JilidI Hari Rabu Bil 75 30hb Oktober, 1991
MALAYSIA
PENYATA RASMI PARLIMEN PARLIAMENTARY DEBATES
DEWAN RAKYAT House of Representatives
PARLIMEN KELAPAN Eighth Parliament
PENGGAL PERTAMA First Session
KANDUNGAN
JAWAPAN-JAWAPAN MULUT BAGI PERTANYAAN-PERTANYAAN [Ruangan 12377] RANG UNDANG-UNDANG: Rang Undang-undang Ekstradisi [Ruangan 12454] Rang Undang-undang Syarikat Luar Pesisir (Pindaan) [Ruangan 12507]
DICETAK OLEH JABATAN PERCETAKAN NEGARA, KUALA LUMPUR GHAZALI BIN JANI. J.S.D.. K.M.N., A.M.P..PPT.. KETUA PENGARAH PERCETAKAN NEGARA. MALAYSIA 1992 MALAYSIA DEWAN RAKYAT YANG KELAPAN Penyata Rasmi Parlimen PENGGAL YANG PERTAMA
AHLI-AHLI DEWAN RAKYAT
Yang Berhormal Tuan Yang di-Pertua, TAN SRI DATO' MOHAMED ZAHIR BIN HAJI ISMAIL, P.M.N., S.P.M.K., D.S.D.K., J.M.N. Yang Amat Beriiormat Perdana Menteri dan Menteri Dalam Negeri, DATO' SERI DR MAHATHIR BIN MOHAMAD, D.K.I., D.U.K., S.S.D.K., S.S.A.P., S.P.M.S., S.P.M.J., D.P., D.U.P.N., S.P.N.S., S.P.D.K., S.P.C.M., S.S.M.T.. D.U N.M., P.l.S. (Kubang Pasu). Timbalan Perdana Menteri dan Menteri Pembangunan Luar Bandar, TUAN ABDUL GHAFAR BIN BABA (Jasin). Yang Berhormat Menteri Pengangkutan, DATO' SERI DR LING LIONG SIK, S.P.M.P., D.P.M.P. (Labis). Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATO' SERI S. SAMY VELLU, S.P.M.P., S.P.M.I., D.P.M.S., P.C.M., A.M.N. (Sungai Siput). Menteri Perusahaan Utama, DATO' SERI DR LIM KENG YAIK, S.P.M.P., D.P.C.M. (Beruas). Menteri KerjaRaya, DATUK LEO MOGGIE ANAK IROK, P.N.B.S. (Kanowit). Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri, DATO' SERI RAFIDAH Aziz, S.P.M.P., D.P.M.S., A.M.N. (Kuala Kangsar). Menteri Pendidikan, DATO' AMAR DR HAJI SUIAIMAN BIN HAJI DAUD, S.I.M.P., P.N.B.S., J.B.S. (Petra Jaya). Menteri Pertanian, DATUK SERI SANUSI BIN JUNID, S.S.S.A., D.S.D.K., D.G.S.M., S.M.K. (Jerlun Langkawi). Menteri Kewangan, DATO' SERI ANWAR BIN IBRAHIM, S.S.A.P. (Permatang Pauh). Menteri Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna, DATO' HAJI ABU HASSAN BIN HAJI OMAR, S.P.M.S., D.P.M.S., S.M.T., P.I.S. (Kuala Selangor). Menteri Kesihatan, DATO' LEE KIM SAI, D.S.S.A., P.P.N. (Hulu Langat). Menteri Pertahanan, DATO' SERI HAJI MOHD. NAJIB BIN TUN HAH ABDUL RAZ\K (Orang Kaya Indera Shahbandar), S.S.A.P., S.I.M.P., D.S.A.P., P.N.B.S. (Pekan). Menteri Penerangan, DATO' MOHAMED BIN RAHMAT, S.P.M.J., S.I.M.P., S.S.S.A., S.S.U., D.P.M.J., D.P.M.S., P.N.B.S., K.M.N. (Pulai). 12363 30 OKTOBER 1991 12364 Yang Berhormat Menteri Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan, DATO' SABBARUDDIN CHK, S.I.M.P., D.S.A.P., S.M.S. (Temerluh). Menteri Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakat, DATO' NAPSIAH BINTI OMAR, D.S.N.S. (Kuala Pilah). Menteri Perusahaan Awam, DATO' DR MOHAMAD YOSOF BIN HAJI MOHAMED NOR, S.P.M.T., D.P.M.T., J.M.N., S.M.T., P.P.T. (besut). Menteri Sumber Manusia, DATO' LIM AH LEK, S.I.M.P., D,S.A.P., S.M.T., J.P. (Bentung). „ Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO' ABANG ABU BAKAR BIN DATU BANDAR ABANG HAJI MUSTAPHA, D.S.A.P., P.N.B.S., D.P.T.J., J.M.N. (Kuala Rajang). Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, TUAN LAW HIENG DING, K.M.N., P.B.S. (Sarikei). Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, DR TING CHEW PEH (Gopeng). Menteri Tanah dan Pembangunan Koperasi, TAN SRI DATUK HAJI SAKARAN BIN DANDAI, P.S.M., P.G.D.K., S.P.D.K., J.P., A.D.K. (Semporna). Menteri di Jabatan Perdana Menteri dan Menteri Kehakiman, TUAN SYED HAMID BIN SYED JAAFAR ALBAR, A.M.N., S.M.J. (Kota Tinggi). ,, MENTERI LUAR NEGERI, DATUK ABDULLAH BIN HAJI AHMAD BADAWI, D.M.P.N., D.J.N., K.M.N. (Kepala Batas). ,, Timbalan Yang di-Pertua, TUAN ONG TEE KEAT, S.M.S. (Ampang Jaya). ,, Timbalan Yang di-Pertua, TUAN HAJI JUHAR BIN HAJI MAHIRUDDIN (Kinabatangan). Timbalan Menteri Dalam Negeri, DATO' MEGAT JUNID BIN MEGAT AYOB, D.P.C.M., D.S.A.P., A.M.P., A.M.K. (Pasir Salak). Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, TUAN HAJI DAUD BIN DATO' HAJI TAHA, S.M.J. (Batu Pahat). Timbalan Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATO' MOHD. TAJOL ROSLI BIN MOHD. GHAZAU, D.P.M.P., A.M.P. (Gerik). Timbalan Menteri Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakat, DATO' ALEXANDER Yu LUNG LEE, D.P.M.P. (Batu). Timbalan Menteri Pertahanan, DATO' WAN ABU BAKAR BIN WAN MOHAMED, D.I.M.P. (Je ran tut). Timbalan Menteri Perusahaan A warn, DATO' DR SITI ZAHARAH BINTI HAJI SULAIMAN, D.I.M.P. (Mentakab). „ Timbalan Menteri Kewangan, DATO' LORE YUEN Yow, D.P.M.P., A.M.P. (Tanjong Malim). Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, TUAN Osu BIN HAJI SUKAM (Papar). „ Timbalan Menteri Penerangan, TUAN RAILEY BIN HAH JAFFREY, J.M.N. (Silam). 12365 30 OKTOBER 1991 12366 Yang Berhormat Timbalan Menteri Pengangkutan, DATIN PADUKA HAJAH ZALEHA BINTI ISMAIL, D.P.M.S., S.M.S., K.M.N. (Selayang). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, RAJA DATO' ARIFFIN BIN RAJA SULAIMAN, D.S.D.K., s.m.s. (Baling). Timbalan Menteri Tanah dan Pembangunan Koperasi, DATO' HAJI MOHD. KHALID BIN Mono. YUNUS, D.S.N.S. (Jempol). Timbalan Menteri Pendidikan, DR LEO MICHAEL TOYAD, J.B.S. (Mukah). Timbalan Menteri Luar Negeri, DATO' DR ABDULLAH FADZIL BIN CHE WAN, D.P.C.M., P.C.M, (Bukit Gantang). Timbalan Menteri Kewangan, TUAN ABDUL GHANI BIN OTHMAN, S.M.J. (Ledang). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO' DRS SULEIMAN BIN MOHAMED, o.p.m.s. (Titiwangsa). Timbalan Menteri Kesihatan, TUAN MOHAMED FARID BIN ARIFFIN (Balik Pulau). Timbalan Menteri Belia dan Sukan, CIK TENG GATJC KWAN, A.M.N., P.P.N. (Raub). Timbalan Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, TUAN PETER CHIN FAH Kui, P.B.S., A.B.S. (Miri). Timbalan Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri, TUAN CHUA JUI MENG, P.I.S. (Bakri). Timbalan Menteri Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna, DATO' ABDUL KADIR BIN HAJI SHEIKH FADZIR, D.S.D.K. (Kulim Bandar Baharu). Timbalan Menteri Kerja Raya, TUAN KERK CHOO TING (Taiping). Timbalan Menteri Perusahaan Utama, DATO' HAJI TENGKU MAHMUD BIN TENGKU MANSOR, D.P.M.T., K.M.N., P.J.C., J.P., P.J.K. (Setiu). Timbalan Menteri Pembangunan Luar Bandar, TUAN MOHD. YASIN BIN KAMARI, A.M.N., P.D.N., P.I.S., B.S.I. (Sri Gading). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO WONG SEE WAH, D.S.N.S. (Rasah). Timbalan Menteri Kerja Raya, DATUK PETER TINGGOM ANAK KAMARAU, P.N.B.S., K.M.N., A.M.N., p.p.c. (Saratok). „ Timbalan Menteri Pendidikan, DR FONG CHAN ONN (Selandar). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO DR HAJI ABDUL HAMID BIN HAJI OTHMAN, D.S.D.K., S.M.J., K.M.N., P.P.T. (Sik). „ Timbalan Menteri Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan, DATO' CHAN KONG CHOY (Lipis). Timbalan Menteri Sumber Manusia, DATO' M. MAHALINGAM (Kapar). 12367 30 OKTOBER 1991 12368 Yang Berhormat Setiausaha Parlimen Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan, DATO' ABDUL RAMAN BIN SULIMAN, D.P.M.P., P.M.P., A.M.P., J.P. (Parit Buntar). Setiausaha Parlimen di Jabatan Perdana Menteri, TUAN OTHMAN BIN ABDUL, A.M.P., P.P.T. (Pendang). Setiausaha Parlimen Kementerian Pembangunan Luar Bandar, DATO' MOHAMED BIN JAMRAH, D.P.M.P.A.M.P. P.P.T. J.P. (Bagan Datok). „ Setiausaha Parlimen Kementerian Belia dan Sukan, DATO' ISMAIL BIN SAID, D.P.M.T., S.M.T., A.M.N. (Kemaman). Setiausaha Parlimen, Kementerian Tanah dan Pembangunan Koperasi, TUAN MOHD. NOH BIN RAJAB (Tampin). Setiausaha Parlimen di Jabatan Perdana Menteri, TUAN DOUGLAS UGGAH EMBAS, A.B.S., P.B.S. (Belong),
„ Setiausaha Parlimen, Kementerian Pertanian1 TUAN MOHD. SHARIFF BIN HAJI OMAR, P.P.T. (Tasek Gelugor). Setiausaha Parlimen, Kementerian Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakat, TUAN YONG KHOON SENG (Padawan). Sedausaha Parlimen, Kementerian Dalam Negeri, TUAN ONG KA TING (Pontian). Setiausaha Parlimen, Kementerian Penerangan, DATO' HAJI FAUZI BIN HAJI ABDUL RAHMAN, D.I.M.P.A.M.P.P.P.N. (Kuantan). Setiausaha Parlimen, Kementerian Kesihatan, DATO' K. KUMARAN (Tapah). ,, Setiausaha Parlimen, Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan Industri, TUAN S. S. SUBRAMANIAM, J.S.M., P.J.K., A.M.S. (Segamat). „ TUAN ABDUL MULOK BIN AWANG DAMIT (Labuan). „ DATO' ABDUL AJIB BIN AHMAD, D.G.S.M., D.P.M.J., B.S.I. (Mersing). „ TUAN HAJI ABDUL HADI BIN HAJI AWANG (Marang). „ TUAN HAJI ABDUL HAMID BIN ABDUL RAHMAN (Sungai Benut). „ DATUK HAJI ABDUL MANAN BIN OTHMAN, D.P.M.T., P.P.T. (Kuala Terengganu). „ TUAN ABDUL MALEK MUNIP (Muar). ,, DATUK HAJI ABDUL RASHID BIN MUHAMMAD (Kuala Nerus). „ DATUK PATINGGI TAN SRI HAJI ABDUL TAIB MAHMOD, D.P., D.A., S.P.M.J., P.G.D.K. (Kota Samarahan). „ TUAN HAJI NIK ABDULLAH BIN HAJI ARSHAD, S.M.K. (Pengkalan Chepa). DATO' DR AFFIFUDIN BIN HAJI OMAR, D.S.D.K., J.S.M., K.M.N., B.C.K. (Padang Terap). TUAN AHMAD BIN NOR (Bayan Baru). TUAN AHMAD BIN OMAR, P.P.N. (Pagoh). 12369 30 OKTOBER 1991 12370 Yang Berhormat TUAN AHMAD SHUKRI BIN HAJI HASSAN (Machang). DATO' ALIAS BIN MD. ALI, D.P.M.T., J.S.M., S.M.T., K.M.N., P.J.K. (Hulu Terengganu). DATUK AMIR KAHAR BIN TUN DATU MUSTAPHA (Marudu). TUAN HAJI AWANG BIN JABAR, S.M.T., A.M.N., P.J.K. (Dungun). DATUK HAH BASRI BIN BAJURI, D.S.S.A., K.M.N., S.M.S., PJ.K. (Kuala Langat). DATUK BERNARD GILUK DOMPOK, P.G.D.K. (Penampang). TUAN BILLY ABIT JOO (Hulu Rajang). TUAN HAJI BUNIYAMIN BIN YAAKOB (Bachok), TUAN CHIAN HENG KAI (Bukit Mertajam). TUAN CHOR CHEE HEUNG (Alor Setar). TUN DAIM ZAINUDDIN, S.S.M., D.H.M.S.,S.S.A.P. (Merbok). DR V. DAVID (Puchung). TUAN FONG KUI LUN (Klang). TUAN FOO PIEW KOK (Batu Gajah). TUAN GEORGE SANGKIN (Bandau). TUAN HAJI GHAZALI BIN AHMAD, A.M.N., P.C.K. (Jerai). TUAN GOO HOCK SENG (Bukit Bendera). TUAN HAJI HAMZAH BIN HAJI MOHAMED ZAIN (Tasek Chenderoh). TUAN HARRISON NGAU LAING (Baram). TUAN HAJI IBRAHIM BIN ALI (Pasir Mas). TUAN HAJI IBRAHIM BIN JENDOL, P.J.K. (Alor Gajah). TUAN HAJI IBRAHIM BIN MAHMOOD (Kuala Krai). TUAN IBRAHIM BIN PATEH MOHAMAD (Tanah Merah). CHE IBRAHIM BIN MUSTAFA (Sungai Petani). LT. KOL. (B) IBRAHIM BIN SAREH (Jelebu). PUAN HAJAH ILANI BINTI DATO HAJI ISAHAK (Kota Bharu). TUAN HAJI ISHAK BIN ARSHAD (Kangar). „ DR HAJI JAMALUDDIN BIN HAJI JARJIS (Rompin). TUAN JAWAH ANAK GERANG (Lubok Antu). TUAN JAMES JIMBUN ANAK PUNGGA, P.B.S. (Kapit). TUAN JOSEPH MAUH AK IKEH (Selangau). TUAN KANG CHOW OH (Kluang). TUAN R. KARPAL SINGH (Jelutong). 12371 30 OKTOBER 1991 12372 Yang Berhormat TUAN KERK KIM HOCK (Pasir Pinji). DR KUA KIA SOONG (Petaling Jaya). „ TUAN LAI LUN TZEE (Sandakan). TUAN LAU DAK KEE (Ipoh). TUAN ROBERT LAU HOI CHEW (Sibu). TUAN LIEW AH KIM (Seputeh). TUAN LIM GUAN ENG (Kota Melaka). TUAN LIM HOCK SENG (Bagan). TUAN LIM KIT SIANG (Tanjong). PUAN LIM LAY HOON (Padang Serai). DATIN LING CHOOI SIENG (Lumut). TUAN HAJI MAHBUD BIN HAJI HASHIM (Sabak Bernam). TUAN MAIDOM P. PANSAI (Kota Belud). DR T. MARIMUTHU (Telok Kemang). TUAN MICHAEL ASANG, B.S.K. (Jambongan). TUAN MICHAEL LISA KAYA @ GOR KAYA (Bukit Mas). DATO' HAJI MOHAMAD BIN ABDULLAH, D.I.M.P., P.J.K. (Maran). TUAN HAJI MOHAMAD BIN SABU (Nilam Puri). TUAN MOHAMED KAMAL BIN HUSSAIN (Lembah Pantai). TUAN MOHAMED KHALED BIN NORDIN (Johor Bham). DATO' HAJI MOHAMMAD ABU BAKAR BIN RAUTIN IBRAHIM, D.S.D.K., K.M.N. (Kuala Kedah). „ DATO' HAJI MOHD. SHARIF BIN JAJANG, D.P.M.S., A.M.N., P.J.K. (Sepang). TUAN MOHD. TAMRIN BIN ABDUL GHAFAR (Batu Berendam). TUAN HAJI MOHD. ZIHIN BIN HAJI MOHD. HASSAN (Larut). DATUK MONGGOH OROW, P.G.D.K., K.M.N., A.D.K. (Tuaran). „ TUN DATU HAH MUSTAPHA BIN DATU HARUN, S.M.N., S.P.D.K., S.I.M.P., P.N.B.S., S.P.M.J., S.P.M.P., S.P.C.M., K.C.R.L., K.st.J. (Limbawang). „ TUAN NASRUDDIN BIN HAJI ALANG SAIDIN, A.M.P. (Parit). DR NAWAWI BIN MAT AWIN (Tambun). TUAN NURNIKMAN BIN ABDULLAH (Kimanis). TUAN ONG TIN KIM (Teluk Intan). DR OSMAN MINUDIN (Kinabalu). DATUK JOSEPH PAIRIN KITINGAN (Keningau). „ TUAN G. PALANIVEL (Hulu Selangor). 12373 30 OKTOBER 1991 12374 Yang Berhormat DR PATAU RUBIS, P.B.S. (Mas Gading). DATUK DOMINIC JOSEPH PUTHUCHEARY (Nibong Tebal). DATO' QAMARUZ ZAMAN BIN HAJI ISMAIL, D.P.M.P.,P.C.M., K.M.N., B.C.K., P.J.K. (Bagan Serai). TUAN RADIN MALLEH (Padas). PUAN HAJAH RAKIBAH BINTI HAH ABDUL MANAP (Shah Alam). „ TUAN RICHARD RIOT ANAK JAEM (Serian). PUAN ROHANI BINTI ABD. KARIH (Santubong). TUAN RUHANIE BIN HAH AHMAD (Parit Sulong). Y.B.M. TENGKU TAN SRI RAZALEIGH HAMZAH, O.K., P.S.M., S.P.M.K., S.S.A.P., S.P.M.S. (Gua Musang). TUAN SAIDIN @ YUSOF BIN ADAM (Tanjong Karang). DR SANUSI BIN DAENG MARIOK (Rantau Panjang). TUAN SHAHIDAN BIN KASSIM, A.M.P. (Arau). TUAN SIM KWANG YANG (Bandar Kuching). PUAN SITI ZAINABON BINTI ABU BAKAR (Tebrau) TUAN HAJI SUKRI BIN HAJI MOHAMED (Kok Lanas). TUAN TAIMIN BIN LUMAING (Pensiangan). DATUK DANIEL TAJEM ANAK MIRI, P.N.B.S., J.M.N. (Sri Aman). TUAN TAN KOK WAI (Sungai Besi). DR TAN SENG GIAW (Kepong). TUAN THOMAS SALANG SIDEN (Julau). TUAN WAHAB BIN SUHAILI (Batang Sadong). WAN HANAFIAH BIN WAN MAT SAMAN (Kota Setar). WAN JUNAIDI BIN TUANKU JAAFAR (Batang Lupar). TUAN HAJI WAN MOHD. JAMIL BIN WAN MAHMOOD (Tumpat). WAN OMAR BIN WAN MAJID (Pasir Puteh). TUAN WEE CHOO KEONG (Bukit Bintang). TUAN WONG WING ON (Kampar). TUAN VUN SHIN CHOI @ JOSEPH VOON (Tanjong Aru). DATUK AMAR JAMES WONG KIM MIN (Bintulu). TUAN JASON WONG SING NANG (Lanang). TUAN WOON SEE CHIN, S.M.J., A.M.N., P.I.S. (Senai). TUAN GEOFFREY YEE LING FOOK (Tawau). TUAN YIM CHEE CHONG (Seremban). „ TUAN PHILIP YONG CHIEW LIP (Gaya). 12375 30 OKTOBER 1991 12376
DEWAN RAKYAT
PEGAWAI-PEGAWAI KANAN
Setiausaha Dewan Rakyat: Dato' Haji Wan Zahir bin Sheikh Abdul Rahman, D.P.M.P. J.S.M. Ketua Penolong Setiausaha: Haji Taijadin bin Saberan. Penolong Setiausaha: Abdullah bin Abdul Wahab. Penolong Setiausaha: Haji Ghazali bin Haji Abdul Hamid, A.M.N.
BAHAGIAN PENYATA RASMI PARUMEN
Ketua Penyunting: Hj. Yahya bin Manap. Penyunting: Ramaswamy. Penolong Penyunting: Shamsiah binti Md. Yusop.
Pelapor Perbahasan Parlimen: Haji Suh'or bin Husin. Mohd. Saleh bin Mohd. Yusof. Supiah binti Dewak. Ismail bin Haji Hassan. Hajah Kalsom binti Ghazali. Mohamed bin Osman. Norishah binti Mohd. Thani. Zaharah binti Naim. Su Soon Chuan. Norwahidah binti Azizi. Rozita binti Abd. Samad. Jainah binti Sakimin.
BENTARA MESYUARAT Mejar (B) Mohd. Kassim bin Hashim 12377 30 OKTOBER 1991 12378 MALAYSIA DEWAN RAKYAT
Rabu, 30hb Oktober 1991
Mesyuarat dimulakan pada pukul 2.30 petang
DOA perkara ini telah ditanyakan dan telah dijawab tetapi oleh kerana soalan ini (Timbalan Yang di-Pertua berkaitan dengan soalan-soalan lain mempengerusikan Mesyuarat) maka saya ingin mengulangi mengenai masalah ini. JAWAPAN-JAWAPAN (a) Objektif dan matlamat mengada- MULUT BAGI kan Pesta Malaysia adalah PERTANYAAN- seperti berikut: PERTANYAAN (i) mewujudkan satu aktiviti pelancongan khas yang PESTA MALAYSIA dapat menarik kemasukan pelancong ke negara ini dan 1. Dr Haji Jamaluddin bin Haji Jarjis pada masa yang sama minla Menteri Kebudayaan, Kesenian menggalakkan pergerakan dan Pelancongan menyatakan: pelancongan dalam negeri (a) matlamat dan objektif menga- (domestic); dakan Pesta Malaysia (Malaysia (ii) mendedahkan keindahan Fest); dan kemampuan Bandar- (b) siapakah sasaran yang ditujukan. raya Kuala Lumpur sebagai Adakah ia tertumpu kepada pusat tarikan pelancong- orang-orang ternama dan pelancong asing dan pelancong-pelancong asing tempatan di negara ini; dan sahaja ataupun ia meliputi orang (iii) mempertingkatkan kadar penginapan di hotel-hotel (c) adakah Kerajaan bercadang di Malaysia serta meng- untuk mengisytiharkan tahun galakkan aktiviti membeli- 1994 sebagai Tahun Melawat belah di Kuala Lumpur. Malaysia yang akan datang; dan (b) Pesta Malaysia dirangka khusus (d) adakah Kerajaan bercadang untuk penyertaan semua pihak. untuk membesarkan landasan Ini termasuk pelancong- kapal terbang di pulau-pulau peranginan bagi menggalakkan pelancong asing mahupun orang- pelancongan seperti di Pulau orang a wam atau pelancong- Tioman. pelancong tempatan. Justeru itu pembabitan dari segenap lapisan Setiausaha Parlimen Kementerian masyarakat termasuk pelancong- Kebudayaan, Kesenian dan Pelan- pelancong asing adalah dialu- congan (Dato' Abdul Raman bin alukan dalam setiap aktiviti Suliman): Tuan Yang di-Pertua, dalam memeriahkan acara Pesta mengenai (a) walaupun beberapa kali Malaysia yang tersebut. 12379 30 OKTOBER 1991 12380 (c) Kementerian Kebudayaan, kapal terbang di Pulau Tioman. Kesenian dan Pelancongan akan Soalannya apakah ini benar atau tidak? meneruskan kempen-kempen Kalau benar, berapakah peruntukan yang pelancongan untuk mening- telah diluluskan dalam Rancangan katkan perkembangan industri Malaysia Keenam? pelancongan negara. Dengan itu Kementerian Kebudayaan, Dato' Abdul Raman bin Suliman: Kesenian dan Pelancongan telah Tuan Yang di-Pertua, memang benar merancang untuk mengadakan satu kajian telah dijalankan mengenai satu lagi kempen Tahun Melawat kemungkinan membesarkan padang Malaysia pada tahun 1994. terbang Tioman. Tetapi kos yang lerlibat Walau bagaimanapun, nama dan adalah tinggi di samping ianya memberi tema sebenar kempen tersebut kesan negatif terutamanya kepada alam masih belum diputuskan. Maka sekitar yang sukar untuk dielakkan. saya berharap Yang Berhormat- Yang Berhormat juga boleh Untuk makluman Ahli Yang membuat cadangan-cadangan Berhormat juga, dalam Rancangan tema terutamanya dalam Malaysia Yang Keenam, Kerajaan perbahasan Belanjawan yang telah memperuntukkan sebanyak $3.25 akan datang ini. juta untuk padang terbang Tioman. Peruntukan ini adalah digunakan (d) Kerajaan telahpun membina untuk menurap landasan serta juga padang terbang-padang terbang sebagai makluman Ahli Yang Berhormat di beberapa buah pulau bagi pembinaan rumah-rumah kaki- peranginan di negara ini seperti tangannya. di Pulau Tioman dan juga di Pulau Pangkor di mana sebuah padang terbang sedang dibina. Puan Hajah Ilani binti Dato Haji Bagi padang terbang di Pulau Isahak: Soalan tambahan. Apakah Tioman, usaha sedang diambil Kuala Lumpur sahaja yang patut diberi untuk memperbaiki kemudahan- tumpuan? Tidakkah pihak Kementerian kemudahan yang terdapat di bercadang untuk mengalih tumpuan padang terbang ini termasuklah kepada bandar-bandar lain umpamanya kerja-kerja menurap landasan di Ipoh, Johor Bharu, Kuching, Kota mana peruntukan telah Kinabalu, Kuantan dan juga Kota Bharu? diluluskan. Buat masa ini Kerajaan tidak bercadang untuk Dato' Abdul Raman bin Suliman: membina padang terbang di Tuan Yang di-Pertua, pertama sekali pulau-pulau yang lain. Namun saya ucapkan terima kasih kepada Yang demikian, jika ada permintaan Berhormat yang bertanya soalan itu. yang dikemukakan, permintaan Ingin saya maklumkan bahawa Kuala untuk membuka padang terbang Lumpur adalah merupakan pintu masuk di pulau-pulau peranginan akan negara kita, maka kita memberi dipertimbangkan dengan perhatian kepada Kuala Lumpur. mengambil kira potensi pelan- congan dan faktor-faktor lain. Sebenarnya Pesta Malaysia ini menggabungkan aktiviti kebudayaan, Dr Haji Jamaluddin bin Haji Jarjis: aktiviti-aktiviti Kerajaan Negeri-negeri Tuan Yang di-Pertua, soalan tambahan. lain di Kuala Lumpur dalam satu masa Saya mengucapkan ribuan terima kasih atas matlamat yang saya sebutkan tadi. kepada saranan-saranan tadi. Soalan Tetapi ini tidak bermakna Kementerian tambahan saya ialah baru-baru ini ada membelakangkan negeri-negeri lain ura-ura untuk membesarkan landasan kerana sepertimana yang kita semua 12381 30 OKTOBER 1991 12382 maklum negeri-negeri lain juga setengah pihak yang tertentu yang telah mempunyai pesta-pesta di peringkat salah mentafsirkan makna sehingga negeri. Umpamanya, Negeri Perak ada mereka menterjemahkan dalam bahasa Pesta Lumut, Pulau Pinang ada Pesta Inggerisnya, "jungle people". Inilah Pulau Pinang, Negeri Sembilan ada yang menjadi masalah. Tetapi Pesta Port Dickson, begitu juga sebenarnya kalau kita pergi ke setengah Terengganu dan negeri-negeri yang tempat dibuat yang besar bahkan di lain. Jadi tidaklah benar apa yang setengah-setengah tempat di Amerika dinyatakan oleh Yang Berhormat yang popular, tempat-tempat yang bahawa kita membelakangkan negeri- popular, kita berasa bangga, sebab negeri lain kerana di dalam promosi adanya perkataan "orang utan" di mana kita, kita mesti memperkenalkan ini boleh mengaitkan atau memper- Malaysia. kenalkan Malaysia. Di negara-negara tertentu, umpamanya seperti Colombia Di samping itu, dalam penggalakan dan sebagainya, semua binatang juga pelancongan kita di luar negeri, kita menjadi sebagai logo dan ini tidak boleh juga menjemput Kerajaan-kerajaan kita jadikan sebagai satu perkara yang Negeri untuk memperkenalkan negeri- merendahkan kita bahkan boleh negeri masing-masing melalui promosi memperkenalkan Malaysia. Walau Malaysia. bagaimanapun, "billboards" itu jika Puan Hajah Rakibah binti Haji sekiranya kita dapati tema kita berlainan, Abdul Manap: Soalan tambahan, Tuan maka kita akan menukar. Tetapi setakat Yang di-Pertua. Ini berkaitan dengan ini, tidak, sebab kita menganggap bahagian (c) iaitu bercadang untuk bahawa orang utan itu bukan boleh mengisytiharkan tahun 1994 sebagai merendahkan kita orang Malaysia. Tahun Melawat Malaysia. Saya hanya ingin tahu, adakah Kementerian akan PELABUHAN KLANG SEBAGAI menukar papan-papan tanda di billboard TAMAN INDUSTRI MARIN yang ada di luar negeri yang menunjukkan orang utan sebagai satu tanda untuk melawat ke Malaysia. 12. Tuan Fong Kui Lun minta Menteri Pengangkutan menyatakan sejauh Kalau tidak silap saya, itu di panggil manakah cadangan untuk menjadikan Ziela. Jadi,kalau dapatditukarlah. Kami Pelabuhan Klang sebagai Tarnan baru-baru ini berada di Orlando dalam Industri Marin terkemuka di Asia perjalanan untuk ke Walt Disney. Kami bernilai $1.1 bilion sudah dilaksanakan. masih melihat gambar Ziela. Jadi banyak anggapan orang-orang luar negeri bahawa agaknya kita masih Timbalan Menteri Pengangkutan macam orang-orang utan dan masih (Datin Paduka Hajah Zaleha binti duduk di dalam hutan dan sebagainya. Ismail): Tuan Yang di-Pertua, projek Tarn an Industri Marin di Pelabuhan Ini satu impression yang tidak begitu Klang adalah sebuah perancangan baik. Diharap ini dapat ditukar dan PKNS (Perbadanan Kemajuan Negeri diberi pengertian yang lebih menarik Selangor). Projek ini meliputi kawasan terhadap negara Malaysia. seluas 1,200 hektar sepanjang Pelabuhan Klang ke Kapar. Di antara Dato' Abdul Raman bin Suliman: aktiviti dan kemudahan yang Tuan Yang di-Pertua, pada pendapat dirangkakan termasuklah 400 hektar Kementerian, kita tidak harus Taman Industri Marin, kawasan menganggap bahawa logo Tahun kediaman, pekan dan kemudahan- Melawat Malaysia 1990 iaitu orang kemudahan sokongan. Walau bagai- utan ianya mencerminkan kita duduk manapun, maklumat lanjut boleh dalam hutan. Ini berlaku kerana ada diperolehi daripada PKNS. 12383 30 OKTOBER 1991 12384 HUTAN TROPIKA—ISU 9,12.91 PEMBALAKAN 21. Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji 3. Dr Nawawi bin Mat Awin minta Mobd. Hassan minta Menteri Menteri Perusahaan Utama menyata- Perusahaan Utama menyatakan apakah kan: langkah-langkah yang sudah, sedang dan akan diambil bagi menentang kempen- (a) sama ada beliau sedar bahawa kempen di luar negara yang sentiasa media Barat termasuk majalah menghina Malaysia di atas dasar "Le Point" keluaran baru-baru ini perhutanan kita, dan di bawah undang- mengagung-agungkan orang- undang antarabangsa perenggan mana orang seperti Bmce Manser 'tan yang mereka boleh memain peranan lain-Iain sebagai "hero" dan "interference with our political pembela hak kaum-kaum yang independence, sovereignty and "tertindas" serta berjaya integrity." memperjuangkan pengekalan hutan-hutan tropika dan 20.12.91 mempertahankannya daripada pencerobohan oleh pembalak- I. Dato' Haji Mohammad Abu Bakar pembalak yang tidak ber- bin Rautin Ibrahim minta Menteri tanggungjawab yang "diberi Perusahaan Utama menyatakan apakah permaidani merah oleh Kerajaan program yang dijalankan oleh Kerajaan Malaysia"; bagi menangkis kempen yang dijalankan oleh Pertubuhan Alam Sekitar terhadap (b) apakah tindakan yang telah, kesan pembalakan di negara ini. sedang dan akan diambil untuk memberi gambaran yang benar Menteri Perusahaan Utama (Dato' dan saksama kepada dunia secara Seri Dr Lim Keng Yaik): Tuan Yang di- berkesan tentang kedudukan Pertua, saya memohon izin untuk sebenarnya di Malaysia dari segi menjawab soalan ini sekaligus bersama- industri perkayuan dan pengu- sama dengan soalan-soalan yang rusan hutan; dan dibangkitkan oleh Yang Berhormat dari (c) jika dapat dihitung, setakat Parit Sulong pada 15.11.91, Yang manakah kesan ekonomi kepada Berhormat dari Larut pada 9.12.91 dan negara kita akibat daripada Yang Berhormat dari Kuala Kedah pada kempen kumpulan-kumpulan 20.12.91 memandangkan keempat- yang berkenaan. empat soalan dari Ahli-ahli Yang Berhormat ini mempunyai persamaan, iaitu berkaitan dengan kempen anti-kayu 15.11.91 tropika, isu hak asasi kaum asli dan isu pembalakan yang dijalankan oleh 7. Tuan Rubanie bin Haji Ahmad kumpulan-kumpulan pendesak alam minta Menteri Perusahaan Utama sekitar dalam kempen mereka menyatakan apakah usaha penerangan memburuk-burukkan Malaysia. yang telah dan sedang dijalankan untuk menjelaskan masalah pembalakan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan hutan tropika di negara ini kepada Ong Tee Keat): Baiklah. kumpulan antarabangsa serta "Talibarutnya" di dalam negeri ini yang Dato' Seri Dr Lim Keng Yaik: Tuan nampaknya sedang mengeksploitasikan Yang di-Pertua, Kerajaan memang sedar isu pembalakan hutan tropika sebagai dan sentiasa mengawasi kegiatan yang satu strategi memburuk-burukkan dijalankan oleh kumpulan-kumpulan negara. pendesak alam sekitar yang mengaitkan 12385 30 OKTOBER 1991 12386 isu pembalakan hutan tropika termasuk hektar telah diperuntukkan sebagai di negara ini dengan masalah alam hutan perlindungan atau protective. sekitar dunia dan hak asasi kaum asli Aktiviti pembalakan yang dijalankan untuk memburuk-burukkan negara ini dalam kawasan hutan berhasil adalah dan menyekat aktiviti pembalakan. berasaskan penghasilan berkekalan.
Dalam kempen mereka, kumpulan- Tuan Yang di-Pertua, dalam usaha kumpulan pendesak alam sekitar telah untuk membanleras kempen anti-kayu memberi gambaran bahawa negara- tropika serta rnembetulkan tanggapan negara yang mempunyai hutan tropika yang menyakinkan masyarakat dunia, khususnya kumpulan-kumpulan masih terus memusnahkan hutan mereka pendesak alam sekitar mengenai sistem tanpa mengambilkira kesannya ke atas pengurusan hutan di negara ini dan juga alam sekitar dan kebajikan atau komitmen negara terhadap pemeliharaan kehidupan kaum asli yang bergantung alam sekitar berbagai usaha dan langkah kepada sumber hutan. Mereka mendesak telah dan sedang diambil oleh Kerajaan Kerajaan dan pihak berkuasa tempatan dari masa ke semasa. Di antara usaha- serta kesatuan-kesatuan sekerja di usaha yang diambil termasuklah: negara mereka untuk mengambil langkah mengharam penggunaan dan (i) Kerajaan telah mengambil pengimportan kayu tropika. inisialif ke arah mewujudkan Deklarasi Langkawi Mengenai Keadaan ini tertimbul disebabkan Alam Sekitar termasuk peranan oleh kurang kefahaman mereka hutan di Mesyuarat Ketua-ketua mengenai amalan pengurusan hutan di Kerajaan Komanwel (CHOGM) negara ini. Mereka beranggapan bahawa pada bulan Oktober, tahun 1989. aktiviti pembalakan di negara ini sama (ii) Penyediaan buku, filem dan dengan tebangan bersih atau, dengan risalah mengenai sektor perhu- izin, clear felling, sepertimana yang tanan bagi menerangkan sistem dijalankan di negara-negara maju. pengurusan hutan di Malaysia Mereka juga bimbang bahawa negara- untuk edaran keluar negeri. negara membangun dalam usaha mengejar pembangunan akan (iii) Menghantar missi-missi khusus memusnahkan hutan-hutan mereka keluar negeri untuk membetulkan sepertimana yang terjadi di negara- tanggapan masyarakat dunia negara maju. mengenai isu pengurusan hutan di negara ini serta mendapatkan Tuan Yang di-Pertua, hutan di negara persefahaman dan sokongan daripada Kerajaan-kerajaan ini adalah diurus bagi memenuhi asing. Satu missi di peringkat kepentingan ekonomi dan pemeliharaan Menteri ASEAN yang diketuai alam sekitar dengan mengambilkira oleh Indonesia telah mengadakan keperluan mengekal ekosistem, lawatan ke beberapa buah negara pemeliharaan spesis dan sumber-sumber EC pada 8hb sehingga 16hb genetik, perlindungan hidupan liar, Oktober tahun lalu untuk tanah-tanah, air dan iklim. menjelaskan amalan pengurusan hutan di negara ASEAN, Luas kawasan berhutan di negara ini Lawatan yang sama juga dianggarkan berjumlah 18.5 juta hektar dijangkakan akan diadakan ke atau 56.3% dari keluasan tanah. Dari negara-negara lain. jumlah ini, 12.74 juta hektar telah diuntukkan sebagai hutan simpan kekal (iv) Kerajaan telah mengambil atau permanent forest estates di mana bahagian yang aktif dalam 8.94 juta hektar adalah merupakan huta persidangan dan mesyuarat berhasil (productive) dan seluas 3.8 juta antarabangsa berkaitan dengan 12387 30 OKTOBER 1991 12388 isu pengurusan hutan tropika dan dikatakan tadi atau tuduhan-tuduhan alam sekitar seperti mesyuarat yang liar yang tidak bertanggungjawab Penubuhan Antarabangsa Kayu dan bukan-bukan terhadap Malaysia. Tropika (ITTO), FAO, mesyua- rat-mesyuarat persediaan Dato' Seri Dr Lim Keng Yaik: Tuan UNCED dan sebagainya. Yang di-Pertua, saya ingat Yang Amat (v) Salah satu langkah penting yang Berhormat Perdana Menteri dan.Yang diambil oleh Kerajaan ialah Amat Berhormat Timbalan Perdana dengan menerima panel pakar Menteri dan juga saya sebagai Menteri daripada ITTO untuk membuat Perusahaan Utama mempunyai sikap penilaian ke atas sistem yang sama di mana kita tahu negara yang telah membangun (developed countries) pengurusan hutan di Sarawak yang ditekankan oleh pencinta alam yang mana penemuannya telah sekitar mereka untuk menggunakan menunjukkan bahawa Sarawak Persidangan Kemuncak Bumi (World mempunyai sistem pengurusan Conference) yang akan diadakan tahun hutan yang baik. hadapan di Brazil untuk memberi (vi) Kerajaan telah mengatur kesusahan kepada pengeluar kayu-kayan beberapa lawatan terutamanya dan negara tropika. Kalau mereka adalah bagi tetamu-tetamu negara betul-betul atau sebenar-benarny orang supaya mereka dapat meninjau yang cintakan dunia atau alam sekitar sendiri dasar dan pelaksanaan dunia, mengapa mereka tidak mengkaji sistem pengurusan hutan di alam sekitar dunia pada keseluruhannya. negara ini. Siapa yang merosakkan alam sekitar dunia? Siapa yang mengeluarkan (vii) Penubuhan Tabung Pemba- obnoxious gas, dengan izin, seperti ngunan Industri Kayu-kayan carbon dioxide yang memburukkan alam Malaysia boleh digunakan oleh sekitar di negara. Mereka yang pihak industri bagi membanteras mengeluarkan bahan-bahan busuk, dia kempen anti kayu tropika. tidak salah, orang yang ada hutan tropika yang salah. Mengapa pembalakan yang Di samping langkah yang disebutkan dijalankan di dalam negara temperate tadi, Kerajaan juga akan terus tidak disalahkan, hanya negara-negara menggunakan pendekatan dua hala dan tropika disalahkan dengan tujuan pelbagai hala dalam usaha membanteras mereka yang sempit untuk dengan izin, kempen anti kayu tropika. to bully negara yang sedang membangun. Kita tidak campur di dalam Tuan Ahmad bin Nor: Tuan Yang persidangan ini, Kalau mereka di-Pertua, soalan tambahan. Kita telah menukarkan sikap, kalau mereka yang mendengar penerangan yang begitu menggunakan persidangan ini betul- panjang lebar oleh Menteri Perusahaan betul untuk mengkaji alam sekitar dunia, Utama berhubung dengan misi-misi maka barangkali kita boleh menghadiri yang telah dihantar atau kempen- persidangan itu. kempen Malaysia untuk counter segala kempen berhubung dengan hutan Dato' Dr Affifudin bin Haji Omar: tropika. Tetapi saya ingin tahu Tuan Yang di-Pertua, soalan tambahan. mengapakah Perdana Menteri dan juga Pada hari ini akhbar The New Straits Timbalan Perdana Menteri telah Times telah menyiarkan satu artikel beberapa kali membuat kenyataan mengenai pembalakan haram. Saya ingin akhbar bahawa Malaysia tidak akan bertanya Yang Berhormat Menteri mengambil bahagian di Persidangan apakah masalah pembalakan haram Kemuncak Bumi yang akan diadakan menjadi satu masalah yang meluas nanti bagi membersihkan apa yang ataupun yang berleluasa di negara kita 12389 30 OKTOBER 1991 12390 ini? Adakah Yang Berhormat Menteri sedia ada tentang pelacuran dan bersetuju dengan saya jika saya kegiatan-kegiatan lain yang serupa yang mengatakan bahawa salah pandangan tidak diingini untuk mencegah AIDS ataupun misconception di kalangan dari merebak di negara ini. masyarakat dunia mengenai dengan pengurusan hutan kita adalah berkaitan Menteri Perpaduan Negara dan dengan pembalakan haram yang mana Pembangunan Masyarakat (Dato' kemungkinan Kementerian ataupun Napsiah binti Omar): Tuan Yang di- Jabatan tidak dapat mengawalnya Pertua, untuk makluman Ahli Yang Berhormat, Kerajaan sedang mengkaji dengan berkesan pada masa ini. secara menyeluruh segala aspek, termasuk peruntukan undang-undang Dato' Seri Dr Lim Keng Yaik: Tuan yang berkenaan dalam usahanya untuk Yang di-Pertua, sebenarnya mencegah penyakit AIDS menjadi satu Kemenlerian Perusahaan Utama sedar gejala besar dalam negara kita. alas masalah pembalakan haram sejak tahun yang lalu. Kementerian saya telah Tuan R. Karpal Singh: Tuan menyiapkan satu kertas kerja berkenaan Speaker, tentang pelacuran, walaupun pembalakan haram kepada mesyuarat ada undang-undang sekarang, tetapi ada Majlis Per hutan an Negara pada bulan banyak rumah-rumah haram, rumah- April tahun ini. Dalam kertas kerja ini, rumah pelacuran dan massage parlour Kementerian saya telah memanggil atau dalam Kuala Lumpur dan bandar-bandar menyeru tiap-tiap negeri yang lain. Apakah tindakan yang diambil oleh bertanggungjawab ke atas perhutanan Polis untuk mencegah apa yang terus untuk menjaga dengan lebih teliti terang terjadi di depan mata kita? masalah berkenaan pembalakan haram. Saya berasa suka hati melihat keadaan Dato' Napsiah binti Omar: Tuan sekarang di mana semua orang telah Yang di-Pertua, itu di bawah jagaan Polis sedar ada pembalakan haram. Dengan dan bukan di bawah jagaan saya. itu dalam persidangan Majlis Perhutanan (Ketawa) Negara yang akan datang, kita sedang Dr Tan Seng Giaw: Tuan Yang di- menyiapkan kertas kerja dan termasuk Pertua, adakah benar kenyataan Yang menggunakan cara remote sensing Berhormat Menteri mengenai tindakan satellite untuk mengatasi pembalakan tegas akan diambil terhadap mereka yang haram yang sedang atau akan dijalankan. membawa pelacur-pelacur masuk ke negara ini untuk mencegah AIDS. Kalau Ada satu cara yang lain untuk benar, adakah Yang Berhormat sedar, menghentikan, ada banyak pihak yang selain dari AIDS, pelacur-pelacur ini mencadangkan adalah lebih baik orang juga membawa penyakit kelamin yang yang kena tangkap kerana pembalakan lain dan adakah Yang Berhormat akan haram digantung sampai mati, dan ada mempertimbangkan sama ada pelacuran yang cadangkan buang negeri tetapi saya akan dilegalize, dengan izin, Tuan Yang ingat kita akan menyeragamkan denda- di-Pertua. Kalau tidak, apakah alternatif denda ke atas orang yang ditangkap yang lain untuk pemulihan beribu-ribu dalam pembalakan haram. pelacur yang ada di negara ini. Dato' Napsiah binti Omar: Tuan PENYAKIT AIDS Yang di-Pertua, kenyataan saya baru- baru ini adalah menyatakan iaitu, 14. Tuan R. Karpal Singh minta sekiranya mereka yang membawa Menteri Perpaduan Negara dan pelacur-pelacur yang membawa virus Pembangunan Masyarakat menyatakan AIDS atau HIV Positive, dengan izin, sama ada Kerajaan bercadang untuk mereka ini sekiranya dapat ditangkap, mengkaji semula undang-undang yang dikesan dan dengan cukup buktinya, 12391 30 OKTOBER 1991 12392 memanglah saya menyeru supaya BANJIR DI BANDAR TELUK mereka ini diberi hukuman yang seberat- INTAN beratnya seperti mereka yang mengedar dadah, kerana HIV Positive pelacur- 5. Tuan Ong Tin Kim minta Menteri pelacur ini boleh membawa maut kepada Pertanian menyatakan adakah apa bukan sahaja mereka yang menjadi rancangan-rancangan atau projek- pelanggan, tetapi juga kepada mereka projek untuk mengatasi masalah banjir yang tidak berdosa seperti anak-anak dan di kawasan Teluk Intan akibat naik wanita-wanita yang tidak berdosa. Pada pasang air laut dan hujan monsoon pada mereka yang mencari pelacur-pelacur ini, I have no compassion, dengan izin, tiap-tiap tahun. kerana AIDS adalah satu penyakit yang (a) jikalau tidak, mengapa dan bila dicari. Sebabnya AIDS itu maknanya, akan ada; dan Acquired Immuned Deficiency Syndrome. You go and acquired it, so I (b) jikalau ada, bila projek akan have no compassion for them. Tetapi dijalankan. kepada anak-anak dan juga kepada wanita yang tidak berdosa, kita perlu Timbalan Menteri Pertanian membela mereka itu. Saya pun sudah lupa soalan-soalan yang lain tadi. (Dato' S. Subramaniam): Tuan Yang di-Pertua, Kerajaan sedar atas masalah Dr Tan Seng Giaw: Tuan yang di- banjir yang dialami di bandar Teluk Pertua, adakah Yang Berhormat akan Intan dan telah memulakan kajian untuk mempertimbangkan untuk, dengan izin, mengkaji masalah ini. Kajian ini telah legalize pelacuran ataupun alternatif bermula pada Januari, 1991 dan dijangka yang lain sebagai langkah-langkah siap pada bulan November tahun ini untuk pemulihan pelacur-pelacur di dengan penyediaan pelan induk saliran negara ini. Jadi, saya hendak tambah bagi seluruh bandar Teluk Intan. Pelan lagi kerana ada peluang. induk saliran ini akan mengemukakan langkah-langkah untuk mengatasi Timbalan Yang di-Pertua (Tuan masalah banjir yang sedang dialami di Ong Tee Keat): Yang Berhormat, Teluk Intan termasuk banjir yang jangan. Cukuplah. diakibatkan oleh pasang air laut. lanya juga akan mengenalpasti kekurangan- Dr Tan Seng Giaw: Nampaknya kekurangan dalam sistem saliran dan Yang Berhormat itu ..... akan memberi cadangan bagi kerja-kerja membaiki sistem salinan bagi bandar Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Teluk Intan. Ong Tee Keat): Ini sebenarnya bukan peluang. Yang Berhormat sudah Projek untuk mengatasi banjir di kemukakan apa yang hendak disoalkan. Teluk Intan hanya boleh diwujudkan Cukuplah. selepas kajian pelan induk yang sedang Dr Tan Seng Giaw: Nampaknya dijalankan itu siap di mana komponen- compassion itu terhad sangat. komponen projek boleh dikenalpasti dan kos projek ditetapkan. Dato' Napsiah binti Omar: Tuan Yang di-Pertua, sebenarnya soalan tadi Datin Ling Cbooi Sieng: Tuan Yang sama ada saya hendak legalize di-Pertua, soalan tambahan. Masalah prostitution, dengan izin, itu yang dihadapi oleh penduduk-penduduk nampaknya-dalam simple economic di kawasan Teluk Intan seperti yang term, dengan izin, sekiranya ada dibangkitkan oleh Yang Berhormat demand adalah supply, jadi ini terpulang adalah sama dalam kawasan yang di tepi kepada kaum seperti Ahli Yang laut dan kawasan seperti Lumut juga Berhormat untuk bertindak. menghadapi masalah dan sepanjang 12393 30 OKTOBER 1991 12394 pengetahuan saya, pegawai-pegawai kajian yang sedang dijalankan itu berkenaan hanya mengorek longkang- dijangka habis pada bulan November dan longkang atau sungai-sungai tiap-tiap selepas itu kita akan memutuskan tahun supaya air dapat mengalir dan tiap- langkah-langkah yang perlu diambil tiap tahun membuat demikian. terhadap masalah ini.
Soalan saya, Tuan Yang di-Pertua, secara menyeluruh, dari segi PELANCONG ASING—KESAN perancangan jangka masa panjang, BUDAYA RAKYAT TEMPATAN adakah rancangan khas diberi untuk mengatasi masalah ini dan jika ya, sila 6. Tuan Haji Buniyamin bin Yaakub Yang Berhormat memberi butir-butir minta Menteri Kebudayaan, Kesenian mengenai rancangan khas ini dan kalau dan Pelancongan menyatakan apakah tidak, adakah ini bermakna Kementerian kesan kepada moral dan budaya anak Yang Berhormat akan membekalkan negeri ini akibat daripada kehadiran para sikap menyelesaikan masalah-masalah pelancong luar negeri ke pusat-pusat banjir apabila ia berlaku. Terima kasih. pelancongan negara ini seperti di Pulau Langkawi dan sebagainya, terutama Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kesan daripada berkembangnya Ong Tee Keat): Saya rasa soalan Yang pelacuran, penyalahgunaan dadah dan Berhormat telahpun terkeluar daripada penyakit AIDS kepada anak tempatan. soalan asal, sebab ini berkenaan dengan Teluk Intan. Dato' Abdul Raman bin Suliman: Tuan Yang di-Pertua, Kementerian Tuan Ong Tin Kim: Tuan Yang di- Kebudayaan, Kesenian dan Pelan- Pertua, soalan tambahan. Saya hendak congan mendapati bahawa kehadiran tanya Yang Berhormat Timbalan pelancong-pelancong asing ke negara ini Menteri, kajian yang telah dilaporkan tidak mempengaruhi moral dan budaya oleh Yang Berhormat Timbalan Menteri rakyat tempatan. Malahan kehadiran itu akan dibuat oleh sebuah syarikat mereka telah memberikan kesedaran dan swasta atau Jabatan? Jikalau swasta, kesempatan kepada rakyat tempatan mana satukah syarikat swasta. Kedua, mmemperkenalkan kepelbagaian kesenian untuk sementara ini sebelum kajian dan budaya yang unik. Aktiviti ini dibuat, adakah apa-apa rancangan untuk merupakan salah satu daya tarikan buat sementara bagi mengurangkan pelancongan yang mendapat perhatian kebanjiran di kawasan Teluk Intan. daripada pelancong-pelancong asing. Selain daripada itu, penampilan aktiviti Dato' S. Subramaniam: Bagi itu juga telah memberikan satu lagi menjawab soalan pertama, kajian yang punca pendapatan tambahan kepada dibuat ini adalah dibuat oleh juru rakyat tempatan. perunding swasta. Namanya kita tidak boleh beri sekarang, tetapi kalau Ahli Yang Berhormat berminat, saya boleh PENUNTUT TERLIBAT DALAM memberitahu kemudian. Kajian ini akan AKTIVITI NEGATIF dibuat dengan kos sebanyak $805,000.00. 7. Puan Hajah Rakibah binti Haji Abdul Manap minta Menteri Tentang langkah-langkah sementara Pcndidikan menyatakan memandangkan ini, seperti saya katakan, masalah banjir terdapat kes-kes di dalam mana murid di Teluk Intan adalah satu masalah yang sekolah dan penuntut-penuntut institusi besar dan kita tidak bercadang untuk pengajian tinggi kadangkala terlibat mengambil langkah-langkah buat masa dalam pergaduhan sesama sendiri, sementara, tetapi seperti saya jawab tadi, tunjuk perasaan, kegiatan menja- 12395 30 OKTOBER 1991 12396 hanamkan harta benda sekolah dan Tuan Lau Dak Kee: Adakah yayasan, memukul guru, mengguna Timbalan Menteri sedar bahawa dadah dan menghisap rokok, apakah terdapatnya murid-murid sekolah yang nisbahnya dengan bilangan murid dan kadang-kadang menggunakan atau penuntut dan adakah tindakan susulan menunjukkan tanda-tanda lucah seperti yang diambil oleh Kementerian. yang ditunjukkan oleh beliau semalam di Dewan ini. (Tepuk) Timbalan Menteri Pendidikan (Dr Fong Chan Onn): Tuan Yang di-Pertua, bilangan murid-murid sekolah dan Dr Fong Chan Onn: Tuan Yang di- penuntut-penuntut institusi pengajian Pertua, saya tak tahu apa yang saya tinggi yang terlibat dalam aktiviti- tunjukkan semalam. (Disampuk) Kalau aktiviti negatif yang disebut itu adalah Ahli Yang Berhormat dari Ipoh hendak amat kecil bilangannya, malahan memperkecil-kecilkan saya, lain kali Kementerian Pendidikan tidak apabila saya masuk ke Dewan ini, saya menerima sebarang aduan mengenai terpaksalah, dengan ini, place my hand kegiatan-kegiatan negatif ini di kalangan at the back, supaya tidak boleh salah pelajar-pelajar universiti. tafsir. Tetapi lain kali apabila saya masuk ke Dewan ini, janganlah anggap Namun begitu, Kementerian saya seorang yang sombong. Pendidikan menganggap keadaan ini serius dan tetah mengambil langkah- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan langkah yang sewajarnya untuk Ong Tee Keat): Cukuplah Yang mengurangkannya. Kementerian Berhormat. Kok Lanas. Pendidikan akan sentiasa mengawasi kegiatan semua pelajar di pelbagai Tuan Haji Sukri bin Haji peringkat institusi pendidikan agar Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, mereka akan menjadi ahli masyarakat apakah pihak Kementerian sedar bahawa yang bertanggungjawab, penyayang, selain daripada masalah yang berdisiplin dan bermoral. ditimbulkan oleh murid-murid seperti masalah tunjuk perasaan, kegiatan Tuan Lau Dak Kee: Tuan Yang di- menjahanam harta benda sekolah, Pertua, soalan tambahan. Nampaknya apakah pihak Kementerian sedar bahawa Kementerian Pendidikan telah terdapat juga kesilapan di pihak guru, mengambil beberapa langkah untuk misalnya perbuatan menderakan budak- menjaga disiplin murid-murid. budak sekolah, sexual assault kepada Bolehkah Timbalan Menteri mem- murid-murid seperti yang berlaku baru- beritahu Dewan ini sama ada terdapat baru ini. Apakah tindakan-tindakan murid-murid yang selalu menunjukkan tegas yang telah diambil oleh pihak tanda-tanda lucah seperti yang Kementerian terhadap guru-guru yang ditunjukkan oleh beliau semalam? bersikap seperti itu? (Tepuk) Dr Fong Chan Onn: Tuan Yang di- Dr Fong Chan Onn: Tuan Yang di- Pertua, saya suka mengucapkan terima Pertua, saya tak faham maksud soalan kasih kepada Ahli Yang Berhormat dari itu. Kok Lanas mengenai soalan itu. Memang Kementerian Pendidikan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan selalunya mengambil tindakan yang Ong Tee Keat): Tak perlu dijawab. Yang keras terhadap guru-gum yang berbuat Berhormat boleh kemukakan soalan demikian. Sungguhpun bilangan tadi, cuma soalan itu sudah jelas. Saya kejadian seperti itu amat kecil, tetapi rasa tak payah diulangi lagi, cuma satu saya ingin memberi jaminan di Dewan sahaja yang saya hendak beri tahu, yang mulia ini bahawa Kementerian kemukakan soalan dengan singkat. Pendidikan akan mengambil tindakan 12397 30 OKTOBER 1991 12398 yang sewajarnya terhadap apa-apa yang Pengangkutan telah dimaklumkan terjadi iaitu kalau mengikut siasatan kita bahawa pihak JKR akan dapat sekiranya benar berlaku, kita akan menyiapkan kerja-kerja pemasangana mengambil tindakan disiplin berkaitan mesin timbang dan kemudahan- dengan sewajarnya dengan apa yang kemudahan lain di stesen timbang telah berlaku. Kalumpang pada awal tahun 1992. Tuan Chor Chee Heung: Tuan Yang TIMBANG BERAT MUATAN— di-Pertua, soalan tambahan. Bolehkan PENGUATKUASAAN Yang Berhormat Timbalan Menteri memberitahu jumlah perbelanjaan yang 8. Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji dibelanjakan oleh pihak Kerajaan dalam Mohd. Hassan minta Menteri memperbaiki jalan-jalan raya yang telah Pengangkutan menyatakan bilakah rosak diakibatkan oleh lori-lori yang timbang berat barang-barang yang mengangkut barang-barang dengan diangkut akan dilaksanakan. Kelihatan tidak mengikut berat muatan yang bahawa tempat timbang berat muatan ditetapkan. itu tidak digunakan dekat Kalumpang yang mana perbelanjaan membinanya Soalan yang kedua, adakah pihak agak besar juga. Kerajaan sedar, mengikut kajian, bahawa negara-negara maju telah Timbalan Menteri Pengangkutan melaksanakan timbang berat muatan di (Datin Paduka Hajah Zaleha binti highway-highway dengan begitu Ismail): Tuan Yang di-Pertua, pada berjayanya dalam mengawal lori-lori masa ini Kementerian Pengangkutan muatan barangan. melalui Jabatan Pengangkutan Jalan sememangnya melaksanakan penguat- Datin Paduka Hajah Zaleha binti kuasaan timbang berat barang-barang Ismail: Tuan Yang di-Pertua, soalan yang diangkut melalui penggunaan yang pertama tidak di bawah urusan mesin-mesin penimbang yang terdapat Kementerian Pengangkutan tetapi di pejabat-pejabat Jabatan Pengang- adalah di bawah urusan Jabatan Kerja kutan Jalan Negeri dan juga Cawangan- Raya. cawangan serta mesin-mesin penimbang milik pihak Polis Di Raja Malaysia. Yang keduanya, memang Kerajaan Kenderaan-kenderaan yang disyaki sudahpun membuat keputusan iaitu membawa muatan lebih akan diiring ke untuk menggunakan mesin-mesin tempat di mana mesin penimbang timbang ini. Bukan tidak ada dan selama ditempatkan. ini ada tetapi tidak mencukupi. Apabila sesebuah lori ditahan dan disyaki Berhubung dengan tempat timbang membawa lebih muatan terpaksa dibawa yang masih tidak digunakan dekat berpuluh-puluh batu jauhnya. Oleh Kalumpang, Selangor, saya suka kerana itu kita akan menambahkan 24 memaklumkan bahawa struktur asas lagi mesin timbang di 24 tempat dan tapak tempat timbang itu telahpun siap kelmarin semasa perbahasan peringkat dibina oleh pihak Jabatan Kerja Raya. Jawatankuasa, saya telah pun Pada masa ini pihak JKR masih dalam menjelaskan, menyebutkan tempat- proses mendapatkan mesin timbang tempat yang akan kita laksanakan mesin untuk dipasangkan di stesen tersebul. timbang ini yang akan boleh beroperasi Apabila mesin timbang siap dipasang pada tahun 1992 dan jumlah peruntukan kelak termasuk dengan kemudahan- yang dipohon untuk melengkapkan kemudahan lain, ianya akan diserahkan pasukan penguatkuasa dan juga 13 stesen kepada Jabatan Pengangkutan Jalan timbang yang statik ini dengan 7 pasukan untuk digunakan. Kementerian penguatkuasaan yang bergerak ialah 12399 30 OKTOBER 1991 12400 $1,587,100. Memang kita masih di mendidik dan melindungi hak-hak dalam proses mengambit tindakan di pengguna. Persatuan-persatuan dalam perkara ini. pengguna adalah merupakan sumber maklumat terpenting yang telah membantu Kementerian mengenalpasti PERSATUAN PENGGUNA— masalah-masalah yang dihadapi oleh PERANAN pengguna. Melalui aduan-aduan yang dibuat oleh persatuan-persatuan 9. Tuan Mohamed Khalid bin pengguna, beberapa masalah pengguna Nordin minta Menteri Perdagangan telah dikenalpasti dan diatasi oleh Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna Kementerian seperti masalah kenaikan menyatakan: harga barangan dan penyelewengan- (a) berapakah jumlah persatuan- penyelewengan yang berlaku di dalam persatuan pengguna di negara pasaran. kita dan sejauh manakah peranan dan hubungan persatuan- Selain daripada itu, persatuan- persatuan pengguna dalam persatuan pengguna juga telah membantu Kementerian hak-hak membantu Kementerian dengan pengguna; dan mengemukakan pandangan-pandangan dan nasihat-nasihat mengenai apa juga (b) apakah bantuan yang diberikan perkara yang berkaitan dengan oleh Kementerian kepada kepenggunaan melalui wakil-wakil Persatuan-persatuan Pengguna mereka di dalam Majlis Penasihat ini supaya mereka dapat Pelindung Pengguna Kebangsaan. Pihak memainkan peranan dan fungsi Kementerian sentiasa memberi mereka dengan baik dan perhatian dan pengiktirafan terhadap berkesan. pandangan-pandangan dan nasihat- nasihat tersebut. Menteri Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna Dari segi pendidikan pengguna, pihak (Dato' Haji Abu Hassan bin Haji Kementerian sememangnya sentiasa Omar): Tuan Yang di-Pertua, pada masa bekerjasama dengan persatuan- ini terdapat sebanyak 16 buah persatuan persatuan pengguna dalam menjayakan pengguna iaitu 13 buah persatuan program-program pendidikan pengguna. pengguna di peringkat negeri, 2 buah di Kementerian sentiasa menjemput peringkat cawangan iaitu di Ipoh dan persatuan-persatuan pengguna Sibu dan 1 (satu) Gabungan Persatuan- mengambil bahagian dalam aktiviti- persatuan Pengguna Malaysia aktiviti pendidikan pengguna yang (FOMCA) yang merupakan badan dianjurkan oleh Kementerian. gabungan kepada Persatuan-persatuan Sebaliknya Kementerian juga Pengguna Negeri. mengambil bahagian di dalam aktiviti- aktiviti yang dianjurkan oleh persatuan- Untuk makluman Ahli Yang persatuan pengguna. Hubungan rapat ini Berhormat, setiap negeri mempunyai adalah perlu dalam usaha kita untuk persatuan penggunanya masing-masing. menyedarkan pengguna mengenai hak dan tanggungjawab masyarakat sebagai Tuan Yang di-Pertua, memang tidak pengguna. dapat dinafikan bahawa persatuan- persatuan pengguna memainkan peranan Tuan Yang di-Pertua, dari segi yang penting di dalam membantu bantuan kewangan, Kerajaan telahpun Kerajaan pada amnya dan Kementerian mengeluarkan bantuan tersebut Perdagangan Dalam Negeri dan Hal semenjak tahun 1966 lagi. Setakat ini Ehwal Pengguna khususnya bagi sejumlah $1,568,930 telah diagihkan 12401 30 OKTOBER 1991 12402 kepada persatuan-persatuan pengguna. Tuan Yang di-Pertua, Majlis Sementara itu bantuan dari segi tenaga Penasihat Pelindung Pengguna atau kepakaran pula adalah untuk Kebangsaan masih berfungsi dan pihak membantu persatuan-persatuan peng- Kementerian sentiasa mengadakan guna mengatasi aduan-aduan yang rundingan dengan Majlis yang diterima serta menjalankan aktiviti- berkenaan dan baru-baru ini kita aktiviti pendidikan pengguna seperti telahpun mengadakan rundingan ceramah, seminar dan pameran. mengenai Rang Undang-undang yang berkaitan dengan Akta Sewa Beli. Selain dari itu, sokongan orang ramai Mereka telahpun kemukakan pendapat terhadap persatuan-persatuan pengguna berkenaan perkara ini sebelum kita ini adalah perlu. Dengan menjadi ahli kemukakan kepada Jemaah Menteri dan kepada persatuan-persatuan pengguna, juga kepada Dewan yang mulia ini. orang ramai akan dapat membantu persatuan, sama ada dari segi kewangan Selain daripada itu, mereka telah mahupun kekuatan persatuan itu sendiri. memberi pandangan berkaitan dengan Dengan wujudnya persatuan-persatuan dapur minyak yang perlu mendapat pengguna yang kuat dan mendapat pengesahan daripada SIRIM dan lain- sokongan dan pada masyarakat, pihak lain. Dan sekarang mereka sedang giat Kementerian percaya sumbangan memberi nasihat berkaitan dengan persatuan-persatuan pengguna dalam beberapa perkara termasuk mengenai mengatasi masalah-masalah yang jualan secara langsung, Akta Hal Ehwal berkaitan dengan kepenggunaan akan Pengguna dan sebagainya. Jadi, ini menjadi lebih berkesan dan bermakna bermakna bahawa Majlis itu masih lagi. berfungsi dan Kementerian masih memerlukan khidmatnya. Dr Tan Seng Giaw: Tuan Yang di- Pertua, soalan tambahan. Adakah Tuan Haji Ibrahim bin Ali: Tuan National Advisory Council for Yang di-Pertua, memang kita akui Consumer Protection masih bergiat bahawa peranan Persatuan Pengguna ini menjalankan tugas, kalau ada apakah penting terutamanya dalam melindungi tugas yang dimainkan sekarang. Adakah hak kepentingan pengguna dalam Sistem tugas ini mencukupi untuk melindungi Ekonomi Bebas. Tetapi saya ingin pengguna? Dan adakah benar bahawa mengetahui daripada Yang Berhormat pihak Kementeriannya sudah Menteri, sejauh manakah peranan mengadakan kaunter-kaunter di pasar- Kementerian bagi menentukan supaya pasar, kalau ada berapa kaunter telah Persatuan-persatuan Pengguna ini, oleh diadakan dan berapa cawangan kerana kenyataan-kenyataan mereka ini Kementerian sudah ditubuhkan sekarang boleh mempengaruhi suasana ekonomi untuk kegiatan mencegah kenaikan dan kepentingan usahawan-usahawan harga dan juga berapa mobile consumer terutamanya pengeluar-pengeluar. Oleh control centres yang telah diadakan itu, saya ingin mengetahui dengan lebih sekarang? terperinci bagi menentukan bahawa Persatuan Pengguna mengeluarkan Dato' Haji Abu Hassan bin Haji kenyataan-kenyataan yang sahih, yang Omar: Tuan Yang di-Pertua, saya ingin tepat, jika tidak, ia menjejas banyak menjawab berkenaan dengan Majlis pihak dan juga mungkin diambil Penasihat Pelindung Pengguna kesempatan oleh parti-parti politik Kebangsaan. Kerana perkara-perkara menjadikannya sebagai isu politik. yang telah dipinta oleh Ahli Yang Berhormat itu memerlukan detail-detail Dato' Haji Abu Hassan bin Haji seperti kaunters dipasar-pasar,bilangan Omar: Tuan Yang di-Pertua, cawangan dan sebagainya, kalau hendak sebagaimana kita maklum iaitu buatlah soalan yang lain, tidak usahlah Persatuan-persatuan Pengguna ini masukkan ke dalam soalan yang ini. adalah ditubuhkan di bawah Akta 12403 30 OKTOBER 1991 12404 Pertubuhan dan mereka bebas untuk dan diuruskan sebagai sebuah organisasi membuat kenyataan-kenyataan. Namun yang berorientasikan komersial. Modal begitu, saya bersetuju dengan Ahli Yang dibenar permulaan syarikat ini ialah Berhormat iaitu sebagai Persatuan $200 juta mengandungi 200 juta saham Pengguna yang bertanggungjawab, pada nilai $1 setiap unit saham. mereka hendaklah mengeluarkan Sementara itu modal dibayar permulaan kenyataan-kenyataan yang tidak syarikat ini ialah $100 juta mengandungi mengelirukan dan akan menjejaskan 100 juta saham pada nilai $1 setiap unit keadaan ekonomi negara kita ini. saham. Dan pada tahun 1992 Kerajaan akan menambah modal ini dengan Jadi, oleh itu, di samping seban yak $200 juta lagi. Kementerian berusaha untuk mempastikan bahawa Persatuan- Tuan Yang di-Pertua, objektif PUNB pcrsatuan Pengguna ini menjalankan adalah seperti berikut: tugas berdasarkan kepada matlamat persatuan ditubuhkan, mereka juga (i) Membantu meningkatkan jumlah hendaklah bertanggungjawab dari segi usahawan bumiputera yang kenyataan-kenyataan yang dikeluarkan. terlibat dalam sektor industri dan komersial;
PUNB—GARISPANDUAN (ii) Membantu meneguhkan kedu- OPERASI dukan usahawan yang terlibat dalam perusahaan kecil dan 10. Dato' Dr Affifudin bin Haji Omar sederhana khususnya di bidang minta Menteri Kewangan menyatakan pembuatan; dan apakah garis-garis panduan operasi (iii) Membantu melengkapkan PUNB yang baru ditubuhkan baru-baru usahawan bumiputera dengan ini. Adakah penumpuan matlamat pengetahuan dan kemahiran semata-mata untuk mem bantu kumpulan keusahawanan. membuat barangan-barangan eksport bumiputera. Bagaimana dengan Di antara aktiviti utarma PUNB pula kumpulan bumiputera yang rneng- akan merangkumi bidang-bidang eksport perkhidmatan, dan yang berikut: membekal perkhidmatan teknologi tinggi. (i) Menyediakan modal kepada syarikat-syarikat bumiputera Timbalan Menteri Kewangan menerusi: (Tuan Abdul Ghani bin Othman): Tuan Yang di-Pertua, penubuhan (a) Pelaburan permulaan; Perbadanan Usahawan Nasional Berhad (PUNB) seperti yang telah diumumkan (b) Pelaburan pembangunan; oleh Kerajaan baru-baru ini, adalah pada (c) Pelaburan susulan; dan prinsipnya bertujuan untuk mewujudkan masyarakat usahawan bumiputera yang (d) Pelaburan pengambil- berdaya-maju dan berdaya-saing dalam alihan. aktiviti-aktiviti perdagangan dan perindustrian selaras dengan Wawasan (ii) Memberi kemudahan latihan 2020. keusahawanan bersepadu dan praktikal yang merangkumi Tuan Yang di-Pertua, PUNB aspek kewangan, pengurusan, merupakan anak syarikat milik penuh teknologi, pemasaran seterusnya Yayasan Pelaburan Bumiputera. la menerapkan nilai-nilai budaya ditubuhkan di bawah Akta Syarikat 1965 dan etika kerja yang profesional; 12405 30 OKTOBER 1991 12406 (iii) Menyediakan maklumat membiayai industri selain daripada perniagaan dan perkhidmatan pembuatan seperti perkhidmatan, runding cara. pclancongan dan perdagangan.
Di antara garispanduan operasi dan Selain daripada itu, syarikat-syarikat kumpulan sasaran bagi melaksanakan berkenaan juga perlulah memenuhi objektif PUNB, adalah seperti berikut: keperluan tertentu yang antara lainnya adalah seperti berikut: (i) Syarikat yang dimiliki (a) syarikat mestilah sebuah syarikat sepenuhnya oleh usahawan sendirian berhad; bumiputera; (b) dana pemegang saham syarikat (ii) Syarikat usahasama di harus sekurang-kurangnya antara usahawan bumi- $250,000 sehingga $2.5 juta putera dan bukan bumi- tetapi jumlah kos pelaburan putera, di mana usahawan sesuatu projek tidak melebihi $10 bumiputera memegang juta; dan kuasa majoriti; (c) syarikat perlu memiliki lesen, (iii) Syarikat usahasama di permit dan beroperasi di tapak antara usahawan bumi- yang dibenarkan oleh undang- putera dan pelabur asing; undang. (iv) Pengambil alihan oleh Sebagai kesimpulannya, saya ingin pengurusan bumiputera; memaklumkan kepada Dewan yang dan mulia ini bahawa PUNB dijadualkan akan dilancarkan secara rasmi oleh (v) Syarikat milik Kerajaan. Yang Amat Berhormat Perdana Menteri pada minggu yang ketiga, bulan Januari, Keutamaan juga akan diberi kepada tahun hadapan. industri pembuatan sama ada yang berasaskan kepada sumber asli ataupun Tuan Haji Ibrahim bin Ali: Tuan bukan yang sumber asli adalah seperti Yang di-Pertua, kita menyokong berikut: sebarang usaha dalam konteks bagi (a) keluaran getah; membantu syarikat-syarikat bumiputera mendapat modal pinjaman dalam apa jua (b) kelapa sawit; perniagaan. Soalan saya, sekarang ini ada lagi satu iaitu PUNB. Sebagai (c) memproses makanan yang perbandingan, apakah penubuhan berasaskan kepada kayu, kimia seumpama ini tidak bertindih kerana kita dan petro kimia; Sudan mempunyai banyak institusi, (d) keluaran yang tidak berasaskan sepatutnya diberi lebih perhatian dari keluli; dan segi membesarkan institusi yang sedia ada. Sebagai contoh, MARA, (e) keluaran bukan logam, minyak menentukan wang yang diberi itu dan gas. digunakan sepenuhnya atau se- umpamanya ataupun lain-lain institusi Sementara industri-industri yang yang sedia ada. Sekarang ini ada pula bukan berasaskan sumber asli adalah PUNB. Soalan saya, dari segi seperti elektronik dan elektrik, rasionalitinya tentang penubuhan PUNB telekomunikasi, peralatan pengang- ini walaupun bagi saya, lagi banyak lagi kutan, jentera dan keluaran kejenteraan baik, cuma dari segi peranan supaya keluli dan tekstil. Walau bagaimanapun, lanya tidak bertindih dengan institusi PUNB juga akan menimbangkan untuk yang sedia ada. 12407 30 OKTOBER 1991 12408 Tuan Abdul Ghani bin Othman: bumiputera akan dilatih oleh PUNB? Tuan Yang di-Pertua, yang pertamanya Bolehkah Yang Berhormat mene- ingin saya menjelaskan bahawa dari segi rangkan dengan lebih lanjut mengenai sasarannya adalah berbeza. Di antara kenyataannya iaitu pencapaian syarikat- kriteria yang boleh membezakan antara syarikat bumiputera dijangka meningkat peranan agensi-agensi yang telah sedia dalam tahun-tahun akan datang wujud dibandingkan dengan PUNB khususnya dengan rancangan PUNB ialah dana pemegang saham syarikat memasuki syarikat-syarikat yang hams sekurang-kurangnya daripada berpotensi sebagai pemegang ekuiti. $250,000 sehinggalah kepada $2.5 juta Bolehkah Yang Berhormat menjelaskan apa yang dimaksudkan sebagai dan tidak melebihi $10 juta. 'memasukinya'? Yang keduanya, Tuan Yang di- Tuan Abdul Ghani bin Othman: Pertua, kita akui bahawa tak kurang 13 Tuan Yang di-Pertua, peruntukan Kementerian dan tak kurang 60 agensi sebanyak $100 juta campur $200 juta berkaitan dengan Kementerian- datangnya daripada Yayasan Pelaburan kementerian yang berkenaan yang Bumiputera, bukan daripada sumber mempunyai tanggungjawab secara Kerajaan secara langsung. Jumlah yang langsung dan tidak langsung untuk sudah terkumpul, tersimpan alas nama membangunkan masyarakat usahawan Yayasan Pelaburan Bumiputera adalah bumiputera. Maka dengan penubuhan satu jumlah yang lebih daripada yang satu lagi ini, sewajarnyalah mencukupi untuk menampung keperluan menggerakkan satu usaha sebegitu rupa, sebanyak $100 juta yang merupakan masing-masing dapat meneruskan modal berbayar dan $200 juta yang peranan masing-masing. Walaupun telahpun dijanjikan oleh pihak Yang begitu, maka sewajarnya kita Berhormat Menteri Kewangan. mengharapkan satu rangkaian kerjasama yang lebih berkesan di antara mereka Pengertian kepada 'masuk ke dalam', dengan harapan bahawa masing-masing Tuan Yang di-Pertua, pengertiannya akan mempunyai kelebihan sendiri ialah satu pendekatan yang bam yang untuk menyumbangkan ke arah akan diceburi oleh pihak PUNB di mana pembangunan usahawan bumiputera. pendekatan venture capitalism, Tetapi pada mutakhirnya ialah dengan pendekatan investment bank, pende- cara menggerakkan kemampuan agensi katan sit-money dirangkumkan yang baru dengan yang lama, maka kesemuanya. Jadi, saya tidak matlamat 10 tahun akan datang dapat mengatakan satu yang khusus seperti mewujudkan masyarakat usahawan dan modal teroka untuk PUNB masuk dalam peniaga bumiputera, bukan sahaja dari satu-satu syarikat, tetapi saya sekadar segi bilangannya tetapi dari segi menyarankan di sini bahawa kesemua kemampuan dan wibawa mereka. pendekatan sama ada dalam bentuk venture capitalism, dengan izin, ataupun Dr Tan Seng Giaw: Tuan Yang di- dalam bentuk pendekatan development Pertua, adakah Yang Berhormat sedar bank ataupun investment bank akan bahawa Ketua Eksekutif Permodalan digunakan sebegitu rupa bahawa PUNB Nasional Berhad pernah mengatakan akan masuk sama dalam kegiatan bahawa di bawah Dasar Pembangunan syarikat-syarikat bumiputera, sama ada Negara, Yayasan Pelaburan Bumiputera dalam bentuk memegang saham (YPB) dan anak syarikat PUNB tidak common stock ataupun preferred stock, akan menerima peruntukan tambahan dengan izin, ataupun berbagai-bagai daripada Kerajaan.Kalau sedar, bentuk instrument untuk menjadi mengapa kita ada peruntukan tambahan pemegang ekuiti dalam syarikat-syarikat sekarang? Dan berapa pengusaha bumiputera. 12409 30 OKTOBER 1991 12410 Timbalan Yang di-Pertua (Tuan (iii) Sebab-sebab lain seperti Ong Tee Keat): Ahli-ahli Yang bot tenggelam, musnah, Bcrhormat sekalian, masa untuk dirampas dan sebagainya pertanyaan-pertanyaan bagi jawab mulut dengan bilangan sebanyak telahpun tamat. 17 unit (5%). (Masa untuk Pertanyaan bagi Jawab Mulut telak cukup dan Jawapan bagi GAJI SEKTOR AWAM—KAJIAN Pertanyaan No. 11 hingga 30 adalah diberi di bawan ini). 12. Tuan Lau Dak Kee minta Perdana Menteri menyatakan: LESEN MENANGKAP IKAN (a) bilakah Kerajaan dapat LAUT DALAM melaksanakan memorandum yang telah diserahkan kepada 11. Tuan Haji Sukri bin Haji Kerajaan oleh Majlis Bersama Mohamed minta Menteri Pertanian Kebangsaan (MBK) Badan- menyatakan: badan Berkanun baru-baru ini; (a) berapakah jumlah lesen (b) sama ada Kerajaan akan menangkap ikan Laut Dalam menerima semua permintaan yang telah diluluskan oleh ataupun sebahagian daripadanya; Kementerian sehingga 30hb dan September, 1991; dan (c) apakah alasan-alasan yang (b) daripada jumlah lesen yang lelah munasabah jika Kerajaan diluluskan berapakah lesen menerima atau menolak semua yang telah dibatalkan dan permintaan atau sebahagian apakah sebab-sebab pembatalan daripadanya. tersebut.
Dato' S. Subramaniam: Setiausaha Parlimen di Jabatan (a) Jumlah lesen menangkap ikan Perdana Menteri (Tuan Othman bin laut dalam yang diluluskan oleh Abdul): Kerajaan telah menubuhkan Kementerian Pertanian sehingga Jawatankuasa Khas Kabinet Mengenai 30 September, 1991 adalah 864 Gaji Sektor A warn dengan di- unit. pengerusikan oleh Yang Amat Berhormat Perdana Menteri sendiri. (b) Daripada jumlah tersebut Dalam melaksanakan urusan kajian sebanyak 339 unit lesen menyeluruh terhadap struktur dan (iaitu 39%) telah dibatalkan alas organisasi sektor awam termasuk sis tern sebab-sebab seperti berikut: saraannya, Kerajaan telah mengambil- (i) Pemohon tidak dapat kira memorandum-memorandum dari- membina bot walaupun pada Pihak Pekerja Majlis Bersama lanjutan tempoh kelulusan Kebangsaan dan tuntutan-tuntutan yang yang sesuai telah diberikan. dikemukakan oleh Kesatuan Sekerja Bilangannya adalah seba- termasuk memorandum daripada Pihak nyak 256 unit (75%); Pekerja Majlis Bersama Kebangsaan Badan-badan Berkanun. Sungguhpun (ii) Bot tidak mematuhi syarat- tidak kesemua tuntutan-tuntutan yang syarat perlesenan yang dikemukakan itu dapat dipenuhi oleh dikenakan. Bilangannya Kerajaan, akan tetapi di mana yang boleh sebanyak 66 unit (iaitu Kerajaan telahpun memberikan per- 20%); timbangan saksama. 12411 30 OKTOBER 1991 12412 Jawatankuasa Khas Kabinet perancangan/pelaksanaan di peringkat Mengenai Gaji Sektor Awam telahpun daerah perlu diubahsuai untuk menepati selesai menjalankan tugasnya dan arahan baru ini. keputusan yang dibuat oleh Kerajaan telahpun diumumkan kepada lima Majlis MERAH II menekankan tentang Bersama Kebangsaan pada 12 Oktober, pengutipan dan pengisian maklumat dan 1991 yang lalu. Keputusan Kerajaan itu cadangan membangunkan satu sistem telah diterima baik oleh pihak pekerja. maklumat secara berkomputer. Masalah-masalah yang timbul bersabit dengan aspek cadangan membangunkan BUKU MERAH—PELAKSANAAN sistem maklumat secara berkomputer, DI DAERAH khususnya mengenai perkakasan, peri si an, 'networking' dan komunikasi 13. Tuan Abdul Mulok bin Awang komputer dan "systems architecture" Damit minta Perdana Menteri serta prosedur mengenai pengumpulan, menyatakan: pengemaskinian, penyimpanan data. (a) kemajuan keseluruhan pelak- Untuk membantu menyelesaikan sanaan Buku MERAH II masalah-masalah di atas, Kerajaan telah di semua daerah; meminta juruperunding menjalankan (b) masalah utama dari segi satu kajian keperluan komputerisasi perancangan dan operasi yang telah dimulakan pada bulan pelaksanaan Buku MERAH II Februari tahun ini dan dijangka siap ini; dan pada akhir tahun 1991. Kajian ini adalah untuk mengkaji sama ada sistem-sistem (c) bentuk penyelesaian bagi maklumat yang sedia ada di semua mengatasi masalah ini. Kementerian/Agensi boleh dimanfaat- kan secara maksima melalui pendekatan Menteri di Jabatan Perdana yang bersepadu. Kajian ini akan Menteri dan Menteri Kehakiman mengemukakan beberapa cadangan (Tuan Syed Hamid bin Syed Jaafar sistem berkomputer yang merangkumi Albar); Dua ciri penting di bawah pengkalan data sosio-ekonomi dan MERAH II ialah pengumpulan data asas pengurusan/pengesanan projek pem- yang lengkap yang dipusatkan di bangunan. Syor-syor yang dikemukakan peringkat daerah dan penyusunan oleh juruperunding melalui kajian ini semula struktur serta peranan jentera jika didapati munasabah akan penyelarasan pelaksanaan pemba- dilaksanakan setelah penelitian secara ngunan di peringkat daerah. Semua mendalam dibuat. Kerajaan penuh yakin pejabat daerah telah bertindak secara bahawa dengan beberapa perkembangan positif di dalam mengumpul dan mutakhir di dalam bidang teknologi mengemaskinikan maklumat di Bilik komputer dan pendekatan Kerajaan Gerakan Daerah masing-masing secara mengenainya, telah memantapkan lagi berterusan dan sedar tentang pentingnya matlamat pelancaran Buku MERAH II. kegunaan maklumat dan perlunya maklumat diperolehi dengan sistematik. Di samping itu, usaha-usaha telah TELEFON BAGI PENDUDUK diambil ke arah memperkukuhkan SELALO perjalanan struktur perancangan dan pelaksanaan di peringkat daerah. Namun 14. Tuan Robert Lau Hoi Chew minta dengan pelancaran Dasar Pembangunan Menteri Tenaga, Telekom dan Pos Nasional dan perlunya jentera menyatakan: penyelarasan di peringkat daerah disusun semula melalui Arahan No. 1 (a) bilakah permohonan untuk Tahun 1991 yang berkuatkuasa pada 17 memasang telefon dari Selalo Julai, 1991, dengan sendirinya struktur (termasuk Pulau Keroto), 12413 30 OKTOBER 1991 12414 Paradon Sg. Ma'aw, Tg. Kunyit PEPERIKSAAN BERSAMA BAGI dan Tg. Pang di Sibu akan SEKOLAH MENENGAH CINA diluluskan dan sekiranya PERSENDIRIAN diluluskan, bilakah ianya akan dipasang; dan 15. Dr Kua Kia Soong minta Menteri Pendidikan menyatakan: (b) bila 400 talian bagi kawasan Sg. Bidut, Sibu amatlah (a) bilakah Kerajaan akan meng- mencukupi untuk disambung ke iktirafkan "Sijil Peperiksaan Ensurai, Sg. Empawah, Bukit Bersama" bagi Sekolah Lan, Leba'an hingga ke bawah Menengah Cina Persendirian, Assam di Sibu. kerana ia telahpun mendapat pengiktirafan dari hampir setiap negara di dunia; Menteri Tenaga, Telekom dan Pos (Dato' Seri S. Samy Vellu): (b) adakah beliau menyedari bahawa dengan pengiktirafan sijil ini, ia (a) Penduduk di kawasan Telok akan dapat membantu menye- Assam, Telok Selalo, Ensurai dan lesaikan masalah pembangunan Tg. Kunyit akan menikmati sumber manusia, pengangguran kemudahan telefon diakhir tahun di kalangan siswazah sekolah hadapan setelah dua buah persendinan; kekurangan guru- ibusawat Sistem Multi Acess guru di SRJK(C); serta Radio (MARS) siap dipasang di memperbaiki hubungan etnik Telok Selalo dan Tg. Kunyit. di dalam negara; dan (c) mengapakah universiti bagi Walau bagaimanapun, Telekom Negeri Sarawak yang di- Malaysia tidak ada rancangan cadangkan baru-baru ini tidak untuk menambah talian bagi termasuk di dalam Rancangan kawasan Sg. Ma'aw dan Tg. Pang Malaysia Ke 6. kerana pada masa ini tiada sebarang permohonan diterima Dr Fong Chan Onn: Untuk dari penduduk setempat untuk makluman Ahli Yang Berhormat, mendapat perkhidmatan telefon. (a) Peperiksaan Bersama bagi (b) Projek penambahan talian yang Sekolah-sekolah Menengah Cina dijalankan sekarang adalah untuk Persendirian adalah dikendalikan menyediakan kemudahan telefon oleh pihak lembaga sekolah yang bagi penduduk di kawasan Sg. berkenaan. Sekolah-sekolah Bidut yang disediakan ini adalah termasuk di dalam kemudahan melalui ibusawat kategori sekolah-sekolah swasta. telefon Sibu. (b) Sebenarnya dasar pengiktirafan sesuatu sijil sama ada dari dalam Kawasan Ensurai mendapat atau luar negara adalah semata- kemudahan dari ibusawat mata untuk tujuan lantikan ke Tg. Kunyit, manakala kawasan sesuatujawatan yang bersesuaian Sg. Empawah dan Bukit Lan serta dinilai mengikut keper- mendapat kemudahan dari luannya di dalam Perkhidmatan ibusawat Bukit Lan. Penyediaan Awam. Soal sijil tersebut talian tambahan bagi kawasan- mendapat pengiktirafan daripada kawasan berkenaan dilaksana- negara-negara lain di dunia kan di bawah projek-projek adalah terpulang kepada negara- berasingan. negara yang berkenaan. Kerajaan 12415 30 OKTOBER 1991 12416 tidak mempersoalkan negara- Tuan Abdul Ghani bin Othman: negara itu sama ada hendak mengiktiraf atau tidaknya (a) Sebagaimana Ahli Yang sesuatu sijil itu. Itu adalah hak Berhormat sedia maklum, mereka. Kerajaan telah melaksanakan beberapa pakej untuk mem- (c) Kampus Universiti di Bintulu bendung inflasi dalam tahun ini. Sarawak telah diperuntukkan Salah satu daripada langkah wang sebanyak $94.11 juta untuk yang diambil ialah untuk pembangunan infrastruktur serta mengurangkan bekalan wang di perbelanjaan-perbelanjaan lain dalam sistem bank dengan yang berkaitan dengannya dalam menaikkan nisbah rizab berkanun Rancangan Malaysia Keenam. institusi-institusi kewangan daripada 6.5 peratus kepada 7.5 peratus. Ini telah dilaksanakan INFLASI—PAKEJ UNTUK oleh Bank Negara Malaysia MEMBENDUNG dalam bulan Ogos 1991. lanya bertujuan supaya tidak terdapat 16. Dr. Tan Seng Giaw minta Mcnteri edaran wang yang berlebihan Kewangan menyatakan: yang boleh meningkatkan penggunaan dan seterusnya (a) setakat ini, langkah-langkah memberi tekanan kepada inflasi. membendung inflasi seperti Selain dari langkah tersebut, mengetatkan pinjaman kereta dan tindakan untuk mengetatkan pinjaman bank hanya mem- pinjaman pembelian kenderaan bendung perbelanjaan golongan telah diambil memandangkan berpendapatan tinggi dan pinjaman yang dikeluarkan untuk sederhana ke atas barang-barang maksud ini adalah terlalu tinggi. berkenaan; Langkah-langkah ini dikenakan kepada semua orang yang (b) bagaimana pula dengan langkah- menggunakan sistem bank untuk langkah untuk menggalakkan pinjaman penggunaan. Seperti mereka yang berpendapatan Ahli Yang Berhormat telah rendah mengurangkan perbe- maklum perbelanjaan peng- lanjaan, terutama sekali langkah gunaan sektor swasta adalah yang sesuai dengan atau boleh tinggi iaitu $71 ribu juta dalam mempertingkatkan keupayaan/ tahun ini dan langkah-langkah kecenderungan menabung yang ini bertujuan membendung kecil di kalangan golongan ini; perbelanjaan penggunaan. (c) sejauh manakah 'spread' kos (b) Adalah menjadi hasrat Kerajaan pinjaman dengan kos simpanan untuk menggalakkan rakyat berjaya dirapatkan oleh bank- menabung sebanyak yang boleh. bank pada hari ini, bila dibanding Saya meminta Ahli Yang dengan tahun lalu dan dalam Berhormat sabar sehingga hari tempoh masa lima bulan pertama Belanjawan, bagi mengetahui tahun ini juga; dan langkah-langkah yang akan dicadangkan oleh Kerajaan bagi (d) apakah di antara usaha-usaha mempertingkatkan tabungan di yang boleh dibuat oleh Kerajaan kalangan rakyat. untuk memperbaiki lagi kemudahan menabung (saving (c) Margin kasar faedah bank-bank facilities), sepertimana disyor perdagangan telah menjadi kan oleh delegasi IMF yang semakin kecil dalam tempoh lima melawat ke Malaysia pada tahun bulan pertama 1991 daripada ini. 4.49 peratus setahun dalam tahun 12417 30 OKTOBER 1991 12418 1990 kepada 4.45 peratus setahun dijatuhkan hukuman oleh dan seterusnya menurun kepada Mahkamah Tinggi. Pecahan 4.19 peratus setahun pada akhir mengikut kaum adalah seperti bulan Ogos, 1991. Ini disebabkan berikut: oleh peningkatan dalam kos purata pemberian pinjaman yang (i) Melayu - 155 tidaklah sebesar kenaikan dalam (ii) Cina - 220 kos dana dalam tempoh tersebut. (iii) India - 33 (iv) Lain-lain - 1 (d) Delegasi IMF yang melawat ke Malaysia pada tahun ini pada (v) Warganegara - 61 bulan Mei secara umumnya telah Asing menyentuh mengenai cadangan supaya tabungan sektor awam Jumlah 470 dipertingkatkan. Cadangan- cadangan ini termasuk mening- katkan kadar faedah bank-bank. Pecahan \Warganegara Asing Walau bagaimanapun, terpu- (i) France - 1 langlah kepada Kerajaan untuk (ii) Hong Kong - 8 menimbangkan cadangan ter- sebut. (iii) Indonesia - 3 (iv) Singapura - 11 (v) Myanmar - 2 PENGEDAR DADAH YANG DIKUKUM (vi) New Zealand - 1 (vii) Pakistan - 2 17. Tuan Haji Ghazali bin Ahmad (viii) Filipina - 23 minta Menteri Dalam Negeri menyatakan sejauh mana kekesanan (ix) Thailand - 9 tindakan kepada pengedar dadah di (x) United Kingdom - 1 negara ini sejak 1986-1991: Jumlah 61 (a) berapa ramai pengedar yang telah dihukum dan bilangan mereka mengikut kaum; (b) Semenjak tahun 1986 hingga ke (b) berapa ramai lagi pengedar yang September 1991 jumlah belum dihukum; pengedar yang belum dijatuhkan hukuman (Pending Case) (c) berapa ramai yang masih tinggal berjumlah 1,123. di pusat-pusat Serenti; (c) Bilangan pelatih yang masih (d) berapa ramai penagih-penagih menjalani rawatan dan pemu- yang keluar setelah dipulih di lihan di pusat-pusat Serenti pada pusat-pusat Serenti telah kembali akhir bulan Ogos, 1991 adalah menagih semula yang telah seramai 5,625. dikesan; dan (d) Semenjak tahun 1986 hingga (e) apakah tindakan Kementerian 1991 seramai 2,193 orang telah kepada mereka yang menagih kembali menagih semula. semula. (e) Kerajaan akan terus berusaha Setiausaha Parlimen Kementerian supaya penagih-penagih, Dalam Negeri (Tuan Ong Ka Ting): termasuklah yang menagih semula, akan berpeluang (a) Semenjak tahun 1986 hingga ke menjalani proses rawatan dan 30hb September, 1991, seramai pemulihan di pusat-pusat 470 orang pengedar telah Serenti. 12419 30 OKTOBER 1991 12420 PELACURAN—MEMBANTERAS Serbuan dan tindakan penganjur KEGIATAN pelacuran yang diambil tindakan sejak tahun 1989 hingga Jun 1991 adalah 18. Che Ibrahim bin Mustafa minta seperti berikut: Menteri Dalam Negeri menyatakan: 1989 1990 1991 (Jun) (a) apakah tindakan yang dilakukan oleh Kerajaan untuk mem- Serbuan 8016 9659 5360 banteras masalah pelacuran yang Tindakan di bawah berleluasa di negara ini terutama Enakmen Kediaman 10 14 10 di ibu kota; dan Terhad (b) apakah Kerajaan berhasrat untuk (b) Kerajaan tidak bercadang untuk menggubal undang-undang di meminda atau menggubal bawah undang-undang jenayah undang-undang yang sedia ada bagi membolehkan tindakan memandangkan peruntukan yang lebih berkesan dapat dalam undang-undang tersebut diambil oleh pihak Polis terhadap sudahpun mencukupi untuk pelacur-pelacur. membanteras kegiatan pela- curan. Tuan Ong Ka Ting:
(a) Kerajaan sentiasa mengambil KESELAMATAN RAKYAT langkah-Iangkah tertentu untuk JOHOR AKIBAT LATIHAN membanteras kegiatan pelacuran TENTERA SINGAPURA di negara ini. Agensi-agensi Kerajaan yang terlibat seperti 19. Tuan Wong Wing On minta Jabatan Polis, Jabatan Imigresen, Menteri Pertahanan menyatakan Jabatan Kebajikan Masyarakat, langkah-langkah yang telah, sedang dan Jabatan Pendaftaran Negara, akan diambil untuk menjamin Jabatan Agama Islam dan Majlis- keselamaian rakyat di Johor Selatan majlis Tempatan sentiasa yang seringkali diancam oleh bekerjasama dan bertindak untuk kemalangan-kemalangan akibat dari- membanteras kegiatan pelaburan pada latihan ketenteraan sebuah negara di bawah undang-undang yang jiran. sedia ada seperti berikut: Timbalan Menteri Pertahanan 1. Women And Girls Protection (Dato' Wan Abu Bakar bin Wan Act 1973. Mohamed): Bagi menjamin kese- 2. Immigralion Act 1959. lamatan rakyat di Johor Selatan dari bencana kemalangan pesawat tentera 3. Minor Offences Act 3/55. negara jiran, semasa latihan perkara- perkara berikut telah diputuskan untuk 4. Penal Code. dikuatkuasakan. 5. Restricted Residence Act 1933. (a) Laluan pesawat ke kawasan Sejak kebelakangan ini pihak Polis, latihan ditentukan melalui ruang misalnya telah menjalankan serbuan- udara Lautan China Selatan dan serbuan ke rumah-rumah pelacuran dan tidak kawasan Johor Selatan. penganjur-penganjur pelacuran telah (b) Bagi tujuan latihan paras rendah diambil tindakan di bawah Enakmen (low flying) kawasan yang Kediaman Terhad iaitu dengan diperuntukkan adalah ruang dikenakan perintah buang daerah. udara kawasan hutan di selatan 12421 30 OKTOBER 1991 12422 Pahang dan Laut China Selatan. Malaysia Keenam untuk dilaksanakan Kedua-dua ruang udara yang pada tahun 1995. Sementara itu Kg. Paal dinyatakan boleh digunakan dan Kemabong telahpun mendapat setelah mengambil kira faktor- bekalan elektrik di bawah Tomani Mini faktor keselamatan kerana ianya Hydro Station pada bulan April 1988. terletak jauh dari penempatan Bagaimanapun, Kerajaan akan penduduk dan kawasan menyemak bagi mempastikan sama ada perindustrian. tcrdapat rumah-rumah di Kampung Paal dan Kemabong yang belum (c) Walau bagaimanapun, per- disambungkan dengan bekalan elektrik gerakan pesawat tentera dan untuk tujuan penyambungan seterusnya. awam Singapura masih meng- gunakan ruang udara Johor Selatan bagi keperluan berlepas KUMPULAN WANG SIMPANAN dan mendarat. Ini merujuk GURU-GURU (TPF)—CARUMAN kepada ketetapan oleh Imer- national Civil Aviation 21. Puan Lim Lay Hoon minta Menteri Organisation di mana ruang Pendidikan menyatakan: legar pesawat untuk berlepas dan mendarat di lapangan (a) bilangan guru yang telah terbang tengah dan Paya Lebar membuat caruman kepada perlu melalui ruang udara Johor T.P.P.; dan Selatan. Ini tidak dapat dielak- (b) mengapakah guru-guru yang kan kerana kedudukan kedua-dua telah menamatkan caruman lapangan terbang Singapura mereka kepada T.P.P. tidak tersebut. dibenarkan mengeluarkan wang mereka sebelum meningkat usia 55 tahun. BEKALAN ELEKTRIK DI DAERAH TENOM Dr Fong Chan Onn: (a) Untuk makluman Ahli Yang 20. Tuan Radin Malleh minta Menteri Berhormat, soalan ini telahpun Pembangunan Luar Bandar menyatakan dibangkitkan pada sesi yang lalu tentang bilakah bekalan elektrik bertarikh 18.6.1991. Walau dilaksanakan di kampung seperti bagaimanapun, untuk penge- Mendalom, Saga, Enubai, Paal, tahuan Ahli Yang Berhormat, Kemabong dalam daerah Tenom. Ini saya jelaskan sekali lagi bahawa memandangkan bahawa peruntukannya pada keseluruhannya sehingga telahpun diluluskan beberapa tahun 15.10.1991 terdapat seramai yang lalu. 35,612 orang guru yang telah membuat caruman kepada Setiausaha Parlimen Kementerian Kumpulan Wang Simpanan Pembangunan Luar Bandar (Dato' Guru-guru (T.P.P.) dengan Mohamed bin Jamrah): Peruntukan jumlah caruman sebanyak $179 untuk pembekalan elektrik Kg. juta. Jumlah guru yang masih Mendalom di Daerah Tenom telah mencarum dan aktif dalam akaun diluluskan oleh Kerajaan pada tahun T.P.P. ialah enam orang. 1990 dan dijangka kerja-kerja binaan (b) Guru-guru yang telah akan dapat dimulakan pada bulan menamatkan caruman mereka Disember 1991. Projek pembekalan kepada T.P.P. tidak dibenar elektrik ke Kg. Saga, Enubai telahpun mengeluarkan wang mereka dimasukkan di bawah Rancangan sebelum meningkat usia 55 tahun 12423 30 OKTOBER 1991 12424 kerana mengikut Peraturan Dato' K. Kumaran: T.P.P. 1961 caruman hanya boleh dikeluarkan atas sebab-sebab (a) Pada masa sekarang terdapat 7 berikut: buah mesin "computerised tomography (CT) scan" di (i) bersara atas sebab hospital-hospital Kerajaan kesihatan. seperti berikut: (ii) bersara pilihan sendiri/ wajib. Hospital Besar Pulau Pinang - 1 (iii) berhijrah ke luar negara. Hospiul Besar Ipoh • 1 (iv) kematian. Hospital Besar Johor Bahru - 1 Hospital Besar Kuala Terengganu - 1 Hospiial Besar Kuching - 1 PESAKIT RAKYAT ASING Hospital Besar Kuala Lumpur - 2 DI HOSPITAL KERAJAAN—RAWATAN (b) Kementerian ini tidak mempunyai bilangan pesakit 22. Tuan Joseph Voon minta Menteri yang memerlukan perkhidmatan Kesihatan menyatakan apakah CT scan setahun oleh kerana kesudahan rancangan Kementerian maklumat ini tidak dicatat dalam Kesihatan untuk mengenakan bayaran rekod. Walau bagaimanapun, yang lebih mahal kepada pesakit rakyat ingin ditegaskan bahawa semua asing di hospital-hospital Kerajaan. pesakit yang memerlukan Setiausaha Parlimen Kementerian perkhidmatan ini sedang Kesihatan (Dato' K. Kumaran): Pada menerimanya. masa ini pesakit-pesakit warganegara Bagi hospital-hospital yang tidak asing dikenakan caj rawatan yang sama mempunyai alat CT scan, pesakit dengan pesakit tempatan berpandukan dirujukkan ke hospital-hospital kepada Perintah Fee (Perubatan) 1982. Kerajaan yang mempunyai alat Kementerian Kesihatan Malaysia tersebut ataupun ke hospital sedang dalam usaha mengkaji semula Perintah Fee berkenaan dan termasuk swasta. kemungkinan untuk mengenakan kadar (c) Alat CT scan yang sedia ada di yang berbeza ke atas warganegara asing. hospital-hospital Kerajaan memang dapat menampung COMPUTERISED TOMOGRAPHY keperluan pesakit-pesakit yang SCAN DI HOSPITAL benar-benar memerlukan perkhidmatan ini. Walau 23. Tuan Kerk Kim Hock minta bagaimanapun, untuk keselesaan Menteri Kesihalan menyatakan: pesakit, Kementerian sedang berusaha menyediakan perkhid- (a) bilangan "computer scan matan ini di semua hospital- machine" yang terdapat di hospital besar. Hospital Besar hospital-hospital Kerajaan, Kuantan dirancang dibekalkan mengikut pecahan hospital; alat CT scan di hospital barunya. (b) jumlah orang pesakit setahun yang memerlukan perkhidmatan "computer scan machine"; dan HOTEL MERLIN—CARUMAN (c) sama ada "computer scan TUNGGAKAN MAJIKAN machine" yang sedia ada di hospital-hospital Kerajaan dapat 24. Tuan Wee Choo Keong minta menampung perkhidmatan yang Menteri Kewangan menyatakan kenapa diperlui. Kumpulan Wang Simpanan Pekerja 12425 30 OKTOBER 1991 12426 (KWSP) tidak mengambil sebarang kelemahan-kelemahan diproses tindakan ke atas Syarikat Hotel Merlin "analisa darah" atau "blood Kuala Lumpur Sdn. Bhd. (Hotel Merlin) screening". olch kerana ia tidak membuat bayaran caruman untuk 600 pekerja dari bulan Dato' K. Kumaran: Untuk Mei 1990 sehingga Oktober 1990 makluman Ahli Yang Berhormat, walaupun beberapa aduan telah dibuat jawapan kepada soalan ini telahpun saya oleh pekerja-pekerja Hotel Merlin. Sila buat dalam jawapan saya kepada soalan nyatakan sebab-sebabnya kenapa mulut oleh Ahli Yang Berhormat dari tindakan tidak diambil terhadap Hotel Parit Sulong pada 21.10.1991. Merlin.
Tuan Abdul Ghani bin Othman: PEGAWAI TADBIR AM— Untuk makluman Ahli Yang Berhormat, KEMASUKAN KE PTD jumlah caruman tunggakan majikan Hotel Merlin dari bulan Mei 1990 hingga 26. Tuan Lim Kit Siang mintaPerdana Menteri menyatakan sama ada Kerajaan Oktober 1990 bagi 600 orang pekerja telah menyelesaikan ketidakpuasan ialah $362,547. Persatuan Pegawai-pegawai Perkhid- matan Tadbir Am Malaysia (PERTAM) KWSP telah meminta pihak Hotel dalam penyerapan P.T.A. (Pegawai Merlin untuk menyelesaikan tunggakan Tadbir Am) dan menyatakan apakah isu- tersebut dan jika gagal berbuat demikian, isu yang masih belum selesai dan tindakan undang-undang akan diambil. bagaimana ianya akan diselesaikan. Walau bagaimanapun, pihak majikan telah merayu untuk menyelesaikan caruman tunggakan tersebut secara Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Dato' Dr. Haji bayaran ansuran. KWSP telah Abdul Hamid bin Haji Othman): memberitahu majikan berkenaan Untuk makluman Yang Berhormat, bahawa KWSP boleh membenarkannya urusan kemasukan Pegawai Tadbir Am membayar tunggakan tersebut secara (PTA) ke Perkhidmatan Tadbir dan ansuran dengan syarat semua caruman Diplomatik (PTD) adalah diuruskan tunggakan bahagian pekerja-pekerja secara lantikan dan bukannya melalui dijelaskan terlebih dahulu secara sekali proses penyerapan. Golongan Pegawai gus. Pihak majikan tidak dapat PTA Tingkatan Tertinggi 'G' dan memenuhi syarat-syarat yang dikenakan Tingkatan Kanan yang mcnerima oleh KWSP itu. Oleh yang demikian, tawaran pilihan (opsyen) telahpun KWSP sedang mengambil tindakan dilantik ke perkhidmatan PTD. Mereka untuk menfailkan kes majikan ini di yang tidak menerima tawaran tersebut mahkamah. terus dikekalkan menjawat jawatan PTA secara khas untuk penyandang. Bagi kalangan pegawai-pegawai PTA BLOOD SCREENING Tingkatan Biasa pula, mereka yang DI HOSPITAL berjaya dalam urusan temuduga yang dijalankan oleh pihak Suruhanjaya 25. Dr V. David minta Menteri Perkhidmatan Awam akan dilantik ke Kesihatan menyatakan: Perkhidmalan PTD. Mereka yang gagal akan dikekalkan dalam jawatan PTA (a) hasil penyiasatan kes di mana secara Khas Untuk Penyandang dan scorang pesakit diberi darah yang diberi peluang seterusnya untuk dicemari dengan HIV; dan menghadiri temuduga PTD. Berdasar- kan urusan-urusan yang telah dijalankan (b) langkah-langkah yang sedang ilu, eksesais kemasukan Pegawai PTA diambil untuk memperbaiki ke Perkhidmatan PTD dianggap selesai. 12427 30 OKTOBER 1991 12428 GAJI PERDANA MENTERI (b) Maklumat Banci yang telah dikumpulkan adalah untuk 27. Tuan Haji Nik Abdullah bin Haji kegunaan awam tetapi tertakluk Arshad minta Perdana Menteri kepada peruntukan Akta Banci menyatakan: 1960(disemak 1969). (a) adakah Kerajaan bercadang untuk memotong gaji atau elaun Perdana Menteri sebagai langkah RUNGUTAN SETINGGAN berjimat cermat. Jika ya, bilakah KAWASAN PANTAI DALAM ia berkuatkuasa dan berapakah jumlah potongan tersebut; dan 29. Tuan Mohamed Kamal bin Hussain minta Menteri Pengangkutan (b) adakah Kerajaan bercadang untuk mengenakan potongan gaji menyatakan adakah beliau sedar atau elaun Menteri, Timbalan terdapatnya rungutan-rungutan daripada Menteri, Setiausaha Parlimen setinggan yang terlibat dengan dan Ahli-ahli Parlimen. Jika ya, pemindahan rel berkembar KTM oleh bilakah ia berkuatkuasa dan kerana beberapa kali penangguhan berapa jumlahnya. Jika tidak, pemindahan mereka ke rumah-rumah mengapa. panjang yang disediakan oleh KTM. Jika sedar, nyatakan sebab-sebab Tuan Othman bin Abdul: Kerajaan penangguhan dan apakah tindakan- tidak bercadang untuk "memotong" gaji tindakan Jabatan beliau untuk atau elaun Perdana Menteri, Anggota- mengatasinya. anggota Pentadbiran dan Ahli-ahli Parlimen kerana didapati tidak perlu. Datin Paduka Hajah Zaleha binti Ismail: Kementerian Pengangkutan memang sedar akan terdapatnya BANCI PENDUDUK DAN rungutan daripada setinggan kawasan PERUMAHAN Pantai Dalam. Kelewatan pemindahan 28. Tuan Foo Piew Kok minta Perdana yang dimaksudkan ialah kerana pada Menteri menyatakan: masa itu rumah panjang yang dibina belum siap sempurna sepenuhnya, iaitu (a) jumlah perbelanjaan untuk masih belum mempunyai kemudahan melancarkan operasi Banci bekalan elektrik. Penduduk dan Perumahan yang telah dijalankan baru-baru ini; Walau bagaimanapun, sukacita saya dan memaklumkan bahawa kemudahan (b) sama ada butir-butir yang bekalan elektrik telah diperolehi dikumpulkan itu akan menjadi sekarang. Pemindahan berperingkat dokumen awam. akan dimulakan pada awal November ini dan dijangka akan dilaksanakan Tuan Othman bin Abdul: sepenuhnya sebelum 2 Disember 1991. (a) Jumlah keseluruhan peruntukan Projek Banci yang telah PENSWASTAAN MELALUI diluluskan oleh Kabinet adalah sebanyak $100 juta. Jumlah ini MANAGEMENT BUY—OUT termasuk kos persediaan, pembelian peralatan, pemba- 30. Dr. Nawawi bin Mat Awin minta yaran elaun pembanci dan Perdana Menteri menyatakan sama ada penyelia dan juga kos untuk terdapat dasar atau garis-garis panduan memproses dokumen-dokumen khusus bagi "privatisation" melalui Banci. Management Buy-Out (MBO). 12429 30 OKTOBER 1991 12430 Timbalan Menteri di Jabatan Yang di-Pertua atau Timbalan Yang di- Perdana Menteri (Raja Dato' Ariffin Pertua yang tidak kena-mengena, yang bin Raja Sulaiman): Untuk makluman tidak bersabit langsung dalam perkara Ahli Yang Berhormat, buat masa ini boleh buat keputusan mengenai sekarang, belum ada garis panduan yang perkara ini atau Yang Berhormat khusus mengenai penswastaan melalui Timbalan Yang di-Pertua mahu teruskan kaedah Pembelian Syarikat Oleh Pihak melayani perkara ini sungguhpun beliau Pengurusan ataupun lebih dikenali satu interested party. (Tepuk) sebagai kaedah "Management Buy-Out (MBO)". Syarikat-syarikat yang telah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan diswastakan menerusi kaedah ini telah Ong Tee Keat): Sudah habis, Yang dipertimbangkan berdasarkan kes demi Berhormat? kes. Langkah-Iangkah sedang diambil bagi menyediakan garis panduan yang Tuan Lim Kit Siang: Belum habis. khusus bagi penswastaan melalui Saya mahu tanya sama ada mahu undur kaedah Pembelian Syarikat oleh Pihak atau tak mahu undur, barulah saya Pengurusan. kemukakan. 3.37ptg, Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat); Ekoran apa yang Tuan Lim Kit Siang (Tanjong): dibangkitkan oleh Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua, saya berdiri Ketua Pembangkang tadi, saya rasa isi di atas Peraturan 26 (1) (p).. . .. kandungan percakapan beliau itu tidak jauh berbeza daripada apa yang pernah Tuan Lim Guan Eng: Takut, lari ya! dibangkitkan oleh dua orang Ahli Yang Berhormat, iaitu dari Kota Melaka dan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan juga dari Kampar. Berbalik kepada apa Ong Tee Keat): Yang Berhormat dari yang dibangkitkan oleh Yang Berhormat Kota Melaka, jangan menyampuk. dari Tanjong, saya rasa kalaulah Yang Berhormat hendak buat sesuatu usul Tuan Lim Kit Siang: .... juga ada berkenaan dengan apa yang dikemuka- kena-mengena dengan Selandar .... kan, itu boleh dibenarkan dan saya rasa itupun sejajar dengan kehendak Tuan Lim Guan Eng: (Menyampuk) Peraturan Mesyuarat. Saya rasa Yang Berhormat faham tentang butiran ini. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Nanti sekejap! Kota Tuan Lim Kit Siang: Yang pertama, Melaka, hormati Tertib Mesyuarat. ini lagi menunjukkan bahawa sikap yang tidak adil, bias, Tuan Yang di-Pertua, Tuan Lim Kit Siang: Saya berdiri di oleh kerana saya belum kemukakan atas Peraturan Mesyuarat 26 (1) (p) di perkara yang saya mahu utarakan tetapi mana memberi hak untuk sesiapa Tuan Timbalan Yang di-Pertua sudah membangkitkan hal Hak dan jump the gun, pre-empt, buat judgement Keistimewaan tanpa notis. Perkara yang bahawa tidak berbeza daripada apa yang saya mahu kemukakan ialah mengenai telah berbangkit.... pelanggaran hak dan keistimewaan yang berlaku berpunca daripada apa yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan berlaku sematam. Oleh kerana Ong Tee Keat): Yang Berhormat, sabar. kekecohan yang berlaku semalam adatah kena-mengena dengan Tuan Timbalan Tuan Lim Kit Siang: Kalau itu bukan Yang di-Pertua, adakah Yang Berhormat bias, apa itu bias? Kalau itu bukan pre- rela untuk undur daripada perkara ini judgement jumping the gun, apa jumping menangguhkan supaya seorang Tuan the gun? 12431 30 OKTOBER 1991 12432 Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Kit Siang: Tanya dahulu, Ong Tee Keat):Yan g Berhormat, sabar faham dahulu sebelum membuat dahulu.... keputusan. Di sini dua tiga kali sudah buat pre-judgement. Tuan Lim Kit Siang: Saya sabar. Saya cukup sabar.... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Itu bukan keputusan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Yang Berhormat. Ong Tee Keat): Saya belum habis bercakap.... Tuan Lim Kit Siang: Sudah dua tiga kali sudah buat pre-judgement.
Tuan Lim Kit Siang: .... tetapi Timbalan Yang di-Pertua (Tuan orang yang bias, susah hendak sabar. Ong Tee Keat): Yang Berhormat, perlu diingatkan apa yang saya sebutkan tadi Timbalan Yang di-Pertua (Tuan hanya semata-mata untuk mengingatkan Ong Tee Keat): Yang Berhormat, saya Yang Berhormat dan memahamkan belum habis bercakap dan saya rasa Yang Berhormat dan itu bukan sebarang kalau Yang Berhormat hendak keputusan. bangkitkan point of order bersabit dengan hak dan kebebasan, itulah Tuan Lim Kit Siang: Itu guilty jawapan saya sebab sepertimana yang conscious, bias! saya sebutkan tadi, Yang Berhormat boleh membuat sebarang usul sama ada Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ianya ada kena-mengena dengan saya Ong Tee Keat): Kalau Yang Berhormat atau tidak, itu tak jadi soal. Perlulah saya hendak lepas geram, saya rasa ini bukan ingatkan Yang Berhormat dan juga Yang tempatnya, setakat itu sahaja. Berhormat-Yang Berhormal yang lain bahawa kita di dalam Dewan yang mulia Timbalan Menteri Tenaga, ini kena mematuhi Peraturan Mesyuarat Telekom dan Pos (Dato' Mohd. Tajol khususnya di bawah Peraturan Mesyua- Rosli bin Mohd. Ghazali): (Bangun) rat 15 di mana urusan Kerajaan perlulah didahulukan berbanding dengan usul- Tuan Lim Kit Siang: Saya berdiri di usul yang dibawa oleh individu. bawah Peraturan Mesyuarat 26(l)fp), saya berdiri atas point of order! Tuan Lim Kit Siang: Saya belum start, itu sudah jump the gun lagi. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Satu demi satu, Yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Berhormat ya, okay .... (Disampuk) Ong Tee Keat): Tidak, ini saya cuma hendak memahamkan Yang Berhormat Beberapa Ahli: Duduklah, duduk! dan juga Yang Berhormat dari Kampar ya. Tuan Lim Kit Siang: Saya berdiri di atas Peraturan Mesyuarat 26(l)fp), point Tuan Lim Kit Siang: Saya mahu of order, dan saya kata oleh kerana jawapan dari seorang Pengerusi yang perkara yang saya akan bangkitkan ada adil (Disampuk), bukan jump the gun, bersabit dengan orang sendiri, Timbalan bukan pre-empt! Tuan Yang di-Pertua sungguhpun saya belutn masuk perkara itu, dan tanya sama Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ada demi kebebasan, demi keadilan, Ong Tee Keat): Jadi, apa usul, apa yang Yang Berhormal Timbalan Tuan Yang hendak dibangkitkan oleh Yang di-Pertua mahu undur atau tidak supaya Berhormat? perkara ini boleh dilayani dengan adil, di 12433 30 OKTOBER 1991 12434 mana Timbalan Yang di-Pertua sudah sebut RTM, TV3 khasnya dengan mahu dapat judgement apa yang saya mahu memberi satu gambaran bahawa Ahli- bangkitkan, sudah tiga kali buat satu ahli DAP sengaja mahu mengendalakan judgemem, ini bukankah bias? persidangan.
Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Beberapa Ahli: Betul! Ong Tee Keat): Yang Berhormat, jangan berdegil-degil, ya sebab itu bukan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan keputusan, cuma saya hendak fahamkan Ong Tee Keat): Yang Berhormat, Yang Berhormat.... janganlah ambil kesempatan ini untuk buat ucapan panjang lebar, ya. Tuan Lim Kit Siang: Oh, boleh tukar, baik! Boleh lemah sedikit, baik! Tuan Lim Kit Siang: Saya mahu beri latar belakang, itu mustahak. Satu Timbalan Yang di-Pertua (Tuan perkara hak keistimewaan mustahak! Ong Tee Keat): . .. dan kalaulah Yang Saya mahu beri latar belakang, tentu Berhormat hendak buat usul, buatlah, Dewan ini mahu dengar apa hujah- ya, janganlah pusing- pusing. hujah ....
Tuan Lim Kit Siang: Saya mahu Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kemukakan, sebab itu saya lanya, mahu Ong Tee Keat): Yang Berhormat, undur atau tidak mahu undur? Kalau mustahak pada Yang Berhormat, tetapi tidak mahu undur, baik, itu terpulang saya sudah cakap tadi, Yang kepada rakyat untuk buat keputusan. Berhormat..... Itulah saya mahu tanya, saya mahu jawapan sahaja, okay! Tuan Lim Kit Siang:.... sebab tentu Dewan ini bukan semacam orang yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tidak ada fikiran,.... (Disampuk) tidak ada fikiran di sana! (Disampuk) Ong Tee Keat): Saya rasa saya sudah jawab, kalau itulah yang disoal oleh Yang Berhormat dari Tanjong .... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Ini sebagai kata dua, Tuan Lim Kit Siang: Apa itu? Yang Berhormat Tuan Lim Kit Siang: Boleh kata tiga Timbalan Yang di-Pertua (Tuan pun. Ong Tee Keat): .... iaitu saya akan teruskan tugas saya setakat itu sahaja. Tuan Ong Tee Keat: Ini terpulanglah kepada pengertian Yang Berhormat dan Tuan Lim Kit Siang: Baik, saya saya rasa Yang Berhormat.... sudah beri satu chance, itu terpulang kepada Timbalan Yang di-Pertua. Tuan Lim Kit Siang: Saya timbulkan Perkara yang saya mahu bangkitkan perkara ini, Tuan Yang di-Pertua, saya mengenai hak keistimewaan Dewan mahu tanya, mahu undur atau tak mahu yang mulia ini ialah mengenai laporan- undur supaya saya boleh menge- laporan oleh berbagai media elektronik mukakan, bentangkan perkara ini? semalam, khasnya RTM dan TV3, mengenai laporan kekecohan dalam Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Dewan ini di mana laporan itu tidak adil, Ong Tee Keat); Saya rasa ..... tidak patut, tidak benar, berat sebelah dan oleh kerana itu menimbulkan Tuan Lim Kit Siang: Kalau tak boleh masalah keistimewaan hak dan sabar dan tak boleh menerima oleh keistimewaan Dewan ini. Dan saya ada kerana Pengerusi sendiri bersabit dengan 12435 30 OKTOBER 1991 12436 perkara ini, itulah lebih baik Pengerusi Tuan Lim Kit Siang: Bertulis ada, undur supaya orang lain datang, lebih belum sampai, ada! (Disampuk) adil! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Itu kena dikemukakan Ong Tee Keat): Saya rasa telahpun secara rasmi dan.... sampai masanya untuk saya membuat keputusan setelah mendengar apa yang Tuan Lim Kit Siang: Sebab itu saya cuba dihuraikan oleh Yang Berhormat tanya, sebab you bersabit dengan perkara dari Tanjong, ini. Kalau mahu bersikap adil dan dengar ...... (Disampuk) Tuan Lim Kit Siang: Usul belum dikemukakan, tetapi keputusan sudah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan hendak dibuat. Ong Tee Keat): Yang Berhormat. Setiausaha! Yang Berhormat, sudah Beberapa Ahli: (Menyampuk) cukuplah Yang Berhormat dan kalau Yang Berhormat bertindak sedemikian, Timbalan Yang di-Pertua (Tuan saya rasa saya dukacita sangat kerana ini Ong Tee Keat): Kalaulah .... hanya membawa satu mesej sahaja, iaitu Yang Berhormat perlulah memper- Tuan Lim Kit Siang: Sebab itu saya tingkatkan lagi tahap peradaban Yang bertanya, mahu undur atau tak mahu Berhormat, itu sahaja! (Tepuk) undur? Tuan Lim Kit Siang: Itulah laku Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kurang ajar. Ini menunjukkan apa? Mana Ong Tee Keat): Kalaulah Yang ada keadilan di mana diri sendiri bersabit Berhormat tak mengerti Bahasa dengan prejudice ..... (Disampuk) Malaysia yang saya lafazkan, saya minta Saya berdiri di atas Peraturan Mesyuarat maaflah dan saya rasa kalau Yang 26 (1) (p). Belum habis lagi! Berhormat.... (Disampuk) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Kit Siang: Hendak undur Ong Tee Keat): Ini saya sudah buat atau tidak? Saya belum memulakan Usul keputusan Yang Berhormat lagi! Tuan Lim Kit Siang: Mana boleh Timbalan Yang di-Pertua (Tuan buat keputusan? (Disampuk) Ong Tee Keat): Kalaulah Yang Berhormat hendak bangkitkan perkara Timbalan Yang di-Pertua (Tuan 26(\)(p) itu, saya rasa Yang Berhormat Ong Tee Keat): Tadi sudah cakap dan memang dijemput mengemukakan usul kalau Yang Berhormat.... (Disampuk) secara bertulis supaya ianya dapat dibaca, ditatap dan dibahas ...... Tuan Lim Kit Siang: Belum,.... itu (Disampuk) oleh Yang Berhormat-Yang takut mahu dengar! Berhormat sekalian. Tuan Lau Dak Kee: (Menyampuk) Tuan Lim Kit Siang: Akan sampai di Tuan Sim Kwang Yang: Listen more peringkat itu! and talk less..... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Itu sahaja, kalau untuk Ong Tee Keat: Yang Berhormat dari perhatian sahaja, saya berterima kasih. Bandar Kuching, tertib ya, tertib. Terima kasihlah! (Disampuk) 12437 30 OKTOBER 1991 12438 Beberapa Ahli DAP: (Menyampuk) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Sila duduk Yang Tuan Lim Kit Siang: Sekurang- Berhormat! kurangnya ..... (Disampuk) Tuan Lim Kit Siang: Saya berdiri di Tuan Lau Dak Kee: Apa ruling ini? atas Peraturan Mesyuarat 26(1)0.) dan saya menuntut hak untuk menge- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan mukakan apa yang saya rasa ..... Ong Tee Keat): Saya sudah buat (Disampuk) keputusan supaya Yang Berhormat.... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan (Disampuk) kalaulah ingin, bolehlah Ong Tee Keat): Hendak baca atau tidak kemukakan usul secara bertulis. Yang Berhormat? Tuan Lim Kit Siang: Saya mahu Tuan Lim Kit Siang: Saya akan habiskan. Itu terpulang kepada kuasa baca! budi bicara Pengerusi mahu terima atau tak mahu terima, tetapi terpulang kepada Timbalan Yang di-Pertua (Tuan sesiapa Ahli Parlimen yang berdiri di Ong Tee Keat) :Sila baca. atas Peraturan Mesyuara t26(lXp) untuk mengemukakan kesnya dan saya pun Tuan Lim Kit Siang: Saya akan baca! belum start, saya baru start sahaja. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Kalau begitu, saya beri Ong Tee Keat): Yang Berhormat, Yang satu peluang. Sila baca. Berhormat sudah start. Tuan Lim Kit Siang: Saya berdiri di Tuan Lim Kit Siang: Adakah you bawah Peraturan Mesyuarat 26 (1) (p).. mind reader, mind reader, oleh kerana tahu sendiri terlibat, sebab itu saya awal- awal tanya. Mahu undur atau tak mahu Tuan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Sila baca! undur? Kalau tak mahu undur, mahu berlaku secara adil? Tuan Lim Kit Siang: ....untuk Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ambil perhatian Dewan ini..... Ong Tee Keat): Kalaulah macam ini, saya rasa Yang Berhormat lebih elok Timbalan Yang di-Pertua (Tuan bacakan teks kandungan usul Yang Ong Tee Keat): Janganlah ambil Berhormat, janganlah diselit dengan kesempatan, baca! percakapan yang tidak kena-mengena. Tuan Lim Kit Siang:..... mengenai Tuan Lim Kit Siang: Saya ada cara satu perkara hak dan keistimewaan. sendiri untuk mengemukakan perkara ini. Ada cara saya untuk kemukakan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan perkara...... Ong Tee Keat): Sila, sila, tetapi jangan beat around the bush, sila. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Kalau Yang Berhormat Tuan Lim Kit Siang: Itulah latar tetap berdegil sedemikian, saya rasa saya belakang. tidak ada pilihan yang lain melainkan minta Yang Berhormat sila duduk! .... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan (Disampuk) Ong Tee Keat); Mukadimmah itu lain, berbeza, daripada latar belakang. Sila! Tuan Chor Chee Heung: Tuan Yang di-Pertua, point of order! Seorang Ahli: Just listen. 12439 30 OKTOBER 1991 12440 Tuan Lim Kit Siang: Alright, you Timbalan Yang di-Pertua (Tuan mahu usul yang sepenuh? Ong Tee Keat): Sila, masa ini saya rasa ada hadnya, janganlah buat pusing- Timbalan Yang di-Pertua Sila Tuan. pusing. Tuan Lim Kit Siang: Kenapa masa Dato' Abdul Raman bin Suliman: berjalan? Oleh kerana Kerusi (Bangun) campurtangan, oleh kerana tidak mahu ambil satu sikap yang adil. Tuan Lim Kit Siang: Seorang Ahli: Oi! itu bukan Usul.
Dato' Abdul Raman bin Suliman: Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Bukan takutlah! (Disampuk) Ong Tee Keat): Yang Berhormat.sudah » cukup. Tuan Lim Kit Siang: Wah! Pandailah! Tuan Lim Kit Siang: Adakah memberi peluang kepada saya untuk Dato' Abdul Raman bin Suliman: mengemukakan ..... Point of order! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Peluang sudah diberi. Ong Tee Keat): Ya. Tuan Lim Kit Siang: Di bawah Dato' Abdul Raman bin Suliman: Peraturan Mesyuarat 26(i)(p)7 Ketua Pembangkang lama dalam Dewan ..... (Disampuk.) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Baca terus. Ong Tee Keat): Yang Berhormat, sabar, ya, sabar. Yang Berhormat dari Tuan Lim Kit Siang:..... atau oleh Tanjong, sila baca teks usul. kerana sendiri terlibat tidak mahu dengar? Tuan Lim Kit Siang: Saya hendak mengusulkan supaya ambil perhatian Dewan yang mulia ini mengenai satu Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): perkara hak keistimewaan dan ini pun bukan kali yang pertama saya buat begitu. Dahulu pun saya ada buat perkara Tuan Lim Kit Siang: Ya. semacam ini dan tidak menghadapi apa- apa masalah. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan OngTee Keat): Baca terus, kalaulah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan betul-betul hendak buat. Ong Tee Keat); Yang Berhormat, saya sudah beri peluang. Sudah beri peluang . Tuan Lim Kit Siang: Dan perkara itu . . (Disampuk) saya hendak timbulkan ialah mengenai laporan media elektronik iaitu RTM dan Tuan Lim Kit Siang: Saya tidak TV3 mengenai kekecohan semalam, menghadapi apa-apa masalah. You mahu yang memberi satu gambaran bahawa campur dalam pertelingkahan itulah Ahli-ahli Parlimen DAP sengaja mahu masalah, itulah masalah. mengendalakan Persidangan Dewan ini. 12441 30 OKTOBER 1991 12442 Beberapa Ahli Kerajaan: Betul. itu Timbalan Yang di-Pertua kedua Dato' Haji Mohd. Amin bin Haji Daud, Tuan Lim Kit Siang: Walhal dalam column 3940 ada membuat satu sebenarnya punca kekecohan ialah sikap ruling. Apa ruling ini? "Saya buat ruling: tidak adil, bias, niat jahat Timbalan Yang Kalau pembohong kepada DAP tidak di-Pertua yang mempengerusikan apa, tetapi jangan kepada orang". Itulah mesyuarat, (Tepuk) khasnya dalam precedent, (Tepuk) itulah ruling. RTM2 ada satu Wawancara dengan Precedent dalam Dewan yang mulia ini. Timbalan Yang di-Pertua yang mengatakan bahawa dia adil, dia ada Timbalan Yang di-Pertua (Tuan sikap yang sama kepada semua Ahli-ahli Ong Tee Keat): Usul sudah buatkah Parlimen baikpun DAP, Pembangkang Yang Berhormat? ataupun pihak Kerajaan. Tetapi TV2 tidak memberi masa yang sama, masa yang sama-rata kepada DAP untuk Tuan Lim Kit Siang: Belum habis, membetulkan laporan yang tidak betul jangan takut! dan tidak benar. Beberapa Ahli Kerajaan: Usul! RTM dan TV3 melanggari keistimewaan apabila kedua-dua media Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ini mengenepikan, tidak mengambil laporan mengenai satu perkara lagi yang menambahkan suasana kekecohan iaitu Tuan Lim Kit Siang: Dan dalam kelakuan Yang Berhormat Timbalan Menteri Pendidikan yang menunjukkan tanda yang lucah di hadapan semua Ahli- Seorang Ahli: Jadi pelakonkah? ahli Parlimen, semua pegawai-pegawai tinggi Kerajaan, semua Pemberita, Tuan Lim Kit Siang:.... prinsip ini murid-murid sekolah termasuk ramai ada perbezaan apabila perkataan- wanita. Dan lagi tidak diambil perhatian perkataan digunakan terhadap parti dan bahawa sebenarnya Timbalan Yang di- bila digunakan terhadap orang tidak Pertua tidak adil, oleh kerana di masa sama. Perkara ini ada ditegaskan oleh lampau apabila perkataan 'bohong' Tuan Yang di-Pertua, Tan Sri Zahir digunakan terhadap DAP, beliau tidak bertarikh 14.3.1990, sungguhpun dalam tahan dan saya ada Hansard di sini yang konteks yang lain masa itu mengenai boleh dibuat contoh. Hansard bertarikh 'diktator Barisan Nasional'. Dan Tuan 15.6.1990 column 3938, masa itu Ahli Haji Abdul Rahman bin Bakar pun ada dari Arau ada berucap, dia mengatakan berkata perkataan ini unparliamentary "kalau mereka tidak sambut cabaran dan Tuan Yang 'di-Pertua kata: "Yang saya, maka DAP adalah sebuah parti Berhormat, kepada parti tidak apa, pembohong, pemimpin DAP kepada seseorang tidak boleh". Kepada pembohong, samseng". Lau Dak Kee parti tidak apa, kepada seseorang tidak pada masa itu Ahli Parlimen kawasan boleh-itulah peraturannya dan lagi pada Pasir Pinji ada objek: "Tuan Speaker, 5hb Disember, semasa perbahasan alas Peraturan Mesyuarat 36(6)-sangkaan Titah Ucapan Duli Yang Maha Mulia jahat". Siapa pengerusikan Mesyuarat? Seri Paduka Baginda Yang di-Pertua Timbalan Yang di-Pertua, Ahli Parlimen Agong, waktu itu saya bercakap di mana dari Ampang Jaya yang mempe- saya ada dakwa dan kata "bahawa ngerusikan, Ong Tee Keat, beliau tidak UMNO bohong dalam kemenangan mengambil apa-apa tindakan atau Barisan Nasional dalam Pilihanraya hirauan tentang perkara ini. Kemudian Besar 1990". Orang yang mempenge- apabila ada pertukaran orang yang rusikan Persidangan di masa itu ialah mempengerusikan Mesyuarat, di masa Tuan Ong Tee Keat-tidak ada bantahan. 12443 30 OKTOBER 1991 12444 Bila perkataan 'pembohong' digunakan masa dan peluang keada beliau untuk terhadap DAP boleh oleh Tuan Ong Tee mengemukakan apa yang difikirkan Keat, gunakan terhadap UMNO pun wajar mengikut peraturan yang boleh, terhadap MCA tidak boleh, itulah dibangkitkan iaitu Peraturan Mesyuarat standard. 26(l)(p), tetapi malangnya beliau tidak berbuat demikian, maka saya terpaksa Kenapa maruah sudah jatuh, kenapa memberhentikan Yang Berhormat dari kewibawaan tercabar? Kenapa sudah Tanjong daripada bercakap, tahan tidak hilang kelayakan menduduki Kerusi di tahan, itu tidak timbul. Sekian. sana? (Tepuk) Semua itu menunjukkan bias, menunjukkan sikap.... Tuan Lim Kit Siang: Tahupun buat salah.
Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Yang Berhormat, hendak berucapkah atau hendak membaca Usul? Seorang Ahli Cheap publicity. Tuan Lim Kit Siang: Saya beri latar- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan belakang kenapa mustahak Peraturan Mesyuarat 26(1 )(p)—mustahak. Tuan Lim Kit Siang: Orang yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan boleh jadi professor pembohong, ada Ong Tee Keat): Mustahak, memang orang dalam partipun boleh .... mustahak .... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Kit Siang: Sebab itu saya OngTeeKeat): Yang Berhormat jangan tanya tadi mahu undur atau tidak mahu bertindak liar ya! undur, you sendiri tidak mahu undur, oleh kerana .... Yang Berhormat telahpun dinasihat- kan .... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan. Tuan Lim Kit Siang: Memang betul. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Kit Siang: .... tidak fikir Ong Tee Keat): ...... dinasihatkan betapa mustahaknya apabila seseorang duduk! .... duduk di Kerusi itu mahu dapat hormat semua pihak-mahu dapat hormat semua Tuan Lim Kit Siang: Saya sudah pihak. Di sini sudah hilang kelayakan, sampai.... hilang kewibawaan, sebab itu susah,biar saya teruskan .... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Ikut Peraturan 44(1), Timbalan Yang di-Pertua (Tuan saya tidak akan menunggu Yang OngTee Keat): Yang Berhormat. .... Berhormat buat selama-lamanya. Tuan Lim Kit Siang: Saya teruskan. Tuan Lim Kit Siang: Itulah masalahnya, oleh kerana sendih sudah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan terlibat yang tidak mahu mengosongkan Ong Tee Keat): Yang Berhormat cuma Kerusi itu. Dan usul saya sudah sampai. berhujah dan juga untuk mengkritik. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Saya rasa itu telahpun melanggari apa Ong Tee Keat): Usul ini, saya rasa yang kita patut buat, Usul walaupun sudah 10 minit, belum sampai lagi? Yang berulang kali saya telahpun memberi saya rasa bila Yang Berhormat diminta 12445 30 OKTOBER 1991 12446 baca teks usul, buatlah terus. Janganlah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan berdolak-dalik ya, dan saya rasa Ong Tee Keat): Takut atau tidak, itu peluang telahpun diberi. Ini adalah tidak timbul kalaulah Yang Berhormat kata muktamad saya. betul-betul dengar apa yang saya cakap tadi. Kalau tidak mahu, tidak bererti apa Tuan Lim Kit Siang: Usul saya ialah yang saya cakap tadi, itu terpulang untuk memberi kesedaran kepada kepada Yang Berhormat. Itu adalah kata rakyat, beri pengajaran dan kenapa muktamad. mustahak Usul ini ditimbulkan. Beberapa Ahli: Tidak adil! Kotor! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Yang Berhormat Timbalan Yang di-Pertua (Tuan hendak duduk atau tidak? Ong Tee Keat): Yang Berhormat....
Seorang Ahli: Saya mohu soal! Saya (Timbalan Yang di-Pertua mempe- mahu soal!
Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Beberapa Ahli: Keluar! keluar! Ong Tee Keat): Saya. sudah beri keluar! keluar! keluar! keluar! peluang, Yang Berhormat, sila duduk. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Kit Siang: Saya berdiri di Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): bawah 26(1)(p). Ahli-ahli Yang Berhormat, saya baru mengganti Pengerusi, harap tenang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan (Ketawa) ikut Peraturan Mesyuarat. Ong Tee Keat); Saya sudah beri peluang dan masa. Tuan Lim Kit Siang: Sampai kepada usul saya. Tuan Lim Kit Siang: Belum .... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Yang Berhormat.... Ong Tee Keat): .... tetapi Yang Berhormat jangan buang masa. Tuan Lim Kit Siang: Sebenarnya lebih awal sudah sampai.... Tuan Chor Chee Heong: Tuan Yang di-Pertua, point of order, 43(3). Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Yang Berhormat dari Tanjong. Ong Tee Keat): Ya. Tuan Lim Kit Siang: .... .kalau Tuan Chor Chee Heong: Keputusan tidak ada gangguan. Tuan Yang di-Pertua adalah muktamad. Kalau dia tidak mahu keluar, heret dia Timbalan Yang di-Pertua (Tuan keluar. Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat, sebentar ya. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Ong Tee Keat): Saya bahawasanya, Tuan Lim Kit Siang: Ya. saya terpaksa menggunakan Peraturan 44(1) terhadap Yang Berhormat dari Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tanjong. Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Saya ingat Aturan Urusan Mesyuarat Tuan Lim Kit Siang: Takut dengar kita ini membahaskan tentang Rang latar belakang Usul! Undang-undang. 12447 30 OKTOBER 1991 12448 Tuan Lim Kit Siang: Ya, itu benar. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Sebelum itu saya berdiri di bawah Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Ya, 26(l)(p) dan saya sudahpun sampai ke Yang Berhormat, sabar sebentar. Saya peringkal yang akhir untuk kemukakan akan buat keputusan. usul ini. Sebenarnya, usul di bawah 26(\)(p), kalau dibenarkan saya Tuan Lim Kit Siang: Keputusan mengambil perhalian ialah usul tanpa dibuat supaya usul tadi dibentang, hujah notis. Ini bererti tanpa ada dalam Order sudah diberi bahawa hak keistimewaan Paper dan kalau boleh, keputusan yang terlibat dan satu keputusan perlu dibuat dibuat oleh Tuan Yang di-Pertua oleh kerana ini tanpa notis. semalam itu salah. Tanpa notis ialah dan tidak ada dalam Order Paper. Kalau mahu dalam Order Paper itu sudah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan dengan notis. Ini ialah tanpa notis dan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Di usul saya ialah: bawah peruntukan 26(l)(p). Bahawa Dewan ini mengarahkan Tuan Lim Kit Siang: Di sini kalau RTM dan TV3 membersihkan boleh saya boleh sebut petua berkenaan ataupun purge dirinya daripada Peraturan 26(l)(p) Hak dan Kebebasan penghinaan kerana laporan yang yang dibuat oleh Tan Sri Zahir yang ada memutarbelitkan, berat sebelah dalam Handsard Ihb Disember, 1989 dan salah tentang kekecohan di yang berkata antara perenggannya ... Dewan Rakyat dan membetulkan laporannya dengan serta-merta Timbalan Yang di-Pertua (Tuan dengan memberi masa liputan Haji Juhar bin Haji Mabiruddin): yang sama rata kepada Ahli-ahli Yang Berhormat.... Parlimen DAP dan memberikan kenyataan yang adil dan seimbang Tuan Lim Kit Siang: .... bahawa tentang kekecohan di dalam kenapa kita sekarang harus untuk Dewan ini. (Tepuk) Inilah usul mengambil satu keputusan .... saya. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat, hendak beri saya buat Cukuplah, terima kasih. ruling atau tidak?
Tuan Lim Kit Siang: Kalau tadi, Tuan Lim Kit Siang: Ya, sekarang Tuan Yang di-Pertua dengar, tidak ada buat ruling, tidak boleh delay. masalah lagi. Dia tidak mahu dengar oleh kerana dia ada terlibat.... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Pertamanya, Yang Berhormat mem- Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): bangkitkan Peraturan 26(1 )p, point of Terima kasih, Tanjong. (Ketawa) order. Jadi, Yang Berhormat sudah Setiausaha teruskan dengan Urusan melarat kepada usul. Usul itu sebetulnya Mesyuarat sudah out of order kerana usul, point of order ini 26(l)(p) itu hanya Yang Tuan Lim Kit Siang: Bukan. Mahu Berhorma t berucap berkenaan usul. Saya keputusan perkara ini dikemukakan akan bacakan 26(1)0) di dalam supaya.... Handsard juga pada 27hb November, 1986, saya akan bacakan untuk semua Seorang Ahli: Duduklah! mendengar. 12449 30 OKTOBER 1991 12450 Pengumuman Tuan Yang di-Pertua, yang kena diturut sebagai Aturan- yang mana telah menerima daripada aturan Mesyuarat dan Peraturan Ketua Pembangkang Ahli Yang Mesyuarat 15 pula telah Berhormat dari Tanjong membang- mengesahkan bahawa urusan kitkan soal berkenaan dengan Hak dan Kerajaan hendaklah didahulukan Kebebasan dan keputusan adalah seperti daripada urusan persendirian." berikut, katanya: Oleh yang demikian, mengikut "Mengikut practice di House of keputusan ini, maka Seksyen 15 Commons di dalam lewat tahun Peraturan Mesyuarat, urusan Kerajaan 70an satu usul mengenai Hak dan didahulukan dan apabila ada perkara- Kebebasan akan diberi keutamaan perkara yang lain dibangkitkan seperti dalam Aturan Urusan Mesyuarat usul harus diberi notis untuk dimasukkan dan usul-usul pada hari tersebut, ke dalam Order Paper. sekiranya Yang di-Pertua berpuas hati bahawa: Harap semua pihak berpuas hati dengan perkara ini. Kita tidak menafikan (i) satu prima facte case mana-mana hak, tetapi harus mengikut mengenai pelanggaran Hak peraturan-peratruan yang telah dan Kebebasan telahpun ditetapkan. (Tepuk) berlaku; dan (ii) perkara-perkara tersebut Tuan Lim Kit Siang: (Bangun) dibangkitkan pada peluang yang terawal sekali. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); Yang Berhormat dari Tanjong Yang Berhormat, cukuplah Yang itu merujuk kepada Buku Erskine Berhormat, kita telah memakan masa May Parliamentary Practice.edisi lama. Cukuplah. ke 17 pada mukasurat 376 dan 377. Tuan Lim Kit Siang: Yang terlibat Nampaknya amalan yang dibuat di ialah Hak dan Keistimewaan. House of Commons sebelum 6hb Februari, 1978 jika ada soalan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Hak dan Kebebasan hendaklah Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Kita dibuat aduan kepada Speaker tidak mengenepikan hak itu tetapi secara persendirian di luar Dewan mestilah mengikut Peraturan Mesyuarat. dan selepas Speaker berpuas hati perkara ini ada prima facie kes dan Tuan Lim Kit Siang: Tadi Tuan dibuat dengan secepat mungkin Yang di-Pertua ada sebut mengenai maka baharulah Speaker akan ruling yang dibuat oleh Tan Sri Tuan memberi keutamaan di dalam Yang di-Pertua. Urusan Mesyuarat di alas perkara itu, dan jika sekiranya Speaker Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tidak berpuas hati akan menolak Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Kita aduan itu. terima usul ini. Kita akan masukkan ke (Ini komen Tuan Yang di-Pertua pada dalam Order Paper dan kita tidak boleh hari itu). bahaskan pada hari ini kerana mengikut Peraturan 15 Urusan Kerajaan Tetapi di dalam Dewan Rakyat didahulukan. kita ini nampaknya kuasa ini tidak ada kepada Yang di-Pertua Tuan Lim Kit Siang: Tidak, oleh kerana Peraturan Mesyuarat l4 kerana sebab itu, saya mahu menyentuh telah menetapkan perkara-perkara mengenai petua mengenai Peraturan 12451 30 OKTOBER 1991 12452 26(l)(p) Hak dan Kebebasan, bukan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan dibuat oleh saya, tetapi dibuat oleh Tan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Sri akhir-akhir ini, lebih akhir daripada Yang Berhormat, saya akan buat ruling tarikh yang disebut ialah Ihb Disember, mengikut Seksyen 15 Peraturan 1989 semasa sebenarnya skandal Mesyuarat bahawa Urusan Kerajaan Vijandran, phornographic video tape didahulukan. Itu jelas. scandle masa itu. Dan di sini, ada dengan jelas disebut bahawa kalau saya boleh Dalam Seksyen 25 ini, dia tidak ada baca di sini, petua itu bukan oleh saya, mengatakan menggunakan perkataan Tan Sri Zahir yang beri ruling di sini dan "notwithstanding any other rules."Itulah interpretation saya, Seksyen 15 prevails, di sini petua berkenaan Peraturan kerana ada Urusan Kerajaan. 26(l)(p) dan beliau bersetuju bahawa ada masa diperuntukan di mana perkara Tuan Lim Kit Siang: Oleh kerana semacam ini boleh dibangkit dan ada 26(l)(a) dan 26(l)tf) di mana boleh dikemukakan. didahului daripada apa-apa Urusan Kerajaan. Syarat-syarat ialah daripada mana- mana masa pun berlaku sesuatu kejadian Timbalan Yang di-Pertua (Tuan di dalam masa persidangan di mana Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): seorang Ahli melakukan satu perkara Sabar Yang Berhormat. Kita boleh contempt atau menghina Dewan, berbahas fasal ini sehingga malam tahu! seorang Ahli lain di dalam masa itu juga boleh membuat satu usul supaya Ahli Tuan Lim Kit Siang: Ya, oleh itu meminta maaf, atau jika perbuatan kerana .... itu berat atau jika kes itu berke- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan hendakkan kepada satu penyiasatan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): dirujuk kepada Jawatankuasa Hak dan Tetapi Yang Berhormat..... Kebebasan. Ini biasa berlaku apabila seorang Ahli bangun dan meminta Tuan Lim Kit Siang: Oleh kerana seorang Ahli lain menarik balik apa? perkataan yang dikatakan "unpar- liamentary". Dan terawal-awal sekali Timbalan Yang di-Pertua (Tuan dalam perkara ini, laporan electronic Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): media ialah sekarang yang terawal-awal Saya mohon kepada Yang Berhormat. sekali kita boleh bangkitkan dan ambil perhatian Dewan yang mulia. Tuan Lim Kit Siang: Oleh kerana kita tidak ada cara, tidak ada saluran Lagi satu paragraph di sini, di mana untuk membawa seorang baik pun front disebut oleh Tan Sri Dato' Mohamed bench, back bench daripada Barisan Nasional apabila ada berlaku Zahir mengenai "Parliamentary perlanggaran keistimewaan. Kalau ada, Practice-Edisi 20". Sekarang sudah itu hal yang lain. Kalau inilah sampai Edisi 20, pada masa itu Edisi 17. interpretasi apa-apa cadangan bahawa (Ketawa). Edisi 20, muka surat 358: ada perlanggaran keistimewaan oleh "Urgent matters which require the orang-orang di pihak Kerajaan, tidak immediate intervention of the House, if boleh diadili. Sebab itu interpretasi ini they should occur during a sitting of the tidak adil. House, may be raised at once inspite of the interruption of the debate or other Timbalan Yang di-Pertua (Tuan proceedings. "Oleh kerana ini adalah Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): mustahak, kita boleh turunkan sehingga Yang Berhormat, kita akan memberi peruntukan-peruntukan ini tidak ada pengadilan kepada perlanggaran mana- makna. mana peraturan, tetapi mestilah 12453 30 OKTOBER 1991 12454 mengikut Peraturan Mesyuarat. Kalau RANG UNDANG-UNDAG Yang Berhormat mengakui bahawa dalam Peraturan Mesyuarat ini, keputusan Yang di-Pertua itu muktamad, saya memohonlah kepada Yang EKSTRADISI Berhormat bahawa Seksyen 15 itu prevails dalam kes ini. Bacaan Kali Yang Kedua dan Ketiga
Tuan Lim Kit Siang: Pandangan kita 4.15 ptg. di sini ialah ini tidak benar bahawa Peraturan 15 tidak prevails dalam Menteri di Jabatan Perdana perkara ini. Sebagai satu contoh, saya Menteri dan Menteri Kehakiman akan kemukakan satu usul untuk ulang (Tuan Syed Hamid bin Syed Jaafar kaji' "keputusan yang dibuat oleh Albar): Tuan Yang di-Pertua, saya Tinrjbalan Yang di-Pertua, Tuan Ong Tee mohon mencadangkan iaitu Rang Keat bahawa perkataan "bohong" itu Undang-undang bernama suatu Akta unparliamentary. Saya mahu yang berhubungan dengan ekstradisi kemukakan, review! Tetapi mengikut penjenayah-penjenayah buruan, di- Peraturan Mesyuarat saya perlu 48 jam bacakan kali yang kedua sekarang, notis tetapi selepas 48 jam notis, adakah satu jaminan boleh dibuat baik Tuan Yang di-Pertua, peruntukan oleh Tuan Yang di-Pertua mahupun mengenai ekstradisi yang berkuatkuasa Kerajaan bahawa usul itu akan diberi di Malaysia pada masa sekarang masa untuk keputusan dibuat. Atau terkandung dalam dua undang-undang adakah ini semua jaminan kosong yang berlainan iaitu Ordinan Ekstradisi sahaja? 1958 yang mula berkuatkuasa pada Ihb Disember 1960 dan Akta Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Penjenayah Buruan Komanwel 1967 Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): yang mula berkuatkuasa pada 30hb September 1967. Yang Berhormat, kita mengakui bahawa ini tanpa notis. Maksud tanpa notis ialah Sejak kedua-dua undang-undang itu tidak memerlukan masa, bila-bila boleh dibuat telah banyak perkembangan baru memberi notis tentang perkara ini. dalam bidang ini. Lagi pula ada Tetapi kita akan masukkan seperti biasa peruntukan dalam undang-undang itu dalam Order Paper dan kita akan cuba yang bertindih atau, dengan izin, sedaya upaya untuk mengusahakan agar overlap. Sudah sampai masanya satu ia dapat dibincangkan nanti. undang-undang yang kemaskini dan menyeluruh mengenai ekstradisi Tuan Lim Kit Siang: Baik.saya akan diwujudkan. kemukakan usul untuk ulangkaji mengenai keputusan "bohong" tidak Rang Undang-undang yang boleh digunakan dan saya harap Tuan dicadangkan ini mengandungi Yang di-Pertua boleh menggunakan budi peruntukan-peruntukan yang sedia ada bicara atau good office supaya perkara dalam undang-undang yang disebutkan itu akan dibincangkan dan satu tadi yang sudah disemak dan disusun keputusan yang adil dibuat. (Tepuk) semula. Selain itu beberapa peruntukan baru telah dimasukkan supaya Undang- undang Ekstradisi di negara ini nanti Timbalan Yang di-Pertua (Tuan selaras dengan Skim Ekstradisi Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Komanwel dan Konvensyen Untuk Ahli-ahli Yang Berhormat, kita akan Membanteras Kegiatan Pengedaran cuba memberi keadilan kepada semua Dadah Narkotik dan Bahan-bahan pihak. Keadilan. Terima kasih. Psikotropik. 12455 30 OKTOBER 1991 12456 Peruntukan baru ini akan termasuk kesalahan fizikal yang boleh menyenangkan segala perundingan dihukum dengan hukuman pemenjaraan perjanjian ekstradisi di antara Malaysia yang tidak kurang daripada satu tahun dengan negara-negara yang telah atau boleh dihukum di Malaysia atau di memberikan persetujuan kepada Skim negara yang meminta ekstradisi itu Ekstradisi Komanwel atau yang menjadi dengan hukuman mati. pihak kepada konvensyen tersebut. Tuan Yang di-Pertua, dalam Rang Tuan Yang di-Pertua, saya tidak Undang-undang yang ada sekarang bercadang untuk menghuraikan terdapat beberapa sekatan terhadap peruntukan Rang Undang-undang ini pengembalian penjenayah-penjenayah satu-persatu kerana Huraian sedemikian buruan. Dalam Rang Undang-undang sudahpun disertakan bersama dengan Rang Undang-undang ini sebagaimana ini dua sekatan tambahan telah terkandung dalam Kertas DR. 32/91 dimasukkan. Ini dapat dilihat dalam perenggan (b) dan (c) Pasal 8. Menurut dari halaman 41 sehingga halaman 45. peruntukan-peruntukan itu, seseorang Bagaimanapun, izinkan saya mene- penjenayah buruan tidak boleh rangkan peruntukan-peruntukan baru dipulangkan ke negara yang meminta mengenai ekstradisi yang dicadangkan supaya ia diekstradisikan jika dalam Rang Undang-undang ini. permintaan itu dibuat dengan tujuan untuk mendakwa atau menghukum Tuan Yang di-Pertua, pada masa ini penjenayah buruan itu oleh sebab ras, dalam segala permohonan ekstradisi, agama, kerakyatan atau fahaman kes prima facie perlu dibuktikan. politiknya, atau jika dia mungkin akan Peruntukan yang terkandung dalam termudarat dalam perbicaraannya atau Pasal 4 dan 20 akan membolehkan dihukum atau dipenjarakan oleh sebab prosedur yang tidak memerlukan ras, agama, kerakyatan atau fahaman pembuktian kes prima facie dipakai politiknya. dalam kes-kes tertentu apabila arahan bagi pemakaian prosedur sedemikian diberikan oleh Menteri. Menteri boleh Selain itu, Fasal 9 Rang Undang- memberikan arahan sedemikian hanya undang ini memasukkan peruntukan jika Malaysia mempunyai perjanjian baru yang merupakan kecualian bagi dengan satu negara lain dan perjanjian sekatan terhadap pemulangan kerana itu mengandungi peruntukan yang kesalahan yang bersifat politik. Di mcmbenarkan pembuktian kes prima bawah Pasal 9 ini pembunuhan atau facie diketepikan dan hanya bagi kesalahan sengaja yang lain terhadap permohonan ekstradisi yang diterima Ketua Negara atau anggota keluarga daripada negara sedemikian. terdekat Ketua Negara itu tidak dikira sebagai kesalahan politik. Satu Tuan Yang di-Pertua, sekarang ini kecualian lagi diperuntukkan dalam hal kesalahan-kesalahan ekstradisi apabila Malaysia dan negara yang disenaraikan satu-persatu dalam meminta ekstradisi itu menjadi pihak Undang-undang Ekstradisi. Ini tidak kepada suatu triti antarabangsa yang di praktik kerana setiap kali keputusan bawahnya sesuatu perbuatan adalah diambil untuk memasukkan kesalahan merupakan suatu kesalahan kerananya ekstradisi baru, undang-undang itu akan seseorang itu boleh diekstradisikan perlu dipinda. Rang Undang-undang atau didakwa walau apa pun sifat baru ini tidak menyenaraikan kesalahan politik atau dorongan perbuatan itu. itu satu-persatu tetapi mengikut Dalam hal sedemikian orang itu boleh Pasal 6 diperuntukkan bahawa kesalahan dipulangkan ke negara itu walaupun ekstradisi adalah satu kesalahan kesalahannya bersifat politik. 12457 30 OKTOBER 1991 12458 Tuan Yang di-Pertua, peruntukan diserahkan tanpa prosiding komital baru selanjutnya yang terkandung dalam kepada negara yang meminta Rang Undang-undang ini ialah mengenai penyerahannya, walaupun penjenayah Rukun Kekhususan dan penyerahan tersebut bersetuju untuk diserahkan kepada negara ketiga. Rukun sedemikian. Kekhususan yang terkandung di dalam undang-undang ekstradisi yang sedia Fasal 22 Rang Undang-undang ada menyatakan bahawa seseorang Ekstradisi ini memperuntukkan bahawa penjenayah buruan yang telah seseorang penjenayah buruan boleh diserahkan ke negara yang meminta memaklumkan Mahkamah tentang penyerahannya, tidak boleh didakwa atau ditahan di negara tersebut untuk persetujuannya untuk diserahkan kepada sesuatu kesalahan, selain daripada negara yang meminta penyerahannya kesalahan yang berkaitan dengannya dan dengan persetujuan ini, segala penyerahan itu diminta. Undang-undang prosiding komital boleh diketepikan. ekstradisi yang sedia ada juga tidak Mahkamah, bagaimanapun, perlu mempunyai peruntukan yang memastikan bahawa persetujuan membolehkan seseorang penjenayah penjenayah buruan tersebut diberikan buruan diserahkan kepada negara ketiga dengan sukarela dan selepas itu oleh negara yang meminta memberikan nasihat yang sewajarnya penyerahannya, walaupun prosiding kepada penjenayah itu mengenai akibat terhadapnya di negara itu telah selesai. persetujuannya itu. Seseorang penjenayah buruan yang diserahkan Fasal 10 Rang Undang-undang ini sedemikian masih dilindungi oleh membuat peruntukan yang memboleh- Rukun Kekhususan seperti yang kan seseorang penjenayah buruan disebutkan di atas. didakwa atas sesuatu kesalahan yang lain dari kesalahan yang berkenaan Tuan Yang di-Pertua, sekarang ini dengannya dia diserahkan dan juga tidak ada peruntukan undang-undang membenarkan seseorang penjenayah yang membolehkan penjenayah- buruan diserahkan kepada sebuah negara penjenayah buruan yang sedang ketiga yang meminta penyerahannya, sekiranya Menteri memberikan keizinan menjalani hukuman pemenjaraan di untuk tujuan sedemikian. Malaysia diserahkan buat sementara kepada sesuatu negara yang meminta Tuan Yang di-Pertua, sekarang ini penyerahannya untuk di dakwa di negara apabila menentukan sama ada sesuatu itu. Dia hanya boleh serahkan selepas waran sementara patut dikeluarkan bagi dia menjalani hukumannya dan ini penangkapan seseorang penjenayah mungkin memakan masa yang panjang. buruan, Majistret tidak diberi kebenaran Peruntukan yang membenarkan secara nyata dalam undang-undang penyerahan sedemikian difikirkan perlu untuk mengambil kira maklumat yang untuk memastikan bahawa seseorang terkandung dalam notis antarabangsa, penjenayah buruan itu tidak terlepas dari dengan izin,rate individual notices, yang dakwaan oleh sesebuah negara di mana dikeluarkan oleh INTERPOL. kesalahan itu berlaku semata-mata kerana dia dipenjarakan di negara yang Fasal 13 (2) Rang Undang-undang ini lain. mengandungi peruntukan nyata yang membenarkan Majistret berbuat Di bawah Rang Undang-undang demikian. Ekstradisi ini, Fasal 29 hingga 31 membuat peruntukan mengenai Tuan Yang di-Pertua, undang-undang penyerahan sementara penjenayah- ekstradisi yang sedia ada tidak penjenayah buruan yang juga merupakan mempunyai peruntukan yang mem- banduan untuk di dakwa di negara yang bolehkan seseorang penjenayah buruan meminta penyerahannya. Prosiding 12459 30 OKTOBER 1991 12460 komital perlu diadakan sebelum Mahkamah. Walau bagaimanapun, penyerahan sementara itu dilakukan. pegawai atau peguam sedemikian hanya Selepas pendakwaannya di negara yang boleh berbuat demikian dengan meminta penyerahannya, dia hendaklah kebenaran bertulis daripada Pendakwa dihantar balik ke Malaysia untuk Raya. Bagi maksud-maksud kes yang menjalani baki hukuman penjaranya. begini, Fasal 41 ini memperuntukkan Dia akan hanya diserahkan semula bahawa undang-undang berkenaan kepada negara yang meminta dengan perihal kemasukan pegawai dan penyerahannya jika negara itu masih peguam itu serta hak mereka untuk menghendaki ektradisinya selepas dia menjalani baki hukumannya di Malaysia hadir di Mahkamah tidaklah terpakai bagi pegawai undang-undang atau itu. peguam asing itu. Tuan Yang di-Pertua, hak untuk habeas corpus terkandung di dalam Tuan Yang di-Pertua, Fasal 49 Seksyen 365-Kanun Prosedur Jenayah, mengandungi satu lagi peruntukan baru. tetapi hak kajian semula untuk kes-kes Fasal itu memberi Menteri budi bicara ekstradisi tidak diperuntukkan di bawah untuk menolak permintaan bagi Kanun Prosedur Jenayah ataupun penyerahan seseorang penjenayah undang-undang estradisi yang sedia ada. buruan jika penjenayah tersebut ialah seorang warganegara Malaysia atau Fasal 37 Rang Undang-undang kesalahan ekstradisi itu merupakan Ekstradisi 1991 memberikan hak kepada kesalahan yang ke atasnya Mahkamah di negara yang meminta penyerahan Malaysia mempunyai bidang kuasa. seseorang penjenayah buruan untuk Fasal ini mencerminkan salah satu membuat permohonan melalui pendakwaraya kepada Mahkamah peruntukan mengenai ekstradisi di Tinggi bagi mengkaji semula perintah bawah convention untuk membanteras sesuatu Mahkamah Sesyen supaya kegiatan pengedaran dadah narkotik seseorang penjenayah buruan dan bahan-bahan psikotropik. Jika dilepaskan. Bagaimanapun, hak kajian seseorang penjenayah buruan tidak semula ini hanya terhad kepada isu diekstradisikan berasaskan peruntukan undang-undang sahaja. dalam Fasal 41 ini dan Mahkamah di Malaysia mempunyai bidang kuasa ke Tuan Yang di-Pertua, satu lagi atas kesalahan itu, maka penjenayah itu peruntukan baru yang sekarang ini tidak wajib didakwa di Malaysia. terdapat dalam undang-undang ekstradisi yang sedia ada ialah Tuan Yang di-Pertua, sekarang ini peruntukan yang dicadangkan dalam Fasal 41. Rang Undang-undang ini. Mahkamah di Malaysia boleh Fasal ini membenarkan seseorang dikehendaki mengambil keterangan Pegawai undang-undang ataupun untuk digunakan di dalam sesuatu peguam dari sebuah negara asing ekstradisi di hadapan mana-mana menguruskan sesuatu kes ekstradisi atau Mahkamah atau Tribunal di sesuatu membantu Pendakwa Raya di negara lain. Bagaimanapun, tiada Mahkamah di dalam kes ekstradisi. peruntukan yang nyata yang Peruntukan ini dicadangkan kerana membenarkan Mahkamah di Malaysia adalah difikirkan bahawa di dalam kes- mengambil keterangan untuk kegunaan kes yang kompleks, yang mungkin sesuatu prosiding di negara lain memakan masa yang panjang untuk mengenai esktradisi penjenayah buruan diselesaikan, adalah lebih baik jika yang diminta oleh Malaysia. pegawai undang-undang atau peguam asing yang telah menguruskan kes itu Fasal 52 ialah peruntukan baru yang dari mulanya dan lebih arif tentang membolehkan keterangan diambil oleh kerumitannya, membuktikan kes itu di Mahkamah di Malaysia untuk 12461 30 OKTOBER 1991 12462 diserahkan kepada negara yang diminta berlainan. Ini akan mempermudahkan oleh Malaysia supaya menyerahkan proses ekstradisi penjenayah buruan dari seseorang penjenayah buruan supaya Malaysia dan ke Malaysia. keterangan tersebut dapat digunakan dalam prosiding ekstradisi penjenayah Tuan Yang di-Pertua, saya mohon itu. mencadangkan. Tuan Yang di-Pertua, ekstradisi di Timbalan Mengeri Luar Negeri antara Malaysia dengan Brunei (Dato' Dr Abdullah Fadzil bin Che Darussalam dan Singapura terkandung dalam Bahagian V Rang Undang-undang Wan): Tuan Yang di-Pertua, saya Ekstradisi ini. Prosedur berkaitan mohon menyokong. dengan kes ekstradisi ke Brunei Darussalam dan Singapura adalah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan berlainan daripada prosedur biasa untuk Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); kes extradisi ke negara-negara lain. Ahli-ahli Yang Berhormat, masalah di Prosedur yang biasa memerlukan hadapan Majlis ialah bahawa Rang prosiding komital dan dalatn prosiding Undang-undang Ekstradisi 1991 itu Mahkamah perlu memastikan bahawa dibacakan kali yang kedua sekarang satu kes prima facie wujud sebelum dan terbuka untuk dibahas. Larut. Mahkamah boleh mengeluarkan perintah komital. 4.32 ptg. Dalam prosedur berkaitan dengan Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji ekstradisi diantara Malaysia dengan Mohd. Hassan (Larut); Tuan Yang di- Brunei Darussalam dan Singapura, Pertua, terlebih dahulu saya suka penangkapan seseorang penjenayah mengucapkan terima kasih setelah kita buruan boleh dibuat di Malaysia selepas mendengar pembentangan Rang waran dikeluarkan oleh negara-negara Undang-unang yang mana telah tersebut diendors oleh Mahkamah di diterangkan oleh Yang Berhormat Malaysia. Penjenayah buruan yang Menteri Kehakiman tadi. berkenaan selepas ditangkap perlu dihadapkan ke Mahkamah dan perintah Tuan Yang di-Pertua, Rang Undang- akan dikeluarkan bagi penyerahannya. undang Ekstradisi 1991 ini, yang mana Ini boleh dibuat selepas Mahkamah di sebelum ini kita tidak mempunyai Malaysia berpuas hati bahawa undang-undang yang lengkap penjenayah buruan itu ialah orang yang mengenainya yang hanya sekadar dikehendaki menurut waran tangkap bergantung kepada Extradition yang diendors. Prosiding commital tidak Ordinance 1958 dan Commonwealth diperlukan. Pemntukan ini adalah serupa dengan yang terdapat dalam undang- Fugitive Act 1967. undang di Republik Singapura dan telah berjalan sekian lama tanpa menghadapi Tuan Yang di-Pertua, dengan sebarang kesulitan. lulusnya Rang Undang-undang ini kelak, Extradition Ordinance akan Tuan Yang di-Pertua, sebagai dimansuhkan. Pada masa yang lalu penutup, ingin saya nyatakan sekali lagi sehingga pada hari ini kita menggunakan bahawa apabila Rang Undang Ekstradisi Extradition Ordinance, 1958 dan 1991 ini diluluskan kelak, negara ini undang-undang Commonweallh akan mempunyai suatu undang-undang Fugitive Act, 1967. Tuan Yang di- yang lebih lengkap dan kemaskini Pertua, selain dari itu kita menggunakan mengenai ekstradisi .Wujudnya undang- extradition ini melalui mana-mana triti undang ini juga akan memastikan yang ada yang mana mungkin kurang bahawa rujukan tidak lagi perlu dibuat lengkap kerana kita tidak mempunyai kepada dua undang-undang yang akta yang lengkap sebagaimana yang 12463 30 OKTOBER 1991 12464 dikehendaki oleh Yang Berhormat pada hari ini. Di mana ketika itu, semua Menteri itu, hanya kita menggunakan negara-negara Komanwel menggunakan rujukan-rujukan, butiran-butiran the Fugitive Offenders Act 1881. melalui apa sahaja "precedent" yang berlaku di England, di Amerika dan di Tuang Yang di-Pertua, Akta ini negara-negara lain. mengadakan peruntukan bagi penyerahan pesalah-pesalah buruan Tuan Yang di-Pertua, sudah ataupun penjenayah-penjenayah buruan sampailah masanya untuk kita ataupun, dengan izin, fugitive offenders meluluskan undang-undang khusus atau dalam mana-mana kesalahan dalam spesifik ini mengenai ekstradisi kerana masa 12 bulan alau lebih. Tidak timbul negara kita telah lama maju dan pula masalah, dengan izin, double bertamadun dan terkenal di seluruh criminality. Jenayah itu hanya diketahui dunia melalui pimpinan Barisan oleh kedua-dua negara yang memohon Nasional yang bijaksana. atau, dengan izin, the requesting state dan negara yang dituntut, the requested Tuan Yang di-Pertua, Amerika state.Tidak pula ada proviso-proviso di Syarikat dan negara-negara lain telah mana tindakan undang-undang tidak lama mempunyai Extradition Act; bagi boleh dibicarakan selain daripada England, suka saya beritahu di sini, mereka yang mana telah menyerah diri sejak tahun 1870 lagi iaitu British Act sahaja. 1870, dengan izin, mengenai ekstradisi. Tuan Yang di-Pertua, semuanya ini Undang-undang ini penting bagi adalah ditentukan dan diterima oleh tujuan yang ianya apabila di- semua negara-negara Komanwel dengan perkanunkan dan diluluskan nanti demi menggunakan the English law, iaitu the untuk kepentingan negara kita dan Fugitive Offenders Act 1881, dengan negara-negara lain di mana saya akan izin. Keadaan seperti ini tidak lagi sama terangkan satu-persatunya. oleh kerana kebanyakan negara-negara Komanwel telah diberikan kemerdekaan Tuan Yang di-Pertua, oleh kerana oleh Kerajaan British atau with the undang-undang ini perlu kepada granting of independence, dengan izin. kerjasama dari negara-negara lain dan Mengikut Profesor Greig, ianya berkata, ianya pula ada syarat-syarat tertentu dan saya quote, dengan izin: yang mana selain daripada yang telah dibentangkan oleh Menteri Kehakiman "For obvious reasons an Act yang saya kasihi itu. governing the surrender of fugitives between differenl parts Tuan Yang di-Pertua, ianya of the British empire in 1881 has mempunyai syarat-syarat yang little relevance to the relations membolehkan Undang-undang Ekstra- between the separate states of the disini memainkan peranan yang penting British Commonwealth today. An dalam masalah menghapuskan jenayah individual could not be buruan (fugitive offenders) yang mana surrendered to a foreign state for a tidak politik (non-political offences in political offence under the 1870 nature). Extradition Act. But the fact that the offence was of apolitical nature Tuan Yang di-Pertua, pada masa yang was irrelevent if the request was lepas, oleh kerana adanya British Empire from a Commonwealth state under di mana semua negara-negara di bawah the Fugitive Act. In the light of the Komanwel tertakluk kepada undang- wide divergence of political views undang British termasuklah undang- and attitudes held by member undang Ekstradisi yang diperbincangkan states of the Commonwealth, the 12465 30 OKTOBER 1991 12466 1881 Act had become increasingly penjenayah buruan itu yang telah obsolete, with the granting of melakukan jenayah di negara-negara independence to a large number of lain dan lari ke Malaysia supaya ianya new African and Asian states." tidak didakwa.
Petikan itu saya fikir tak payah Rang Undang-undang Ekstradisi ini diterjemahkan kerana banyak Ahli-ahli adalah sebahagian daripada undang- Yang Berhormat pandai bahasa undang antarabangsa yang mana Inggeris. Jadi, undang-undang British menjadi tanggungjawab kepada mana- itu tidak lagi terpakai oleh negara- mana negara yang menandatangani negara Komanwel sebagaimana yang Extradition Treaty, dengan izin, bagi dikatakan oleh Profesor Greig tadi, maka sama ada memanggil pulang ataupun dengan sebab itulah mungkin kita pada mana-mana negara memohon supaya hah ini membentangkan suatu undang- orang-orang yang bersalah itu dihantar undang yang khusus bagi negara mengikut undang-undang yang Malaysia yang kita kasihi. termaktub di dalam Extradition Treaty atas kesalahan-kesalahan yang Begitulah kedudukan-kedudukan mempunyai ciri-ciri yang sama, undang-undang ekstradisi di negara- mengikut undang-undang kedua-dua negara sebagaimana yang saya sebutkan negara ataupun negara yang ketiga yang tadi di bawah Komanwel yang mana sama-sama berkuatkuasa pada mana- tertakluk keseluruhannya kepada the mana masa yang Extradition Treaty itu British Act 1870 dan the Fugitive Act berkuatkuasa. 1881, dengan izin. Dengan yang demikian, keadaan berlainan sama Tuan Yang di-Pertua, Malaysia sekali setelah Komanwel mencapai memerlukan undang-undang ekstradisi kemerdekaan termasuk negara kita bagi dapat memanggil warganegara yang Malaysia. bersalah, yang menyembunyikan diri sebagai fugitive atau buruan di negara- Tuan Yang di-Pertua, oleh yang negara lain dan Malaysia juga akan demikian, kita memerlukan undang- memainkan peranan penting bagi undang extradisi sendiri supaya ianya menghantar warganegara-warganegara boleh mengemaskinikan keadaan yang asing yang telah melakukan jenayah telah timbul atau yang akan timbul supaya ianya dipulangkan balik ke dengan lebih efektif, bila mana-mana negara tersebut atau ke negara mana- ekstradisi diperlukan. Dengan yang mana kesalahan itu dilakukan selain demikian, negara kita, Tuan Yang di- daripada kesalahan yang bersifat politik. Pertua, dan negara-negara lain di bawah Komanwel, tidak lagi tertakluk secara Tuan Yang di-Pertua, di mana total kepada undang-undang British extradition treaty tidak ada maka yang disebutkan tadi, kerana kita sendiri mereka itu boleh dipulangkan melalui mempunyai kebebasan undang-undang, deportation order, dcngan izin. Antara independence of the judiciary, kesalahan-kesalahan yang mana, untuk kebebasan politik atau political pengetahuan kita, dilakukan oleh independence dan kedaulatan. pesalah ataupun penjenayah fugitive dan bersangkut-paut di antara negara- negara kedua ataupun yang ketiga Tuan Yang di-Pertua, ini dalam extradition, dengan izin, ialah membolehkan kita memainkan peranan antara jenayah sivil ataupun jenayah lebih penting dalam masalah ekstradisi criminal. Untuk jenayah criminal yang bersangkut-paut dengan sebagai pembunuhan iaitu, dengan izin, penjenayah buruan dan memper- murder (homicide), mencuri (theft), cepatkan mana-mana fugitive ataupun pecah amanah (CBT), rogol (rape). 12467 30 OKTOBER 1991 12468 penculikan (kidnapping), penyeludupan saya katakan tadi. Keduanya, kesalahan- (smuggling), pengedar dadah (drug kesalahan itu hendaklah kesalahan- traficking), khianat kepada negara kesalahan yang sama di antara kedua- (treason) dan lain-lain jenayah yang dua negara. Walau bagaimanapun, mana boleh ditentukan di dalam mana- terdapat juga kesalahan-kesalahan yang mana extradition treaty, dengan izin, mana tidak masuk dalam extradition yang akan dilakukan di antara negara treaty ini tetapi kedua-dua negara itu kita dan negara-negara lain. hendaklah membuat perundingan sama ada, dengan izin, offences committed in Kesalahan-kesalahan ini boleh the other country are similar offences, so diekstradisikan dengan menghantar that they can be extraditable, dengan orang yang salah ke negaranya ataupun izin, iaitu kesalahan di antara negara memanggil pulang penjenayah- ini dan negara lain ataupun negara 'A' penjenayah itu di negara mana ianya dengan negara 'B' itu akan ditentukan melakukan kesalahan itu sebagaimana oleh kedua-dua negara sama ada hendak yang dipersetujui di antara negara- diextraditekan ataupun tidak negara kedua. Bagi tujuan ini syarat- diextraditekan. syarat bagi memenuhi extradition treaty, Tuan Yang di-Pertua, saya rasa pada dengan izin, adalah seperti ianya mesti masa ini ada kemungkinan bahawa kita berpuas hati bahawa treaty di kedua- tidak ada sebagaimana yang dikatakan duanegara itu ada dan kesalahannya itu oleh Yang Berhormat Menteri yang saya ialah mesti kesalahan jenayah, it must be kasihi tadi, extradition treaty kita hanya the crime against the law of thatstate, sekadar menampung di sana sini dan kesalahan kepada negara itu yang menggunakan Extradition Ordinance. mana juga kesalahan kepada negara kita. Jadi, masalah pesalah-pesalah yang lari keluar dari negara kita ataupun Tuan Yang di-Pertua, senarai yang kesalahan dilakukan di negara lain yang disebut itu mungkin kita masukkan ke mana kesalahan itu adalah kesalahan dalam Rang Undang-undang Ekstradisi jenayah bagi kepentingan rakyat ini apabila diluluskan nanti, Dan Malaysia, sukar dikesani dan pesalah- mengikut apa yang telah diperkatakan pesalah itu sama ada sivil ataupun ataupun dikanunkan oleh undang- jenayah adalah tidak kadangkala undang di England dan di Amerika, extraditable, dengan izin, tidak boleh political offences, dengan izin, ataupun diekstradisikan. offences yang mana bukan political dan berkesudahannya jenayah ini ada Tuan Yang di-Pertua, dalam hal ini banyak khilaf ulama-ulama ataupun terdapat bahawa banyak pesalah-pesalah jurist-jurist antarabangsa ataupun bukan jenayah dari England dan Amerika bersembunyi di Ilali ataupun di negara- antarabangsa berlainan pendapat. Walau negara lain, di Santiago di mana kawan- bagaimanapun, kita menentukan yang kawan kita baru balik, di mana mana tidak khilaf supaya kerja kita lebih extradition treaty kadangkala tidak ada, efektif di dalam mengendalikan undang- inilah masalah yang timbul yang mana undang ini untuk menentukan kita berkehendakkan Undang-undang Extradition Act di Malaysia ini dapat Ekstradisi pada hari ini. menolong negara lain dan khasnya menolong negara kita. Tuan Yang di-Pertua, dalam suasana di mana kedapatan bahawa, sebagaimana Tuan Yang di-Pertua, ini bermakna yang disebutkan tadi, penjenayah- juga bahawa sekiranya sesuatu negara penjenayah 'white collar' especially in itu tidak ada extradition treaty, maka cases of criminal breach of trust, dengan tidaklah ada apa-apa yang boleh izin, mereka ini tidak boleh dilaksanakan melainkan dengan diekstradisikan kerana mereka lari dari deportation orders sebagaimana yang negara di mana kesalahan telah 12469 30 OKTOBER 1991 12470 dilakukan ke negara lain yang mana termasuk dalam kuasa Kerajaan Federal Malaysia tidak ada extradition treaty, yang mana mahkamah-mahkamah state kerana sudah pasti penjenayah- juga watau bagaimanapun boleh penjenayah umpamanya penjenayah membicarakan kes tersebut untuk bank, pengedar-pengedar dadah yang mengeluarkan waran di bawah Prosedur boleh dihukum mati, akan dinasihati oleh 18 USC, seksyen 3184 yang sama orang-orang yang tidak bertanggung- dengan British Act 1870. jawab untuk mereka lari ke negara- negara di mana the offences are not Tuan Yang di-Pertua, bagi undang- extraditable, dengan izin, kerana kita undang Inggeris pula apa yang mustahak tidak mempunyai extradition treaty ialah bagi negara yang memohon (the dengan negara-negara itu. requesting state) hendaklah prima facie mengemukakan kes pelarian (fugitive) Tuan Haji Sukri bin Haji Mohamed sebagaimana yang telah dibentangkan oleh Yang Berhormat Menteri Kehakiman tadi yang mana kes prima Timbalan Yang di-Pertua (Tuan facie ini tidak payah membuktikan sama Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): ada penjenayah buruan (fugitive) itu Ahli Yang Berhormat dari Larut, sama ada ianya telah melakukan jenayah sebentar, Ahli Yang Berhormat dari Kok ataupun tidak. Ini ternyata dalam kes Lanas bangun. The Collinsv. Collins. Tuan Haji Sukri bin Haji Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, saya Tuan Yang di-Pertua, jenayah yang rasa Mesyuarat ini berjalan tanpa dilakukan oleh fugitive atau dituduh cukup kuorum, kalau tidak silap saya. mestilah sama definisinya datam Extradition Treaty kerana Professor Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Greig berkata, dengan izin, "the crime of Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): which the fugitive is accused or has been Ahli Yang Berhormat dari Larut, convicted must be specified in the treaty sebentar ya. with the requesting state". Tak payah terjemah, senang sahaja, very simple (Ahli-ahli dikira, kurang 26 ahli hadir) English, we do not have to go to England, dengan izin. (Ketawa) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Yang di-Pertua, di Amerika Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): walau bagaimanapun ianya menentukan Setiausaha, bunyikan loceng. hanya jenayah-jenayah berkesalahan yang melakukan kesalahan yang Loceng dibunyikan. kesalahan itu dimeteraikan dalam tradisi boleh ditentukan oleh Federal Court (Ahli-ahli dikira, 50 Ahli hadir) ataupun Mahkamah Federal sahaja. Kesalahan-kesalahan yang dilakukan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): 50, bukan berteraskan politik ataupun not lebih, cukup kuorum.Teruskan Larut. offences of political nature, dengan izin, yang ini panjang cerita saya, Tuan Yang Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji di-Pertua, minta izin, apa yang dikatakan Mohd. Hassan: Tuan Yang di-Pertua, oleh Professor Greig lagi sekali, "the minta maaf, siaran terganggu bukan offence must be of none political kesalahan saya. character". Sekiranya kesalahan itu dalam hujah yang dituduh mengatakan Di Amerika ataupun di United States, ianya tidak boleh diekstradisikan penjenayah-penjenayah yang lari, the ataupun not to be extradited, dengan izin, fugitive offenders, dengan izin, adalah hakim boleh menentukan kesalahan itu 12471 30 OKTOBER 1991 12472 bila hakim dapati ianya tidak requested state) jika tidak memenuhi berkesalahan politik. Kesalahan itu atau mematuhi permohonan itu, ianya boleh dikaji dan permohonan habeas (the requested state) akan melakukan corpus dibenarkan kepada penjenayah pecah treaty atau, dengan izin, the breach yang telah ditangkap tadi. Inipun of the treaty. huraian daripada apa yang dikatakan oleh Yang Berhormat Menteri Bagi kita, Tuan Yang di-Pertua, kita Kehakiman yang saya kasihi. biasa mendengar breach of contract ada remedy tetapi di dalam breach of Treaty Tuan Yang di-Pertua, suka diberitahu of Extradition, dengan izin, tidaklah bahawa tidak ada proviso-proviso nyata pula apa remedynya. Perkara ini tertentu, walau bagaimanapun di sekiranya berlaku, ianya pula akan Amerika, ianya menggunakan seksyen menjadi satu isu antarabangsa yang 3186 yang mana Setiausaha Negara mana negara yang dituntut akan pula boleh diberi tugas untuk dihadapkan kepada sebuah tribunal yang menentukan sama ada perbicaraan itu boleh menentukan mengikut standard bersesuaian dengan kesalahan yang antarabangsa, kenapa ianya enggan dituduh. mematuhi menghantar balik mengikut Extradition Treaty tadi. Mungkin inilah Tuan Yang di-Pertua, suka diberitahu perkara yang perlu ditekankan kerana bahawa tidak ada proviso-proviso khas kebanyakan masalah undang-undang untuk menentukan perbicaraan ke atas antarabangsa, walaupun akhirnya pesalah-pesalah yang diserahkan untuk dibicarakan di Mahkamah Antara- dibicarakan di Amerika Syarikat. lanya bangsa, iaitu the International Court of terletak dan ditentukan dengan triti yang Justice The Hague, ianya tidak releven yang mana kita pun ada mempunyai kuasa pelaksanaan, dengan mempunyai Rang Undang-undang yang izin, the power of enforcement ataupun saya rasa amatlah kemaskini jika kita ianya, unenforceable.Tetapi Extradition pergi satu persatu dan saya tidak dapat Treaty, bila seseorang pesalah itu kupas dengan panjang lebar di dalam dihantar ke negara asalnya atau ke negara Parlimen ini kerana ucapan saya sendiri di mana ianya melakukan jenayah, pun masih panjang lagi. ianya dibicarakan dan dihukum mengikut kesalahan-kesalahan dan Tuan Yang di-Pertua, dalam masalah kanun keseksaan yang ianya dikenakan memeteraikan Extradition Treaty, setelah dibicarakan. dengan izin, kedua undang-undang di negara-negara berkenaan hendaklah undang-undang yang berkuatkuasa dan Tuan Yang di-Pertua, adakalanya kedua-dua negara atau mana-mana pesalah-pesalah dibicarakan tidak negara yang terlibat mempunyai mengikut apa-apa yang ianya lakukan. kesalahan yang sama. Ini menjadi masalah dan tandatanya. Bagi negara kita, hendaknya Extradition Tuan Yang di-Pertua, yang ini Treaty ini, dengan izin, diperluaskan ke Professor Greig kata panjang, minta izin, banyak negara-negara lain kerana kita "An International Law of Extradition. sukar hendak mengembalikan pesalah From the survey of English law and of buruan ataupun fugitive offender itu the law of US, it is clear that the sekiranya tidak ada Extradition Treaty Extradition Law emphasis are primarily ataupun Treaty Ekstradisi. Ini terbukti matters of municipal law and that bahawa Malaysia pada baru-baru ini Extradition Treaty alone a sources of menghadapi masalah yang tertentu yang international obligation". Mengikut mana kita tidak ada Extradition Treaty Extradition Treaty, mana-mana negara dengan Perancis, kita tidak dapat bawa yang menuntut (the requesting state) dan balik seorang pesalah yang bersembunyi negara-negara yang dituntut (the di negara tersebut. 12473 30 OKTOBER 1991 12474 Tuan Yang di-Pertua, memanglah konvensyen-konvensyen antarabangsa perkara yang dikatakan ini banyak telah yang juga disebut oleh Yang Berhormat diperkatakan oleh Undang-undang Menteri tadi, saya suka menambah di Britain dan Amerika. Walau sini adalah juga termasuk di dalam bagaimanapun, kita pada hari ini undang-undang antarabangsa yang mana mempunyai undang-undang setanding mengenai rampasan kapalterbang dengan undang-undang mereka dan kiu umpamanya, Unlawful siezure of berharap kita dapat menentukan yang Aircraft, The Hague Convention 1970, Rang Undang-undang ini begitu khusus dengan izin, the Unlawful Act Against untuk ekstradisi dan diluluskan di the Safety of Civil Aviations, the Dewan Rakyat. Montreal Convention 1970 dan Prevention and Punishment of Crimes Tuan Yang di-Pertua, suka juga saya Against Internationally Protected menyatakan di sini, apakah pula profesor Persons, termasuk diplomatic agents Greig berkata, yang ini panjang. Saya oleh United Nations General Assembly quote: 3166/28/1973, ada kaitan dengan apa yang dihuraikan juga oleh Yang "Political crimes are acts which, Berhormat Menteri yang saya kasihi itu. although they are in themselves common crimes, acquire a predominantly political character Seorang Ahli: (Menyampuk) by reason of the circumstance under which they were committed, Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji in particular by reason of their Mohd. Hassan: Macam itulah Barisan motives and their aims. Such Nasional, hormat kawan jadi Menteri, crimes so called relative political bukan senang hendak jadi Menteri. crimes presuppose that the Act (Ketawa) inspired by political patience was committed in the framework of a Seorang Ahli: (Menyampuk) fight to gain power or in order to break away from a power suppressing all oppossition and Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji that the act is in direct and close Mohd. Hassan: 46 ganggu, DAP sudah relation to the political aims give up, (Ketawa) tetapi walau envisioned." bagaimanapun, yang ini boleh tahan. (Ketawa) Tuan Yang di-Pertua, dalam hal ini, kita juga memerlukan tribunal Tuan Yang di-Pertua, dalam semua antarabangsa untuk menentukan sama konvensyen-konvensyen ini, ketetapan ada negara-negara berkenaan menerima telah diambil bahawa penjenayah boleh keputusan-keputusan yang telah diekstradisikan atau diserah kepada ditentukan sekiranya ada perbalahan di tribunal untuk didakwa atau dihantar antara negara yang memohon di mana balik ke mana-mana negara di mana triti tidak menentukan kesalahan- mereka melakukan kesalahan. kesalahan dan hukuman-hukuman yang Tuan Yang di-Pertua, Article 7, berlainan, umpamanya di negara kita United Nations Convention ada pengedar dadah dihukum gantung menentukan bahawa negara-negara yang sampai mati dan di Jepun hanya dirotan enggan menerima ekstradisi atau atas enam kali dan masuk jel kalau tak salah sebab-sebab kesalahan yang ada tiga bulan. Jadi ini tidak sama, jadi berkaitan dengan politik yang mana tribunal akan menentukan kesalahan- kesudahannya berkesalahan jenayah, kesalahan yang mana ditentukan oleh kes yang nyata adalah kes Raucher. Tak tribunal. Tuan Yang di-Pertua, antara payah cerita, ya. 12475 30 OKTOBER 1991 12476 Tuan Yang di-Pertua, dalam hal ataupun tertera dalam konsepnya sahaja, menentukan kesalahan yang timbul yang bahkan dipergiatkan bagi guna boleh diekstradisikan, eloklah Menteri menghapuskan penjenayah buruan yang berkenaan menentukan kesalahan- menyembunyi diri di negara-negara lain kesalahan yang sama di antara Malaysia atau di dalam Malaysia dan kita pula, dan negara-negara yang mana kita ada janganlah membenarkan Kedutaan- triti ekstradisi. kedutaan kita di luar negeri ataupun Kedutaan-kedutaan asing di dalam Tuan Yang di-Pertua, Menteri negeri ini menyembunyikan pesalah- bcrkenaan hendaklah juga mempunyai pesalah penjenayah ini kononnya kuasa y ang efektif menentukan sama ada mereka mencari political asylum yang pesalah itu dikembalikan ataupun sebenarnya mereka bukan pesalah dihukum di negara lain ataupun negara politik tetapi pesalah jenayah yang yang ketiga. Ini bermakna negara-negara datang ke negara kita untuk yang belum ada extradition treaty, menyembunyikan diri. dengan izin, hendaklah setelah undang- undang ini lulus menandatangani dengan Begitulah juga Kedutaan yang ada di Malaysia sama ada atas inisiatif kita negara kita, kedutaan-kedutaan itu ataupun inisiatif mereka. Meman- janganlah diguna sewenang-wenangnya dangkan keadaan-keadaan pemba- sebagai tempat political asylutn pada hat ngunan pesat dan penyelewengan- mereka yang sebenarnya penjenayah- penyelewengan yang ketara yang penjenayah antarabangsa yang menjadi-jadi, ada pesalah-pesalah memerlukan ekstradisi untuk melarikan diri dan sukar hendak dikesan dikembalikan ke mana-mana negara ataupun ditangkap walaupun dengan yang mereka melakukan jenayah. Saya pertolongan Interpol, apatah lagi tidak mengupas satu persatu Rang sekiranya tangkapan itu dibuat di luar Undang-undang dan ini adalah secara kuasa kita ataupun outside of our mukadimmah Undang-undang Antara- jurisdiction, dengan izin. bangsa yang mana menyentuh ekstradisi adalah salah satu daripada cabang di Malaysia hendaklah juga memohon mana negara-negara antarabangsa negara-negara yang mana triti ekstradisi adalah mempunyai obligasi-obligasi dibuat untuk mengenakan hukuman dan tertentu untuk bekerjasama dalam kesalahan-kesalahan umpamanya menolong menghapuskan penjenayah- kesalahan-kesalahan pengedar dadah penjenayah buruan itu. yang disebutkan tadi yang mana antara lain Australia dan Amerika Syarikat Tuan Yang di-Pertua, saya sudahi tidak bersetuju dengan hukum gantung, dengan menyokong Rang Undang- bolehlah kita minta mereka juga undang Ekstradisi 1991. Sekian, terima 'gantung' jika hendak gantung di sana kasih. ataupun dihantar balik 'gantung' di sini. Walaupun negara Perancis telah TimbalanYang di-Pertua (Tuan menerima hukuman gantung setelah Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); Ko Lanas. ataupun sebelum kalau saya tak salah, Convention on Drug Abuses yang diadakan di Vienna yang dipimpin oleh 5.09 ptg. Yang Amat Berhormat Perdana Menteri kita yang dikasihi juga. Tuan Haji Sukri bin Haji Mohamed (Kok Lanas): Tuan Yang di-Pertua, Tuan Yang di-Pertua, extradition saya tidak berniat untuk bercakap treaty ini juga hendaklah diperluaskan mengenai latar belakang dan dasar penggunaannya bukan hanya tertentu kepada Undang-undang Ekstradisi 12477 30 OKTOBER 1991 12478 1991 ini kerana sudah dijelaskan oleh Kesalahan-kesalahan yang ditakrif- Yang Berhormat Menteri sekejap tadi. kan di bawah Penal Code, Kanun Cuma, saya hendak membangkitkan dari Keseksaan kita dan barangkali di negara- segi implimentasi-implimentasi kepada negara tain yang ditakrifkan selaku beberapa seksyen-seksyen yang tcrdapat perbuatan jenayah, tetapi dari segi di dalam Akta yang dibentangkan di naturenya, dari segi bentuk perbuatan Dewan ini. itu, barangkali bersifat suatu perbuatan politik. Jadi, tanpa suatu tafsiran yang Yang pertamanya ialah berhubung lengkap mengenai apa makna kesalahan dengan peruntukan di bawah Seksyen 8. Seksyen 8 ialah suatu Seksyen yang bersifat polilik, barangkali yang memberi pengecualian tentang memerlukan suatu pentafsiran yang jelas kesalahan-kesalahan yang dikecualikan dan membuka suatu ruang kepada suatu iaitu kesalahan- kesalahan yang berlaku kritik ataupun tafsiran yang luas selepas yang tidak boleh suatu perintah daripada tafsiran undang-undang ini. ekstradisi dibawa. Dengan kata lain, Seksyen 8 ini memberi kecualian kepada Yang keduanya, tidak semua beberapa kesalahan yang mana perintah kesalahan-kesalahan boleh diekstradisi ekstradisi tidak boleh dibuat dan tidak kerana ianya dihad di bawah Seksyen 5. boleh dibenarkan di dalam beberapa Seksyen 5 tafsiran di para 3 yang keadaan. menyebutkan "kesalahan boleh diekstradisi" ertinya sesuatu kesalahan Selain daripada Seksyen 8, Seksyen 5 yang diperihalkan dalam Seksyen 32 juga menghadkan beberapa kesalahan Akta ini. Seksyen 32 Rang Undang- yang tidak boleh diekstradisi. undang ini menyebut bahawa: Seksyen 5 Tafsiran, Tuan Yang di- "32. Dalam Bahagian ini, Pertua, "kesalahan boleh diekstradisi", kesalahan boleh diekstradisi ialah ertinya satu kesalahan yang diperihalkan kesalahan yang tidak kira di bawah Seksyen 32. Dengan kata lain, bagaimana jua diperihalkan, jika Seksyen 8 ini dibaca bersama dengan Seksyen 5, yang tafsirannya termasuklah kesalahan-kesalahan ialah di bawah Seksyen 32, kita dapat fiskal, boleh dihukum di bawah membuat kesimpulan bahawa tidak undang-undang Malaysia dengan semua kesalahan-kesalahan boleh hukuman pemenjaraan yang tidak dibuat perintah ekstradisi. kurang daripada satu tahun atau hukuman mati." Persoalan yang saya hendak bangkitkan ialah pertama, di bawah Saya ingin minta penjelasan daripada Seksyen 8, salah satu pengecualiannya Yang Berhormat Menteri apakah ialah kesalahan yang bersifat politik. rasionalnya, hanya kesalahan-kesalahan yang hanya membawa hukuman yang Setelah saya membaca semua Rang tidak kurang daripada satu tahun penjara Undang-undang yang ada di hadapan atau hukuman mati, ini dikecualikan kita ini, tidak terdapat suatu makna yang daripada kesalahan yang ditakrifkan di jelas apakah yang dimaksudkan dengan bawah kesalahan kepada Rang Undang- kesalahan yang bersifat politik. Ini akan undang Ekstradisi 1991 ini. menimbulkan suatu suasana kekeliruan, barangkali apabila undang-undang ini Satu perkara lagi yang saya hendak dilaksanakan nanti, kerana seperti mana bangkitkan ialah berhubung dengan dalam amalan kita dan pengalaman Seksyen 37, iaitu kuasa Mahkamah undang-undang di negara kita, Tinggi untuk membuat dan mendengar kesalahan-kesalahan di bawah Kanun suatu permohonan habeas corpus di Keseksaan, banyak kesalahan-kesalahan bawah Seksyen 36. Seksyen 37 ialah yang bersifat politik. suatu ulangkajian yang dibuat oleh 12479 30 OKTOBER 1991 12480 Mahkamah Tinggi berhubung dengan Singapura. Undang-undang ini juga suatu perintah yang telah dibuat oleh telah menyebut bahawa kesalahan Mahkamah Sesyen terhadap suatu yang boleh diekstradisi bagi kedua-dua permohonan. negara ini ialah suatu kesalahan yang ditakrifkan di bawah Seksyen 25, Persoalan yang saya hendak iaitu: bangkitkan di sini ialah, apakah Seksyen 37 ini overlapping ataupun apakah "kesalahan yang boleh ditangkap kcsannya Seksyen 37 ini dengan atau kesalahan boleh dihukum peruntukan di bawah Seksyen 323 apabila disabitkan dengan hukuman pemenjaraan selama Kanun Acara Jenayah. tempoh yang melebihi 6 bulan di bawah undang-undang Brunei Seksyen 323 Kanun Acara Jenayah Darussalam atau Republik ialah suatu seksyen yang memberi kuasa kepada Mahkamah Tinggi untuk Singapura." membuat ulangkajian jenayah terhadap Saya minta penjelasan daripada Yang semua perintah-perintah yang dibuat Berhormat Menteri, mengapa tidak oleh Mahkamah Majistret atau semua kesalahan-kesalahan jenayah, Mahkamah Sesyen. Dengan adanya kesalahan-kesalahan yang bentuknya peruntukan di bawah seksyen 37 ini, jenayah, bukan sahaja yang boleh bagaimanakah kesan pemakaian ulangkajian di bawah Seksyen 323 membawa hukuman tidak kurang daripada 6 bulan, tetapi semua Kanun Acara Jenayah? Saya minta kesalahan-kesalahan jenayah yang penjelasan dari pada Yang Berhormat ditakrifkan di bawah undang-undang Menteri. negara kita, yang ditakrifkan di bawah undang-undang negara berkenaan, Kesalahan-kesalahan ekstradisi ini dijadikan suatu kesalahan yang boleh nampaknya di bawah undang-undang ini diekstradisi? Persoalan yang timbul, diperuntuk dan diberi kuasa kepada kalau kesalahan itu tidak termasuk Mahkamah Sesyen untuk mendengar- kepada kesalahan-kesalahan yang nya. Apakah rasionalnya maka bidang dimaksudkan di bawah Seksyen 5, dan kuasa permohonan ini diberikan kepada kesalahan di bawah Seksyen 25 Mahkamah Sesyen, tetapi tidak kepada bermakna perintah yang perlu dibuat Mahkamah Tinggi kerana permohonan ialah melalui Deportation Order ataupun boleh dibuat kepada Mahkamah Sesyen? perintah penghantaran balik, yang ini Dan dengan bertambahnya bidang kuasa kebanyakannya menghadapi masalah mahkamah-mahkamah, khususnya besar terutamanya di negara-negara Mahkamah Sesyen di negara ini, yang yang berjiran seperti negara Malaysia, telah diberi kuasa untuk membicarakan Negara Brunei Darussalam dan ncgara- kes, kecuali kes yang boleh dibawa negara yang berjiran dengan negara kita. hukuman mati, ini akan menambahkan Itulah saya minta penjelasan mengenai lagi beban bidang kuasa jenayah beberapa perkara daripada Yang Mahkamah Sesyen. Berhormat Menteri. (Tuan Yang di-Pertua mempengerusikan Mesyuarat) Selain daripada itu saya mengalu- alukan undang-undang ini kerana ianya Tuan Yang di-Pertua, satu lagi akan memansuhkan Ordinan Ekstradisi perkara yang hendak saya bangkitkan 1958 dan Akta Penjenayah-penjenayah ialah berhubung dengan peruntukan khas Buruan Komanwel 1967, dalam suatu pemakaian undang-undang ini kanun atau suatu undang-undang yang berhubung dengan negara Brunei lengkap dan tidaklah perlu bagi kita Darussalam dan negara Republik merujuk kepada beberapa undang- 12481 30 OKTOBER 1991 12482 undang selepas daripada ini, kerana Tuan Yang di-Pertua, memang kedua-dua undang-undang ini akan tafsiran dalam perkara (a) seperti yang dimansuhkan dengan lulusnya Rang diminta oleh saudara saya Yang Undang-undang Ekstradisi 1991 ini. Berhormat dari Kok Lanas tadi, satu Terima kasih. perkara yang begitu sukar hendak kita tentukan sesuatu buruan itu bersifat Tuan Yang di-Pertua: Ya, Nilam politik. Misalnya, kalau kita ambil Puri. perjuangan Khmer Rouge ianya dianggap buruan politik, tetapi bagi 5.18 ptg. negeri Vietnam ia dianggap sebagai penjenayah. Begitu juga misalnya PLO. Tuan Haji Mohamad bin Sabu PLO kita boleh anggap di sini sebagai (Nilam Puri): Tuan Yang di-Pertua, pejuang politik, tetapi bagi Amerika ia saya juga turut membahaskan Rang menganggap PLO sebagai penjenayah. Undang-undang Ekstradisi 1991 yang Begitu juga IRA, pejuang-pejuang dibentangkan oleh Yang Berhormat kemerdekaan di Ireland. Mereka Menteri Kehakiman yang saya kasihi. dianggap di Libya sebagai pejuang, (Ketawa) saya cemburulah, Larut sahaja teiapi di Britain ia dianggap penjenayah, kasih. Begitu juga Hisbullah Lubnan, ia dianggap sebagai pejuang bila berada di Tadi dua orang peguam telah Iran, tetapi ia dianggap penjenayah oleh bercakap, maka yang bercakap kali ini Syria. Begitulah tafsiran dalam adalah bukan peguam, sudah tentulah perjuangan bersifat politik ini amat sukar saya akan menyentuh perkara-perkara diambil ataupun ditanggap oleh mana- yang sesuai dengan kefahaman saya mana Kerajaan. tentang undang-undang yang ada di hadapan kita ini. Begitu juga di negara kita sekarang ini, kita melihat mereka yang Pertamanya, saya ingin menyentuh memperjuangkan agama mereka, Bahagian III-Pemulangan Jenayah terutama sekali di negara-negara Buruan.Fasal 8 (a) misalnya tidak boleh minoriti yang datang ke negara kita dipulangkan jikalau ia bersifat politik, setelah ditekan di sana, datang untuk kemudian (b) seseorang pelarian itu mencari perlindungan di sini. Kita lihat ataupun buruan itu tidak dipulangkan sekarang ini mereka dihantar balik. kalau perjuangan seseorang itu Apakah mereka ini yang berjuang kerana berdasarkan rasnya, agamanya, agama mereka sekarang telah dianggap kerakyatannya, fahaman politiknya. sebagai buruan penjenayah dan dihantar Kemudian dijelaskan lagi: balik oleh Kerajaan kita. (c) jika dia mungkin terrmudarat dalam perbicaraannya atau Komen-komen dibuat sekarang ini dihukum atau dipenjarakan oleh terutama sekali oleh bekas Timbalan sebab rasnya, agamanya, Menteri Dalam Negeri di zaman kerakyatannya atau fahaman Allahyarham Tun Abdul Razak. Beliau sendiri hairan dengan sikap Kerajaan politiknya. Malaysia sekarang ini di mana pejuang- pejuang minoriti Islam di lain-lain Maka mereka ini tidak boleh negara yang bersempadan dengan dipulangkan dan dijelaskan lagi dalam: Malaysia yang datang meminta (e) melainkan jika peruntukan perlindungan di sini, sekarang ini dihantar balik ke negara tersebut untuk dibuat oleh undang-undang diadili mengikut keadilan yang dianggap negara itu, atau dalam perkiraan perjuangan itu penjenayah di negara ektradisi dengan negara itu .... mereka. 12483 30 OKTOBER 1991 12484 Komen ini juga datang bertalu-talu, negeri yang berdaulat. la berhak surat daripada badan-badan Islam melindungi sesiapa yang difikirkan perlu kepada kami dan juga sudah tentu ada untuk mereka membela orang-orang kepada Ahli-ahli Yang Berhormat yang dianggap memperjuangkan mempertikaikan silat ataupun sikap kepercayaan politik mereka. Kerajaan Malaysia sekarang sebelum akta ini ada mengenai akta yang dahulu, Begitu juga pejuang-pejuang Islam tetapi sifat mereka memberi yang memperjuangkan agama mereka perlindungan kepada pejuang Islam mengikut tafsiran seksyen 8(b,) ini. Di minoriti itu telahpun berbeza. Misalnya, Acheh sekarang ini yang terpaksa baru-baru ini pejuang Mesjid Kringsik melarikan dih ke Malaysia dan mereka di Selatan Thailand yang memper- ini juga sekarang sedang diusahakan juangkan mesjid itu hendaklah oleh Kerajaan Malaysia untuk dihantar dikembalikan kepada umat Islam. Beliau balik ke Acheh, dan ia mendapat memperjuangkan perjuangan itu melalui bantahan daripada Chairman of the demonstrasi dan sebagainya, bukan Parliamentary Human Right Group, dengan mengangkat senjata. Beliau House of Lord, October 10 yang datang setelah hendak ditangkap oleh disiarkan dalam akhbar, dan bantahan pihak Thai, lalu ia datang berlindung di ini juga dikemukakan dalam sidang di Malaysia dan sekarang ia telah ditangkap Harare baru-baru ini terhadap usaha oleh pihak Malaysia dan telah diserah Kerajaan Malaysia untuk menghantar balik kepada Kerajaan Thai. balik 200 orang yang dipanggil pejuang- pejuang politik daripada Acheh yang Bantahan-bantahan dibuat oleh datang untuk meminta perlindungan di badan-badan Islam terutama sekali di Malaysia ini. seluruh dunia terhadap sikap itu. Dan kami di negeri Kelantan-ada orang di Jadi, undang-undang yang lama, negeri lain yang tidak faham tentang sedangkan undang-undang ini belum politik Malaysia menghantar bantahan diluluskan lagi, jika diluluskan undang- ke negeri Kelantan. Mereka mengatakan undang ini kita melihat Seksyen $(e) itu Mohamad Din ditangkap di negeri melainkan jika peruntukan dibuat oleh Kelantan dan Kerajaan Kelantan undang-undang negara itu atau dalam bekerjasama dalam menghantar balik perkiraan ekstradisi dengan negara itu. pejuang daripada Selatan Thailand itu. Ini sudah tentulah undang-undang ini Jadi, kita lihat begitu jelas perjuangan lebih ketat dan pejuang-pejuang Islam Mohamad Din kerana agamanya, tetapi minoriti dalam satu negeri mereka telah sekarang ini kita lihat walaupun berjuang nampak bahawa Malaysia ini satu negara kerana agamanya, Kerajaan Malaysia yang tidak selamat lagi, sedangkan menghantar balik orang-orang seperti Kerajaan Allahyarham Tun Abdul Razak dahulu tidak melaungkan penerapan ini. nilai-nilai Islam, membela Islam, tetapi Komen-komen termasuk veteran- di atas semangat keberanian dan veteran UMNO sekarang ini mereka kedaulatan Malaysia, Allahyarham Tun amat tidak puas hati atas dasar yang Abdul Razak di zamannya, berani diambil oleh Kerajaan kita sekarang mempertahankan kedaulatan Malaysia. dalam kes apa yang dipanggil ekstradisi Kebelakangan ini walaupun penerapan ini. Dahulunya kita lihat apabila nilai-nilai Islam dilaungkan tetapi Allahyarham Tun Abdul Razak memberi pejuang-pejuang Islam minoriti di perlindungan kepada Azahari daripada negara lain yang datang berlindung di Brunei, pejuang-pejuang pa-ti rakyat negara ini dihantar balik, dan mereka Brunei, bukan tidak ada tekanan akan dihukum sebagai penjenayah di daripada England dan sebagainya, tetapi negara yang mereka memperjuangkan. Kerajaan Malaysia berdiri sebagai Sekian pandangan saya. 12485 30 OKTOBER 1991 12486 Tuan Yang di-Pertua: Pasir Mas. beberapa peristiwa berlaku pada tahun 70an dahulu. Tetapi kita harus ingat, 5.20 ptg. kepentingan negara kita lebih penting daripada kepentingan orang lain. Jangan Tuan Haji Ibrahim bin Ali (Pasir sebab nila setilik, rosak susu sebelanga, Mas): Tuan Yang di-Pertua, saya kita hendak memberi pembelaan kepada merujuk kepada Rang Undang-undang satu dua orang. Cuba kita bayangkan Ekstradisi 1991, dan tidak bercadang kalaulah dalam negara kita ada untuk menumpukan perkara-perkara golongan-golongan seumpama ini, teknikal bersabit dengan undang-undang mendapat perlindungan daripada ini. Tetapi saya ingin menarik perhatian negara-negara jiran kita yang sukar Dewan yang mulia ini mengenai dengan untuk kita membawa penjenayah ini, apa beberapa pentakrifan bersabit dengan akan jadi kepada negara kita? Negara persoalan buruan politik. kita juga mempunyai banyak masalah. Negara kita tidak harus dijadikan satu Saya bersetuju pada sekali imbas tempat transit bagi setengah-setengah mengenai dengan pandangan Yang golongan dalam mana-mana negara Berhormat dari Nilam Puri. Tetapi pada ataupun mana-mana dunia untuk saya, Tuan Yang di-Pertua, apapun yang dijadikan tapak bagi sesuatu tujuan kita lakukan termasuk dari segi menentang negara mereka. Kita pengertian undang-undang, ianya menghormati perjuangan mereka ini. mestilah dalam lingkungan kepentingan negara kita. Tuan Yang di-Pertua, walau apapun kita menghormati perjuangan mereka Mengenai dengan perkataan buruan ini. Kalau hendak dikatakan Malaysia politik kepada setengah-setengah pihak, tidak pernah memberi sokongan kepada bagi kila di sini politik bagi setengah- setengah-setengah pejuang, kalau setengah itu penjenayah ataupun disebut sebagaimana tohmahan sebelum sebaliknya. Dengan memberi hujah- ini, saya rasa tidak adtl, sebab hujah bersabit dengan satu dua peristiwa Malaysialah yang pertama mengiktiraf yang berlaku, di mana Kerajaan PLO. Negara Arab tidak pernah Malaysia kononnya bekerjasama mengiktiraf PLO sebagai sebuah menghantar pulang mereka yang Kerajaan buangan yang bertaraf duta di dipohon ekstradisi daripada negara negara dalam dunia ini, kecuali berkenaan. Kita harus ingat, Malaysia Malaysia, di zaman pemerintahan bukanlah sebuah negara yang besar. ataupun di zaman Yang Amat Berhormat Malaysia adalah sebuah negara yang Perdana Menteri sekarang. kecil. Dan kalau kita lihat dari segi geografinya, sebagai sebuah negara Begitu juga Malaysia yang pertama yang kecil kita berjiran dengan beberapa memberi peluang membuka pejabat negara yang mempunyai masalah dalam kepada Mujahideen Afghanistan. Begitu negara masing-masing. juga dengan pejuang-pejuang yang lain, samalah juga pernah diberi perlindugan Kalau hendak disebut persoalan di zaman Allahyarham Tun Razak masalah di Selatan Thailand, saya juga dahulu. Begitu juga pelarian dari Brunei. memahami masalah Selatan Thailand. Tetapi sesudah Brunei merdeka, sesudah Pernah di waktu menjadi pelajar dahulu, Brunei menjadi sahabat dan kita lihat Tuan Yang di-Pertua, pertubuhan pelajar tidak ada apa ' lagi yang perlu pada waktu itu pernah bangkit dibangkitkan mengenai dengan Brunei, menyokong perjuangan apa yang maka Kerajaan terpaksalah mengubah dihadapi oleh masyarakat Islam di dasar dan dasar ini bukan statik, ia mesti Thailand. Malah saya sendiri mengakui bergerak mengikut keadaan tuntutan pernah ke Setatan Thailand di waktu semasa dan zaman. 12487 30 OKTOBER 1991 12488 Sebab itu dari segi soal Undang- terhadap Rang Undang-undang ini dan undang Ekstradisi ini kita tidak boleh juga ingin bertanya kepada Yang melihat dalam satu perspektif sahaja. Berhormat Menteri yang memben- Bagi saya, Tuan Yang di-Pertua, apa pun tangkan Rang Undang-undang ini, perspektif yang kita hendak lihat, setakat ini adakah terdapat dalam negara kepentingan negara kita yang paling kita ataupun berapakah jumlah, adakah utama. Kita bersimpati dengan pejuang- penjenayah-penjenayah dalam negara pejuang Islam di selatan Filipina, di kita sekarang ini dalam apa juga bentuk selatan Thailand. Banyak masalah- yang dipohon ekstradisi oleh negara- negara lain? Begitu juga, berapakah masalah kita lihat di negara-negara ini jumlah penjenayah buruan yang tetapi apakah mungkin untuk kita sekarang ini dipohon oleh negara kita? membenarkan negara kita menjadi tempat, kubu ataupun tapak perjuangan Sebab dalam Rang Undang-undang mereka yang boleh merosakkan negara ini, saya ingin mendapat penjelasan, kita sendiri. Betul kita hendak beri selain daripada penjenayah buruan sama perlindungan kepada mereka ini. Saya ada dalam bentuk narkotik ataupun lain- percaya Kerajaan dan pemimpin negara lain seumpamanya iaitu mengenai kita boleh memberi pertolongan dengan penjenayah perdagangan, kita masih cara yang lain. Tetapi mengizin- ingat sehingga hari ini usaha Kerajaan kan setengah-setengah penjenayah untuk membawa balik seorang bermastautin di negara kita, bergerak di penjenayah yang dikira penjenayah negara kita yang dihalalkan oleh undang- untuk dibicarakan mengenai isu CCB. undang, pada saya, Tuan Yang di-Pertua, Saya lupa namanya, kalau tidak silap takrif saya seolah-olah kita mencampuri saya, Nadarajah ataupun Punarajah; urusan rumah tangga orang lain. lebih kurang begitulah, yang sekarang ini berada di Australia. Kes ini sudah Dari segi perhubungan antara- berlarutan sehingga sekarang dan bangsa, dari segi penghormatan kita Kerajaan kita belum dapat membawa menghormati negara-negara lain, kita balik orang yang patut dibicarakan ini. Begitu juga kes mengenai dengan tidak perlu campur tangan sebab kita Lorrain Osman yang melibatkan diri juga perlu sokongan dan kerjasama yang dalam isu BMF. sama. Bagaimana kalau ada setengah- setengah golongan daripada negara kita Saya harap Undang-undang ini berhijrah ke negara lain, lah ke negara Ekstradisi ini meliputi semua aspek lain apabila membuat kacau ataupun termasuklah penjenayah perdagangan melakukan jenayah dalam negara kita dan kita berharap Kerajaan jangan ini, mereka pergi ke Thailand maka bertolak ansur walaupun seinci Thailand mengatakan memberi mengenai dengan penjenayah- perlindungan politik. Bukankah itu penjenayah yang melakukan kesalahan menyusahkan kita. Sebab itu saya dalam negara kita ini, selepas itu mengatakan tadi, Tuan Yang di-Pertua, mendapat perlindungan daripada yang pentingnya ialah kepentingan negara-negara lain. Dan negara-negara negara kita mesti didahulukan. yang memberi perlindungan kepada penjenayah ini ialah negara-negara yang Jadi, Undang-undang Ekstradisi yang bercakap soal keadilan, yang bercakap dibentangkan di dalam Dewan yang soal hak asasi, yang banyak juga kita mulia ini saya kira memang sepatutnya dengar selama ini memburukkan nama sudah lama undang-undang ini baik Kerajaan Malaysia. Australia dikemukakan. Tetapi baru hari ini dan memberi perlindungan kepada ianya untuk dikemaskinikan dengan penjenayah yang sedang dicari oleh tambahan beberapa Fasal baru untuk Kerajaan Malaysia ini. Begitu juga dikemukakan dalam Dewan yang mulia negara barat memberi perlindungan ini. Saya memberi sokongan penuh kepada mereka ini yang kononnya 12489 30 OKTOBER 1991 12490 menjadi champion kepada keadilan Jadi atas dasar itu, Tuan Yang di- undang-undang tetapi mereka ini secara Pertua, saya menyokong Rang Undang- tidak langsung juga seolah-olah undang ini. menyembunyikan tangan di belakang dengan bekerjasama bagi melindungi Tuan Yang di-Pertua: Tumpat. mereka ini. 5.37ptg. Sebab itu kita berharap melalui Tuan Haji Wan Mohd. Jamil bin konvensyen yang dimaksudkan ini, Wan Mahmood (Tumpat): Tuan Yang mereka ini mesti dibawa balik dan di-Pertua, saya hendak menimbulkan mesti diadili. Jadi, bertepatanlah Rang ada beberapa perkara sahaja dalam Undang-undang ini dibentangkan bagi bentuk soalan agar pihak Yang membolehkan Kerajaan bertindak Berhormat Menteri Kehakiman dapat dengan lebih tegas lagi, Kerajaan menjelaskan. bertindak dengan lebih jitu dalam erti kata bagi mempertahankan kedaulatan Yang pertama, kalau kita lihat negara kita. Kerana sekarang ini keadaan daripada Rang Undang-undang semakin kompleks. Suasana dalam Ekstradisi 1991 mulai daripada segala bentuk semakin canggih. Mereka Bahagian 1 sampailah kepada Bahagian yang melakukan kesalahan mudah lari X, daripada Fasal 1 sampailah kepada daripada undang-undang, paling kurang Fasal 54 di mana Rang Undang-undang lari ke luar negeri. Kita dapat tahu, ini dianggap sebagai satu Rang Undang- sebagai contoh, apabila berlaku kes undang yang agak lengkap ataupun lebih pembunuhan, berlaku kes kecurian, bila lengkap daripada peraturan-peraturan masuk ke Kelantan, lari ke Golok; mengenai ekstradisi yang telah sedia ada selesai-tidak boleh hendak dikesan lagi. selama ini.
Jadi sebab itu, Tuan Yang di-Pertua, Saya melihat bahawa di dalam Rang saya tidak tahu dari segi teknikal Undang-undang ini tidak ada satu walaupun saya sudah pun membaca Bahagian atau Fasal pun yang dengan teliti semua Fasal yang ada dalam membicarakan tentang persaksian atau Rang Undang-undang ini tetapi ianya mengenai saksi. Saya rasa mengenai mestilah meliputi semua aspek bagi persaksian ini, kalau kita lihat pada membolehkan kita membawa semua peraturan-peraturan yang telah lalu, saya penjenayah-penjenayah lari daripada kira kemungkinan ada kelemahannya keadilan undang-undang negara kita ini. dan kemungkinan ada ketidak- lengkapannya. Dalam masalah ini, untuk Tuan Yang di-Pertua, saya sekali lagi meringkaskan ucapan saya saya mengucapkan tahniah kepada Menteri mintalah pihak Yang Berhormat Menteri Kehakiman yang telah membawa Rang untuk menjelaskan. Undang-undang ini dan kita percaya menjadi kelaziman bagi pihak Yang kedua, peraturan ini atau Rang Pembangkang di mana ada sahaja Undang-undang ini dianggapkan satu vacuum, di mana sahaja ada kekosongan Rang Undang-undang yang lengkap, sedikit sebanyak untuk dijadikan isu lebih lengkap daripada Rang Undang- politik atau mengambil peluang undang yang lalu. Saya yakin dan saya sebarang Rang Undang-undang yang percaya telahpun ada dalam negara kita dibentangkan untuk menimbulkan ini mereka yang melibatkan peraturan perkara-perkara yang bukan sahaja ini yang telah melakukan kesalahan menghabiskan masa Dewan tetapi tidak dan sebahagiannya telahpun dibuat berkaitan dengan apa yang di- keputusan oleh Yang Berhormat Menteri bincangkan. ataupun oleh pihak pengadilan dalam 12491 30 OKTOBER 1991 12492 negara kita ini adakah mereka bersalah agama itu sering berlaku, sama ada ataupun tidak. Mereka dikatakan dalam negara kita ataupun di luar negara melakukan kesalahan itu berdasarkan kita ataupun yang melibatkan di antara dengan Akta-akta yang telah lalu. dua negara ataupun lebih daripada dua Sekarang ini bagaimana sekiranya negara. Biasanya, mereka yang mereka telah dihukum atau telah melakukan kesalahan agama selama ini ditentukan melakukan kesalahan seperti soal anak angkat atau mereka berdasarkan Undang-undang Ekstradisi yang bertukar agama. Dia yang telah lalu atau seumpama diekstradisikan berdasarkan dengan dengannya.Kalau kita kenakan undang- undang-undang sivil. Saya rasa oleh undang ini kepada mereka sekarang ini sebab di CP negara kita ini ada Akta seolah-olah mereka itu tidak bersalah. Keluarga Islam, maka saya merasakan perlulah mereka ini diekstradisikan Apakah pihak Kementerian dengan Akta Keluarga Islam. Itulah berdasarkan kepada peruntukan yang beberapa soalan daripada saya dan saya telah ada ini tidak boleh memberi mohon penjelasan daripada pihak Yang kelonggaran kepada mereka supaya Berhormat Menteri. Sekian, terima mereka terlepas daripada hukuman atau kasih. diadili dalam negara kita atau mercka dihantar ke negara asal mereka. Tuan Yangdi-Pertua: Parit Sulong.
Persoalan yang ketiga yang saya ingin 5.42 ptg. timbulkan, Tuan Yang di-Pertua, saya Tuan Ruhanie bin Haji Ahmad juga bersetuju dengan rakan saya dari (Parit Sulong): Tuan Yang di-Pertua, Kok Lanas yang meminta supaya kita pertama sekali saya mengucapkan mendefinasikan undang-undang syabas kepada pihak Kerajaan yang telah ekstradisi ini dengan lebih jelas bagi kita mengambil satu langkah untuk supaya difahami oleh kita dan lebih menyelaraskan undang-undang yang mudah bagi kita untuk memahaminya. berbeza untuk menjadi satu Rang Itu masalah, iaitu kita mesti Undang-undang Ekstradisi 1991 yang membezakan di antara apa yang sedang dibincangkan ini, dan saya yakin dinamakan penjenayah politik, apakah harapan untuk memudahkan lagi proses yang dinamakan buruan politik ataupun ekstradisi penjenayah buruan dari apakah yang dinamakan penjenayah Malaysia dan di luar Malaysia menemsi buruan. Di sini tidak jelas. Oleh itu, saya undang-undang ini akan berjaya di mencadangkan kepada Kementerian kemudian hari kelak. untuk mendefinasikan kedua-dua jenis penjenayah ini. Dengan Fasal-fasal yang Saya amat tertarik kepada peruntukan ada juga dan kuasa yang telah diberi Fasal 49 iaitu mengenai satu peruntukan kepada Menteri, saya rasa tidak baru yang mencerminkan salah satu mencukupi untuk kita benar-benar dapat peruntukan mengenai ekstradisi di menentukan apakah kesalahan yang bawah konvensyen untuk membanteras mereka Ukukan itu, sama ada kegiatan pengedaan dadah narkotik dan penjenayah politik atau pcnjenayah bahan psycotropik, Saya rasa ini amat buruan. selaras dengan sophistication ataupun taraf jenayah yang semakin meningkat, Dan juga dalam Fasal ini, Tuan Yang kemajuan jenayah yang semakin rumit, di-Pertua, tidak disebut tentang dan khususnya jenayah-jenayah besar penjenayah agama. Saya merasakan yang bercorak antarabangsa dan paling dalam undang-undang ekstradisi sedikit khusus sekali iaitu jenayah-jenayah pun tidak melibatkan dengan soalan mengenai dadah. Oleh kerana kita tahu, agama. Walaupun kesalahan-kesalahan banyak di antara perkara yang kita 12493 30 OKTOBER 1991 12494 memberi perhatian yang penuh adalah iaitu kekeluargaan nusantara di antara mengenai dadah. Jadi, dalam hal ini, saya pemerintahan Indonesia dengan cuma ingin menimbulkan satu persoalan pemerintahan Malaysia yang memang dan pertanyaan. Adakah kita pernah terkenal dengan 'brotherhood'nya yang mengalami kesukaran-kesukaran untuk amat kental, pada masa-masa akan membawa pulang penjenayah- datang akan mencetuskan pula keadaan- penjenayah yang khusus mengenai keadaan yang mungkin akan dadah yang telah mencari perlindungan mcngeruhkan lagi suasana di dalam dan persembunyian di luar negeri kita negara kita. Oleh kerana sekiranya, selama ini? Berapakah orang jumlahnya, umpamanya menerusi undang-undang ataupun pernahkah dimaklumkan ini, penjenayah-penjenayah politik itu kepada pengetahuan kita tentang adanya memang tidak boleh dipulangkan ke penjenayah-penjenayah dadah antara- Indonesia, tetapi sekiranya atas bangsa yang mencari perlindungan di perkiraan-perkiraan lain maka negara kita sejak berapa lama ini dan membolehkan kita memulangkan pernahkah dihantar pulang? Dan saya penjenayah itu, ini akan berkesudahan rasa peruntukan ini akan memudahkan dengan kemungkinan kita akan dibanjiri lagi pihak sama ada Cawangan Anti dengan pelarian-pelarian politik ke Dadah kita ataupun Interpol yang negara kita dari negeri yang berkenaan. bertanggungjawab untuk menumpas- Jadi, saya harapkan perkara ini akan kan penjenayah-penjenayah dadah, dipertimbangkan dengan sehalus- pengedar-pengedar dadah yang bertaraf halusnya dari semua aspek, dari semua "jeneral" kerana selama ini kita hanya sudut supaya tidak akan menimbulkan tahu pengedar-pengedar bawahan apa-apa pun pertelingkahan, apa-apa sahaja, pengedar-pengedar dadah di kekecilan hati di kalangan dua negara peringkat yang bawah sahaja yang yang memang bersahabat karib yang termampu dibawa ke meja keadilan dan mempunyai pertalian persaudaraan yang akhirnya didedahkan dengan kerusi amat erat seperti mana yang saya katakan elektrik dan mati. Sedangkan jeneral- tadi. jeneralnya tidak pernah tangkap. Adakah ini merupakan kelemahan kita ataupun Pada waktu yang sama, Tuan Yang di- mungkin orang ini beroperasi daipada Pertua, saya harapkan masalah-masalah luar negara kita? Itu satu persoalan dari politik ataupun buruan-buruan politik ini saya. juga harus dikaji. Buruan politik bagaimanakah yang tidak boleh Yang keduanya, adalah mengenai dipulangkan ke negara asalnya? penghantaran pulang atau tidak boleh Bagaimanakah kalau buruan politik itu menghantar pulang penjenayah- buruan politik yang tidak selaras penjenayah politik. Baru-baru ini, saya ideologi politiknya dengan politik kita? amat tertarik dengan perkembangan di Perkara ini juga harus kita dalam satu mesyuarat antara Menteri- mempertimbangkan. Oleh kerana, kalau menteri ASEAN di mana permohonan kita memberi perlindungan politik telah dibuat oleh pihak negara jiran kita, ataupun melindungi penjenayah- iaitu Indonesia mengenai orang-orang penjenayah politik di mana ada ideologi buruan politik yang didatangkan dari politiknya adalah tidak selaras dengan Acheh. Dan kalau tidak silap saya, pihak kita, ini juga mungkin akan menjadikan Malaysia telah memberi kata untuk punca kepada masalah-masalah politik mengkaji masalah ini untuk per- di masa akan datang. kembangan selanjutnya. Seterusnya, saya ingin cuma bertanya Dalam hal ini, Tuan Yang di-Pertua, sama ada Malaysia telah menan- saya mengharapkan supaya pertim- datangani treaty ataupun perjanjian bangan yang sewajar-wajarnya ekstradisi dengan negara-negara seperti, dijalankan. Jangan di dalam kita umpamanya Perancis, kerana saya memenuhi obligasi kekeluargaan kita. difahamkan di negeri Perancis sendiri 12495 30 OKTOBER 1991 12496 sekarang ini ada tersembunyi beberapa seperti pembunuhan dan lain-lain orang penjenayah yang tidak boleh kesalahan keseksaan dalam negara dibawa pulang oleh kerana kita tidak mereka dapat juga dipulangkan secara mempunyai extradition agreement ekstradisi oleh negara-negara ataupun perjanjian ekstradisi dengan yang mana penjenayah-penjenayah negara-negara sedemikian. Itu sahaja, berkenaan telah menyembunyi. Dalam Tuan Yang di-Pertua, dan dengan itu Rang Undang-undang Akta Ekstradisi saya mengucapkan terima kasih dan yang dibincangkan pada hari ini hanya menyokong. menyebut penjenayah buruan. Tuan Yang di-Pertua: Alor Setar. Saya ingin bertanya Yang Berhormat Menteri Kehakiman, adakah perkataan 5.49 ptg. dalam konteks termasuk warganegara Malaysia. Walaupun negara kita Tuan Chor Chee Heung (Alor mempunyai perkiraan ataupun treaty, Setar); Tuan Yang di-Pertua, saya juga dengan izin, dengan sebuah negara yang bangun untuk mengambil bahagaian lain, apakah pendirian negara kita jika dalam perbahasan Rang Undang-undang seseorang warganegara kita telah yang berhubungan dengan ekstradisi melakukan salah satu kesalahan yang penjenayah-penjenayah buruan iaitu disenaraikan dalam Akta ini ataupun Akta Ekstradisi 1991. dalam treaty minta diekstradisikan. Saya difahamkan bahawa Rang Tuan Yang di-Pertua, kalau pendirian Undang-undang ini adalah ditujukan kita bahawa kita akan menghantar untuk menyatukan peruntukan- pulang warganegara kita hanya berasas peruntukan Ordinan Ekstradisi 1958 kepada permintaan dan keikhlasan dan juga Akta Penjenayah Buruan negara itu, saya percaya memang ini Komanwel 1967 supaya penjenayah- tidak berapa adil, sebab kita cuma hanya penjenayah baik pun warganegara mendengar apa yang boleh dikatakan Komanwel mahupun warganegara asing oleh negara yang lain dan kita tidak dapat dipulangkan di bawah Akta ini. mempunyai bukti-bukti dengan apa kesalahan yang dilakukan oleh Langkah-langkah yang diambil oleh warganegara kita. pihak Kerajaan untuk menyatukan segala ordinan-ordinan dan Akta yang Tuan Yang di-Pertua, pada lazimnya berhubungan dengan ekstradisi adalah perkiraan ataupun treaty, dengan izin, tepat sekali dan tidak lagi mengelirukan yang akan diadakan di antara negara kita pihak-pihak tertentu sebab dengan dan juga negara yang lain mempunyai adanya Akta Ekstradisi ini maka semua senarai kesalahan yang mana permintaan penjenayah-penjenayah buruan yang diekstradisikan dapat diuruskan berhubungkait dengan persoalan mengikut prosedur yang begitu licin dan ekstradisi akan diuruskan di bawah teratur. Saya harap Yang Berhormat peruntukan-peruntukan dalam Akta baru Menteri dapat memberitahu Dewan ini. yang mulia ini sama ada kesalahan- kesalahan secara double criminality, Tuan Yang di-Pertua, seperti kita dengan izin, dengan negara yang semua termaklum perkara ekstradisi ini mempunyai perkiraan dengan kita hanya telah lama wujud semenjak tahun 1794. boleh diekstradisikan. Negara-negara mana yang mempunyai perhubungan yang baik telah Saya juga ingin mendapat penjelasan mengadakan suatu perkiraan yang mana mengapa Akta ini tidak dapat penjenayah-penjenayah yang telah diperluaskan kepada orang-orang yang melakukan kesalahan yang agak serius bukannya tetap dipanggil sebagai 12497 30 OKTOBER 1991 12498 penjenayah tetapi yang telah Tuan Yang di-Pertua, akhirnya saya diisytiharkan di mahkamah sebagai ingin membangkitkan sedikit mengenai muflis ataupun bankrap tetapi telah perkara ekstradisi di rantau ASEAN. melarikan diri ke negara lain dan Pada pendapat saya memandangkan mempunyai harta benda dan kehidupan perhubungan di antara semua negara di yang kaya mewah dan tidak dapat rantau ASEAN begitu baik dan rapat, diekstradisikan di bawah Akta ini. kita harus memperjuangkan supaya semua negara-negara di rantau ini dapat Saya juga difahamkan bahawa orang- menandatangani triti ekstradisi yang orang yang melakukan kes-kes mana kita dapat melihat bahawa pelabur- kesalahan fizkal juga dapat dipulangkan pelabur di negara ASEAN dapat lagi di bawah Akta Ekstradisi. Ini adalah diperkuatkan. Kalau tidak silap saya satu langkah yang baik dan tepat, sebab negara kita tidak mempunyai perkiraan baru-baru ini kita dapat membaca dalam ekstradisi dengan negara Taiwan, oleh suratkhabar bahawa di negeri Johor kerana kita hanya memperakui negara sahaja mempunyai 28,000 orang-orang China (People's Republic of China) individu dan syarikat yang tidak tetapi memandangkan pelaburan yang menjelaskan cukai pendapatan. Jika begitu pesat yang telah datang dari sebahagian orang-orang ini melarikan Taiwan maka dengan adanya perkiraan ataupun berhijrah ke negara yang lain, ekstradisi kesalahan yang dilakukan memang negara kita akan mengalami dalam negeri kita baikpun oleh kerugian yang amat besar. warganegara kita mahupun warganegara Taiwan dapat dipulangkan kepada kita Sebenarnya, Tuan Yang di-Pertua, untuk dihadapkan di mahkamah. bukan sahaja pelari-pelari cukai terpaksa diekstradisikan, segala harta benda yang Saya harap pihak Kerajaan dapat berada di negara-negara yang mana mengkaji secara mendalam sama ada dimiliki oleh mereka terpaksa ditahan dah segi international law kalau kita dan dibekukan supaya pelari cukai tidak memperakui sebuah negara seperti tersebut dapat dengan relanya Taiwan sama ada kita dapat mengadakan menjelaskan segala hutang kepada satu ekstradisi triti dengan mereka. negara kita. Dengan kata-kata sedemikian, saya pohon menyokong. Sekian.terimakasih. Tuan Yang di-Pertua, mengikut Seksyen 18 Akta Ekstradisi ini kita Tuan Yang di-Pertua: Yang dapat melihat bahawa penjenayah- Berhormat Menteri menjawab. penjenayah kalau ditangkap atau pun berasas dari permintaan negara-negara 5.58ptg. yang lain akan dihadapkan ke Menteri di Jabatan Perdana Mahkamah Sesyen. Pada pendapat saya Menteri dan Menteri Kehakiman jika penjenayah-penjenayah dapat (Tuan Syed Hamid bin Syed Jaafar membuat permohonan secara habeas Albar): Tuan Yang di-Pertua, saya corpus kepada Mahkamah Tinggi sebab mengucapkan terima kasih kepada Ahli- apa penjenayah-penjenayah ini tidak ahli Yang Berhormat yang telah dihadapkan ke Mahkamah Tinggi tetapi mengambil bahagian di dalam di Mahkamah Sesyen. Jika penjenayah- perbahasan mengenai Rang Undang- penjenayah dapat membuat permohonan undang Ekstradisi 1991. Terlebih dahulu habeas corpus kepada Mahkamah biar saya terangkan secara umum iaitu Tinggi, saya percaya perkara ekstradisi tujuan Rang Undang-undang ini adalah salah satu perkara yang amat serius untuk mengemaskinikan kedua undang- terpaksa ataupun hanya dapat undang dan juga amalan-amalan dipertimbangkan di Mahkamah Tinggi. antarabangsa dan triti-triti yang telah 12499 30 OKTOBER 1991 12500 kita sokong. Jadi, dalam hal ini ia juga akan diambil kira. Sekarang ini bertujuan sebenarnya untuk menjelas- sebenarnya, perundingan sedang kita kan kedudukan ekstradisi dengan jalankan dengan pihak berkuasa Hong peruntukan-peruntukan tertentu. Kong dan Amerika Syarikat untuk mengadakan perjanjian ekstradisi Perkara-perkara yang disentuh oleh dengan Malaysia. Ahli-ahli Yang Berhormat berkenaan dengan soal kepentingan politik ataupun Ahli Yang Berhormat dari Kok Lanas kepentingan negara. Apabila kita telah membangkitkan berkenaan dengan mengadakan sesuatu undang-undang ia Fasal 8 dan Fasal 32 yang dibaca adalah bertujuan untuk memberikan bersama dengan Fasal 5. Beliau telah keadilan untuk mendatangkan membangkitkan berkenaan penakrifan kesenangan kepada negara dan juga bagi kesalahan yang bersifat politik dan, pada mempertahankan kedudukan rakyat kita pandangan saya, kesalahan yang bersifat dari segi undang-undang. Oleh itu adalah politik ini bukan menjadi satu masalah. menjadi tujuan Kerajaan dengan adanya Dengan adanya undang-undang ini undang-undang ini semua perkara sebenarnya, ia memberikan per- berkenaan ekstradisi akan menjadi lebih lindungan kepada mereka yang hendak jelas dan kita boleh membawa perkara diminta diekstradisikan untuk ini ke mahkamah untuk ditentukan. dikecualikan dari diekstradisikan jika kesalahan itu ditakrifkan oleh Saya suka sekarang, Tuan Yang di- Mehkamah dengan bukti-bukti yang Pertua, menjawab dengan satu persatu jelas sebagai suatu kesalahan yang perkara yang telah dibawa pertamanya bersifat atau berbau politik. Misalnya, oleh Ahli Yang Berhormat dari Larut. seperti kesalahan semata-mata Saya mengucapkan berbanyak terima seseorang itu diminta untuk kasih kepada Ahli Yang Berhormat diekstradisikan oleh negara lain kerana dari Larut yang telah memberikan ia menjadi anggota parti politik penerangan dan latarbelakang yang pembangkang yang menentang Kerajaan panjang lebar tentang ekstradisi dan memerintah, itu adalah satu perkara yang saya juga mengucapkan terima kasih dianggap sebagai yang bersifat politik. kepada beliau di atas segala pandangan Kalau kita lihat dari segi amalan Yang Berhormat dan kita telah antarabangsa, penakrifan kesalahan mengambilkira bagi mempastikan bersifat politik ini sudah mantap dan terutamanya bahawa negara tidak akan tafsiran ini tidak perlu kita jelaskan menjadi tempat tumpuan penjenayah lagi. Apa yang pentingnya ialah perkara buruan semata-mata, kerana negara ini ini dihadapkan di Mahkamah dan tidak ada perjanjian ekstradisi dengan Mahkamah akan menentukan butiran- negara tempat penjenayah itu melakukan butiran berkenaan kesalahan di mana jenayahnya. diminta ekstradisi dilakukan.
Setakat yang diketahui negara ini Kesalahan berkenaan dengan perkara tidak menjadi tempat tumpuan yang dibawa oleh Ahli Yang Berhormat penjenayah-penjenayah. Cadangan berkenaan dengan kesalahan yang mana Yang Berhormat dari Larut supaya seorang boleh diekstradisi, ianya diselaraskan kesalahan ekstradisi negara ditetapkan sebagai kesalahan yang boleh yang dengannya kita membuat triti dihukum dengan hukuman tidak kurang ekstradisi akan diambilkira. daripada satu tahun ataupun hukuman mati, kerana itulah yang sudah diterima Cadangan Yang Berhormat itu supaya dalam Skim Ekstradisi Komanwel yang kita membuat perjanjian ekstradisi sedang berkuatkuasa sekarang. la juga dengan negara-negara yang belum ada pada asasnya apa yang berkuatkuasa perjanjian ekstradisi dengan negara kita sekarang ini. Jadi, tidak ada apa-apa 12501 30 OKTOBER 1991 12502 perubahan baru. Kita hanya meletakkan seseorang itu balik bagi kesalahan di perkara yang telah diterima dan bawah 6 bulan hukumannya, iahanya diamalkan dan mengikut keadaan yang boleh dilakukan setelah ditangkap atau ada pada masa ini. diendorsekan tangkapan atau diserahkan summons tanpa prosiding commital. Jadi, ini tidak memerlukan masa yang Dari segi perkara yang dibawa lama untuk perbicaraan di Mahkamah. berkenaan dengan pemakaian Seksyen 323 Kanun Acara Jenayah, ia tidak Ahti Yang Berhormat dari Nilam Puri jelas bahawa peruntukan kejadian telah membawa banyak persoalan. semula boleh dibuat datam kes Persoalan yang dibawakan adalah ekstradisi. Pada saya, ianya lebih jelas berhubung dengan pandangan dan sikap dalam peruntukan yang dicadangkan ini. Kerajaan Malaysia. Saya fikir dari segi Bagaimana ianya boleh dibawa untuk tindakan, jelas terbukti bahawa Kerajaan pengajian semula dengan jelasnya Mataysia sekarang di bawah pimpinan diterangkan dalam peruntukan di bawah Yang Amat Berhormat Dato' Seri Dr. Akta ini sendiri. Kesalahan kurang dari 6 Mahathir, kita juga menjadi pejuang bulan hukumannya, untuk makluman kepada negara-negara ketiga dan Ahli Yang Berhormat dari Kok Lanas, mengambil sikap yang serius untuk kita ada apa yang dikenali sebagai membela negara-negara yang tertindas Summons and Warrants (Special dan masyarakat yang tertindas. Provisions) Act, dengan izin, untuk Sebagaimana yang disebutkan kita negara Singapura dan oleh itu ia tidak jugalah yang memperjuangkan hak hanya melalui Deportation Order. Ini rakyat kulit hitam di South Africa dan bermakna ia boleh juga melalui mengakui kedudukan PLO dan peruntukan Akta ini dan bagaimana, Mujahideen. Jadi, semua tindakan- jika kesalahan di bawah 6 bulan tindakan kita Padalah selaras dengan pegangan kita untuk mendapatkan hukumannya, boleh diambil tindakan keadilan sosial bagi masyarakat untuk membawa orang itu pulang ke antarabangsa selagi ianya tidak negara yang meminta. menjejaskan perhubungan di antara negara kita dengan negara lain. Ditanya oleh Ahli Yang Berhormat dari Kok Lanas mengapa perbicaraan Oleh itu, kepentingan negara adalah diletakkan di Mahkamah Sesyen dan menjadi satu asas supaya negara kita ini dikatakan ini dianggap sebagai satu tidak dijadikan sebagai negara di mana perkara yang membebankan. Alasannya penakrifan penjenayah buruan itu dapat ialah pada masa ini perbicaraan kes-kes mengambil peluang untuk menggunakan untuk ekstradisi didengar atau negara kita sebagai tempat perlindungan dibicarakan dalam Mahkamah Magistret mereka. Oleh itu peruntukan berkenaan dan peningkatan ke Mahkamah Sesyen kesalahan politik ini bukanlah adalah bertujuan untuk memberikan bermaksud bahawa kita telah membuat persoalan yang sering timbul dalam kes perjanjian untuk menghantar balik yang lebih rumit, iaitu perkara undang- penjenayah buruan yang lari dari undang yang lebih rumit supaya keadaan potitik. Fasal 8(e) sebenarnya dibicarakan dengan lebih teratur dan sebagaimana yang dibawa oleh Yang lebih teliti lagi oleh Mahkamah Sesyen Berhormat tadi, memberikan satu yang terdiri daripada Hakim-hakim perlindungan untuk penjenayah politik. yang lebih berpengalaman daripada Jadi, ia boleh memberikan pembelaan Magistret. kepada orang yang dianggap sebagai penjenayah politik. Tadi, saya ingin menambah, Tuan Yang di-Pertua, berkenaan dengan Kalau kita baca Seksyen ini betul- Summons and Warrants (Special betul, ia bermaksud bahawa jika Provisions) iaitu untuk membawa seseorang telah diserahkan kepada 12503 30 OKTOBER 1991 12504 sesebuah negara kerana kesalahan Berkenaan dengan takrif politik, saya mcncuri atau kesalahan merogol pula, sudah jawab tadi, yang disoalkan juga dia tidak boleh dibicarakan alau ditahan oleh Ahli Yang Berhormat yang lain. di negara itu, yang dilakukan sebelum dia dipulangkan kecuali jika dia sudah Berkenaan penjenayah buruan, diberikan peluang untuk meninggalkan penakrifan ataupun maksud penjenayah negara itu. Jadi, ini bukan peruntukan buruan ini adalah terkandung di dalam baru. la memang sudah ada dalam Seksyen 5. Kalau kita baca Seksyen 5, undang-undang yang ada sekarang. "penjenayah buruan" ertinya mana- mana orang yang dituduh atau disabitkan Ahli Yang Berhormat dari Pasir Mas atas suatu kesalahan ekstradisi yang ada meminta bilangan penjenayah yang dilakukan di dalam bidang kuasa negara diminta ekstradisi. Saya hanya ada lain dan yang berada, atau disyaki angka-angka mengenai tahun 1988. berada, di suatu bahagian di Malaysia Pada tahun 1988 dalam satu kes seorang dan bila kita rujukkan kepada satu rakyat German terlibat dan kesalahan- kesalahan ekstradisi, ia perlu pula dibaca nya ialah computer fraud, iaitu kesalahan dengan penakrifan kesalahan ekstradisi berkenaan dengan penipuan komputer. yang sebelumnya, iaitu "kesalahan la ditangkap bukan di Malaysia tetapi di ekstradisi" ertinya satu kesalahan yang German Barat. Pada tahun 1989 dan diperihalkan dalam sub-seksyen 6(2) 1990, saya tidak ada apa-apa angka atau 6(3). berkenaan kes ekstradisi. Pada tahun 1991 ada 2 kes yang melibatkan orang Jadi, ia banyak kena baca, kena kait- Malaysia. Kesalahan seorang itu ialah kaitkan dan tepaksa dihubungkait di juga penipuan, dia sudah ditangkap dan antara satu seksyen dengan seksyen- perbicaraan diadakan pada 20hb Julai, seksyen lain supaya kita dapat melihat 1991. Kedua, ialah orang Malaysia undang-undang itu dengan lebih jelas juga, kesalahannya pembunuhan-belum lagi. dapat ditangkap lagi. Berkenaan dengan kesalahan agama, Ahli Yang Berhormat dari Tumpat ini jelas kalau kita baca dan melihat di ada bertanya berkenaan dengan soal dalam peruntukan 8(b) yang berbunyi: persaksian yang tidak ada dimuatkan atau dimasukkan dalam Akta Ekstradisi "Jika permohonan bagi ini. Saya suka menjelaskan di sini penyerahannya, walaupun berupa bahawa sebenarnya Akta ini sebagai dibuat bagi suatu memperuntukkan perkara berkenaan kesalahan ekstradisi, adalah dengan kesalahan-kesalahan penjenayah sebenamya dibuat bagi maksud buruan yang boleh diekstradisikan, mendakwa atau menghukum tetapi ia tidak mengecualikan undang- orang itu oleh sebab rasnya, undang berkcnaan dengan Akta agamanya..." Keterangan. la tertakluk kepada Akta Kelerangan bagi procedure itu. Kalau ia Kalau kesalahan itu adalah satu adalah satu kesalahan jenayah, ia kesalahan yang dibawa yang bermakna tertaktuk kepada Kanun Prosedur satu kesalahan agama, ia bukanlah satu Jenayah. Jadi, bila kita membaca satu- kesalahan yang boleh diekstradisikan. satu undang-undang berkenaan sesuatu Ini mengikut peruntukan Seksyen &(b), perkara, ia hanya tidak melibatkan semata-mata kerana penganutan undang-undang ini sahaja, kita terpaksa agamanya. merujuk kepada undang-undang yang lain yang dipakai semasa di dalam Tuan Yang di-Pertua, Ahli Yang perbicaraan atau prosiding sesuatu kes Berhormat dari Parit Sulong membawa itu. perkara berkenaan penjenayah- 12505 30 OKTOBER 1991 12506 penjenayah dadah. Untuk maklumat sesuatu kesalahan yang boleh Ahli Yang Berhormat, belum ada buat diekstradisikan, memang kita boleh masa ini permintaan ekstradisi sejak mengambil tindakan. Dan jika konvensyen membanteras dadah bagi mahkamah kita ada bidangkuasa, kita mana-mana. orang yang dikehendaki boleh mendakwanya di negara ini. Jadi, kerana kesalahan mengedar dadah. Jadi, peruntukan ini kita masukkan di bawah ini belum ada mana-mana permintaan Fasal 49(l)(a), di mana kalau sesuatu ekstradisi lagi. kesalahan dilakukan oleh warganegara Malaysia, ia adalah suatu kesalahan yang Mengenai buruan politik yang tidak boleh diekstradisikan tetapi ia di dalam selaras ideologi politiknya, pertanyaan bidangkuasa mahkamah kita di yang dikemukakan oteh Ahli Yang Malaysia, maka perbicaraan kes itu Berhormat dari Parit Sulong, walaupun boleh dilakukan di Malaysia. prosiding ekstradisi tidak terpakai bagi mereka, namun mereka boleh dilarang Ahli Yang Berhormat juga ada masuk atau dihantar keluar di bawah menyebutkan berkenaan orang muflis Undang-undang Imigresen jika tak yang lain. Mula-mula sekali kita mesti diingini di negara ini. Jadi, bukan sahaja faham daripada segi konsep undang- kita untuk Ujian itu, jika seseorang itu undang ini iaitu berkenaan penjenayah. dianggap bukan sebagai penjenayah Jadi, kalau dalam kes-kes sivil biasa ia buruan, oleh itu dia tidak boleh di tidak termasuk dan tidak termasuk dalam ekstradisikan atau dia tidak melakukan hal undang-undang penjenayah buruan apa-apa kesalahan tetapi ideologi ini, tetapi kalau dia melakukan kesalahan politiknya itu membahayakan kita atau di bawah Akta Kebankrapan dan kedatangan atau kehadiran seseorang kesalahan itu adalah satu kesalahan yang rakyat asing di negara kita tidak sesuai boleh dihukum penjara setahun, maka dengan keamanan ataupun ketenteraman dengan itu orang itu juga boleh dikira negara kita, ataupun hubungan negara sebagai penjenayah buruan. Jadi, ia kita dengan negara-negara lain, maka mesti termasuk di dalam penakrifan kita boleh mengikut Undang-undang orang yang telah melakukan kesalahan Imigresen, kita tidak membenarkan yang boleh dipenjarakan selama setahun. orang itu untuk tinggal di dalam negara Jikalau perkara yang demikian berlaku, kita dan menghantar orang itu pulang ke maka bolehlah diambilkira. negara asalnya. Tuan Yang di-Pertua, ada perkara- Ekstradisi dengan negara-negara lain, perkara yang telah dibangkitkan oleh kita ada perkiraan ekstradisi dengan Ahli-ahli Yang Berhormat tadi yang semua negara Komanwel. Jadi, semua mungkin saya tidak sentuh atau saya negara Komanwel ada extradition telah tertinggal daripada menjawabnya, arrangement. Begitu juga dcngan saya akan mengambil perhatian semua Indonesia dan Thailand. Memang betul pandangan-pandangan yang telah buat masa ini kita belum ada lagi diberikan oleh Ahli-ahli Yang hubungan dengan Perancis, setakat yang Berhormat sekalian, dan saya saya ketahui belum ada lagi ekstradisi mengucapkan berbanyak-banyak terima dengan Perancis. kasih di atas pandangan dan pendapat yang diberi di dalam membahaskan Rang Tuan Yang di-Pertua, soalan Ahli Undang-undang ini, Tuan Yang di- Yang Berhormat dari Alor Setar Pertua. mengenai penjenayah buruan adakah termasuk warganegara Malaysia. Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli Jawapannya ialah ya, tetapi kita boleh Yang Berhormat, sekarang saya menolak permintaan itu, kalau kemukakan masalah kepada Majlis bagi warganegara Malaysia melakukan diputuskan. Masalahnya ialah bahawa 12507 30 OKTOBER 1991 12508 Rang Undang-undang ini dibacakan yang dicadangkan int juga bertujuan kali yang kedua sekarang. menggalakkan pertumbuhan syarikat- syarikat luar pesisir di Labuan dengan Masalah dikemuka bagi diputuskan, mengadakan peruntukan yang lebih dan disetujukan. longgar dan menarik supaya ianya dapat dibangunkan sebagai suatu Pusat Rang Undang-undang dibacakan kali Kewangan Luar Pesisir Antarabangsa yang kedua dan diserahkan kepada (IOFC) yang sihat dan berkembang. Dewan sebagai Jawatankuasa. Akta Syarikat Luar Pesisir 1990 telah Dewan bersidang sebagai Jawatan- mula dikuatkuasakan pada 1 hb Oktober, kuasa. 1990 bagi membolehkan penubuhan syarikat-syarikat luar pesisir di Labuan. (Tuan Yang di-Pertua Sebagai suatu Akta yang baru Kerajaan mempengerusikan Jawatankuasa) mendapati beberapa perubahan perlu dibuat terhadap Akta tersebut supaya Fasal 1 hingga 54 diperintahkan jadi Labuan yang merupakan suatu IOFC sebahagian daripada Rang Undang- yang baru dapat bersaing dengan IOFC- undang. IOFC yang sedia ada di dunia ini dan berkembang sejajar dengan hasrat Kerajaan menjadikannya sebuah pusat Jadual diperintahkan jadi sebahagian kcwangan antarabangsa yang maju di daripada Undang-undang. masa akan datang.
Rang Undang-undang dilaporkan Pindaan yang dicadangkan buat kali dengan tidak ada pindaan: dibacakan kali pertamanya ini telah mengambil kira yang ketiga dan diluluskan. pandangan dan cadangan dari mereka yang berkecimpung di dalam aktiviti- aktiviti luar pesisir dan juga pandangan- RANG UNDANG-UNDANG pandangan yang diketengahkan melalui SYARIKAT LUAR PESISIR seminar-seminar mengenai Labuan yang (PINDAAN) telah beberapa kali diadakan sebelum ini. Bacaan Kali Yang Kedua dan Ketiga Tuan Yang di-Pertua, cadangan pindaan pada kali pertama ini meliputi 6.18 ptg. 11 seksyen iaitu Seksyen-seksyen 6, 29, 31, 87, 109, 111 dan 112 serta Setiausaha Parlimen Kementerian pengenalan 4 seksyen baru iaitu Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Seksyen-seksyen 113A, 150, 151 dan Ehwal Pengguna (Dr Sak Cheng 152. Lum); Tuan Yang di-Pertua, saya mohon mencadangkan bahawa Suatu Seksyen 6 Akta tersebut melarang Rang Undang-undang bernama Suatu pemastautin daripada memegang syer di Akta untuk meminda Akta Syarikat dalam sesebuah syarikat luar pesisir Luar Pesisir 1990 dibaca pada kali yang kecuali pemastautin yang merupakan kedua sekarang. sebuah syarikat amanah yang didaftar di bawah Akta Syarikat Amanah Labuan Tuan Yang di-Pertua, tujuan Rang 1990 dan bank atau syarikat insurans Undang-undang ini ialah untuk meminda tempatan yang dibenarkan oleh Akta Akta Syarikat Luar Pesisir 1990 bagi Bank Luar Pesisir 1990 atau Akta melicinkan tagi pelakasanaan dan Insurans Luar Pesisir 1990 untuk pentadbiran Akta tersebut. Pindaan menubuhkan anak syarikat di Labuan. 12509 30 OKTOBER 1991 12510 Akta Bank Luar Pesisir 1990 dan Akta Walaupun menurut Seksyen 31(6), Insurans Luar Pesisir 1990 yang juga Menteri boleh mewartakan mana-mana membenarkan mereka yang berurusan syarikat luar pesisir sebagai syarikat tidak menyatakan bahawa sesuatu anak ditetapkan bagi maksud-maksud untuk syarikat perlu ditubuhkan di bawah menerima deposit atau meminjamkan Akta-akta tersebut dan juga strukiur wang, prosedur untuk melakukannya pegangan syer-syer. Oleh sebab itu, adalah remeh kerana tiap-tiap syarikat adalah didapati wajar Akta Syarikat luar pesisir terpaksa membuat Luar Pesisir dipinda agar bank-bank permohonan sendiri kepada Menteri Malaysia dan syarikat-syarikat insurans untuk mendapatkan status tersebut. Adalah difikirkan lebih sesuai jika status boleh menubuhkan sebuah bank luar secara automatik diperkenalkan di dalam pesisir atau syarikat-syarikat insurans Seksyen 31 Akta Syarikat Luar Pesisir luar pesisir yang ditubuhkan secara 1990 supaya sebuah bank luar pesisir bersama dan bank atau syarikat insurans yang dilesenkan di bawah Akta Bank tempatan tidak perlu memegang lebih Luar Pesisir 1990 terus ditakrifkan daripada 50% saham ekuiti. sebagai syarikat ditetapkan.
Peruntukan baru ini akan memberi Cadangan pindaan kepada Seksyen pengisytiharan secara menyeluruh en 29(2) didapati perlu agar pelawaan untuk bloc kepada semua bank luar pesisir mendeposit wang dengan/atau memberi sebagai syarikat ditetapkan. pinjaman wang kepada sesebuah syarikat luar pesisir boleh dibuat oleh Tuan Yang di-Pertua, pada masa ini sesebuah bank luar pesisir kepada Seksyen 87 menghendaki semua pemastautin-pemastautin Malaysia pengarah pemastautin sesebuah syarikat selaras dengan kebenaran, persetujuan luar pesisir dilantik dari kalangan atau arahan di bawah Akta Kawalan pegawai-pegawai dari sesebuah syarikat Pertukaran 1953. Sebelum ini seksyen amanah. Kehendak seperti itu didapati kurang wajar kepada syarikat luar pesisir tersebut melarang pelawaan yang yang ditubuhkan oleh sesebuah bank sedemikian dan ini juga merupakan atau syarikat insurans tempatan suatu percanggahan kepada Seksyen terutamanya jika syarikat-syarikat 7(3) yang membolehkan syarikat luar tersebut di atas sebab-sebab tersendiri pesisir berurus niaga dengan tidak berhasrat untuk menubuhkan pemastautin Malaysia jika Akta Bank sesebuah syarikat amanah di Labuan. Luar Pesisir membenarkannya. Tanpa peruntukan yang mengecualikan di dalam Akta Syarikat Luar Pesisir sesebuah bank atau syarikat insurans Tuan Yang di-Pertua, Seksyen 31(1) tempatan terpaksa melantik seorang yang sedia ada melarang sesebuah pegawai sebuah syarikat amanah syarikat luar pesisir daripada menerima sebagai pengarah pemastautin ataupun deposit atau pinjaman dari orang awam menubuhkan syarikat amanahnya tanpa prospektus kecuali jika ianya sendiri jika mereka mahu pengarah sebuah syarikat ditetapkan atau ia pemastautin dilantik di kalangan pegawai dari kumpulan bank atau menerima atau meminjam daripada syarikat insurans mereka sendiri. kurang dari 20 orang. Oleh kerana salah satu daripada aktiviti utama sesebuah Dengan cadangan pindaan ini bank- bank luar pesisir ialah menerima deposit bank dan syarikat-syarikat insurans dan memberi kemudahan kredit maka tempatan boleh melantik pengarah tidaklah wajar jika sekiranya prospektus pemastautin yang bukan terdiri dari diperlukan didaftar dengan Pendaftar pegawai syarikat amanah jika mereka Syarikat pada setiap kali transaksi. ingin berbuat demikian. 12511 30 OKTOBER 1991 12512 Tuan Yang di-Pertua ..... Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli Yang Berhormat, Mesyuarat ditangguh- Tuan Yang di-Pertua: Yang kan sehingga 2.30 petang esok. Berhormat, Yang Berhormat boleh sambung besok ya. Dewan ditangguhkan pada pukul 6.30 Dr Sak Cheng Lum: Boleh. petang.