1990 Sonrasi Arnavutluk'ta Kamu Yönetimi Reformu Ve
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. SAKARYA ÜN İVERS İTES İ SOSYAL B İLİMLER ENST İTÜSÜ 1990 SONRASI ARNAVUTLUK'TA KAMU YÖNET İMİ REFORMU VE VATANDA ŞLARIN REFORMA BAKI ŞI DOKTORA TEZ İ Nikolin AGALL İJA Enstitü Anabilim Dalı : Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Enstitü Bilim Dalı : Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Tez Danı şmanı: Yrd. Doç. Dr. Özer KÖSEO ĞLU ŞUBAT – 2014 BEYAN Bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyuldu ğunu, ba şkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunuldu ğunu, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadı ğını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya ba şka bir üniversitede ba şka bir tez çalı şması olarak sunulmadı ğını beyan ederim. Nikolin AGALL İJA 14.02.2014 ÖNSÖZ Son yirmi yılda önemli de ğişim ve dönü şümler geçiren Arnavutluk’ta, Avrupa Birli ği de ğişim ve dönü şümün tetikleyici ve itici gücü olarak ön plana çıkmaktadır. Bu çalı şmada, Arnavutluk’ta, Avrupa Birli ği süreci ile birlikte, kamu yönetiminde ya şanan de ğişimin farklı boyutlarının incelendi ği bu çalı şmada, Arnavutluk’ta ya şayan vatanda şların kamu yönetiminde yeniden yapılanma çerçevesinde gerçekle ştirilen reformlara yönelik nasıl bir algı ve tutum içinde oldu ğu ölçülmeye çalı şılmaktadır. Çalı şmada, Avrupa Birli ği'nin katalizör rolünü üstlendi ği, Arnavutluk kamu yönetiminde ya şanan de ğişimin hukuki ve kurumsal yönden irdelenmesi amaçlanmaktadır. Öncelikle, bu konunun tespiti ve şekillendirilmesi noktasında beni yönlendiren, teze ili şkin planlama safhasında ve çalı şmanın hazırlanmasında önemli katkılarda bulunan danı şman hocam Yrd. Doç. Dr. Özer KÖSEO ĞLU'na ne kadar te şekkür etsem azdır. Bununla birlikte, tez jürisinde bulunan de ğerli hocalarım Prof. Dr. Serkan BAYRAKTARO ĞLU, Prof. Dr. Hamza ATE Ş’E, Yrd.Doç.Köksal ŞAH İN’E, Yrd.Doç.Hale B İRİCİKO ĞLU gösterdikleri ilgi için ayrı ayrı te şekkür ederim. Doktora e ğitimim süresince destek ve katkılarını benden esirgemeyen Sakarya Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü ö ğretim üyelerine te şekkürü bir borç bilirim. Son olarak, çalı şmanın her a şamasında beni yalnız bırakmayan ve en sıkıntılı anlarımda bile sabırla beni çalı şmaya te şvik eden anne ve babama, tüm aileme ne kadar te şekkür etsem de azdır. Nikolin AGALL İJA 14.02.2014 İÇİNDEK İLER TABLO L İSTES İ ........................................................................................................... iii GRAF İK L İSTES İ ....................................................................................................... viii ÖZET ............................................................................................................................... ix SUMMARY ..................................................................................................................... x GİRİŞ ............................................................................................................................... 1 BÖLÜM 1. KAMU YÖNET İMİ REFORMUNA İLİŞ KİN KURAMSAL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE ............................................................................................ 6 1.1. Reform ve Kamu Yönetimi Reformu ......................................................................... 6 1.2. Kamu Yönetimi Reformunu Yönlendiren Temel Dinamikler ................................. 10 1.2.1. Küreselle şme .................................................................................................. 11 1.2.2. Ekonomik Krizler ........................................................................................... 13 1.2.3. Bilgi Toplumu, İnternet ve Bilgi Teknolojilerindeki Geli şmeler .................. 16 1.2.4. Özel Sektör Yönetim Anlayı şındaki De ğişim ................................................ 18 1.3. Kamu Yönetimi Reformunun Kuramsal Arka Planı ................................................ 20 1.3.1. Yeni Kamu İş letmecili ği ................................................................................ 21 1.3.2. Hesap Verme Sorumlulu ğu ve Etik Yönetim ................................................ 27 1.3.3. Yöneti şim ....................................................................................................... 33 1.3.4. Demokratikle şme ve Katılım ......................................................................... 37 1.3.5. Demokratik Yöneti şim ................................................................................... 40 BÖLÜM 2: TAR İHSEL PERSPEKT İFTE ARNAVUTLUK: TAR İHİ GEL İŞİ M VE YÖNETSEL REFORMLAR ................................................................................. 46 2.1. 1990’lara Kadar Arnavutluk’un Tarihsel Geli şimi .................................................. 46 2.1.1. Osmanlı Hâkimiyetinde Arnavutluk .............................................................. 46 2.1.2. Ba ğımsızlık Döneminde Arnavutluk ............................................................. 50 2.1.3. Kraliyet Döneminde Arnavutluk (1925-1939) ............................................... 54 2.1.4. Arnavutluk’ta Komünist Dönem .................................................................... 57 2.1.5. Arnavutluk’ta Demokratik Dönem ................................................................ 59 2.1.5.1. Arnavutluk’un Siyasal ve Yönetsel Düzeni....................................... 59 i 2.1.5.2. Arnavutluk’ta Anayasal Düzen ......................................................... 60 2.2. Arnavutluk’un Yönetsel Yapısı................................................................................ 65 2.2.1. Arnavutluk Merkezi Yönetimi ....................................................................... 65 2.2.2. Arnavutluk Yerel Yönetimleri ....................................................................... 67 2.2.3. Arnavutluk’ta Yönetim Kültürü ve Gelenekleri ............................................ 69 2.3. 1990 Sonrası Arnavutluk’ta Yönetsel Reformlar: Kurumsal ve Yasal De ğişim ..... 70 2.3.1. Kamu Yönetiminde Kurumsal Yeniden Yapılanma ...................................... 70 2.3.2. Yerelle şme (Desantralizasyon) Politikaları ................................................... 76 2.3.3. Yolsuzlukla Mücadele, Hesap Verebilirlik ve Etik ....................................... 80 2.3.4. Yönetimde Şeffaflık ....................................................................................... 84 2.3.5. Ombudsman ve Kamuoyu Denetimi .............................................................. 85 2.3.6. Demokratikle şme ........................................................................................... 86 2.3.7. Bürokrasi ve Kırtasiyecilikle Mücadele ......................................................... 88 BÖLÜM 3: ARNAVUTLUK KAMU YÖNET İMİ REFORMLARINA YÖNEL İK HALKIN ALGISININ ÖLÇÜLMES İNE İLİŞ KİN B İR ARA ŞTIRMA ................. 92 3.1. Ara ştırmanın Amacı, Yöntemi ve Sınırlılıkları ........................................................ 92 3.1.1. Ara ştırmanın Konusu, Amacı ve Önemi ........................................................ 92 3.1.2. Ara ştırmanın Yöntemi ve Bilgi Toplama Teknikleri ..................................... 93 3.1.3. Ara ştırmanın Evren ve Örneklemi ................................................................. 95 3.1.4. Ara ştırmanın Sınırlılıkları .............................................................................. 96 3.2. Ara ştırma Bulguları .................................................................................................. 96 3.2.1. Demografik Bulgular ..................................................................................... 99 3.2.2. Hipotezlere İli şkin Bulgular ........................................................................... 99 3.3. Ara ştırma Bulgularının Özeti ve Genel De ğerlendirme......................................... 187 SONUÇ VE ÖNER İLER ............................................................................................ 194 KAYNAKÇA ............................................................................................................... 199 EKLER ......................................................................................................................... 209 ÖZGEÇM İŞ ................................................................................................................. 216 ii TABLO L İSTES İ Tablo 1 : Bireylerin İkamet Ettikleri Bölgeye İli şkin Bilgiler .................................. 96 Tablo 2 : Bireylerin Ya şlarına İli şkin Bilgiler .......................................................... 97 Tablo 3 : Bireylerin E ğitim Düzeylerine İli şkin Bilgiler .......................................... 98 Tablo 4 : Bireylerin Çalı şma Durumlarına İli şkin Bilgiler ....................................... 98 Tablo 5 : Bireylerin Gelir Düzeylerine İli şkin Bilgiler (1TL=55.07 Leke) .............. 99 Tablo 6 : Co ğrafi bölgelere göre yapılan Kruskal-Wallis analizi sonuçları ............ 100 Tablo 7 : Ya ş aralıklarına göre yapılan Kruskal-Wallis analizi sonuçları .............. 101 Tablo 8 : Vatanda şların cinsiyetlerine göre yapılan Mann-Whitney U analizi sonuçları .................................................................................................. 102 Tablo 9 : Öğrenim düzeylerine göre yapılan Kruskal-Wallis analizi sonuçları ...... 102 Tablo 10 : Çalı şma durumlarına göre yapılan Kruskal-Wallis analizi sonuçları ...... 103 Tablo 11 : Aylık gelir düzeylerine göre yapılan Kruskal-Wallis analizi sonuçları ... 104 Tablo 12 : Halkın Şeffaflı ğın Artırılması Konusunda Yapılan Reformlardan Haberdarlık