Collectiebeleidsplan 2015 - 2020 Limburgs Museum Inhoudsopgave Voorwoord 5 Cultuurhistorie 36 Handel 36 Leeswijzer 6 Kleding en accessoires 38 Inleiding 7 Klein huisraad en keukengerei 40 Functie en doel van het collectieplan 7 Landbouw, industrie en ambacht 41 Collectie in hoofdlijnen 8 Meubels 42 De kerncollecties van het Oude drukken 44 Limburgs Museum 8 Politiek, militaire geschiedenis en Kerncollectie Archeologie 8 openbareorde 45 Kerncollectie Beeldcultuur 10 Religie en volksgeloof 46 Kerncollectie Cultuurhistorie 11 Speelgoed 48 Collectievorming 11 Toegepaste kunst 49 Collectiemanagement 12 Verenigingsleven 51 Beheer en behoud 10 Samenvatting en actiepunten 52 Preventieve conservering 12 Collectievorming 52 Actieve conservering en restauratie 12 Collectiemanagement 53 Veiligheidszorg 12 Onderzoek 53 Registratie en digitalisering 13 Colofon 54 Objectregistratie 13 Digitalisering 13 Documentatie 13 Spectrum 14 Gebruik van de collectie 15 Onderzoek en educatie 15 Presentatie 16 Exploitatie 16 Beeldbank 16 Verkoop van beeldmateriaal 16 Filmvoorstellingen 16 Bruikleenverkeer 16 Overzicht van de deelcollecties 18 Archeologie 18 Steentijd 18 Metaaltijd 21 Romeinse tijd 23 Middeleeuwen 25 Nieuwe tijd 27 Beeldcultuur 28 Bewegend beeld 28 Fotografie 31 Schilderijen 33 Werken op papier 35 2 collectieplan 2015-2020 3 collectieplan 2015-2020 Voorwoord Naast de integrale meerjarenbeleidsplannen musea van Nederland geschaard met een behoren ook de collectiebeleidsplannen tot betekenisvolle archeologische presentatie. de fundamenten onder het museumbeleid. Ook dit plan voor de jaren 2015-2020 bevat Collecties zijn immers voor musea de reden weer veel verbeterpunten. We blijven streven van ontstaan en vormt de hoofdbron waarmee naar aanwinsten voor de drie kerncollecties aan de vijf maatschappelijke waarden van het Archeologie, Beeldcultuur en Cultuur- museum invulling kan worden gegeven: geschiedenis met hoogwaardige stukken en 1 Schatkamer van objecten en verhalen van ensembles waardoor de vijf maatschappelijke betekenis; waarden van musea kunnen worden uitgevoerd. 2 Leeromgeving voor iedereen; Maar het accent ligt nu meer op de potenties 3 Economische kracht en trekpleister; die er zijn om door onderzoek en ‘ontzameling’ 4 Ruimte om te genieten, ervaren en beleven; de betekenis van onze collecties te versterken. 5 Ontmoetingsplaats en platform tussen Daarnaast wordt een perspectief geboden om verleden, heden en toekomst. de collecties beter toegankelijk en beheersbaar te maken. Juist daarin is dit collectieplan Het voorliggende collectieplan is het vierde meer compleet dan de eerdere plannen en opeenvolgende document over dit onderwerp wordt door middel van dit plan een van de sinds het bestaan van het Limburgs Museum. kerntaken van het museum veilig gesteld. Het eerste plan omvatte de jaren 1999-2005 Het collectieplan zoals het nu voor ons ligt, en was er primair op gericht de twaalf is ook bedoeld om extern te gebruiken ten thematisch-chronologische onderwerpen uit einde beleid af te stemmen en duplicaten het stichtende museumplan voor het Limburgs te voorkomen. Tevens zullen onderzoekers, Museum (1992) voldoende kwantitatief inhoud studenten, geïnteresseerden en andere instel- te kunnen geven. Voor het eerst werden alle lingen dan weten welke mogelijkheden het deelcollecties gewikt en gewogen en vervolgens Limburgs Museum voor hen biedt als cultuur- beoordeeld op de ontwikkelkansen. historisch museum dat verhaalt over leven, In de daaropvolgende collectieplannen werden wonen, werken en samenzijn in wellicht nadrukkelijker keuzen gemaakt om sommige de boeiendste euregionale provincie van kansrijke aandachtsgebieden meer prioriteit Nederland. te geven. Zo hebben de deelcollecties uit de kerncollectie Archeologie in het laatste collectieplan uit 2010 prioriteit gekregen. Met de uitbreidingsplannen van het Limburgs Museum (2010-2012) en de herinrichting van de presentatie ‘Van neanderthaler tot stedeling’, handelend over de oudste geschiedenis van Limburg, zijn uitgangspunten van het laatste Jos Schatorjé collectieplan leidinggevend geweest en heeft Algemeen directeur Limburgs Museum het Limburgs Museum zich onder de beste 4 collectieplan 2015-2020 5 collectieplan 2015-2020 Leeswijzer Inleiding Functie en doel van het collectieplan In dit collectieplan worden de kerncollecties eerst in hoofdlijnen Het Limburgs Museum is een dynamisch, cultuurhistorisch museum, Het doel van dit collectieplan is om de samen- toegelicht, en daarna is de aandacht gericht op collectiemanagement. dat verhalen van Limburgers vertelt en verbeeldt. Families zijn hierbij stelling van de collectie inzichtelijk te maken Vervolgens wordt het gebruik van de kerncollecties besproken ten de belangrijkste doelgroep. Het museum biedt interessante vaste en om het beleid ten aanzien van de collectie aanzien van o.a. tentoonstellingen en onderzoek. Aansluitend worden presentaties, spraakmakende wisseltentoonstellingen en aantrekkelijke uit te werken. Het collectieplan moet leiden de collectieprofielen van de deelcollecties in detail beschreven. Om de evenementen. tot verscherping van het collectieprofiel kaders van de deelcollecties vast te stellen wordt er steeds een definitie Naast het Limburgs Museum kent de provincie Limburg nog twee en worden ingezet als hulpmiddel bij het gegeven van de betreffende deelcollectie, wordt de collectiewaardering provinciale musea, namelijk het Bonnefantenmuseum en het Discovery collectiebeheer. Het collectieplan is niet alleen beschreven en beargumenteerd en wordt het ontwikkelpotentieel Center Continium. Het Limburgs Museum onderscheidt zich van deze bedoeld voor intern gebruik, maar ook om behandeld. Hierbij zijn de plannen betrokken ten aanzien van twee andere musea door haar missie: aanknopingspunten te bieden voor afstemming o.a. conservering, restauratie, onderzoek, toekomstige tentoonstellingen met collega-instellingen. en digitalisering. Voortkomend uit de collectiewaardering en het Het Limburgs Museum geeft op een herkenbare en verrassende wijze Dit collectieplan zal de komende jaren als ontwikkelpotentieel is het collectieprofiel ook bepalend voor de betekenis en beleving aan de geschiedenis en cultuur van Limburg. basis dienen voor het opstellen en verscherpen collectievorming; het beleid op het gebied van verwerven, selecteren én Het Limburgs Museum heeft daarbij de volgende kernwaardes: van deelplannen zoals een registratieplan, een afstoten. Als laatste is een samenvatting en opsomming van actiepunten 1. Betekenis geven afstotingsplan, een digitaliseringsplan, een te lezen. 2. Beleving conserveringsplan en een onderzoeksplan. 3. Herkenning Daarbij zijn er in dit collectieplan actiepunten opgenomen op het gebied van beheer & behoud, ontsluiting en collectievorming. Dit collectieplan zal daarom ook ieder jaar worden geëvalueerd. Om tot dit plan te komen is de indeling van de collectie in kern- en deelcollecties herzien ten opzichte van het vorige collectieplan. De deelcollecties zijn vervolgens getoetst aan de hand van de Museale Weegschaal, een methodiek voor collectiewaardering ontwikkeld door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in 2013. De Museale Weegschaal bestaat uit een waarderingsformulier dat dient als praktisch hulpmiddel bij het toekennen van (niet-financiële) waarde aan objecten en collecties. Het gebruik van dit formulier leidde meer dan eens tot nieuwe inzichten in de verschillende ‘waardes’ die een deelcollectie kan hebben, zoals een documentaire- of onderzoekswaarde. 6 collectieplan 2015-2020 7 collectieplan 2015-2020 Collectie in hoofdlijnen Kerncollecties Kerncollectie Archeologie In 1990 besloten de Provinciale Staten van Door haar geschiedenis en archeologische Deze vondsten zijn vrijwel altijd toevalstreffers of nieuwe (aanvullende) informatie. Het Limburgs Museum streeft Limburg, in samenwerking met het gemeente- nalatenschap maakt Limburg deel uit van een en daardoor zeer divers van samenstelling. ernaar haar kerncollectie Archeologie op te waarderen tot de regionale bestuur van Venlo en in overleg met Stichting opvallend Europees cultuurlandschap. De Archeologische vondsten die door het zoeken referentiecollectie voor de archeologie van Limburg. Hiermee wil het Limburgs Volkskundig Centrum in Limbricht, provincie heeft door eeuwenlange onafgebroken met een metaaldetector aan het licht zijn Limburgs Museum zich positioneren als hét museum dat het verhaal het gemeentelijke Venlose Goltziusmuseum bewoning een schat aan bodemvondsten gekomen hebben als gemene deler hun van de oude geschiedenis van de provincie Limburg toont. Het museum met het Limburgs Volkskundig Centrum te prijsgegeven. De archeologische collectie van materiaalsoort. Amateurarcheologen hebben heeft omwille van de aanwezigheid van de referentie-collectie ook laten samengaan in één nieuw museum van, Limburg is van regionaal en nationaal belang een eigen verzameling opgebouwd die vaak een taak om onderzoek, debat, ontmoeting en educatie te initiëren voor en over Limburg. In 1992 werd Stichting en behoort bij de top van Nederland. Het is toegespitst op één specifiek gebied of één en faciliteren. De doelgroepen zijn hierbij zowel wetenschappers Limburgs Museum formeel opgericht. biedt een aansluitend chronologisch overzicht specifiek tijdvak; de meerwaarde van deze en amateurarcheologen als het breed publiek; over de presentatie Het collectiebeleid is in de statuten van het van de aanwezigheid van de mens in dit collecties zit in de toegevoegde vondstregistratie ‘Van neanderthaler tot stedeling’ is een publicatie voor deze laatste