10 Antilliaans Dagblad Maandag 3 november 2008 Curaçao Magistrale hommage aan Palm

Door René Zwart Koningin Beatrix diep onder de indruk van optreden pianist Rojer op CD gezet. Van beide werd za- Willemstad/Den Haag - terdagavond het eerste exem- Met een magistrale vertol- van de muziekdynastie, J.G. plaar aan de Koningin aangebo- ‘Gerry’ Palm in de 19e eeuw.” den. king van de composi- ,,In zijn boek ‘Waarom elf Maar niet nadat de pianist ties van zijn betovergroot- Antillianen knielden voor het eerst de zaal had betoverd met vader Jan Gerard Palm hart van Chopin’, schrijft Jan een virtuoze uitvoering - uit het heeft pianist Robert Rojer Brokken in het hoofdstuk ‘De hoofd! - van 24 composities. Een zaterdagavond diepe in- Palmen’ (hij telt er achttien), dat staande ovatie was zijn deel druk gemaakt op Koningin met het overlijden van Edgar waarna Koningin Beatrix hem Palm in 1998 een tijdperk voor- bij zich riep om hem uitgebreid Beatrix. bij was ‘dat langer had geduurd te complimenteren. dan de meeste vorstenhuizen re- De vorstin gaf met haar aan- geren’. De illustere familie Palm wezigheid extra cachet aan een is niet de enige muzikale familie Achter-achter kleinzoon uniek concert waarmee een op de Antilliaanse eilanden. Walter Palm (dichter) hommage werd gebracht aan de Maar zij heeft zich onderschei- schreef speciaal voor het grondlegger van de klassieke den in zowel proliferatie van concert een gedicht: Curaçaose muziek, ‘Gerry’ muzikaal talent als inspiratie Palm. Koningin Beatrix in gesprek met premier De Jongh-Elhage, initiatief- van anderen door onderwijs in De muziek van mijn bet- In het sfeervolle Dilligentia nemer Joop Halman en gevolmachtigde minister Paul Comenencia en verspreiding van dit genre overgrootvader Jan Gerard Theater in Den Haag was het die als gastheer optrad. FOTO’S ANTILLENHUIS/STUDIO FVS van de Antilliaanse muziek. Zie Palm (1831-1906). balkon gereserveerd voor naza- daar de voornaamste reden voor ten van de beroemde componist. surun een aanzet heeft gegeven de composities en het muzie- deze hulde aan Gerry Palm,” al- In jouw muziek Naast de Koningin kon gastheer voor het staatkundig vernieuw- konderwijs van diverse genera- dus Comenencia. hoor ik zowel het zwoele - gevolmachtigde minister - Co- ingsproces. ties Palm alsook de geluidsopna- Vervolgens vertelde prof.dr.ir. ritme van de passaat menencia een groot aantal hoog- Ook het Vaticaan was ver- men van Jacobo en Edgar Palm, Joop Halman, voorzitter van de als de verschroeiende hitte bij waardigheidsbekleders welkom tegenwoordigd in de persoon hebben onze klassieke walsen, Stichting Palm Music Founda- een naderende orkaan. heten zoals premier De Jongh- van monseigneur Karel Kasteel, ’s, ’s, danza’s en tion, over het enorme werk dat is Elhage, gouverneur Goedgedrag zoon van de vroegere gouver- tumba’s bekendheid verworven verzet om alle composities van Bloeiende flamboyant en diens Arubaanse ambtgenoot neur Piet Kasteel. tot ver buiten de salons en huis- zijn betovergrootvader te trace- maar ook aan droogte ge- Refunjol, de ministers Vogelaar, ,,Majesteit, dat u ons eert met kamers waarin ze oorspronke- ren en te conserveren. Dat was boeide savanne, Donner en Hirsch Ballin, staats- uw aanwezigheid vanavond aan- lijk werden vertolkt.” een immens karwei omdat de hoor ik in jouw muziek. secretaris Bijleveld, voorzitter vaarden wij als een bekroning ,,Wie luistert naar de uitge- partituren aangetast door de Timmerman-Buck van de Eerste van de waardering voor de bij- brachte lp’s en cd’s en bladert tand des tijds soms nauwelijks Zowel de woeste golven van Kamer, de Tweede Kamerleden drage van Jan Gerard Palm en door literatuur over onze mu- leesbaar waren. Ook ontdekte de Noordkant Kamp (de aanstaande Rijkscom- de andere leden van zijn muzi- ziekgeschiedenis beseft dat de Halman composities die een als het zoete neuriën van missaris van de BES-eilanden), kale familie aan ons gezamen- familie Palm een uitzonderlijk eeuw lang als verloren werden branding aan de Zuidkust, Van Beek (voorzitter van de Ka- lijk cultureel erfgoed,” zo open- rijke muzikale traditie vertegen- gewaand. hoor ik in jouw muziek. mercommissie voor Antilliaanse de Comenencia zijn welkomst- woordigt. Een traditie die van de Samen met zijn tegenwoordig en Arubaanse Zaken) en Leer- woord. vanavond optredende Robert in Venezuela wonende neef Ro- In jouw muziek dam, de oud-ministers Dijkstal ,,De naam Palm is op Curaçao Rojer teruggaat naar Albert en bert Rojer stelde bij het boek ‘Le- hoor ik contradicties en en Van Boxtel, staatsraad Ellis en de andere eilanden van de Edgar Palm, naar Rudolph ven en werk van een muzikale paradoxen, en diens voorganger Wawoe en Nederlandse Antillen onlosma- Palm, John Palm, Toni Palm en patriarch op Curaçao’ samen. hoor ik Curaçao. voormalig Kamerlid Rosemöller kelijk verbonden met de Antilli- in de 20ste eeuw Een selectie van dertig composi- (c) Walter Palm die als lid van de commissie Je- aanse klassieke muziek. Dankzij en naar hun opa en stamvader ties werd bovendien door Rojer Jan Gerard Palm, een muzikale patriarch Jan Gerard Palm is voor zover als luistermuziek, zeker als zij schreef voor de door hem gelei- bekend de eerste componist die strikt volgens de aanwijzingen de militaire kapel in Willemstad. klassieke Curaçaose muziek van de partituur worden uitge- Deze kapel gaf vaak uitvoerin- heeft geschreven. Tot op van- voerd. Een aanzienlijk aantal gen in het openbaar. Eén van daag zijn op de Nederlandse van zijn walsen en mazurka’s zijn meest populaire marsen, de Antillen verschillende van de doet bijvoorbeeld sterk denken mars Curaçao was zo populair door hem gecomponeerde mu- aan de walsen en mazurka’s van dat ze jarenlang na zijn dood ziekstukken populair. Chopin. nog door de straten van Willem- Jan Gerard Palm werd gebo- De tweede categorie omvat stad klonk wanneer het garni- ren in 1831 op Curaçao en al op een aantal grotere werken ge- zoen met muziek kwam aan- jonge leeftijd gaf hij leiding aan schreven voor orkest en voor vi- marcheren. diverse muziekgezelschappen. ool en . In zijn Fantasieën Jan Gerard Palm heeft ervoor Op 28-jarige leeftijd werd hij en Serenades is de invloed van gezorgd dat de door hem inge- aangesteld als kapelmeester van Robert Rojer zaterdagavond achter de vleugel op het podium van 19de eeuwse Italiaanse en Fran- zette muziektraditie van compo- de Stedelijke Schutterij op Cura- Theater Dilligentia. se operamuziek en ook die van neren werd voortgezet door zijn çao. Verder was hij organist in Beethoven duidelijk merkbaar meest talentvolle leerlingen. In de Joodse synagoge Emanu-El muziek. Dit Spaanstalige tijd- Curaçaose muziek is in sterke is. dit verband kunnen worden ge- en die van Mikvé Israël, organist schrift, dat onder leiding stond mate door hem bepaald. Als Ten derde onderscheidt men noemd Jules Blasini (1847- bij de Verenigde Protestantse van de dichter en musicus Jo- componist was hij ook bijzonder de groep die men als plechtige of 1997), Abraham Capriles (1864- Gemeente en de Vrijmetselaars- seph Sickman Corsen, gold als productief, hij heeft meer dan ernstige muziek zou kunnen ?), Julio Leyba (1871-1916), Jean loge Igualdad. toonaangevend in Latijns-Ame- 180 composities geschreven. aanmerken en die hij schreef als Bernard Antoine (Toni) Palm Jan Gerard Palm was een rika en het Caribisch gebied. De bewaard gebleven compo- vaste organist van de synagoge, (1885-1963) en zijn eigen klein- meervoudig instrumentalist; hij De composities van Jan Ge- sities van Palm zou men met de Protestantse kerk, en de vrij- kinderen Rudolph Palm (1880- speelde piano, orgel, luit, klari- rard Palm frapperen door het enige goede wil in vier stijlcate- metselaarsloge. Tot op vandaag 1950), John Palm (1885-1925), net, fluit en mandoline. Hij was persoonlijke karakter dat hij in gorieën kunnen indelen. wordt de door hem gecompo- Jacobo Palm (1887-1982) en Bet- bovendien één van de vaste zijn composities weet te leggen. In de eerste plaats denkt men neerde Temple Adon Olam ge- sy Dovale-Palm (1888-1940). medewerkers van het internatio- Hij was vaak vooruitstrevend en aan de composities die Palm zongen in de synagoge op Cura- Deze zorgden er vervolgens ook nale tijdschrift ‘Notas y Letras’ niet bang om een voor zijn tijd schreef voor dansfeesten. Het çao. weer voor dat de muzikale fakkel dat zich toelegde op de publica- ongewoon akkoord te schrijven. komt nogal eens voor dat deze Ten slotte kan worden ge- werd overgedragen aan jongere tie van literaire werken en blad- Het karakter van de klassieke composities meer imponeren noemd de muziek die Palm generaties van componisten. Antilliaans Dagblad Maandag 3 november 2008 11 Curaçao

In 2006 was het niet alleen 100 jaar geleden dat Jan Gerard Stichting brengt oeuvre Palm nieuw leven Palm overleed, het was ook zijn 175e geboortejaar. Naar aanlei- ding hiervan zijn diverse initia- tieven gestart om zijn oeuvre te documenteren, publiceren en toegankelijk te maken voor een groot publiek. De belangrijkste van deze activiteiten worden hier kort aangestipt. Na raadpleging van het literai- re en muziek tijdschrift Notas y Letras dat verscheen van 1886- 1888 op Curaçao, het napluizen van krantenberichten in zowel de Curaçaosche Courant als De Vrijmoedige en het bestuderen van diverse boeken en publica- ties over de 19e eeuw op Cura- çao, kon door Joop Halman wor- den afgeleid dat Jan Gerard Palm tenminste 181 composities Na afloop van het concert gingen de aanwezige nazaten van componist Palm op de foto met Koningin Beatrix. De vorstin wordt geflan- moet hebben geschreven. keerd door achter-achterkleinzonen Robert Rojer en Joop Halman. Van de geïdentificeerde 181 composities heeft Halman de af- des door Joop Halman en Ro- door Joop Halman en Robert vrijmetselaarsloge. Ook zijn van - De uitgifte van een cd met mu- gelopen twee jaar 147 partituren bert Rojer gecontroleerd op mo- Rojer. Naast een uitgebreide toe- hem een aantal grotere werken ziek die Jan Gerard Palm heeft kunnen terugvinden. De manu- gelijke invoerfouten. Het resul- lichting op de composities van teruggevonden die hij schreef geschreven voor diensten in de scripten zijn aangetroffen in taat is de beschikking over een Jan Gerard Palm, wordt in het voor viool en piano. Tenslotte synagoge. Avery Tracht, ver- openbare archieven zoals het bijzonder unieke en omvangrij- boek uitvoerig ingegaan op zijn heeft Jan Gerard Palm diverse bonden als chazan aan de syna- Nationaal Archief Nederlandse ke collectie partituren van klas- leven zoals dit zich afspeelde in muziekstukken geschreven goge Mikvé Israël-Emanuel Antillen en het archief van de sy- sieke Curaçaose muziek uit de de 19e eeuw op Curaçao. Ook voor uitvoering door de onder zal de zangpartij voor zijn reke- nagoge Mikvé Israël-Emanuel 19e eeuw. komen zijn meest talentvolle zijn leiding staande muziek- ning nemen. Avery Tracht op Curaçao, de collectie Antilia- De partituren van Jan Gerard leerlingen in een apart hoofd- kapel van de Stedelijke Schutte- kreeg in 2007 een eredoctoraat na van de openbare bibliotheek Palm worden gedrukt en uitge- stuk aan bod. rij. van de Hebrew University in in Den Haag en in particuliere geven door Broekmans en Van Een CD met pianocomposi- De Palm Music Foundation New York, voor zijn vertolkin- collecties in Nederland, Spanje, Poppel, een uitgeverij voor blad- ties van Jan Gerard Palm waar- wil komend jaar de navolgende gen van Joodse religieuze mu- Venezuela en op Curaçao. In het muziek. In de door Robert Rojer voor de opnamen afgelopen zo- muziekprojecten te realiseren: ziek. bijzonder moeten hier worden geredigeerde muziekbundel zul- mer plaatsvonden in het Belgi- - De uitgifte van een cd met - De uitgifte van een cd met mu- genoemd de collectie Elsa Deb- len 115 van de door Halman ge- sche Gent, wordt uitgegeven muziek die Jan Gerard Palm ge- ziek die Jan Gerard Palm rot-Palm in Madrid en de Edgar traceerde composities worden door de S.E.L. Maduro muziek- schreven heeft voor piano en vi- schreef voor de muziekkapel van Palm collectie op Curaçao. opgenomen. De druk van de stichting op Curaçao. Robert ool. Dit project is nog in voorbe- de Stedelijke Schutterij op Cura- De meestal handgeschreven muziekbundel wordt mede mo- Rojer speelt op deze CD in totaal reiding. Jeroen van der Wel, çao. De Palm Music Foundation partituren zijn met behulp van gelijk gemaakt door financiële 30 pianocomposities van meervoudig prijswinnaar (o.a. hoopt dit project te realiseren in het softwareprogramma Sibeli- bijdragen van o.a. het Prins Jan Gerard Palm. Het gaat om Oskar Back concours en Prin- nauwe samenwerking met de us gedigitaliseerd. Het invoeren Bernhard Cultuur Fonds, de Lo- dansmuziek uit de 19e eeuw: ses Christina concours) en Bas Koninklijke Militaire Muziekka- van de partituren werd uitge- ge Igualdad op Curaçao en een mazurka’s, danza’s, tumba’s, van Bommel (eveneens meer- pel Johan Willem Friso. voerd door Kamaran Majid Taw- aantal privé donateurs. walsen, polka’s en een galop. voudig prijswinnaar) hebben - Diverse openbare muziek- fiq, een student aan het conser- Het boek ‘Jan Gerard Palm Naast dansmuziek, heeft Jan zich enthousiast bereid ver- uitvoeringen met muziek van vatorium in Enschede. Na het (1831-1906); Leven en werk van Gerard Palm muziek geschre- klaard deze composities van Jan Gerard Palm en ook andere invoeren zijn alle partituren ver- een muzikale patriarch’ (een uit- ven voor diensten in de synago- Palm op te nemen en ook uit te belangrijke componisten van volgens in een aantal revisieron- gave van KITLV) is geschreven ge, de protestantse kerk en de voeren. Antilliaanse Klassieke muziek. Vervolg van pagina 8 mazurka worden op de televisiezen- Muziek als nationale trots ders van Curaçao, Aruba, Robert Rojer: Morgen begint de mazurka Bonaire en Sint Maarten. aan haar terugreis. Vanuit van Europa, gebouwd in tuur Dabrowski, die het con- Brokken: ,,In warmte Musicerende Curaçao zijn de pianisten/ 1773. cert zal bijwonen. doen de Polen en de Antillia- componisten Wim Statius Voor de Antilliaanse pia- Vrijdag volgt dan voor de nen niet voor elkaar onder, hoogleraar Muller, Johnny Kleinmoedig nisten/componisten is het Antilliaanse musici het abso- dat is me in ieder geval al op- Robert Rojer (Curaçao, 1939) is een achter- en Livio Hermans overgeko- een bijzondere en bijna on- lute hoogtepunt. Per bus gevallen. Ze zijn bovendien achterkleinzoon van Jan Gerard Palm. men. Zij worden vergezeld denkbare eer om in de im- rijdt het gehele gezelschap even hoffelijk. En ja, Polen Vanaf zijn zesde kreeg Robert Rojer mu- door een dertigtal Antilliaan- mense zaal (1500 zitplaat- naar het geboortehuis van en de Antillen zijn altijd ziekonderricht van zijn grootvader, Jacobo se muziekliefhebbers die op sen) te mogen concerteren Fryderyk Chopin in Zelazo- door vreemde mogendhe- Palm. Rojer werd grootgebracht in de eigen kosten het evenement waar Mendelssohn, Clara wa Wola, 40 kilometer ten den overheerst geweest; hun ambiance en de traditie van de Caribische in Polen willen bijwonen. Schumann, Liszt, Brahms westen van Warschau. De uitlaatklep en hun nationale muziek uit de 19e en het begin van de 20e Vanuit Amsterdam reizen en Grieg optraden. gasten worden ontvangen trots was de muziek. Ik denk eeuw. Op zijn twaalfde vertrok hij naar pianist Randal Corsen en Woensdag reist het gezel- door de prefect van de pro- dat ze elkaar goed aanvoelen Nederland voor verdere studie aan het Jan Brokken naar Polen. schap naar Warschau. Op vincie, de secretaris van de en begrijpen.” gymnasium en al op achttienjarige leeftijd Morgenmiddag wordt de donderdag geven Brokken Chopin Vereniging en de Mogelijk zal de Polenreis behaalde hij zijn diploma klassiek piano Poolse vertaling officieel ge- en de Antilliaanse musici Chopinologen Kazimierz van de Antillianen nog vele aan het Koninklijk Conservatorium in Den presenteerd in boekhandel een boekpresentatie en pers- Gierzod en Irenia Ponia- gevolgen krijgen. De univer- Haag. Na deze muzikale bliksemstart Kapitalka in Wroclaw, de conferentie in de Muziekaca- towska. Op de vleugel van de siteiten van Wroclaw en de besloot Rojer echter om ook medicijnen te universiteitsstad van Polen. demie van Warschau. In de familie Chopin zullen Wim Nederlandse Antillen gaan gaan studeren. Hij werd in 1999 benoemd Aansluitend vindt een con- grote zaal van dat conserva- Statius Muller, Johnny onderzoeken of ze tot een tot hoogleraar klinische geneeskunde aan certlezing plaats in Oratori- torium vindt om de vijf jaar Kleinmoedig, Livio Her- cultureel en wetenschappe- de Rijksuniversiteit in Groningen. Robert um Marianum in Wroclaw. het Chopin Concours plaats. mans en Randal Corsen ie- lijk uitwisselingsprogramma Rojer bleef echter ook actief als pianist en Brokken zal elk van de twin- , John- der een Antilliaanse mazur- kunnen komen. De Antilli- componist. Hij gaf vele solo- en duoreci- tig composities die de Antil- ny Kleinmoedig, Livio Her- ka en Antilliaanse wals spe- aanse musici zullen in 2010 tals en bracht cd’s uit met werk van zijn liaanse pianisten daar ten ge- mans, Randal Corsen en Jan len als ode aan Chopin. opnieuw naar Polen reizen. grootvader Jacobo Palm, van de Cubaanse hore zullen brengen - ma- Brokken geven een concert- De concerten in Wroclaw, Zij zullen dan officiële componist Ignacio Cervantes (1847-1905) zurka’s, walsen, maar ook lezing in de Sale Redutove Warschau en Zelazola Wola gasten van de Poolse rege- en van zichzelf. Op zijn meest recente cd danza’s en tumba’s - inlei- van het Tetr Wielki in War- worden op DVD vastgelegd ring zijn tijdens de nationale speelt hij 30 composities van Jan Gerard den. Het Oratorium Maria- schau, de concertzaal van de door de Curaçaose cineast viering van het 200ste ge- Palm. Robert Rojer woont tegenwoordig in num (ORA) van Wroclaw Nationale Opera. De zaal is Alex Alberto. De concerten boortejaar van Fryderyk Paraguana in Venezuela. (het vroegere Breslau) is de ter beschikking gesteld door zullen in december en janu- Chopin. mooiste barokconcertzaal de Poolse minister van cul- ari integraal uitgezonden Bron: www.janbrokken.nl