Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

Warszawa, dnia 8 lipca 2014 r.

Poz. 6564

UCHWAŁA NR XXXIX/403/14 RADY GMINY STARE BABICE

z dnia 27 czerwca 2014 r.

w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Stare Babice na lata 2014–2018

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r. poz. 594 z późn. zm.) oraz art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003r. Nr 162 poz. 1568 z późn. zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Stare Babice na lata 2014 – 2018 w brzmieniu załącznika do uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza Wójtowi Gminy. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.

Przewodniczący Rady Gminy

Henryk Kuncewicz Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 2 – Poz. 6564

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY STARE BABICE NA LATA 2014-2018

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 3 – Poz. 6564

Zał ącznik do Uchwały Nr XXXIX/403/14 Rady Gminy Stare Babice z dnia 27 czerwca 2014 r.

Dokument został opracowany przez firm ę CIM-Mes Projekt Sp. z o.o. w ramach Pracowni Bada ń i Dokumentacji Zabytków ZABYTKI.DOC: Michał Krasucki, Marcin Libelt; we współpracy z: 1. Urz ędem Gminy Stare Babice 2. Towarzystwem Opieki nad Zabytkami Oddział w Warszawie 3. Fundacj ą Hereditas w Warszawie

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 4 – Poz. 6564

SPIS TRE ŚCI

Wst ęp str. 5

I. Słownik poj ęć str. 6

II. Wprowadzenie str. 7 1. Postanowienia ogólne str. 7 2. Cele i podstawa prawna opracowania Programu opieki nad zabytkami str. 8 3. Uwarunkowania formalno-prawne dotycz ące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w Polsce str. 9

III. Zwi ązki z innymi dokumentami str13 1. Na poziomie krajowym str. 13 1.1. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju str. 13 1.2 Krajowy program ochrony i opieki nad zabytkami str 14 2. Na poziomie województwa str. 17 2.1. Wojewódzki program opieki nad zabytkami str. 17 2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego str. 17 2.3. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2020 str. 18 3. Na poziomie Powiatu Warszawskiego-Zachodniego str. 18 4. Na poziomie Gminy Stare Babice str. 19 4.1. Miejscowe Plany Zagospodarowania str. 19 4.2. Strategia Zrównowa żonego Rozwoju do 2020 r. str. 21 4.3. Program Ochrony Środowiska str. 21

IV. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Stare Babice str. 21 1. Historia str. 21 2. Charakterystyka zasobu str. 24 2.1. Zabytki nieruchome w pisane do rejestru zabytków i uj ęte w gminnej ew. zab. str. 24 2.2. Zabytki archeologiczne str.27 3. Diagnoza stanu opieki nad zabytkami str. 32 3.1. Ocena stanu zachowania str. 32

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 5 – Poz. 6564

3.2. Analiza szans i zagro żeń str. 33

V. Program opieki nad zabytkami str. 34 1. Okre ślenie celów Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Stare Babice na lata 2014-2018 str. 34 2. Priorytety str. 35 3. Instrumentarium realizacji Programu Opieki nad Zabytkami str. 41 4. Źródła finansowania działa ń str. 42 5. Zasady monitorowania i oceny realizacji programu str. 43

Zał ączniki - Gminna Ewidencja Zabytków - Gminna Ewidencja Archeologiczna - Ewidencja – kapliczki, krzy że, figury i obeliski

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 6 – Poz. 6564

Wst ęp Gmina Stare Babice poło żona jest w bezpo średnim s ąsiedztwie m.st. Warszawy, na zachód od granic stolicy. Nale ży do Powiatu Warszawskiego Zachodniego. Obejmuje obszar ok. 64 km 2, liczy 23 wsie a zamieszkuje 16 183 mieszka ńców (wg stanu na dzie ń 31.12.2012 r.). W skład gminy Stare Babice wchodz ą miejscowo ści: Babice Nowe, Blizne Jasi ńskiego, Blizne Łaszczy ńskiego, Borz ęcin Du ży, Borz ęcin Mały, Buda, Janów, Koczargi Stare, Koczargi Nowe, Klaudyn, Kwirynów, Latchorzew, Lipków, Lubiczów, Mariew, Stanisławów, Topolin, Wierzbin, Wojcieszyn, Zalesie, Zielonki Wie ś, Zielonki Parcele oraz Stare Babice, które pełni ą rol ę centrum administracyjnego gminy. Jeszcze niedawno gmina miała charakter typowo rolniczy. W chwili obecnej coraz cz ęś ciej staje si ę miejscem zamieszkania rodzin przenosz ących si ę ze stolicy. Intensywny rozwój budownictwa mieszkaniowego obejmuje przede wszystkim budownictwo indywidualne, cho ć w ostatnim okresie tak że spółdzielcze, oraz du że inwestycje realizowane przez firmy deweloperskie. Na północy gminy powstają tak że nieuci ąż liwe punkty usługowe i handlowe, hurtownie. O atrakcyjno ści gminy decyduje jej dogodne poło żenie z jednej strony tu ż przy granicy Warszawy i w ęzła komunikacyjnego, a z drugiej przy Puszczy Kampinoskiej. Gmina Stare Babice le ży w zasi ęgu Kotliny Warszawskiej i Równiny Bło ńskiej. Gmina znajduje si ę w zlewni Wisły, jej dwa jedyne cieki wodne to Struga z dopływem Lipkowskie Wody. Pod wzgl ędem komunikacyjnym Gmina posiada dogodne poło żenie, zlokalizowana jest bowiem w odległo ści 13 km na zachód od centrum Warszawy. Poło żona jest pomi ędzy dwiema trasami o znaczeniu mi ędzynarodowym (tras ą pozna ńsk ą i tras ą gda ńsk ą). Wzdłu ż gminy przechodzi ci ąg komunikacyjny - droga wojewódzka nr 580 wychodz ąca z Warszawy w kierunku Żelazowej Woli i Sochaczewa. W cz ęś ci wschodniej przez gmin ę przechodzi autostrada A2, zlokalizowany jest tak że w ęzeł drogowy.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 7 – Poz. 6564

Słownik poj ęć Ilekro ć w niniejszym programie jest mowa o: 1) programie – rozumie si ę przez to „Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla gminy Stare Babice na lata 2014 - 2018”; 2) konserwatorze zabytków – rozumie si ę przez to Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie, w skrócie MWKZ; 3) rejestrze zabytków – rozumie si ę przez to rejestr zabytków prowadzony przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie. 4) gminnej ewidencji zabytków – rozumie si ę aktualn ą ewidencj ę zabytków nieruchomych w postaci kart adresowych. 5) ustawie- rozumie si ę ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r., Nr 162, poz. 1568, z pózn. zm.) 6) zabytku – rozumie si ę przez to nieruchomo ść lub rzecz ruchom ą, ich cz ęś ci lub zespoły, b ędące dziełem człowieka lub zwi ązane z jego działalno ści ą i stanowi ące świadectwo minionej epoki b ądź zdarzenia, których zachowanie le ży w interesie społecznym ze wzgl ędu na posiadan ą warto ść historyczn ą, artystyczn ą lub naukow ą (art. 3, pkt 1 ustawy).

7) zabytku nieruchomym – rozumie si ę przez to krajobraz kulturowy, układy urbanistyczne, ruralistyczne i zespoły budowlane, dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty techniki, cmentarze, parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni, miejsca upami ętniaj ące wydarzenia historyczne lub działalno ść wybitnych osobisto ści b ądź instytucji – np. niektóre krzy że, głazy pami ątkowe (art. 3 pkt 2 utawy).

8) zabytku ruchomym - rozumie si ę przez to dzieła sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki u żytkowej, kolekcje, numizmaty oraz pami ątki historyczne, wytwory techniki, materiały biblioteczne, instrumenty muzyczne, wytwory sztuki ludowej i r ękodzieła oraz inne obiekty etnograficzne i przedmioty upami ętniaj ące wydarzenia historyczne b ądź działalno ść wybitnych osobisto ści lub instytucji - np. niektóre kapliczki i krzy że (art.3 pkt 3 ustawy). 9) MWKZ – rozumie si ę przez to Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 10) NID – rozumie si ę przez to Narodowy Instytut Dziedzictwa. 11) MKiDN – rozumie si ę przez to Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 12) KPN –Kampinoski Park Narodowy.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 8 – Poz. 6564

13) PINB- rozumie si ę przez to Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego Warszawskiego Zachodniego, 14) Koczargi-rozumie si ę przez to zabudowania, dobra, pola, lasy itp. które istniały w przeszło ści i orientacyjnie pokrywały si ę terytorialnie z obecnym obr ębem Koczargi Stare, 15) Babice-rozumie si ę przez to zabudowania, dobra, pola, lasy itp. które istniały w przeszło ści i orientacyjnie pokrywały si ę terytorialnie z obecnym obr ębem Stare Babice i Babice Nowe, 16) Borzecin-rozumie si ę przez to zabudowania, dobra, pola, lasy itp. które istniały w przeszło ści i orientacyjnie pokrywały si ę terytorialnie z obecnym obr ębem Borzecin Du ży i Borzecin Mały, 17) Zielonki rozumie si ę przez to zabudowania, dobra, pola, lasy itp. które istniały w przeszło ści i orientacyjnie pokrywały si ę terytorialnie z obecnym obr ębem Zielonki Parcela i Zielonki Wie ś, 18) ngo’s- rozumie si ę przez to organizacje po żytku publicznego.

II. Wprowadzenie

1. Postanowienia ogólne

Przedmiotem opracowania jest gminny Program Opieki nad Zabytkami dla gminy Stare Babice na lata 2014 – 2018; stanowi on długofalow ą strategi ę ochrony i opieki nad zabytkami, poło żonymi w obr ębie gminy. Program wyznacza kierunki działa ń i wskazuje narz ędzia do ich realizacji; ma słu żyć rozwojowi poprzez cele: 1) wł ączenie problemów ochrony zabytków do systemu zada ń strategicznych, wynikaj ących z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzgl ędnienie ochrony zabytków ł ącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podnoszenie świadomo ści ochrony dziedzictwa kulturowego w śród lokalnej społeczno ści; 6) podejmowanie działa ń zwi ększaj ących atrakcyjno ść zabytków dla potrzeb społecznych; turystycznych i edukacyjnych 7) wykorzystanie i udost ępnienie zabytków na potrzeby mieszka ńców i turystów; 8) wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami;

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 9 – Poz. 6564

9) tworzenie warunków współpracy z wła ścicielami zabytków dla zapewniania ich opieki;

Ponadto zadaniem niniejszego opracowania jest : 1) charakterystyka zasobów zabytkowych gminy i ocena stanu ich zachowania; 2) charakterystyka struktury własno ści; 3) okre ślenie priorytetów w zakresie ochrony dóbr kultury Gminy Stare Babice; 4) wskazanie źródeł finansowania zada ń własnych gminy w zakresie okre ślonym programem.

Wyznaczone w Programie cele b ędą realizowane w ci ągu kolejnych czterech lat z wykorzystaniem środków prawnych (m.in. zapisy dotycz ące ochrony zabytków w planach zagospodarowania przestrzennego, w innych aktach prawa miejscowego), finansowych (m.in. bud żet gminy, fundusze zewn ętrzne) i społecznych (m.in. współpraca z mieszka ńcami, organizacjami pozarz ądowymi). Program wskazuje obowi ązki Gminy, ale przede wszystkim ma za zadanie poprzez okre ślenie działa ń organizacyjnych, finansowych i realizacyjnych stworzy ć lepsze warunki dla poprawy stanu zabytków na terenie gminy. Niezwykle istotn ą kwesti ą jest wzmocnienie współpracy mi ędzy administracj ą samorz ądow ą, pa ństwow ą, a społeczno ści ą lokaln ą, tak by wszystkie te środowiska współtworzyły odpowiednie środowisko dla ochrony i promocji lokalnego dziedzictwa kulturowego. Niniejszy Program jest oficjalnym dokumentem przyj ętym Uchwał ą Rady Gminy. Obejmuje swoim zakresem wszystkie obiekty zabytkowe mieszcz ące si ę granicach administracyjnych Gminy Stare Babice. Zgodnie z ustaw ą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r., Nr 162, poz. 1568, z pó źn. zm.) realizacja Programu przewidziana jest na cztery lata, natomiast po upływie pierwszych dwóch lat od jego przyj ęcia Wójt Gminy powinien zło żyć sprawozdanie z realizacji zapisów programowych.

2. Cele i podstawa prawna opracowania Programu opieki nad zabytkami

Podstaw ę prawn ą dla uchwalenia Programu opieki nad Zabytkami stanowi art. 87, ust. 1, 2, 3, 5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r., Nr 162, poz. 1568, z pózn. zm.), który brzmi: 1.Zarz ąd województwa, powiatu lub wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporz ądza na okres 4 lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program opieki nad zabytkami.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 10 – Poz. 6564

2. Programy, o których mowa w ust.1, maj ą na celu, w szczególno ści: 1) wł ączenie problemów ochrony zabytków do systemu zada ń strategicznych, wynikaj ących z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzgl ędnianie uwarunkowa ń ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, ł ącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działa ń zwi ększaj ących atrakcyjno ść zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami; 6) okre ślenie warunków współpracy z wła ścicielami zabytków, eliminuj ących sytuacje konfliktowe zwi ązane z wykorzystaniem tych zabytków; 7) podejmowanie przedsi ęwzi ęć umo żliwiaj ących tworzenie miejsc pracy zwi ązanych z opiek ą nad zabytkami. 3. Wojewódzki, powiatowy i gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu i rada gminy, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. 4. Programy, o których mowa w ust. 3, s ą ogłaszane w wojewódzkim dzienniku urz ędowym. 5. Z realizacji programów zarz ąd województwa, powiatu i wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporz ądza, co 2 lata, sprawozdanie, które przedstawia si ę odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy.

Obowi ązek opieki nad zabytkami nakłada na samorz ąd tak że Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z pó źn. zm.);

3. Uwarunkowania formalno-prawne dotycz ące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w Polsce

Kwesti ę ochrony zabytków w Polsce podnosi ju ż Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, NR 78 poz. 483), której 5 art. stwierdza, że „Rzeczpospolita Polska strze że niepodległo ści i nienaruszalno ści swojego terytorium, zapewnia wolno ści i prawa człowieka i obywatela oraz bezpiecze ństwo obywateli, strze że

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 11 – Poz. 6564

dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa żonego rozwoju.”. Umocowanie tej podstawowej zasady ochrony dziedzictwa kulturowego w ustawie zasadniczej odzwierciedla jego najwy ższ ą rang ę. Podstawowym aktem prawnym, który reguluje zasady ochrony i opieki nad dziedzictwem kulturowym w Polsce jest Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz.1568 z pó źn. zm.), która wprowadziła szereg nowych rozwi ąza ń systemowych, a tak że dostosowała polskie prawo w tym zakresie do standardów Unii Europejskiej. Ustawa z dn. 23 lipca 2003 r. współdziała tak że z innymi ustawami: ustaw ą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003 r. (Dz.U. z 2003 r., Nr 80, poz. 717 z pó źn. zm.), a tak że z ustaw ą Prawo Budowlane z 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z pó źn. zm.). Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wprowadza podział na ochron ę zabytków i opiek ę nad zabytkami. Opieka nad zabytkami ma charakter wybitnie indywidualny i za jej realizacj ę odpowiedzialny jest wła ściciel (wzgl ędnie u żytkownik obiektu). Z racji swych obowi ązków wła ścicielskich, wła ścicielowi przysługuj ą tak że pewne przywileje, w tym m.in. mo żliwo ść otrzymania wsparcia (dotacji) ze strony administracji publicznej. Z kolei ochrona zabytków realizowana jest przez organy administracji publicznej, czyli administracji rz ądowej i samorz ądowej, działaj ące zgodnie z przypisanymi im ustawowo kompetencjami. W sytuacji, gdy Pa ństwo lub gmina jest wła ścicielem zabytku przejmuje tak że obowi ązki wła ścicielskie. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w znacznym stopniu rozszerzyła kompetencje samorz ądów, daj ąc im nowe narz ędzia w sferze ochrony zabytków. To po stronie samorz ądu wyznaczone zostały dwie formy ochrony – zapis w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego i utworzenie parku kulturowego. We wprowadzonej 5 czerwca 2010 r. nowelizacji (ustawa z dn. 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2010 r., nr 75, poz. 474) wyj ątkow ą rang ę uzyskała tak że gminna ewidencja zabytków, której rola nie ogranicza si ę ju ż tylko do dokumentacji i informacji, ale tak że niesie obowi ązek uzgodnie ń w stosunku do obiektów w niej uj ętych (przy uzgodnieniu pozwole ń na budow ę, decyzji o warunkach zabudowy). Korelacja mi ędzy ustaw ą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a ustaw ą o planowaniu przestrzennym zachodzi przede wszystkim na płaszczy źnie planowania, gdy ż zgodnie z art. 4 ust. 6 i art. 7 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków ochron ę obiektów zabytkowych uwzgl ędnia si ę tak że w przygotowywaniu miejscowego planu

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 12 – Poz. 6564

zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W studium oraz w miejscowych planach uwzgl ędnia si ę w szczególno ści ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków wraz z ich otoczeniem oraz zabytków znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków, a tak że innych zabytków wskazanych w trakcie uzgodnie ń przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Warto nadmieni ć, że kwestie ochrony dziedzictwa kulturowego zostały ju ż wcze śniej uj ęte w art. 7, ust. 1, pkt 9 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594, z pó źn. zm.), gdzie okre ślone zostały zadania własne gminy, obejmuj ące sprawy m.in. ładu przestrzennego, kultury, oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Podstawow ą form ą ochrony jest wpis do rejestru zabytków, który mo że by ć dokonany na wniosek wła ściciela lub z urz ędu. W artykule 9 rzeczonej ustawy omówione s ą formy wpisów do rejestrów zabytków nieruchomych, które mog ą obj ąć obiekty nieruchome, otoczenie zabytku wpisanego do rejestru. Szczególn ą form ą ochrony s ą wpisy do rejestru zabytków układów urbanistycznych, układów ruralistycznych oraz zespołów budowalnych; które pozwalaj ą na obj ęcie ochron ą znacznie szerszych ni ż pojedynczy obiekt obszarów, implikuj ąc przy tym ró żny re żim tej ochrony. Osobn ą kwesti ą, z któr ą zwi ązany jest inny zakres ochrony prawnej jest wpis do rejestru zabytków ruchomych. Niezwykle istotn ą kompetencj ą samorz ądu w zakresie ochrony zabytków jest prowadzenie gminnej ewidencji zabytków, która, jak ju ż wspomniano, zyskała status narz ędzia ochrony prawnej obiektów zabytkowych niewpisanych do rejestru zabytków i wi ąż e si ę z konkretnymi wymogami wojewódzkiego konserwatora zabytków wzgl ędem wła ścicieli obiektów uj ętych w ewidencji. Ewidencja prowadzona jest przez odpowiednio wójta, burmistrza b ądź prezydenta w formie zbioru kart zabytków nieruchomych. Oprócz swojej funkcji informacyjnej i prawnej gminna ewidencja stanowi tak że podstaw ę do sporz ądzenia gminnego programu opieki nad zabytkami. Na poziomie wojewódzkim ewidencja prowadzona jest przez wła ściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków, a na poziomie krajowym przez Generalnego Konserwatora Zabytków. Innymi aktami prawnymi reguluj ącymi kwesti ę ochrony zabytków s ą m.in. akty wykonawcze do ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami i inne przepisy prawne, w tym m.in.: 1. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz.U. 2004 nr 30 poz. 259).

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 13 – Poz. 6564

2. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 1 kwietnia 2004 r. w sprawie nagród za odkrycie lub znalezienie zabytków archeologicznych (Dz.U. 2004 nr 71 poz. 650). 3. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 9 kwietnia 2004 r. w sprawie organizacji wojewódzkich urz ędów ochrony zabytków (Dz.U. 2004 nr 75 poz. 706). 4. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków i przedmiotów o cechach zabytków za granic ę (Dz.U. 2011, Nr 89 poz. 510). 5. Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiego Komitetu Doradczego (Dz.U. 2004 nr 102 poz. 1066). 6. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 10 maja 2004 r. w sprawie rzeczoznawców Ministra Kultury w zakresie opieki nad zabytkami (Dz.U. 2004 nr 124 poz. 1302). 7. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie odznaki "Za opiek ę nad zabytkami" (Dz.U. 2004 nr 124 poz. 1304 z pó źn.zm.). 8. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 6 czerwca 2005 r. w sprawie udzielania dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków (Dz.U. 2014, poz. 399). 9. Rozporz ądzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granic ę niezgodnie z prawem (Dz.U. z 2011 r. Nr 113, poz. 661). 10. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 27 lipca 2011 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, bada ń konserwatorskich, bada ń architektonicznych i innych działa ń przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz bada ń archeologicznych (Dz. U. Nr 165, poz.987). 11. Rozporz ądzenie Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2004 nr 212 poz. 2153). 12. Zarz ądzenia i Rozporz ądzenia Prezydenta RP w sprawie uznania za pomniki historii.

Tematyk ę ochrony zabytków znajduj ących si ę w inwentarzach muzealnych podejmuje Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 2012r., poz.987 z pó źn.zm.).

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 14 – Poz. 6564

III. Zwi ązki z innymi dokumentami

1. Na poziomie krajowym

1.1. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju

Aktualnie obowi ązuj ącym krajowym dokumentem planistycznym jest Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (KPPZK) opracowana przez nieistniej ące ju ż Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych. Koncepcja ukazała si ę drukiem w 2001 roku (Monitor Polski z 2001 r., Nr 26, poz. 432). Zaktualizowana koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju powstała w 2005 r. W latach 2004-2005 w Rz ądowym Centrum Studiów Strategicznych podj ęto prób ę aktualizacji KPPZK. Opracowana Zaktualizowana koncepcj ę przestrzennego zagospodarowania kraju (wraz z Prognoz ą oddziaływania na środowisko do Zaktualizowanej koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju ), została zaakceptowana przez Rad ę Ministrów 6 wrze śnia 2005 r. i skierowana do Sejmu RP 19 pa ździernika 2005 r. (druk sejmowy nr 4). Dokument okre śla zasady polityki pa ństwa w dziedzinie przestrzennego zagospodarowania kraju z uwzgl ędnieniem w tym zagospodarowanie obiektów zabytkowych. W dokumencie wskazano sze ść celów strategicznych. Jeden z nich odnosi si ę do ochrony zabytków i kształtowania krajobrazu kulturowego: Cel strategiczny 5 : Ochrona dziedzictwa kulturowego Cel gospodarowania przestrzeni : Kształtowanie struktur przestrzennych umo żliwiaj ących ochron ę krajobrazu kulturowego i pojedynczych zabytków przed zniszczeniem, degradacj ą, dewaloryzacj ą oraz podj ęcie działa ń maj ących na celu udost ępnienie dziedzictwa kulturowego społecze ństwu. Kryteria kształtowania zagospodarowania przestrzennego:

1) przestrzenne oddalenie trwałych źródeł dewaloryzacji od obiektów dziedzictwa

kulturowego;

2) dost ępno ść komunikacyjna krajobrazu kulturowego w sposób eksponuj ący jej najwy ższe

warto ści i walory oraz przeciwdziałaj ący jej degradacji; 3) wkomponowanie obiektów dziedzictwa kulturowego narodu we współczesne struktury funkcjonalno-przestrzenne;

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 15 – Poz. 6564

4) powi ązanie funkcjonalno-przestrzenne obiektów dziedzictwa kulturowego z krajobrazem

przyrodniczym.

1.2. Krajowy program ochrony i opieki nad zabytkami

Artykuł 86 ust. 1 ustawy z dnia 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami okre śla kompetencje Rady Ministrów do uchwalenia na wniosek ministra wła ściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, przy pomocy Generalnego Konserwatora Zabytków „Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami”. Obecnie „Krajowy Program…” jest na etapie opracowywania. Dot ąd, w roku 2004 powstały „Tezy do opracowania krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami”. Tezy zawieraj ą siedem podstawowych zasad konserwatorskich b ędących wykładni ą dla szeroko rozumianych słu żb konserwatorskich czyli min.: pracowników urz ędów, profesjonalnych konserwatorów-restauratorów dzieł sztuki, konserwatorów-architektów, urbanistów, budowlanych, archeologów, badaczy, wła ścicieli i u żytkowników, w tym duchownych. Te zasady to: 1) zasada primum non nocere (po pierwsze nie szkodzi ć) ,

2) zasada maksymalnego poszanowania oryginalnej substancji zabytku i wszystkich jego warto ści (materialnych i niematerialnych),

3) zasada minimalnej niezb ędnej ingerencji (powstrzymywania si ę od działań niekoniecznych),

4) zasada, zgodnie z któr ą usuwa ć nale ży to (i tylko to), co na oryginał działa niszcz ąco,

5) zasada czytelno ści i odró żnialno ści ingerencji,

6) zasada odwracalno ści metod i materiałów,

7) zasada wykonywania wszelkich prac zgodnie z najlepsz ą wiedz ą i na najwy ższym poziomie.

Ponadto w krajowym programie zostan ą okre ślone uwarunkowania opieki i ochrony zad zabytkami, cele i kierunki działa ń oraz zadania w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Ocenie poddany zostanie stan zabytków, stan opieki nad zabytkami oraz słu żb konserwatorskich i uregulowa ń prawnych. Ponadto okre ślone zostan ą warunki i sposoby finansowania planowanych działa ń oraz harmonogram ich realizacji. W zakresie uwarunkowa ń ochrony i opieki nad zabytkami dokonana b ędzie:

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 16 – Poz. 6564

1. Pełna ocena stanu krajowego zasobu zabytków nieruchomych. Okre ślenie kategorii i stopnia zagro żeń. 2. Pełna ocena stanu krajowego zasobu zabytków ruchomych. Okre ślenie kategorii i stopnia zagro żeń. 3. Pełna ocena stanu krajowego zasobu dziedzictwa archeologicznego. Okre ślenie kategorii i stopnia zagro żeń oraz wyznaczenie stref o szczególnym zagro żeniu dla zabytków archeologicznych. 4. Obj ęcie skuteczn ą i zorganizowan ą ochron ą przynajmniej najcenniejszych zabytków techniki. 5. Pełna ocena stanu krajowego zasobu pomników historii i obiektów wpisanych na list ę światowego dziedzictwa. Okre ślenie kategorii i stopnia zagro żeń. 6. Ocena stanu słu żb i mo żliwo ści wypełniania całokształtu zada ń zwi ązanych z ochron ą i opiek ą nad zabytkami. 7. Ocena stanu i stopnia obj ęcia opiek ą zabytków w poszczególnych kategoriach. 8. Doskonalenie i rozwijanie oraz podnoszenie efektywno ści i skuteczno ści instytucjonalnej i społecznej ochrony i opieki nad zabytkami. 9. Udoskonalenie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych w zakresie ochrony i opieki nad dziedzictwem kulturowym i zabytkami.

W zakresie działa ń o charakterze systemowym: 1. Powi ązanie ochrony zabytków z polityk ą ekologiczn ą, ochrony przyrody, architektoniczn ą i przestrzenn ą, celn ą i polityk ą bezpiecze ństwa pa ństwa. Realizacja powszechnych tendencji europejskich i światowych do rozszerzania pola ochrony na całe dziedzictwo kulturowe obejmuj ące i dobra kultury i natury (Wo rl d Cultural Heritage - Światowe Dziedzictwo Kulturowe ). 2. Przygotowanie strategii ochrony dziedzictwa kulturowego wytyczaj ącej główne zało żenia koncepcji ochrony w Polsce. Wprowadzenie jej do polityk sektorowych we wszystkich dziedzinach i na wszystkich poziomach zarz ądzania i gospodarowania.

W zakresie systemu finansowania: 1. Stworzenie sprawnego systemu finansowania ochrony i opieki konserwatorskiej. W zakresie dokumentowania, monitorowania i standaryzacji metod działania: 1. Tworzenie systemu i stale aktualizowanych, elektronicznych baz informacji o zasobach i stanie zabytków w Polsce i ich dokumentacji. Stworzenie warunków do

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 17 – Poz. 6564

realizacji ustawowego obowi ązku dokumentowania wszystkich prac, przy wszystkich grupach i typach obiektów zabytkowych. 2. Gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o stanie zachowania, post ępach i wynikach prac konserwatorskich i restauratorskich, zagro żeniach, prawidłowo ści zarz ądzania i bezpiecze ństwie Ubytkowania obiektów zabytkowych oraz o innych formach ochrony dziedzictwa. 3. Wypracowanie i wprowadzenie szczegółowych zasad ochrony dziedzictwa w planach zagospodarowania przestrzennego. Wypracowanie standardów zagospodarowania i estetyki zabytkowych przestrzeni publicznych.

W zakresie kształcenia i edukacji:

1. Utrzymanie i doskonalenie dotychczas wypracowanego systemu kształcenia w dziedzinie konserwacji i ochrony. Zorganizowanie systemu podnoszenia kwalifikacji w ka żdej grupie zawodowej pracuj ącej na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego. 2. Kształcenie społecze ństwa w duchu poszanowania dla autentyzmu oraz wartości materialnych i niematerialnych wspólnego, wielokulturowego dziedzictwa. 3. Budowanie klimatu społecznego zrozumienia i akceptacji dla idei ochrony i dawno ści zabytków odczytywanych, jako źródło to żsamo ści, wiedzy i dumy z przeszło ści, tradycji, wiedzy o sposobie życia i pracy przodków. 4. Upowszechnianie w śród wła ścicieli i u żytkowników obiektów zabytkowych znajomo ści zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilaktyki konserwatorskiej. 5. Tworzenie mechanizmów ekonomicznych sprzyjaj ących prawidłowemu traktowaniu obiektów zabytkowych.

W zakresie współpracy mi ędzynarodowej:

1. Wzmocnienie obecno ści Polski w światowym i europejskim środowisku działaj ącym na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i promocja polskich osi ągni ęć w tej dziedzinie. 2. Oparcie działa ń na poj ęciu wspólnego dziedzictwa kultury ludzko ści. Troska o ochron ę polskiego dziedzictwa kulturowego za granic ą.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 18 – Poz. 6564

2. Na poziomie województwa:

2.1. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Mazowieckim na lata 2012-2015

Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2015 został przyj ęty przez Sejmik Województwa Mazowieckiego uchwał ą Nr 42/12 z 12 marca 2012 r. Dokument powstał przy ścisłej współpracy Departamentu Kultury Promocji i Turystyki Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego z Mazowieckim Biurem Planowania Regionalnego oraz Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2015 jest podstawowym dokumentem okre ślaj ącym polityk ę samorz ądu województwa w sferze sprawowania opieki nad dziedzictwem kulturowym oraz jego racjonalnym wykorzystaniem. Głównym zamierzeniem Programu jest stworzenie warunków dla kreowania i realizowania zada ń z zakresu ochrony i opieki nad zabytkami na terenie województwa mazowieckiego oraz wykorzystanie dziedzictwa kulturowego jako czynnika wpływaj ącego na rozwój gospodarczy i społeczny regionu. Zawarty w niniejszym Programie hierarchiczny układ zamierze ń w tej sferze tworz ą: wizja regionu, cel strategiczny, cele operacyjne i przyporz ądkowane im kierunki działa ń, a tak że zasady monitorowania oraz uwarunkowania realizacyjne – zestawienie głównych źródeł finansowania. Program jest spójny z dokumentami programowymi samorz ądu województwa oraz uwzgl ędnia ustalenia dokumentów opracowywanych przez administracj ę publiczn ą szczebla centralnego.

2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego Plan zagospodarowania województwa mazowieckiego został uchwalony 7 czerwca 2004 r. Uchwał ą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 65/2004. Plan zagospodarowania jest planem o charakterze regionalnym, stanowi ącym pomost mi ędzy planowaniem krajowym, a planowaniem miejscowym. Głównym celem opracowania planu zagospodarowania jest okre ślenie polityki przestrzennej dla Mazowsza w zakresie: 1) podstawowych elementów sieci osadniczych, 2) rozmieszczenia infrastruktury technicznej i społecznej, 3) wymaga ń dotycz ących ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 19 – Poz. 6564

Podstawowym zadaniem planu jest okre ślenie kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego, które pozwalaj ą na realizacj ę „Strategii rozwoju województwa mazowieckiego”. Z uwagi na tematyk ę opracowania, istotne dla niego przede wszystkim s ą dwa punkty: dotycz ący środowiska przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego. Plan zagospodarowania dosy ć skrótowo potraktował zagadnienia dotycz ące dziedzictwa kulturowego.

2.3. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja) została opracowania przez Urz ąd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, a uchwalona przez Sejmik Województwa w dniu 29 maja 2006 roku. Jedn ą z najwa żniejszych sfer działa ń województw samorz ądowych, jest długofalowe programowanie rozwoju. Realizacja tych działa ń odbywa si ę poprzez opracowanie strategii rozwoju województwa i programów wojewódzkich. Na podstawie strategii prowadzona jest polityka rozwoju województwa. Okre śla ć ma ona uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju województw. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym zobowi ązuje sejmiki województw do uchwalenia strategii rozwoju województw. Kwestie ochrony dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury w „Strategii” omówione s ą bardzo pobie żnie. W cz ęś ci opisowej, w punkcie dotycz ącym kultury i dziedzictwa kulturowego, zostały wymienione najbardziej charakterystyczne obiekty miast Mazowsza, które decyduj ą o charakterze kulturowym województwa. Problemy związane z zabytkami i dziedzictwem kulturowym dotycz ą przede wszystkim złego stanu technicznego zabytków oraz post ępuj ącej eliminacji zabudowy drewnianej z krajobrazu Mazowsza.

3. Na poziomie Powiatu Warszawskiego Zachodniego

Strategia Rozwoju Powiatu Warszawskiego Zachodniego do 2015 r. została uchwalona Uchwał ą Nr XVIII/127/2005 z dnia 10 marca 2005 r. W rozdziale 1.1. Charakterystyka elementów dziedzictwa kulturowego odwołuje si ę do kwestii zwi ązanych z ochron ą zabytków danego obszaru; jest to cz ęść opisowa zasobu kulturowego. Strategia w żadnej sposób nie precyzuje działa ń maj ących na celu ochron ę i wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego powiatu.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 20 – Poz. 6564

4. Na poziomie Gminy Stare Babice

4.1. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (patrz 1.1. Postanowienia ogólne), nakłada obowi ązek okre ślenia w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy obszarów, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Do obszarów takich nale żą : 1) nieruchomo ści wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału, 2) lokalizacje obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m², 3) obszary przestrzeni publicznej, 4) obszary wskazane w przepisach odr ębnych, np. tereny górnicze.

Na terenie Gminy Stare Babice obowi ązuj ą ni żej wymienione plany miejscowe:

Data i numer uchwały Nazwa planu Publikacja Rady Gminy

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Dz. Urz. Woj. zachodniej cz ęś ci Gminy Stare Babice w zakresie Uchwała Nr Mazowieckiego Nr cz ęś ci wsi Borz ęcin Du ży i cz ęś ci wsi Borz ęcin XLIV/414/10 z dnia 4 204 poz. 6230, z dnia Mały - pomi ędzy ulicami Warszawsk ą, listopada 2010r. 9 grudnia 2010r. Kosmowsk ą i Krótk ą

Uchwała Nr XXII/216/12 z dnia 29 Dz. Urz. Woj. listopada 2012r. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Mazowieckiego z Obowi ązuj ący tekst południowej cz ęś ci wsi Klaudyn 2012r. poz. 9141, z planu z uwzgl ędnieniem dnia 13 grudnia 2012r. Rozstrzygni ęcia Nadzorczego Wojewody

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 21 – Poz. 6564

Mazowieckiego

Miejscowy planu zagospodarowania Dz. Urz. Woj. przestrzennego zachodniej cz ęś ci gminy Stare Uchwała Nr Mazowieckiego Nr Babice w zakresie cz ęś ci wsi Zielonki Wie ś i XLIV/416/10 z dnia 4 204 poz. 6232, z dnia cz ęś ci wsi Koczargi Nowe – południowa strona listopada 2010r. 9 grudnia 2010r. ulicy Warszawskiej

Dz. Urz. Woj. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania Uchwała Nr V/33/11 z Mazowieckiego Nr 76, przestrzennego wsi Kwirynów, Stare Babice, dnia 7 kwietnia 2011r. poz. 2443 z dnia 12 Janów i Klaudyn maja 2011r.

Uchwała Nr VIII/55/11 Dz. Urz. Woj. z dnia 30 czerwca Mazowieckiego Nr Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego 2011r. 156, poz. 4944 gminy Stare Babice Obowi ązuj ący tekst z dnia 29 sierpnia planu 2011r.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 22 – Poz. 6564

4.2. Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Gminy Stare Babice do 2020 r.

Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Gminy Stare Babice do 2020 r. została przyj ęta Uchwał ą Rady Gminy Nr XXV/262/04 z dnia 2 lipca 2004 r. i stanowi podstawowe narz ędzie wspomagaj ące zarz ądzanie na poziomie samorz ądu lokalnego.

4.3. Program Ochrony Środowiska

Program Ochrony Środowiska Gminy Stare Babice powstał w 2004 roku i stanowi wypełnienie obowi ązków okre ślonych w art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z pó źniejszymi zmianami). Został przyj ęty Uchwał ą Nr XXX/227/05 Rady Gminy Stare Babice z dnia 30 czerwca 2005 r. Program okre śla polityk ę środowiskow ą, ustala cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarz ądzania środowiskowego, odnosz ące si ę do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów.

IV. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Stare Babice

1. Historia Pierwsze udokumentowane ślady osadnictwa na tych terenach znaleziono w Starych Babicach na górce przy obecnej ulicy Tadeusza Kutrzeby, gdzie odkryto grób z młodszej epoki kamienia (neolitu), cmentarzysko kultury przeworskiej (grobów jamowych), cmentarzysko kultury wejherowsko-krotoszy ńskiej (grobów kloszowych), ślady osadnictwa kultury łu życkiej (epoki br ązu i wczesnej epoki żelaza). O wytopie żelaza w I w. n.e. świadcz ą ślady żużla po pierwotnych piecach hutniczych zwanych dymarkami. Najstarsze źródła pisane o miejscowo ściach le żą cych na terenie obecnej Gminy Stare Babice pochodz ą z 1254 r. i dotycz ą ko ścioła w Borz ęcinie ufundowanego przez Konrada Mazowieckiego. W tym samym roku wspomina si ę o Koczargach, własno ści klasztoru czerwi ńskiego. Babice zostały wymienione ju ż w czasach Kazimierza Wielkiego (1310 - 1370). Bardziej znana wzmianka o Marcinie Babicy z Babic, podkomorzym warszawskim, pochodzi z 1400r. Lipków, zwanym ongi ś Łupkowem lub Lubkowem wymienia si ę w 1414 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 23 – Poz. 6564

jako własno ść rycerskiego rodu Prusów. Warto wiedzie ć, że tłumaczem Statutów Wi ślickich i Prawa Mazowieckiego był żyj ący w XV w. Świ ętosław z Wojcieszyna. W pierwszej połowie XVI w. w Babicach był ko ściół drewniany, parafia i szkoła parafialna. W s ąsiedztwie Babic, w Latchorzewie mieszkał Wojciech Oczko (1537? - 1599?) - lekarz nadworny i sekretarz Stefana Batorego oraz Zygmunta III Wazy - autor pierwszych pisanych w j ęzyku polskim prac medycznych. Zabudowania średniowiecznych Babic rozpo ścierały si ę na wzniesieniu po zachodniej stronie obecnego rynku na południe od rzeki Strugi. Obecnie najstarszym zabytkiem w Gminie jest barokowy ko ściół w Babicach ufundowany w 1727 r. przez kanclerza koronnego Jana Szembeka. W 1907 r. dzi ęki staraniom proboszcza ksi ędza Władysława Taczanowskiego w ko ściele babickim dobudowano nawy boczne, a pó źniej wie żę . Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Litwy z 1830 r. podaje nast ępuj ące informacje o wsiach znajduj ących si ę na terenie obecnej Gminy Stare Babice, wg stanu z 1827 r: Borz ęcin : 36 domów, 273 mieszka ńców, parafia licz ąca ok. 2850 wiernych Babice: 26 domów, 266 mieszka ńców, parafia dziekanat warszawski liczy 3098 wiernych Lipków : 22 domy, 264 mieszka ńców Blizne : 11 domów, 104 mieszka ńców W 1827 r. potomkowie rodu Babickich wyprowadzili się do guberni mi ńskiej. Pó źniejszy dziedzic Babic, Jasi ński, uczestniczył wraz z synami w powstaniu 1863 r. Dziedzic zgin ął, a dwór w Babicach spłon ął. Po ukazie carskim o uwłaszczeniu wyodr ębniły si ę wsie: Janów, Klaudyn, Kwirynów, których nazwy wi ążą si ę z imionami dziedziców Babic. W drugiej połowie XIX w. Warszaw ę otoczono stopniowo pasmem fortów. Na zachód od Warszawy, od strony Babic, zbudowano fort Babice. Na przełomie XIX i XX w. była w Babicach trzyklasowa szkoła. W czasach II Rzeczpospolitej pełna siedmioklasowa szkoła mie ściła si ę w budynku byłego zajazdu - Karczmy Przedworskiego. Urz ędował te ż s ąd gminny. W 1916 r. zało żono Babick ą Stra ż Ogniow ą. W latach 1921 - 23 w odległo ści ok. kilometra od rynku w Babicach, na północ od Latchorzewa, na odcinku ok. 3,5 km wybudowano 10 masztów o wysoko ści 127 m, a po środku blisko fortu Babice powstał nowoczesny budynek wojskowej radiostacji. Na cmentarzu parafialnym w Borz ęcinie zachowała si ę zabytkowa klasycystyczna kaplica. Obecny gmach ko ścioła w Borz ęcinie wybudowany w miejsce wspomnianego ju ż starego budynku z XIII w. pochodzi z 1855 r. W ko ściele jest epitafium dziedziczki Zielonek wywodz ącej si ę z Borz ęcina. W XIX w. folwark w Borz ęcinie był własno ści ą rodziny Kronnenbergów - przemysłowców i finansistów. Leopold Kronenberg był Zało życielem

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 24 – Poz. 6564

Banku Handlowego i Szkoły Handlowej w Warszawie. W 1905r zbudowano tu szkoł ę rozebran ą dopiero ok. 1980 r. Obecny budynek starej szkoły pochodzi z czasów II Rzeczpospolitej. W XVIII w. wła ścicielem Lipkowa i Zielonek był Andrzej Zamoyski, kanclerz wielki koronny, jeden z przywódców Familii - stronnictwa reform, które poparło kandydatur ę Stanisława Poniatowskiego na tron polski. Sam król cz ęsto te ż przyje żdżał do Lipkowa, gdzie w stoj ącym do dzi ś pałacyku mieszkała jego przyjaciółka El żbieta Grabowska, z któr ą jakoby wspólnie sadził rosn ące wokół dworu drzewa. Od 1822 r. w Lipkowie była ju ż prz ędzalnia bawełny, fabryka tkanin jedwabnych i adamaszku, a pó źniej powstała manufaktura pasów kontuszowych zało żona przez bogatego kupca warszawskiego ormia ńskiego pochodzenia - Paschalisa Jakubowicza. We wsi zachował si ę odbudowany po zniszczeniach ko ściół z 1792 r. oraz neogotycka kapliczka z ok. 1860 r. Stoj ący do dzi ś pałacyk - dworek w Zielonkach Parcele zbudowano ok. 1855 r. W 1863 r. major Remiszewski sformował w Lipkowie oddział powsta ńczy. Stoczyli oni bój pod Bud ą w Zaborowie Le śnym, gdzie zgin ęło 72 powsta ńców. Obecnie znajduje si ę tam miejsce pami ęci zwane Mogił ą Powsta ńców. Po pewnym czasie ludno ść wsi Budy postawiła na mogile drewniany krzy ż z liczb ą s ęków odpowiadaj ących liczbie żołnierzy zło żonych w Mogile. Po powstaniu styczniowym Lipków podupadł. Przestała istnie ć manufaktura. Budynki i ko ściół niszczały. Zubo żały maj ątek lipkowski kupił Kazimierz Szetkiewicz z Litwy. Z jego starsz ą córk ą Mari ą, o żenił si ę Henryk Sienkiewicz co, by ć mo że, stało si ę przyczyn ą. zwi ązków Lipkowa z literatur ą. Wła śnie bowiem w Lipkowie doszło do pami ętnego pojedynku pana Wołodyjowskiego z Bohunem, który zatrzymał si ę w lipkowskiej karczmie (rozebranej pó źniej w 1921 r.). Warto te ż, doda ć, że Im ćpan Zagłoba pod wieloma wzgl ędami przypominał te ścia autora Trylogii. Blizne, w którym w 1827 r. było zaledwie 11 domów, rozwijało si ę szybko i w 1897r Bronisław Chlebowski podaje: Blizne wie ś, pow. warszawski, gmina Blizne nale ży do s ądu gminnego okr ęgu II w Babicach, a stopnia powiatowego w Warszawie. Gmina liczy 3477 ludzi. Pod koniec XIX w. wybudowano fort Blizne, który zastawił dawn ą drog ę prowadz ącą na zachód od Warszawy. Na pocz ątku XX w. były tu trzy małe maj ątki i dworki. Obecne nazwy sołectw Blizne Jasi ńskiego, Blizne Łaszczy ńskiego pochodz ą od nazwisk wła ścicieli maj ątków. Obok ko ścioła w Starych Babicach jest nagrobek Łaszczy ńskich. Nast ępcy Jasi ńskich - Stanielewicze zbudowali na cmentarzu w Babicach kaplic ę grobow ą. Przy ul. Warszawskiej do 2008 r. zachował si ę jeszcze nale żą cy do Stanielewiczów budynek czworaków z inicjałami SS na szczycie domu – obecnie nieistniej ący.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 25 – Poz. 6564

We wrze śniu 1939 r. Babice i okolice stanowiły zachodnie przedpole obrony stolicy. Wojska niemieckie 8 wrze śnia dotarły wypadem pancernym do Warszawy zajmuj ąc wsie Górce, Jelonki, Chrzanów, Groty, Blizne, Osiedle Ł ączno ści Babice, Janów, Klaudyn, Kwirynów, Babice. Do 16 wrze śnia wzdłu ż tej linii toczono ci ęż kie boje ze zmiennym szcz ęś ciem. Działania Niemców powstrzymywały III batalion 40 pułku piechoty pod wodz ą mjr. Antoniego Sanajcy i Batalion Stołeczny mjr. Józefa Spychalskiego. W Babicach, w dniu 13 wrze śnia, Niemcy rozbili doszcz ętnie resztki oddziału mjr. Władysława Mizikowskiego. Cztery dni pó źniej, 17 wrze śnia, III batalion 26 pułku piechoty dowodzony przez mjr. Jacka Decowskiego wyparł Niemców z Osiedla Ł ączno ści i radiostacji Babice, a dowodzone przez pułkownika Leopolda Okulickiego silne zgrupowanie wojsk, w skład którego wchodził Batalion Stołeczny, I i IV batalion 360 pułku piechoty i kompania artylerii, odbiło z r ąk nieprzyjaciela Jelonki, Chrzanów, Groty i Blizne. Zdobyte pozycje utrzymano do ko ńca obrony Warszawy. Polegli z pól bitewnych w latach 1940-41 zostali ekshumowani na Cmentarz wojenny w Starych Babicach. Doł ączyli do nich zabici podczas okupacji partyzanci Armii Krajowej Zgrupowania Kampinos i ludno ść cywilna oraz policjanci, a pó źniej żołnierze Powstania Warszawskiego. W Borz ęcinie 12 wrze śnia resztki oddziałów z 8 Dywizji Pancernej Armii Łód ź stoczyły zwyci ęsk ą bitw ę. Poległych 27 żołnierzy polskich pochowano w wydzielonych kwaterach na miejscowym cmentarzu parafialnym. W czasie okupacji, 8 sierpnia 1944r, Borz ęcin został spacyfikowany pod zarzutem wspomagania partyzantów AK Zgrupowania Kampinos. Niemcy zamordowali 39 osób. Ofiary pochowano obok żołnierzy wrze śnia 1939 r. Zabytkowe miejsca upami ętniaj ące wydarzenia historyczne to: 1. cmentarz wojenny z II wojny światowej w Starych Babicach (przy drodze Babice - Mo ściska) z 373 mogiłami: żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1939r i ofiar wojny: powsta ńców, partyzantów AK Zgrupowania Kampinos oraz ludności cywilnej pomordowanej w okresie okupacji. Wpisany do rejestru zabytków nr rej. 158 2. wydzielona kwatera żołnierzy W.P. Armii Łód ź 13 PP z Pułtuska z 1939 r. na cmentarzu parafialnym w Borz ęcinie Du żym

2. Charakterystyka zasobu

1.1. Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków i uj ęte w gminnej ewidencji zabytków

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 26 – Poz. 6564

Zabudow ę architektoniczn ą obszaru gminy Stare Babice stanowi w przewa żaj ącej wi ększo ści jednorodzinne budownictwo mieszkalne, skupione wzdłu ż głównych dróg, tworz ąc zabudow ę charakterystyczn ą dla wsi „ulicówki” lub „wielodro żnicy”. W wi ększo ści wypadków jednorodzinne budynki mieszkalne usytuowane s ą na niewielkich działkach i zajmuj ą wi ększo ść jej powierzchni. Wspomniane obiekty przewa żnie powstały w okresie ostatnich 30 lat, wypieraj ąc wcze śniejsz ą zabudow ę drewnian ą, z tego wzgl ędu pozbawione są warto ści zabytkowej. Na tle tej zabudowy, wyró żniaj ą si ę dwa zespoły dworsko-parkowe usytuowane w Lipkowie z k. XVIII w. i Zielonkach Parcele z poł. XIX w. stanowi ące przykład wiejskich rezydencji wła ścicieli ziemskich oraz barokowa i klasycystyczna architektura sakralna w postaci ko ściołów parafialnych w Starych Babicach, Lipkowie oraz Borz ęcinie Du żym.

a) Stare Babice Na terenie miejscowo ści najwa żniejszym zabytkiem jest ko ściół parafialny wraz z terenem cmentarza przyko ścielnego oraz s ąsiedni ą plebani ą. Wa żnym elementem przestrzennym miejscowo ści jest plac przed ko ściołem, czyli Rynek - centralny element historycznego układu urbanistycznego. Poza centrum miejscowo ści, na wschód od rynku znajduje si ę historyczny cmentarz parafialny, a w kierunku Kwirynowa cmentarz wojskowy. Zabytki: 1) Parafia została erygowana w XVI wieku. Obecny ko ściół parafialny został wybudowany w latach 1728-1754 i przebudowany na przełomie XIX i XX w. Wokół ko ścioła teren cmentarza przyko ścielnego (zabytkowe nagrobki). 2) Plebania przyko ścielna, z pocz ątku XX w. 3) Cmentarz parafialny z zachowanymi historycznymi nagrobkami 4) Cmentarz wojenny żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrze śniu 1939 roku

b) Borz ęcin Du ży Pierwsze wzmianki o wsi pochodz ą jeszcze z 1254 r., kiedy to ko ściół został erygowany przez Konrada Mazowieckiego. W 1429 r. i przekazany kanonikom czerwi ńskim. W XIX w. miejscowo ść nale żała do przemysłowca i bankiera Leopolda Kronenberga. Na terenie miejscowo ści znajduj ą si ę: 1) ko ściół pw. św. Wincentego Ferreriusza, z 1855. 2) cmentarz z klasycystyczn ą kaplic ą grobow ą Ró ży Zakrzewskiej-Rykowskiej z roku 1838

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 27 – Poz. 6564

3) grobowiec lekarza Henryka Collington z 1840 r. 4) Kapliczka przydro żna ufundowana przez rodzin ę Zakrzewskich 5) Przy ko ściele figura Matki Bo żej, pocz. XX w.

c) Lipków Miejscowo ść słynna z produkcji pasów kontuszowych, która miała tu miejsce w k. XVIII w., kiedy to maj ątek nale żał do Paschalisa Jakubowicza. Na terenie Lipkowa znajduj ą si ę: 1) barokowo-klasycystyczny dwór z 1792, obecnie plebania 2) Persjarnia i oficyna 3) klasycystyczny ko ściół parafialny św. Rocha z 1792 projektu Hilarego Szpilowskiego 4) park krajobrazowy z alej ą starych drzew 5) kapliczka neogotycka z ok. 1860 roku

d) Zielonki Parcele W miejscowo ści znajduje si ę zespół pałacowo-parkowy. W k. XVIII w. nale żał do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, od którego w 1788 r. odkupił go Paschalis Jakubowicz. W r ękach rodziny maj ątek nale żał do 1851 r. Wtedy zakupił go warszawski architekt Alfons Kropiwnicki, który wzniósł w parku neorenesansowy pałac wg. własnego projektu. Ponadto na terenie gminy znajduje si ę 50 zabytkowych figur, kapliczek i krzy ży, które posiadaj ą przede wszystkim warto ść niematerialn ą, zwi ązan ą z tradycj ą miejsca.

Na terenie gminy do rejestru zabytków wpisanych jest 8 obiektów. S ą to: l.p. Adres Obiekt Nr rej. zab.

1. Borz ęcin Du ży Kościół parafialny p.w. Św. A- 1201 Ferreriusza 2 Borz ęcin Du ży Cmentarz parafialny – wraz A - 1464 z drzewostanem 3. Borz ęcin Du ży Kaplica cmentarna A-1004/493 4. Lipków Ko ściół parafialny p.w. Św. A-1058/375 Rocha – wraz z

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 28 – Poz. 6564

drzewostanem 5. Lipków Zespół dworsko-pałacowy A-1057/48 (dwór, persjarnia, park) 6. Stare Babice Ko ściół parafialny pw. A-1001/374 NMP – wraz z plebani ą i cmentarzem przyko ścielnym 7. Stare Babice Cmentarz z okresu II wojny A-1582 światowej 8. Zielonki Parcele Zespół pałacowo-parkowy A-1124/501

W skali skromnego dziedzictwa kulturowego gminy liczba ośmiu zabytków wpisanych do rejestru wydaje si ę do ść znacz ąca. Poza rejestrem zabytków znajduje si ę nadal cmentarz parafialny w Starych Babicach. Nale ży rozpatrzy ć sensowno ść wnioskowania o obj ęcie go ochron ą prawn ą

Zestawienie obiektów uj ętych w gminnej ewidencji (nierejestrowych): L.p. Obiekt 1. Cmentarz parafialny w Starych Babicach 2. Dom ze skarpami z zespołu dworsko-parkowego w Lipkowie 3. Cmentarz przyko ścielny przy ko ściele p.w. św. Rocha w Lipkowie 4. Cmentarz parafialny w Lipkowie

1.2. Zabytki archeologiczne Pierwsze ślady pobytu ludzi w Kotlinie Warszawskiej zwi ązane s ą z kultur ą świdersk ą (9000 – 8000 r p.n.e.), przypadaj ą one na ko ńcow ą faz ę paleolitu (starszej epoki kamiennej). Przyjmuj si ę osadnicy przybyli tu z południa. Klimat wtedy był tu zimny. Zaj ęciem i źródłem utrzymania było zbieractwo i łowiectwo, st ąd wynikał koczowniczy tryb życia najdawniejszych ludzi. Najstarsze ślady obozowisk ludzkich w naszej okolicy znaleziono na terenie Puszczy Kampinoskiej. Świadczy o tym stanowisko obozowiska z Ław koło Zaborowa datowane na koniec paleolitu. Najdawniejsze ślady ludzkiej obecno ści w okolicach Borz ęcina pochodz ą z mezolitu średniej epoki kamiennej z czasów od 8 do 4 tysi ąclecia przed Chrystusem, s ą to ślady obozowisk ludzi-wędrowców odnotowane w Budzie koło Mariewa.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 29 – Poz. 6564

W neolicie – młodszej epoce kamiennej (od 4 tys. do 1800 r. p.n.e.) post ępowało ocieplenie klimatu, lasy ust ępowały stepowi. Były to dogodne warunki do osiadłego życia. Wtedy przybywali tu osadnicy z nad Dunaju. Przynie śli ze sob ą swoj ą kultur ę i jej zdobycze: garncarstwo, tkactwo, udoskonalon ą obróbkę kamienia, rogu i drewna. Umieli oni produkowa ć żywno ść – zajmowali si ę rolnictwem i hodowl ą. Budowali ziemianki, osady. Nast ąpił wtedy intensywny rozwój cywilizacyjny. Ślady neolitycznych osad ludzkich znaleziono w okolicy Mariewa, Koczarg Starych, Truskawia. Pochodz ą one z ko ńca neolitu z okresu kultury pucharów lejkowatych, okre ślane s ą na lata 1900 – 1800 r. p.n.e. Osady te dokumentuj ą stanowiska archeologiczne w Mariewie – nr. 6 i w Koczargach Starych – nr.44.4 W Borz ęcinie odkryto groby kultury ceramiki sznurowej. Epoka br ązu (1800 -750r. p.n.e.) nast ępowała tu bardzo wolno, nadal wyst ępowały równolegle wcze śniejsze kultury neolityczne. Z 1900 – 1700r. p.n.e. pochodzi cmentarzysko w Borz ęcinie Du żym na pograniczu z Wierzbinem – stanowisko 35. Najdawniejsza wyst ępuj ąca tu kultura epoki br ązu to kultura trzciniecka. Z okresu kultury trzcinieckiej (1500 – 1300r. p.n.e.) pochodz ą: osada i cmentarzysko ¬ (stanowiska 35 i 41) w Borz ęcinie Du żym na Górkach po zachodniej stronie drogi do Mariewa, oraz osady w Mariewie – stanowiska 39 i 43. Dominuj ąca w okresie br ązu kultura łu życka, okre ślana jako prasłowia ńska (1300 – 400r. p.n.e.) ma na naszym terenie du żo stanowisk: stanowisko 53 cmentarzyska w Borz ęcinie Du żym oraz stanowisko osady i cmentarzyska w Wierzbinie – 34. Z ko ńcowej fazy kultury łu życkiej i wyrosłej na jej podło żu kultury grobów kloszowych zwan ą te ż kultur ą grobów skrzynkowych odkryto stanowisko tej kultury równie ż w Borz ęcinie Du żym – stanowisko 53 i pó źniejsze stanowisko – 5. Epoka żelaza zacz ęła si ę około 750 r. p.n.e.. Umiej ętno ść wytopu i stosowania żelaza przyszła tu z Europy południowej. Żelazo do u żytku na tych terenach wchodziło bardzo wolno. Jego pocz ątki wi ążą si ę z okresem halsztackim, przykładem jest stanowisko 44 w Koczargach. Na naszych ziemiach stopniowo post ępowało ozi ębienie klimatu i wzrost ilo ści opadów. Zmieniał si ę krajobraz – przybywało lasów, zwi ększał si ę poziom i ilo ść wód, zabagniły si ę doliny. Zmiany te post ępowały jednak wolno i nie ograniczały osadnictwa. Rozwój produkcji żelaza nast ąpił tu w okresie late ńskim, zwanym te ż wenedzkim a rozkwit jego produkcji nast ąpił w okresie wpływów rzymskich I - IVw. Stanowiska osad i cmentarzysk okresu late ńskiego wyst ępuj ą te ż w Mariewie – stanowisko 44 w Koczargach Starych – 39,40 i 44; oraz stanowisko 11 w Wierzbinie. Z okresu wpływów rzymskich (I – IV w.) jest tu du żo stanowisk archeologicznych. W Borz ęcinie Du żym jest pi ęć stanowisk osadniczych – stanowiska 4,2, 3, 9, 11 i jedno cmentarzysko – 27. W Mariewie jest cmentarzysko na stanowisku 44, w Koczargach Starych – stanowisko osady – 21, w Wierzbinie – stanowisko

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 30 – Poz. 6564

osady – 40 i cmentarzyska – 29 oraz w Wojcieszynie na stanowisku 10 osady hutniczej. W Borz ęcinie Małym na stanowisku 6 s ą ślady osady i cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich. Stanowiska osad hutniczych – miejsc wytopu żelaza w dymarkach z rudy darniowej (rudawy ł ąkowej) w Borz ęcinie i bliskiej okolicy stanowi ą cz ęść du żego o środka wytopu i obróbki żelaza w dolinie Utraty, zwanego Mazowieckim Okr ęgiem Hutniczym, który dorównywał wielko ści ą produkcji żelaza okr ęgowi świ ętokrzyskiemu koło Słupi Nowej czy śląskiemu koło Opola. W IV wieku nast ępował upadek hutnictwa mazowieckiego. Przyczyn ą było ozi ębienie klimatu i wzrost wilgotno ści a z ni ą zwi ązane podtopienie i zabagnienie doliny Utraty oraz napór koczowniczych ludów. Europa stała si ę wielkim pobojowiskiem, zwanym okresem wielkich w ędrówek ludów. Resztki ludno ści dawnej uchodziły na południe czy zachód Europy albo stopniowo asymilowały si ę z przybyszami. W wyniku zagro żenia rody ł ączyły si ę w plemiona i stopniowo w pa ństwa. Ludno ść budowała osady obronne a z czasem grody, które dawały wi ększe poczucie bezpiecze ństwa. Pierwsze grody w tej okolicy były koło Błonia nad Utrat ą oraz na Bródnie za Wisł ą. Pocz ątki pa ństwa Polskiego do X wieku i czasy pierwszych Piastów od X – XII wieku nazywane s ą wczesnym średniowieczem. Stopniowo rozwijało si ę i umacniało pa ństwo polskie a z nim od chrztu Polski 966 roku wiara i cywilizacja chrze ścija ńska. Osadnictwo Słowian nie opierało si ę na du żych o środkach plemiennych, ale na grupach małych osad, grądów i wiosek oddzielonych od siebie nieprzebytym, dziewiczym lasem. Ka żda z nich stanowiła samowystarczalny ośrodek w ramach wielkiej wspólnoty. Osady wczesno średniowieczne dokumentuj ą stanowiska: osady z XII – XIII wieku stanowisko 54; stanowiska 4,10,12,17 i 27 osad z XII – XIV wieku w Borz ęcinie; osady – 39 w Koczargach, dwa stanowiska – 7 i 8 w Truskawiu, w Wojcieszynie trzech osad na stanowiskach – 23,24 i 28 a w Wierzbinie stanowisko 11 osady średniowiecznej. W Zalesiu są stanowiska osady wczesno średniowiecznej – 32 i stanowisko – 33 osady średniowiecznej. W Borz ęcinie , Wojcieszynie, Wierzbinie i Koczargach wyst ępuje ci ągło ść osadnicza a lokalizacja dawnych osad średniowiecznych jest bliska osadnictwu obecnemu. Osady były najcz ęś ciej na wzniesieniach, terenach bardziej suchych ale blisko wód. Zestawienie stanowisk archeologicznych L.P. Nr stanowiska Miejscowo ść 1. 56-64/5 Babice Nowe, Stare Babice 2. 56-64/6 Babice Nowe 3. 56-65/3 Babice Nowe 4. 56-65/6 Blizne Jasi ńskiego, Latchorzew 29

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 31 – Poz. 6564

5. 56-65/7 Blizne Jasi ńskiego 6. 56-65/18 Blizne Jasi ńskiego, Blizne Łaszczy ńskiego 7. 56-65/19 Blizne Jasi ńskiego 8. 56-63/1 Borz ęcin Du ży 9. 56-63/2 Borz ęcin Du ży 10. 56-63/3 Borz ęcin Du ży 11. 56-63/4 Borz ęcin Du ży 12. 56-63/5 Borz ęcin Du ży 13. 56-63/7 Borz ęcin Du ży, Borz ęcin Mały 14. 56-63/8 Borz ęcin Du ży 15. 56-63/9 Borz ęcin Du ży 16. 56-63/10 Borz ęcin Du ży 17. 56-63/11 Borz ęcin Du ży 18. 56-63/12 Borz ęcin Du ży 19. 56-63/15 Borz ęcin Du ży 20. 56-63/27 Borz ęcin Du ży 21. 56-63/40 Borz ęcin Du ży 22. 56-63/41 Borz ęcin Du ży 23. 56-63/53 Borz ęcin Du ży 24. 56-63/54 Borz ęcin Du ży 25. 56-64/29 Borz ęcin Du ży 26. 56-63/6 Borz ęcin Mały 27. 56-63/13 Borz ęcin Mały 28. 56-63/28 Borz ęcin Mały 29. 56-63/29 Borz ęcin Mały 30. 55-64/3 Buda 31. 56-65/13 Janów 32. 56-65/15 Janów 33. 55-65/2 Klaudyn 34. 55-65/3 Klaudyn 35. 55-65/4 Klaudyn 36. 55-65/5 Klaudyn 37. 56-65/9 Klaudyn 38. 56-65/10 Klaudyn 39. 56-65/11 Klaudyn 40. 56-65/12 Klaudyn 41. 56-65/14 Klaudyn 42. 56-64/21 Koczargi Stare 43. 56-64/38 Koczargi Stare 44. 56-64/39 Koczargi Stare 45. 56-64/40 Koczargi Stare, Koczargi Nowe 46. 56-64/41 Koczargi Stare 47. 56-64/43 Koczargi Stare 48. 56-64/44 Koczargi Stare 49. 56-64/45 Koczargi Stare 30

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 32 – Poz. 6564

50. 56-64/46 Koczargi Stare 51. 56-64/47 Koczargi Stare 52. 56-64/48 Koczargi Stare 53. 56-65/16 Kwirynów 54. 56-65/17 Kwirynów 55. 56-65/1 Latchorzew 56. 56-65/2 Latchorzew 57. 56-65/4 Latchorzew 58. 56-65/5 Latchorzew 59. 56-65/8 Latchorzew 60. 56-64/26 Lipków, Stare Babice 61. 55-63/1 Mariew 62. 55-63/9 Mariew 63. 55-63/10 Mariew 64. 55-63/11 Mariew 65. 55-64/1 Mariew 66. 56-63/16 Mariew 67. 56-63/39 Mariew 68. 56-63/43 Mariew 69. 56-63/44 Mariew 70. 56-64/18 Mariew 71. 55-64/2 Stanisławów 72. 56-64/1 Stare Babice 73. 56-64/2 Stare Babice 74. 56-64/3 Stare Babice 75. 56-64/4 Stare Babice 76. 56-64/25 Stare Babice 77. 56-64/30 Stare Babice 78. 56-64/49 Stare Babice 79. 56-64/10 Wierzbin, Wojcieszyn 80. 56-64/11 Wierzbin 81. 56-64/17 Wierzbin 82. 56-64/12 Wojcieszyn 83. 56-64/23 Wojcieszyn 84. 56-64/24 Wojcieszyn 85. 56-64/28 Wojcieszyn 86. 56-64/32 Wojcieszyn 87. 56-64/33 Wojcieszyn 88. 56-64/42 Wojcieszyn 89. 56-64/34 Zalesie 90. 56-64/35 Zalesie 91. 56-64/14 i 56-64/50 Zielonki Parcele 92. 56-64/31 Zielonki Parcele, Stare Babice 93. 56-64/13 Zielonki Wie ś 94. 56-64/15 Zielonki Wie ś, Zielonki Parcele, Stare Babice 31

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 33 – Poz. 6564

95. 56-64/20 Zielonki Wie ś, Lipków 96. 56-64/22 Zielonki Wie ś

3. Diagnoza stanu opieki nad zabytkami Szczegółowa ocena stanu zachowania wszystkich zabytków nieruchomych obj ętych w gminnej ewidencji zabytków mo że by ć dokonana po analizie informacji znajduj ących si ę w poszczególnych kartach ewidencyjnych/adresowych obiektów. Ta ocena winna by ć systematycznie aktualizowana, nie rzadziej ni ż raz na cztery lata – przy sporz ądzaniu nowych kart adresowych obiektów. Ze wzgl ędu na niewielki zasób takiej oceny mo żna dokonywa ć tak że systematycznie, co roku. Du żo wi ęcej trudu wymaga natomiast ocena stanu zachowania stanowisk archeologicznych, które nara żone s ą na zniszczenie przez prace budowlane i ziemne prowadzone pod nienale żytym nadzorem lub bez pozwolenia.

3.1. Ocena stanu zachowania W skali całej gminy mo żna oceni ć stan zachowania zabytków nieruchomych, jako dobry. Wi ększo ść obiektów jest stale u żytkowana, znajduje się w stanie dostatecznym i dobrym. Zachowany i czytelny jest tak że układ urbanistyczny centrum miejscowo ści, który jednak że wymaga uczytelnienia i uporz ądkowania w cz ęś ci Rynku. Przy istotnych obiektach (pałac w Zielonkach, dwór w Lipkowie, ko ściół w Lipkowie, ko ściół w Starych Babicach, ko ściół w Borz ęcinie Du żym) wpisanych do rejestru zabytków, prowadzone s ą lub były prace remontowe i konserwatorskie. W zasobach znajduj ących si ę w gestii samorz ądu znajduj ą si ę w wi ększo ści obiekty małej architektury: kapliczki, krzy że, figury, które mog ą by ć potraktowane, jako zabytki ruchome. Wi ększo ść z nich podlega bie żą cym pracom konserwatorskim i kompleksowym remontom – najcz ęś ciej przez lokaln ą społeczno ść . Osobnym problemem w skali całej gminy jest zagro żenie du żą liczb ą samowoli budowlanych-ziemnych w odniesieniu do obszarów, na których znajduj ą si ę stanowiska archeologiczne.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 34 – Poz. 6564

3.2. Analiza szans i zagro żeń Szansy i zagro żenia dla dziedzictwa kulturowego w gminie mo żna podzieli ć na kilka obszarów. B ędą to: Obszar I. Funkcjonowanie samorz ądu w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Obszar II. Stan zachowania zabytków nieruchomych, w tym stanowisk archeologicznych. Obszar III. Obecno ść zabytków w dokumentach planistycznych i strategicznych gminy, powiatu, województwa. Obszar IV. Wizerunek dziedzictwa gminy i jego wykorzystanie społeczne oraz turystyczne. Obszar V. Finansowanie prac i działa ń zwi ązanych z zabytkami.

Obszar I Funkcjonowanie samorz ądu w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Szanse Zagro żenia Stała współpraca z samorz ądem powiatowym i Brak wypracowanego modelu współpracy z MWKZ samorz ądem powiatowym i MWKZ Systematyczne realizowanie zada ń w zakresie Brak wyodr ębnionej komórki ds. ochrony ochrony zabytków zabytków w ramach urz ędu Posiadanie wykonanej Gminnej ewidencji Brak wizji strategicznej dot. zarz ądzania zabytków dziedzictwem gminy

Obszar II Stan zachowania zabytków nieruchomych i stanowisk archeologicznych. Szanse Zagro żenia Du ża liczba zachowanych obiektów małej Niewielka liczba obiektów nieruchomych architektury wpisanych do rejestru zabytków Stosunkowo dobry stan techniczny obiektów Brak dostatecznych środków finansowych na zabytkowych remonty w skali samorz ądu gminy, powiatu, województwa, które mogłyby by ć przeznaczone na zabytki

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 35 – Poz. 6564

Obszar III Obecno ść zabytków w dokumentach planistycznych i strategicznych. Szanse Zagro żenia Uwzgl ędnianie ochrony zabytków w obecnych i - nowych planach miejscowych

Obszar IV Wizerunek dziedzictwa Gminy i jego wykorzystanie społeczne oraz turystyczne. Szanse Zagro żenia Mo żliwo ść wykorzystania turystycznego Cz ęsty brak społecznej świadomo ści dot. zabytków w Lipkowie i Zielonkach Parcele Zabytków Rozwój nowych szlaków turystycznych Brak portali i opracowa ń pod k ątem turystycznego wykorzystania obiektów Potencjał ró żnorodno ści dziedzictwa w tworzeniu - nowych produktów turystycznych Mo żliwo ść wykorzystania dogodnego poło żenia - w s ąsiedztwie Warszawy

Obszar V Finansowanie prac i działa ń zwi ązanych z zabytkami. Szanse Zagro żenia Du ża dost ępno ść funduszy zewn ętrznych, cho ć o Brak środków w bud żecie samorz ądu gminy, niewielkich środkach powiatu i województwa Brak środków w bud żecie MWKZ

V. Program opieki nad zabytkami

1. Okre ślenie celów Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Stare Babice na lata 2014-2018

W oparciu o ustawowe cele programu opieki nad zabytkami wynikaj ące z art. 87 ustawy, zasoby dziedzictwa kulturowego Gminy oraz jej mo żliwo ści i perspektywy rozwoju zostały sformułowane następuj ące celu programu opieki nad zabytkami gminy Stare Babice na czteroletni okres programowania 2014-2018: 34

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 36 – Poz. 6564

1. Systematyczne realizowanie zada ń kompetencyjnych samorz ądu dotycz ących opieki nad zabytkami; 2. Zahamowanie procesów degradacji zabytków i trwała poprawa stanu ich zachowania; 3. Uwzgl ędnienie ochrony zabytków, krajobrazu kulturowego oraz dziedzictwa archeologicznego w dokumentach planistycznych i strategicznych gminy 4. Wykreowanie atrakcyjnego wizerunku gminy oraz budowanie to żsamo ści, a tak że podnoszenie atrakcyjno ści gminy, w szczególno ści miejscowo ści Stare Babice poprzez zagospodarowanie Rynku oraz udost ępnienie zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych; 5. Powszechna edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego w środowisku mieszka ńców gminy; 6. Promocja zasobów dziedzictwa kulturowego gminy pod k ątem rozwoju ruchu turystycznego (turystyka weekendowa); 7. Wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami; 8. Wykorzystanie funduszy krajowych i funduszy strukturalnych unii europejskiej w działaniach samorz ądu zmierzaj ących w zakresie opieki nad zabytkami i ochrony zabytków.

2. Priorytety

Okre ślone przez program priorytety s ą rozwini ęciem celów programu. W ramach ka żdego priorytetu wyznaczone zostały poszczególne działania.

Priorytet I Realizowanie zada ń kompetencyjnych samorz ądu dotycz ących opieki nad zabytkami

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Przyj ęcie przez Rad ę Gminy Programu Ochrony Zabytków na lata UG, RG, 2014-2018 oraz okresowe monitorowanie jego realizacji. mieszka ńcy, MWKZ 2. Opracowanie i coroczna aktualizacja Planu ochrony zabytków na UG, RG, wła ściciele wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych na podstawie i zarz ądcy ob., otrzymanych aktualizacji od wła ścicieli lub zarz ądców obiektów MWKZ

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 37 – Poz. 6564

zabytkowych. 3. Prowadzenie i bie żą ca aktualizacja gminnej ewidencji zabytków UG, MWKZ nieruchomych Gminy Stare Babice 5. Oznakowanie obiektów wpisanych do rejestru zabytków znakiem UG, Starostwo informacyjnym przekazanym przez samorz ąd Powiatu (znak Konwencji Haskiej) 6. Okresowa kontrola (nie rzadziej ni ż raz na 2 lata) wła ściwego UG, Starostwo oznakowania zabytków wpisanych do rejestru zabytków znakiem informacyjnym przekazanym przez samorz ąd Powiatu (znak Konwencji Haskiej). 7. Ustalenie terenów, dla których niezb ędne jest opracowanie UG miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, istotnych dla ochrony dziedzictwa kulturowego. 8. Systematyczne uzupełnianie gminnej ewidencji zabytków o obiekty UG, MWKZ, przewidziane do ochrony ustaleniami miejscowych planów STAROSTWO zagospodarowania przestrzennego i przekazywanie tych wykazów do Starostwa Powiatowego oraz WKZ. 9. Wyst ąpienie z wnioskami o wpis do rejestru zabytków warto ściowych UG, MWKZ, Parafia pod wzgl ędem historycznym i artystycznym obiektów znajduj ących si ę na terenie gminy: • Wniosek o wpis do rejestru zabytków cmentarza parafialnego w Starych Babicach • Wniosek o wpis do rejestru zabytków wybranych obiektów małej architektury b ędących w posiadaniu gminy (kapliczki, figury) 10. Obj ęcie ochron ą cennych obiektów przyrodniczych. UG, MWKZ, WKP 12. Aktualizacja informacji o obiektach zabytkowych w ewidencji gruntów UG, Starostwo i budynków. 13. Coroczne zabezpieczenie w bud żecie Gminy Stare Babice środków UG, RG finansowych na realizacj ę zada ń własnych w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. 14. Stała współpraca samorz ądu z Mazowieckim Wojewódzkim UG, MWKZ, Konserwatorem Zabytków w Warszawie. STAROSTWO 15. Udost ępnianie strony internetowej Gminy dla potrzeb działa ń UG związanych z ochron ą dziedzictwa kulturowego.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 38 – Poz. 6564

16. Systematyczne podnoszenie kwalifikacji pracowników UG samorz ądowych zwi ązanych z ochron ą dziedzictwa kulturowego. 17. Uczestnictwo w szkoleniach dotycz ących kompetencji samorz ądów w UG zakresie ochrony zabytków. 18. Dąż enie do powołania w Urz ędzie Gminy komórki/osoby UG odpowiedzialnej za proces rewitalizacji obszarów historycznych oraz ochron ę zabytków.

Priorytet II Zahamowanie procesów degradacji zabytków i trwała poprawa stanu ich zachowania.

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Przekazanie Starostwu Powiatowemu wykazu obiektów obj ętych UG, STAROSTWO ewidencj ą zabytków oraz jego systematyczne aktualizowanie. 2. Stworzenie modelu współpracy z wła ścicielami i administratorami UG, wła ściciele i obiektów wpisanych do rejestru zabytków i uj ętych w gminnej zarz ądcy obiektów ewidencji zabytków. 3. Współpraca samorz ądu ze zwi ązkami wyznaniowymi b ędącymi UG, zwi ązki wła ścicielami i zarz ądcami zabytków sakralnych (ko ścioły, wyznaniowe cmentarze). 4. Współpraca z PINB w celu przeciwdziałania samowolom budowlanym UG, PINB i samowolnych pracom ziemnym na terenie stanowisk. 5. Rewitalizacja Rynku wraz z zaproponowaniem nowej zabudowy UG, RG, MWKZ pierzejowej. 6. Prowadzenie prac remontowo-konserwatorskich przy historycznych UG, RG, MWKZ nagrobkach i miejscach pami ęci narodowej na zabytkowych cmentarzach oraz przy innych kapliczkach i krzy żach 7. Poddanie pomników przyrody niezb ędnym zabiegom piel ęgnacyjnym. UMG, MWKZ, Woj. KONSERWATOR PRZYRODY 8. Stała współpraca na poziomie planowanych inwestycji z wła ścicielami UG, wła ściciele i i u żytkownikami obiektów zabytkowych, prowadz ąca do poprawy zarz ądcy obiektów stanu ich zachowania i utrzymania w jak najlepszym stanie substancji zabytkowej.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 39 – Poz. 6564

Priorytet III Uwzgl ędnienie ochrony zabytków, krajobrazu kulturowego oraz dziedzictwa archeologicznego w dokumentach planistycznych i strategicznych miasta.

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Uwzgl ędnianie ochrony zabytków nieruchomych tj. obiektów uj ętych UG, MWKZ w gminnej ewidencji zabytków w opracowywanych dla terenu Gminy Stare Babice dokumentach studialnych dot. polityki przestrzennej np. studia i plany zagospodarowania przestrzennego. 2. Uwzgl ędnianie zasad ochrony stref wyst ępowania zabytków UG, MWKZ archeologicznych w opracowywanych dla terenu Gminy dokumentach studialnych dotycz ących polityki przestrzennej np. studia i plany zagospodarowania przestrzennego.

Priorytet IV Kreowanie wizerunku Gminy oraz budowanie to żsamo ści, a tak że podnoszenie atrakcyjno ści Gminy poprzez udost ępnianie Rynku oraz zabytków dla potrzeb kulturalnych, społecznych, turystycznych.

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Popularyzacja dorobku obchodów lat jubileuszowych miejscowo ści UG, mieszka ńcy, poło żonych w Gminie Stare Babice MWKZ, NID, ngo’s i grupy społeczne 2. Udział w organizacji corocznej imprezy Europejskich Dni UG, NID, Dziedzictwa, organizowanych przez NID – we wrze śniu ka żdego roku mieszka ńcy, ngo’s i grupy społeczne, KPN 3. Organizacja corocznych imprez plenerowych zwi ązanych z UG, ngo’s i grupy wydarzeniami II wojny światowej – na terenie Starych Babic, społeczne, Kwirynowa, Lipkowa i in. mieszka ńcy, KPN

4. Organizacja corocznego Rajdu Historycznego UG, ngo’s i grupy społeczne, KPN 5. Współdziałanie z organizatorami cyklicznych przedsięwzi ęć słu żą cych UG, mieszka ńcy, pogł ębianiu zainteresowania dziedzictwem kulturowym Starych Babic. ngo’s i grupy

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 40 – Poz. 6564

społeczne, KPN 6. Propagowanie idei społecznej opieki nad zabytkami. UG, ngo’s i grupy społeczne, 7. Współdziałanie z organizatorami ró żnorodnych imprez i przedsi ęwzi ęć UG, ngo’s i grupy zwi ązanych z obchodami rocznic historycznych i wydarze ń społeczne szczególnie istotnych dla dziejów Gminy 8. Inicjowanie i organizacja wystaw stacjonarnych wewnętrznych i UG, MWKZ, ngo’s i plenerowych popularyzuj ących dziedzictwo kulturowe Starych Babic. grupy społeczne 9. Opracowanie na podstawie wykonanej gminnej ewidencji zabytków UG, ngo’s i grupy cyfrowej bazy danych o obiektach zabytkowych i historycznych społeczne przestrzeniach o istotnych warto ściach krajobrazu kulturowego i jak najszersze jej udost ępnianie poprzez umieszczenie na stronach internetowych Gminy. 10. Organizowanie gminnych konkursów historycznych, plastycznych i UG, szkoły, ngo’s i fotograficznych na temat obiektów zabytkowych w gminie (placówki grupy społeczne, edukacyjne oraz instytucje kultury, stowarzyszenia) KPN

11. Udzielanie wsparcia finansowego z bud żetu Gminy na działania UG, ngo’s i grupy słu żą ce ochronie dziedzictwa kulturowego, a podejmowane przez społeczne, zwi ązki organizacje pozarz ądowe, zwi ązki wyznaniowe i inne podmioty wyznaniowe życia społecznego w mie ście.

12. Przygotowanie wydawnictw propaguj ących histori ę i dziedzictwo UG, ngo’s i grupy gminy społeczne 13. Wykreowanie i rozwój produktu turystycznego „Szlak kapliczek i UG, ngo’s i grupy krzy ży” . społeczne, KPN 14. Wytyczenie i organizacja nowych szlaków rowerowych na terenie UG, KPN Gminy – w s ąsiedztwie obiektów zabytkowych 15. Nagradzanie i wyró żnianie najlepszych inicjatyw zw. z zabytkami UG, wła ściciele i (np. konserwacje) przez Wójta Gminy. zarz ądcy obiektów, lokalna społeczno ść 16. Stała współpraca z pras ą, radiem i telewizj ą oraz wykorzystywanie UM Internetu do prezentacji dziedzictwa kulturowego Gminy (np. przygotowanie audycji). 17. Wydawanie publikacji, folderów oraz wspieranie katalogów, UG, ngo’s i grupy wystaw i innych wydawnictw prezentuj ących środowisko kulturowe społeczne

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 41 – Poz. 6564

Gminy.

Priorytet V Powszechna edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego w środowisku mieszka ńców Gminy.

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Przygotowanie programu zaj ęć dotycz ącego zabytków Gminy przy UG, Kuratorium udziale Kuratorium O światy oraz doradców metodycznych. oświaty 2. Podnoszenie kwalifikacji i doskonalenie zawodowe nauczycieli i osób UG działających w sferze upowszechniania dziedzictwa kulturowego. 3. Wprowadzenie i systematyczne uzupełnianie na stronie internetowej UG Gminy zakładki dot. dziedzictwa kulturowego. 4. Współorganizacja ró żnorodnych, ogólnodost ępnych przedsi ęwzi ęć UG, ngo’s i grupy (konferencje, sesje popularno-naukowe, rajdy), popularyzuj ących społeczne, KPN dziedzictwo kulturowe oraz potrzeb ę jego ochrony 5. Propagowanie idei społecznych kwest przeznaczonych na ratowanie UG, ngo’s i grupy zabytkowych cmentarzy, w tym cmentarza wojennego. społeczne, zwi ązki wyznaniowe 6. Prowadzenie polityki informacyjnej dotycz ącej pozytywnych działa ń UG, MWKZ konserwatorskich i remontowo-budowlanych przy obiektach i przestrzeniach zabytkowych (np. przy Lipkowie) 7. Powołanie wspólnie ze Starostwem Powiatowym i Wojewódzkim UG, MWKZ, Konserwatorem Społecznych Opiekunów Zabytków działaj ących na Starostwo terenie Gminy. 8. Organizowanie corocznych wydarze ń rocznicowych o charakterze UG, ngo’s i grupy promuj ącym dziedzictwo Gminy, w tym Rajdu Historycznego społeczne, KPN

Priorytet VI Wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami.

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Wprowadzenie ulg podatkowych z tytułu przeprowadzanych remontów UG, RG i restauracji zabytków uj ętych w gminnej ewidencji zabytków. 2. Wypracowanie polityki informacyjnej słu żą cej szerokiemu UG

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 42 – Poz. 6564

społecznemu upowszechnianiu bie żą cych informacji o aktualnie ogłaszanych terminach naboru wniosków, Programach Operacyjnych, programach MKiDN i innych mo żliwo ściach pozyskania środków finansowych na realizacj ę prac remontowych, konserwatorskich i rewitalizacje obiektów zabytkowych. 4. Uruchomienie wraz z organizacjami pozarz ądowymi, zwi ązkami UG, parafie, zwi ązki wyznaniowymi i instytucjami kultury corocznych zbiórek wyznaniowe, ngo’s i przeznaczonych na ratowanie zabytkowych cmentarzy, w tym grupy społeczne cmentarza wojennego.

Priorytet VII Wykorzystanie funduszy krajowych i funduszy strukturalnych unii europejskiej w działaniach samorz ądu zmierzaj ących w zakresie opieki nad zabytkami i ochrony zabytków

nr Nazwa działania Uczestnicy 1. Monitoring przez powołan ą w ramach Urz ędu Gminy komórk ę UG organizacyjn ą ds. dziedzictwa, dost ępnych funduszy przeznaczonych na ochron ę dziedzictwa. 3. Bie żą ce zamieszczanie na stronach internetowych Gminy dost ępnych UG samorz ądowi informacji dotycz ących mo żliwo ści pozyskania zewn ętrznych środków finansowych, ułatwiaj ących wła ścicielom i zarz ądcom obiektów zabytkowych terminowe i prawidłowe składanie stosownych wniosków. 4. W miar ę mo żliwo ści organizacyjnych Urz ędu doradztwo w UG pozyskiwaniu funduszy zewn ętrznych na zachowanie i utrzymanie obiektów zabytkowych.

3. Instrumentarium realizacji Programu Opieki nad Zabytkami

Zakłada si ę, że zadania okre ślone w Programie b ędą wykonywane za pomoc ą nast ępuj ących podstawowych instrumentów:

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 43 – Poz. 6564

a) instrumentów prawnych – wynikaj ących z przepisów ustawowych (np. uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, wnioskowanie o wpis do rejestru zabytków, wykonywanie decyzji administracyjnych, np. wojewódzkiego konserwatora zabytków); b) instrumentów finansowych (m.in. współfinansowanie prac konserwatorskich i remontowych przy obiektach zabytkowych gminy, korzystanie z programów uwzgl ędniaj ących finansowanie z funduszy europejskich oraz dotacje, subwencje, dofinansowania, nagrody, zach ęty finansowe dla wła ścicieli i posiadaczy obiektów zabytkowych); c) instrumentów koordynacji (m.in. poprzez realizacje projektów i programów dotycz ących ochrony dziedzictwa kulturowego zapisanych w wojewódzkich, powiatowych i gminnych strategiach, planach rozwoju lokalnego itp., współpraca z o środkami naukowymi i akademickimi, współpraca z organizacjami wyznaniowymi w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami); d) instrumentów społecznych (m.in. poprzez działania edukacyjne, promocyjne, współdziałanie z organizacjami społecznymi); e) instrumentów kontrolnych (m.in. aktualizacja gminnej ewidencji zabytków, monitoring stanu zagospodarowania przestrzennego oraz stanu zachowania dziedzictwa kulturowego).

4. Źródła finansowania działa ń

Działania zwi ązane z opiek ą nad zabytkami i ochron ą zabytków b ędące ustawowym obowi ązkiem samorz ądu mog ą by ć finansowane z bud żetu Gminy Stare Babice na podstawie wła ściwej uchwały Rady Gminy podj ętej na podstawie ustawy oraz przepisów odr ębnych. Dla wielu działa ń jednak mo żliwe jest pozyskanie środków krajowych i środków z funduszy europejskich. Osobnym źródłem finansowania mo że by ć partnerstwo publiczno-prywatne, czyli pozyskiwanie środków we współpracy z prywatnymi inwestorami. Informacje o zasadach i kryteriach dotycz ących mo żliwo ści pozyskiwania środków finansowych na zadania zwi ązane z ochron ą i opiek ą nad zabytkami znajduj ą si ę na podanych poni żej stronach internetowych: a) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Promesa Ministra Kultury” – www.mkidn.gov.pl b) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Dziedzictwo kulturowe” –

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 44 – Poz. 6564

www.mkidn.gov.pl c) Informacje dotycz ące programu operacyjnego „Fundusz wymiany kulturalnej” – www.mkidn.gov.pl d) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Kultura 2007–2013 – www.mkidn.gov.pl e) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Innowacyjna gospodarka”, projektu nr 6.4. Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym www.interreg.gov.pl f) Informacje dotycz ące programów operacyjnych „Regionalne programy operacyjne” – www.interreg.gov.pl g) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywno ściowego oraz rozwój obszarów wiejskich” – www.minrol.gov.pl h) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Kapitał ludzki” – www.mrr.gov.pl i) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko” – www.mrr.gov.pl j) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Europejska współpraca terytorialna” – www.mrr.gov.pl k) Informacje dotycz ące Programu Operacyjnego „Fundusz dla organizacji pozarz ądowych” – www.ngo.pl; www.funduszngo.pl l) Informacje dotycz ące mo żliwo ści finansowania przy wykorzystaniu ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym- www.partnerstwopublicznoprywatne.info m) Informacje dotycz ące Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego – www.eog.gov.pl 5. Zasady monitorowania i oceny realizacji programu

Z realizacji programu Wójt Gminy Stare Babice sporządzi w roku 2016 i 2018 sprawozdania, które zostan ą przedstawione Radzie Gminy. W sprawozdaniu powinny znale źć si ę informacje o poziomie realizacji zada ń podejmowanych w ramach przyj ętych priorytetów.

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 45 – Poz. 6564

Uzasadnienie Gmina, zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.), w zakresie zadań własnych realizuje sprawy dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Obowiązek sporządzenia gminnego programu opieki nad zabytkami nakłada na Gminę art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003r. Nr 162 poz. 1568 z późn. zm.). Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków w Warszawie pismem z dnia 4 lutego 2014 r. znak WD.5120.3.2014, pozytywnie zaopiniował Gminny program opieki nad zabytkami gminy Stare Babice na lata 2014 – 2018. Przyjęcie niniejszego programu nie tylko przyczyni się do dalszych działań ochronnych i edukacyjnych, ale także pozwoli właściwie zadbać o obiekty wymagające opieki. Pogłębiona zostanie wiedza o przeszłości obszaru, na którym obecnie znajduje się Gmina oraz wzrośnie dzięki temu atrakcyjność turystyczna i inwestycyjna gminy Stare Babice. Z powyższych względów przyjęcie przedmiotowej uchwały uważa się za zasadne.

Przewodniczący Rady Gminy

Henryk Kuncewicz