watch?v=TTZ7k2R9ufs gyfer Cymdeithas Alzheimer ac i’m cyfaill Irfon Jones a ddaeth wybodaeth ddihysbydd datgelodd ar gyfer Ward Meurig yn Ysbyty yn weinidog ifanc i’r Noddfa inni rai o ddirgeledigaethau a Llongyfarchiadau Bron-glais. a’r Borth. Er mor ddiwyd oedd rhyfeddodau’r gwenyn. y ddau llwyddasant i ddilyn Ym mis Tachwedd cafwyd Llongyfarchiadau i Megan a Leire Cydymdeimlad cwrs coleg yn Aberystwyth a noson arall lawn asbri pan Dafis, Glanceiro, ar ennill medal graddio’n anrhydeddus. Enillodd ddaeth Gareth William Jones i aur yr un ym Mhencampwriaeth Cydymdeimlir a Glyn Williams, Dewi ei M.A. yn ddiweddarach siarad am ‘Ceisio Plesio’r Plant’. Ei Nofio Ysgolion Ceredigion ym , ar golli cyfnither yn am draethawd ar ‘Addysg yng yrfa yn awdur llyfrau plant oedd Mhlas-crug ddechrau Tachwedd. Llundain yn ddiweddar. Ngheredigion (1800-1850) yn ôl y dan sylw. Mae yntau newydd Cofiannau’. gyhoeddi cyfrol arall, Breuddwyd Sefydliad y Merched Gwellhad buan Monti, sy’n ymwneud â chwarae Cynyddodd y gynulleidfa golff, a Chwpan Ryder yn Cafwyd sgwrs ddiddorol iawn Dymuniadau gorau i Rhys dan weinidogaeth Dewi a benodol. yn ystod ein cyfarfod Mis Watkin, Maeshenllan, sydd adre rhoddodd sylw arbennig i’r Ar Ragfyr 13eg Bwyd Hydref gan Mr Edryd Jenkins ar hyn o bryd ar ôl derbyn plant a’r ieuenctid. Gwyddom Chineaidd fydd dan sylw yng yn disgrifio ei daith ef a’i ferch triniaeth ar ei ben-glin. Hefyd i am ei safiad fel heddychwr ac nghwmni Mrs Margaret Griffiths. i Fynydd Everest yn ystod Margaret Williams, Bryngolau, eciwmenydd. Pan waharddodd Tachwedd 2005. Trefnwyd y daith a fu yn Ysbyty Bron-glais yr Esgob John Richards offeiriaid gan Gwmni World Expeditions am gyfnod a Gladys Jones, Esgobaeth Tyddewi rhag a chymerwyd tair wythnos i Bronberllan sydd yn Ysbyty gwasanaethu mewn capeli na Noson goffi gyflawni’r daith. Wedi hedfan Bron-glais ar hyn o bryd. rhoi lle i weinidogion mewn Nadoligaidd i Katamandu roedd yn rhaid angladdau anwybyddodd Dewi’r Stondinau cymeryd awyren fach i hedfan Dewi ac Anna Thomas gwaharddiad. Ag yntau wedi’i Ymweliad arbennig gan fagu’n Annibynnwr yng nghapel ymlaen i Lukla. Roedd y maes Siôn Corn Yn dilyn y cyfeiriad at hynafol Llwyn-yr-Hwrdd, awyr yn fach gyda mynyddoedd yn festri Bethlehem, o’i amgylch ac roedd gweddillion farwolaeth y Parchedig Ganon Tegryn, gogledd Penfro (gyda’i Llandre nifer o awyrennau yn dystiolaeth Dewi W. Thomas a’i briod hoff gyfeillion D.Gwyn Evans gynt o Nos Wener Rhagfyr 3ydd o ba mor anodd oedd hedfan Anna, yn rhifyn Medi, tybiais Dal-y-bont, a W.Rhys Nicholas) am 6.30 yr hwyr. yno. mai da fyddai cofio am eu roedd wrth ei fodd yn pregethu llafur mawr nhw a’u merched yng nghyfarfodydd diolchgarwch Yr elw i goffrau’r Tincer. Trefnir gan Banc Bro. Roedd dau arweinydd ac un Llinos, Morfudd, Eluned (un o y capeli. ar hugain o Sherpas yn tywys ffrindiau ysgol Mair fy chwaer) y chwech oedd ar y daith. Y a’r ddiweddar Nona, rhwng Yn ystod Wythnos y Pasg 1963 Blodau i bob achlysur Sherpas oedd yn cario’r pebyll, 1955 a 1967 pan oedd Dewi cynhaliodd Dewi’r gwasanaeth yr offer a’r bwyd ar y blaen ac yn ficer Eglwys Llanfihangel eciwmenaidd cyntaf yn yr Blodau’r Bedol yn paratoi prydau bwyd blasus Genau’r-glyn. Daethant yma o eglwys gan ofyn i D.R.Pritchard, ymlaen llaw bob nos. Fel yr oedd Glydau heb fod ymhell o fan gweinidog y Garn gyd-arwain Priodasau . Pen blwydd . y daith yn mynd ymlaen roedd geni Dewi yn Lanfyrnach sir gydag ef a chael Irfon Jones Genedigaeth . Angladdau . yn mynd yn fwy anodd gan i’r Benfro. Wedi’i hyfforddi yng i bregethu. Codi pontydd a Blodau i Eglwysi a Ocsigen leihau gyda chynnydd Ngholeg Dewi Sant Llanbedr wnaeth Dewi a sefyll yn gadarn Chapeli neu unrhyw achlysur yn yr uchder. Roedd y daith i’r Pont Steffan, bu Dewi’n gurad yn dros Gymdeithas y Cymod a Llansael a , ac o Landre threchu gwrthwynebwyr cas Donald Morgan Base Camp - 18000 o droedfeddi Hen Efail, SY23 5AB uwch wyneb y môr - ar hyd aeth i Bontyberem a . gyda’i hiwmor a’i wên – ‘y wên Ffôn 01974 202233 llwybr cul oedd a chreigiau ar Cartrefwyd yn Rhydaman ar na phyla amser’ – chwedl cân Danfon am ddim o fewn dalgylch y Tincer Y TINCER TACHWEDD 2010 7

PEN-LLWYN A CAPEL BANGOR

Cyfarchion Pen blwydd Bu Mrs Jones yn weithgar tu amser am bopeth. buan, a chofion cynnes yr ardal hwnt yn y gymuned, yn aelod Na, efallai fod Elizabeth Jones i chi Gwen. Deallir fod Mrs Aeronwy Lewis, ffyddlon o’r capel, yn gymorth heb grwydro y byd, ond roedd Rheidol Banc, yn dathlu pen mawr i’w gãr fel trysorydd y ganddi bopeth oedd ei hangen Cydymdeimlad blwydd arbennig ar 25ain o neuadd, ac yn amlwg iawn yng ar ei haelwyd, ac nid oedd fyth Dachwedd. Llongyfarchiadau nghlwb chwaraeon y plant a yn hapusach na phan oedd bob Cydymdeimlwn â Mrs Sally iddi a diolch am fod yn ohebydd phobl ifanc, a gynhaliwyd yn un o’r plant a’u teuluoedd yn Evans, Tywynfa, wedi colli ei cydwybodol cyson i’r Tincer sy’n y neuadd ar un adeg. Yr oedd ymweld â hi. chwaer yng nghyfraith– gwraig brysur yn casglu cynnyrch o fis ei hun yn dipyn o chwaraewr Diolchwn am fywyd person y diweddar Tom Alun Evans. i fis. Dymuniadau gorau yr ardal Badminton. arbennig iawn. gyfan i chi. (Gol.) Fel y dywedwyd yn ei Cynhaliwyd ei hangladd ar Merched y Wawr – theyrnged ddydd ei hangladd, y 6ed o Hydref yng nghapel Cangen Melindwr Mrs Elizabeth Mary roedd ei chrefydd yn bwysig Pen-llwyn dan ofal y Parchg Jones, Rhoslwyn iawn iddi, a threuliodd ei bywyd Ifan Mason Davies, pryd y daeth Ar gyfer cyfarfod mis Tachwedd, yng ngwir ystyr y Gair, trwy fod tyrfa o berthnasau a ffrindiau i fe deithiodd yr aelodau i bentref Unwaith eto, tristwch mawr yn ffrind i bawb. dalu y gymwynas olaf iddi. Bronnant, i Siop y Bont. Fe’n yw gorfod cofnodi marwolaeth Gãyr pawb hefyd, na fedrech Coffa da am Mrs Elizabeth croesawyd yno gan Eurgain cymeriad annwyl iawn sef Mrs “ddianc” o Rhoslwyn heb “cup of Jones, boed i’r atgofion ddal yn James. Clywsom ganddi am y Elizabeth Jones, Rhoslwyn. tea bach” ei geiriau hi. fythol wyrdd. modd y prynodd hi, ei brawd Ganwyd hi yn Rhiwbwys Gweithiodd fel gweinyddwr Estynnwn ein cydymdeimlad Eurig a’i wraig Eleri y fusnes a ym 1920, yn ferch i Thomas cinio yn ysgol Pen-llwyn am tua dwysaf i Gwendoline, Gerwyn, agorwyd ganddynt bum mlynedd a Rachael Jones, yn un o 5 pymtheng mlynedd. Ei chymar Alwyn, Nia ac Eiri a’u teuluoedd yn ôl wedi cryn dipyn o waith o blant a fagwyd ar aelwyd agos yno oedd Mrs Maggie yn eu hiraeth. adnewyddu y tu fewn i’r siop. hapus iawn. Mynychodd Jones, a dyna i chi amser hapus Maent yn canolbwyntio ar Elizabeth ysgolion Brynherbert, oedd y cyfnod yma o dan Diolch werthu cynnyrch Cymreig a Llanrhystud ac Ardwyn. Bu yn arweinyddiaeth y Prifathro Mr chawsom flasu nifer ohonynt gweithio yn Llundain cyn dod Martin Davies. Ymgymerodd Dymuna teulu y ddiweddar – caws, pwnsh, mwstard, pâté, yn ôl i Gymru ar ôl dioddef y hefyd â’r gwaith o gasglu a Elizabeth Jones, ddiolch ceuled lemon a hufen ia. Maent “rheumatic fever.” chyfrif arian cinio y plant, ac o waelod calon am bob yn brysur iawn adeg y Nadolig Roedd ganddi yr awydd yn hollol groes i’r arfer, diwrnod arwydd o gydymdeimlad a yn paratoi a gwerthu hamperi. i deithio, ond arhosodd yn diflas iawn oedd, pan orfu iddi ddangoswyd iddynt ar ôl colli Gall y cwsmer ddewis cynnwys Aberystwyth yn y swydd ymddeol yn 65 oed. eu mam. Llawer o ddiolch am yr yr hamperi os dymunant. o Reolwraig ym Mhopty Gyda threigliad y ymweliadau, cardiau, galwadau Dangosodd Eleri sut y mae’n Wynne Owen. Priododd â blynyddoedd, ymfalchiodd bod ffôn, presenoldeb yn yr angladd, mynd ati i baratoi hamper gan Eurfyl Tanrallt ym 1951, a yn fam-gu i David a Paul - plant blodau a’r cyfraniadau tuag dynnu nwyddau addas ar gyfer ganwyd iddynt bump o blant Gerwyn a Matty, a Steffan a at Gapel Pen-llwyn a Chlwb y pen blwydd priodas ruddem - Gwendoline, Gerwyn, Alwyn, Rhydian - plant Nia a Raymond. Deillion Aberystwyth er cof o’r silffoedd cyn eu pacio’n Nia ac Eiri. Roedd y ddau yma yn byw ond amdani. Gwerthfawrogwyd eich ddeniadol. Eleri hefyd a fydd tafliad carreg o Rhoslwyn, a caredigrwydd yn fawr iawn. yn pobi cacennau a phasteiod a daethant yn ran bwysig o fywyd werthir yno. dyddiol Elizabeth ac Eurfyl. Capel Pen-llwyn Cafwyd cyfle i grwydro o Felly daeth yn ergyd a cholled amgylch y siop a phrynu ambell enfawr i bawb o’r teulu pan Cynhaliwyd cyfarfod i eitem yn ogystal â siarad ag gollodd Eurfyl ei frwydr yn diolchgarwch yn y capel Eurgain, Eleri a Beti (mam erbyn cancr. Nos Wener 22ain Hydref. Y Eurgain) a oedd yno yn rhoi Tua ugain mlynedd yn ôl gweinidog gwadd oedd y Parchg help llaw i’r ddwy ac yn gofalu dechreuodd Mrs Jones golli ei Andrew Lenny, a chafwyd ar ôl ei hãyr ieuengaf, Iolo. golwg, ond brwydrodd i sicrhau bregeth bwrpasol ganddo. Diolchodd Ann Jenkins fod bywyd yn mynd yn ei flaen. Siomedig eto eleni oedd nifer iddynt am y noson ddymunol a Roedd yn aelod ffyddlon yr aelodau a fynychodd y dreuliwyd yn Siop y Bont. o Ferched y Wawr Melindwr, gwasanaeth. Paham, dwedwch ac hefyd Clwb y Deillion yn ein bod wedi mynd mor Eglwys Dewi Sant, Capel Aberystwyth, lle y gwnaeth ddifater, a chymaint gennym i Bangor nifer o ffrindiau newydd. Ond ddiolch amdano? Addurnwyd methodd yn deg a digymod a’r y capel yn hardd gan Mrs Ar ran aelodau a chyfeillion distawrwydd llethol wedi colli Eirwen Sedgwick. Diolchodd yr Eglwys, hoffwn ddymuno ei gãr. Ac ar ôl blwyddyn anodd Mrs Heulwen Lewis i’r rhai oedd gwellhad llwyr a buan i’r symudodd i Gartref Tregerddan, yn bresennol o eglwysi cyfagos. canlynol: a chafodd flwyddyn hapus yno. Dymunwn yn dda i Mr Martin Y Parchedig John Livingstone, Yn ystod yr amser yma, daeth Davies a Mr Eilir Morris, a oedd Y Ficerdy, Penrhyn-coch sydd yr afiechyd creulon dementia yn methu bod yn bresennol wedi derbyn llawdriniaeth yn i’w blino. Ar ôl dau fis yn ysbyty oherwydd salwch. Gobeithio y ddiweddar. Bron-glais symudodd i Gartref cant adferiad llwyr a buan. Mr Edward Griffiths, Penlon, Nyrsio Plas Abermad, mis sydd wedi cyrraedd adref o’r Mai eleni. Mae’r teulu yn dra Ysbyty ysbyty erbyn hyn. ddiolchgar am y gofal a gafodd Braf gweld Mr Sid Clench, yn y ddau Gartref, ac yn falch Blin oedd clywed fod Miss Poplars, Mrs Mair Stanleigh, o’r adborth a ddaeth o’r ddau Gwen Davies, Panteg, yn dal yn Dolfawr a Mr a Mrs Lawrence le yn reolaidd, a hynny, : mor yr ysbyty wrth fynd i’r wasg. Cock, Gwarfelin sydd ar wellhad Mrs Elizabeth Jones, Rhoslwyn ddiolchgar oedd eu mam bob Dymunwn iddi adferiad llwyr a ac yn ôl yn ein plith. 8 Y TINCER TACHWEDD 2010

GOGINAN

Cydymdeimlwn

Trist yw cofnodi marwolaeth Cyril Davies, Bwthyn y Cwm yng Nghartref Plas Cwmcynfelin. Cydymdeimlwn gyda’i ferch Jacqueline.

Wyres

Llongyfarchiadau i Colin a June Baxter, Oakdale ar enedigaeth eu hwyres fach newydd yn . Ganed Erin Lili ar Hydref 13 i Stephen a Charlotte ac yn ôl pob sôn mae ei brawd mawr wedi dotio arni.

Pen blwydd Arbennig

Pen blwydd hapus i Kath Hughes, Bryn Pica, ar ei phen blwydd arbennig. Mae yn siwr o deithio tipyn yn awr gan na fydd rhaid iddi dalu am y bws.

Pob Lwc

Dymuniadau gorau i Susanne Vaughan, Gwelfryn, yn y rownd derfynnol yn Llundain yng nghystadleuaeth cwmni Spar am y person delfrydol fel gweithiwr siop. Fe wnaeth rheolwr y siop y mae yn gweithio ynddi yn Aberystwyth ei henwebu gan ei bod mor bleserus bob amser ac hefyd yn gofalu am y bobl mewn oed sydd yn siopa yno ac o’r herwydd mae Susanne wedi mynd drwyddo i’r rownd derfynol dros Gymru a Priodwyd merch Brian a Liz Ashton, Araul, ym Mhortmeirion adeg y Pasg Lloegr. Pob lwc iddi yn Llundain. eleni. Mae Jenni a’i gw^r Nicholas Hadfield wedi ymgartrefu yn Efrog lle mae Jenni yn athrawes ysgol gynradd a Nick yn ymgynghorwr pres. Pob lwc i’r ddau am y dyfodol. CLWB CW^ L Penrhyn-coch R.J.Edwards Adeiladau Fferm y Cwrt Cwrt Farm Buildings Ar Agor Llun - Gwener Penrhyn-coch 3.30 - 5.30 Contractiwr, masnachwr £6 y sesiwn . £5 ail blentyn gwair a gwellt. Cwmni Actorion Theatr Felin-fach yn cyflwyno Arbenigwr ar ailhadu Bwyd a Diod Iachus yn Gynwysedig Cyflenwi a gwasgaru calch Gofal Plant Cofrestredig Gwrthtaith Fibrophos a rhai organig O’s Ffos? O’s! O’s! Ymgymymerir â phob math o Clwb Gwyliau Dewch i ymuno â Tegi Wegi a’r criw yn anturiaethau’r panto! waith amaethyddol am brisiau cystadleuol Mae’r clwb hefyd ar agor yn ystod Lorïau a pheirianau gwyliau’r ysgol a diwrnodau HMS 04 – 11.12.10 amaethyddol i’w llogi 08.30 y.b. – 5.30 y.p. Ffôn: 01570 470697 01970 820149 www.theatrfelinfach.com 07980 687475 £18 y diwrnod plentyn cyntaf £16 y diwrnod ail plentyn Sesiwn hanner diwrnod GWELY A 08.30 – 1.00 y.p. neu 1.00 y.p. – 5.30 y.p. BRECWAST MAIR £9 plentyn cyntaf . £8 ail plentyn 9 Heol Llangrallo, Pen-y-Bont ar Ogwr CF31 3AR Croeso cynnes Cymreig mewn I fwcio cysylltwch â lleoliad delfrydol i ganolfanau Nicola Meredith neu Katy Nash ar siopa gorau de Cymru, Canolfan y Mileniwn, Stadiwm y Mileniwm a 07972 315392 Cae Pêl-droed Caerdydd. [email protected] www.mairsbedandbreakfast.co.uk Neu cipiwch mewn i’r clwb ar ôl Ysgol e-bost : [email protected] 01656 655442 Celf a Chreft, Gemau tu mewn ag allan, 07768 286303 Wii a Playstation, Pwll Pelau a mwy! Cysylltwch â Huw a Sarah Tudur Y TINCER TACHWEDD 2010 9

MADOG, DEWI A CYNGOR CYMUNED TIRYMYNACH CEFN-LLWYD Suliau Rhagfyr Eifion Roberts. Cafwyd oedfa Llywyddwyd cyfarfod yr y cyfeiriodd at ddamwain Hydref o’r Cyngor gan yr arall ger Dolgau, a brofodd 2.00 fendithiol ac amserol a’r capel is-gadeirydd y Cyng Heulwen yn angheuol, ac mae eisoes 5 Bugail wedi ei addurno’n hardd gan y Morgan. Yn dilyn rhai yn trafod gydag Adrannau y 12 Oedfa’r Plant chwiorydd. Yr organyddes oedd argymhellion yn y cyfarfod Ffyrdd am gael sythu’r gornel 19 Arwyn Pierce Angharad Rowlands. diwethaf penderfynwyd beryglus hon. 26 Terry Edwards Dyweddiad mai gorau fyddai cael rhagor Codwyd y mater bod lorïau Genedigaeth o brisiau am feinciau sydd uchel yn methu mynd o dan Llongyfarchiadau i Michael wedi eu llunio o ddeunydd Bont Rhydhir ac yn gorfod ail-gylchu. Nid oes sicrwydd bacio yn ôl i Bow Street gan Ar Hydref 29ain ganwyd merch Reeves, mab Eirlys a Tony erbyn hyn bod trydan wedi ei achosi trafferth i fodurwyr ferch i Sioned a Llywelyn, Reeves, Rickmansworth, wñr gysylltu i’r lamp ger Bryndolen a niweidio ffensys IBERS. Os Rhydyceir, Capel Madog sef y diweddar Mr a Mrs Elfyn yn Blaenddol. Gofynnir i’r gellir symud yr arwyddion Lleucu Elen ap Llywelyn – Williams, Ysgubornewydd ar ei trydanwyr edrych i mewn i’r sy’n dynodi uchder y bont yn wyres i Alwyn a Margaret ddyweddïad â Ursula O’Leary, mater. Disgwylir i’r gordyfiant ôl i Bow Street, efallai y gellir Hughes, Gwarcwm Hen, a merch y diweddar Mr a Mrs ger Capel Noddfa gael ei dorri osgoi y broblem hon. gor-wyres i Mrs Nan Hughes, William O’Leary, Llundain. yn fuan. Gellinebwen. Cydymdeimlad Derbyniwyd adroddiad CYNLLUNIO. Derbyniwyd Croeso misol gan y Cyng Sir, y Cyng gwybodaeth fod cais am newid Cydymdeimlwn â Dai a Wendy Paul Hinge. Dywedodd bod defnydd unedau yn Nantllan y gwaith papur parthed wedi ei ganiatáu. Roedd hwn Yn ddiweddar mae Arthur ac Evans, Fferm Fronfraith, ar golli uwchraddio rhan o Maesafallen yn mynd yn ôl i 2008. Eirian Hughes wedi ymgartrefu modryb Mrs Ceinwen Page o’r yn mynd yn ei flaen, a bod yn Lluest Fach, Capel Madog, Amwythig, gynt o Llawr y Cwm cyfarfod i fod yn fuan, yn ôl Derbyniwyd cais oddi wrth sef hen gartref Eirian er eu bach, Bont-goch; y drefn, i’w gynnal yn Festri Glwb Pêl-droed Bow Street bod wedi byw yn Bow Street Noddfa. Cyflwynodd gopi am gyfraniad tuag at ei noson am bron i ddeugain mlynedd. hefyd i Gwenda ac Alun Hughes, o adroddiad sefydlu gorsaf gymdeithasol o Dân Gwyllt. Croeso cynnes i’r cwm; Troedrhiwgwinau ar golli mam trên yn Bow Street. Mae’r Penderfynwyd cyfrannu £125. edrychwn ymlaen i’ch cael fel Gwenda – Mrs Bet Jones o awdurdodau wedi derbyn Datgelodd y Cyng Vernon cymdogion. Landdeiniol. mai yn Bow Street y bydd yr Jones ei ddiddordeb yn yr Taith Swydd newydd orsaf yn hytrach nag ariannu eitem hon ac ni chyfrannodd un arall ym Mhowys. Mae i’r drafodaeth. Yr un modd golau Maes Ceiro wedi ei datgelodd y Cyng Harri Petche Braf yw gweld Tegwen ac Dymuniadau gorau i Wyn ddiwygio fel bod y lampau ei ddiddordeb pan ddaeth Aldwyth Lewis, Rhos-goch wedi Morris, Plas y Fronfraith yn ei yn gwybod y gwahaniaeth llythyr oddi wrth Bwyllgor dod nôl yn ddiogel ar ôl eu taith swydd newydd yn ddarlithydd rhwng nos a dydd. Gyda gofid y Cae Chwarae yn gofyn am i Batagonia. astudiaethau busnes ym yr adroddodd nad yw ffordd gefnogaeth (trwy lythyr) i’r Mhrifysgol Aberystwyth. Diolchgarwch Clarach o Bow Street yn cael adrannau priodol am gael Wedi’r storm blaenoriaeth i’w graeanu pan ehangu y cwrt chwarae tennis ddaw tywydd drwg. Gobeithir a’r man ymarfer chwaraeon. Nos Fawrth, 9fed o Dachwedd gosod arwyddion i arafu’r Penderfynwyd cefnogi’r cais. cynhaliwyd cyfarfod Bu un pen o’r Parsel heb drafnidiaeth wrth groesffordd Diolchgarwch yng Nghapel gysylltiad ffôn (a gwe) am o leiaf yn fuan. Mae Yr unig fater ariannol oedd Madog. Croesawodd y gweinidog wythnos ar ôl i bolyn teligraff nifer o ddamweiniau yn talu bil torri porfeydd am y y Parchg Wyn Rh Morris bawb syrthio yn y storm. Gyda’r Tincer digwydd wrth y bont ger yr flwyddyn sef £800. Bydd y ynghyd gan estyn croeso cynnes ar fynd i’r wasg nid oes dim sôn eglwys hefyd. Gyda thristwch cyfarfod nesaf ar 25 Tachwedd. i’r pregethwr gwadd, y Parchg am neb yn dod i’w drwsio.

ABER-FFRWD A CWMRHEIDOL

Diolch ni gael eu blasu. Nos Lun gyntaf oed ac yn dal i ddreifio ac ar hyn a diolch o galon i bawb am eu yn Nhachwedd cawsom noson yn o bryd hi yw yr yrrwraig hynaf presenoldeb eleni eto. Hoffai Eirlys Davies, Caehaidd, gwneud gwahanol bethau allan yng Nghymru. Tipyn o record a ddiolch o galon i bawb am y o hen glytiau. Llwyddodd rhai i gobeithio y deil i fynd am nifer o Dyrchafiad dymuniadau da a dderbyniodd wneud bandiau ar gyfer eu gwisgo flynyddoedd eto! yn ystod ei salwch diweddar. Mae yn y gwallt. Croesawodd ein Llongyfarchiadai i Glenys yn ei werthfawrogi yn fawr iawn. llywydd Norma Stephens pawb yn Capel Llwyn-y-groes Williams Ty’n Wern ar gael ei gynnes iawn i’r ddau gyfarfod yma dyrchafu yn Uwch-ddarlthydd yn Urdd y Benywod a da oedd cael cwmni cymaint o Cynhaliwyd ein Cwrdd Adran y Gyfraith ym Mhrifysgol wragedd yr ardal yn y ddwy noson. Diolchgarwch eleni eto gyda Aberystwyth. Cafwyd noson ddiddorol iawn y Parchg Eifion Roberts, ddechrau Hydref yng nghwmni Teledu Capel y Morfa, yn bregethwr Priodas Ruddem Lloyd Edwards, Penrhyn-coch pan gwadd. Cafwyd gair o groeso y bu yn datgelu rhai cyfrinachau Bu Mair Stanleigh, Dolfawr, gan Elizabeth Lewis a’r Llongyfarchiadau hwyr i Hywel gwneud jam a tsytni ar gyfer ar y rhaglen deledu Wedi 7 yn organyddes oedd Delyth Davies, ac Ann Ellis, Hywelfan, ar sioeau. ‘Roedd wedi dod a nifer o ddiweddar yn dreifio ei char ar Maencrannog. Roedd y Capel ddathlu eu priodas ruddem wahanol ddanteithion er mwyn i hyd ffordd y Cwm. Mae hi yn 97 wedi ei addurno yn hyfryd iawn ddechrau mis Hydref. 10 Y TINCER TACHWEDD 2010

PENRHYN-COCH

Suliau Rhagfyr Cydymdeimlad

HOREB Cydymdeimlwn â Ken Evans, 5 2.30 Oedfa Gymun Gweinidog Coedgruffydd, ar farwolaeth 12 10.30 Oedfa deuluol Gweinidog ei chwaer Ceinwen Elizabeth 19 2.30 Oedfa Nadolig Gweinidog Page, - fu yn gweithio a byw 25 7.30 y bore Oedfa gymun am flynyddoedd yn Swydd fore’r Nadolig Amwythig. 26 10.30 Oedfa ddiwedd blwyddyn Gweinidog Cymdeithas y Penrhyn

SALEM Un o gymeriadau mwyaf lliwgar 12 2pm - Y Parchedig Richard H yr ardal oedd testun sgwrs Lewis Andrea Parry, ein gwraig wadd 24 Rhagfyr – 5.30pm – Bethel, fis Hydref. Merch o’r Bala yw Tal-y-bont – Gwasanaeth y Andrea sy’n athrawes ddrama Plant ac ymarfer corff yn Llanrwst. 25 10am – Y Nadolig, Bethel, Tra’n ddisgybl yn Ysgol y Yr Athro Dafydd Johnston, Dr Tedi Millward, a’r Dr Huw Meirion Edwards yn Horeb, Tal-y-bont – Y Parchedig Berwyn daeth o dan ddylanwad Penrhyn-coch pan draddodwyd darlith gyntaf Cymdeithas Canolfan Dafydd ap Richard H Lewis y ddiweddar Buddug neu BJ a Gwilym fis Hydref gan yr Athro Johnston. phriodol iddi olygu ei chofiant Cinio Cymunedol Buddug James: Brenhines y oedd B.J. Prin yw cymeriadau ymddeol ac yn byw yn Penrhyn-coch ddrama (Cyhoeddiadau Barddas) o’r fath erbyn hyn! Gadawodd Aberystwyth. y llynedd. Hyfryd oedd cael fwlch ar ei hôl ond roedd ei Bydd y Clwb yn cyfarfod yn croesawu nifer o gwmni drama chyfraniad unigryw i do ar ôl to Sul Y Cofio Neuadd yr Eglwys dyddiau Licris Olsorts a chafwyd sawl o ieuenctid Cymru benbaladr Mercher 24 Tachwedd a 8 a 15 hanesyn digri ganddyn nhw ym amhrisiadwy. Cafwyd gwasanaeth ger y Rhagfyr. Cysylltwch â Egryn hefyd. gofgolofn ar sgwâr Penrhyn-coch Evans 828 987 am fwy o fanylion Yn ystod y nos cawsom wledd Gwefan Trefeurig fore Sul, Tachwedd 14eg dan ofal neu i fwcio eich cinio. o atgofion a throeon trwstan. www.trefeurig.com Mrs Lona Jones, Glanceulan. Disgrifiodd BJ fel ‘corwynt o Cafwyd darlleniad gan Mrs Priodas ddynes, byth ag amser, ond ag Ychwanegwyd adran Ffilm Gwenan Price, Dolmaeseilo a amser i bawb’. Aeth ar drywydd a Sain i wefan y plwyf yn gosodwyd pum plethdorch ger y Llongyfarchiadau i Mandy Jones, y C’s yn ei bywyd – y car, y ddiweddar lle gellir gwrando ar gofgolofn, a thorch fach ar ran y Tal-y-bont a Derek Glennie o’r cathod, crwydro, caredigrwydd, rai o gerddi Dafydd ap Gwilym Brownies. Chwaraewyd yr ‘Alwad Ddol Fach, ar eu priodas yn cymwynasgarwch, cymdeithas, yn cael eu perfformio; Linda Olaf’ ar y trymped gan Osian Nhwrci yn Awst a chroeso i y capel a’r cystadlu oedd mor Griffiths a Lisa yn canu yn y James, . Mandy i Benrhyn-coch! bwysig iddi. Ac yn treiddio Smithsonian yn Washington drwy’r cwbl – y diffyg cadw yn 2009; gwrando ar gyfweliad Eglwys St Ioan Genedigaeth trefn, y diffyg cadw amser a’r gyda Niall Griffiths; Nigel Penrhyn-coch diffyg cydymffurfio! Enaid Humphreys yn darllen rhai Llongyfarchiadau i Kelly a rhydd â chalon fawr. Dyna cerddi allan o’i lyfr diweddar The Mi fydd Siôn Corn yn Mathew Bishop, Glan Seilo, ar Flavour of Parallel; gwrando ar Dr ymweld â Neuadd yr Eglwys, enedigaeth mab-Aron William, Rhiannon Ifans yn darlithio ar Penrhyn-coch, ar nos Sadwrn y brawd i Lowri. Dwm o’r Nant yn LLGC; a gweld 4ydd o Ragfyr rhwng 6-8y.h., am darnau o ffilm gideon Koppel ychydig o ‘Win Poeth a Mins Eisteddfod 2011 Sleep furiously. Peis’. Mae’n estyn gwahoddiad i blant y pentref i ddod a’u rhestr Cyhoeddodd Mairwen Jones, Cylch Meithrin Trefeurig anrhegion ganddynt i hwyluso’i ysgrifennydd Eisteddfod waith rhag ofn ceir streic post, Gadeiriol Penrhyn-coch enwau Bydd y Ffair Nadolig ychydig ac mi fyddant yn derbyn anrheg beirniaid a llywyddionEistedd- yn wahanol eleni –fe’i cynhelir fechan am eu trafferth. Yn fod 2011 a fydd i’w chynnal ar 8-9 nos Iau Rhagfyr 2il yng Nghlwb ogystal, mi fydd yna stondin Ebrill. Pêl-droed Penrhyn-coch rhwng cynnyrch Nadolig; raffl; 3.45 – 6.45, Bydd ymweliad gan cystadleuaeth i’r plant; posau a Llywyddion Siôn Corn a bydd cawl ar gael. mwy. Hwyl i’r teulu oll, galwch Nos Wener: Janice Morris heibio i ymuno â’r hwyl. Prynhawn Sadwrn: Alwen Urdd y Gwragedd, Fanning Penrhyn-coch Merched y Wawr Nos Sadwrn:Y Cynghorydd Richard Owen Y Parchedig Alan White oedd Nos Iau 14eg o Hydref aeth y gwestai mis Tachwedd, fe fu’n gangen i ymweld â siop cigydd Beirniaid ein diddori gyda’i gasgliadau o Y Garn a chafwyd yno groeso Lleol (nos Wener) hen gardiau post a hanesion am arbennig gan Heath Ragget Cerdd: Meinir Edwards, Llandre rai ohonynt a fu ym meddiant a’i wraig Rhian. Fe gafwyd Llefaru: Enfys Hatcher, Gors-goch ei deulu ers dechrau’r ugeinfed cwpanaid yn y caffi bach cyn Cerdd:Helen Wyn, Brynaman ganrif. Mae ei wreiddiau yn cychwyn y noson ac yna fe aeth Llên a Llefaru: Aled Gwyn, ddwfn yn Llandre, ac er iddo pawb drwodd i’r siop lle oedd Caerdydd grwydro tipyn yn rhinwedd pob math o gigoedd a hefyd siop ei swydd, mae bellach wedi groser. Aeth ymlaen i ddangos Y TINCER TACHWEDD 2010 11

O’R CYNULLIAD i ni sut oedd trin gwahanol Mrs Kathryn Livingstone fathau o gig a sut i’w goginio. ddiolch o galon i bawb am Roedd mis Hydref mor brysur bod trigolion y Fe roddodd rhai syniadau eu dymuniadau caredig â’r arfer wrth imi fynychu cartref, ynghyd gwych i ni sut i baratoi at a’u gweddïau cariadus dros digwyddiadau ar hyd a lled â phobl y Nadolig sydd wrth law. gyfnod salwch John yn Ceredigion. Fodd bynnag, y Llambed a’r Yn ystod y noswaith roedd ddiweddar. Mae’ch cefnogaeth mis hwn fe fynychais ddau ardal, yn Meirion Roberts ei brentis yn wedi bod o gymorth ac o gyfarfod ynghylch Ysbyty ddiolchgar ei helpu yn y siop. Yna yn ôl gysur mawr. Bron-glais a’r gwasanaethau iawn am i’r caffi lle oedd bwffe gwych sydd ar gael yno. Cyfarfod yr gyfraniad o bob math o ddanteithion Pen blwydd arbennig oeddwn wedi ei drefnu ar gyfer pwysig y wedi eu paratoi i ni ac i Grãp Ymgyrchu aBer gyda staff a’r Gynghrair ymgymryd ohono. Cyn mynd Dymuniadau gorau i Ellen Chadeirydd a Phrif Weithredwr Cyfeillion i fywyd bob-dydd y tua thre diolchodd Wendy Sheppard, 1 Dôl Helyg, a Bwrdd Iechyd Hywel Dda cartref. Reynolds i’r cigydd a phawb ddathlodd ben blwydd oedd y cyntaf. Yn ystod y Ym Mhontrhydfendigaid, am noswaith arbennig iawn. arbennig ar Dachwedd 18fed. cyfarfod, fe glywyd mwy roedd hi’n fraint i fynychu am y bwriad i ymgynghori cystadleuaeth Ysgoloriaeth Bryn Nos Lun, 8fed o Dachwedd, gyda’r cyhoedd ar gynlluniau Terfel yn y pafiliwn. Cafwyd aeth criw drwy wahoddiad i ddarparu mwy o driniaethau cystadleuaeth dda a braf oedd i lawr at gangen Llanafan yn ein cymunedau ac fe gafwyd gweld adeilad y pafiliwn yn i’r Eisteddfod Ffug oeddynt trafodaeth dda ar yr angen i cael ei ddefnyddio ar gyfer wedi ei threfnu. Ar wahân i gynnal ymgynghoriad agored a cystadleuaeth genedlaethol ni roedd cangen Ffair-rhos chynhwysfawr. fel hyn. Hoffwn longyfarch yno hefyd. Pawb yn cael Wythnos yn ddiweddaraf, pawb oedd yn cystadlu eleni a hwyl yn cystadlu yn erbyn ei roeddwn yn falch i groesawu’r dymuno’n dda iddynt ar gyfer gilydd wrth i Alun Jenkins, Gweinidog Iechyd i Ysbyty y dyfodol. Pontarfynach fod yno yn ein Bron-glais er mwyn cynnal Yn olaf, mae lleoliad siop yr beirniadu. Cymerwyd rhan sesiwn holi ac ateb ar y cyd ar elusen leol Ffagl Gobaith wedi o gangen Penrhyn-coch gan gyfer staff yr Ysbyty. Roedd symud yn Aberystwyth i 14 Y Glenys Morgan, Mair Evans, modd i weithwyr godi unrhyw Stryd Fawr ac roedd hi’n fraint Janice Morris, Elizabeth bryderon yn uniongyrchol i gael fy ngwahodd i agor y Wyn, Sandra Beechey, Ceri gyda fi a’r Gweinidog ac rwy’n siop newydd yn ffurfiol yn Williams a Mairwen Jones. Er ddiolchgar iawn i Edwina Hart ddiweddar. Mae Ffagl Gobaith mai cangen Llanafan ddaeth AC am deithio i Aberystwyth i yn darparu gwasanaeth i’r brig bu cangen Ffair-rhos fynychu’r sesiwn hwn. amhrisiadwy ar gyfer cleifion yn agos iawn atynt. Cafwyd I lawr yn Llambed, roeddwn â chancr ac rwy’n gobeithio gwledd i fwyta ar ddiwedd y yn falch iawn i fynychu y bydd y lleoliad newydd yn noson. Diolchodd ein llywydd Dyma Ellen yn dathlu gyda grw^p gwasanaeth arbennig i helpu codi hyd yn oed yn Glenys i bawb ar ran ein crefft Llandre gyda chacen a wnaeth gyflwyno Gwobr Ddeimwnt i fwy o arian ar gyfer gwaith yr cangen ni am noson wych. Elisabeth Wyn i’r achlysur. Gynghrair Cyfeillion Cartref elusen. Hafan Deg. Rwy’n gwybod AC Ysbyty

Dymunwn wellhad buan i Henry Thomas, Cwmfelin, DÔL-Y-BONT a fu yn Ysbyty Bron-glais a Threforus yn cael triniaeth yn Cydymdeimlad a Ray) yn 52 mlwydd oed ganol ddiweddar. mis Hydref. Estynwn ein cydymdeimlad â Hefyd gwellhad buan i Sion theulu Pantydwn ar farwolaeth Diolchgarwch James, a fu yn yr ysbyty ar ôl chwaer i Gwesyn a Gerallt, sef damwain pêl-droed. Enid Howells, Maes Ceiro. Cynhelir Cyfarfod Diolchgarwch Capel y Babell bnawn Sul, 28 Diolch Cydymdeimlwn hefyd a theulu Tachwedd am 2 o’r gloch. Bryndderwen ar farwolaeth nith Y Parchg Wyn Morris fydd yng Dymuna’r Parchg John a i John a chyfnither i Sian Elin. Bu ngofal y gwasanaeth ac estynnir farw Helen Buchanan (merch Rosa croeso cynnes i bawb.

RHODRI JONES FFENESTRI Brici a chontractiwr adeiladu IMEJ FFENESTRI PVCu, HEULFANNAU, DRYSAU a.y.y.b. Am y GWASANETH, PRIS 07815 121 238 a’r SAFON GORAU gan GWMNI LLEOL Gwaith cerrig Sefydledig dros 30 mlynedd Adeiladu o’r newydd Edrychwch am y Estyniadau Patios Ty^ Twt Waliau gardd 01970 880330 Cofrestrwyd gyda Llandre Bow Street

Marilyn a Ifor Jones [email protected] 12 Y TINCER TACHWEDD 2010

BOW STREET

Suliau Rhagfyr pan oedd yn bymtheg oed. Datblygodd ddiddordeb mewn Capel y Garn ffotograffiaeth gan deithio gyda’i 10 a 5 gamera i dynnu lluniau ar draws http://www.capelygarn.org/ gogledd Cymru. Mae tair mil o’r lluniau hyn mewn casgliad 5 John Price 10 yn y Llyfrgell Genedlaethol. Yn Siôn Meredydd 5 ystod y noson cawsom gyfle 12 Oedfa’r Plant i werthfawrogi ystod eang o’r 19 Arwyn Pierce 10 lluniau hyn yn gymeriadau, Bugail 5 lleoliadau, ffeiriau a gweithwyr. 26 Terry Edwards Diolchwyd i Iwan gan Beryl Hughes, ein llywydd. Paratowyd Noddfa lluniaeth ysgafn gan Rhian 5 2.00 Gweinidog Jones-Steele a Menna Dafydd. 12 10.00 Y Parchg Ddr Terry Enillwyd y raffl gan Cerys Jones. Edwards, Cymundeb Ar nos Lun, Rhagfyr 13 bydd Tra ar ymweliad â’r Wladfa yn ddiweddar bu Alun Jones yn beirniadu llên a llefaru 19 5.00 Gweinidog Nadolig aelodau’r gangen yn canu carolau yn yr Eisteddfod flynyddol. Gwelir ef ar y llwyfan yn ystod seremoni y cadeirio Noddfa ar hyd y pentref. pan enillodd Esyllt Nest Roberts de Lewis, y Gaiman. Mae Esyllt yn frodor o’r Ffôr, 24 Oedfa noswyl Nadolig am 11.30 Gwynedd ac yn nith i Moss Jones, Taigwynion, Llandre. Llun: Daniel Feldman yr hwyr Newid aelwyd 25 Uno yn y Garn ar gyfer oedfa bore Nadolig Erbyn hyn mae Eirian ac 26 Uno yng Nghartref Arthur Hughes wedi symud Tregerddan am 3.30 o 31 Tregerddan i hen gartref Eirian yn Lluest Fach, Capel Genedigaeth Madog. Diolchwn iddynt am eu cyfeillgarwch ac am fod Llongyfarchiadau i Helen a yn gymdogion da er 1983 a Dylan Huw Jones, Bryncastell dymunwn bob bendith iddynt ar enedigaeth mab - Huw Lloyd yn yr hen gynefin. Jones yn Awst, brawd bach i Elen Non. Cydymdeimlad

Pen blwydd hapus Cydymdeimlir â theulu’r ddiweddar Enid Howells, Maes Roedd gêm fawr ar Gae’r Piod dydd Sadwrn 13 Tachwedd pan gollodd y tîm Bu Vi Jones, gynt o Bow Street, Ceiro, a fu’n farw’n dawel yn ei cartref i Athrofa Caerdydd (UWIC) ar ôl amser ychwanegol a chiciau cosb yn yn dathlu ei phen blwydd yn chartref ar 13 Medi. nhrydydd rownd cwpan Cymru. Yn y llun gwelir Bow Street yn mynd 1-0 ar y 102 ar yr 8fed o Dachwedd yn ei blaen ar ôl cic o’r smotyn Phil Evans. Llun : Richard Huws chartref yn Llundain. Mae yn Pen blwydd arbennig mwynhau ei bywyd yn fawr iawn yng nghwmni ei theulu ond mae Mae’n anodd credu fod y bob amser yn cofio’n gynnes Parchedig Elwyn Pryse wedi iawn am ei ffrindiau i gyd yn yr dathlu’i ben-blwydd yn bedwar ardal hon ac am eich cyfarch i ugain ond dyna ddigwyddodd gyd a diolch am gofio amdani. ar 2 Tachwedd pan oedd Tegwen ac yntau yn mwynhau yng Merched y Wawr Nghaerefrog. Wrth longyfarch Rhydypennau Elwyn dymunwn flynyddoedd dedwydd iddo eto yng nghwmni Siaradwr gwadd nos Lun 10 Tegwen sydd mor ofalus ohono. Hydref oedd Mr Iwan Jones, Dolau. Testun ei sgwrs oedd Wedi gwella “Lluniau Hanes John Thomas”. Symudodd John Thomas o Rydym yn falch fod Kathleen Cellan i weithio yn Lerpwl Lewis, Llys Alban, yn well ar ôl bod yn yr ysbyty a’i bod yn ôl yn gwasanaethu capel y Garn a Chartref Tregerddan. Ein cofion TAFARN TYNLLIDIART at Trefor ei thad a hithau. Ty Bwyta a Bar Prydau neilltuol y dydd Prydau pysgod arbennig Cinio Dydd Sul FFAIR NADOLIG Bwydlen lawn hanner dydd neu yn yr hwyr yn y Morlan, Aberystwyth CROESO (mantais i archebu o flaen llaw) 2 o’r gloch 4ydd o Ragfyr Gwenno Fflur Dafydd, Maes Afallen, a Sa’ipolu Tapa’atoutai Uhi o Tonga a CAPEL BANGOR briodwyd yng Nghapel y Morfa, Aberystwyth dydd Sadwrn, 13 Tachwedd, Agorir gan Elin Jones AC gyda’r wledd ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid. Dymunwn yn dda iddynt yn eu 01970 880 248 cartref yng Nghaerdydd. Llun: Einion Dafydd Y TINCER TACHWEDD 2010 13

Yr Archentwyr a ni! Yn ddiweddar aeth saith o a chwrdd â’r cerddor Hector aelodau’r Urdd o Geredigion McDonald. Mlaen i’r steddfod a’n Swyddog Datblygu Anwen gyda’r hwyr! Yr Eisteddfod yn Eleri ar daith fythgofiadwy wahanol iawn i Steddfod yr Urdd! gyda aelodau eraill o’r Urdd i Y feirniadaeth ar lafar o’r ford, Batagonia yn yr Ariannin. Tra yn Gymraeg ac yna Sbaeneg! Mi yno, buont yn cadw dyddiadur gawsom ni 2il gyda’r côr merched a dyma gip i chi o beth y bu a’r côr emyn, y ddeuawd Elgan a Elgan, Cadi, Hana, Ifan, Meirian, Meirian di cael 1af, Georgina (o Holly, Guto ac Anwen Eleri yn ei Ysgol y Fro, Y Barri) di cael 1af ar yr wneud ystod eu hymweliad â’r unawd a Meirian 3ydd – whooo! Wladfa. Noson hwyr iawn!!!!! “Mae’r profiadau rydym wedi cael nid yn unig yn fythgofiadwy 24 Hydref ond yn agoriad llygad. Ar ôl gweld Wedi bod mewn cymanfa ganu yr holl ysgolion, y ffordd o fyw yng nghapel Bethel a chanu lot a.y.b rwyf nawr yn gwerthfawrogi fawr o emynau! beth ydw i di cael adre” Elgan Yna nôl am Asado yn y Gymnasiwm - dathliad diwedd 22 Hydref Steddfod!. O nhw di dechre cwcan Wedi bod yng Ngholeg Camwy, y cig ers 7 y.b – tu fas ein stafell hyfryd. Profiad anhygoel clywed yr Andes a Chapel Seion, Esquel Gaiman heddiw yn diddanu gysgu ni! mi oedd yna loads o y criw dan 4 oed yn canu Hen ac wedyn mi fuom ni yn gwneud nhw - gêmau dod i adnabod ein gig!!!!!! Wlad fy Nhadau air am air yn cacs i Ferched y Wawr i’w gilydd, gêmau ymddiried ac ati a Canu i berthynas Morfudd gywir. gwerthu mewn stondin gacennau hynny drwy’r Gymraeg. 6 awr o Slaymaker o Lambed oedd yn Gadael y Dyffryn a symud - ein cacs ni ddim yn edrych yn ddiddanu gyda phobl ifanc o bob 100 oed. Ni di canu a diddanu yn ymlaen! grêt ond yn tasto yn iawn! oed – blinedig iawn! bobman!! Diwrnod ym Mhuerto Madryn Rhai o ni di bod mewn Dawnsio a joio da criw Coleg yn gwylio’r morfilod, ymweld 31 Hydref rhagbrofion Steddfod bore ma Camwy yn y pnawn a gyda’r â’r amgueddfa a’r ogofau. Plannu capsiwl amser (bocs o – am drefn, 2 awr yn hwyr yn hwyr – Steddfod ddwl yn lot o Noson gymdeithasol a the gyda atgofion - lluniau, papur newydd, cychwyn!! Gwell trefn gan Anwen laff! Chymdeithas Gymraeg Puerto baner o Gymru, gonc Mistar Eleri! Madryn Urdd, amserlen ein taith ....) yng Yn y Pnawn buom yn ymarfer 25 Hydref ngerddi Casa Verde. Cofnod ac at yr eisteddfod yn y gegin yn y Ysgol Feithrin y Gaiman bore ‘ma 26 Hydref atgof o’n taith - gobeithio rhyw gimnasio (ein llety yn y Gaiman) yn canu a chwarae gêmau, criw Cyrraedd Esquel ar ôl 8 awr ar ddiwrnod dychwelyd i weld a yw fws. Cyrraedd hostel - Casa verde yn dal yno! Golygfeydd a llety lush! Gadael Trevelin am Bariloche. 5 Ymweld ag Ysgol Gymraeg yr awr ar fws i’r maes awyr! Andes,Trevelin - joio chwarae pêl droed a chymdeithasu gyda’r criw 2 Tachwedd ifanc. Cyrraedd Caerdydd ar ôl Asado ar fferm leol - y Greens - siwrne hir!!!!!!!. Pawb yn hiraethu noson neis a joio! am Batagonia ac am golli ein cyfeillgarwch – dagre mowr!!!!!! 28 Hydref Lwc out, re-union amdani! Ymweld ag Ysgol y Felin yn “Mae’n od meddwl mai mis Nhrevelin heddiw. Mae baner y Chwefror gathon ni glywed am wlad tu allan i bob ysgol yn yr y daith ac mae wedi dod ac wedi Ariannin, ac mae hi’n cael ei chodi mynd! Gwerthfawrogaf y cyfle i dop y polyn bob dydd ond ma yn fawr iawn, diolch i’r Urdd hanner ffordd lan oedd hi heddiw am roi’r cyfle i fi. Taith sydd achos bod Cyn-Arlywydd y wlad wedi bod yn brofiad a hanner! “ wedi marw. Meirian Mynd i Tñ Te Nain Maggie am Braslun o’r daith sydd uchod, de bach - na beth oedd spread o os am fwy o’r hanes neu am weld cacs! lluniau mae croeso i chi gysylltu Fashion show heno! J Cymdeithas â un ohonom. Diolch i bawb Gymraeg Esquel yn trefnu. Noson wnaeth gefnogi a’n cynorthwyo o ddiddanu eto - rhai o’r criw yn mewn unrhyw ffordd tuag at ein modelu a sylwebu! taith anhygoel - profiad y gwnaiff pob un ohonom eu trysori am 29 Hydref byth. Diwrnod yn y Parc Cenedlaethol O’r criw o Geredigion daw – tywydd diflas ond golygfeydd Ifan Hywel o Gapel Dewi stunning! Twmpath Dawns heno ac mae Meirian Morgan yn a chyfle i gyfarfod â Maer Trevelin wyres i Eirlys Davies, Caehaidd (fe di bod yn Aberteifi!) Cwmrheidol. Mae Meirian ac Elgan yn rai sydd wedi bod yn 30 Hydref cefnogi a chystadlu Eisteddfod Peintio arwyddion Ysgol Gymraeg Gadeiriol Penrhyn-coch. (Gol.) 14 Y TINCER TACHWEDD 2010

DOLAU COLOFN MRS JONES Gwella oedd yn gyntaf oll ei deulu. Ei gasgliad niferus Nid oes signal ffôn fach ar Ynys Un gwahaniaeth mawr a welais Rydym yn falch i glywed o wahanol goed a llwyni Iona. Fe ddysgais hyn ar fy ngwyliau y tro hwn oedd arwyddion fod Dr Mike Leggett, oedd wedi ei plannu ar diweddar i Oban, taith a gynhwysai dwyieithog Saesneg a Gaeleg ym Nantlais, yn dal i wella dir ger ei gartref - llawer ddiwrnod ar Ynysoedd Mull ac Iona. mhobman, bron, er mai ychydig o’r ar ôl cyfnod yn Ysbyty ohonynt o wledydd estron. Fe roedd lleoliad fy ngwyliau iaith a glywais. Synnu o weld mai Bron-glais yn ddiweddar. Bu yn dilyn hynt tîm eleni wedi bod yn gryn destun Y Garsiwn yw’r enw Gaeleg ar Fort pêl-droed Lerpwl ers pan trafod. Nid oedd gennyf stumog William, enw cwbl gywir, wrth gwrs, Marwolaeth oedd yn fyfyriwr yn i fynd i Marmaris er fe af eto i le oherwydd fe’i sefydlwyd fel troedle i yr Ysgol Feddygol yn y sydd yn agos iawn at fy nghalon.Yn fyddin Lloegr ymosod ar gyfundrefn Trist yw cofnodi ddinas honno, a byddai bersonol, nid oedd gennyf fawr o Geltaidd a Gaeleg yr Ucheldiroedd. marwolaeth Dr Hywel yn dal i fod yn bresennol awydd mynd i unman ond yr oedd A synnu deubeth yn Fort William Davies, gynt o Penrhos. Ar mewn llawer gêm. y teulu yn benderfynol fy mod ei hun. Yr oeddem yno ar brynhawn ôl ei ymddeoliad o’r swydd Wedi ymddeol yr oedd yn mynd ac yn mynd ar fy mhen Sul ac yr oedd y lle yn farw gorn, un Ymgynghorydd Radioleg cerdded llwybrau gwledig fy hun, oni bai fod plant Meirion siop elusen, tafarn a chaffi yn unig yn Ysbyty Bron-glais y ddwy gymdogaeth y yn siarad Saesneg a’m brodyr a’u oedd ar agor. Dyna y syndod cyntaf, dychwelodd i’w hen bu’n cartrefu ynddynt gwragedd yn siarad Cymraeg, fe yr ail un oedd pa mor hir y bum gynefin yng Nghemaes yn bwysig iawn iddo. fyddent wedi medru canu duet i cyn cofio paham, roeddwn wedi Road, Powys. Yr oedd yn Cydymdeimlwn â’i briod berffaith cymaint eu cytundeb llwyr anghofio mai dyna sut oedd gymeriad tawel, a parchwyd Elizabeth, a’i dair merch ar y pwnc. Eu dadl fawr oedd y hi arnom ninnau tan yn gymharol ef gan bawb a’i adnabyddai. - Susan, Ruth a Sian a’u byddai yn meithrin annibyniaeth a ddiweddar. Ei brif ddiddordebau teuluoedd yn ei colled. hyder i deithio ar fy mhen fy hun Pan aethom i Mull, ni ddeallwn ynof gan fy mod yn amlwg yn i yn iawn frwdfrydedd pobl dros mwynhau teithio. A phan yw teulu weld Tobermory, nid oes dim o’i le a theulu yng nghyfrairh rhywun ar y lle, mae’n bentref digon lliwgar yn cytuno, mae’n bryd bodloni i’r ond, yn fy myw, ni allwn ddeall pam drefn ac ufuddhau. Ac mae’n rhaid fod pobl mor frwd a bu’n rhaid i mi i mi gyfaredd eu bod yn llygad eu ddisgwyl hyd oni ddeuthum adref a lle. chydweithiwr i mi esbonio mai dyma Fy newis cyntaf oedd ynys gartref Ballamory a chartref rali geir Creta ond syrthiodd y cynllun enwog……. hwnnw rhwng y cãn a’r brain ond Ac ni fedrwn ddeall pam fod o bendroni, cefais syniad. Arferai fy yna homar o Tesco’s nid nepell nain a fy modryb fynd gyda Caelloi* o borthladd Oban na pham fod ac onid dyma’r ateb i minnau? Ni merched yn dod oddi ar y fferi gyda fyddwn fy hun a byddwn yn sicr chesys dillad,yn wir, daeth un lleian o Gymry eraill yn gwmni a chan gyda dau. Holais yrrwr y bys a dyma ein bod yn genedl mor fechan, fe fo yn dweud wrthyf,’mi ddyweda roedd yna hefyd siawns da y byddwn i wrthych chi heno pan fyddwn unai yn adnabod rhywun neu yn yn sefyll ar Mull i ddal y fferi yn adnabod cyfeillion un o’m cyd - ôl…‘Hynny a fu a phan oeddem deithwyr. A gwir y gair a mwynheais yn disgwyl yno gyda’r nos,wele’r fy hun yn rhyfeddol. merched - a’r lleian - yn ôl a’r cesys Fe roeddwn wedi bod yn yr Alban yn amlwg drymach…ac roedd yr o’r blaen, flynyddoedd meithion esboniad yn syml pan ddaeth.Rhaid yn ôl pan oeddwn yn blentyn. mewnforio popeth i Mull ac Iona a Roeddwn wedi awgrymu sawl gwaith mynd i siopa oedd y merched gyda i Meirion ein bod ninnau yn mynd eu cesys a dyna paham fod Tesco mor ond, am ryw reswm, nid oedd y lle hwylus i’r porthladd. Ac ni fedrwn yn ei ddenu o gwbl.Gormod o law beidio a meddwl sawl un ohonynt a rhy debyg i Gymru fyddai ei ateb a gyrhaeddai adref wedi anghofio bob tro gan ei chychwyn hi am yr rhywbeth, mi wn mai dyna fyddai Iwerddon neu Dwrci am sgawt. Ond fy hanes i. A hwnnw y feri peth yr fe roedd gennyf fi awydd dychwelyd oeddwn ei angen fwyaf, mae’n siwr. yno a mynd i ardal yr Ucheldiroedd Roedd Iona yn gyfareddol a a’r Ynysoedd a dyna yn union a swyn yr Abaty,crud Cristnogaeth wneuthum. yr Alban,drosti i gyd. Ac er ei fod Cawsom dywydd braf iawn ond,yn yn ymddangos yn lle anhygyrch wir,y mae’r Alban yn debyg iawn i iawn inni heddiw, rhaid cofio nad Ddiwedd mis Gorffennaf priodwyd Euryl Rees a Bethan Lewis yng Gymru ond ei bod ar raddfa fwy o felly yr oedd hi pan oedd gafael y Nghapel Bethania, Bethesda. Y gwas priodas oedd brawd Euryl - lawer, rhyw un dafn o Loch Lomond Celtiaid ar y moroedd yn sownd. Julian, a’r tywyswyr oedd Rhydian Phillips ddaeth draw o Awstralia, yw Llyn y Bala, mae gennyf ofn Yr oeddwn wedi addo i’m brodyr yr Peter James, James Thomas - ffrindiau, a brawd Bethan - Aled Lewis. a chorrach eiddil yw’r Wyddfa o’i anfonwn neges destun iddynt oddi Y forwyn briodas oedd Nia Lewis, chwaer-yng-nghyfraith, y forwyn chymharu a mynyddoedd enfawr yno,dyna sut y sylweddolais nad oes blodau oedd Elain Lewis, nith, a Sion Lewis a Sam Rees, neiaint, oedd yr Ucheldiroedd. Ond yr un yw signal ffôn fach yno. Ond mae signal y gweision bach. Maent wedi ymgartrefu ym Mhenrhyn-coch ers sawl natur y tirwedd a’r un yw lliwiau y gwerthoedd a chredo hñn yn gryf blwyddyn. Llongyfarchiadau mawr iddynt oddi wrth y ddau deulu. grug a’r rhedyn a’r un yw croeso y iawn yno. bobl - atom ni Gymry, o leiaf, digon ffwrbwt oedd eu hymagweddu at y *Caelloi –cwmni bysus o Bwllheli [email protected] Sassenach! (Gol.) Y TINCER TACHWEDD 2010 15

Wil Griffiths: Dyn y Mêl i ddeiliaid eraill y cwch am Gwasg Carreg Gwalch. 112t. £6.50 bellter, cyfeiriad, dwyster a blas COLOFNYDD Y MIS y neithdar cyn iddynt Y gyfrol hon yw rhif gychwyn ar eu taith i’w 76 yn y gyfres ‘Llyfrau gyrchu, ac mor ofalus Rhydian Mason Llafar Gwlad’ a fu’n y mae angen iddynt ymddangos yn gyson sylwi ar y wybodaeth, (gynt o Gwmisaf, Trefeurig) o Wasg Carreg Gwalch gan bod eu bywyd er 1986. Cyfres yn yn dibynnu ar hynny Mae 8 mlynedd ers i mi symud adeilad yn ystod amserau ymwneud â phob math i raddau helaeth. i Fachynlleth o Gwmisa’. chwarae, a thu fewn, ar dalcen y o bynciau a themâu Dadlennir y modd y Bellach, yn briod ag Elen, ac dosbarth mae enwau plant y fro ydyw, ac yn y gyfrol bydd gwenynwr yn yn dad i ddau o blant hyfryd na ddaeth yn ôl o’r rhyfeloedd. ddiweddaraf hon gorfod marcio cefn – Gwenllian Meleri a Morgan Ac ambell enw arall, i goffau a dyma ein cyflwyno bach iawn y frenhines Elwyn. dathlu’r rhai hynny a ddaeth yn i faes arall eto. A phwy gwell i er mwyn iddo ei adnabod Ychydig yn ôl, daeth y ôl yn ddiogel ar ôl gwasanaethu wneud hynny na’r gwenynwr ymhlith y gwenyn eraill yn y pedwar ohonom nôl adre’ i (ac enw’n Nhad-cu ac ambell adnabyddus a phrofiadol, y cwch, a’r gwahanol ddeunydd Gwmisa’ am bnawn i gael paned berthynas arall i mi yn eu cyn-brifathro Wil Griffiths, sy’n a ddenyddir i wneud hynny gyda Mam a Dad. mysg). frodor o ardal Llangwyryfon, – y lliw a rydd merched ar “Dyna lle aeth dadi i’r ysgol” Ond nawr, mae bygythiad ac sy’n byw ar gyrion ardal y eu hewinedd, er enghraifft, ac dywedais wrth Gwenllian wrth arall i’r adeilad sy’n symbylu Tincer yng Nghomins-coch? weithiau, ‘tippex’ hyd yn oed. ddod heibio ysgol Trefeurig. traddodiad ac ysbryd O’i flynyddoedd cynnar yn ei Yn ychwanegol at ymdriniaeth “Oes lot o blant ‘na?” cymunedol y fro. drowser cwta y mae Wil, ar ei drylwyr â byd y gwenyn – ‘eu gofynnodd. Mae gan y gymuned ond 6 gyfaddefiad ei hun, wedi treulio trefnusrwydd, eu diwydrwydd “Nagoes cariad. Mae’r hen mis i ymdrechu i gadw’r ysgol o blynyddoedd lawer erbyn hyn a’r hyn sy’n perthyn iddynt’ le wedi cau.” - Bois bach mi fewn eu perchnogaeth. 6 mis i a’i ‘ben mewn cwch gwenyn’, ac chwedl yr awdur, y mae hefyd wasgodd yr ateb yna arnai. godi miloedd ar filoedd – neu fel y dengys y llyfr hwn, wedi luniau (rhai ohonynt mewn lliw I ysgol Trefeurig aeth fy mi fydd yr hen le yn cael ei roi crynhoi gwybodaeth eang iawn llawn), deiagramau, cartwnau hen Dad-cu –James (Jim), fy ar y farchnad agored. Cywilydd. am fyd rhyfeddol gwenyn a a nifer o anecdotau am ambell Nhad-cu - Elwyn, fy Nhad – Bu cau’r Ysgol Gynradd yn mêl. Ond na feddylier neb mai dro trwstan a ddigwyddodd Dai, a finne. glec flynyddoedd yn ôl. Heb os, rhyw lawlyfr sych a thechnegol i’r awdur mewn perthynas â’i Ond daeth y gadwyn i ben mi fydd gwerthu’r hen aelwyd ar gyfer y rhai sydd eisoes yn wenyn – un ohonynt yn y – fel croes goch Mrs Megan bwysig yma’n un caletach fyth. wenynwyr yw hwn. Stori sydd Babell Lên ar faes yr Eisteddfod Creunant Davies neu Mrs Della Mi fuaswn wrth fy modd pe yma, mewn Cymraeg cartrefol, Genedlaethol, o bob man. Ceir Williams ar un o’m llyfrau buaswn yn gallu prynu’r lle a’i graenus, am un o ryfeddodau hefyd Eirfa ddefnyddiol ar y ‘sgwennu - pan roddodd ryw roi yn ôl yn nwylo’r gymuned byd natur, am y modd y bydd diwedd. Ddarllenwyr y Tincer, fiwrocrat hunan bwysig ei groes – wedi’r cyfan, mae fy nyled i gwenynen yn dechrau ar ei HEIDIWCH ar fyrder i’r siop goch ar ddyfodol yr ysgol. ysgol Trefeurig yn enfawr. llafur ar ddydd ei genedigaeth, lyfrau agosaf i chwilio am y Ond, yn ffodus iawn, mae’r Ond na, does dim tocyn aur am wahanol ddawnsfeydd y gyfrol felys hon. gymuned wedi bod yn weithgar gennai. gwenyn sy’n rhoi gwybodaeth Tegwyn Jones dros y blynyddoedd yn cynnal Mi wnâi beth allai – wrth digwyddiadau yn yr adeilad – gwrs. A dwi’n siãr, y gwnewch mae ysbryd Trefeurig, os nad yr chi hefyd beth allwch chithau. CYMDEITHAS GWENYNWYR ysgol ei hun, yn dal yn fyw. Os gallwch chi helpu mewn Ac mae hyn yn bwysig. Mae’r unrhyw ffordd, cysylltwch â’r CYMRAEG CEREDIGION ysgol wedi bod yn bwynt Cyngor Cymuned – mae ‘na Mae sôn cynyddol ar led nad yw popeth yn dda ym myd y gwenyn ffocws i’r ardal – ysgol, cwrdd ymgyrch ar gychwyn yno. ac er mwyn ceisio arbed eu tranc mae yna nifer o bobl wedi mynd cystadleuol, sioe’r fro, sinema, Ar ôl ei werthu, tybed be ati i ddechrau cadw gwenyn. Fel cymdeithas o wenynwyr rydym dosbarthiadau nos, ffair haf, - mi wneith Cyngor Ceredigion â’r yn barod iawn i fod o gymorth i rai sydd â diddordeb ac efallai am allwn ni sôn am fwy o bethau arian? ddechrau, trwy redeg cwrs dechreuwyr yn y flwyddyn newydd. Am ond dwi’n credu fod y pwynt Prynu mwy o ‘grit’ ar gyfer fwy o fanylion ffoniwch Wil Griffiths ar 01970 623334 neu arlein dwi’n drio’i neud yn glir. Mae strydoedd Aberystwyth? Neu [email protected] Ysgol Trefeurig yn parhau i ddal brynu swing fach arall i’r cae ei dir fel canolbwynt Pen-bont, chwarae am ein trafferth efallai? Cwmsymlog, Cwmerfin, a Gobeithio’n wir y cawn ein Bancydarren. siomi o’r ochr orau. Mae’n adeilad ‘balch’, yno’n sefyll yn sentinel i unrhyw un a ddaw fewn i’r hen blwy’. Ar ei Mae Rhydian yn Ymgynghorydd waliau mae’r enwau a naddwyd Cysylltiadau Cyhoeddus gyda gan y disgyblion i gerrig yr StrataMatrix.

Ty^ Coch ym 1951. Safai Ty^ Coch ar y gyffordd rhwng y briffordd Aberystwyth- Bow Street lle mae’r tro am Benrhyn-coch. Allt Ty^ Coch enwir yr allt rhwng y briffordd a’r bont rheilffordd a groesir cyn dod at Glyn Deri (arferai gael ei alw yn Royal Oak) a Maes y Deri. Y rhai olaf i fyw yn Ty^ Coch oedd Mr O. Williams a Mrs Mary Williams a’u mab Gwyn fu’n byw yno o tua 1950 hyda y 1960au. Yn ddiweddarach fe dynnwyd y ty^ i lawr. Diolch i Agnes Morgan, Penrhyn-coch am gael benthyg y llun. 16 Y TINCER TACHWEDD 2010

John Meredith. Yr Hwn Ydwyf: a rownd laeth a oedd yn eiddo i’w Hunangofiant John Meredith. Y ewythr a’i fodryb. O Ysgol y Bont YSGOL PENRHYN-COCH Lolfa. 141t. £7.95. i Ysgol Tregaron, ac oddi yno i weithio mewn labordy yng Ruth Jen Bu hyn yn gyfle gwych i’r I unrhyw un dros Ngholeg Aberystwyth lle bu disgyblion i ddysgu sgiliau drigain oed byddai’n iddo ran, ymhlith pethau Croesawyd Ruth Jen i’r gwyddonol newydd o dan anodd anghytuno â eraill, yn datblygu sebon ysgol i weithio gyda holl amgylchiadau arbenigol. dwy frawddeg a welir gwallt i Johnson & Johnson. ddisgyblion yr ysgol. Bu Diolch yn fawr iawn i’r ym mhennod gyntaf y Aeth ei waith ag ef a’i deulu i yma am ddau ddiwrnod yn Pennaeth, Mr Llwyd Ifan am gyfrol hon, sef ‘’Rwy’n America, a diddorol eto yw’r creu baneri yn seiliedig ar y gwahoddiad ac i’r staff am y teimlo mai ‘nghenedlaeth hanes a gofnodir am y daith y tymhorau. Bydd y baneri croeso a gafwyd. Gobeithiwn i oedd yr ola cyn y honno. Fel gohebydd trylwyr hyn yn cael eu gosod yn drefnu ymweliadau tebyg yn newid cymdeithasol ar y cyfryngau y bydd y rhan neuadd yr ysgol. Cafwyd y flwyddyn newydd. mawr. Am genedlaethe fwyaf ohonom yn synio am llawer o hwyl wrthi yn roedd yr ardal wedi John Meredith, a chawn yma gweithio a chrewyd baneri Diolchgarwch bod yn ddigyfnewid’. A chofnod o’r hanes ei yrfa ar y radio a’r teledu, arbennig iawn. Diolch i Ruth parhad hwnnw pan oedd yr awdur hanes sy’n llawn o bethau diddorol am ddod atom. Cynhaliwyd ein Gwasanaeth yn mwynhau ei blentyndod yn y megis hedfan yn Concord, achos Diolchgarwch ar ddydd Bont yw un o benodau difyrraf y Siôn Jenkins a hyd yn oed y tornado Ysgol Penweddig Gwener olaf cyn hanner gyfrol ddifyr hon. Ond cyn dod hwnnw a drawodd Bow Street beth tymor. Bu pob dosbarth at ei fabinogi y mae’n rhoi inni amser yn ôl. Daw ei ddiddordeb Yn ddiweddar, gwahoddwyd wrthi yn cymryd rhan adroddiad llawn a manwl o’r noson mewn chwaraeon, yn enwedig disgyblion blynyddoedd a chasglwyd nwyddau ryfeddol honno ym Medi 1997 pêl-droed a chriced, i’r amlwg yn 5 a 6 i ymweld â Ysgol amrywiol o’r disgyblion. Yn pan gyhoeddodd i’r genedl – o gyson, a bydd yr atgofion a’r hanesion Gyfun Penweddig. Pwrpas ystod y prynhawn teithiodd flaen pawb arall – ac yn ramadegol am y timau pêl-droed lleol yn yr ymweliad oedd i Clwb Côr yr ysgol i Gartref gysact, fod Cymru wedi cymryd canu clychau yng nghof llawer un. gymryd rhan mewn Tregerddan, Bow Street i cam sylweddol tuag at ei rhyddid Adroddir y cyfan mewn Cymraeg gwers Wyddoniaeth o ddiddanu’r trigolion. Bu’r gwleidyddol. Campus o stori ydyw, glân a chartrefol, ac mewn cyfrol sy’n dan arweiniad Mr Gareth disgyblion yn canu nifer o ac nid llai diddorol yw’r gweddill orlawn o ffeithiau, ni sylwais i ond Lewis a Mrs Sandra Laverty. ganeuon ac yna rhannwyd chwaith. Yn wahanol i lawer ohonom ar ddau lithriad bach. Ar dudalen 80 Treuliwyd prynhawn y nwyddau o amgylch y a fagwyd mewn pentrefi gwledig dywedir i Richard Burton farw yn arbennig yno yn arbrofi trigolion. Diolch i’r staff am yng Ngheredigion, yr oedd gan John America. Yn y Swistir y digwyddodd wrth losgi amryw o eitemau. y croeso. berthnasau’n cadw siop yn Llundain, hynny. Ac ar dudalen 96 cyfeiria at un a byddai’n mynd ei hunan bach o o’i gyd-ohebwyr ar ‘Helo Bobol’ gynt stesion Strata i Paddington, ac yn wrth yr enw Catrin Stephens lle dylai cael cyfle adeg gwyliau ysgol i brofi fod yn Catrin Stevens. Ond mewn bywyd tipyn prysurach y Babylon cyfrol mor ddiddan nid yw hynny fawr honno, a rhoi i ni yn y fargen ond mân lwch y cloriannau. ddarlun o fywyd bob dydd y siop Tegwyn Jones

Inter Milan Ceredigion! Rhwng 1948 a 1953 bu Trefeurig Aberystwyth a Phenparcau, ac & District United yn chwarae ymhlith y 70 a fu’n cynrychioli’r pêl-droed yng nghynghrair tîm roedd nifer o fyfyrwyr y Disgyblion Ysgol Penrhyn-Coch wrthi yn mwynhau gwers Gwyddoniaeth Aberystwyth a’r Cylch. Mewn brifysgol. Mae’r llyfryn yn cynnwys yn Ysgol Penweddig pum tymor chwaraeasant 94 bywgraffiad byr o bob chwaraewr, o gêmau cynghrair gan ennill ac mae’n ddiddorol i nodi bod yn ond 13. Adroddir eu stori mewn eu plith fechgyn o dras Albanaidd, llyfryn newydd dwyieithog Caneris Almaenaidd, Eidalaidd a Gwyddelig, melyn Trefeurig / Trefeurig’s yellow yn ogystal â nifer o Saeson a canaries, o waith Richard E. Huws, a ymsefydlodd yn yr ardal. Fel Inter gyhoeddwyd ym mis Tachwedd. Milan roedd Trefeurig hefyd yn Mae’r llyfr nid yn unig yn rhoi dîm rhyngwladol ! hanes y tîm, ond mae’n gronicl Yr awdur yw Richard E. Huws, pwysig hanesyddol a chymdeithasol Bont-goch, cyn-aelod o staff Llyfrgell o oes a fu. Chwaraeai’r tîm ar Genedlaethol Cymru, a gyhoeddodd gae oedd dros 700 troedfedd The football and rugby playing fields uwchben y môr ym Manc-y-darren of o wasg Y Lolfa yn 2009. Aelodau o Clwb Cor yr ysgol yn diddanu trigolion Cartref Tregerddan mewn ardal ddiarffordd yng Ysgrifennwyd y rhagair gan Tegwyn ngogledd Ceredigion, a thynnwyd Jones, Bow Street, a fu’n chwaraewr chwaraewyr o bentrefi pell ac agos ac yn gefnogwr Trefeurig. Mae’r llyfr i’w gynrychioli. Dibynnai’r clwb yn hefyd yn cynnwys nifer o luniau CYFLE I ENNILL COPI! ãpiau ac unigolion. bennaf ar chwaraewyr o bentrefi gr Gyrrwch ateb i'r cwestiwn plwyf Trefeurig fel Banc-y-darren, Cyhoeddir Caneris melyn Trefeurig Cwmerfin, Cwmsymlog a / Trefeurig’s yellow canaries, 72tt, isod gyda'ch enw a'ch Phen-bont Rhydybeddau, ond yn (ISBN:978-1-84771-311-7) gan yr cyfeiriad mewn e-bost neu ogystal bu’n rhaid denu chwaraewyr awdur, Richard E. Huws, Pantgwyn, drwy'r post at y golygydd o bentrefi cyfagos fel Bow Bont-goch, Ceredigion, SY24 5DP. cyn Rhagfyr 10fed Street, Capel Bangor, Derwen-las, (01970-83256 / [email protected]) Ei bris Llanbadarn Fawr, , yw £6 yn y siopau, neu £7 i gynnwys Pa dim pêl-droed o Gymru sy'n cael ei adnabod fel Taliesin, Tal-y-bont a Thrawsgoed. cludiant a phacio os archebir drwy’r y Caneris? Daeth nifer o fechgyn hefyd o post. Y TINCER TACHWEDD 2010 17

YSGOL CRAIG YR WYLFA

Diolchgarwch Trawsgwlad a’r Gala gan y plant ar y pwnc. Hyfryd ysgytlaeth ffrwyth hyfryd. Mae’r Nofio oedd gweld eu lluniau yn y disgyblion yn mwynhau coginio Hyfryd oedd cynnal gwasanaeth papur wythnosol lleol. Cafodd y yn fawr iawn ac yn awgrymu yn o ddiolchgarwch y tymor yma. Gwnaeth pob plentyn eu disgyblion eu gwahodd i gymryd aml syniadau newydd ar gyfer yr Daeth Miss Beti Griffiths i gorau glas yn ddiweddar yn y rhan mewn cyngerdd yn neuadd wythnos nesaf. siarad gyda’r plant a chafwyd trawsgwlad, cylch Aberystwyth. y pentref i helpu efo’r ymgyrch. neges bwrpasol ganddi ar Da iawn chi. Cafodd Jonah Roeddent wedi perfformio yn Heddlu ddiolchgarwch. Cafwyd eitemau Williamson-Evans hwyl dda ar arbennig ac wedi mwynhau’r gan bob dosbarth o ganu a y nofio yng nghystadleuaeth Yr profiad yn fawr. Lily Pryce oedd enillydd y llefaru. Urdd. Roedd yn bles iawn wrth gystadleuaeth arbennig gan iddo ddychwelyd i’r ysgol efo safle Clwb coginio yr heddlu i fynd a threulio Deintydd o fewn y deg cyntaf. Da iawn ti! sawl diwrnod yng nghwmni’r Mae pawb wedi bod yn brysur gwasanaethau brys. Rydym yn Bu’r deintydd yn gwneud gwersi Y Pabi Coch iawn yn yr wythnosau diwethaf edrych ymlaen yn fawr ar weld ar sut i ofalu am ddannedd yn y yn coginio cawl, cacennau bach ac eu cyflwyniad i’r ysgol. babanod ac yr adran iau. Roedd y Daeth llu o bobl i’r ysgol un bore neges yn glir -brwsio bore a nos! i ofyn am help y plant i wneud Rhoddodd y deintydd anrheg i ymgyrch i godi ymwybyddiaeth bob plentyn sef brwsh dannedd am y Pabi Coch. Roedd pobl newydd i’w ddefnyddio yn y Lleng Brydeinig yn fwy na ddyddiol. pharod i ateb cwestiynau oedd

Plant y babanod wedi blino ar ôl y trawsgwlad

Bechgyn yr ysgol yn brysur yn paratoi y llysiau

Miss Beti Griffiths yn derbyn blodau gan Kelsy Hemmings â ni Cofiwch gysylltu

[email protected] Plant yr ysgol yn helpu efo apêl y Pabi coch 18 Y TINCER TACHWEDD 2010

YSGOL RHYDYPENNAU

Diolchgarwch a Ffermio’, fe aeth dosbarth Mrs Williams i Fferm Ffosygrafel a Ar ddydd Mercher yr 20fed o Fferm Dolclettwr er mwyn gweld Hydref, cynhaliwyd cyngerdd a deall sut mae’r diwydiant amaeth Diolchgarwch blynyddol yr ysgol. yn gweithio. Diolch yn fawr iawn i Yn dilyn traddodiad, rhoddwyd deulu’r Griffiths a theulu’r Davies croeso i henoed yr ardal a am y croeso a’r profiadau gwych. thrigolion y gymuned. Cafwyd gwledd o ganu a llefaru graenus Mynd am Dro o flynyddoedd 1 i 6 ac yn dilyn y perfformiad, cafodd yr henoed Fe aeth y dosbarth Derbyn ar daith gyfle i sgwrsio am ymdrechion yn y bws yn ddiweddar. Pwrpas y disgyblion dros wledd arall, y daith oedd cyrraedd y goedwig sef te hynod o flasus wedi ei wrth ymyl Gogerddan. Wrth fynd Plant y dosbarth Derbyn yn y goedwig. baratoi gan staff y gegin. Yn am dro drwy’r coed, gwelwyd nifer ystod y prynhawn cyflwynwyd o bethau diddorol iawn yn cynnwys ein casgliad Diolchgarwch i bywyd gwyllt a phlanhigion Sharon Woodcock, cynrychiolydd amrywiol. Cafwyd cyfle hefyd i ein helusen eleni, sef ‘Ffagl arsylwi ar yr holl ddail sydd wedi Gobaith’ - elusen sy’n cynorthwyo disgyn o’r coed yn ddiweddar a bu’r pobl a phlant yn ein hardal leol. plant wrthi’n ddiwyd yn cymharu Casglwyd £270.25. Diolch yn fawr eu siapiau a’u lliwiau. iawn i bawb. Diogelwch Adran yr Urdd Rhai o blant yr ysgol yn perfformio yn Trigolion yr ardal yn mwynhau te a ystod Y Diolchgarwch. sgwrs yn dilyn Y Diolchgarwch. Rhai diwrnodau cyn Calan Gaeaf Cynhaliwyd Noson Calan Gaeaf a Noson Guto Ffowc; cafodd Adran Yr Urdd yn yr ysgol yn blwyddyn 5 a 6 ymweliad gan ein ddiweddar. Cafodd aelodau’r Heddwas Cymunedol, PC Hefin Urdd gyfle i wisgo gwisg ffansi a Jones a Swyddog Cymunedol mwynhau ychydig o hwyl a sbri’r Gorsaf Dân Aberystwyth, Karen noson arbennig hon. Cafodd nifer Roberts. Rhybuddiwyd y plant o’r o blant wobrau hael a chytunodd problemau diogelwch a all godi pawb fod y noson wedi bod yn un yn sgîl ffolineb a diffyg synnwyr ddifyr iawn. cyffredin ar y nosweithiau hyn. Trawsgwlad Dyfeisio a Darganfod Cynhaliwyd Trawsgwlad Cylch Ar y 3ydd a’r 4ydd o Dachwedd Aberystwyth ar ddydd Gwener cafwyd ymweliad arall gan Mr Hydref yr 8fed ar gaeau’r Ficerdy. Eifion Collins, XL Wales. Cafodd Cynrychiolwyd yr ysgol gan pob plentyn o’r flwyddyn 1 i Dosbarth Mrs Williams yn ymweld a Fferm Ffosygravel. 56 o blant blynyddoedd 3 i 6. flwyddyn 6 gyfleon i ddatblygu Llwyddodd pob un ohonynt eu sgiliau datrys problemau. Ac, fel i gyflawni’r cwrs a chafwyd arfer, roedd gweithgareddau Mr perfformiadau arbennig gan y Collins yn arbennig o dda. canlynol gan iddynt orffen yn Codi Arian y deg cyntaf - Tomos Lyons bl 3 Cynhaliwyd diwrnod gwisg (8ed); Catrin Manley bl 4 (6ed); ffansi yn ddiweddar er mwyn codi Megan Jackson bl 5 (7ed); Shaun arian at ‘Ambiwlans Awyr Cymru’ Jones bl 5 (8ed); Sion Manley bl 6 yn enw Elain Gwawr James - (4ydd). Mi fyddant nawr yn rhedeg babi bach lleol sydd wedi elwa o yn erbyn y goreuon o Geredigion wasanaeth yr elusen. Casglwyd yn y flwyddyn newydd. Pob hwyl £250 tuag at yr achos. iddynt! Am fwy o wybodaeth a llwyth o Ymweliad Addysgol luniau: http://www.rhydypennau. Fel rhan o thema’r tymor, ‘Bwyd ceredigion.sch.uk P.C.Hefin Jones yn rhybuddio cyn Noson Calan Gaeaf a Noson Tan Gwyllt. Â NI Am bob math o waith garddio CYSYLLTWCH CYSYLLTWCH

ffoniwch Robert ar [email protected] (01970) 820924 Y TINCER TACHWEDD 2010 19

YSGOL PEN-LLWYN

Taith noddedig Davies enillodd y gystadleuaeth hi sydd yn cynrychioli’r Ar nos Wener, Hydref 1af, fe fu ysgol ac yn mynychu’r orsaf llawer o’r disgyblion, rhieni a’r heddlu unwaith yr wythnos staff yn cymryd rhan mewn taith er mwyn cymryd rhan mewn noddedig yng Nghwmrheidol. amrywiaeth o weithgareddau. Trefnwyd y noson gan Bwyllgor Llongyfarchiadau Manon! Codi Arian y Gymdeithas a rhaid dweud ei bod hi wedi bod yn Croeso nôl noson hyfryd i gerdded. Ar ôl y daith aethom yn ôl i Neuadd Ar ôl hanner tymor dychwelodd Pen-llwyn, Capel Bangor i gael Mrs Williams ar ôl cyfnod o ychydig o luniaeth ac i gymryd salwch ac fe hoffwn ei chroesawu rhan yn y ffair. Casglwyd £730 ar yn ôl i Ben-llwyn a diolch i ôl y daith noddedig felly diolch i Miss Angharad Jones am ei help bawb a gyfrannodd. gwerthfawr yn ystod y cyfnod Taith noddedig yng Nghwmrheidol yma. Trawsgwlad Diwrnod T. Llew Jones Cawsom brynhawn arbennig ar gaeau’r Ficerdy ar gyfer Buon yn darllen darnau o waith gãyl trawsglwad yr ardal. T. Llew Jones. Cawson hwyl gyda Llongyfarchiadau i bawb a amrywiaeth o weithgareddau gymerodd ran ymhob ras. Bu iaith yn ein dosbarthiadau. tri o fechgyn yn llwyddiannus ac yn cael mynd ymlaen i’r cam Pen blwyddi nesaf. Tomos Evans ddaeth yn ail, Gethin ap Dafydd a ddaeth yn Ar ôl astudio thema ‘Pen bedwerydd a Jo Jones yn ddegfed. blwyddi’, aeth dosbarth 1 ati Da iawn chi! i drefnu parti i ddathlu pen blwydd Ianto. Daeth plant a staff Gwasanaeth o Ysgol Feithrin Pen-llwyn atom i Diolchgarwch ymuno gyda’r dathliadau. Roedd nifer fawr o weithgareddau i Cynhaliwyd ein Gwasanaeth wneud yn ystod y bore cyffrous Trawsgwlad Diolchgarwch ar brynhawn dydd a llawer o hwyl yn addurno Mercher, Hydref 20fed ac ar ôl cacennau a gwledd anferth a y gwasanaeth cawson amser I blasus i’w fwynhau. Chwaraeon gymdeithasu dros gwpaned o ni gêmau a chymryd rhan mewn de a chacen. Casglwyd £68 at cystadlaethau dawnsio ac aeth Ambiwlans Awyr Cymru yn pawb adre yn hapus dros ben. ystod y gwasanaeth. Diolch Tîm Plismona Bro Carwn ddiolch i rieni dosbarth Yn ystod yr wythnosau diwethaf 1 am eu help yn ystod y tymor bu un o Dîm Plismona Bro yma eto yn enwedig Mr Ieuan Aberystwyth yn yr ysgol yn Joyce a Mr Paul Hancox a fu’n gosod cystadleuaeth ysgrifennu peintio a theilo yng nghyntedd i’r plant hynaf. Gan mai Manon dosbarth 1.

Parti Pen blwydd Ianto

Parti Pen blwydd Ianto Parti Pen blwydd Ianto 20 Y TINCER TACHWEDD 2010

TASG Y TINCER

Wel, mae sawl peth wedi digwydd ers Tasg mis Hydref! Fuoch chi allan yn rhoi braw i bobl ardal Y Tincer ar noson Calan Gaeaf? A beth am noson Guto Ffowc? Rwy’n siwr i chi gael hwyl yn gwylio’r goelcerthi a’r rocedi. Diolch i bob un ohonoch chi fu’n lliwio llun y dylluan yn chwarae golff y mis diwethaf. Dyma pwy anfonodd eu gwaith ata’i: Mirain Gregory Ceri Ann, 12 Y Ddôl Fach, Penrhyn-coch; Noa Rowlands, Henley, Morfa Mawr, Aberystwyth; Megan edrych mewn atlas, neu ar y we Ffl ur Lewis, , Capel er mwyn gweld lle yn union Bangor; Mirain Gregory, mae Queensland. Gwelais i Y Deri, 6 Elysian Grove, bob math o anifeiliaid yno – Aberystwyth; Fabien Owen cangarw, coala, emiw, walabi, Roberts, Llwyngwair, aderyn kookaburra, ystlumod o Tal-y-bont; Ffi on Wyn, 10 bob math, a sawl pilipila lliwgar, Carreg Wen, Bow Street; heb sôn am bryfed o bob lliw Alison Keegan, Fferm Maes a llun! Roedd y tywydd yn Bangor, Capel Bangor. braf iawn ac mi ges i amser Roedd eich lluniau’n hyfryd. wrth fy modd. Y mis hwn, Hoffais drowsus dy dylluan beth am liwio baner Awstralia, di, Noa, a lliw gwyrdd dy ond cofi wch ddefnyddio’r gwrs golff di, Alison, ond ti lliwiau cywir. Hefyd, dyma Mirain sy’n cael y wobr y tro lun cangarw, gan fy mod wedi hwn. Llongyfarchiadau! cael cyfl e i roi bwyd i ambell Rwy wedi teithio’n bell ers un cyfeillgar! Anfonwch eich llunio’r Dasg ddiwethaf! gwaith ata’i erbyn Rhagfyr Wyddoch chi i ba wlad 1af i’r cyfeiriad arferol: Tasg fues i? I Queensland, y Tincer, 46 Bryncastell, Bow yng ngogledd ddwyrain Street. Ceredigion, SY24 5DE. Ta Awstralia! Falle yr hoffech ta tan toc!

Enw

Cyfeiriad

Oed Rhif ffôn

Llety Maes-y-môr Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau,cerddoriaeth Aberystwyth ac anrhegion Cymraeg. o £20 y noson Croesawir archebion gan unigolion Ystafell yn unig . Teledu . Te a choffi . Wi Fi am ddim . Parcio. Shed i feics ac ysgolion Rhif 333 | TACHWEDD 2010 www.maesymor.co.uk 13 Stryd y Bont Aberystwyth Ffon: 01970 639 270 01970 626200

ytincer_tachwedd2010.indd 20 24/11/10 09:15:14