IRENA KOSSOWSKA WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA TORUŃ 2017 Recenzent prof. dr hab. Tomasz Gryglewicz prof. dr hab. Lechosław Lameński Redaktor wydania Ewelina Gajewska Projekt okładki Rafał Kossowski BIAŁY KOS Na okładce wykorzystano reprodukcję obrazu: Massimo Campigli, Kobieta przy fontannie, 1929, © De Agostini Picture Library / / A. De Gregorio / Bridgeman Images / PhotoPower Indeks Grażyna Grochowiak Publikacja powstała w ramach projektu badawczego „Pamięć i widzenie: paradygmaty realizmu w sztukach plastycznych Polski i Euro- py 1919–1939”, sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/07/B/ /HS2/00300 Publikacja powstała dzięki finansowemu wsparciu Fundacji Lanckorońskich Printed in Poland © Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Toruń 2017 ISBN 978-83-231-3915-7 WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA Redakcja: ul. Gagarina 5, 87–100 Toruń tel. +48 56 611 42 95, fax +48 56 611 47 05 e-mail:
[email protected] Dystrybucja: ul. Mickiewicza 2/4, 87–100 Toruń tel./fax: +48 56 611 42 38, e-mail:
[email protected] www.wydawnictwo.umk.pl Wydanie pierwsze Druk: Drukarnia Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika SPIS TREŚCI OD AUTORKI / 7 I. ZWROT KU PRZESZŁOŚCI / 19 Włochy / 23 Niemcy / 31 Francja / 41 Nowy klasycyzm / 53 Nowy realizm / 64 II. TRZY TOTALITARYZMY / 67 „Lenin sztuki sowieckiej jeszcze się nie narodził”. Sztuka radziecka w Warszawie 1933 r. / 69 „Drogie słowo »Ukraina«”. Retrospektywna wystawa sztuki ukraińskiej w Warszawie 1934 r. / 88 „Ku szczęściu narodu”. Sztuka ventennio fascista w Warszawie 1935 r. / 96 „Artysta musi być polityczny!”. Rzeźba niemiecka w Warszawie 1938 r. / 117 III. ROZPAD IMPERIUM / 135 Po upadku monarchii austro-węgierskiej.