Historyczna Wizyta Andrzeja Dudy W Mosinie Radio Mosińsko

ISSN 1689-8958

9 7 7 1 6 8 9 8 9 5 1 1 9

cena 3,50 zł

Styczeń 2019

Historyczna wizyta Andrzeja Dudy w Mosinie str. 12

w luksusie

Radio Mosińsko- To jest po prostu Puszczykowsko- wielki zaszczyt Lubońskie str. 4 str. 16  Jeszcze piękniejszy zamek w Kórniku – str. 7  Jak walczyć ze smogiem i co robić, kiedy przekroczone są stany alarmowe – str. 20  Nietypowe SPA w Mosinie – str. 30  Szkolenia rowerowe nie tylko dla kolarzy – str. 22  Niebezpieczna sygnalizacja świetlna w Puszczykowie – str. 4 www.gazeta-mosina.pl Zeskanuj kod i wejdź 2

Sprawdź naszą ofertę w sklepie internetowym www.cetel.com.pl

WODNO-KANALIZACYJNO-GAZOWA

• rury drenarskie • kompletne studzienki • skrzynki do gromadzenia deszczówki • szafki gazowe

Od 7 stycznia 2019 r. nowa siedziba rmy: tel. 505 102 103 pon-pt 7:00-16:00 Głuchowo, ul. Komornicka 16.

Znakomity efekt i nastrój

Centrum Obsługi Przedsiębiorstw ul. Piaskowa 45, Mosina, tel. 509 749 209

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 535 424 414 e-mail: [email protected] 3 Słowo od redakcji

Drodzy Czytelnicy!

Rozpoczyna się kolejny rok - jesteśmy Wciąż nabywamy doświadczenia w rela- znowu o rok starsi, o rok bogatsi w do- cjonowaniu wydarzeń za pośrednictwem świadczenia, o rok mądrzejsi... I jak co naszego radia (o tym za chwilę), a tym ra- roku mamy plany - stawiamy sobie nowe zem mieliśmy trudne zadanie prowadze- cele, chcemy realizować kolejne zadania, nia transmisji na żywo dla naszych miesz- spełniać marzenia, zmieniać swoje życie... kańców. Okazało się to nie takie proste jak wili stworzyć stowarzyszenie, dzięki które- Niektórzy z nas bardzo chcą, by nowy rok myśleliśmy, ale doświadczenie było piękne mu będą mogli skuteczniej i lepiej działać był inny od poprzedniego, inni pragną, i niezwykle cenne. Poza tym, spędziliśmy w naszym regionie. Mowa o SPA - Sto- by pozostał taki, jaki był ten miniony - bo w MOK dwa wspaniałe dni, które pozwoliły warzyszeniu Pozytywni Aktywni. Nazwa był bardzo dobry. Niezależnie od Waszych nam poczuć klimat zbliżających się świąt budzi tak pozytywne skojarzenia jak i ich planów, marzeń czy pragnień, życzymy, i podziwiać występy młodych artystów. założenia - ma być aktywnie, pozytywnie, byście cieszyli się każdym dniem i do- Przedstawiamy krótką relację z tego wyda- z pasją! Zapraszamy do śledzenia bieżą- ceniali wiele dobra, jakie przynosi Wam rzenia chcąc przekazać Wam, drodzy Czy- cych wydarzeń - stowarzyszenie przy- życie. Na dobry początek roku mamy też telnicy, atmosferę tego spotkania i już teraz gotowuje niespodziankę, o której więcej lekturę najnowszego wydania gazety. zaprosić do uczestnictwa w nim za rok. usłyszycie już niebawem... Dla nas zawsze życie pełne jest niespodzia- Jest też słówko o naszej nowej działalno- I na koniec coś dla miłośników dwóch kó- nek i ciekawych zdarzeń. Z pewnością jed- ści, jaką jest Radio Mosińsko-Puszczykow- łek - w Mosinie powstał amatorski klub nym z takich dni była wizyta prezydenta sko-Lubońskie. Nawiązawszy współpracę kolarski Vezuvio Team. Skupia on w sobie RP, Andrzeja Dudy, w Mosinie. I choć wy- z redaktor naczelną internetowej gazety kolarzy - amatorów z naszego regionu, wołała różne emocje, była pierwszą w hi- e-lubon.pl postanowiliśmy poszerzyć nasz którzy postanowili propagować kolarstwo storii wizytą prezydenta w naszym mieście. zasięg o ten właśnie region, a ponieważ górskie, a przy tym - realizować inicjatywy Mieliśmy możliwość nie tylko uczestniczyć stawiamy pierwsze kroki jako radiowcy, po- pożyteczne dla mieszkańców. A druga cie- w obchodach 100-lecia Odzyskania Nie- większamy też nasz redakcyjny zespół. Au- kawostka to szkolenia rowerowe, realizo- podległości, ale też przy tej okazji - roz- dycje nagrywamy i przekazujemy je Wam wane przez FTI Cycling, dotyczące serwisu mawiać z burmistrzem naszej gminy, za pośrednictwem naszej strony interneto- roweru, podstaw anatomii i zjologii w uję- mieszkańcami, poczuć klimat powstania wej, mamy jednak nadzieję, że niebawem ciu jazdy na rowerze. Brzmi ciekawie? Za- dzięki wspaniale zorganizowanej scenerii usłyszycie nas na żywo i będziecie mogli na praszamy do lektury artykułów, fani kolar- i doskonale przygotowanej oprawie. W nu- bieżąco włączać się do dyskusji. Uczymy się stwa z pewnością znajdą tu coś dla siebie! merze przedstawiamy relację z tego wyda- i rozwijamy dla Was :) Pomysłów nam nie Życzymy Wam, Drodzy Czytelnicy, pięk- rzenia, a także przemówienie prezydenta brakuje, a Nowy Rok jest przecież po to, by nych chwil w ten noworoczny, zimowy podczas jego wizyty w Mosinie. realizować plany i marzenia :) czas i dobrej lektury najnowszego wyda- Ciekawym doświadczeniem było dla nas To nie wszystko. Nawiązaliśmy współpracę nia gazety. Dziękujemy, że kolejny rok je- uczestniczenie w XVI Gminnym Przeglą- z grupą energicznych, pełnych zapału do steście z nami! dzie Jasełek w Mosińskim Ośrodku Kultury. działania młodych ludzi, którzy postano- Marta Mrowińska

Andrzej tak opowiadał:

- Nic o elegancie nie wiem, ani skąd to się wzięło, ani czemu tak mówią. Ja w zasadzie się tutaj nie urodziłem tylko w Puszczy- kowi, to niby to jest blisko, chociaż musze powiedzieć, że więk- szość życia spędziłem w Mosinie. - Ale tylko tak pomyśl, może coś Ci zaświta i sobie przypomnisz. - O historii za dużo nie wiem,. Jedynie gdzieś kiedyś ktoś opo- wiadał o krawcach. Już nie pamiętam, kto to był. O widzisz, już wiem, jak to było. W Mosinie kiedyś byli bardzo dobrzy krawcy, nawet podobno najlepsi. A wiesz, że jak fachowiec jest dokład- ny, punktualny, nitki mu się nie prują, to się ceni. Taka robota - A kiedy zaczęło się tak mówić? Dawno temu? zawsze kosztowała i do dzisiaj kosztuje. Na najlepszych kraw- - Przed wojną, ale tą pierwszą chyba. Chyba tak. Nawet jeszcze ców stać było tylko nielicznych: arystokrację i szlachtę przede później. Musiała być wtedy ta szlachta jak Ci mówiłem. Ono byli wszystkim. Tacy normalni, zwykli ludzie do nich nie chodzili. zamożni i lubili się stroić. W ten sposób zaczęto mówić Elegantach z Mosiny. Roman Czeski 4 Niebezpieczna sygnalizacja świetlna w Puszczykowie

Do redakcji zgłosił się mieszkaniec Puszczykowa z prośbą o in- terwencję. Chodziło o skrzyżowanie na styku drogi wojewódz- kiej nr 430 (Szosa Poznańska) z ulicą Poznańską w Puszczykowie. W miejscu tym codziennie dochodzi do wielu niebezpiecznych sytuacji i kolizji, gdyż działająca w tym miejscu sygnalizacja świetlna zaprogramowana jest w taki sposób, że nie daje kie- rowcom czasu na reakcję w trakcie zmieniających się świateł. Mieszkaniec, który chciał zachować anonimowość, zgłaszał już sprawę policji oraz straży miejskiej w Puszczykowie. Niestety bez reakcji ze strony służb. Pech chciał, że kilka dni temu sam był uczestnikiem kolizji na tym felernym skrzyżowaniu. Na szczęście oprócz rozbitego samochodu, obyło się bez większych obrażeń. Sprawdziliśmy na miejscu jak działa sygnalizacja. Okazuje się, że światła zmieniają się automatycznie, bez przerwy pomiędzy W Polsce używa się czterech podstawowych sygnałów świetlnych: zmianą pierwszeństwa. Do kolizji może dojść np. podczas do- • czerwony sygnał świetlny zabrania wjazdu poza sygnalizator, jeżdżania do sygnalizatora pojazdów z dwóch kierunków, z daj- a pieszym – wejścia na pasy my na to dozwoloną prędkością 40 km/h. I tak naprawdę, nie • czerwony z żółtym oznacza, że nadal nie można wjechać poza jest do końca jasne, kto w takiej sytuacji jest winny w przypadku sygnalizator, ale za chwilę zapali się zielone światło, zderzenia (oba pojazdy miałyby tzw. wczesne pomarańczowe). • zielony sygnał świetlny oznacza, że przejazd poza sygnalizator Pozostaje nadzieja, że w najbliższym czasie odpowiednim służ- jest bezpieczny, a piesi mogą przejść na drugą stronę ulicy, bom uda się zaprogramować sygnalizatory w taki sposób, aby • żółty sygnał świetlny ciągły zasadniczo również zabrania prze- pomiędzy zmieniającymi się światłami była chociaż kilkuse- jazdu przez skrzyżowanie, dopuszcza się jednak wyjątek: jeśli kundowa przerwa, tak jak jest w przypadku innych sygnalizacji samochód znalazł się tak blisko sygnalizacji świetlnej, że nie świetlnych. (red.) mógłby zatrzymać się bez gwałtownego hamowania. (red.) Radio Mosińsko-Puszczykowsko-Lubońskie

Drodzy Czytelnicy! Wiecie już, że nasza redakcja wzbogaciła się o zespół radiowy. Radio powoli się rozwija, regularnie nagrywamy audycje, ciekawe wywiady oraz... zwiększamy swój zasięg. Jesteśmy już także w Lu- boniu, gdzie regularnie pojawiają się wiadomości z naszego regionu. Dziś kilka słów od redaktor naczelnej internetowej gazety e-lubon.pl - zapraszamy do lektury i oczywiście słuchania naszych audycji!

Jako redaktor naczelny gazety interne- wpadli na pomysł, aby uruchomić radio towej e-lubon.pl nie przypuszczałam, że internetowe. Dziennikarze dali ogłosze- gazeta zacznie się tak szybko rozwijać i to nie, że poszukują osób do współpracy, w takim kierunku. Mianowicie wspólnie a ponieważ ja zaczynałam swoją przy- z gazetą mosińsko-puszczykowską po- godę medialną w radiu Afera, a później stanowiliśmy realizować kolejne medial- w radiu Obywatelskim stwierdziłam, że ne przedsięwzięcie. Redaktorzy Tomek warto dołączyć do zespołu. Radio zawsze Kaczmarek, Piotr Milewski i Jan Bylczyński było moją pasją, dlatego też pomyślałam, sły i mam nadzieję, że powoli będą one że skoro w Mosinie i Puszczykowie ma wdrażane w życie. Przeprowadziliśmy już działać rozgłośnia to dlaczego nie rozsze- kilka bardzo ciekawych wywiadów, któ- rzyć tego przedsięwzięcia o Luboń, który re cieszą się dużym zainteresowaniem, znajduje się tuż za miedzą. Redakcja i stu- dlatego też wiemy, że warto działać i roz- dio radia MPL (Mosina, Puszczykowo, Lu- wijać naszą rozgłośnię. Na razie w eterze boń) mieści się w Mosinie. Zespół został usłyszeć nas można przeważnie w sobo- już prawie skompletowany, a pełna zapa- ty, a dotrzeć do nas można przy pomocy łu ekipa reporterów zamierza dać z siebie opublikowanych linków na stronie gazety wszystko, aby nasi słuchacze usłyszeli e-lubon.pl i gazety mosińsko-puszczy- co dzieje się w ich regionie. Siłą nowego kowskiej, ale wierzę, że z biegiem czasu radia internetowego mają być przede pojawiać się będziemy częściej. Zachę- wszystkim audycje z udziałem zaproszo- camy zatem wszystkich mieszkańców do nych gości, którzy są mieszkańcami na- słuchania naszych audycji w radiu MPL. szego powiatu, ale mamy też inne pomy- Izabella Chodorowska 5 Poznańska Policja Ostrzega Seniorze, seniorko! W związku z powtarzającymi się przypadkami oszustw, których o arami stają się osoby starsze, samotnie zamieszku- jące apelujemy do Państwa o zdrowy rozsądek w kontaktach z osoba- mi telefonującymi do Was lub pukającymi do drzwi Waszych mieszkań. Oszuści wchodzą do Państwa mieszkań pod różnym pretekstem np. z prośba o wodę, ofertą sprzedaży artykułów przemysłowych, powo- łują się na pracowników administracji, przedstawicieli różnych służb, urzędników, przedstawiając się jako np. listonosz, policjant, pracownik: ZUS, pomocy społecznej, pogotowia ratunkowego, gazowni, zakładu energetycznego albo innych instytucji. Powszechnym przykładem tego typu przestępstw są oszustwa lub kradzieże na tzw. „legendę”. Pamiętajcie Państwo że oszuści są bezwzględni - umiejętnie mani- pulują rozmową, tak aby uzyskać jak najwięcej informacji, po czym doprowadzają do przypadków podejmowania z kont zgromadzo- nych oszczędności, nierzadko zaciągania kredytów. Seniorzy, którzy nie są świadomi sytuacji w jakiej się znajdują, słysząc przez telefon, że czeka ich lub osobę im bliską jakieś niebezpieczeń- stwo, lub że mogą stracić wszystkie oszczędności życia ze względu na awarię zabezpieczeń bankowych, bezwzględnie i bez zastanowienia podejmują pieniądze z banku i pozostawiają je w miejscu wyznaczo- nym i wskazanym przez oszusta. Najczęściej są to miejsca tj. : śmietniki, kontenery, ławki w parku, czy też pojazdy samochodowe, z myślą, że tra ą do bezpiecznego policyjnego depozytu. I tutaj kontakt się urywa. Co należy zrobić aby nie stać się o arą oszusta: Jeżeli zgłosi się do Państwa osoba, osobiście lub telefonicznie, która będzie chciała żebyście przekazali jej gotówkę, bądź inne drogocen- ne przedmioty, możecie przypuszczać, że jest to próba oszustwa, ponieważ żadna służba, która zajmuje się ściganiem przestępczości We wszystkich przypadkach, które wydają nam się podejrzane na- nie może żądać od Państwa oddania wartościowych rzeczy. leży kontaktować się z Policją, dzwoniąc na numer alarmowy 997 Przypominamy, że nieumundurowany policjant na Waszą prośbę lub 112 (z telefonu komórkowego) przekazując jak najwięcej za- musi okazać legitymację służbową. Zawsze sprawdzajcie Państwo pamiętanych szczegółów, np. wygląd nieznajomej osoby, numer wiarygodność osób kontaktujących się w sprawie przekazania go- rejestracyjny i markę samochodu, którym ewentualnie przyjechała, tówki, dzwońcie do krewnych i wery kujcie te informacje. W sytu- a w przypadku rozmowy telefonicznej – numer z wyświetlacza tele- acji gdy osoba, która się z Wami skontaktuje staje się natarczywa, na- fonu, datę i godzinę rozmowy. tychmiast należy zadzwonić na Policję lub zaalarmować otoczenie. (źródło: KMP za: elubon.pl) 6

Szkoła Podstawowa nr 2 w Puszczykowie zwycięzcą konkursu Szkoły Małego Inżyniera

Zakończyła się III edycja konkursu Szkoły Małego Inżynie- ną placówkę. Ze wszystkich szkół biorących udział w konkursie ra. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Powstańców Wielkopolskich nagrodzona została pierwsza trzynastka. Szkoła Podstawowa w Puszczykowie znalazła się w pierwszej trzynastce zwycięskich nr 2 w Puszczykowie znalazła się wśród zwycięzców zajmując 7 placówek oświatowych w Wielkopolsce. miejsce z liczbą 11094 głosów. Głównym celem projektu, który realizowany jest wspólnie przez Serdecznie gratulujemy! Volkswagen Poznań oraz Fundację Rozwoju Edukacji Małego (źródła: szkolamalegoinzyniera.pl, puszczykowo.pl. Zdjęcie: fb SP nr 2) Inżyniera, jest promocja nauk ścisłych, a zwłaszcza robotyki, au- Przy okazji prezentujemy mural upamiętniający Powstanie Wiel- tomatyki i podstaw programowania wśród uczniów wielkopol- kopolskie jaki w ostatnim czasie powstał na ścianie SP2 w Pusz- skich szkół podstawowych i gimnazjów. czykowie. (red.) W ramach projektu „Szkoła Małego Inżyniera” placówki oświa- towe mogą uzyskać kompletny i unikatowy zestaw, który do- starczy im wiedzy, narzędzi oraz pomysłów do zarażenia pasją do robotyki uczniów szkoły. W skład każdego z nich wchodzą zestawy klocków Lego do budowy oraz programowania robo- tów, całodniowy festiwal technologiczny w zwycięskiej szkole, warsztaty z zakresu robotyki oraz programowania dla wszystkich uczniów szkoły oraz certykowane szkolenie z prowadzenia zajęć z wykorzystaniem w/w klocków dla dwóch nauczycieli zatrudnionych w szkole. Umożliwi to m.in. regularne prowadzenie zajęć z robotyki dla wszystkich, chętnych uczniów. Głosowanie trwało od 26 listopada i zakończyło się 7 grudnia br. W tym czasie każdy mógł oddać jeden głos dziennie na wybra- 7 Zamek jeszcze piękniejszy

Zamek Kórnicki należy do najcenniejszych zabytków w Polsce. Od 2011 roku znajduje się na liście Pomników Historii. Każde- go roku Zamek odwiedzają tysiące turystów. Ci, którzy przyjadą teraz zobaczą już odnowioną elewację frontową budynku. Jej renowacja była możliwa dzięki wsparciu nansowemu powiatu poznańskiego. – Przy renowacji największa trudność polegała na odtworzeniu historycznej kolorystki obiektu. Zamek w okresie powojennym był wielokrotnie odnawiany i naprawiany w sposób doraźny, przez co większość otynkowania została skuta. Na szczęście, za- chowały się drobne, oryginalne fragmenty. I na tej podstawie udało nam się dojść do tego efektu, jaki mamy dzisiaj – powie- dział Wiesław Biegański. – Po zakończeniu prac wszyscy zastanawialiśmy się, jaki to kolor. Moim zdaniem jest on piaskowy. Taki jak na obrazie Aleksandra Gierymskiego „Piaskarze”. Taki właśnie kolor wybrał przed laty Tytus Działyński. Moim zdaniem Zamek prezentuje się wspaniale – dodał prof. dr hab. Tomasz Jasiński. Nowa elewacja Zamku w Kórniku, to część większego projektu. W 2015 roku wyremon- towano ceglane części elewacji na wieży, a rok później pozostałą część na poziomie przyziemia od strony wschodniej, południo- wej i zachodniej. Zamek w Kórniku jest główną siedzibą Biblioteki Kórnickiej, pla- cówki Polskiej Akademii Nauk, w której przechowywane są naj- cenniejsze zbiory biblioteczne i muzealne polskiego dziedzictwa kulturowego. Składają się z tysięcy bezcennych rękopisów i sta- rodruków sięgających IX wieku. Znajdują się tam m.in. rękopisy Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, autografy prac Tade- usza Kościuszki, rękopisy Napoleona Bonaparte czy też oryginalne zapisy Fryderyka Chopina. Źródło: Powiat Poznański kolor

SYSTEMY NAWADNIAJĄCE BEZDOTYKOWA MYJNIA

Zapraszamy do naszej nowej myjni bezdotykowej turboturbo w Drużynie ul. Powstańców Wlkp. 47. Zaletą powstającej myjni w naszej ﬁrmie jest to, iż mycie pojazdów będzie odbywało się przy szczotka!szczotka! użyciu bardzo dobrych i renomowanych koncen- tratów. Środki wykorzystywane są w postaci płynnej (nie proszki) co sprawia, że łatwo się spłukują i nie pozostawiają plam oraz zacieków. Dodatkową atrakcją jest TURBO SZCZOTKA - lanca ze szczotką wykonaną z długiego naturalnego włosia z dyszą podającą bardzo gęstą pianę. Drużyna, ul. Powstańców Wlkp. 47

ZAPISY OD 15 LISTOPADA www.mosinskiegp.pl Stowarzyszenie www.osirmosina.pl. “MOSIŃSKI SPORT” kolor

Zapraszamy do korzystania z oferty wypożyczalni kajaków kajaki2.pl.

Organizujemy spływy kajakowe w okolicach Mosiny rzeką Wartą i Kanałem Mosińskim

KONTAKT: Tomasz Kaczmarek / +48 790 819 888

Skład Opału "RAMPA" W. Wereszczyński stacja PKP Puszczykówko - ładownia

poleca węgiel z Polskich kopalń : kostka, orzech, miał i Ekogroszek

oraz sezonowane drewno kominkowe

Gwarantowana jakość - 26 lat współpracy z Katowickim Holdingiem Węglowym - obecnie Polską Grupą Górniczą

Przyjmujemy zamówienia telefonicznie - zapewniamy transport

Kontakt: 61 633 61 04, 606 767 414 , 61 813 33 41 10 „Zaprowadź mnie prosto do Betlejem” - jasełka w MOK

W dniach 17 - 19 grudnia 2018 r. w Mosińskim Ośrodku Kultury odbył się XVI Gminny Przegląd Jasełek - niepowtarzalne wido- wisko, które nie tylko pokazuje bogactwo talentów, ale doskonale wprowadza w świąteczny klimat. 22 zgłoszone zespoły, łącznie 460 dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych gminy Mosina, kilkadziesiąt przedstawień, a każde barwne, radosne, zaskakujące. W tym roku nasza redakcja miała możliwość uczestniczenia w tym wydarzeniu w wyjąt- kowy sposób - podjęliśmy próbę rejestracji występów i trans- mitowania ich za pośrednictwem naszego kanału na You Tube wszystkim, którzy nie mogli przybyć do MOK osobiście oraz tym, którzy będą chcieli powspominać i obejrzeć spektakle póź- niej. Zadanie nie takie proste jak się wydawało, ale doświadcze- nie – niezapomniane! Przede wszystkim - spędzając w MOK dwa dni uczestniczyliśmy Wyniki XVI Gminnego Przeglądu Jasełek w Mosinie we wszystkim, co dzieje się na scenie i poza nią - widzieliśmy W Przeglądzie wzięło udział 460 dzieci z przedszkoli i szkół pod- emocje towarzyszące przygotowaniom do występu, wzruszenie stawowych gminy Mosina. Przez dwa dni Jury w składzie: Nina rodziców kibicujących z widowni swoim dzieciom, radość naj- Kasprzyk, Józefa Roszak-Rosić, Joanna Janecka-Rembowska młodszych i dumę z udanego występu. Byliśmy wzruszeni i nie- i Andrzej Kasprzyk, przesłuchało 22 grupy i przyznało miejsca jednokrotnie zaskoczeni jasełkową interpretacją i różnorodnością w następujących kategoriach wiekowych: przedstawienia tej, wydawałoby się, znanej wszystkim tematyki. przedszkola i klasy „0” szkół podstawowych: Wracaliśmy do przeszłości i zanurzaliśmy się w problemy współ- I miejsce: Szkoła Podstawowa nr 1 w Mosinie, klasa 0A, pod kie- czesnego świata, podziwialiśmy stroje, słuchaliśmy śpiewu, re- runkiem p. Ewy Walczak, p. Doroty Szczepaniak i p. Beaty Lenar- cytacji - i byliśśmy pod ogromnym wrażeniem profesjonalnego towskiej-Nieckarz, przygotowania. II miejsce: Prywatne Przedszkole Happy House w Czapurach, Codziennie od rana pracowała też komisja konkursowa, która pod kierunkiem p. Barbary Michałowskiej, p. Irminy Mokijew- stała przed nie lada wyzwaniem - każde przedstawienie było skiej i p. Martyny Pękały, bowiem przygotowane profesjonalnie i na wysokim poziomie, II miejsce ex equo Zespół Szkół w Krośnie, Przedszkole w Kro- dlatego ocena - trudna. Pojawiały się liczne wyróżnienia, po- śnie, pod kierunkiem p. Beaty Nowickiej i p. Żanety Kmieć, chwały - i wcale nas to nie dziwiło! Trzeciego dnia odbył się nał III miejsce: Publiczne Przedszkole „Słoneczko” w Mosinie, pod kie- - koncert uczniów szkoły Carlosa Ramireza, piękny, nastrojowy, runkiem p. Anny Potockiej, p. Joanny Gmerek-Nowak, wprowadzający widzów w świąteczny klimat.Po nim nastąpiło Kategoria kl. I – III szkół podstawowych: podsumowanie XVI Gminnego Przeglądu Jasełek - poniżej po- I miejsce: Szkoła Podstawowa w Pecnej, kl. II, pod kierunkiem p. dajemy wyniki, a wszystkim serdecznie gratulujemy! Hanny Pawliczak i p. Ireneusza Łuczaka, Warto było tam być, by poczuć ten ciepły, dobry klimat płynący II miejsce: Szkoła Podstawowa im. Prezydenta RP Edwarda Ra- ze sceny. I choć nasza transmisja ma jeszcze wiele niedoskona- czyńskiego w Rogalinie, kl. II i III, pod kierunkiem p. Bernadetty łości, gorąco zachęcamy do jej oglądania (materiał znajduje się Dworzańskiej i p. Bogny Kreczmer, na kanale You Tube gazety Mosińsko-Puszczykowskiej) - to wy- Kategoria kl. IV – VI szkół podstawowych: darzenie warte jest tego, by do niego wracać! (red.) I miejsce: Szkoła Podstawowa im. Adama Wodziczki w Roga- linku kl. IV – VI SP, pod kierunkiem p .Doroty Konik i p. Kamili Ożańskiej, II miejsce: Szkoła Podstawowa im. 15 Pułku Ułanów Poznańskich w Krośnie kl. V i VI, pod kierunkiem p. Katarzyny Jakuboszczak i p. Magdaleny Maciejewskiej oraz p. Katarzyny Chudzińskiej-Gin- trowskiej, III miejsce: Szkoła Podstawowa im. Prezydenta RP Edwarda Ra- czyńskiego w Rogalinie, kl. IV – VI oraz VII i VIII, pod kierunkiem p. Anny Olejnik, Kategoria kl. VII, VIII SP i III gimnazjum: I miejsce: Szkoła Podstawowa nr 1 w Mosinie, kl. III gimnazjum i kl. 8 SP, pod kierunkiem p. Agaty Walter, II miejsce: Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Daszewicach, kl. 3 gimnazjum i kl. 8 SP, pod kierunkiem p. Do- roty Liphardt, Anny Oziemkowskiej, Specjalne wyróżnienie dla Zoi Nojszewskiej z kl. 3 gimnazjum, Szkoły Podstawowej nr 1 w Mosinie, za scenariusz. 11 Nie będzie nowego mostu w Rogalinku?

Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu ogłosił a Wodnej (w tym miejscu most zejdzie na stary ślad). Na dojazdach przetarg na budowę nowego mostu w Rogalinku nad rzeką miały się znaleźć dwie zatoki autobusowe/techniczne. Wartą. Inwestycja ma powstać za około 2 lata, koszt inwestycji Planowano, że stary most będzie otwarty przez cały okres in- został oszacowany na 43 miliony złotych. W przetargu wzięły westycji i zostanie rozebrany dopiero po otwarciu nowej prze- udział rmy, których najtańsza oferta to prawie 62 miliony zło- prawy. Ponadto inwestycja obejmowała również przebudowę tych, natomiast najwyższa – blisko 76 milionów zł! skrzyżowania ulicy Wodnej i Północnej wraz z dojazdami do 7 grudnia 2018 r. Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich do- przyległych działek i posesji oraz budowę ścieżki pieszo-rowe- konał otwarcia ofert w przetargu na budowę nowego mostu rowej na całym omawianym odcinku drogi. Zarówno piesi jak w Rogalinku. Kwota przeznaczona na tą inwestycję to ponad 43 i zmotoryzowani użytkownicy drogi oraz rowerzyści mieli bez- miliony (43.675.700 PLN) piecznie korzystać z walorów Rogalińskiego Parku Krajobrazo- Do przetargu przystąpiło pięć podmiotów z ceną powyżej “prze- wego, Pałacu w Rogalinie czy zamku w Kórniku. Budowa mostu znaczonej” kwoty tj.: miała zwiększyć dostępność do dużych atrakcji turystycznych • Most sp. z o.o – 75.473.922 PLN naszego regionu. (red.) • Strabag – 75.906.019 PLN • Budimex – 68.590.087 PLN • Banimex – 61.929.226 PLN • Mostostal – 73.062.827 PLN WZDW przystąpił do oceny ofert. Ze względu na zbyt wysokie oferty złożone przez wykonawców przetarg na budowę mostu został unieważniony... Przypomnijmy: Zakres inwestycji miał obejmować budowę pięcioprzęsłowego mostu wraz z dojazdami o łącznej długości ok. 768 m. Nowy most, jak i cała trasa projektowanego odcinka drogi wojewódzkiej nr 431 powstanie na północ od obecnego przebiegu drogi. Początek budowy mostu znajdować się miał na wysokości ul. Niwka Sta- ra (okolice oczyszczalni), koniec – na skrzyżowaniu ul. Północnej Tajemniczy orzeł fasadowy z rezydencji Greisera nie odnaleziony

W październikowym (10/2018) numerze gazety pisaliśmy o poszukiwaniach zaginione- go orła fasadowego, który miał znajdować się na budynku siedziby Greisera. Poszuki- wania przeprowadzało Stowarzyszenie Hi- storyczne ODYN razem ze Szczecińską Gru- pą Eksploracji Podwodnej GRYF, prowadząc nurkowania w jeziorze Góreckim na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego. Celem akcji było właśnie odnalezienie orła fasadowego z byłej rezydencji namiestnika Kraju Warty Artura Greisera. Wcześniejsze badania sonarowe niesamowicie rozbudza- ły wyobraźnię. Rzeczywistość jednak, oprócz zimnej wody, ostudziła emocje. Niestety, obraz sonarowy odpowiadał starej, drewnianej łódce. Poza nią poszukiwacze natra li jeszcze na betonowe bloki, kłody drewna i parę butelek. Być może rzeźba leży w innej części jeziora lub kiedyś ktoś już ją odnalazł. A może stare informacje to tylko mit... (źródło: tekst i zdjęcia: Szczecińska Grupa Eks- ploracji Podwodnej GRYF) 12 Historyczna wizyta prezydenta Polski w Mosinie

„Emocje jeszcze nie opadły. To wielkie święto zapamiętamy na długo. Czy mogliśmy sobie wymarzyć bardziej uroczyste uczczenie setnej rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego w naszym mieście?”

W czwartek 27 grudnia, w setną rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego przybył do Mosiny Prezydent Rzeczypospoli- tej Polskiej Andrzej Duda. Jest to pierwszy (w dziejach Mosiny) prezydent Polski, który odwiedził nasze miasto. W uroczystości, która odbyła się na placu przy cmentarzu wzięli także udział sekretarze i podsekretarze stanu prezydenckiej kancelarii, po- słowie na Sejm RP, władze wojewódzkie, powiatowe i gminne. Gości przywitał burmistrz gminy Przemysław Mieloch. - W szczególny sposób chciałbym przywitać także rodziny po- wstańców. Mosina przez lata przygotowywała się do odzyskania niepodległości. To tu w 1848 roku, w czasie Wiosny Ludów na kilka dni ustanowiono stolicę Polski. Spotykamy się dzisiaj na uroczystości patriotycznej w hołdzie powstańcom wielkopolskim, powiedział burmistrz. Specjalnie zainscenizowany przez Huec ZHP Mosina obóz po- wstańczy, grupy rekonstrukcyjne i płonące ogniska oddały klimat historyczny i pomogły przenieść się w tamte czasy. Oprawę zaborów. Bo ta ziemia 125 lat znajdowała się w pruskim zaborze. Lu- muzyczną zapewniła mosińska orkiestra dęta. dzie chcieli do Polski wrócić i za każdym razem, kiedy tylko widzieli, że zdarzała się taka okazja czynili coś, aby tę Polskę odzyskać. Tak jak w 1806 roku dzięki zwycięskiemu powstaniu - powstało Księstwo Warszawskie, tak później powstała Rzeczpospolita Mosińska, zalą- żek wolnej Polski 1848 roku. I wreszcie wielkie, zwycięskie Powstanie Wielkopolskie roku 1918. Powstanie, bez którego tamta odradzają- ca się i odrodzona w efekcie Polska – II Rzeczpospolita, z pewnością nie byłaby taka, jaką ostatecznie się stała. Bo gdyby doszło do plebi- scytów, to wiadomo, że z całą pewnością część Wielkopolski zosta- łaby okrojona. Tak przynajmniej twierdzą historycy i myślę, że moż- na śmiało taka tezę postawić. To dzięki bohaterstwu powstańców wielkopolskich II Rzeczpospolita odzyskała Wielkopolskę. Nie było żadnych wątpliwości, że tu mieszkają Polacy, którzy chcą żyć w Pol- Prezydenta Polski mieszkańcy przyjęli niezwykle ciepło, doce- sce, w odzyskiwanym państwie. Pokazali to stając do walki z bronią niając piękne i z serca płynące przemówienie. Na koniec mieli w ręku. Pokazali to prowadząc pracę organiczną. Dziękuję za to, że okazję, (choć oczywiście nie wszyscy) zrobić sobie z głową pań- spotykamy się właśnie tutaj, bo w państwa mieście, przez tamtą hi- stwa zdjęcie i chwilę porozmawiać. Prezydent Andrzej Duda storię, skupia się jak w soczewce, od wystąpienia zbrojnego, od walki obszedł cały plac witając się z ludźmi, począwszy od rodzin z bronią w ręku poprzez pracę organiczną, poprzez tworzenie orga- powstańczych. nizacji, banku spółdzielczego poprzez skauting, harcerstwo, poprzez związki strzeleckie - to wszystko, co jednoczyło Polaków w polskości. – Bardzo dziękuję za zorganizowanie tej uroczystości, dzisiaj w setną Czy wreszcie walkę przeciwko germanizacji, tą otwartą wraz z odmo- rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, powiedział prezydent wą używania języka niemieckiego, modlitwy w języku niemieckim Polski. - Powstania, w którym z całą mocą chcę to podkreślić, Mosina wraz ze sprzeciwem wobec germanizacji. To wszystko działo się tutaj. wzięła bardzo znaczący udział. Mosina jako miasto, Mosina jako ci, I dlatego dziękuję wam, na wasze ręce dzisiaj składam podziękowa- którzy ją tworzą, ci, którzy tutaj mieszkali wtedy, a mieszkają tutaj od nia dla waszych przodków, dziadków, pradziadków, ojców za to, że pokoleń. Państwa rodziny, państwa pradziadkowie, dziadkowie, oj- tacy byli, że stawali za Polską, nie bali się. Złożyliśmy przed chwilą cowie. Jaki był ten udział? Na tym cmentarzu, przy którym jesteśmy, wieniec na grobie poległego powstańca wielkopolskiego, niespełna przy którym odbywa się dzisiejsza rekonstrukcja znajduje się ponad wtedy 22 letniego chłopaka, Piotra Mocka. Zginął nie tu w Mosinie, sto grobów. To groby powstańców wielkopolskich w niewielkim wiel- z której pochodził, zginął w walce o wyzwolenie Szubina. Poległ wal- kopolskim miasteczku. Można byłoby więc powiedzieć, że być może cząc traony pociskiem w gardło z niemieckiego pociągu pancerne- nawet większość rodzin miała swoich przedstawicieli wśród po- go. Oddał życie za wolną Polskę. Dziękuję, że wtedy mieszkańcy Mo- wstańców wielkopolskich. To pokazuje niezwykłą siłę tradycji, trady- siny za tą Polską stawali. Wierzę w to, że także i w waszych sercach cji polskości i tradycji walki o Polskę na różne sposoby, jaka miała tutaj i w waszych rodzinach do dzisiaj ten nie tylko wielki mit patriotyzmu miejsce. Cieszę się, że dzisiaj mogę to razem z państwem tak mocno polskiego, ale przede wszystkim to wielkie stawanie za Polską istnieje podkreślić i dziękuję jeszcze raz za organizację tej uroczystości, za jej nadal. Dziękuję wam, że dzisiaj tą Polskę swoją pracą, jak przystało zorganizowanie właśnie jako uroczystości lokalnej, upamiętniającej na Wielkopolan budujecie. Jestem wam za to ogromnie wdzięczny. państwa bohaterów walki o niepodległą, wolną Polskę po 125 latach Cześć i chwała bohaterom, cześć i chwała powstańcom wielkopolskim. 13 Rozbudowa drogi nr 306

Trwają prace związane z rozbudową drogi wojewódzkiej nr 306 Termin realizacji zadania to listopad 2019 roku. Jak dowiedzieli- prowadzone przez Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich. In- śmy na miejscu budowy, dzięki sprzyjającym jak na tę porę roku westycja obejmuje odcinek o długości 8,2 km od skrzyżowania warunkom atmosferycznym, inwestycja przebiega bez więk- z nowym przebiegiem S5 (węzeł Stęszew) do drogi wojewódz- szych komplikacji. kiej nr 431 w Dymaczewie Nowym. W planach jest również modernizacja drogi nr 431. Inwestycja Jak informuje Zastępca Dyrektora WZDW Kinga Hedrych, in- obejmie odcinek od Rogalina do skrzyżowania z opisywaną westycja obejmuje między innymi wzmocnienie konstrukcji drogą wojewódzką nr 306 (w Dymaczewie Nowym) – jest to nawierzchni jezdni, budowę ścieżki rowerowej, chodników, odcinek drogi o długości około 13,09 km, przebiegający przez zjazdów, kanalizacji deszczowej, wysp spowalniających i zatok miejscowości: Dymaczewo Nowe, Dymaczewo Stare, Krosinko, autobusowych, korektę skrzyżowań pod kątem poprawy bez- Mosina, Rogalinek, Rogalin. pieczeństwa ruchu drogowego, wykonanie oznakowania oraz źródło: rynekinfrastruktury.pl, WZDW wymianę przepustów. Modernizowany odcinek przebiega przez miejscowości Łódź i Witobel. Poprawieniu ulegnie nośność drogi oraz jej szerokość. Przetarg prowadzony jest w formule "zaprojektuj i wybuduj". Warunek trwałości inwestycji to 20 lat.

„Aniołowie tańczą” w SP2 Puszczykowo

19 grudnia 2019 r. na specjalne zaproszenie uczniów klasy 3b w puszczykowskiej szkole zagościła poznańska artystka Marta Torebko wraz z przyjaciółmi Izabelą Frąckowiak i DżejDżi, któ- ra z okazji świąt Bożego Narodzenia przygotowała piosenkę pt: „Aniołowie tańczą”. Ta taneczna kompozycja zapadła w serca trzecioklasistów tak bardzo, że stała się motywem przewodnim tegorocznego Spo- tkania Wigilijnego. Zaproszeni goście uczestniczyli w muzycz- nym występie uczniów, w którym mali artyści mogli zaprezen- tować swoje talenty. Wspólnie z dziećmi zaśpiewali piosenkę „Aniołowie tańczą”, potem były autografy i wspólne zdjęcia. Było to niezapomniane przeżycie, o którym uczniowie szybko nie zapomną. Do współpracy przy tworzeniu świątecznego utworu zostali zaproszeni artyści z różnych środowisk muzycznych pop, rock, disco polo, muzyki kościelnej i gospel. W kompozycji gościnnie śpiewali: DżejDżi, Markus Pietras, Izabela Frąckowiak, Kajetan Szymański, ks. Rafał Kucik. Teledysk do utworu został nagrany w Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno Spożywczego w Szreniawie. Jeszcze raz serdecznie dziękujemy Marcie Torebko, Izabeli Frąc- kowiak oraz DżejDżi za przybycie, wspólnie spędzony przedświą- teczny czas i sprawienie ogromnej radości uczniom 3b. Życzymy sukcesów i realizacji dalszych tak znakomitych projektów. Izabela Kasprzyk 14

Otwarto wieżę widokową na Szachtach

Mamy atrakcyjną ofertę dla naszych mieszkańców - do po- dziwiania oprócz mosińskich glinianek :) 8 grudnia 2018 r. na poznańskich Szachtach (dawnych wyrobiskach gliny zalanych wodą, zlokalizowanych w dolinie Strumienia Ju- nikowskiego) został otwarty nowy punkt widokowy. Wieża ma 25 metrów wysokości i została zaprojektowana na pla- nie trójkąta. Jest to konstrukcja stalowa z drewnopodob- ną obudową. Na jej szczyt prowadzą oświetlane schody. Na samej górze znajduje się zadaszony taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę Poznania, Lubonia, Komornik oraz pobliskich terenów zielonych. Dojście do punktu widokowego prowadzi przez utwardzone ścieżki. Budowa wieży to pomysł radnego Tomasza Wierzbickiego z Prawa do Miasta, który zgłosił w 2016 r. projekt w ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego. Za tym pomysłem zagłosowało prawie 3,5 tysiąca osób. W sąsiedztwie wieży znajduje się dawna cegielnia oraz stawy Rozlany i Glabisa. Nie tak dawno zakończyła się również budowa pomostu rekreacyjnego na Stawie Rozlanym. Pomost ma kształt pół- kolisty i jest otoczony balustradą. Izabella Chodorowska (e-lubon.pl) Zdjęcia: Tomasz Przybyłek 15 Puszczykowskie obchody 100-lecia wybuchu Powstania Wielkopolskiego

Dla wszystkich biorących udział w puszczykowskim świętowa- Po zakończonej o cjalnej uroczystości goście zostali zaprosze- niu 27 grudnia był dniem szczególnym - podniosłym, przepeł- nie na wystawę znajdującą się w Szkole Podstawowej nr 2. Od- nionym dumą, wzruszeniem i radością. Obchody rozpoczęły naleźć tam można było prawdziwe skarby – rodzinne pamiątki się w kościele pw. Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii po Powstańcach Wielkopolskich, którzy byli związani z naszą Panny uroczystą mszą św. w intencji Ojczyzny, koncelebrowa- małą ojczyzną – Puszczykowem. Na szkolnych korytarzach za- ną przez księży proboszczów, z asystą pocztów sztandarowych wisły również Kadry Wolności – wystawa powstańczych zdjęć Miasta Puszczykowa, Szkoły Podstawowej nr 2, Puszczykow- w kolorze, które ukazały się w Głosie Wielkopolskim. Szkoła skiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, koła Pszcze- Podstawowa nr 2 jest jedyną w Polsce placówką oświatową, larzy Mosina-Puszczykowo, Mosińsko-Puszczykowskiego Brac- która może się pochwalić tym wyjątkowym zbiorem. Na przy- twa Kurkowego. O wspaniałą oprawę muzyczną mszy zadbali byłych czekała również wystawa przygotowana przez Instytu- członkowie grupy wokalnej Akademii Seniora „To i Owo”, pod tu Pamięci Narodowej Odział w Szczecinie zatytułowana Ojco- dyrekcją Ewy Sykulskiej oraz Orkiestra Dęta z Mosiny pod ba- wie Niepodległości. tutą Macieja Kubackiego. Herosi Wolności to kolejna niespodzianka znajdująca się Wszyscy zebrani po zakończonej mszy, w asyście pocztów w murach szkolnych. Herosi Wolności to ekspozycja z Kłecka, sztandarowych, przemaszerowali w rytmie werbli ulicami Pusz- wykonana z klocków lego. W holu szkoły zobaczyć można było czykowa pod pomnik poświęcony Puszczykowskim Powstań- model lotniska ławica z 1918 r., hotelu Bazar i Dworca Letniego com Wielkopolskim. Tam na przybyłych czekali już przebrani w Poznaniu. Grupa rekonstrukcyjna Ad Honores zapraszała na za powstańców oraz ludność cywilną członkowie grupy rekon- plenerowe lekcje historii. Puszczykowianie mogli zwiedzić po- strukcyjnej Ad Honores. kój powstańca wielkopolskiego, udać się na posterunek z bud- „Nasi przodkowie nie urodzili się bohaterami. A jednak w go- ką wartowniczą gdzie między innymi wydawane były prze- dzinie próby nie zawahali się, poszli do walki i zwyciężyli. Tak pustki. Otwarta była również powstańcza kuchnia serwująca niewiele razy w polskiej, tragicznej historii mieliśmy okazję mieszkańcom ciasta z przepisów z roku 1918. Przy wejściu do mówić „chwała zwycięzcom”. Tym bardziej możemy być dumni szkoły uczniowie rozdawali przedruk informacji o Powstaniu z naszych przodków, którzy swym czynem zadecydowali o prze- Wielkopolskim z gazety z 1932 r. oraz przedruk Kuriera z 1918 biegu granic II Rzeczpospolitej. Przypominanie o Powstańcach r. oraz pocztówki wykonane przez nich samych. Wszyscy, któ- Wielkopolskich uważamy za swój obowiązek oraz zaszczyt. Dla- rzy zgłodnieli i zmarzli mogli posilić się grochówką z kuchni tego dzisiaj aby oddać im cześć i chwałę zostanie odsłonięty po- polowej, kawą lub herbatą. mnik upamiętniający wszystkich Powstańców Wielkopolskich puszczykowo.pl związanych z Puszczykowem. Nasza miejscowości może po- szczycić się stu czterdziestoma (140) Powstańcami Wielkopol- skimi, których do dnia dzisiejszego udało się zwery kować. Na puszczykowskim cmentarzu para alnym zapłonęły dzisiaj zni- cze na 79 grobach – tylu powstańców zostało w naszym mieście pochowanych.” – powiedział przed zerwaniem wstęgi burmistrz Puszczykowa Andrzej Balcerek. Pomnik został poświęcony przez ojca Marka Smyka - probosz- cza kościoła pw. Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny. Głos zabrał przedstawiciel puszczykowskich Powstań- ców Wielkopolskich – pan Zdzisław Dolata, który zaakcento- wał konieczność uchronienia od zapomnienia tamtych cza- sów i jego bohaterów. kolor

16 To jest po prostu wielki zaszczyt

Rozmowa z burmistrzem Przemysławem Mielochem o wizycie prezydenta Andrzeja Dudy w Mosinie

Redakcja: - Jak ocenia Pan udział głowy państwa w obchodach setnej rocznicy wybuchu Powstania Wielko- polskiego? P. Mieloch: - W najśmielszych marzeniach nikt się tego nie spodziewał, że w 100 lecie do Mosiny przyjedzie prezydent Polski, akurat tego dnia, na chwilę przed wybuchem powstania. Przyjęło się, że ten wybuch na- stąpił o godz. 16.40. Rzecz niesamowita. W 2008 roku z Joanną Nowaczyk, Jackiem Szeszułą i Zygmuntem Pohlem napisali- śmy pierwszą publikację z okazji 90 rocznicy Powstania. Udało nam się wtedy zebrać informacje o 130 powstańcach. Wtedy też Joanna Nowaczyk odkryła Piotra Mocka, powstańca z Mosiny. Informacja o nim została umieszczona w naszej publikacji. W tym roku wydaliśmy wspólnie – wielki wkład pracy włożył Włodzimierz Gabry- jelski – bogatszą publikację, znacznie poszerzoną. Wydaje mi się, że zebraliśmy niemal wszystkie materiały, które można było odnaleźć. Podejmowane były także - Po uroczystości podjął Pan prezyden- szkodliwego gazu. Chciałbym pana prezy- inne działania, m. in. znakowanie grobów ta ciepłym posiłkiem w urzędzie. Czy denta przekonać, żeby wprowadzić taką powstańców. Natomiast nie spodziewali- były jeszcze jakieś rozmowy? zmianę prawną, która zaowocowałaby za- śmy się (mówię o sobie jako historyku), że - Był to szybki poczęstunek, chodziło chęceniem gmin, by w studium i planach pięknym zwieńczeniem tego wszystkiego też o to, żeby się pan prezydent ogrzał. miejscowych określano tereny zielone. będzie przyjazd pana prezydenta. Ważne Powiedziałem mu, że z wykształcenia Żeby umożliwiać, pomagać i wspierać pla- jest to, że mieszkańcy uważają tą wizytę za i pasji jestem historykiem, ale jestem też nistycznie te podmioty, które chciałyby sa- wielkie wydarzenie historyczne, ponieważ z pasji samorządowcem. I że jest kilka ta- dzić lasy. Z drugiej strony, żeby gminy nie prezydent Polski akurat tego dnia uhono- kich spraw, które wymagałyby regulacji chciały odlesiać gruntów (wycinać lasów). rował powstańców. prawnych (bezkosztowych). Mogłoby to Jedyną realną zachętą jest tak naprawdę - Jest wątek, który tworzy historię. pomóc w funkcjonowaniu samorządów. zachęta nansowa. Jeżeli ponosimy koszty - Ale jest jeszcze wątek samorządowy. Jest to kwestia np. prawa dotyczącego z powodu emisji dwutlenku węgla, to idąc Dla mnie jako burmistrza z mandatem budowy dróg, bo obecnie budujemy w kierunku absorpcji gminy mogłyby być społecznym, gościć pana prezydenta, to nasze drogi gminne w oparciu o prawo, zachęcane do posiadania jak najwięcej la- jest po prostu wielki zaszczyt. Także dla które reguluje budowę dróg wojewódz- sów. Gmina Mosina ma dużo lasów i mo- mnie osobiście i myślę, że dla całej gminy. kich i powiatowych. W myśl obecnych in- głaby na tym naprawdę sporo zyskać. Naprawdę to było wielkie przeżycie. Kie- terpretacji prawa wąskie drogi, powinny Jestem w związku z tym umówiony z mi- dy szliśmy na grób Piotra Mocka, gdzie być poszerzone, aby powstały np. pasy nistrem Andrzejem Derą w kancelarii pre- pan prezydent złożył wieniec, rozmawia- nieutwardzone. zydenta i w styczniu pojadę do Warszawy. liśmy o różnych sprawach związanych Pan prezydent wskazał ministra Andrzeja Czy wyraził Pan prezydentowi Dudzie z powstaniem, była to normalna, ciepła Derę, jako osobę, której mógłbym ten jak swoje osobiste emocje w związku rozmowa. I nie jest to tylko zaszczyt wy- i kolejne sprawy przedstawić. z jego pobytem w Mosinie? nikający z tego, że przyjechała głowa Drugi wątek, jaki poruszę w rozmowie Tak. Uśmiechnął się i podziękował. Także za państwa do Mosiny. Przyjechał człowiek, z ministrem to problem RIPOK przyjmu- zorganizowanie uroczystości, liczny udział który nas dobrze rozumie, ma poczucie jących odpady. Stosują one różne stawki mieszkańców i ciepłe przyjęcie. Za obóz wagi naszej historii i tradycji, choć stąd opłat od różnych kontrahentów. Mamy powstańczy, za udział harcerzy, ludzi, dzie- nie pochodzi, całego naszego dziedzic- obowiązek odstawiania odpadów do jed- ci, członków rodzin powstańczych. A pra- twa. On to wszystko rozumie i czuje. Jego nego RIPOK, a on stosuje zróżnicowane cowało przy organizacji uroczystości wiele przemówienie o Wielkopolanach, o na- stawki. Jest to nieuczciwe. Trzecim tema- osób, m.in.: w Urzędzie Miejskim, MOK, szej historii płynęło prosto z serca. tem rozmowy będzie wniosek o zmianie Straży Miejskiej, OSP, harcerzy, ZUK. Obowiązkiem nas wszystkich jest utrwa- w prawie dotyczącym absorpcji dwutlen- Ja także dziękuję za to serdeczne przyję- lanie tej wiedzy dla współcześnie żyją- ku węgla. Uznaje się, że Polska ma dużo la- cie przez mieszkańców pana prezydenta, cych i następnych pokoleń. sów i dużą w związku z tym absorpcję tego który jest głową naszego państwa. (red.) kolor kolor

17 Nowe logo Puszczykowa - głosowanie

Urząd Miejski w Puszczykowie przedstawił cztery propozycje sposób może wyrazić jego charakter i potencjał. Logo Puszczy- nowego logo miasta. Włodarze miasta zachęcają do głosowa- kowa powinno być zatem elementem wskazującym zmiany nia. i przeobrażenia, którym uległo miasto od momentu nadania Przedstawiamy Państwu cztery propozycje logo miasta Pusz- herbu, nośnikiem idei zapisanych w Strategii Rozwoju i Promo- czykowa, będące efektami konkursu oraz konsultacji społecz- cji Miasta Puszczykowa (przyjętej w 2017 roku). Nie oznacza to, nych. Prosimy o wybranie jednego z projektów, z którym Pań- że nowy symbol zrywa z przeszłością czy dorobkiem kulturo- stwo najbardziej się identy kują, biorąc pod uwagę czytelność wym. Logo stanie się identy kacją wizualną miasta oraz uzupeł- przekazu, łatwość kojarzenia z miastem oraz wywoływanie po- nieniem podstawowego symbolu, jakim pozostaje herb – czyta- zytywnych skojarzeń. Logo promocyjne będzie funkcjonować my na stronie Urzędu Miejskiego w Puszczykowie. obok herbu miasta. Logo jest szansą na przedstawienie miasta Głosować można na stronie internetowej Urzędu Miejskiego poprzez łatwo zauważalny i zapamiętywany symbol. W prosty w Puszczykowie. (źródło: puszczykowo.pl)

Świąteczna akcja strażaków

Dzień 10.12.2018 r. był kolejnym w którym to funkcjonariusze z JRG 9 zawitali do szkół podstawowych chronionego rejonu. Celem wizyty była akcja informacyjno – edukacyjna na temat zagrożeń związanych i występujących w sezonie grzewczym oraz zbliżających się ferii zimowych. Dodatkowo poruszone zostały tematy bezpieczeństwa pożarowego, telefonów alarmowych i pra- widłowego zgłaszania zdarzeń przez dzieci. Zajęcia były także doskonałą okazją do przekazania kalendarzy Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej na rok 2019. Korzystając z okazji złożono sobie wzajem- nie życzenia na święta Bożego Narodze- nia i bezpiecznego szczęśliwego Nowego Roku. (red.) 18 Drogowskaz na nasze czasy Po lekturze tekstu kolegi Tomasza Kaczmarka z zeszłego numeru Gazety („Adam Wodziczko zapomniany”) zdałem sobie sprawę, że w listopadzie 2018 roku przegapiliśmy jeszcze jedną, okrągłą rocznicę śmierci wybitnej osobowości związanej z Mosiną. Sam biję się w piersi, że nie popisałem się reeksem w sprawie przypomnienia o sześćdziesiątej rocznicy profesora Stanisława Win- centego Kasznicy, która przypadła na dzień 17 listopada 2018 roku.

Wybitnego mieszkańca pobliskiego Krosin- naryjnymi”. Swoją pracę oarował Ojczyźnie, ka bardzo trudno przedstawić w tak krótkim którą tak bardzo umiłował. Warto wspomnieć tekście, bowiem była to postać o bardzo o atmosferze, jaka panowała u samych po- bogatym życiorysie. Profesor prawa admi- czątków odrodzonej w 1918 roku Rzeczypo- nistracyjnego, poseł na sejm galicyjski w la- spolitej, którą współtworzył profesor Kaszni- tach 1913-1914, senator w latach 1922-1928, ca. Jak sam wspomina „panowała atmosfera współautor reform odbudowującej się po rzetelnej, uczciwej, oarnej służby dla pań- latach zaborów Rzeczypospolitej, rektor Uni- stwa budującego się w niezmiernie trudnych wersytetu Poznańskiego, działacz katolicki. warunkach. Biura we wszystkich władzach Od samego czytania skrótowego życiorysu niewyłączając gabinetów ministrów były profesora bardzo trudno nie popaść w chwilę urządzone ze skrajną prostotą: biurka, stoły, nach. Niech najlepszym tego przykładem bę- zadumy. Postać tak wielkiego formatu była krzesła, regały... Uderzający kontrast z ume- dzie droga życiowa jego syna Andrzeja, który wszakże mieszkańcem naszej gminy! Od blowaniem luksusowych biur dygnitarzy za przywdział dominikański habit. Przywiązanie 1939 roku profesor mieszkał w domu w Kro- czasów sanacyjnych”. do wiary i tego konkretnego zakonu musiał sinku przy ulicy Stęszewskiej 30, lecz musiał Wkładem mieszkańca Krosinka w odbudowę wynieść z domu rodzinnego. opuścić swoje mieszkanie w trakcie II wojny państwa polskiego było połączenie praktyki W jego „Rozważaniach” znaleźć można peł- światowej. Jak sam wspomina, budowniczym politycznej z umiejętnie przekazywaną wie- no przemyśleń-perełek, a do ciekawszych tego domu był Stanisław Kozak, jeden z 15 dzą o prawie administracyjnym. Nauczanie należy według mnie taki oto wypis: zamordowanych przez Niemców mieszkań- studentów podpierał bogatymi doświadcze- „Co to jest „duch czasu”? To jest duch nie- ców Mosiny i okolic w dniu 20 października niami, a jego wykłady, mimo trudnej tematyki, śmiertelny. Istnieje dzisiaj jak był wczoraj 1939 roku . Jego córka Eleonora bardzo cie- bardzo mocno przyciągały żaków umiejętno- i będzie po wiekach. Wydaje się młody, a jest pło wspominała atmosferę i położenie domu, ściami i charyzmą profesora. W jego przypad- ogromnie stary, bo ma niespożytą moc w którym profesor spisał swoją autobiograę: ku nauczanie było jednak czymś więcej niż odmładzania się. Treść jego jest zawsze ta „notatki czekały aż do końca 1947 roku, gdy tylko przekazywaniem wiedzy. W swojej pracy sama, a tylko zmieniają się formy zewnętrz- Ojciec został przeniesiony przymusowo ze widział misję wynikającą z powinności moral- ne, w których się przejawia. A treścią jest: względów politycznych na emeryturę. Prze- nych wobec własnej Ojczyzny. „Oprócz zagad- bunt przeciw wszelkim więzom, które dusza niósł się wówczas z Poznania do swego domu nień ściśle związanych z tematem kształcenia usiłuje nałożyć ciału, wołanie o najpełniej- w Krosinku koło Mosiny, na skraju pięknego starał się profesor zaszczepić w studentach szą wolność dla elementarnych instynktów Parku Narodowego i tam postanowił napi- poczucie obowiązku i szacunku dla drugiego i popędów ludzkiej natury – o wyzwolenie sać wspomnienia ze swego bogatego życia, człowieka. To stanowiło dla niego priorytet, w człowieku tego wszystkiego, co ujarzmia wypełnionego pracą naukowo-dydaktyczną poświęcał temu dużo czasu na wykładach w nim w ciągu wieków religia, kultura. (…) i publicznymi obowiązkami. Krosinko było ci- i seminariach, co pośrednio wpłynęło na Nie ma takiego ustępstwa, które mogłoby chym azylem, mimo trudności materialnych, jego własne badania naukowe. Kasznica zda- zadowolić „ducha czasu”! Uzyskawszy jedno, miał dobre warunki pracy” . wał sobie sprawę, że właściwe wychowanie umacnia się tylko dzięki niemu, by z tej no- Kim był ten wybitny Polak, który pochowa- przedstawicieli inteligencji polskiej będzie wej pozycji ponawiać niestrudzone a coraz ny został na mosińskim cmentarzu? Przede wkładem w rozwój państwa polskiego. (…) silniejsze ataki o nowe ustępstwa, o dalsze wszystkim tytanem pracy i intelektu. Oddaj- W swoich studentach upatrywał przyszłą elitę zdobycze. I tak będzie ciągle. Jest tylko jeden my raz jeszcze głos jego córce, Eleonorze: „Oj- narodowa, co sprawiało, że stawiał im wysokie sposób, by go zadowolić: zejść mu z drogi, ciec odznaczał się dyscypliną wewnętrzną, wymagania”. pozostawić mu nieograniczone niczym pole konsekwencją i porządkiem w życiu codzien- Profesor Kasznica był nie tylko naukowcem działania…zniknąć. Ale to jest równoznacz- nym. Był człowiekiem wątłym, anemicznym i politykiem, ale także myślicielem i człowie- ne z wyzwoleniem ludzkiego zwierzęcia” . i tym słabościom nie poddawał się. Do końca kiem wielkiej pokory. Taki obraz wyłania się Słowa i dzieła profesora pozostają do dziś życia regularnie rano wstawał, gimnastyko- z jego „Rozważań” - portret osoby bardzo po- testamentem i zobowiązaniem do wypeł- wał się, nacierał się zimną wodą i zasiadał do ważnie traktującą swoja katolicką wiarę. Nie nienia. To przede wszystkim potrzeba od- pracy. Taką metodę utrzymywania się w kon- ma tutaj zadęcia i triumfalizmu, lecz uniże- budowy ducha prawdziwej elity narodo- dycji stosował od młodości, aż do ostatniej nie przed Bogiem i najbiedniejszym bliźnim. wej, której profesor Kasznica był wybitnym choroby obłożnej zakończonej śmiercią. (…) Książka ta jest ponadto ilustracją głębokiego przedstawicielem. Ani przez chwilę nie wa- Często mówił ze śmiechem, że cieszy się, iż wykształcenia humanistycznego i wyrobienia ham się z użyciem tych wielkich słów, ponie- skleroza jedynie zaatakowała jego nogi (bóle moralnego profesora. Prawdziwe świadectwo waż rzadko spotyka się ludzi świecących nie- silne na skutek zwężenia naczyń) a głowę członka elity w najlepszym tego słowa zna- zwykle jasnym przykładem swojego życia, oszczędziła. Dowodem na to, jak jasny miał czeniu. Jak pięknie zanotował: „z kimkolwiek a przy tym ulepionych z tej samej gliny, co umysł i młode usposobienie jest fakt, że gdy Bóg cię zetknie, pierwsza twoja myśl niechaj my. To także potrzeba pamięci o tak wielkim został w 1956 reaktywowany na katedrę UP będzie: czego on ode mnie może potrzebo- rodaku i mieszkańcu naszej gminy. To drogo- [tj. Uniwersytetu Poznańskiego – przy. moje] wać? W czym mogę mu pomóc?” . W jego wskaz na nasze czasy, kiedy, jak śpiewa Jacek (w 82-gim roku życia) brał czynny udział przypadku aż trudno pomyśleć, że były to tyl- Kowalski „pragnienie prawdy zastąpił głód w dyskusjach nad sprawami sądownictwa, ko piękne słowa. Wypływały one z głębi jego ciekawostek” . odtworzeniem NIK'u i innymi tematami semi- duszy i manifestowały się w codziennych czy- Wojciech Czeski 19 Kącik zielarski Pomarańczowe dobrodziejstwo z ogrodu Witam Państwa w Nowym Roku 2019 Oprócz tego nagietek hamuje rozwój no- sie odcedzamy (dobrze wyciskamy) przez i życzę przede wszystkim dużo zdrowia, wotworów, wzmacnia serce i siły obronne płótno i przelewamy do butelek z ciem- spokoju, ziołowych sukcesów i spełnienia organizmu, spowalnia tętno, obniża ciśnie- nego szkła. Pijemy 0,5 łyżki wymieszanej marzeń. nie, wzmacnia wątrobę, leczy dolegliwości z 0,5 szklanki wody na godzinę przed je- Tegoroczny pierwszy ziołowy odcinek żołądka, śledziony, jelit, podbrzusza i dróg dzeniem w nieżytach żołądka, jelit i dróg chciałabym poświęcić popularnej ogro- żółciowych. Kwiat miesięcznicy używany żółciowych, wrzodach żołądka i dwunast- dowej roślinie, jaką jest nagietek. Piszę do irygacji leczy nadżerkę macicy, a także nicy, a także w przypadku zapalenia jelita o tym już teraz zimą, żeby zachęcić tych stany zapalne dróg rodnych, natomiast grubego i niedokwaśności. Zewnętrzenie Państwa, którzy jeszcze nie mają tego maść pomaga w leczeniu wrzodziejących nalewkę stosujemy do okładów w pro- kwiatka w ogrodzie, do zakupienia nasion żylaków, egzemach i grzybicy. porcji 0,5 łyżeczki na 0,5 szklanki wody i wysiania wiosną na rabatce. Kupując na- Czyż ta roślina nie zasługuje na miejsce na w przypadku wrzodów, stłuczeń, ran, za- siona proszę pamiętać, by zakupić nagiet- naszych ogrodach? ABSOLUTNIE TAK! Po- palenia skóry, otarciach, odmrożeniach, ki w kolorze pomarańczowym, bo te mają nieważ bez konieczności szukania w na- oparzeniach oraz żylakach odbytu. najwięcej właściwości leczniczych. Raz za- turalnym środowisku, mamy możliwość Wino nagietkowe siane nagietki, będą nas radować co roku, stałego dostępu do leczniczego zioła. Nie Bierzemy 50 gram świeżych płatków, ponieważ łatwo się rozsiewają. musimy długo szukać, wystarczy wyjść wkładamy do słoja i zalewamy winem Oprócz właściwości leczniczych, o których na ogród z sekatorem i koszykiem. Biorąc białym gronowym (700 ml) i odstawiamy mowa poniżej, zachęcam do dodawania pod uwagę jak trudno znaleźć i zebrać na 14 dni. Po tym czasie przecedzamy, płatków tego kwiatka do sałatek, masła niektóre zioła, nagietek jest luksusem, na dobrze wyciskając płatki i przelewamy do ziołowego oraz do kwiatowych mieszanek który pozwolić może sobie każdy, kto ma butelek. Pijemy 2-3 razy dziennie po 25-30 herbacianych. choćby malutki ogródek. ml w przypadku dolegliwości przewodu A teraz czas na przepisy. pokarmowego oraz jako znakomity śro- Nagietek lekarski (łac. CALENDULA OFFI- Napar z kwiatów nagietka dek wzmacniający. CINALIS) znany jest również pod nazwami: Zalewamy czubatą łyżkę kwiatów 1,5 Olej nagietkowy paznokietki, stulik oraz miesięcznica. szklanki wrzątku i odstawiamy do nacią- • Metoda na zimno Nagietek to roślina rosnąca do wysokości gnięcia na 15-20 minut, następnie prze- Napełniamy słój suszonymi kwiatami na- 50 cm, pokryta lepkimi włoskami i gruczo- cedzamy i pijemy 3 razy dziennie po pół gietka i zalewamy dobrym olejem (np łami wydzielniczymi, która ma specy cz- szklanki przed jedzeniem w przypadku oliwa z oliwek, olej słonecznikowy) tak by ny zapach. Przez to podczas dokonywania dolegliwości przewodu pokarmowego. przykrył kwiaty, odstawiamy słój w ciemne, zbiorów, nasze palce będą lepkie. Stulik Napar możemy również stosować ze- ciepłe miejsce na 6 tygodni, codziennie po- kwitnie od czerwca do jesieni i w tym cza- wnętrznie do płukania jamy ustnej i gar- trząsając słojem. Po tym czasie przecedza- sie dokonujemy jego zbioru. Surowcem dła, przemywania skóry w przypadku my przez gazę lub płótno, przelewamy do leczniczym są całe koszyczki kwiatowe stnów zapalnych, zadrapaniach, ranach, ciemnych butelek, przechowujemy w lo- lub same płatki. Materiał leczniczy pozy- ukąszeniach przez owady, a także do dówce i chronimy przed światłem. skujemy systematycznie w miarę zakwi- przemywania twarzy przy problemach • Metoda na ciepło tania rośliny, zawsze w słoneczny, suchy skórnych, do płukania włosów w przypad- Jak wyżej umieszczamy kwiaty w słoju dzień. W celu uzyskania płatków, obcina- ku łupieżu i podrażnieniu skóry głowy, i zalewamy olejem, a następnie słój wsta- my całe kwiaty, a następnie wyskubujemy do przemywania podrażnionych miejsc wiamy do garnka z wodą o temperaturze płatki i suszymy rozłożone cienką warstwą intymnych i przy odpieluszkowym zapa- 80 stopni i trzymamy słój w tej kąpieli na papierze lub płótnie w przewiewnym leniu skóry oraz do przemywania okolic przez półtorej godziny, po czym odstawia- i suchym miejscu. Natomiast koszyczki oczu przy podrażnieniu, alergiach i sta- my słój w ciemne miejsce na 24 godziny. kwiatowe przed suszeniem pozbawiamy nach zapalnych. Kąpiel wodną powtarzamy przez następ- szypułek i przenosimy do suszenia. Wysu- Nalewka z płatków nagietka ne trzy dni, po czym przecedzamy i postę- szony surowiec powinien zachować po- Bierzemy szklankę świeżych i ubitych pujemy jak wyżej. marańczową barwę. płatków, wkładamy do słoja i zalewamy Olej stosujemy na podrażnioną skórę, Kwiaty nagietka zawierają alkohole i sa- 0,5 litrem wódki 50% (najlepiej zrobionej blizny, odleżyny, skaleczenia i rany, wrzo- poniny triterpenowe, karotenoidy, sterole, ze spirytusu), szczelnie zamykamy i od- dziejące żylaki oraz krwawiące żylaki od- awonoidy, olejek eteryczny, kumaryny, stawiamy na 10 dni w ciepłe i słoneczne bytu. Olej można z powodzeniem stoso- kwasy organiczne, policetyleny, gory- miejsce. Po tym czasie ltrujemy nalew- wać do masażu ciała. cze, żywice, sole mineralne, witamienę C, kę (dobrze wycisnąć płatki) i przelewamy I tak oto dotarliśmy do końca nagietkowe- związki śluzowe. do butelek. Nalewkę przyjmujemy 2 razy go odcinka. Nagietek, to zioło uniwersalne, które dzia- dziennie po łyżeczce w przypadku zapa- Jestem pewna, że wielu z Państwa zakupi ła przeciwzapalnie, grzybobójczo, bakte- lenia gardła i migdałków, powiększonych nasiona tej znakomitej rośliny i zasieje ją riobójczo, a także przyśpiesza gojenie ran węzłach chłonnych i egzemach. w ogrodzie, by od lata do jesieni dokony- (nawet odleżynowych), wzmacnia odpor- Nalewka z kwiatów nagietka wać zbiorów. Ja już nie mogę się doczekać ność organizmu na stres, pobudza pracę Bierzemy 50 gram suszonych kwiatów, kiedy znowu wyrośnie i zakwitnie nagie- wątroby, zwiększa wydalanie moczu, usu- wkładamy do słoja i zalewamy 0,5 litrem tek, którego moc jest niezwykła, a pozy- wa zbędne produkty przemiany materii wódki 40% (jak wyżej, najlepiej zrobionej skiwanie dziecinnie proste. z organizmu, działa przeciwwrzodowo na ze spirytusu), słój zamykamy i odstawiamy Pozdrawiam Państwa nagietkowo, błony śluzowe przewodu pokarmowego. w ciemne miejsce na 14 dni. Po tym cza- Willma 20 (NIE) chcę tak żyć!

O przyczynach zanieczyszczonego powietrza, o metodach walki ze SMOGiem i co robić, gdy stany alarmowe są przekroczone.

Rozszyfrujmy, czym są PM2.5, PM10 i B(a)P Powietrze składa się z gazów i aerozoli. Aerozole są mieszani- ną gazów, cząstek stałych i ciekłych, takich jak pyły zawieszone i drobiny. To właśnie pyły zawieszone są niebezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt i na pyłach skoncentrujemy się w tym arty- kule. Większość komunikatów medialnych, dotyczących jakości powietrza w Polsce, skupia się na wskaźnikach PM2.5, PM10 i B(a)P. Jak je rozszyfrować? Pył zawieszony, z języka angielskiego Particulate Matter (PM), to drobne cząsteczki, swobodnie unoszące się w powietrzu. Mogą być pochodzenia naturalnego (np. pył mineralny, aerozol morski, popioły wulkaniczne) albo mogą być produktem dzia- łalności człowieka. Do tej grupy należą m.in. drobne cząsteczki sadzy, powstające w procesie spalania węgla lub innych paliw. W analizach jakości powietrza wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje pyłu zawieszonego: PM2.5 i PM10. PM2.5 to cząstki o średnicy nie większej niż 2,5 mikrometra. To najgroźniejszy pył dla zdrowia człowieka. Jest tak drobny, że swobodnie przenika do płuc, a nawet do krwiobiegu. Może wy- wołać zaburzenia układu krwionośnego, arytmie, a nawet nad- ciśnienie tętnicze. PM10 to cząstki o średnicy nie większej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc. Ze poziom ten może być przekroczony nie więcej niż 35 dni w roku. względu na większą średnicę, cząstki te zatrzymują się na oskrze- Na tej podstawie Komisja Europejska i Trybunał Sprawiedliwości lach i mogą powodować ataki kaszlu, astmy i zapalenia oskrzeli. UE określają, czy dane państwo spełnia normy dotyczące zanie- B(a)P to skrót od benzo(a)pirenu, który jest rakotwórczym czyszczenia powietrza. Ewentualne naruszenia mogą doprowa- związkiem chemicznym, należącym do grupy wielopierścienio- dzić do sankcji nansowych. wych węglowodorów aromatycznych (WWA) - substancji emi- Każde państwo określa wewnętrzną granicę normy, na podsta- towanych przez silniki spalinowe, papierosy, a przede wszyst- wie której wydawany jest komunikat o stanie alarmowym. Aby kim domowe piece i kotły. ogłosić go w Polsce, stężenie pyłu PM10 musi osiągnąć pułap Jakie są źródła emisji? 200 μg/m3. To czterokrotne przekroczenie wytycznych Świato- Za produkcję pyłu PM2.5 w 53% odpowiadają domy jednoro- wej Organizacji Zdrowia. Natomiast ogłoszenie stanu alarmo- dzinne i inne budynki mieszkalne, ogrzewane nierzadko wę- wego pojawia się przy 300 μg/m3, co sześciokrotnie przekracza glem niskiej jakości, drewnem czy nawet śmieciami. dopuszczalne stany wskazane WHO. W większości państw stany Domowe piece odpowiadają również za 87% emisji B(a)P, silnie informowania i alarmowania są wielokrotnie niższe niż w Pol- toksycznego, rakotwórczego benzo(a)pirenu. To obok innych sce, co oznacza, że np. we Francji mieszkańcy są ostrzegani przy metali ciężkich, jak kadm, ołów, arsen czy nikiel, jeden ze skład- średniodobowym stężeniu PM10 przekraczającym 80 μg/m3. ników PM10. Czy nasze płuca różnią się od płuc Francuzów, Finów, Szwajca- Pył zawieszony powstaje między innymi w wyniku spalania wę- rów, Węgrów czy Włochów? gla i drewna. Niestety, niektórzy z nas w ten sposób pozbywają Dlaczego warto dbać o jakość powietrza? się również domowych odpadów, dodatkowo „wzbogacając” Obniżenie jakości powietrza w Polsce bezpośrednio wpływa atmosferę o związki wybitnie toksyczne. na stan zdrowia seniorów i dzieci, co gorsza, nawet tych niena- Benzo(a)piren jest emitowany przez silniki spalinowe, papiero- rodzonych. Co roku z powodu złego stanu powietrza w Polsce sy, a przede wszystkim piece i kotły. Wydziela się podczas spala- przedwcześnie umiera 45 000 osób. To tak jakby z mapy Polski nia węgla (zwłaszcza tego złej jakości), drewna i śmieci (zwłasz- usunąć Świnoujście. cza tworzyw sztucznych typu PET). Zanim zaczniemy walczyć z zanieczyszczeniem powietrza, Nieprzyjemny, duszący zapach zostawia swój ciężki ślad w płu- nauczmy się z nim radzić. Sytuacja nie poprawi się magicznie cach. Zastanawiacie się czasem, skąd wziął się Wasz niewinny z dnia na dzień. Polecamy monitorować stan dwóch wskaź- kaszel, drapanie w gardle, zapalenia spojówek czy nawet prze- ników stężenia pyłów w powietrzu. Chodzi o PM2.5 i PM10. wlekła choroba? Przekroczenie normy PM2.5 może powodować duszności, Dopuszczalne poziomy PM2.5 i PM10 przewlekły kaszel, zapalenie oskrzeli, a w dłuższej perspekty- Światowa Organizacja Zdrowia określiła dopuszczalne poziomy wie arytmię serca i nadciśnienie tętnicze. PM10 zawiera mię- stężenia średniorocznego dla pyłu PM2.5 na poziomie 25 µg/ dzy innymi rakotwórczy benzo(a)piren. Może powodować ka- m3, a dla pyłu PM10 na poziomie 40 µg/m3. Stężenie średniodo- szel, trudności z oddychaniem i spłycenie oddechu. Dlatego bowe pyłu PM10 nie może przekroczyć 50 µg/m3. Dodatkowo po komunikacie o przekroczonych normach pyłów zawieszo- 21

nych oraz B(a)P zaleca się rezygnację z wysiłku zycznego na Stare piece kopcą 10 razy bardziej niż te wyższej klasy. Warto powietrzu. więc zainwestować w certy kowany sprzęt. Uwaga: we wrze- Co więc zrobić, kiedy stany alarmowe są przekroczone? śniu 2018 roku rozpoczęła się procedura przyjmowania wnio- W dniu, kiedy jakość powietrza jest alarmująca, zrezygnujcie sków w ramach rządowego programu „Czyste Powietrze”. Jego ze spaceru i na pewno nie planujcie spaceru z dzieckiem. Jeśli celem jest walka ze smogiem. Rząd dołoży się do wymiany pie- cierpicie na choroby układu krążenia lub oddechowego, skon- ców i termomodernizacji budynków. W ramach do nansowania taktujcie się z lekarzem. Powinniście wiedzieć, jak poradzić so- można dostać nawet 53 000 zł. bie w momencie wystąpienia cięższych objawów. Przełóżcie Ogranicz używanie samochodu również planowany trening na zewnątrz. Najlepiej włączcie Wiemy, że łatwiej to powiedzieć, niż faktycznie wcielić w życie, oczyszczacz powietrza, a jeśli takiego nie posiadacie, zrezygnuj- jednak warto pomyśleć o ograniczeniu używania samochodu. cie z wietrzenia mieszkania. Unikniecie kumulowania zanie- Zanieczyszczone powietrze wewnątrz samochodu nie jest do- czyszczenia w przestrzeni, z której trudno będzie się go później statecznie ltrowane i siedzimy w zamkniętej puszce ze smo- pozbyć. Przekroczenie stanów alarmowych powietrza powtarza giem. Przy wysokim stężeniu pyłów samochody dodatkowo się coraz częściej, dlatego rozważcie zakup maski przeciwpyło- rozprzestrzeniają leżący pył na ziemi. wej, zwanej już antysmogową. Często zaniedbujemy przeglądy samochodów, a co za tym idzie Mamy nadzieję, że każdy z nas dojdzie do momentu, kiedy zada i regularną wymianę ltrów powietrza, cząsteczek stałych czy sobie pytanie: jak zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza? Oto katalizatorów. Warto ograniczyć używanie samochodu do mi- kilka dobrych praktyk. nimum, wybrać transport publiczny lub rozważyć w przyszłości Nie pal śmieci – segreguj! wymianę samochodu na ten z napędem hybrydowym lub elek- Być może część z nas nadal uważa segregację za zbędną lub trycznym. Na pokrzepienie warto popdać informację z naszego bezsensowną. Czy jednak wiecie, że po odpady przyjeżdżają wielkopolskiego podwórka. Dzięki działaniom Stowarzyszenia śmieciarki dwukomorowe lub odbierające odpady określonego Metropolia Poznań, na ulicach Poznania i całej metropolii ko- typu? Z kolei spalarnie śmieci i inne budynki przemysłowe mają munikacja publiczna zasilona została w pojazdy niskoemisyjne, obowiązek spełniać normy określane przez restrykcyjne regula- których emisja spalin jest znacznie mniejsza od standardowego cje, dotyczące emisji zanieczyszczeń. Spalarnie odpadów palą transportu. Wpłynęło to na obniżenie poziomu PM10. Nadszedł śmieci w wielokrotnie wyższej temperaturze, dlatego toksyczne czas na indywidualne działania mieszkańców. związki ulegają rozpadowi, nie przedostając się do powietrza. Edukuj i dbaj o rośliny Podczas nielegalnego spalania śmieci w domowych piecach do Na koniec coś, co może wydać się dziecinnie proste, jednak jest powietrza dostaje się prawie cała tablica Mendelejewa. Mamy równie ważne. wtedy do czynienia z silnie toksycznymi związkami, takimi jak Edukujcie i uświadamiajcie sąsiadów, rodzinę, znajomych. Prze- dioksyny, furany, pyły, metale ciężkie, chlorowodór czy cyja- kazanie wiedzy o tym, jak rozumieć i reagować na komunikaty nowodór. Nielegalne palenie śmieci karane jest mandatem do o jakości powietrza może wpłynąć na pozytywną zmianę na- 500 zł. Jeśli zauważycie, że ktoś w okolicy pali śmieci, czujcie szych codziennych nawyków. się w obowiązku zawiadomić straż gminną, miejską lub policję. Dbajcie o rośliny w naszym otoczeniu. Każde dziecko wie, że ro- Będziecie cichymi bohaterami, bo liczy się reakcja. Zgłoszenie śliny są naturalnymi ltrami powietrza. Zwłaszcza drzewa i krze- zawsze pozostaje anonimowe. wy bardzo skutecznie pochłaniają zanieczyszczenia, również Wymień stary piec! pyły i substancje toksyczne. We własnym mieszkaniu również Zanieczyszczone powietrze w Polsce pojawia się głównie w se- możecie otoczyć się wydajnymi roślinami, które oczyszczają po- zonie grzewczym, od września do kwietnia. Jego głównym wietrze, choćby skrzydłokwiatem. Wiele z nich już można spo- źródłem są domy. Hasło „niska emisja” brzmi dość obiecująco, tkać w naszych domach, np. bluszcze, kusy czy draceny. jednak faktycznie nazwa pochodzi od niskich kominów, nie Zmiana naszych codziennych zachowań i świadome działania od niskiego poziomu zanieczyszczeń. Z de nicji to znaczne mogą być początkiem pięknej historii ze szczęśliwym zakończe- nagromadzenie emitorów o wysokości do 40 metrów nad po- niem „…i żyli długo i szczęśliwie, z płucami pełnymi czystego ziom gruntu, w miejscach o dużej gęstości zabudowy, na ma- powietrza”. łej powierzchni. Dlatego za największą emisję zanieczyszczeń Artykuł powstał w ramach kampanii informacyjno-edukacyjnej odpowiadają podmiejskie osiedla domów jednorodzinnych „(NIE) chcę tak żyć”, prowadzonej przez Stowarzyszenie Metro- z samodzielnymi instalacjami grzewczymi. Zamieńcie swoje polia Poznań oraz INEA w ramach projektu montażu mierników „kopciuchy” na ogrzewanie z miejskiej sieci, gaz lub pompę cie- jakości powietrza w 160 szkołach na terenie metropolii Poznań. pła. Jeśli z jakiegoś powodu jest to niemożliwe, należy wybrać Kampania kierowana jest do mieszkańców metropolii Poznań. nowoczesny kocioł na drewno, pelet lub dobrej jakości węgiel. (za: puszczykowo.pl) 22

Siła tkwi... w FTI!

Ten skrót jest z pewnością znany w świecie kolarskim w niemal całej Polsce. Nazwa FTI pochodzi od angielskiego zwro- tu nd training inspiration. To projekt stworzony przez ludzi, których miłością jest kolarstwo i którzy postanowili się nią dzielić w sposób profesjonalny. Pomysłodawcą i twórcą marki jest Artur Kozal, wielokrotny Mistrz Polski w kolarstwie ama- torskim, z ponad dwudziestoletnim stażem kolarskim oraz wieloletnim doświadczeniem trenerskim i instruktorskim. FTI od ponad siedmiu lat działa, inspiruje, motywuje i zaraża ro- werową pasją, a projekty, które tworzy i realizuje, obejmują bardzo szeroki, kompleksowy zakres działań. Dziś szczególnie chcemy zwrócić uwagę na ofertę szkoleń rowerowych - dla kolarzy i wszystkich miłośników dwóch kółek. zagadnienia z zakresu kondycji zycznej, metody pomiaru FTI Cycling - to nowa oferta szkoleń rowerowych, system za- intensywnoś ci wysiłku (%HR max, %HR PPA, VO2max), pro- jęć rowerowych indoor & outdoor cycling oraz serwis rowerów cesy odpowiedzialne za produkcję energii w trakcie wysiłku, stacjonarnych. Jest to projekt, który dynamicznie się rozwija, rodzaje treningó w i cechy treningowe. od 2019 roku znacznie poszerzając swoją ofertę. Pro l szkoleń Anatomia w ujęciu jazdy na rowerze został skonstruowany tak, by skorzystać mógł z niego każdy, Pasjonujesz się jazdą na rowerze? Spędzasz godziny na tre- poza tym - ukierunkowany jest nie tylko na ścieżkę instruktor- ningu, na trenażerze lub rowerze stacjonarnym? Dowiedz się ską (jak to było do tej pory), lecz na indywidualny, osobisty więcej o tym, co dzieje się podczas wysiłku w Twoim ciele - rozwój. Właścicielem FTI Cycling jest Radosław Kozal, trener zacznijmy od podstaw: kości, stawów i mięśni. Szkolenie de- FTI Sport, trener personalny IFAA, instruktor i trener indoor dykowane jest dla osób na każdym poziomie zaawansowa- cycling z doświadczeniem we współpracy z zawodnikami, or- nia. Jaką wiedzę zdobędziesz uczestnicząc w tym szkoleniu? ganizacji eventów rowerowych i wszechstronnym doświad- Obejmuje ono podstawy anatomii: kości, stawy, mięś nie, bio- czeniem kolarskim (szosa, MTB, ITT). mechanikę w uję ciu pracy na rowerze, efektywne ustawienie Z jakich szkoleń FTI Cycling można będzie skorzystać roweru (w tym zależność między ustawieniem bloków a bó- w nadchodzącym roku? Będą to szkolenia z zakresu zjologii lem kolan), stretching, masaż powię zi, metody kompensacji i anatomii w ujęciu jazdy na rowerze, szkolenia doskonalące osłabionych mięś ni. umiejętności z zakresu serwisu rowerowego, a także szko- Serwis roweru lenia instruktorskie. Przedstawiamy zakres i terminy najbliż- Dzwonisz po znajomego bo złapałeś/aś "gumę" podczas szych z nich. przejażdżki? Zerwałeś/aś łańcuch i czujesz się bezradny/a? Fizjologia w ujęciu wysiłku wytrzymałościowego Niepotrzebnie! W tym szkoleniu nauczysz się krok po kroku, Jakie procesy zachodzą podczas jazdy na rowerze? W jaki najistotniejszych napraw rowerowych. Tym razem nie bę- sposób je monitorować? Kiedy puls to przydatne narzędzie, dziesz patrzeć ani dzwonić po przyjaciela - zrobisz to sam/a! a kiedy odchodzi do lamusa? Ile cech treningowych możemy Nauczysz się między innymi codziennej i okresowej kontroli kształcić na rowerze? Czym jest kształtowanie stref trenin- stanu roweru, czyszczenia i smarowania napędu, regulacji gowych? To szkolenie dedykowane jest dla osób na każdym napędu, hamulców, amortyzatora, wymiany komponentów. poziomie zaawansowania - pasjonatów indoor, amatorów ko- Poniżej przedstawiamy terminy najbliższych szkoleń, które od- larstwa oraz zawodników. Mówimy prostym językiem o rze- bywać się będą w Poznaniu. Szczegółowy kalendarz i więcej czach trudnych. Zakres szkolenia obejmuje między innymi informacji znajdziecie na @FTICycling; możecie pisać też na adres: [email protected].

12 i 13 stycznia 2019 r. (jeden dzień - do wyboru) - Serwis roweru, poziom 1 2 luty 2019 r. - Anatomia w ujęciu jazdy na rowerze 2 luty 2019 r. - Fizjologia poziom 1 3 luty 2019 r. - Fizjologia poziom 2 9 luty 2019 r. - Serwis roweru poziom 2 10 luty 2019 r. - Serwis roweru poziom 1

Serdecznie zapraszamy! 23 Zakończenie roku pszczelarskiego w Kole Mosina - Puszczykowo W niedzielę, 2 grudnia 2018 r., pszczelarze z Koła Mosina - Pusz- Członkowie Koła działają bardzo aktywnie na wielu płaszczy- czykowo uroczyście zakończyli kolejny, pracowity rok. Święto znach i nie sposób tu wymienić wszystkich ich działań i zasług. tradycyjnie rozpoczęło się Mszą Św. z darami przygotowany- Jeśli do tego dodamy codzienną, trudną pracę przy pszczołach, mi przez pszczelarzy (między innymi o arowali piękny paschał tym większy podziw i szacunek wzbudza ich zaangażowanie. Na z wosku pszczelego) w ich samych i rodzin, odprawianą co roku spotkaniu podsumowującym rok pszczelarski zostali wyróżnie- w innym kościele - tym razem był to kościół pw. Świętego Au- ni i odznaczeni pszczelarze: Wojciech Kociemba, Roman Waw- gustyna w Czapurach, w którym czczony jest także święty Am- rzyniak, Marek Sawala, Jerzy Bangier, Janusz Karalus, Piotr No- broży - patron pszczelarzy. Podanie głosi, że przy narodzeniu wicki. Odznaczenia, w imieniu Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Ambrożego, ku przerażeniu matki, rój pszczół osiadł na ustach Związku Pszczelarzy, wręczał Ryszard Pawelec. Dodatkowo, niemowlęcia. Matka chciała ten rój siłą odegnać, ale roztropny wyróżnione zostały żony pszczelarzy za ich wsparcie i pomoc, ojciec kazał poczekać, aż rój ten sam się poderwał i odleciał. zaś wszyscy przybyli na spotkanie goście otrzymali pamiątkowy Stąd dziś patronuje pszczelarzom w ich pracy. upominek. Dalsza część uroczystości odbyła się w restauracji NOVA w Pusz- Serdecznie dziękujemy pszczelarzom za ich nieocenioną pracę, czykowie. Tutaj był czas na podsumowanie minionego roku. pasję i zaangażowanie. Miłość do pszczół i aktywne szerzenie Przypomnijmy zatem: wiedzy na temat ich hodowli i znaczenia w naszym świecie, Koło liczy 77 członków, w tym 10 pań pszczelarek. Pod ich opie- otwartość na ludzi, serdeczność i poczucie humoru są tym, co ką pozostaje łącznie 1970 pszczelich rodzin, rozstawionych na powoduje, że chętnie i z przyjemnością przebywa się w ich to- terenie gminy Mosina, Puszczykowa i okolicznych gmin. Zarząd warzystwie. Dziękując za miniony rok, życzymy zdrowia i dalszej Koła tworzą: Wojciech Kociemba - prezes, Jerzy Bangier - wi- satysfakcji z wykonywanej pracy. (M.M.) ceprezes, Włodzimierz Szeszuła - sekretarz, Sławomir Bierna- czyk - skarbnik oraz Jerzy Falbierski - członek zarządu. Zarząd spotyka się raz w miesiącu, a w zebraniu uczestniczy również przewodniczący Komisji Rewizyjnej, Piotr Nowicki. Natomiast w pierwszą niedzielę każdego miesiąca, w Mosińskim Ośrodku Kultury, odbywają się zebrania ogólne członków Koła. Zebrania dotyczą zwykle ważnych spraw związanych z zaopatrzeniem w leki, matki, odkłady i sprzęt, odbywają się również wykłady na temat hodowli, chorób pszczół i gospodarki pasiecznej. Jedno z zebrań odbywa się zawsze w pasiece Państwa Danuty i Jerze- go Falbierskich w Pucołowie - jest to okazja nie tylko do wymiany doświadczeń i zdobycia nowej wiedzy, ale przede wszystkim doskonały czas na integrację i spędzenie czasu razem. Takich elementów integrujących członków Koła jest w ciągu roku wiele: spotkania, wyjazdy, podczas których spotykają się całe rodziny. Pozwala to budować relacje i tworzyć dobry klimat wśród członków Koła - który zresztą dało się odczuć na spotkaniu podsumowującym rok 2018 w Puszczykowie. Członkowie Zarządu reprezentują Koło wraz z pocztem sztan- darowym na wielu gminnych uroczystościach, między innymi rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, rocznicy rozstrzelania 15 mieszkańców Mosiny 20 października, Święcie Odzyskania Niepodległości, Hubertusie w Czempiniu i wielu innych. Człon- kowie Zarządu organizowali także w minionym roku wystawy promujące Koło i produkty pszczele, byli obecni na festynie w Daszewicach, brali udział w "Szeroko na Wąskiej", występowa- li z licznymi prelekcjami i wykładami w przedszkolach, szkołach, skansenie w Swarzędzu, prezentowali swoje wyroby na Targach Poznańskich podczas corocznej imprezy "Smaki Regionów". W Zespole Szkół Rolniczych w Grzybnie pomagają w organizacji kursu zawodowego: pszczelarz (z Koła uczestniczy w nim osiem osób, zaś wykładowcami są członkowie Zarządu: Jerzy Falbierski i Piotr Nowicki). To nie wszystko. Ciekawą i pożyteczną inicjatywą było pozyska- nie stu drzewek lipowych od Dyrekcji Wielkopolskiego Parku Narodowego oraz stu drzewek dzikiej jabłoni i gruszy - sadząc drzewka, pszczelarze uczcili jednocześnie rocznicę 100-lecia Odzyskania Niepodległości. 24 Zaskoczona w lumpeksie

Do naszej redakcji napisała mieszkanka Mosiny, Pani Weronika. Twierdzi, że w jednym z mosińskich sklepów z odzieżą używaną odnalazła swoje ubrania, oddane wcześniej do zbiórki odzieży (organizowanej przez jedną z Organizacji Pożytku Publicznego). Sprawa ta pojawiła się w mediach społecznościowych i wywoła- ła ożywioną dyskusję. Jak jest naprawdę? – (…) weszłam z ciekawości i w ciągu 4 minut znalazłam na wiesza- kach kombinezon po moim synu (pobrudzony w tym samym miejscu, bez jednej rękawiczki, którą mam zresztą do dzisiaj w domu) moją sukienkę (z drobnym przecięciem w tym samym miejscu) oraz bluzę starszego syna. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że 2 miesiące temu oddałam to w workach wraz z innymi rzeczami dla osób “potrzebujących”, dla których organizacja zabie- rała worki z ubraniami spod domu – pisze Pani Weronika. Odwiedziliśmy sklep. Pani ekspedientka nie zgadza się z zarzu- tami mieszkanki Mosiny. Twierdzi, że są to pomówienia, a sprawa prawdopodobnie będzie miała swój nał w sądzie. Pytaliśmy dalej. Jak dowiedzieliśmy się od pracownika rmy zaj- mującej się zbiórką ubrań spod posesji mieszkańców Mosiny: – Część ciuchów jest przekazywana do fundacji, a część sprzeda- wana, aby pokryć koszty jej funkcjonowania. Na pytanie czy ubrania mogły zostać np. zakupione przez sklep i tra ć z powrotem do Mosiny otrzymaliśmy odpowiedź, że nie jest to możliwe. Po więcej szczegółów skierowano nas do siedziby rmy zajmującej się zbiórką. Tutaj telefon nie odpo- wiadał. Wysłaliśmy zatem maila z pytaniem, czy ubrania mieszkanki mogły pojawić się w sklepie. Zapytaliśmy też, co dzieje się z ubraniami zbieranymi przez organizację i dokąd dokładnie one tra ają. Jak tylko otrzymamy odpowiedź, opublikujemy ją na naszych łamach. Zbiórka odzieży w szczytnym celu – jak jest naprawdę? Postanowiliśmy dowiedzieć się także niezależnie, jak wygląda Chronimy środowisko tego typu zbiórka odzieży używanej m.in do specjalnych po- Pojedyncza skarpetka czy poplamiona bluzka nie tra ą na sprze- jemników PCK w Polsce. Kiedyś pojemniki na odzież służyły do daż, ale doskonale nadadzą się do recyklingu. Oprócz ubrań, do charytatywnej zbiórki ubrań na potrzeby Polskiego Czerwone- pojemników można też wrzucić starą pościel, ręczniki, pluszowe go Krzyża. Teraz sytuacja wygląda inaczej. zabawki, buty. To jeden ze sposobów na pozbycie się starych, Jak dowiadujemy się na stronie www.nanowosmieci.pl: niepotrzebnych tekstyliów. Dzięki temu zostają one przetwo- “(…) PCK podpisał umowę z rmą Wtórpol, która zajmuje się gro- rzone i ponownie wykorzystane, a my unikamy w ten sposób madzeniem i przetwarzaniem tekstyliów i przez kilka lat swój udział produkowania kolejnej partii śmieci, czy – co niestety także się w zbiórce odzieży ograniczał do użyczenia loga dla pojemników zdarza – palenia ich w piecu czy za stodołą… oraz poboru odpowiedniej za to zapłaty. Pieniądze szły na cele statu- Reszta odzieży tra a do second-handów, czasami setki tysięcy towe PCK, a zebranymi ubraniami zarządzał Wtórpol. W 2008 roku kilometrów stąd, gdzie miliony ton starych, zachodnich ubrań współpraca ta została zerwana. Ostatnio jednak znowu ją nawią- przerabia się i sprzedaje na ogromnym światowym rynku. zano, a logo PCK zaczęło wracać na pojemniki na odzież używaną. Co zatem robić, jeśli chcemy pomóc potrzebującym, a tymcza- Jedne z nich należą więc do Polskiego Czerwonego Krzyża, a inne sem rzeczywistość zaskakuje nas nieznanymi dotąd faktami? do Wtórpolu (sygnowane jako Fundacja Eco Textil). Niezależnie Oddawać rzeczy do kontenerów czy nie? Wydaje się, że mimo od tego, czy kontenerem rozporządza PCK, czy Eco Textil, zebrana wszystko, warto to robić – korzyść będzie z pewnością i dla lu- odzież nie ląduje bezpośrednio w rękach „osób potrzebujących”. Dla- dzi, i dla środowiska. A jeśli chcemy, by nasze ubrania tra ły bez- czego? Większość ubrań tra a do pojemników w takim stanie, że nie pośrednio do osób, które ich potrzebują, a nie stały się towarem nadaje się już do noszenia. Takie tkaniny-śmieci są recyklingowane w “lumpeksie” czy materiałem na szmaty? Możliwości jest wiele, w specjalnych zakładach i przerabiane na czyściwo przemysłowe istnieją organizacje, które przeprowadzają zbiórki na konkretne albo materiały do uszczelniania. Reszta, która jest w miarę dobrym cele, zaznaczając nawet, jakiego rodzaju ubrań potrzebują; mo- stanie, idzie na sprzedaż do tzw. lumpeksów. Pieniądze uzyskane ze żemy też zawsze popytać wśród znajomych, czy w otoczeniu nie sprzedaży ubrań w second handach idą na cele charytatywne, więc znajduje się jakaś potrzebująca osoba… A może macie, drodzy tak czy inaczej, oddając rzeczy do kontenerów, wspierasz osoby po- Czytelnicy, swoje doświadczenia i sprawdzone sposoby? Zapra- trzebujące. A wiadomo, że zarządzanie kontenerami kosztuje: po- szamy do podzielenia się nimi. (red.) jemniki trzeba opróżniać, ubrania przetransportować, potem pose- gregować, wysłać dalej, zapłacić pensje ludziom, którzy pracują przy recyklingu. Skądś trzeba brać na to pieniądze.” 25 Edukacja ekologiczna i przyrodnicza w Jeziorach

Mieszkamy w pięknym regionie, w otoczeniu przyrody z ciekawym ukształtowaniem terenu. Stanowi to dla nas, mieszkańców, wielką korzyść, ale też wymaga postawy i zachowania chronią- cego tę przyrodę. O obszarach przyrodniczo cennych, kształto- waniu ekologicznej świadomości i turystyce w tych szczegól- nych regionach dyskutowano niedawno podczas konferencji naukowej w Jeziorach. W listopadzie 2018 r. w siedzibie Wielkopolskiego Parku Naro- dowego w Jeziorach odbyła się niezwykle ciekawa konferen- cja pt. "Turystyka wiejska. Nauka, edukacja, praktyka. Edukacja ekologiczna w rozwoju turystyki na obszarach przyrodniczo cennych". Organizatorem była Katedra Turystyki Wiejskiej Uni- wersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Wielkopolski Park Narodowy, przy współudziale Samorządu Województwa Wiel- kopolskiego. Całość do nansowana została ze środków Naro- dowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W konferencji udział wzięło kilkudziesięciu naukowców, pra- cowników wyższych uczelni, parków narodowych, parków kra- jobrazowych, PTTK, biur turystycznych, gospodarstw agrotu- rystycznych z całej Polski. Tematyka dotyczyła szeroko pojętej edukacji ekologicznej i przyrodniczej oraz wykorzystywanych do tego celu narzędzi, roli świadomości ekologicznej i jej wpły- wu na rozwój obszarów przyrodniczo cennych. Podczas pre- lekcji wykorzystywano wyniki przeprowadzonych wcześniej badań oraz własne doświadczenia prelegentów, co dodatkowo zwiększało atrakcyjność przekazywanych treści. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także warsztaty przyrodnicze dotyczą- ce wykorzystania narzędzi cyfrowych w edukacji przyrodniczej i promocji turystyki rowerowej, a także popularyzacji przyrody w internecie (na przykładzie prowadzenia bloga o tematyce przyrodniczej). Tematem kolejnych warsztatów była także zróż- nicowana i dobrze zachowana rzeźba polodowcowa, będąca prawdziwym skarbem przyrodniczym Wielkopolskiego Parku Narodowego (ciekawy artykuł na ten temat znajdą Państwo na stronach tego wydania). Edukacja ekologiczna to bardzo szerokie, wieloaspektowe zagad- nienie - w ciągu trzech dni konferencji poruszonych zostało wiele wątków, w tym sporo mogących znaleźć zastosowanie także i w naszym regionie. Cieszymy się z możliwości wzięcia udziału w tym wydarzeniu, zapraszamy także do śledzenia bieżących informacji z WPN - wspólnie zadbajmy o naszą przyrodę. (red.) 26 Wielkopolski Park Narodowy - żywe muzeum form polodowcowych - Cofnijmy się wstecz o niespełna 100 lat. Lód posiada bowiem unikatową dla ciał wzniesienia Wału Pożegowskiego. Naj- Jest początek lat dwudziestych XX wieku. stałych cechę – potra płynąć. Tak więc, wyższe z nich to Osowa Góra, wznoszą- Teren dzisiejszego Wielkopolskiego Par- powstający w północnej Skandynawii ca się 132 m n.p.m i blisko 80m ponad ku Narodowego przemierza Adam Wo- lodowiec rozpływał się we wszystkich dno przylegającej do niej doliny Warty. dziczko - profesor Uniwersytetu Poznań- kierunkach. Początkowo objął swym za- Wzniesienia te to formy rzeźby zwane skiego, botanik, człowiek zaangażowany sięgiem cały Półwysep Skandynawski, po morenami czołowymi – czołowymi, w ochronę przyrody, który jako pierwszy czym płynął dalej. Ze średnią prędkością gdyż utworzonymi tuż przed czołem lą- podjął starania o prawną ochronę tych do 0,5 metra na dobę lodowy gigant zbli- dolodu. Wyciśnięty i dzięki temu łatwo terenów. Jako botanik bez trudności do- żał do obszaru Wielkopolskiego Parku dostępny ił był w wielu miejscach eksplo- strzega unikatowe walory lasów, ory Narodowego. W ten sposób odległość atowany na potrzeby produkcji cegieł. jezior i obszarów podmokłych. Jednak dzielącą południową Szwecję od Parku Wyrobiska iłu są ciągle widoczne, choć uwagę jego zwraca również niezwykle przebył w około 2000 lat. Ostatecznie jego wydobycie już dawno zaniechano. zróżnicowana i dobrze zachowana polo- lodowiec dopłynął do miejsca, w którym Największe wyrobiska znajdują się wła- dowcowa rzeźba terenu. Profesor szybko dziś znajduje się Leszno, zatem około 45 śnie na Osowej Górze. Wypełnione wodą zdaje sobie sprawę z tego, że stanowi ona km na południe od Parku. Tam się zatrzy- tworzą dziś urokliwe zbiorniki, położone kluczowy walor przyrodniczy tego miej- mał. Miało to miejsce 20 000 lat temu. w miejscu bardzo nietypowym, gdyż na sca, które wkrótce nazywa „żywym mu- Ponieważ lodowiec pokrył znaczną część szczycie najwyższego wzniesienia w po- zeum form polodowcowych”. kontynentu nazwano go lądolodem łudniowym sąsiedztwie Poznania. Warto Co jednak sprawiło, że ukształtowanie te- skandynawskim. Jego grubość na obsza- na nie spojrzeć z wieży widokowej znaj- renu Wielkopolskiego Parku Narodowe- rze Parku wynosiła najprawdopodobniej dującej się na Osowej Górze. go jest na tyle wyjątkowe, że jego ochro- 500-600 metrów. Oznacza to, że 20 000 na stanowiła jeden z głównych powodów lat temu obszar Parku znalazł się pod utworzenia Parku? Aby na to pytanie przykryciem lodu o grubości 5-6 boisk odpowiedzieć musimy się bliżej przyj- piłkarskich ustawionych w pionie jedno, rzeć „rzeźbiarzowi”, który ukształtował na drugim. To siedmiokrotnie więcej niż powierzchnię terenu Parku. Tym „rzeźbia- wysokość wieżowca Uniwersytetu Eko- rzem” był lodowiec, a mówiąc nieco do- nomicznego w Poznaniu – jednego z naj- kładniej, lądolód skandynawski. To imię wyższych budynków w mieście. Średnia naszego bohatera. temperatura lipca spadła do 5-7°C (obec- Cofnijmy się zatem ponownie wstecz, nie wynosi 18°C), a średnia temperatura tym razem znacznie bardziej, bo o około styczna do przerażających wartości po- Osowa Góra – morena czołowa, kulminacja Wału 25 000 lat. Trwa epoka lodowcowa (plej- niżej -20°C (obecnie wynosi -2°C, więc Pożegowskiego stocen), w której klimat podlegał silnym ponad dziesięciokrotnie więcej niż 20 Rzeźbotwórcza działalność lądolodu zmianom – okresy chłodne przeplata- 000 lat temu!). Klimat na terenie Parku rozwijała się nawet pod nim. Działo się ły się z okresami ocieplenia klimatu. Ta przypominał zatem warunki panujące tu bardzo wiele. Podlodowcowe rzeki, „huśtawka” klimatyczna wywarła ogrom- obecnie na Antarktydzie lub na Grenlan- zasilane przez topniejący lód, odpływały ny wpływ na współczesną przyrodę. dii. Krajobraz był również podobny – było na południe, w kierunku czoła lądolodu. Wspomniane 25 000 lat temu, klimat po to królestwo śniegu i lodu. Tymczasem Płynęły bardzo szybko, dynamicznie, ni- raz ostatni w plejstocenie podlegał szyb- lód rzeźbił, modelował i na swój sposób czym górskie strumienie, wymywając kiemu i silnemu ochłodzeniu. Zimy sta- kształtował swoje podłoże. Pomagały (erodując) w podłożu swoje koryta. W ten wały się coraz dłuższe, bardziej mroźne mu w tym jego wody roztopowe – róż- sposób pod lądolodem powstały długie, i śnieżne. Na północy Skandynawii (pół- nej wielkości strumienie, rzeczki i rzeki głębokie i wąskie formy dolinne zwane nocna Szwecja i Norwegia) gromadzące płynąc po jego powierzchni, w jego wnę- rynnami podlodowcowymi (subglacjal- się w tym czasie ogromne masy śniegu trzu, a przede wszystkim pod nim. Szcze- nymi). Wielkopolski Park Narodowy przenie ulegały wytopieniu podczas coraz gólnie w nieco cieplejszych miesiącach cinają trzy takie rynny, a w każdej z nich chłodniejszych miesięcy letnich. Z roku letnich, gdy lód się topił, więc wody nie znajduje się malowniczy ciąg jezior. na rok gromadziły się zatem kolejne brakowało. Lodowy rzeźbiarz przystępu- warstwy śniegu, ostatecznie pokrywając je więc do pracy. północną Skandynawię niczym biała pie- Ponieważ lód jest bardzo ciężki (1m3 lodu rzyna. Jednocześnie, głębiej zalegające waży blisko tonę), lądolód potrał wyci- warstwy śniegu ulegały przedziwnym skać na powierzchnię terenu zalegające zmianom. Otóż pod naciskiem warstw pod nim warstwy różnych utworów, np. leżących wyżej przekształcały się w lód. piaski, glinę, ił. Tak też się stało pomiędzy Ze śniegu powstał zatem lodowiec, który Mosiną a Dymaczewem Starym, gdzie w miarę upływu kolejnych lat rósł w siłę. lądolód, z głębokości kilkudziesięciu me- Zwiększała się jego grubość, przekracza- trów, wycisnął na powierzchnię terenu jąc ostatecznie aż 3 km, a także zasięg. ogromne ilości iłu, tworząc w ten sposób Rynna podlodowcowa z Jeziorem Góreckim 27

Są to zatem jeziora rynnowe – również Zaczyna się pod Bukiem, a kończy pod długie i wąskie. W największej z tych Mosiną, przy brzegu Jeziora Budzyń- rynien znajdują się jeziora: Łódzko-Dy- skiego. Jest świetnie widoczny po pół- maczewskie - największe jezioro w Par- nocnej stronie Jeziora Wielkowiejskiego, ku (127 ha), Witobelskie i Wielkowiej- gdzie osiąga swą maksymalną wysokość skie. W rynnie tej płynie także rzeka względną rzędu 41m, tworząc jedno- Samica Stęszewska, znajduje się wieś cześnie wzniesienie o wysokości 113m Łódź i znaczna część Stęszewa. Z kolei n.p.m. Bardzo interesujący jest również w najgłębszej z tych rynien znajdują się odcinek tego ozu ciągnący się po za- jeziora: Góreckie - najgłębsze w Parku chodniej stronie wspomnianego Jeziora Kocioł podlodowcowy z Jeziorem Kociołek (17m), Kociołek i Budzyńskie. Głębokość Budzyńskiego. Wznosi się on tutaj około tej rynny w wielu miejscach przekracza boczkiem. Jest to nieduże, ale głębokie 20m ponad wody tego jeziora, posiada- 30m. To wysokość ośmiopiętrowego obniżenie o stromych zboczach oraz lej- jąc wyjątkowo strome zbocza. budynku! W trzeciej z rynien podlodow- kowatym, silnie zaokrąglonym kształcie. Jak by tego było mało, duże ilości piasku cowych znajduje się ciąg takich jezior Jak ono powstało? Otóż zdarzało się, że i żwiru transportowanego przez wody jak: Chomęcicko-Rosnowskie, Małe i Ja- woda płynąca szczeliną wewnątrz lądolo- topniejącego lądolodu, gromadziły się rosławieckie, a także znaczna część wsi du, niczym woda wodospadu, z ogromną w różnych jego szczelinach, spękaniach, Rosnówko. Dojścia do brzegu parkowych siłą uderzała w podłoże, drążąc w nim a także pomiędzy bryłami i płatami wy- jezior są zazwyczaj strome, gdyż przebie- głębokie obniżenie – kocioł podlodowco- tapiającego się lądolodu. Po zaniku lo- gają po silnie nachylonym stoku rynien wy. Niejednokrotnie taki kocioł był osta- dowego giganta te nagromadzone masy podlodowcowych. Jednak największa, tecznie modelowany przez rzekę podlo- pisaku i żwiru stworzyły pagórki zwane gigantyczna rynna podlodowcowa, sta- dowcową. Do kotła podlodowcowego, kemami. Mają one zwykle strome stoki, nowi dziś wschodnią granice Parku. Jest w którym znajduje się jezioro Kociołek, wysokość od kilku do kilkudziesięciu me- to obecnie dolina Warty. To niesamowite, przylega od południa jedna z moren czo- trów i średnicę nawet kilkuset metrów. ale od ponad 13 000 lat, na 45-kilome- łowych wspomnianego Wału Pożegow- trowym odcinku od Mosiny po Oborniki, skiego. Stok wzniesienia morenowego Warta płynie w potężniej rynnie podlo- stromo wznosi się na wysokość około dowcowej, której głębokość wynosi 20- 40 metrów ponad powierzchnię jeziora 40m, a szerokość 2-4km. To Poznański Kociołek. To wysokość 12-piętrowego Przełom Warty. Jak wiemy, dziś Warta wieżowca! Jak na płaską Wielkopolskę, to płynie na północ, ale pamiętajmy, że rze- naprawdę sporo. Na szczycie tej moreny ka podlodowcowa płynęła w tym miejscu znajduje się Wojewódzki Specjalistyczny w kierunku przeciwnym – na południe. Szpital w Ludwikowie. Lądolód tworzył jednak kolejne formy rzeźby, a kunszt jego techniki był niejed- Kem - Wyspa Zamkowa na Jeziorze Góreckim nokrotnie zadziwiający. Pod lądolodem tworzyły się często tunele, przypomina- W Wielkopolskim Parku Narodowym jące nieco tunele drogowe wydrążone znajduje się aż kilka tego typu wzniesień. przez ludzi pod masywami górskimi. Najbardziej czytelnym w terenie kemem W takich tunelach płynęły podlodowco- jest Wyspa Zamkowa na Jeziorze Górec- we rzeki, które nanosiły ogromne ilości kim. Tak, tak – ta wyspa jest pagórkiem piasku i żwiru, wypełniając nimi pod- kemowym na tyle wysokim, że wynurza lodowcowe tunele. Gdy lód się wytopił się on ponad powierzchnię wody jeziora Poznański Przełom Warty piaszczysto-żwirowe wypełnienie tuneli na wysokość aż 12m. Wyspa jest dosko- podlodowcowych pozostało, tworząc nale widoczna z platformy widokowej Przez owe kilkanaście tysięcy lat Warta długie, kręte wały o stromych zboczach. przy budynku Dyrekcji Parku w Jeziorach znacznie przemodelowała rynnę podlo- Ta fantastyczna forma rzeźby polodow- lub z innej platformy widokowej usy- dowcową, nadając jej szereg cech typo- cowej zwana jest ozem. Przez Wielkopol- tuowanej po przeciwnej stronie Jezio- wych dla doliny rzecznej. Znaczna część ski Park Narodowy przebiega najdłuższy ra Góreckiego, przy czerwonym szlaku. Poznania, w tym Poznańskie Stare Miasto, oz Polski i jeden z najdłuższych na niżu Z tego miejsca możemy również oglądać znajduje się w tej rynnie podlodowcowej, środkowoeuropejskim. To oz bukowsko- znajdujące się na wyspie ruiny małego, zatem w przełomowej dolinie Warty. mosiński, liczący około 37km długości. XIX-wiecznego neogotyckiego zamku. Wspomniane jezioro Kociołek posiada Kemem jest również wzniesienie koło kształt inny od pozostałych parkowych Szreniawy, na którym znajduje się kolej- jezior. Nie jest długie i wąskie, jak jezio- na zabytkowa budowla - wieża z XIX wie- ra rynnowe, lecz silnie zaokrąglone. Jak ku, pełniąca obecnie funkcje edukacyjne na swą małą powierzchnię jest głębokie i widokowe. (8m). To dla nas sygnał, że wody tego je- To jednak nie koniec rzeźbiarskich dzieł ziora wypełniają obniżenie o odmiennej pozostawionych przez lądolód. Wędrując genezie. Rzeczywiście – lodowy rzeźbiarz po parkowych szlakach spotykamy śród- utworzył w tym miejscu kolejną ciekawą leśne oczka wodne. Jakże urokliwe. Naj- formę rzeźby terenu, zwaną kotłem pod- większym z nich i jednocześnie jedynym lodowcowym albo jeziornym lub głę- Oz Bukowsko-Mosiński posiadającym nazwę własną, jest oczko 28

np. w okolicach Trzebawia lub Szreniawy, Warto też zdać sobie sprawę, że polodow- gdzie pokrywają je rozległe pola. cowa rzeźba terenu i związane z obecno- Czy są to wszystkie tropy i ślady, jakie na te- ścią lądolodu skały budujące podłoże Par- renie Wielkopolskiego Parku Narodowego ku, stanowiły swego rodzaju fundament pozostawił po sobie lądolód? Zdecydowa- pod liczne późniejsze procesy przyrod- nie nie! Co więcej, pozostałe tropy lądolo- nicze, kształtujące dzisiejszy fascynujący du wcale nie się formami rzeźby terenu. obraz Parku. Jak już wiemy, wynikiem tak Lądolód niczym gigantyczna ciężarówka zróżnicowanej rzeźby terenu było powsta- transportował w sobie potężne ilości róż- nie licznych jezior, oczek wodnych, rzek nych skał. Od ich maleńkich ziaren o wiel- i rzeczek, zatem wód powierzchniowych Zagłębienie wytopiskowe z oczkiem wodnym Żabiak kości tysięcznych milimetra, po potężne, Parku. To również na tym polodowcowym wodne Żabiak. Znajduje się przy niebie- wielotonowe głazy. Ten bagaż skalny lądo- fundamencie kształtowały się gleby Par- skim szlaku, pomiędzy Jeziorem Góreckim lód, niczym papier ścierny, zdzierał i wyry- ku, a na nich roślinność, po lasy włącznie. i Kociołek. Chwila obserwacji wystarcza wał z podłoża po którym płynął. Największa Również złożony system krążenia wód aby zauważyć, że te małe zbiorniki znaj- ilość skał transportowanych przez lądolód podziemnych, czy też występowanie licz- dują się w głębokich obniżeniach terenu, pochodziła ze Skandynawii. Nieco mniej nych źródeł, jest uwarunkowane tym, co o stromych stokach i owalnym kształcie. z obszaru dzisiejszego Morza Bałtyckiego. po sobie pozostawił lądolód. Jak one jednak powstały? Otóż wytapia- Tak – spod dna tego morza! Jak to możliwe? jący się lądolód często pozostawiał za Otóż gdy lądolód płynął do nas za Skandy- sobą bryły lodu, które zazwyczaj grzęzły nawii, Bałtyk jeszcze nie istniał. Był to ob- w miękkim, podmokłym podłożu. Zagrze- szar lądowy, po którym bez trudności sunął bane lodowe bryły wytapiały się powoli, lądolód i … zdzierał skalne podłoże. Obcią- nawet kilka tysięcy lat. Jednak w końcu żony skalnym bagażem dopłynął na obszar wszystkie się wytopiły, pozostawiając po Parku, a nieco później, gdy w wyniku ocie- sobie głębokie i zaokrąglone obniżenia, plenia klimatu się wytapiał, pozostawił tu czyli zagłębienia wytopiskowe. To wła- cały transportowany przez siebie ładunek śnie w nich powstały oczka wodne, tzw. skalny. W ten sposób powstała najbardziej oczka wytopiskowe, choć znajdująca się charakterystyczna skała stanowiąca pa- Wysoczyzna płaska koło Szreniawy w nich woda nie pochodzi rzecz jasna miątkę po lądolodzie – glina lodowcowa. Czy jednak to już wszystkie ślady pozo- z wytopionego lodu. Część tego typu za- To nic innego, jak mieszanina wszelkiej stawione na terenie Wielkopolskiego Par- głębień jest sucha – bez oczka wodnego. wielkości okruchów skalnych wytopionych ku Narodowego przez lodowego giganta. Inne na przestrzeni kilkunastu tysięcy lat z lodu. Jest łatwo rozpoznawalna, szcze- Nie – w dalszym ciągu nie wszystkie! Ko- swojego istnienia zarosły, przekształcając gólnie gdy jest mokra, gdyż właśnie wtedy lejne, o zupełnie innym charakterze, znaj- się często w bardzo interesujące torfowi- jest miękka i plastyczna, niczym plastelina. dziemy wśród parkowych roślin. Obecne ska. Przykładem jest torfowisko w Czar- Wśród wytopionych z lodu skał szczególną są bowiem wśród nich tak zwane relikty nym Dole, znajdujące się w Obszarze uwagę zwracają największe ich okazy, czyli epoki lodowcowej. Są ta gatunki, które Ochrony Ścisłej „Sarnie Doły”. duże głazy polodowcowe, zwane również rosły w Polsce w okresie lodowcowym, Skoro jednak lądolód tak intensywnie głazami narzutowymi (gdyż narzuconymi zatem w klimacie znacznie chłodniej- i różnorodnie modelował powierzchnie przez lądolód) lub eratykami. Spotykamy szym od współczesnego – subarktycz- terenu, to jak wytłumaczyć obecność się z nimi na co dzień, więc niemal ich nie nym. Zanikły, gdy klimat uległ ociepleniu. w Parku rozległych, płaskich obszarów, zauważamy. Są obecne na polach, skąd re- Jednak pojedyncze gatunki przetrwały nie urozmaiconych wzniesieniami, ob- gularnie są zwożone przez rolników. Spo- do dnia dzisiejszego, a ich przykładem niżeniami terenu, pozbawionymi jezior tykamy je również w miastach, gdzie naj- jest łatwo rozpoznawalna wełnianka po- i oczek wodnych? W Parku są one po- większe z nich bywają wyeksponowane na chwowata. No cóż – te reliktowe gatunki, wszechne. Czy są to miejsca, w których skwerach, pełniąc funkcje dekoracyjne lub to również pozostawione w Parku tropy nasz lodowy rzeźbiarz się lenił? Otóż ist- pamiątkowe. Spójrzmy jednak na te wszę- lądolodu. Jakże inne tropy – botaniczne. nieją obszary, z których lód wytapiał się dobylskie głazy, jak na porozrzucane wokół To już jednak nieco inna historia … równomiernie, w wyrównanym tempie nas kawałki Skandynawii, fragmenty Szwe- Michał Lorenc i nie towarzyszyły temu opisane wcze- cji lub Norwegii, albo podłoża Bałtyku! Stacja Ekologiczna w Jeziorach śniej rzeźbotwórcze procesy. To właśnie Czy nie jawią się od razu ciekawiej? Jakże Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu te obszary są płaskie, względnie nieco fa- zaskakująca jest historia tych zwyczajnych liste. Zwane są wysoczyznami płaskimi śródpolnych lub przydrożnych kamieni. Autor tekstu zaprasza do odwiedzenia strony lub falistymi. Są one bardzo widoczne W Wielkopolskim Parku Narodowym mo- internetowej Stacji Ekologicznej w Jeziorach, żemy podziewać liczne imponujące głazy na której można poczytać i pobrać informator polodowcowe. Największe z nich są wy- przyrodniczy o polodowcowej rzeźbie Parku eksponowane przy szlakach turystycznych, pt: „Śladami lądolodu w Wielkopolskim Parku upamiętniając niejednokrotnie osoby za- Narodowym”. Adres: jeziory.home.amu.edu.pl. służone dla Parku. Znajdziemy więc np. Autor zaprasza również na wycieczkę po for- głaz prof. Adama Wodziczki, prof. Izabeli mach rzeźby polodowcowej Parku – szczegól- Dąmbskiej, Franciszka Jaśkowiaka lub tzw. nie grupy szkolne. Informacje można uzyskać „Głaz Leśników” – największy z parkowych dzwoniąc do Stacji Ekologicznej w Jeziorach. głazów. Jego obwód wynosi 10,5 metra, a masa ponad 20 ton. Znajduje się przy tra- Fotograa nr 2 i 4 – archiwum WPN. Pozostałe foto- grae autora. Wysoczyzna płaska koło Szreniawy sie Komorniki-Jeziory. 29 Jak dokarmiać ptaki zimą?

Dokarmianie ptaków w przydomowym Jednocześnie musi zapewniać swobod- nas trznadle, dajmy nieco prosa, łuska- karmniku jest powszechnie znaną i lu- ny dolot i odlot (ucieczkę!). Konieczna nego owsa czy płatków owsianych. Kosy bianą formą pomocy ptakom. Pozwala jest w nim też wysuwana, łatwa do umy- i kwiczoły możemy dokarmiać pokrojo- na obcowanie z dziką przyrodą bez wy- cia podłoga. Karmniki bez wysuwanej nymi rodzynkami, daktylami, morelami chodzenia z domu. Znamy opinie mó- podłogi sprawiają, że trudno w nich czy kawałkami jabłka, jeżeli mróz nie wiące o niedokarmianiu ptaków, jeśli utrzymać higienę, a ptaki zjadają po- jest zbyt tęgi. Dobrze o zimowym dokar- natomiast już zdecydujemy się je dokar- karm zanieczyszczony odchodami po- mianiu tych ptaków pomyśleć już latem miać, warto wiedzieć, jak to robić, by nie przednich biesiadników. lub jesienią, by zimą podać im zebrane zaszkodzić w ten sposób naszym przy- Ostatnio bardzo dużym powodzeniem wcześniej i zamrożone owoce czarnego domowym gościom. cieszą się tzw. karmniki rurowe. W ich bzu, jarzębiny, ligustru, porzeczek, ja- Niewłaściwe dokarmianie może jednak przypadku ptaki nie mają styczności gód albo aronii. Suszone owoce nie są przynieść więcej szkody niż pożytku. z odchodami innych biesiadników. tak dobre jak mrożone, gdyż pęcznieją Dlaczego? III. Regularnie uzupełniajmy pokarm w wolu, powiększając swą objętość, co Do karmników przylatują zwykle przed- w karmniku, mile widziana jest tak- przy zjedzeniu ich większej ilości może stawiciele gatunków pospolitych i nie- że woda, o którą zimą nie jest łatwo. okazać się niebezpieczne. Poza tym zagrożonych – tj. sikory: bogatka i mo- Należy dbać o to, aby pokarm był odpo- mrożone owoce są bogatsze w witaminy draszka, dzwońce, wróble, mazurki. wiedni i nie zepsuty. Sikorom poza tra- i ptaki szybciej je trawią. Dokarmianie nie uchroni natomiast ga- dycyjnym kawałkiem słoniny możemy NIGDY NIE STOSOWAĆ pokarmów so- tunków ptaków, których egzystencja jest serwować nasiona słonecznika (łuskane lonych (warzyw, słoniny itp.), samych naprawdę zagrożona. Karmniki mogą lub w łupinach) i konopie. Pamiętajmy, ziemniaków, zepsutego pieczywa oraz stwarzać zagrożenie dla korzystających że słonina musi być surowa, bez przy- pieczywa robionego na kwasie chlebo- z nich ptaków ze względów higienicznych praw i nie może wisieć dłużej niż 3-4 wym, suchych owoców, potraw zepsu- – nieczyszczona podłoga, gdzie oprócz tygodnie. Trzeba ją zdejmować przy tych czy zjełczałych. resztek pokarmu, gromadzą się ptasie temperaturze powyżej zera, gdyż wte- źródło: http://ptaki.info/brzęczka (za: @ odchody, może stać się siedliskiem pa- dy szybko jełczeje i staje się szkodliwa. PtakiWPolsce) sożytów i miejscem roznoszenia ptasich W miejscach dokarmiania wróbli i ma- chorób, głównie salmonellozy. Karmni- zurków odpowiednie są rożne odmiany Plakat informacyjny Ptaki w Polsce: "Pta- ki odwiedzają chętnie drapieżniki (koty, prosa, drobne kasze i łuskany słonecz- ki spotykane w karmniku zimą". kuny, ptaki drapieżne), dla których nasi nik, a tam gdzie występują sierpówki, podopieczni stają się potencjalną o arą. gołębie miejskie, kawki i gawrony, moż- Dlatego należy przestrzegać kilku waż- na wysypywać grube kasze, pszenicę. nych zasad: Jeśli w naszym ogrodzie pojawią się I. Dokarmianie ptaków powinno od- dzwońce, to w okresie najsilniejszych bywać się tylko zimą. mrozów wysypmy im nieco konopi i sło- Najlepiej zacząć je z chwilą nadejścia necznika. A w przypadku, gdy odwiedzą mrozów i opadów śniegu. Celem dokarmiania jest danie ptakom wsparcia w okresie mrozów i ob tych opadów śniegu, a nie karmienie ich i uzależnia- nie od kapryśnej, ludzkiej pomocy, czy zwabianie ich w jedno miejsce, gdzie mogą na nie czyhać drapieżniki i choroby. Raz rozpoczęte dokarmianie należy kontynuować przez całą zimę – ptaki przyzwyczajają się, że w danym miejscu znajdują pokarm. II. Karmnik należy umieścić wysoko, w miejscu niedostępnym dla kotów. Nieodpowiednimi miejscami do dokarmiania ptaków są przeszklone werandy. Zdarza się, ze spłoszone ptaki rozbijają się lub wręcz zabijają o duże szyby znaj- dujące się w sąsiedztwie, a krogulce bardzo szybko uczą się zaskakiwać swoje o ary w takich miejscach. Niezwykle ważną sprawą jest prawidło- wa konstrukcja karmnika. Niezbędny jest w nim daszek chroniący pokarmy przed opadami atmosferycznymi i osło- na przed wiatrem. 30 Nietypowe SPA w Mosinie

Są energiczni, pełni pasji, chęci do dzia- także kojarzy się z relaksem, odpoczyn- łania i pomysłów, które konsekwentnie kiem, zdrowiem. realizują. Mowa o członkach Stowarzy- Drugim powodem założenia stowarzyszenia Pozytywni Aktywni, które od kilku szenia była możliwość ubiegania się miesięcy działa na terenie naszej gminy. o środki. Celem jest także propagowanie Kim są pomysłodawcy? Trzon Stowarzy- i promocja gminy. szenia tworzą: Marta Borkowska-Bereta, Działalność o charakterze sportowo-kul- Magdalena Grajcar oraz Bartosz Chudziń- turalnym. Warsztaty dla osób wykluczo- ski - ludzie, którzy od dawna aktywnie nych, kontynuacja imprez jak Muuusisz działają w naszym regionie, do tej pory Biec czy Dzikie Zakończenie Lata jednak każde z nich organizowało wyda- Będzie to połączenie maratonu tness rzenia sportowe, kulturalne i inne nieza- z prolaktyką zdrowotną – odbędzie się leżnie od siebie, czasem we współpracy, prelekcja dotycząca raka piersi i prolak- jednak pod szyldem innych rm czy in- tyki nowotworowej, pokaz mody kolekcji stytucji. Teraz postanowili zrobić coś ra- projektantki Magdy Hasiak, pokaz mody zem, a ponieważ są aktywni i pozytywnie bieliźnianej, kosmetyczki, fryzjerzy, ma- pojawią się między innymi zajęcia Kan- patrzą na świat i ludzi, nazwa nasunęła sażyści. Stoiska z ubraniami sportowymi, goo Jumping dla, zajęcia Zumby popro- się sama: Pozytywni Aktywni, tworząc porady dietetyka, punkty gastronomicz- wadzone przez Roberta Magierę jednego dodatkowo znany wszystkim skrót, który ne ze zdrową żywnością. W programie z czołowych tancerzy ZUMBA i nie tylko w Polsce, oraz wiele innych atrakcyjnych zajęć tness. Jedną z atrakcji będzie rów- nież możliwość tzw: „wymiany szafy”. Dochód ze sprzedaży biletów będzie przeznaczony na Stowarzyszenie Sami Swoi, na rzecz opiekunów osób niepeł- nosprawnych. Pieniądze przeznaczone zostana na zorganizowanie specjalistycz- nych zajęć dla osób z niepełnospraw- nościami, po to, żeby opiekunowie – ro- dzice – mogli w tym czasie mieć chwile dla siebie, załatwić ważne sprawy czy po prostu odpocząć. W tej chwili wolon- tariat zapewnia zajęcia dla podopiecz- nych dwa razy w miesiącu przez dwie godziny. Zebrane podczas Dnia Kobiet pieniądze mogłyby być wkładem wła- snym Stowarzyszenia w ubieganiu się o dotacje i realizacji projektu. Członko- wie Stowarzyszenia chcą zwrócić uwagę na opiekunów, których życie totalnie jest podporządkowane osobie z niepełno- sprawnością. (M.M.)

„INSTYTUT ZDROWIA Dr med. Aleksandra Skuratowicz W HOTELU SZABLEWSKI” Laryngolog dziecięcy poszukuje do współpracy Zatrudnimy USG ZATOK LEKARZA Kwali kowanych Pracowników Puszczykowo, ul. Kopernika 15 tel. dom. 61 819 35 18 ORAZ PIELĘGNIARKI Grup Interwencyjnych w Poznaniu i okolicach. Poznań, ul. Wojskowa 9h popierających dietę wejście od ul. Wyspiańskiego naprzeciw Areny dr Ewy Dąbrowskiej tel. 667-820-679 godz. przyjęć: pon., czw. 1700-1800 Tel. 515 088 787 lub 667-820-686 tel. 61 867 69 33 31 Złoto dla SP2 w Puszczykowie

SP2 Puszczykowo wywalczyło złoto! W grudniu reprezentanci zdrowej sportowej rywalizacji. Daliśmy radę! Puchar po raz kolej- uczniów klas 1-3 wzięli udział w corocznej Mikołajkowej Olim- ny zagościł w naszej szkole. Dziękujemy organizatorom za zapro- piadzie Sportowej klas 1-3 w Komornikach. W tym roku emocje szenie a dzieciakom za zaangażowanie i sportowego ducha. sięgały zenitu, ale nie zabrakło oczywiście dobrej zabawy oraz Izabela Kasprzyk 32

Akademia Mówienia i Pisania Bożena Stróżyk

www.szkrab-online.pl

Wszystko dla Twojego dziecka • wózki dziecięce Gabinet • foteliki samochodowe logopedyczny • artykuły dziecięce • artykuły dla mam Korepetycje • nianie elektroniczne z jezyka polskiego • krzesełka do karmienia i wiele innych

godziny otwarcia: Adres: Krosno, poniedziałek - piątek: 9.00 - 17.00 ul. Piaskowa 18/17 sobota: 9.00 - 13.00 W celu umówienia wizyty tel. 536-536-025 prosze o kontakt telefoniczny: 536 536 025 508 337 508

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 535 424 414 e-mail: [email protected] 33 reklama 9

Pulire zajmuje się profesjonalnąl obsługąb ł w zakresiek usług porządkowych. Poszukujemy osób na stanowisko: Personel Sprzątający Praca na obiekcie: Market w Poznaniu Oferujemy: - stabilne zatrudnienie, - stały gra k pracy, Wiodący- wynagrodzenie Operator zawsze naLogistyki czas!!! Wymagania: - posiadanieMeblowej książeczki sanepidowskiej w lub Europie gotowość do jej wyrobienia, oferuje pracę- sumienność na i dokładność. stanowisku: Termin rozpoczęcie pracy 01.09.2016 Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod nr telefonu: 885 758 102 lubMAGAZYNIER przesyłanie aplikacji na adres: [email protected] /miejsce pracy Mosina/

Opis stanowiska: - załadunek NAUKAi rozładunek towaru - kompletacja , etykietownie, komisjo- GRYnowanie NA GITARZE - prowadzenie gospodarki magazynowej - czynnościu związane ucznia z utrzymaniem stanu na magazyniew domu Oferujemy: - stabilne warunki zatrudnienia w oparciuZenon o umowę Ciosek o pracę - praca z wykorzystaniem nowocze- snychtel. technologii 503 /scanery,398 774 system IT - możliwość podnoszenia kwaliﬁkacji - www.zenonciosek.plkursy na obsługę wózków widłowych oraz wózków wysokiego składowania - motywacyjny system wynagradzania i premiowania

Pulire zajmuje się profesjonalnąl obsługąb ł w zakresiek usług porządkowych. Tel.Poszukujemy Kontaktowy osób na stanowisko: 61 Personel819 Sprzątający 78 02 Praca na obiekcie: Market w Mosinie lub 61 Oferujemy:819 78 05 - stabilne zatrudnienie, - stały gra k pracy, - wynagrodzenie zawsze na czas!!! Wymagania: - posiadanie książeczki sanepidowskiej lub gotowość do jej wyrobienia, - sumienność i dokładność. Termin rozpoczęcie pracy 01.09.2016 Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod nr telefonu: 885 758 102 lub przesyłanie aplikacji na adres: [email protected]

INTELIGENTNAI I PIĘKNA ZATRUDNIĘ KIEROWCÓW DYSCYPLINA SPORTU, to najlepszy rozwój psycho zyczny KAT. C i C+E dla Twojego dziecka! (również z grupą inwalidzką) Zapraszamy wszystkich,a zwłaszcza Stabilne zatrudnienie, AUTOLAWETYdziecid klas 1, 2, 3 szkoły - LAWETY podstawowej AUTOLAWETYdo Klubu Szermierczego - LAWETY atrakcyjne wynagrodzenie POMOCUKS MUSZKIETER DROGOWA Mosina Telefon: ZBIORNIKI LPG Wiry k. Poznania,przy Zespole ul. Komornicka Szkół Nr 2 127 i części instalacji gazowych tel. 61w 899Mosinie, 04 56, ul. kom. Sowiniecka 609 532 733 75. 691-947-517 NOWOŚĆ! Bezpośredni wtrysk gazu pn.-pt.Wszelkie 8.00-16.00, informacje sob. 8.00-12.00 SZERMIERKAwww.autogazwiry.pl [email protected] nr. tel. 502 051 672

BIUROBIURO OGŁOSZEŃ OGŁOSZEŃtel.tel. 61 898535 1059, 424 tel. 414 kom. e-mail: 660 031 [email protected] 893 e-mail: [email protected] 34 Z miłości do roweru Liczą się dla nich dwie rzeczy: ludzie i rower. To właśnie z osób, któ- Aktualnie w skład teamu wchodzą: Agnieszka Król, Alicja Rataj- re łączy rowerowa pasja, powstał pierwszy w Mosinie Amatorski czak, Marzena Szlabs, Monika Hildebrand, Bartosz Jędrzejczak, Pa- Klub Kolarski Vezuvio Team. 6 grudnia 2018 r. miała miejsce ocjal- tryk Przybyła, Damian Owczarz, Arkadiusz Broda, Mateusz Siejak, na prezentacja drużyny oraz uroczysty bankiet. Arkadiusz Stefański, Marek Mierzwiczak, Paweł Kosmowski, Adam Jak doszło do powstania klubu? Do tej pory każdy z zawodników Łęgowski. startował w różnych barwach, w innych zespołach. Podczas wy- W przypadku Vezuvio Team możemy mówić o sporcie amator- ścigu Bike Adventure w Szklarskiej Porębie trzech pasjonatów: skim, jednak to, co najważniejsze, to towarzysząca temu pasja, Bartosz Jędrzejczak, Adam Łęgowski i Patryk Przybyła wpadli na radość z tego, co się robi i przede wszystkim – bezpieczeństwo na pomysł, żeby stworzyć własny team. Chodziło nie tylko o sporto- które kładą szczególny nacisk. Grupę tworzą ludzie, którzy kochają wą rywalizację, ale przede wszystkim czerpanie radości z jazdy na to, co robią, należy się zatem spodziewać, że ich działania będą rowerze, a przy okazji dzielenie się pasją i zarażanie nią innych. realizowane z pasją, zaangażowaniem i energią i w tym wszystkim Dlaczego to wszystko? Członkowie klubu bez wahania odpowia- mają ich wspomagać władze gminy Mosina. dają: „Możemy śmiało powiedzieć, że dla sportu”. Tymczasem trwają przygotowania do kolejnego sezonu, który dla Od pomysłu był już tylko krok do realizacji – obecnie grupa li- Vezuvio Team zapewne będzie bardzo bogaty w wydarzenia. Już te- czy trzynaście osób i składa się z amatorów, choć reprezentują raz trzymamy kciuki i kibicujemy we wszystkich poczynaniach! (M.M.) oni naprawdę wysoki poziom umiejętności, a wielu z nich ma za sobą liczne sukcesy w startach MTB. Warto wymienić chociażby Marka Mierzwiczaka, który w minionym sezonie brał udział mię- dzy innymi we wszystkich startach Grand Prix Kaczmarek Elec- tric MTB i Solid MTB i aż 25 razy znalazł się na podium. W szere- gach klubu spotkamy także Alicję Ratajczak z Zaniemyśla, byłą zawodniczkę UKS Mróz Jedynka Kórnik, wielokrotną medalistkę Mistrzostw Polski, i uczestniczkę zawodów międzynarodowych. Wszyscy pozostali również mają swoje mniejsze i większe sukcesy na polu wyścigów MTB. Na spotkaniu wśród zaproszonych gości znaleźli się między innymi: Przewodnicząca Rady Miejskiej w Mosinie Małgorzata Kaptur, kierownik Ośrodka Sportu i Rekreacji w Mosinie Waldemar De- muth, radny Arkadiusz Cebulski, a także znany i ceniony w świecie kolarskim Piotr Kurek oraz sponsorzy: Piotr Miśkiewicz, właściciel BCM Novatex, Karolina Kotkowiak, współwłaściciel rmy Paper@ Nonwoven, Tomasz Nowicki, właściciel rmy Exactus. Po ocjalnej prezentacji zespołu był czas na poczęstunek oraz rozmowy na temat planów i dalszej działalności klubu. 35 Puchar jest nasz! Zwycięstwo mosińskiej drużyny futsalu

Ten sezon z pewnością należy do mosińskiej drużyny futsalu. Ze- Zespół z Mosiny zwyciężył 4:2, wygrywając tym samym w woje- spół z Mosiny stał się czołową drużyną II ligi i zajmuje pierwsze wódzkim Pucharze Polski. Serdecznie gratulujemy i kibicujemy miejsce z kompletem punktów. Przypomnijmy, że w swoim skła- dalej - już w styczniu "nasi" zagrają z Mieszkiem Gniezno w 1/32 dzie ma m.in. byłych reprezentantów Polski z Danielem Lebiedziń- nału na szczeblu centralnym. skim, Łukaszem Pieczyńskim i Dariuszem Pieczyńskim na czele. (Źródło: LM.pl, fot. Wielkopolski Futsal) W sobotę, 22 grudnia 2018 r., zespół z Mosiny zagrał mecz na- łowy wojewódzkiego Pucharu Polski - w hali sportowej w Goli- nie Grupa CRB Mrówka Mosina Futsal Team zmierzyła się z KKF Automobile Torino Konin. Zespół z Mosiny mocno zdominował początek meczu, ale im dalej, tym gra stawała się bardziej wyrównana. Koninianie swoje najlepsze okazje mieli w samej końcówce pierwszej połowy. Druga połowa rozpoczęła się podobnie jak pierwsza. W 23. mi- nucie znów po jednym, dobrym podaniu, do siatki koninian tra ł ponownie Lebiedziński. Dziewięć minut później zagranie z prawej strony Szymona Wichtowskiego wykorzystał Łukasz Pieczyński i wydawało się, że mecz jest praktycznie rozstrzy- gnięty na rzecz mosińskiej drużyny. Trzy minuty później koninianie dostali jednak swoją szansę. Drugą żółtą kartkę otrzymał Szymon Wichtowski i Grupa CRB Mrówka Mosina Futsal Team musiała przez moment grać w czwórkę. Koninianie zaryzykowa- li, zdjęli bramkarza i przez moment grali pięciu na trzech. Jed- nak KKF Automobile Torino nie zdołał sobie stworzyć dogodnej sytuacji, ani strzelić kontaktowej bramki. Taekwondo dzieci

W sobotę 8 grudnia, w Kórniku 20-osobo- wa grupa młodych Fightersów wystarto- wała w zawodach sprawnościowych VIII Gwiazdkowego Turnieju Taekwondo Dzie- ci. Dla wielu z naszych młodych zawodni- ków był to pierwszy występ na zawodach i ten debiut okazał się bardzo udany. Nasi zawodnicy wywalczyli drużynowo 2 miejsce zdobywając przysłowiowy worek medali. Reprezentowali nas: Alicja Szymandera, Martyna Wośkowiak, Kalina Jarosławska, Hania Binkowska, Emilka Osses, Julia Wi- śniewska, Faustyna Tomczak, Magda Pie- trzykowska, Michalina Woźnicka, Larysa Szulakiewicz, Wiktoria Wośkowiak, Kasia Wiśniewska, Ola Zwierzycka, Jan Brzozowski, Tymek Ka- sperkowiak, Oskar Napierała, Alan Wieczo- rek, Wojtek Szymandera, Mikołaj Jasiński i Sergiusz Wojciechowski. Dziękujemy również dzisiejszej ekipie tre- nerskiej w składzie: Tatiana Tomczak, Natalia Szymandera, Magdalena Tomczak i Łukasz Kasperkowiak za opiekę nad zawodnikami podczas turnieju. (OSiR) reklama 33 32 36 reklama

Autoryzowany AGENCJA Marek Fabisz - mistrz kominiarski Punkt Sprzeda¿y CZYSZCZENIA 669-405-637 F.H.U. „DEPO” [email protected] PZU PRZEGLĄDY MOSINA, ul. LESZCZYÑSKA 9 UBEZPIECZENIA: tel. 61 819 10 60, 607 616 067 N komunikacyjne N majątkowe ODBIORY N Prace na wysokości N Pielęgnacja zieleni Godziny otwarcia: N domy N mieszkania N rmy OPINIE DO GAZOWNI pon.-pt. 8.00-17.00, sob. 9.00-13.00 N rolne N wojażer za granicą WKŁADY KOMINOWE N Wycinka drzew N Mycie dachów - szeroki wybór drzwi - monta¿ Dojazd do Klienta NASADY metodą alpinistyczną i elewacji zewnêtrznych - panele pod³ogowe Zapraszamy od 16.00 do 19.00 N Montaż banerów i wewnêtrznych - panele boazeryjne Mosina, ul. Poznańska 11 e-mail: [email protected] www.kominiarzfabisz.pl N Kompleksowe - fachowe doradztwo tel. 61 819 14 29, 602 32 58 84 N czyszczenie działek Inne usługi CENY PRODUCENTA! e-mail: [email protected] tel. 501 635 286 • 61 8 302 160 ANTENY RTV - SAT „INSTYTUT ZDROWIA W HOTELU SZABLEWSKI” MONTAŻ - NAPRAWA poszukuje CHWILÓWKI G Telewizja cyfrowa naziemna DVBT do współpracy N kredyty bez BIK G Instalacje mini zbiorcze naziemne N kredyty gotówkowe i konsolidacyjne i satelitarne LEKARZA nawet do 200 000 zł N G Kon guracja sprzętu audio-video ORAZ PIELĘGNIARKI kredyty hipoteczne dla rm N leasing G Montaż: NC+ Polsat cyfrowy popierających dietę ul. Głogowska 45 − Poznań dr Ewy Dąbrowskiej tel. 665 74 74 74 tel. 61 8133 355 ul. J. Słowackiego 41 − Poznań tel. kom. 604 99 59 14 Tel. 515 088 787 tel. 726 28 28 28

USŁUGI REMONTOWOMURARSKIE Dr med. Aleksandra Skuratowicz HR Consulting Sp. z o.o. Sp. K. Wykonujemy Laryngolog dziecięcy (nr ewidencji 439/1a, 439/2, 439/3) wszelkie remonty: oferuje pracę tymczasową: Ekogroszek malowanie USG ZATOK Praca na mowę o pracę − zwrot kosztów dojazdu docieplanie skarbek Puszczykowo, ul. Kopernika 15 G praca na produkcji lub magazynie łazienki tel. dom. 61 819 35 18 G praca zmianowa G praca w Robakowie płytki Możliwość zrobienia bezpłatnie Miał od 550 zł papa terma Poznań, ul. Wojskowa 9h uprawnień na wózek widłowy klinkier wejście od ul. Wyspiańskiego naprzeciw Areny Osoby z własnym transportem − zwrot kosztów dojazdu Węgiel od 700 zł i wiele innych 00 00 Zadzwoń lub wyślij CV: godz. przyjęć: pon., śr., czw. 17 -18 tel. 534 987 992 lub 791 839 116 tel. 509434495 tel. 61 867 69 33 e-mail: [email protected] Adres naszego biura: Poznań, ul.Rodziewiczówny 7 KANCELARIA RADCY PRAWNEGO Firma STOLARSKA MAREK FILIPCZAK z branży ogrodowej

PROWADZENIE SPRAW Poszukuje osoby do pracy OSÓB FIZYCZNYCH I PRAWNYCH: z następującymi umiejętnościami: - obsługa podstawowych maszyn stolarskich - GOSPODARCZYCH - organizacja pracy niewielkiego zespołu - SPADKOWYCH Mile widziane: - RODZINNYCH /rozwody, podział majątku itp./ - komunikatywna znajomość jęz. rosyjskiego i/lub ukraińskiego - DOTYCZĄCYCH SŁUŻEBNOŚCI tel. 602 268 614 RUR WODOCIĄGOWYCH Zgłoszenia prosimy przesyłać mialowo lub telefonicznie: PUSZCZYKOWO [email protected] Luboń UL. KOSYNIERÓW MIŁOSŁAWSKICH 24 Kupony ogłoszeniowe (do 20 słów) prosimy przesyłać na adres redakcji lub wrzucać do skrzynki redakcyjnej przy ul. Wawrzyniaka 9. tel. 602 468 840 TEL. 601 75 44 11 Zamysłowo/k. Stęszewa ul. Dworcowa 15 A

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 61 898 1059, tel. kom. 660 031 893 e-mail: [email protected] BIURO OGŁOSZEŃ tel. 61 898 1059,BIURO tel. kom. OGŁOSZEŃ 660 031 893 tel. e-mail: 535 [email protected] 414 e-mail: [email protected] 37

Autoryzowany PKOB Wegner to rma, która od ponad 25 lat z powodzeniem działa na rynku Punkt Sprzedaży usług budowlanych, w której dorobku znajdują się dziesiątki zrealizowanych F.H.U. „DEPO” inwestycji i dziesiątki tysięcy wybudowanych powierzchni różnego przeznaczenia. MOSINA, ul. LESZCZYŃSKA 9 PKOB Wegner przy wsparciu wykwali kowanej kadry, z wykorzystaniem własnego sprzętu budowlanego, realizuje obiekty użyteczności publicznej, tel. 61 819 10 60, 607 616 067 budynki biurowe, handlowe, przemysłowe oraz magazynowe. Godziny otwarcia: Więcej informacji na temat rmy można pozyskać na www.wegner.pl. pon.-pt. 8.00-17.00, sob. 9.00-13.00 szeroki wybór drzwi Przez wzgląd na jej ciągły rozwój, zewnętrznych i wewnętrznych PKOB Wegner podejmie współpracę z: fachowe doradztwo montaż BRYGADZISTĄ ROBÓT CENY PRODUCENTA! ŻELBETOWYCH I MURARSKICH

Poszukuje pracowników na stanowisko: MURARZ, CIEŚLA, SZALUNKOWY - ZBROJARZ

Osoby zainteresowane podjęciem pracy prosimy o kontakt z rmą pod nr. tel. 600 816 451 lub za pośrednictwem adresu e-mail: [email protected]

• ROLETY • ŻALUZJE Hotel Szablewski w Dymaczewie Nowym Zabiegi • MOSKITIERY zatrudni ﬁzjoterapeutyczne i osteopatyczne Produkcja, Montaż kelnera/kelnerkę Naprawa W branży od 1992 r. na cały etat dr Małgorzata Wójcik PPHU JUNI TECH Jerzy Niemier tel. 61 8190 291, kom. 604 457 724 tel. 502 439 875 www.juni-tech.pl tel. 61 819 12 01 www.ﬁzjo-osteo.pl

PSYCHOLOG Sprzedam Psychoterapeuta Suzuki Grand Vitara Neuro zjoterapeuta 1.6 Kat 2004 604 255 349 - benzyna Mosina, ul. Krotowskiego 12/1 - klimatyzacja - bezwypadkowy Warsztaty psychologiczne - 4x4 MOJE JEDZENIE MOJE PIENIĄDZE tel. 506 525 793

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 535 424 414 e-mail: [email protected] 38

Pensjonat Radosna Jesień ANTENY RTV - SAT MONTAŻ - NAPRAWA zatrudni • Telewizja cyfrowa naziemna DVBT • kucharkę/kucharza • Instalacje mini zbiorcze naziemne i satelitarne • ﬁzjoterapeutę • Kon guracja sprzętu audio-video lub rehabilitanta • Montaż: NC+ Polsat cyfrowy Puszczykowo, tel. 61 8133 355 ul. Zalesie 6, tel. 667-276-521 tel. kom. 604 99 59 14

Pracownia krawiecka Oferuje szycie na miarę • sukienki, spódnice, spodnie, żakiety, suknie wieczorowe, suknie ślubne • krojenie • warsztaty krawieckie dla różnych grup wiekowych Lidia Organiściak tel. 608 865 372 Rogalinek, ul. Sikorskiego 25 e-mail:[email protected]

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 535 424 414 e-mail: [email protected]

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Wydawca: Wydawnictwo ELSPIRO Jan Bylczyński, Redaktor naczelna: Marta Mrowińska Współpraca: Elżbieta Bylczyńska, Wojciech Czeski, Roman Czeski, Dorota Lisiak, Tomasz Kaczmarek, Piotr Milewski, Mariola Marecka - Chudak, Anita REDAKCJA: ul. Wawrzyniaka 9 Wachowiak, Elena Cieleńska, Przemysław Raźny oraz Willma. 62-050 Mosina Godziny otwarcia: 10:00 - 17:00 Listy ogłoszeniowe prosimy przesyłać na adres redakcji lub wrzucać tel. 535 756 926, 535 424 414 do skrzynki przy ul. Wawrzyniaka 9. e-mail: [email protected] Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń. www.gazeta-mosina.pl facebook.com/GazetaMP/ Biuro ogłoszeń tel. 535 424 414 e-mail: [email protected] Zeskanuj i napisz 39 reklama 35 G a z e t a

Mosińsko-Puszczykowska

Wiadomości z regionu Felietony Wywiady Reportaże

Redakcja: ul. Wawrzyniaka 9 62-050 Mosina MECHANIKA POJAZDOWA BIURO Godziny otwarcia: 10:00 - 17:00 Wojciech Matysiak & Zbigniew Nowak tel. 535 756 926, 535 424 414 RACHUNKOWE e-mail: redakcja@gazeta- Firma istnieje od 1980 roku. Wieloletnie doświadczenie i ciągle rozwijane mosina.pl zaplecze techniczne pozwala na wykonywanie usług w zakresie mechaniki: PRZYJMIE ZLECENIA www.gazeta-mosina.pl ! silników ! zawieszeń ! układów jezdnych i napędowych facebook.com/GazetaMP/ ! układów komfortu ! innych podzespołów pojazdu PEŁNA OBSŁUGA KSIĘGOWOŚCI KADR Oferujemy także diagnostykętykę kkomputerowąomputerową ZUS i przeglądy pogwarancyjnene US Mamy certy kat Nasza strategia pomocy Klientom: Ministerstwa Finansów WYCENY ! przyjęcie auta N ! niezobowiązujący przegląd i określeniee zazzakresuakresu nanaprawyprawy jesteśmy ubezpieczeni NIERUCHOMOŚCI ! N wspólne z Klientem podjęcie decyzji ddalszejalalsszzejj nnaprawyapraawwy i kkosztówoszttóóww odzyskujemy należności DOMY Zachęcając do skorzystania z naszych usług gwarantujemy rzetelną i fachową naprawę. N odbieramy osobiście dokumenty LOKALE Stałym Klientom oferujemy kompleksową opiekę techniczną nad pojazdem. DZIAŁKI 62-050 Mosina (K3024) ZAPRASZAMY SPECJALISTYCZNE ul. Konopnickiej 27b Rzeczoznawca majątkowy Czynne: pon.-pt. w godz. 8.00-16.00 tel. 618136388 TEL. 572 642 585 Puszczykowo, ul. Dworcowa 36a 602638476 e-mail: [email protected] www.jessa.com.pl Tel. 61 8133 515, 888 669 466, 604 167 295 [email protected]

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 535 424 414 e-mail: [email protected] BIURO OGŁOSZEŃ tel. 61 898 1059, tel. kom. 660 031 893 e-mail: [email protected] reklama

40Firma rodzinna TAB (20 lat na rynku) O Tadeusz Wawrzyniak Pulire zajmuje się profesjonalnąl obsługąb ł w zakresiek usług porządkowych. malowanie Poszukujemy osób na stanowisko: O tapetowanie Radzewice ul. Długa 40 Personel Sprzątający Praca na obiekcie: O fototapety ¤ 697 144 771, 607 192 862 Market w Komornikach Oferujemy: O techniki dekoracyjne - stabilne zatrudnienie, O - stały gra k pracy, wykończenia - wynagrodzenie zawsze na czas!!! O Wymagania: remonty - posiadanie książeczki sanepidowskiej lub gotowość do jej wyrobienia, O adaptacje wnętrz - sumienność i dokładność. Termin rozpoczęcie pracy 01.09.2016 O łazienki Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod nr telefonu: 885 758 102 O płytki lub przesyłanie aplikacji na adres: [email protected]

Firma TOVAGO producent artykułów spożywczych zatrudni na stanowiska Kierowca-Magazynier Mechanik maszyn produkcyjnych

Opis stanowiska: Opis stanowiska: - przyjmowanie i wydawanie towaru, - naprawa mechaniczna, konserwacja - kompletacja zamówień i przygotowanie i utrzymanie maszyn produkcyjnych towaru do wysyłki, w stanie ciągłej gotowości, - kontrolowanie stanów magazynowych, - prowadzenie dokumentacji technicznej, - dbanie o porządek w magazynie, - organizacja części zamiennych, Pracownik produkcji-operator - współpraca z działem obsługi klienta, - tworzenie raportów i ewidencji części zamiennych, - aktualne prawo jazdy kat. B, Opis stanowiska: - dbanie o powierzony samochód - zapewnienie poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy. - praca przy linii produkcyjnej, dostawczy RENAULT MASTER. - układanie kartonów na palety, Opis wymagań: - owijanie palet, Opis wymagań: - uprawnienia SEP do 1kV, - obsługa maszyn produkcyjnych, - wielozadaniowość, - prawo jazdy kat. B, - prowadzenie dokumentacji produkcyjnej. - odpowiedzialność i dokładność, - doświadczenie w naprawie - komunikatywność i umiejętność pracy i konserwacji maszyn produkcyjnych Opis wymagań: w zespole, w zakresie mechanicznym i elektrycznym, - wielozadaniowość, - dobra organizacja własnej pracy, - umiejętność pracy w zespole, odpowiedzialność i dokładność, - samodzielność, - zaangażowanie, - komunikatywność i umiejętność pracy - zaangażowanie i dyspozycyjność, - brak przeciwwskazań do pracy ﬁ zycznej, w zespole, - dyspozycyjność, - dbałość o realizację powierzonych zadań, - gotowość do pracy w systemie - zaangażowanie. - mile widziane uprawnienia do obsługi zmianowym, wózka widłowego. - mile widziana umiejętność naprawy/obsługi pakowaczki typu FLOW-PACK (pakowaczka pozioma) Zapraszamy! oraz ekstrudera/wytłaczarki. szczególy na: Osoby zainteresowane proszone są o dostarczenie CV wraz ze zdjęciem na adres ﬁ rmy lub mailowo:adrenalina-fitness.pl, [email protected] TOVAGO Sp. J., ul. Poznańska 83, 62-040 Puszczykowo tel.�695 222 291

BIURO OGŁOSZEŃ tel. 535 424 414 e-mail: [email protected]