Begroting 2020
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Begroting 2020 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................ 3 Welkom ..................................................................................... 5 Aanbiedingsbrief ................................................................................................... 5 Ambities ................................................................................................................. 7 Bestuur en portefeuilleverdeling ....................................................................... 18 Pijler 1 Bestuur en participatie ............................................. 20 Pijler 2 Zorg ............................................................................ 25 Pijler 3 Economie, werk en recreatie ................................... 30 Pijler 4 Voorzieningen, leefbaarheid en wonen .................. 34 Middelen en Ondersteuning ................................................. 39 Hoofdlijnen ............................................................................. 42 Paragrafen .............................................................................. 72 Lokale heffingen .................................................................................................. 72 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ...................................................... 80 Onderhoud kapitaalgoederen ............................................................................. 87 Financiering ......................................................................................................... 93 Bedrijfsvoering .................................................................................................... 97 Verbonden partijen ............................................................................................ 102 Grondbeleid ....................................................................................................... 108 Financiële begroting ........................................................... 111 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien .................................................. 111 Overhead en vennootschapsbelasting ............................................................ 113 Stand en verloop van de reserve en voorzieningen ....................................... 114 Balans en EMU overzicht .................................................................................. 117 3 Investeringen 2020 ............................................................................................ 119 Jaarlijks terugkerende arbeidskosten ............................................................. 120 Lasten en baten per pijler ................................................................................. 121 Toelichting op de baten en lasten per pijler.................................................... 122 Incidentele baten en lasten............................................................................... 127 Totaaloverzicht beleidsindicatoren ................................................................. 128 Bijlagen ................................................................................. 131 Missie en toekomstvisie ................................................................................... 131 Collegeprogramma 2018-2022.......................................................................... 131 4 Welkom Aanbiedingsbrief Geachte leden van de raad, Met enige trots bieden wij u in een nieuwe stijl de begroting 2020 aan. De nieuwe begroting 2020 is digitaal en anders van opzet dan u gewend bent. Deze begroting is een eerste concrete vertaling vanuit de notitie Trefzeker Meebewegen. Het is een groeimodel. We gaan niet van de spreekwoordelijke kelder naar de zolder. De komende jaren zullen we deze vervolmaken. Hoewel de vorm nieuwe is, is de financiële inhoud van de begroting 2020 niet gewijzigd ten opzichte van de begroting 2019, tenzij we dat nadrukkelijk toelichten. Bij de pijlers zijn de landelijk verplichte beleidsindicatoren opgenomen. Hier doen we op dit moment weinig mee. In de verdere doorontwikkeling werken we toe naar beleidsindicatoren die ons helpen om de effecten in de samenleving te realiseren. Ambitie De begroting voor 2020 biedt ruimte voor onze ambities. Van groot belang is en blijft dat zoveel mogelijk inwoners mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijke centrale thema’s voor ons in 2020 zijn: • Transformatie sociaal domein • De energietransitie en duurzaamheid • Invoering Omgevingswet • Recreatie en toerisme: toekomstvisie vakantieparken, kwaliteitsimpuls fietspaden • Leefomgeving: bomenonderhoud, nieuwe woonvisie • Vergunningverlening, toezicht en handhaving In concrete zin zetten we in op: toegankelijkheid van de openbare ruimte, onderwijs en sport voor iedereen, laagdrempelige schuldhulpverlening, zorg op maat en passend werk zijn hier voorbeelden van. Toekomstbestendige vakantieparken zijn van belang voor de toekomst van deze sector. De gemeente helpt mee om invulling te geven aan deze toekomst. We gaan samen met bedrijven, sectoren en inwoners kijken wat nodig is om de energietransitie handen en voeten te geven. Ambitie, passend en draagvlak zijn hierin de sleutelwoorden. Ook in 2020 is de openbare ruimte weer een van de speerpunten. Zo wordt er onder andere geïnvesteerd in de herplant van bomen, fietspaden en de herinrichting van de dorpskern van Grolloo. Hierover en over onze andere ambities leest u meer bij de onderdelen ‘Ambities’ en ‘Hoofdlijnen’. Begrotingsresultaat Het is gelukt om voor 2020 de begroting sluitend te krijgen. Voor 2021 en verder is dit niet vanzelfsprekend. De financiële positie van de gemeente staat onder druk. Door daling van de rijksbijdragen, maar ook door de stijging van de kosten van de zorg. Onze reservepositie is goed en dat willen we graag zo houden. Over de financiële positie gaan we in gesprek met uw raad. Deze opgave willen we aanpakken op een manier die aansluit bij de nieuwe wijze van. Wij zullen u nog dit najaar informeren over het voorgestelde proces. Mogelijke concrete voorstellen met het oog hierop, verwerken we in de ‘sturingsmonitor’. Met de sturingsmonitor (2020) gaan met elkaar kijken wat onze doelen waren in 2019, wat we hebben gedaan om deze te realiseren en wat er uiteindelijk 5 als resultaat is behaald. Binnen de sturingsmonitor wordt waar nodig het beleid bijgesteld voor het lopende jaar (2020) en wordt vooruitgekeken naar 2021. Wat is er dan nodig om de beschreven doelen te behalen en past dit binnen de financiële mogelijkheden (financieel kader begroting 2021). De bij de voortgangsnota 2019 vastgestelde ambities en maatregelen voor de jaren 2020 en verder zijn financieel vertaald in deze begroting. De ambities en maatregelen voor het jaar 2020 zijn verwerkt e in de 1 begrotingswijziging 2020. Trefzeker meebewegen Een veranderende samenleving vraagt om een andere wijze van denken en werken en ook om een andere sturing. Hoe we daar inhoud en vorm aan gaan geven, staat in de notitie ‘Trefzeker Meebewegen’. In de raadsvergadering van 27 juni 2019 heeft u ingestemd met deze notitie. De begroting 2020 nieuwe stijl is het eerste resultaat hiervan. In de begroting 2020 zijn de volgende punten uit de notitie toegepast: • We maken gebruik van de 4 pijlers uit de Strategische Toekomstvisie (Nieuwe kijk op bestuur en participatie, nieuwe kijk op zorg, nieuwe kijk op economie, werk en recreatie, nieuwe kijk op voorzieningen en leefbaarheid) en het collegeprogramma, aangevuld met een onderdeel gericht op de bedrijfsvoering genaamd ‘Middelen en ondersteuning’. • We willen sturen op effecten in de samenleving centraal stellen. In de begroting 2020 hebben we de effecten in de samenleving uit de notitie Trefzeker Meebewegen opgenomen. • We willen onze begroting meerjarig presenteren. De nieuwe begroting is een groeimodel. Feedback van uw raad is belangrijk: sluit volgens u de nieuwe begroting aan bij de voorgestelde wijze van sturen? Heeft u tips ter verbetering? Dan horen wij die graag. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Het college van de gemeente Aa en Hunze, Mevrouw mr. M. Tent de heer A.W. Hiemstra secretaris burgemeester 6 Ambities Inleiding Zoals ook aangegeven in de aanbiedingsbrief, is de nieuwe begroting 2020 de eerste concrete vertaling van de notitie Trefzeker Meebewegen. In deze begroting laten we zien dat we op een andere manier willen sturen. Dit willen we doen op een wijze die past bij de nieuwe rol die we als gemeente hebben, die past bij de wensen van de raad en die past bij de samenleving. Aangezien de begroting 2020 een instrument in ontwikkeling is, vraagt dit in deze fase nog om het weergeven apart van onze ambities en de concrete vertaling naar de beleidsvoornemens. Uiteindelijk willen we dit per pijler inzichtelijk maken. Centraal staan dan de effecten in de samenleving met de hierbij behorende ambities (doelen) en activiteiten (beleidsvoornemens). In dit onderdeel leggen wij de nieuwe beleidsvoornemens aan u voor. De beleidsvoornemens zijn gerubriceerd per pijler en gekoppeld aan de belangrijke onderwerpen die zijn genoemd in de aanbiedingsbrief. De inhoudelijke onderbouwing van de beleidsvoornemens treft u aan bij het onderdeel Hoofdlijnen – meerjarenbegroting 2020 – 2023 (vanaf blz. 50). 7 Ambities pijler 1| Bestuur en participatie We zetten ons in voor een vitaal, leefbaar en duurzaam Aa en Hunze. Inwoners nemen steeds vaker het voortouw om initiatieven te ontwikkelen die bij hun dorp passen. Inwoners zijn aan zet en dat kan alleen als zij kunnen vertrouwen