Čudesna Panonska Lepotica
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Turistička organizacija Vojvodine PRIMERAK BESPLATAN TURISTIČKI VODIČ FRUŠKE GORE Čudesna panonska lepotica www.vojvodinaonline.com SRBIJA Čelarevo NOVI SAD PETROVARADIN BAČKA PALANKA Veternik Futog Šarengrad DUNAV Begeč Ilok Neštin Susek Sremska Kamenica DANUBE Čerević Ledinci Banoštor Rakovac SREMSKI Beočin KARLOVCI Šakotinac Bukovac Man. Rakovac Popovica St.Rakovac Orlovac Testera St.Ledinci Lug Man. Paragovo FT Sviloš Grabovo Andrevlje Beočin PM Vizić Srednje brdo Stražilovo Brankov grob Man. Divša FT Osovlje Zmajevac PM Sot Ljuba Brankovac Šidina Akumulacija Dom PTT Bikić Do Sot PM Debeli cer Crveni čot V.Remeta Berkasovo Lovište Vorovo Moharac PM Iriški venac Man. Velika Lipovača Privina Akumulacija Ravne Remeta Papratski do Glava Moharač Stara Bingula Venac Letenka Man. Man. Grgeteg Privina glava Jezero Grgeteg Bruje Man. Petkovica Man. Stari Man. VRDNIK Man. Jazak Ravanica Kuveždin Man. Šišatovac Šišatovac Ležimir Man. Krušedol Man. Jazak Man. Neradin Krušedol Erdevik Bešenovo Man. Mala Divoš Remeta Gibarac Jazak Akumulacija M.Remeta Šelovrenac Akumulacija Remeta Akumulacija Grgurevci IRIG Bingula Manđelos Šuljam ČORTANOVAČKA ŠUMA Bačinci Bešenovo Manđelos DUNAV Čalma Akumulacija Akumulacija Kukujevci Vranjaš Kudoš Akumulacija Stejanovci Čortanovci 2 Stejanovci Ostrvo u moru panonskog žita ruška gora je ostrvska planina, ostrvo u moru panonskog žita. Nalazi se u Vojvo- dini, na severu Srbije. Sa svih strana je okružena prostranom ravnicom Panonskog Fbasena. Nekada su je zapljuskivali talasi Panonskog mora, a danas ka njenim visi- nama streme regionalne i lokalne saobraćajnice koje će vam otkriti lepe vojvođanske pri- če o prirodi, ekologiji, Nacionalnom parku, manastirima, pitomim planinskim selima i temperamentnim ljudima. Zahvaljujući tim putevima plani- jedinstvene prirode do izuzetno bo- na je dobro povezana sa većim i ma- gate kulturne baštine. Severni delovi njim gradovima u okruženju. Odakle planinske podgorine omeđeni su Du- god da dolazite sačekaće vas poznati i navom, turistički verovatno najzna- Čelarevo lepi planinski predeli, ali i oni manje čajnijom rekom Evrope. NOVI SAD afirmisani sa novim iznenađenjima. Najvažnije saobraćajnice za dola- BAČKA PALANKA PETROVARADIN Veternik Novi Sad je od lokaliteta Iriškog ven- zak na ovu planinu su državni putevi Futog ca udaljen svega 17 km, zbog čega se prvog reda: Novi Sad – Beograd i Novi Šarengrad DUNAV Begeč često ovaj grad i Fruška gora posma- Sad – Iriški Venac – Ruma – Šabac. Iz Ilok traju kao dve celine jedinstvene turi- okolnih naseljenih mesta lako se do- Neštin Susek Sremska Kamenica DANUBE Čerević stičke destinacije u srcu Vojvodine. lazi do najreprezentativnijih vredno- Ledinci Banoštor Rakovac U severnom Sremu usamljena pla- sti Fruške gore. U blizini i na samoj SREMSKI ninska lepotica se pruža pravcem za- planini se nalaze sledeća veća nase- Beočin KARLOVCI Šakotinac Bukovac pad – istok u dužini od oko 80 km. Re- ljena mesta: Novi Sad, Petrovaradin, Man. Rakovac Popovica lativno mala širina iznosi oko 15 km i Bačka Palanka, Sremski Karlovci, Irig, St.Rakovac Orlovac Testera St.Ledinci to je ono što daje prednost u svakom Inđija, Sremska Mitrovica, Ruma, Šid, Lug Man. Paragovo FT Sviloš Grabovo Andrevlje Beočin PM novom doživljaju, jer se na relativno Beočin, Sremska Kamenica. Gotovo iz Vizić Srednje brdo Stražilovo Brankov grob Man. Divša FT Osovlje Zmajevac malom prostoru nalazi visoka kon- svakog od njih lako i jednostavno se PM Sot Ljuba Brankovac Šidina centracija najznačajnijih nacionalnih dolazi do planinskog bila, preko koga Akumulacija Dom PTT Bikić Do Sot PM Debeli cer Crveni čot V.Remeta prirodnih i kulturnih vrednosti. Tu se pruža grebenski put kao polazna i Berkasovo Lovište Vorovo Moharac PM Iriški venac Man. Velika Lipovača Privina Akumulacija Ravne Remeta Papratski do se, u smislu turističke ponude, može završna putanja svih planinskih turi- Glava Moharač Stara Bingula Venac Letenka Man. Man. Grgeteg Privina glava Jezero Grgeteg baš za svakoga pronaći ponešto, od stičkih programa. Bruje Man. Petkovica Man. Stari Man. VRDNIK Man. Jazak Ravanica Kuveždin Man. Šišatovac Šišatovac Ležimir Man. Krušedol Man. Jazak Man. Neradin Krušedol Erdevik Bešenovo ČINJENICE O FRUŠKOJ GORI Man. Mala Divoš Remeta Gibarac Jazak Akumulacija • Prostire se između 45° 0’ i 45° 15’ sgš i između 16° 37’ i 18° 01’ igde. M.Remeta Šelovrenac Akumulacija • Ogledalo geološke prošlosti (značajan deo geološke baštine Evrope i sveta). Bingula Remeta Akumulacija Grgurevci IRIG Manđelos • Najviši vrh – Crveni čot 539 m. Šuljam ČORTANOVAČKA ŠUMA Bačinci • Stanište za više od 1.500 vrsta biljaka. Bešenovo Manđelos • Stanište 60 vrsta sisara iz 16 familija i 42 roda. DUNAV Čalma Akumulacija Akumulacija • Oko 200 vrsta ptica. Kukujevci Vranjaš Kudoš Akumulacija • 16 manastira građenih u periodu od XV do XVIII veka. Stejanovci • Prvi proglašeni nacionalni park u Srbiji (1960). Čortanovci Stejanovci 3 2 3 4 1. Izletište Letenka 2. Izletište Testera 3. Informativni centar na Iriškom vencu 4. Edukativna staza na Iriškom vencu 5. Izletište Lipovača 6. Izletište Stražilovo 7. Izletište Andrevlje 5 8. Eko kamp Fruška gora na Stražilovu 6 4 8 Prvi nacionalni park u Srbiji ruška gora, niska planina prekrivena šumama, livado-stepama, voćnjacima, vino- gradima i naseljima po obodu, iako veoma lepa, na prvi pogled ne otkriva bogatstva Fi vrednosti kojima obiluje. Prvi utisak, međutim, zna često da zavara. Fruška gora je prava riznica prirodnih i kulturno-istorijskih vrednosti zbog kojih je još davne 1960. godine proglašena za nacionalni park, prvi u Srbiji. U odnosu na prisutne vrednosti nje su: Grgeteg, Grgurevačka pećina, i namenu, prostor nacionalnog par- Čerevićki potok, stene Orlovac i mno- ka podeljen je u tri zone zaštite. Na gi drugi. Na području pod režimom području pod režimom zaštite prvog zaštite drugog stepena (67% površi- stepena (3,7% ukupne površine NP), ne), korišćenje se kontroliše i ograni- zabranjene su sve aktivnosti, osim čava, uz predviđene mere obnavljanja. kontrolisane edukacije i naučnog Na području pod režimom zaštite tre- rada. To su najvredniji prirodni pro- ćeg stepena (29,3%), određuje se selek- stori na Fruškoj gori među kojima se tivno korišćenje, kontrolisane privre- posebno ističu Papratski do i Zmaje- dne aktivnosti i ograničena izgradnja vac gde su naočuvanije šume, najslič- objekata. nije iskonskim šumama kakve su na U cilju što prijatnijeg i sigurnijeg Fruškoj gori bile pre dolaska čoveka. boravka u Nacionalnom parku, uređe- Pored očuvanih šuma, neki lokaliteti na su brojna mala izletišta koja su ra- 1 www.npfruskagora.co.rs dobili su zaštitu prvog stepena zbog spoređena duž grebenskog puta i više prisustva retkih vrsta ptica (Kalin većih kao što su: Čortanovačka šuma, potok i Orlovac), retkih biljnih vrsta Stražilovo, Glavica, Popovica, Testera, (Kobila, Podgorac), pa čak i osolikih Andrevlje, Letenka, Ležimir, Lipovača muva (Ležimir, Rokov potok i Javor- i druga. Za posetioce su, takođe, pre- nati do). Podjednako je važna i zaštita cizirane obaveze i pravila ponašanja 7 nežive prirode. Lokaliteti vredni paž- prilikom boravka. Nacionalni park FRUŠKA GORA Pregledna karta sa granicom i režimima zaštite N Granica prirodnog dobra Područje režima I stepena zaštite Područje režima II stepena zaštite 0 1 2 3 4 5km Područje režima III stepena zaštite Izvor: Zavod za zaštitu prirode Srbije, Radna jedinica Novi Sad Kartu prilagodio: dr Lazar Lazić 5 1 2 3 Ogledalo geološke prošlosti ruška gora pripada redu niskih planina i kao takva dominira ravničarskim pro- stranstvom kojim je okružena. Ipak, nemojte oklevati jer se nevelika visina plani- Fne ne podudara sa njenim geološkim i reljefnim značajem. Fruška gora je ogledalo geološke prošlosti i prava riznica geoloških vrednosti na evropskom, pa i svetskom nivou. Ona je veoma mlada gromadna kuju ga zatalasani i pitomi zeleni pro- planina, a njenu strukturu čine stene planci. različite starosti – od drevnih stena Geološki diverzitet Fruške gore je paleozoika do lesne prašine koja čuva izuzetno bogat, u šta se možete uve- tajne Ledenog doba. riti na brojnim geološkim profilima, Posmatrana uzdužno, planina je nalazištima fosila i ležištima mineral- raščlanjena na tri celine. Jedino cen- nih sirovina. Iz geološke učionice ove tralni deo, od Đipše na zapadu do planine možemo izdvojiti tragove na- Banstola na istoku, ima karakteristi- stanka Panonskog basena, formira- ke pravog planinskog bila. Njegova nje jezera, pretvaranje u more, pa po- dužina iznosi oko 40 km. Konačni re- novo u jezero, te njegovo odumiranje ljef oblikuju duboko usečene potočne u nepreglednim močvarama. Žustre doline, koje u kombinaciji sa gustim rasprave o savremenim klimatskim šumama formiraju sliku izuzetno le- promenama dobijaju potpuno dru- pog i ekološki vrednog predela. gačiji smisao nakon upoznavanja po- Od Banstola na zapadu do Slanka- djednako dinamičnog, ali prirodnog menu na istoku pruža se istočno krilo pulsa klime Ledenog doba, koji je ot- Fruške gore. Jedan od najlepših pre- kriven na sada već svetski poznatim dela ove celine nalazi se na tromeđi lesnim profilima kod Starog i Novog Bačke, Banata i Srema. To je uzviše- Slankamena. nje u Starom Slankamenu iznad oba- Za početak Vam ipak predlažemo la Dunava, sa koga se može posmatra- da tajne Fruške gore upoznate u pri- ti ušće Tise u ovu reku. rodnjačkoj zbirci Pokrajinskog zavoda Zapadno planinsko krilo proteže za zaštitu prirode, a da se onda iz cen- se od Đipše na istoku do lesnog odse- tra Novog Sada otisnete u nedra Fru- ka Teleka na krajnjem zapadu. Odli- ške gore. 5 6