Studio 100 Vervult Wereldwijd Kinderdromen

Magazine van Flanders Investment & Trade, Afgiftekantoor Leuven, P206142 Gaucheretstraat 90, 1030 BRUSSEL tel. 02 504 87 11 fax 02 504 88 99 www.flandersinvestmentandtrade.be infofitagency.be@ handelsnatie tot bloeiende ontwikkelingsland Zuid-Korea: van Magazine voor internationaal ondernemen wereldwijd kinderdromen Studio 100 vervult Januari 2012nr. 38 voor eenvrouw export is niets te gauw, Zeg niet Inhoudstafel

3 Check-in

4 Zuid-Korea: van ontwikkelingsland tot bloeiende handelsnatie

8 Radar

10 Zeg niet te gauw, export is niets voor een vrouw

14 Studio 100 vervult wereldwijd kinderdromen

17 “De groene revolutie in China”

19 Actief in voeding & dranken? Dan is Anuga de place to be!

20 Prinselijke missie naar China geeft Vlaamse ondernemers duwtje in de rug

22 Handelsmissie legt kansen bloot in India

24 Vertrek

26 Berlijn, dat smaakt naar meer!

27 Haal voordeel uit deze zakelijke apps!

Wereldwijs is een uitgave van Verantwoordelijke uitgever: Claire Tillekaerts. Wereldwijs wordt gratis verspreid onder bedrijven. Eindredactie: Flanders Investment & Trade, bijgestaan Wenst u een exemplaar? Stuur een mail naar door Com&Co, bureau voor bedrijfsjournalistiek. [email protected] met uw adresgegevens. Hoofdredactie: Dienst Marketing & Kennisbeheer Flanders Investment & Trade.

Flanders Investment & Trade Foto’s: Bart Lasuy en Artoos. 177-53520-1111-1300 Gaucheretstraat 90 Lay-out en druk: Artoos Communicatiegroep. 1030 Brussel T 02 504 87 11 Overnemen of vermenigvuldigen van artikels is uitsluitend www.flandersinvestmentandtrade.be toegestaan met vermelding van bron [email protected] (bron: Wereldwijs/Flanders Investment & Trade). www.linkedin.com/groups twitter.com/fitagency

2 Wereldwijs - januari 2012 Editoriaal. Check-in

Beste lezer,

Eerst en vooral wens ik u van harte een naar de missie naar India. Toen kaartte voorspoedig 2012. Hopelijk wordt het Kris Peeters enkele recente maatre- een jaar waarin u de grenzen van uw on- gelen aan, die zeer nadelig waren voor derneming kan verleggen. Internationa- de Vlaamse baggeraars, tijdens ge- lisering is immers broodnodig als u de sprekken met de federale ministers van kans op groei van uw onderneming wil Handel en Shipping. De Indiase politici maximaliseren. Daarbij is Flanders In- beloofden deze regeling opnieuw te be- vestment & Trade uw partner bij uitstek. kijken en wellicht terug in te trekken.

Ook dit jaar hebben we daarvoor een 2012 wordt beslist opnieuw een jaar vol uitgebreid actieprogramma uitgestip- professionele uitdagingen, maar inter- peld. Daarin nemen economische han- nationalisering is alvast de beste stap delsmissies een prominente plaats in. in de juiste richting. Wij staan u alvast Dergelijke initiatieven organiseren we graag bij in dit boeiend verhaal! om de kansen van de Vlaamse ondernemers in een specifieke markt optimaal Claire Tillekaerts te vergroten. Dankzij de aanwezigheid Waarnemend gedelegeerd bestuurder van prins Filip en Vlaams minister- Flanders Investment & Trade president Kris Peeters kunnen we hen bovendien introduceren op de hoogst mogelijke niveaus. Want ook al genieten Vlaamse zakenlui internationaal een uitstekende reputatie door het sérieux en de expertise waarmee ze zakendoen, toch betekenen de steun en de actieve promotie van de top van onze regio en van het land, een merkbare duw in de rug.

Dat handelsmissies voelbare effecten sorteren, bleek eens te meer tijdens

Wereldwijs - januari 2012 3 Uw gids voor boeiende markten Aan boord en aantrekkelijke zakenopportuniteiten. Zuid-Korea: van ontwikkelingsland tot bloeiende handelsnatie Zakenkansen in het ‘wonder aan de Han-rivier’

Amper vijftig jaar geleden was Zuid-Korea nog een door oorlog verwoeste, arme landbouwstaat. Met militaire discipline wist dictator Park in de jaren 60 het land snel te industrialiseren. Vanaf dan verliep de modernisering in spectaculair hoog tempo. Biedt het kleine schiereiland, geklemd tussen Japan en China, ook professionele opportuniteiten voor de Vlaamse ondernemer?

4 Wereldwijs - januari 2012 Uw gids voor boeiende markten en aantrekkelijke zakenopportuniteiten. Aan boord Zuid-Korea: van ontwikkelingsland tot bloeiende

Rechts: het vrijhandelsakkoord met de EU handelsnatie stuwt de onderlinge handel.

Zakenkansen in het ‘wonder aan de Han-rivier’ Miraculeus of niet, Zuid-Korea is in- Korea staat traditioneel sterk in zeven intussen uitgegroeid tot een markante dustriële sectoren: automobiel, scheeps- economische wereldspeler. Naar bouw, halfgeleiders, staal, algemene deze enorme economische sprong machinerie, textiel en onderdelen. Maar voorwaarts in de vorige eeuw wordt de vraag daalde sneller dan verwacht. ook verwezen met ‘het wonder van de Gelukkig kwam redding uit de Aziatische Han-rivier’, genoemd naar de stroom achtertuin: China heeft de slechte export- die de hoofdstad Seoel doorkruist. We cijfers naar het Westen enigszins gecom- vragen aan onze VLEV Marc Devriendt penseerd. Voor 2012 hebben economen meer over deze bloeiende handels- hun bbp-prognoses al moeten aanpas- bestemming. Zeven jaar lang onder- sen. Maar een groeiverwachting die wordt steunde hij vanuit Seoel de Vlaamse bijgesteld van 4% naar 3,8% is nog steeds bedrijven met hun zakenplannen in een cijfer waarvan wij slechts kunnen dro- Zuid-Korea. Vlak voor hij verhuisde men.” naar zijn nieuwe post in Bangkok, gaf hij toelichting over zijn voormalige “Zuid-Koreanen worden markt. van jongs af aan gedrild tot een hoogopgeleide, Was het, na vorige werkposten plichtsgetrouwe en ambi- in de Filippijnen en Iran, een gemakkelijke overstap naar tieuze beroepsbevolking.” Zuid-Korea? Marc Devriendt: “Helemaal niet. De Welke maatregelen neemt de taalbarrière is torenhoog. Weinig Zuid- Zuid-Koreaanse overheid om de Koreanen spreken Engels en ik ben dalende groeicijfers op te krikken? het Koreaans niet machtig, dus recht- Marc Devriendt: “Ze hanteert daarvoor streekse communicatie was quasi een waaier van stimuli. De vrijhandels- onmogelijk. Mijn lokale collega’s ver- akkoorden tussen Zuid-Korea en de EU gezelden me niet alleen om te tolken, – van kracht sinds 1 juli 2011 – en met de maar ze ondersteunden me ook bij de VS – ingegaan op 1 januari 2011 – moe- correcte interpretatie van de non-ver- ten de onderlinge handel stuwen. Deze bale signalen. Zo konden we telkens maatregelen leveren ook voordeel op voor snel op de bal spelen als interessante onze bedrijven. Zo kwam er een einde aan opportuniteiten zich voordeden.” de dure en tijdsintensieve verplichting om, naast de Europese of Amerikaanse Zuid-Korea sloot 2010 af met standaarden, ook nog Zuid-Koreaanse een groeicijfer van 6,2%. Wat certificaten voor te leggen. Voor vele pro- zijn de prognoses voor 2011? ducten gelden geen invoertaksen meer of worden ze vanaf de invoegetreding van Marc Devriendt: “De groei zal toch een de akkoorden stelselmatig verminderd pak minder zijn. Omdat Zuid-Korea een en afgeschaft. De drempels voor export zeer exportgerichte economie kent, naar Zuid-Korea verlagen hierdoor zien- heeft de verzwakking van de economie derogen. Veel Europese bedrijven hebben in de VS en Europa een impact. Zuid- dit akkoord met open armen verwelkomd.

Wereldwijs - januari 2012 5 Aan boord

Vooral voor de EU legde deze overeen- In omgekeerde richting staat Zuid-Korea bities worden veelal uitgedrukt in ‘binnen komst geen windeieren. In de periode volgens de cijfers voor de eerste helft van x aantal jaar willen we in die markt num- juli-september 2011 nam de export uit de 2011 op de 32ste positie als leverancier mer y zijn’.” EU naar Zuid-Korea gemiddeld toe met van Vlaanderen. In vergelijking met het 27,5%.” jaar voordien, is dat een daling van negen “Voor je kan samen- plaatsen. Ondanks de lichte terugval van werken, willen Zuid- Ook de zeven klassieke industriële de invoer van vervoermaterieel was deze sector in 2010 nog altijd goed voor meer Koreanen eerst een sectoren krijgen versterking van dan de helft van alle import uit Zuid-Ko- persoonlijke relatie de overheid? rea. Machines en elektrische toestellen, opbouwen.” Marc Devriendt: “Tegen 2018 wil Zuid-Ko- en chemische en farmaceutische produc- rea, naast de zeven klassieke industriële ten waren stijgers dat jaar.” sectoren, stevig inzetten op drie nieuwe Hebben de Vlaamse ondernemers kernsectoren als groeimotor: green tech- Heeft het land behalve sterke al de weg gevonden naar Zuid- nology, high tech industrial convergence industriële sectoren nog andere Korea? – het samenbrengen van verschillende troeven? technologieën zoals biotech en nano- Marc Devriendt: “Zowat alle grote Vlaam- technologie – en ten slotte, de high value Marc Devriendt: “De hele maatschappij se spelers zijn hier aanwezig – denken we added services zoals health care en soft- staat in het teken van onderwijs, kennis maar aan Bekaert, Barco en Agfa-Gevaert ware. Voor deze sectorale uitbreiding trok vergaren en presteren. Kinderen volgen – maar ook kmo’s als Lotus Bakeries de overheid ongeveer 10 miljard dollar uit. vanaf zeer prille leeftijd allerlei extra les- doen hier goede zaken. Zuid-Korea biedt Daardoor moeten in 2018 zo’n 3,5 miljoen sen bovenop de verplichte lesuren. Ze tal van opportuniteiten voor bedrijven jobs bijkomen.” zetten hun hele jeugd in het teken van met innovatieve producten van topkwali- het eindexamen op het einde van de mid- teit aan een gunstige prijs. Eenmaal voet delbare school, omdat de uitslag daarvan aan de grond is de kans groot dat je in “Afspraken komen alleen bepaalt naar welke universiteit ze mogen. het land kan blijven zakendoen. Gelukkig via contacten tot stand. Kortom, de rest van hun carrière hangt geniet Europa – en dus ook België – een Daarvoor kan FIT zorgen.” ervan af. Het hele land neemt dit buiten- voortreffelijke reputatie als kwaliteitsle- gewoon serieus. Zo mochten tijdens het verancier. Omdat ons land tijdens de Ko- afgelopen eindexamen in november de reaanse oorlog vrijwilligerstroepen heeft Welke rol speelt de Zuid-Koreaan- vliegtuigen niet opstijgen en was claxon- gestuurd, kent de lokale bevolking België. se regering in de economie? neren verboden, zodat de studenten zich Zelfs Vlaanderen is een beetje bekend, al optimaal konden concentreren op dat is dat vooral door de cartoonversie van het Marc Devriendt: “Er is een sterke ver- examen. Die drang om de beste te zijn, boek ‘Dog of Flanders’, dat zich afspeelt strengeling tussen beide. Na de Koreaan- verklaart ook waarom Zuid-Koreanen zo in Antwerpen. Deze serie was hier vroeger se oorlog in 1953 lag het land in puin. Het veel belang hechten aan rankings. Am- zeer populair bij de jeugd.” toenmalige bewind werkte nauw samen met enkele families die zich, onder de be- scherming van hogerhand, volop konden Marc Devriendt: ontwikkelen. Zo bouwden deze families machtige conglomeraten uit, de zoge- “Het respect voor hiërarchie is uitermate heten chaebols: Samsung, Hyundai en bepalend, zeker in de zakenwereld. De grote LG legden toen de basis van hun imperi- ums. Die chaebols hebben tot vandaag de baas beslist en zijn woord is wet.” economische touwtjes in handen, en dat strekt zich uit tot op politiek vlak. Zo ver- leende president Lee Myung-bak in 2010 gratie aan Lee Kun-hee, grote baas van Samsung Electronics die in 2008 was ver- oordeeld voor belastingontduiking. Daar- door kon Lee Kun-hee opnieuw aantreden als hoofd van Samsung Electronics.”

Hoe sterk is de handelsrelatie tussen Vlaanderen en Zuid-Korea? Marc Devriendt: “Op basis van de cijfers voor de eerste helft van 2011 is Zuid-Ko- rea momenteel de 34ste exportmarkt van Vlaanderen. In 2010 is vooral de export van chemische en farmaceutische producten ontzettend toegenomen, goed voor bijna de helft van de uitvoer naar Zuid-Korea. Daarnaast gingen de sectoren machines en elektrisch materieel, en kunststoffen en rubber er fors op vooruit. De export van onedele metalen daarentegen deed het stukken minder goed. Boven: Seoel is het zakelijke beslissingscentrum, waar de eerste contacten plaatsvinden.

6 Wereldwijs - januari 2012 Aan boord

Seoel Hoe betreden de Vlaamse Ook deelnames aan internationale vak- Marc Devriendt ondernemers met interesse beurzen zijn geschikte momenten om Vlaamse de banden opnieuw aan te halen. Nati- Economische in Zuid-Korea best deze markt? Vertegenwoordiger onale paviljoenen organiseren op Zuid- Marc Devriendt: “In Zuid-Korea heerst Koreaanse beurzen is niet evident ge- een confucianistische mentaliteit, een bleken. Daarom was FIT Zuid-Korea ook maatschappij in piramidevorm. Het res- aanwezig op vakbeurzen als FOODEX in pect voor hiërarchie is uitermate bepa- Japan en ISM in Keulen, dankzij samen- lend, zeker in de zakenwereld. De grote werking met de plaatselijke FIT-kantoren. baas beslist en zijn woord is wet. Afspra- Zo kunnen op deze beurzen de Koreaanse ken komen alleen via contacten tot stand. bezoekers in hun eigen taal worden ont- Daarvoor kan FIT zorgen. Ook voor de vangen, zodat onmiddellijk een band on- introductie bij lokale importeurs en dis- staat. Dat maakt het voor Vlaamse onder- tributeurs beschikken we over een goed nemers gemakkelijker om in contact te netwerk. Samenwerking met een lokale komen met Zuid-Korea. partner is essentieel, want zij kennen de Factsheet Zuid-Korea importvereisten, taal en plaatselijke cul- tuur. Belangrijkste Vlaamse exportproducten • Oppervlakte: 2 Het is belangrijk dat Vlaamse onderne- naar Zuid-Korea (2010): 99.538 km mers onthouden dat ‘the winner takes • Aantal inwoners: farmaceutische producten (17,52%) it all’, en in Zuid-Korea zal dat altijd een 48.875.000 (2010) Zuid-Koreaan zijn. Daar kan je als onder- • Aantal Belgen ingeschreven organische chemische producten (14,40%) nemer weinig tegen inbrengen. Je mar- in Seoel: 159 (2011) ges hoog genoeg zetten is de boodschap, machines, toestellen en mechanische werktuigen (9,41%) zodat je voldoende ruimte voor onderhan- • Officiële taal: Koreaans deling hebt.” anorganische chemische producten (8,52%) • Munteenheid: won; 1 EUR = 1,54 KRW (november 2011) “Het is belangrijk dat kunststof en toepassingen (6,36%) • Weetje: Vlaamse ondernemers de zwarte taxi’s zijn duurder dan onthouden dat ‘the winner de witte, grijze of blauwe, maar de kans is groter dat de chauffeur takes it all’, en in Zuid- Belangrijkste Vlaamse invoerproducten Engels verstaat. Sinds 2009 rijden uit Zuid-Korea (2010): er ook oranje taxi’s, geïntroduceerd Korea zal dat altijd een voor toeristen, met bestuurders die Zuid-Koreaan zijn. Je auto’s, tractoren, motorrijwielen, fietsen (27,47%) Engels begrijpen en spreken. marges hoog genoeg scheepvaart (26,84%) • Aandeel economische sectoren zetten is de boodschap.” in bbp (2010)

machines, toestellen en mechanische werktuigen (10,14%) - landbouw, bosbouw Kunnen Vlaamse ondernemers en visserij: 2,3% gietijzer, ijzer en staal (6,05%) - industrie: 38,5% ook andere bestemmingen dan - diensten: 48,7% Seoel overwegen? kunststof en toepassingen (5,16%) Marc Devriendt: “Het midden van het • Belangrijkste export schiereiland bestaat vooral uit bergen en bestemmingen (2010) natuur. De bevolking woont hoofdzakelijk - China: 25% langs de kust, de helft daarvan leeft in Se- - VS: 10,7% Bent u actief in chocolade, bier of oel. Dat is het beslissingscentrum, waar - Japan: 6% diamant? alle hoofdkwartieren zijn gevestigd. Alle - Hongkong: 5,4% contacten vinden hier plaats.” * Wereldtentoonstelling 2012 Yeosu – 12 mei tot 12 augustus 2012 • Belangrijkste leveranciers Deze wereldexpo heeft als thema (2010) Zoals in de meeste Aziatische ‘The Living Ocean and Coast’. Het - China: 16,8% landen is ook in Zuid-Korea het Belgische paviljoen bestaat uit een - Japan: 15,1% opbouwen van een persoonlijke carrousel met kleine eilandjes rond - VS: 9,6% relatie belangrijk. Hoe pakken chocolade, bier en diamant. Er is ook - Saoedi-Arabië: 6,3% Vlaamse ondernemers dat best een kleine shop waarin de klassieke Belgische exportproducten worden aan? verkocht. Vlaamse bedrijven kunnen Op ons programma 2012 in Marc Devriendt: “Ik weet dat het voor vele hun waar daar te koop aanbieden Zuid-Korea kmo’s een zware investering vergt, maar en zich zo verzekeren van heel wat • Seoel Food & Hotel exposure. enkele persoonlijke bezoeken per jaar 8 tot 11 mei 2012 zijn absoluut noodzakelijk. Voor je kan sa- Op deze vakbeurs voor voeding en menwerken, willen Zuid-Koreanen eerst Voor meer informatie kan u contact dranken biedt FIT een cataloog- een persoonlijke relatie opbouwen. Dat opnemen met Sara Caudron op stand aan. betekent onder meer ’s avonds samen op 02 553 21 13 of via de vriendschap klinken … [email protected]. Meer info vindt u op www.flandersinvestmentandtrade.be

Wereldwijs - januari 2012 7

Radar Ons netwerk signaleert interessante marktinfo.

Voortdurend voeren onze Vlaamse Economische Vertegenwoordigers (VLEV’s) marktstudies en desk research uit. Geen zakenopportuniteit in hun werkterrein ontsnapt aan hun aandacht. Alle naslagwerken kan u lezen en downloaden op onze website www.flandersinvestmentandtrade.be onder de rubriek ‘Marktinformatie’. Sterk naslagwerk

Biersector in de VS Deze update over de biermarkt in de VS heeft als doel de Vlaamse brouwerijen een beter inzicht te geven in de structuur van de Amerikaanse bierindustrie. Eerst krijgt u een korte his- torische beschrijving van de bierindustrie in de VS, vervolgens worden de verantwoordelijkheden van brouwerijen, verdelers en detailhandelaars in kaart gebracht. De studie gaat verder met een schat aan statistische gegevens over consumptie, ver- koopcijfers en trends. Aan importvereisten en -taksen is een apart hoofdstuk gewijd. Tot slot geeft deze publicatie belangrijke beurzen, internetlinks en contactlijsten mee.

Cloud computing in Singapore Singapore profileert zich als de ‘cloud computing-hub’ in de regio. ‘Cloud computing’ bestaat voornamelijk uit diensten die worden geleverd via gedeelde datacentra. Singapore trekt kapitaal aan van multinationals, grotendeels via grote investeringen in datacentra, om hun diensten en activiteiten in de regio te ondersteunen.

Retail sector in Hungary In deze marktstudie ontdekt u een uitgebreid overzicht van de Hongaarse retailsector. De studie gaat in op het effect dat de economische crisis erop gehad heeft. Verder geeft de publicatie u een beeld van de huidige trends en nieuwe ontwikkelingen, om af te sluiten met een uitgebreide lijst van contactgegevens. Ook de retailsectoren in de buur- landen van Hongarije worden kort besproken.

8 Wereldwijs - januari 2012 Radar

21 Major projects in Australia & New Zealand Australië is de elfde grootste economie ter wereld. Voor Vlaamse ondernemers die bereid zijn om de afstand te trotse- ren, liggen er heel wat kansen. In deze studie worden 21 projecten in Australië en Nieuw-Zeeland uit de doe- ken gedaan. Het zijn voorbeelden van de grote projecten die er momenteel in de pijplijn zitten in de sectoren van onder meer energie, mijnbouw, gezondheids- zorg en IT. Elke project wordt kort uiteen- gezet met de gegevens van de betrokken partners, budgetten, timings en de bron- nen voor het vinden van toonaangevende projecten en marktspelers.

Horeca sector in Croatia De toeristische sector vormt een belangrijke bron van inkomsten voor Kroa- tië. Daarom schenkt deze studie ook de nodige aandacht aan de lokale horeca- industrie. U krijgt een schets van de be- Infrastructuurprojecten langrijkste tendensen in de sector, een in Algerije overzicht van relevante verenigingen en federaties en een uitgebreide lijst met lo- Ons kantoor in Algerije maakte een studie kale toeleveranciers aan de horeca. over de belangrijkste infrastructuurprojecten in Algerije: auto- en spoorwegen, luchthavens, maritieme infrastructuur en stadsvervoer.

Fotovoltaïsche energie in Frankrijk In deze studie leest u een kort overzicht van de zonne-energiemarkt in Europa, gevolgd door de situatie in Frankrijk. Zowel de technische aspecten als de verschillende stappen van een fotovoltaïsch project komen aan bod. In Frankrijk is de installatie van fotovoltaïsche energie streng geregeld. Daarom neemt deze studie de lokale regelgeving onder de loep. Voorts krijgt u bruikbare informatie rond fotovoltaïsche clusters in de Franse markt, de belangrijkste organisaties, de grootste spelers en een overzicht van de grootste nationale en regionale beurzen en evene- menten. Bovendien geeft deze studie toelichting over de recyclage van zonnepanelen en over een nieuw initiatief: Europese weersvoorspellingen voor hernieuwbare energie.

Download deze marktstudies op www.flandersinvestmentandtrade.be.

Wereldwijs - januari 2012 9 Turbulentie Experts delen kennis en ervaring over drempels en uitdagingen.

Zeg niet te gauw, export is niets voor een vrouw

10 Wereldwijs - januari 2012 Turbulentie

Zelfstandige vrouwelijke ondernemers zijn nog altijd in de minderheid, hoewel er een niet te miskennen inhaalbeweging aan de gang is. Vrouwen en ambitieuze exportdoelstellingen, daarentegen, is een minder voor de hand liggende combinatie. Zeker onderneemsters met kinderen twijfelen als ze het woord ‘internationalisering’ horen, want dat staat gelijk met oneindig lange verblijven in het buitenland. Of toch niet? Wereldwijs ging op zoek naar tips & tricks bij vrouwen die het kunnen weten.

We brachten vier deskundigen samen om wordt het op den duur moeilijk om nieu- ondernemen me met de paplepel inge- te discussiëren over de specifieke uitda- we klanten te vinden. Mijn eerste reflex geven. Veel talen leren, dat was de bood- gingen van vrouwelijke ondernemers in was, indertijd, om zo veel mogelijk bui- schap van mijn ouders. En de wijde we- een (beginnend) exportverhaal: Griet De tenlandse beurzen te bezoeken. Dat is reld heeft me altijd al geboeid. Ik ben de Schouwer (De Schouwer), Myriam Par- een ideaal platform om andere professi- jongste van vijf kinderen, onder wie drie rein (Parrein Trading), Bie Schurmans onals uit je sector te ontmoeten, afkom- broers, maar thuis werd geen onder- (Fomeco) en Nathalie Vleeschouwer stig uit de meest uiteenlopende landen. scheid gemaakt tussen meisjes en jon- (Fragile). Bijkomend voordeel is dat je meteen ook gens. Dat helpt me tot op vandaag. Ik heb je eigen product kan tonen. Bovendien ons familiebedrijf overgenomen van mijn Hoe begin je als vrouwelijke, gaat het om wat ik noem ‘onverplicht Vlaamse ondernemer aan een contact’: beursbezoekers komen in de Myriam Parrein (Parrein eerste plaats om te zien, in tweede in- internationaal businessverhaal? stantie pas om te beoordelen en pas in Trading): “Het feit dat ik Nathalie Vleeschouwer: “Ik denk dat laatste instantie om – hopelijk – verleid een vrouw ben, is niet het iedere ondernemer die zaken doet in te worden door het aanbod van de stand- grootste probleem in het België, man of vrouw, al vrij snel tot de houders. Hoe dan ook, buitenlandse Midden-Oosten. Kmo’s conclusie komt dat ons land slechts een beurzen zijn spannend en intensief, want beperkte markt is. Zeker als je in een er hangt veel van af.” hebben het er volgens nichebusiness zit, zoals ik met Fragile, Griet De Schouwer: “In mijn geval is het mij veel moeilijker.”

Vrouwen en export: ons panel

Griet De Schouwer - Myriam Parrein - Bie Schurmans - Nathalie Vleeschouwer - De Schouwer Parrein Trading Fomeco Fragile is de derde generatie bij De is sinds 1992 de go-between was negentien jaar turnle- boorde twintig jaar geleden Schouwer, een Brusselse tussen Europese bedrijven rares in het buitengewoon een nieuwe nichemarkt aan groothandel in groenten. die willen zakendoen in het onderwijs voor ze haar kans in de modewereld: zwanger- Voornaamste product is wit- Midden-Oosten en lokale waagde als ondernemer. In schapskledij. Wat begon als loof. Het familiebedrijf voert zakenlui en overheidsinstan- 1989 kreeg haar man, die een kleine winkel annex ate- al sinds 1927 groenten uit ties uit die regio. Ze richtte zelf al een bedrijf had, de lier groeide al snel uit tot een naar meer dan 25 landen, daarvoor haar eigen bedrijf mogelijkheid om het metaal- label dat leverde aan mul- overal ter wereld. Witloof, bij- op: Parrein Trading. Intussen verwerkende bedrijf Fomeco timerkenwinkels. Vandaag voorbeeld, wordt als absoluut heeft Myriam Parrein een uit- over te nemen. Hij had zijn heeft Fragile drie eigen flag- luxeproduct geëxporteerd gebreid netwerk in het Mid- handen meer dan vol, en dus ship stores en wordt het label naar Japan. In 1999 werd den-Oosten, dat reikt tot op nam Bie Schurmans de lei- in binnen- en buitenland ver- Griet De Schouwer door de de hoogste niveaus. De con- ding op zich. Sinds 1992 legt kocht. Nathalie Vleeschouwer Europese Commissie uitge- sultant begon haar carrière Fomeco zich toe op de niche won de Womed Award 2010, kozen om in Japan een Exe- als assistente Engelse Taal- van de buisbewerking en le- en gaat sinds begin dit jaar cutive Training Program te kunde aan de KULeuven. Na vert aan truck- en busfabri- ook voluit voor een tweede volgen, waardoor ze er drie korte tussenstops bij de BBL kanten over heel Europa. Bie collectie, op maat van dames jaar kon wonen, leven, stude- en bij Eurodye kwam ze daar- Schurmans is een van de tien die niet zwanger zijn. ren en werken. na als Managing Assistent te- Belgische Ambassadrices www.fragile.be www.deschouwer.eu recht bij CID Filters, waar ze voor Vrouwelijk Ondernemer- voor het eerst kennismaakte schap. met het Midden-Oosten. www.fomeco.be

Wereldwijs - januari 2012 11 Turbulentie

vader. De export van witloof en andere bewijzen door heel stipt en heel correct Bie Schurmans: “Als vrouw in een indus- speciale groenten heeft me altijd enorm te betalen. Dat komt ook je eigen busi- triële wereld moet ik sowieso mijn man- veel perspectieven geboden om steeds ness ten goede.” netje staan. Toen we onze Braziliaanse verdere markten te ontdekken.” Griet De Schouwer: “In elk land worden productievestiging oprichtten, in 2006, Myriam Parrein: “Ik ben eerder toevallig vrouwen op bepaalde manieren beperkt was dat nog veel meer het geval. In die in het Midden-Oosten terechtgekomen. in wat ze doen. Dat is meestal cultureel periode moest ik echt op mijn strepen Via mijn werk, in eerste instantie. Maar bepaald. Aan ons, vrouwen, om die be- staan, maar ook niet te veel. Braziliaanse het was geen liefde op het eerste gezicht. perkingen zo veel mogelijk in voordelen mannen strijken nogal graag de eer op Pas tijdens een tweede bezoek kreeg ik om te buigen! Hoe het is als vrouw in Ja- voor de plannen van iemand anders. Het het gevoel: dit is mijn kans, en ik moet pan? Kort samengevat: Japanse zakenlui zet kwaad bloed als je hen daarop wijst.” het erop wagen! De opportuniteiten la- hebben hoegenaamd geen referentieka- gen er voor het rapen, bij wijze van spre- der voor de omgang met jonge, vrouwe- Wat zijn de do’s en don’ts, als ken. In 1992 ben ik als consultant begon- lijke ondernemers. Bedienden en hogere ondernemende vrouw in het nen in de Golfstaten.” kaderleden zijn bijna altijd mannen. In buitenland? Japanse bedrijven worden mannen en vrouwen dan ook strikt gescheiden, ook Griet De Schouwer: “In Japan dwing je Griet De Schouwer om te eten. Je kan je de verwarring wel pas respect af als je pro- voorstellen als daar beert om niet te veel (De Schouwer): “In Japan plots een hoogop- op te vallen tussen heb ik vaak het verzoek geleide vrouw op al die mannen. Ik gekregen om apart te de proppen komt. deed meestal een Wie neemt die broekpak aan, in gaan zitten tijdens een De Schouwer de hoop om ge- vergadering. Dat heb ik mee voor de altijd geweigerd.”

Liggen er specifieke drempels op het exportpad van vrouwen, of niet, volgens jullie? Myriam Parrein: “De manier waarop nu met vrouwen wordt omgegaan in het Midden-Oosten kan je niet meer verge- lijken met twintig jaar geleden. Heel wat Arabische zakenlui hebben hun opleiding genoten in het Westen, dus ze snappen onderhand wel dat de combinatie vrouwen en business normaal is. Vroeger, daarentegen, was ‘business’ doorgaans niet de eerste associatie die met een westerse zakenvrouw gemaakt werd. Ik heb vaak moeten knokken om mezelf te bewijzen, om vertrouwen te winnen. Voordeel is wel dat een Arabier slechts een keer overtuigd moet worden, hoewel dat tien jaar kan duren. Al bij al vind ik het feit dat ik een vrouw ben niet het grootste probleem in het Midden-Oosten. Kmo’s hebben het volgens mij in verhouding veel moeilijker om voet aan de grond te krijgen in de regio.” Nathalie Vleeschouwer: “Zwanger- schapskledij is een vrouwenbusiness, dus met machismo heb ik weinig of niet te maken gekregen, tot hiertoe. Af en toe een ‘minor incident’, dat wel. Een joodse man die me geen hand wil geven, omdat dat simpelweg niet mag volgens de joodse godsdienst. Maar zulke dingen leggen me zakelijk niks in de weg. In het begin lunch? Dat was in mijn geval keer op keer lijk behandeld te worden. Japanse vrou- van mijn internationale ontdekkingstocht een groot dilemma. Of: wat doen we met wen gooien vaak hun charmes voluit in ondervond ik meer moeilijkheden dan De Schouwer tijdens ons zakelijk uitje de strijd: hoge hakken, korte rok, make- nu. Toen ik stoffen ging aankopen, zag ik naar de warmwaterbron? In dat laatste up … Dat heb ik nooit willen kopiëren. velen denken: weer zo’n student die het geval kon ik natuurlijk niet anders dan Mijn strategie is om het ideale evenwicht ook eens wil proberen. Dan moet je jezelf me even af te zonderen.” te zoeken tussen mijn troeven als vrouw,

12 Wereldwijs - januari 2012 Turbulentie

zoals intuïtie en inlevingsvermogen, en zich wachten. Opmerkingen daarover zijn Hebben jullie tips voor Vlaamse eerder mannelijke eigenschappen, zoals taboe. Maar zodra er iets beslist is, gaat vrouwen die aan het begin van pure rationaliteit. Ik ga ervan uit dat hoe men er ook echt voor. Een woord is een hun zakelijke internationalise- meer je de verschillen tussen vrouwen woord. Arabieren krabbelen niet terug, ringsparcours staan? en mannen in de verf zet, hoe meer je wat je soms wel tegenkomt als je zaken toegeeft dat we fundamenteel van elkaar doet binnen Europa. Voorts is het, zeker Nathalie Vleeschouwer: “Een goede verschillen.” als vrouw, opletten geblazen met bepaal- voorbereiding is natuurlijk cruciaal, al Bie Schurmans: “In Latijns-Amerikaan- de gespreksonderwerpen: politiek, het mag je je buitenlandse avontuur ook niet se landen mag je zeker niet te veel de feit dat moslimmannen vier echtgenotes té rigoureus plannen. Durf al eens te ver- bitch uithangen. Soms is het zelfs een mogen hebben en godsdienst in het al- trouwen op je vrouwelijke intuïtie, maar voordeel als je een vrouw bent. Lokale gemeen.” begin daar pas mee als je voldoende leveranciers beschouwen een vrouw die knowhow hebt opgebouwd. Leg telkens aankopen doet als iets heel speciaals. Ze de lat een beetje hoger en dan kom je er kijken daar echt naar op.” Bie Schurmans (Fomeco): zeker en vast.” Myriam Parrein: “In het Midden-Oosten “In Brazilië moet ik op moet je je discreet opstellen en oneindig veel geduld mijn strepen staan, maar Nathalie Vleeschouwer hebben. De niet te veel. Mannen strij- (Fragile): “Een joodse nodige zake- ken er nogal graag de eer lijke beslis- man die me geen hand singen laten op voor de plannen van wil, of mag, geven? Geen soms erg iemand anders.” probleem, want zulke lang op dingen leggen me zakelijk Valt een internationale carrière te niks in de weg.” combineren met een gezinsleven? Nathalie Vleeschouwer: “Zeker en vast! Mijn drie kinderen zijn nu tien, vijftien Griet De Schouwer: “Heb respect voor en achttien jaar oud. Zoals elke andere andere culturen en voor andere denk- vrouw die fulltime werkt, heb ik vroeger wijzen over vrouwen. Maak evenwel dui- een beroep moeten doen op kinderop- delijk dat uitzonderingen voor jou niet vang. Gelukkig heb ik ook veel hulp ge- hoeven. In Japan heb ik vaak het verzoek kregen van mijn familie. Nu nog trou- gekregen om apart te gaan zitten tijdens wens. Ik heb zonder twijfel oneindig veel een vergadering. Dat heb ik altijd gewei- te danken aan mijn man. Op een bepaald gerd. En bezint eer ge begint: bestudeer moment heeft hij beslist om mee in de elk land waar je zaken wil doen goed op zaak te stappen en sindsdien zijn we al- voorhand, zeker de manier waarop er tijd samen op pad. We voelen elkaar per- met vrouwen wordt omgegaan. Ieder- fect aan en de rollen zijn mooi verdeeld. een maakt dat natuurlijk voor zichzelf Natuurlijk missen de kinderen ons, nog uit, maar bepaalde landen bezoek je als steeds, als we in het buitenland zitten. vrouwelijke ondernemer misschien beter In het begin voelde ik me daar schuldig niet – of toch niet al te vaak. Zakelijke be- over, maar iedereen heeft er intussen sprekingen kan je ook vanuit Vlaanderen mee leren omgaan.” voeren.” Griet De Schouwer: “Ik heb bewust geen kinderen. Buiten het zakenleven ben ik wel heel druk bezig met culinaire ont- dekkingstochten: workshops, dineetjes Zet deze conversatie verder op en feestjes organiseren, reizen, noem LinkedIn maar op. Misschien omdat dat dicht bij Heeft u een eigen kijk op vrouwen met mijn professionele activiteiten aansluit.” ambitieuze exportdoelstellingen? Wil Bie Schurmans: “Mijn drie zonen zijn in- u bepaalde ervaringen delen met col- tussen volwassen; ik heb zelfs al zeven lega’s? Brei dan een vervolg aan deze kleinkinderen. Dus in mijn geval is de discussie op onze LinkedIn-groep. Daar gooien we u ook in 2012 elke combinatie werk en privé niet zo’n pro- maand een rake stelling uit Turbulen- bleem meer. Het feit dat ik een laatbloei- tie voor de voeten. er ben, als ondernemer, is natuurlijk een voordeel geweest. Toen de kinderen nog Kijk dus snel naar uw LinkedIn- account en zet de conversatie verder. klein waren, was een job in het onderwijs Zo kan ook u meehelpen om drempels ideaal.” voor internationaal ondernemen te Myriam Parrein: “Ik ben ongehuwd. Geen verlagen. bewuste keuze, al is het wel zo dat ik mijn carrière in het Midden-Oosten niet op dezelfde manier had kunnen uitbouwen mocht ik wel getrouwd zijn.”

Wereldwijs - januari 2012 13 Tussenstop In dialoog met een ambitieus bedrijf in Vlaanderen.

Studio 100 vervult wereldwijd kinderdromen

In 1990 maakten Samson en Gert hun debuut op de Vlaamse openbare omroep. De avonturen van Gert en zijn sprekende hond veroverden in sneltempo de harten van jong tv-kijkend Vlaanderen. Het succes van de tv-serie leidde tot de oprichting van Studio 100. Vele andere kleurrijke personages volgden en zijn minstens even populair. Ook buiten Vlaanderen slaan de creaties aan. Wereldwijd genieten kinderen van de spannende verhalen en figuren uit de stal van dit productiehuis.

14 Wereldwijs - januari 2012 Tussenstop

Ook al lijkt het alsof Studio 100 in een kin- kinderen niet bedotten met slimme mar- EM-catalogus over te nemen en dat leid- derwereld leeft - zo goed spreken ze de ketingtrucs. Het moet boeiend en geva- de uiteindelijk tot de aankoop ervan. Zo allerkleinsten aan - het is ook een zeer vol- rieerd blijven. In dat voortdurende denk- werden we eigenaar van een hele reeks wassen en succesvol bedrijf. In 2009 won proces ontstaan veel nieuwe ideeën, die tv-klassiekers als Maja de Bij, Heidi en het de prestigieuze titel ‘Onderneming van geregeld worden uitgewerkt, ook al ver- Wickie de Viking. Die gaan we updaten het Jaar’, uitgereikt door internationaal au- gen ze de nodige aanpassingen binnen – we maken er ook nieuwe afleveringen ditkantoor Ernst & Young. Het jaar voordien het bedrijf. Zo hebben we jarenlang bijna in 3D van – en volgens ons bedrijfsmodel waren oprichters en gedelegeerd bestuur- alleen met acteurs gewerkt, later is daar met liedjes, shows en merchandising in ders Gert Verhulst en Hans Bourlon al door animatie bijgekomen. Daarvoor moesten de markt zetten.” het zakenblad Trends verkozen tot ‘Mana- we een nieuwe manier van werken en van gers van het Jaar’. verhalen bedenken ontwikkelen, maar Hoe vinden buitenlandse zenders de weg dat houdt ons ook scherp.” Wereldwijs bezocht Studio 100 in Schel- naar Studio 100? le. Alles in de gebouwen ademt enter- Jo Daris: “Internationale vakbeurzen zijn tainment, met veel prototypes en grote voor ons een zeer belangrijk instrument. schermen waarop de verschillende eigen “We moeten blijven in- Daar profileren we ons als programma- series voortdurend te zien zijn. We vroe- makers voor de buitenlandse markt. In gen er EVP Global Business Development noveren en goede inhoud het begin was dat moeilijk, want we be- Jo Daris meer over het exportverhaal van creëren, voor een kritisch schikten slechts over tien series, terwijl Studio 100. publiek bovendien. Je kan een typische distributeur op een beurs kinderen niet bedotten met enkele honderden producten in zijn por- Van productiehuis naar familie- tefeuille heeft. Het was een harde maar entertainer slimme marketingtrucs.” interessante leerschool. Met de aankoop van de EM-catalogus steeg ons aanbod ‘Samson en Gert’ liep al zes jaar op de aanzienlijk. Dankzij deze acquisitie lopen BRTN, de huidige VRT, toen Studio 100 Kadert ook de oprichting van kookzender de programma’s van Studio 100 in meer in 1996 is opgericht. Waarom is toen die Njam! binnen die drang naar diversifica- dan 120 landen. beslissing genomen? tie? Soms word je geholpen door geluk, toeval Jo Daris: “De activiteiten werden te di- Jo Daris: “Samen met sterrenchef Pe- en een flinke dosis energie. Onze reeks vers. We toerden met de shows en brach- ter Goossens hebben we in december ‘Het Huis Anubis’, een samenwerking ten speelgoed, cd’s en stripverhalen uit. 2010 de digitale zender Njam! opgericht. met Nickelodeon Nederland, liep zeer Om het merk ‘Samson en Gert’ nog ver- Eigenlijk is het idee van een themazen- succesvol in Vlaanderen en Nederland. der uit te bouwen dan mogelijk was onder ingegeven door de culinaire passie Door een reorganisatie binnen de Nicke- der de paraplu van een openbare zender, van enkele collega’s. En een kookzender lodeon-groep kregen onze Nederlandse richtten Gert Verhulst, Danny Verbiest en past perfect binnen onze activiteiten. De partners grotere verantwoordelijkheden. Hans Bourlon Studio 100 op.” programma’s vormen de basis voor on- Zij gaven ons de kans om een nieuwe, der meer kookboeken en -magazines en Duitse versie van Het Huis Anubis te Amper vier jaar na het ontstaan, kocht workshops. Bovendien zetten we hier- maken. Het resultaat sloeg aan en we Studio 100 het Meli-pretpark en toverde mee nog duidelijker de stap naar fami- konden ook een Engelse versie maken. het om tot Plopsaland. Een gewaagde lie-entertainment, want Njam! heeft een Een erg belangrijke stap, want zo zijn we beslissing voor een productiehuis. volwassen doelgroep.” op alle Nickelodeon-zenders wereldwijd Jo Daris: “Vanuit financieel oogpunt na- verschenen.” men we een behoorlijk risico, maar ach- Klaar voor export teraf is het de beste zet gebleken. Het ty- Studio 100 richt zich ook op de buiten- “Internationale vakbeur- peert vooral de ondernemingszin van ons landse markten. Hoe gaat dat in zijn bedrijf. Vandaag is Plopsaland het meest werk? zen zijn voor ons een zeer bezochte pretpark van België. Alles wat belangrijk instrument.” we doen, is gelieerd aan de karakters die Jo Daris: “We wilden aftasten of er buiten we creëren voor tv. Zij vormen de basis onze grenzen ook potentieel is en hebben geïnvesteerd in medewerkers om van ons 360°-model. Dat betekent dat Kunnen personen als Samson en Gert of onze personages niet alleen op de beeld- specifiek dat internationale parcours te onderzoeken en te ontwikkelen. We kwa- verhalen als Het Huis Anubis gemakke- buis te zien zijn, maar ook aanwezig zijn lijk worden geëxporteerd? in theaterzalen, bioscopen, muziekzaken, men vrij snel uit bij Duitsland als nieuwe Jo Daris: “De Franse versie ‘Fred et games, boekenwinkels en supermark- afzetmarkt. In 2007 hebben we een lo- Samson’ is uitstekend onthaald. Toch ten. Vrijwel alles daarvoor maken we in kaal bedrijf opgericht, Studio 100 Media, kunnen we niet zomaar copy-pasten. eigen huis.” dat toen bestond uit vijf medewerkers, onder leiding van Patrick Elmendorff. Zij Voor Het Huis Anubis zitten kleine nuan- focusten voornamelijk op de distributie ceverschillen in de Nederlandse, Duitse De term ‘productiehuis’ dekt niet langer van onze content.” en Engelse versie. We ontdekken die an- de lading voor de activiteiten van Studio dere accenten door vooraf de markt goed 100. Zo zijn jullie ook onder meer uitge- te onderzoeken en door veel te overleg- ver en pretparkuitbater. Hoe ontstaan die Een jaar later neemt Studio 100 het Duit- gen met onze lokale partners.” verschillende bedrijfssegmenten? se EM Entertainment over. Verliep de verovering van de Duitse markt zo vlot? Jo Daris: “De focus van Studio 100 is con- Internationale ambities tent: ‘Wat gaan we brengen?’. Al de rest Jo Daris: “Patrick Elmendorff kwam oor- vloeit daaruit voort. We moeten blijven spronkelijk van EM.TV en kende het be- Hoe ver reiken de internationale ambi- innoveren en goede inhoud creëren, voor drijf dus als zijn broekzak. Hij signaleer- ties van Studio 100? een kritisch publiek bovendien. Je kan de de buitenkans om de distributie van de Jo Daris: “We zijn erg ambitieus, maar

Wereldwijs - januari 2012 15 Tussenstop

de dienstverlening van FIT uitstekend, maar ons bedrijf is een buitenbeentje. Per land zijn er maar een aantal mensen die inkopen voor tv en die kennen we al. Daarvoor hoeven we niet aan te kloppen bij FIT. Als ik in Cannes ben, waar de belangrijkste tv-vakbeurzen plaatsvinden, spreek ik altijd af met de lokale Vlaamse Economische Vertegenwoordiger van FIT. Voorlopig heeft dat nog niet geleid tot een concrete samenwerking, maar hopelijk is dat binnenkort wel het geval!”

> ID

• Bedrijf: Studio 100 • Opgericht in: 1996 • Omzet: 135,6 miljoen euro (2010) • % omzet uit het buitenland (niet-Benelux): xx % (2010) • Aantal medewerkers Studio 100 Benelux: +/- 230 personen • Aantal medewerkers Studio 100 groep: +/- 1.000 voltijdse equivalenten • Hoofdkwartier: Schelle • Kantoren: Londerzeel, Breda, München, Parijs en Sydney • Activiteiten per segment: - Studio 100 Benelux: tv, film, Boven: innoveren houdt Studio 100 scherp. theater, dvd-audio-multime- dia, publishing, merchan- we willen onszelf niet voorbij hollen. Ook Duitsland, Frankrijk en het VK. Zo trach- dising licenties en digitale al zijn we vandaag al in veel landen aan- ten we een ijzersterke Europese hub uit media wezig, een tweede Studio 100 is er nog te bouwen en marktleider familie-enter- - Plopsa-themaparken: niet. Ons uniek bedrijfsmodel,waarin we tainment te worden binnen Europa. Van- Plopsaland De Panne, Plopsa zo goed als alles zelf doen, kunnen we uit die stabiele, centrale positie kunnen Coo, Plopsa Indoor Hasselt, niet overal incorporeren. Daarvoor ont- we dan alle windrichtingen uit.” Plopsa Indoor Coevorden en breekt het ons voorlopig aan mankracht Holiday Park in Duitsland en volume. Het volstaat niet om één po- - Studio 100 Media: internati- pulair programma op de buis te hebben. “Eerst willen we een We staan nog maar aan de start van ons onale tv-verkopen, JuniorTV, internationale verhaal dat we langzaam ijzersterke Europese hub VOD-DTO-Interactive en willen laten groeien.” uitbouwen en marktleider merchandising licenties - Studio 100 Animatie: pro- familie-entertainment ductie animatiereeksen en Momenteel staat een product van Stu- worden binnen Europa. coproducties, eigen animatie- dio 100 op nummer één op de grootste studio’s in Parijs en Sydney kinderzender van de VS. Betekent dit Vanuit die stabiele, centra- dat jullie nu mikken op de Amerikaanse le positie kunnen we dan markt? alle windrichtingen uit.” Jo Daris: “Daarvoor is het nog te vroeg. De Amerikaanse markt is gigantisch, Klaar voor de volgende stap in uw de concurrentie moordend en de prijzen internationaliseringsproces? voor het lanceren van een promotiecam- Uniek profiel pagne exorbitant. Dat we nu al dit resul- Studio 100 is een Vlaams bedrijf dat Neem dan contact op met taat behalen, beschouwen we eerder als sterk investeert in internationalisering. het provinciaal kantoor van FIT in uw buurt. Op een aangename verrassing. Dat past als gegoten binnen de missie www.flandersinvestmentandtrade.be Naast onze wereldwijde samenwerking van FIT. Toch is er weinig samenwerking. vindt u in de rubriek ‘Onze dienstverle- met licentiepartners en agenten, rich- Hoe komt dat? ning’ alle adressen en contactinfo. ten we momenteel onze exportpijlen op Jo Daris: “Het contact is er wel en ik vind

16 Wereldwijs - januari 2012 U gaat op reis en u neemt mee: de dienstverlening van FIT. Bagage

“De groene revolutie in China”

Halverwege september waren de vijf technologieattachés van FIT in Vlaanderen. Op hun agenda stond ook een gesprek met Wereldwijs. In de twee vorige edities maakte u al kennis met de visie van Jan Wauters en Ben Kloeck – over Bio- en Na- notechnologie – en die van Annik Bouquet en Ralph Moreau – over ICT. Ditmaal is het de beurt aan Tom Tobback, onze technologieattaché Milieu & Energie, op post in Peking.

In China is de afgelopen tien jaar een van allerlei regelgevingen en subsidies. deel uitmaken van het geschikte net- nieuwe revolutie aan de gang: de groene. Daarom hebben de grote energiebedrij- werk. Dat bedoelen Chinezen met de Het land is intussen uitgegroeid tot de ven, in China allemaal staatsbedrijven, term ‘guanxi’. In de afgelopen jaren heb grootste producent van hydro-elektrici- hun hoofdkwartier in Peking. Dichtbij het ik – zowel in Vlaanderen als in China – teit en de grootste uitvoerder van zon- machtscentrum, dus. Ook voor milieu- een omvangrijk netwerk uitgebouwd, nepanelen ter wereld. Met zijn geïnstal- bedrijven geldt dat, hoewel er vrij weinig waardoor ik Vlaamse ondernemers met leerde capaciteit voor windenergie stak industriële activiteit is in Peking”, zegt mogelijke klanten of partners in China in China bovendien de VS voorbij. Tom Tobback over zijn werklocatie. Zijn contact breng en omgekeerd”, licht Tom De Chinese overheid beseft dat een on- kantoor is gehuisvest in de Belgische Tobback toe. “Ik heb ondertussen veel gecontroleerde economische groei, zon- ambassade in Peking. bijgeleerd over hoe opportuniteiten het der aandacht voor de kwaliteit ervan, niet best worden aangepakt.” duurzaam is. Daarom stelde ze zeer am- Kansen voor Vlaamse technolo- bitieuze groene doelstellingen op. China giebedrijven Vlaams-Chinese match? zal in de komende vijf jaar maar liefst 235 miljard euro pompen in de promotie van “Omdat energie, inclusief hernieuwbare FIT maakt ook promotie voor Vlaanderen een groene en koolstofarme economie. energie en energie-efficiëntie, een stra- als uitvalsbasis voor Chinese bedrijven in tegische sector is in China, liggen hierin Europa. “Ik investeer, bijvoorbeeld, veel tijd in gesprekken met grote Chinese De juiste man op de juiste plaats vele opportuniteiten voor Vlaamse tech- nologiebedrijven. Tegelijk wil de Chinese windturbineproducenten om hen te over- Na zijn studies burgerlijk ingenieur Mijn- overheid in dit domein ook sterke eigen tuigen van de voordelen van Vlaanderen bouw en Geofysica was Tom Tobback ja- spelers creëren. De staatsbedrijven spe- als commercieel, logistiek en financieel renlang werkzaam in de internationale len een prominente rol in het realiseren centrum voor hun activiteiten in Europa. olie- en gassector in Zuid-Amerika en van de groene doelstellingen”, vertelt Door de Vlaamse expertise in de groene voor de VN in Afrika. Voor hij in dienst Tom Tobback. sector is dat een sterk verhaal. Vlaande- trad als technologieattaché bij FIT werkte Buitenlandse bedrijven kunnen er voet ren heeft belangrijke spelers, zoals Han- hij al vier jaar in China voor een Vlaams aan de grond te krijgen, maar dat loopt sen Transmissions, CG Power en Sarens, productiebedrijf. niet altijd van een leien dakje. “Je moet en de nodige logistieke platforms in de “Milieu & Energie zijn sterk afhankelijk beschikken over de juiste connecties, havens van Oostende en Antwerpen”,

Wereldwijs - januari 2012 17 Bagage

zegt Tom Tobback. “Omgekeerd is het voor Vlaamse inge- nieursbedrijven die bepaalde diensten Wordt u onze nieuwe aanbieden, zoals studies of een ontwerp voor waterzuivering of biomassa-instal- laties, niet eenvoudig om in te spelen op Vlaamse Economische de Chinese vraag. China is een land van fabrieken en producten. De dienstensec- tor is hier vooralsnog veel minder uitge- Vertegenwoordiger? bouwd. Voor Vlaamse productiebedrijven gaan de deuren dan ook iets makkelijker open in China.” Wereldwijd ondersteunen onze Vlaamse Economische Samenwerking in Vlaanderen Vertegenwoordigers (VLEV’s) Vlaamse ondernemers bij hun Voorts is Tom Tobback betrokken bij internationaliseringsplannen en promoten ze Vlaanderen het project ‘Internationalisering van de als investeringslocatie. De VLEV ontwikkelt ter plaatse een Vlaamse kenniseconomie’, dat EFRO- steun geniet. “Ik heb zeer regelmatig professioneel netwerk met de belangrijkste actoren binnen contact met Vlaamse clusterorganisaties zijn werkterrein en speurt actief naar opportuniteiten voor als Flanders Cleantech Association (FCA) en Flanders Smart Grids. In september Vlaamse bedrijven. Zij kunnen te allen tijde een beroep doen hebben we met FCA twee seminaries georganiseerd rond de cleantechsector op de VLEV voor advies en begeleiding op maat. Tot slot in China. Bij zulke gelegenheden probe- organiseert de VLEV, samen met zijn team, tal van acties. ren we niet alleen de nadruk te leggen op de omvang van de Chinese markt en de We zijn op zoek naar kandidaten om onze werfreserve aan spectaculaire cijfers, maar ook een stap te leggen. verder te gaan en praktisch advies te geven over welke aanpak kan werken voor Vlaamse kmo’s.” De selectieprocedure bestaat uit vier fa- aanmerking voor de tweede fase: ses: - diploma dat toegang verleent tot ni- - de voorselectie, op basis van het cv veau A (licentiaat, master, doctoraat) Verdere stappen voor - verkennend gesprek en test talenken- - minstens zes jaar relevante professio- hightechbedrijven nis Engels en Frans, zowel schriftelijk nele ervaring in een internationale en als mondeling commerciële omgeving Wil u graag uw plannen bespreken met een van onze technologieattachés? - externe competentiemeting - grondige kennis van de opdrachten van Neem contact op met het provinciaal - selectie-interview en presentatieoefe- FIT en van de Vlaamse en internatio- kantoor in uw buurt. ning nale actoren in internationaal onder- Alle contactinfo vindt u op nemen www.flandersinvestmentandtrade.be. Basiscriteria - zeer grondige kennis van het Engels en Frans, kennis van andere talen is een Alleen de kandidaten die beantwoorden Leestip! extra troef aan deze functievoorwaarden komen in FIT publiceerde ‘Met uw hightechbedrijf de grens over’ in de reeks Leidraad bij internationaal ondernemen. Via www.flandersinvestmentandtrade.be kan u in de rubriek ‘Folders en publica- ties’ dit interessante boekje downloaden of bestellen.

Is dit profiel op uw lijf geschreven of zit de geknipte kandidaat in uw netwerk? Op www.flandersinvestmentandtrade.be vindt u meer informatie en kan u het inschrijvingsformulier downloaden. Veel succes!

18 Wereldwijs - januari 2012 Evaluatie van voorbije acties. Aankomst

Actief in voeding & dranken? Dan is Anuga de place to be!

Om de twee jaar trekt iedereen die met de voeding- en drankenindustrie te maken heeft naar Keulen. Dan vindt daar Anuga plaats, de grootste levensmiddelenbeurs ter wereld. Van 8 tot 12 oktober was het weer zover. Ook FIT had er een groepsstand, waarop 46 Vlaamse bedrijven hadden ingetekend.

Vóór de vakbeurs had FIT Keulen een celona, maar Anuga steekt er met kop slechts enkele dagen houdbaar zijn. We mailing naar de honderd belangrijkste en schouders bovenuit. Deze keer viel kregen ontzettend veel bezoekers die Duitse inkopers in de voedingssector ge- het me op dat er veel minder ‘toeristen’ heel geïnteresseerd waren in onze inno- stuurd. Enkele van hen gingen graag op de beurs bezochten; het leeuwendeel vatieve versie van het product.” die uitnodiging in. Ook een delegatie van van de bezoekers waren professionelen. “Voor mij zijn beurzen ontmoetingsplaat- het Vlaams Parlement bezocht de FIT- Specifiek voor ons bedrijf stelde ik vast sen, waar je je producten toont en waar groepsstand. dat de interesse in onze producten is toe- ze worden opgepikt – of niet. Bovendien genomen, en dat leveranciers van ver- kan je er vele bestaande klanten terug- Al onze klanten onder één dak pakkingsmateriaal of transportbedrijven zien en nieuwe contacten leggen. Daar- minder aanwezig waren.” om zijn vakbeursdeelnames essentieel Voor Dejaeghere – een West-Vlaams be- voor nieuwe spelers om een netwerk uit drijf dat diepvriesgroenten produceert, Innovatie loont te bouwen”, vertelt Marc Brysse. “Beurs- verpakt en verkoopt – is niét deelnemen successen zijn moeilijk meetbaar, maar aan Anuga geen optie. “Dejaeghere ex- Volgens Marc Brysse, Managing Director laat me zeggen dat ik, dankzij mijn aan- porteert wereldwijd, ongeveer 90% van van d’Haubry, was de jongste editie van wezigheid op Anuga, in ongeveer tien onze omzet realiseren we in het buiten- Anuga tot nog toe de meest interessante extra landen de distributie zal kunnen land. Het zou niet opportuun zijn om elke en productieve, met de meest kwalita- opstarten.” klant afzonderlijk te bezoeken, daarvoor tieve contacten: “Al vijftien jaar lang sla is onze verkoopdienst te beperkt. Op ik geen Anuga over. Ons bedrijf heeft een Anuga kunnen we ineens veel van onze nieuwe makaronversie bedacht die zes Wil u meer weten over de FIT- klanten ontmoeten”, vertelt Sales Mana- maanden houdbaar is en op kamertem- groepsstand op Anuga? ger Miguel Cauwelier. peratuur wordt aangeboden. Gewoonlijk Bespreek uw plannen met de dienst “We nemen ook deel aan SIAL in Parijs liggen makarons ofwel diepgevroren, acties via [email protected]. en vroeger ook aan Alimentaria in Bar- ofwel vers in de rekken, waardoor ze

Wereldwijs - januari 2012 19 Aankomst

Prinselijke missie naar China geeft Vlaamse ondernemers duwtje in de rug

Ondernemers die gewonnen zijn voor export naar verre markten, kijken daarbij vaak naar China. De jaarlijkse groeicijfers van deze wereldspeler zijn immers fenomenaal. De inschrijvingen voor de prinselijke handelsmissie naar China liepen dan ook als een trein. Onder leiding van prins Filip tastte een 474-koppige delegatie van 20 tot 29 oktober er haar zakenkansen af, sprak er met ondernemers, sloot er overeenkomsten en tekende er contracten.

Onder de deelnemers bevonden zich ongeveer tweehonderd Vlaamse ondernemers. De prinselijke missie deed drie steden aan: hoofdstad Peking en economische zwaargewichten Chongqing en Guangzhou.

Intensieve promotie van Vlaanderen De missie zoekt niet alleen opportuniteiten in het land, maar profileert Vlaanderen ook als interessante investeringsregio. Speciaal daarvoor reisde Vlaams minister-president Kris Peeters één dag af naar Peking. John Verzeele, Director Inward Investment bij FIT: “Kris Peeters sprak er met Li Shufu, voorzitter van Geely, de groep die in 2010 Volvo Cars van Ford overnam. Uit het gesprek bleek dat de Chinese autobouwer een heel doelgerichte focusstrategie heeft uitgestippeld, met het ac- Boven: het Antwerp World Diamond Center sloot een akkoord cent op Volvo. Volvo Gent blijft een erg actieve rol spelen, die in de toe- met ICBC. De Chinese bankreus zal de Antwerpse diamantairs komst nog zal toenemen. financieel ondersteunen.

20 Wereldwijs - januari 2012 Wereldwijs - januari 2012 20 Aankomst

Ook het onderhoud met de topman van Dat maakte toch behoorlijk indruk op missie naar de VS eerder in 2011, waar technologiebedrijf aigo kan potentieel alle betrokkenen en aanwezigen.” potentieel een groot project met het veel opleveren voor Vlaanderen. Hij is Tijdens de missie naar China heeft Ma- Amerikaanse Department of Homeland immers ook de voorzitter van een asso- nuel Goossens naar eigen zeggen heel Security uit zal voortvloeien. ciatie van Chinese ondernemingen. Met wat interessante contacten opgedaan. “Voor ons bedrijf is de missie naar China ongeveer twintig Chinese ondernemers “Het enige wat ik jammer vond, is dat voor 50% geslaagd. Al besef ik dat het onderzoeken ze welk land voor hen de de berichtgeving over de missie in som- zeker niet evident is om een afspraak beste uitvalsbasis voor Europa is. De be- mige Vlaamse media nogal populistisch met een Chinese overheidsinstantie te slissing zal in groep worden genomen. was. Het is helemaal geen plezierreisje. regelen. Misschien lukt dat wel een vol- Kris Peeters liet er dan ook geen gras Een prinselijke missie kadert volgens gende keer?” over groeien en nodigde hen uit om in mij perfect in wat een land moet doen december de troeven van Vlaanderen om zijn export vooruit te helpen.” persoonlijk te ontdekken.” Missie reeds voor de helft Nieuwkomer in de Chinese markt geslaagd Voor Manuel Goossens, eigenaar en 4DDynamics ontwikkelt algoritmes voor Director van GOOD !D, was China zijn de overdracht van 3D-data en bracht ‘maidenmissie’. “Een superervaring”, ook een 3D-scanner op de markt. Het klinkt het enthousiast. GOOD !D werd bedrijf draait vrijwel helemaal op export, tien jaar geleden opgericht. Het eerste dus voor CEO Denise Grauzinis was het succesproduct was de Feed-o-matic, gebeuren niet nieuw: “We hadden al een een handige voedertoren voor kleine distributeur in China, maar we willen huisdieren. Vijf jaar geleden lanceerde ons lokale distributienetwerk uitbrei- Manuel Goossens zijn eigen, onafhan- den. De contacten met potentiële distri- kelijke merk: Hupple, met een uitge- butiepartners die FIT voor ons regelde, kiend beloningsgamma voor honden. bleken erg nuttig.” Sinds kort zet GOOD !D in op export en Meer nog, Denise Grauzinis verwacht doet daarvoor een beroep op FIT. De dat deze prinselijke missie haar bedrijf Wil u ook uw zakelijke kansen in recente prinselijke missie naar China op korte termijn één à drie nieuwe dis- China ontdekken? stond bij GOOD !D helemaal in het te- tributeurs in China zal opleveren. “Jam- Neem contact op met het dichtstbij- ken van het formaliseren van de nieuwe mer dat we geen afspraak met een Chi- zijnde provinciaal kantoor van FIT. samenwerking met een lokale distribu- nese overheidsinstantie hebben kunnen Op www.flandersinvestmentandtrade.be teur. “We hebben het contract samen vastleggen, want ook de data-acquisitie met onze kersverse Chinese distribu- vindt u in de rubriek ‘Onze dienstverle- voor overheidsinstanties is een speciali- ning’ alle adressen en contactinfo. teur ondertekend tijdens een officiële teit van 4DDynamics.” De CEO verwijst ceremonie, in het bijzijn van prins Filip. naar haar deelname aan de prinselijke

Boven: België en China versterken handelsrelaties tijdens prinselijke missie.

20 Wereldwijs - januari 2012 21 Aankomst

Handelsmissie legt kansen bloot in India

De multisectorale missie naar India van afgelopen november ontlokte vele enthousiaste reacties. Nochtans was het voor de zestig Vlaamse deelnemers geen plezierreisje. Nauwelijks tijd voor ontspanning, want ieders agenda stond bol van de afspraken. Afspraken op de hoogste niveaus, bovendien, dankzij de aanwezigheid van Vlaams minister-president Kris Peeters.

Van 13 tot en met 18 november bezocht schattingen 7,5% à 8%. Logisch dat India de Vlaamse delegatie vier steden: Mum- tot de focuslanden van FIT behoort. bai, New Delhi, Bangalore en Chennai. Het land is de belangrijkste klant van De 35 deelnemende bedrijven kwamen Vlaanderen in Azië. In 2010 exporteer- uit zeer uiteenlopende sectoren, met een den de Vlaamse bedrijven ongeveer 6,7 vrij sterke vertegenwoordiging in het seg- miljard euro naar India. Daarvan neemt ment industriële toelevering en diensten, de diamanthandel het leeuwendeel voor maar daarnaast waren ook bedrijven zijn rekening. Volgens Kris Peeters is aanwezig uit onder meer logistiek, milieu dat meteen ook de achilleshiel van de en cleantech, ICT, diensten, diamant en Vlaamse uitvoer naar India. Diversificatie farmaceutica. van onze export is absoluut nodig.

Belangrijke groeimarkt India Tweerichtingsverkeer India is na China de snelste economische Deze missie diende ook om Indiase in- groeier ter wereld. De economische groei vesteerders naar Vlaanderen te halen. In Boven: op bezoek in de tweede snelste voor 2011 bedraagt volgens de jongste economische groeier ter wereld. de vier steden stond telkens een invest

Boven: Vlaamse en Indiase bedrijven rond de tafel.

22 Wereldwijs - januari 2012 Evaluatie van voorbije acties. Aankomst

power lunch of ontbijtontmoeting op het op het snel afsluiten van een vrijhandels- CEO Patrick Vermeiren licht de stap naar programma, samen goed voor 58 ge- akkoord tussen India en de EU. de Indiase markt toe: “We hebben vast- sprekken tussen de minister-president gesteld dat lokale gesprekspartners je en bestaande en potentiële Indiase inves- “Zonder deze missies waren wij minder au sérieux nemen als je nog niet teerders. Daarnaast vonden nog talrijke ter plaatse bent gevestigd. Ze geven de andere individuele ontmoetingen plaats niet actief in India” voorkeur aan bedrijven die die stap wel al tussen Kris Peeters en Indiase zakenlui, Jan Talboom, zaakvoerder van het ge- hebben gezet en dus ook een dienst-na- met het oog op nieuwe investeringen in lijknamige studiebureau, was een van de verkoop kunnen garanderen.” Vlaanderen. deelnemers aan de missie. Zijn bedrijf Waarom Bangalore? “Het is een redelijk In datzelfde kader nodigde de Vlaamse heeft enkele geothermische projecten welvarende regio met 80 miljoen inwo- regering bedrijfsleiders en politici uit In- lopen in India. Hij stelt resoluut dat daar ners, die bekend staat om zijn medisch dia uit om in juni deel te nemen aan een geen sprake van zou zijn zonder de eco- toerisme. Omdat het netwerk van distri- economische topbijeenkomst in Antwer- nomische missies die onder meer FIT buteurs er voor onze producten nog in pen. Vlaanderen is dan gastheer van de organiseert: “Zeker in deze turbulente de kinderschoenen staat, moeten we de Horasis Indian Business Meeting. Dat is tijden is export voor Vlaamse bedrijven ziekenhuizen rechtstreeks benaderen. een organisatie die – net als het World cruciaal. Op eigen houtje nieuwe markten We hebben al enkele lokale ziekenhuizen Economic Forum – economische leiders verkennen, is geen sinecure. De steun en bezocht die interesse hebben in wat wij van overal ter wereld samenbrengt om aanwezigheid van een prins en een mi- maken. En, niet onbelangrijk, in Banga- via overleg de internationale economie te nister-president geven je marktintroduc- lore staan een aantal projecten op til voor bevorderen. Kris Peeters hoopt dan 300 tie een bijzondere dimensie. Dankzij het de bouw van nieuwe hospitalen. Als dit Vlaamse en Indiase bedrijfsleiders sa- officiële karakter van dit soort missies, verhaal succesvol blijkt, is het onze be- men te krijgen. en het netwerk van FIT, krijg je personen doeling om op termijn ook dit verhaal uit te zien waar je alleen nooit een afspraak te bouwen voor gans India”, aldus Patrick mee zou kunnen vastleggen.” De status van minister-president Vermeiren. De minister-president werkte een inten- Lokaal verkoopfiliaal sief programma af. Dat stond volledig in het teken van de bevordering van de bi- Vermeiren, een fabrikant van hoogkwali- laterale handelsrelaties van Vlaanderen tatieve rolstoelen, ziekenhuis- en thuis- met India en de promotie van onze regio verzorgingsbedden, besliste dan weer Wil u ook uw zakelijke kansen in als investeringslocatie. Zo was er een om een verkoopfiliaal in Bangalore op te India ontdekken? bijzonder geslaagd promotie-event rond richten. Uit voorbereidende prospecties Antwerpen als wereldhoofdstad voor di- bleek namelijk dat het voor het bedrijf Neem contact op met het dichtstbij- zijnde provinciaal kantoor van FIT. amant in Mumbai. Kris Peeters woonde moeilijk zou worden om rechtstreeks ook vele bedrijfsbezoeken en officiële vanuit Vlaanderen te verkopen. Vermei- Op www.flandersinvestmentandtrade. ceremonies bij. Die stelden mooie reali- ren is met India niet aan zijn internatio- be vindt u in de rubriek ‘Onze dienst- saties van Vlaamse bedrijven in India in nale proefstuk toe. De rolstoelfabrikant verlening’ alle adressen en contactinfo. de schijnwerpers, naast succesvolle sa- exporteert naar meer dan 45 landen. menwerkingsprojecten en joint ventures met Indiase partners. De betrokken bedrijven en instanties waren tevreden met deze aandacht. De aanwezigheid van Kris Peeters is tenslotte een duidelijk signaal dat de Vlaamse overheid enorm veel belang hecht aan internationaliseringspro- jecten. En dat gaat niet ongemerkt voorbij in een land als India, waar status een zeer grote rol speelt.

Politiek onderhoud Tijdens de missie voerde Kris Peeters ook gesprekken met Indiase politici met aandacht voor economische en com- merciële dossiers. Hij sprak onder meer met Anand Sharma, de federale minister van Handel, en met G.K. Vasan, de federale minister van Scheepvaart, en bracht daarbij twee recente Indiase maatregelen ter sprake die het voor buitenlandse baggeraars erg moeilijk maken om nieuwe contracten binnen te halen. Beide ministers engageerden zich om deze maatregelen zo snel mogelijk terug te schroeven. Dat toont aan dat de Vlaamse overheid haar rol in het meehelpen weg- werken van handelsbelemmeringen ter Boven: het Vlaamse HTMS en het Indiase Futom Engineers bezegelden hun samenwerking harte neemt. Kris Peeters drong ook aan tijdens de missie.

Wereldwijs - januari 2012 23 Vertrek Interessante acties in de pijplijn.

Flanders Investment & Trade organiseert voortdurend acties om u te ondersteunen bij uw internationaliseringsproces. We geven u een bondig overzicht van de acties waarvoor u zich nu kan inschrijven. Met andere woorden, klaar voor vertrek!

GROEPSSTAND snelgroeiende markt actief te bewerken. De Enkele cijfers van de editie 2010: vorige Shenzhen-editie verwelkomde ruim • 2.500 exposanten (waarvan 700 buiten- 2.400 exposanten uit 24 landen en meer landse) dan 72.000 bezoekers (distributeurs, onder- • 45.750 m² standoppervlakte zoeksinstellingen, labo’s enz.) uit meer dan • 85.000 professionele bezoekers uit 110 100 landen en regio’s. Ook voor april 2012 is landen de belangstelling zeer groot. • 300 seminaries en plenaire sessies China Medical Equipment Fair – Shenzhen Inschrijven Inschrijven 17 tot en met 20 april 2012 kan tot en met 10 januari 2012 op kan tot en met 30 januari 2012 op www.flandersinvestmentandtrade.be www.flandersinvestmentandtrade.be China blijft sterk investeren in de uitbouw Jeroen De Vuyst, 02 504 88 55 Katty De Vos, 02 504 87 14 van zijn medische voorzieningen en zal [email protected] [email protected] tegen 2015 zijn uitgegroeid tot de derde grootste IVD-markt ter wereld, na de VS en Japan. Via het nationale ‘healthcare reform’-programma wordt maar liefst 120 miljard dollar geïnvesteerd in de bouw van 2.600 nieuwe hospitalen over een periode van 4 jaar. De vraag naar (buitenlandse) knowhow en medische uitrusting neemt Offshore Technology Conference – Houston SIAL – Parijs evenredig toe. 30 april tot en met 3 mei 2012 21 tot en met 25 oktober 2012 China Medical Equipment Fair (CMEF) is De Offshore Technology Conference (OTC) is SIAL is de grootste en belangrijkste voe- een van de belangrijkste internationale het grootste en belangrijkste offshore olie- dingsbeurs ter wereld. FIT zal er aanwezig medische vakbeurzen in China. Na het suc- en gasforum wereldwijd. Door deelname zijn met groepspaviljoenen in de hallen ces van de eerste deelname in 2011 zal FIT kan u kennismaken met het potentieel van ‘zoetwaren’, ‘diepvries’ en ‘vleeswaren’. Dit opnieuw aanwezig zijn, in samenwerking deze beurs én uw eigen aanbod voorstellen internationale evenement is een must voor met AWEX, op CMEF 2012. aan prospects. De volgende editie gaat door Vlaamse bedrijven die actief zijn in deze CMEF, een internationaal trefpunt met een in het Texaanse Houston, de wereldhoofd- branches. Deelnemen aan SIAL is een be- zeer brede waaier aan producten en dien- stad van de energiesector en uitvalsbasis langrijke strategische beslissing en betekent sten (IVD, labo- en hospitaaluitrusting, ICT, voor offshore-activiteiten in de Golf van een springplank voor uw exportmarkten. Mexico. ...) biedt een uitgelezen platform om deze SIAL Parijs kan rekenen op een grote inter-

24 Wereldwijs - januari 2012 Vertrek

nationale belangstelling: 5.500 exposanten beurs voor de Russische logistieke sector. uit 101 landen ontvangen tweejaarlijks meer Ideaal om op de hoogte te blijven van nieuwe dan 148.000 bezoekers afkomstig uit 185 markten, technologische innovaties en de landen. activiteiten van de concurrentie. U kan er belangrijke beslissingnemers ontmoeten en Inschrijven kan tot en met 25 februari 2012 op uw bestaande zakenrelaties verstevigen. www.flandersinvestmentandtrade.be Gabor Becski, 02 504 87 02 Deze editie is al de zeventiende. In 2011 [email protected] waren er 506 exposanten uit 30 landen aanwezig. Er stonden ook 12 nationale standen. Inschrijven kan tot en met 10 januari 2012 op GROEPSZAKENREIS www.flandersinvestmentandtrade.be Francine Van Den Borre, 02 504 87 47 [email protected]

Multisectoraal – Zuid-Rusland 19 tot en met 23 maart 2012

Ontdek de mogelijkheden in Zuid-Rusland Intermodal South America – São Paulo tijdens deze missie naar Krasnodar, Novo- 10 tot en met 12 april 2012 rossiysk en Rostov-a/d-Don. Intermodal Zuid-Amerika biedt met 450 ex- Krasnodar is een landbouwgebied bij posanten een professioneel overzicht van de uitstek. Veel industrie in de regio is dan ook nieuwste producten en technologieën inzake gerelateerd aan de landbouw, zoals voed- logistiek, transport en cargobehandeling. selverwerking en de productie van land- bouwwerktuigen. Ook de logistieke sector Gezien de sterke concurrentie van de andere biedt mogelijkheden. De regio ligt aan de Europese havens, die eveneens op de beurs Zwarte Zee en telt acht zeehavens, waarvan aanwezig zijn, is een Vlaamse aanwezigheid Novorossiysk de belangrijkste is. uiterst belangrijk. FIT neemt samen met de havens Antwerpen, Gent en Zeebrugge Rostov-a/d-Don is een van Ruslands opnieuw deel aan Intermodal. miljoenensteden en een belangrijk trans- portknooppunt. Vandaar de benaming Inschrijven ‘Poort tot de Kaukasus’. De rivier de Don kan tot en met 15 januari 2012 op is een belangrijke transportader die het www.flandersinvestmentandtrade.be zuidwesten van het land verbindt met het Frank Baeyens, 02 504 88 49 centrum van Europees-Rusland. Andere [email protected] belangrijke industrietakken in de regio zijn machinebouw, productie en verwerking van levensmiddelen en energie. Het zuiden van Rusland is een van de zich Op zoek naar expertise over snelst ontwikkelende gebieden van het internationaal ondernemen land. Een grote afzetmarkt en de vooruit- bij u in de buurt? zichten van de Olympische Winterspelen Antwerpen in 2014 en het WK voetbal in 2018 creëren 03 260 87 22 alvast heel wat opportuniteiten. [email protected] Inschrijven kan tot en met 25 januari 2012 op Limburg www.flandersinvestmentandtrade.be Evelien Staelens, 02 504 88 48 011 29 20 80 [email protected] [email protected]

Oost-Vlaanderen 09 267 40 80 PRODUCT SAMPLE BOOTH [email protected]

Vlaams-Brabant 016 66 56 00 [email protected]

West-Vlaanderen TransRussia – Moskou 050 32 50 80 24 tot en met 27 april 2012 [email protected] TransRussia is de grootste internationale

Wereldwijs - januari 2012 25 Check-out Tips voor uw volgende vlucht.

Jurgen Maerschand VLEV Berlijn

Waar? www.hackesche-hoefe.com

Berlijn, dat smaakt naar meer!

“Midden in Berlijn, in de schaduw van In de knusse Hackesche Höfe Kino kan de klassieke bezienswaardigheden, lig- je tussendoor een alternatieve film mee- gen de Hackesche Höfe. Al in de jaren pikken. Iets meer noordwaarts, aan de 20 van de vorige eeuw vormden ze het Linienstraße, ligt het Alte Garnisons- kloppende hart van de stad. Na de val friedhof verscholen. De opschriften op de van de Muur in 1989 werd de gezellige indrukwekkende verzameling grafzer- wirwar van binnenpleinen, restaurants ken van Pruisische legerofficieren geven en feestzalen in al zijn glanzende jugend- een unieke inkijk in de militaire erecode stilpracht gerestaureerd. van die tijd.

Op zoek naar een leuk cadeau voor het Op het terras of in de balzaal – mét glit- thuisfront? Dat vind je in originele win- terbol en guirlandes – van Clärchens kels, zoals de Waahnsinn Berlin of de Ballhaus in de Auguststraße kom je tot Ampelmann Galerie Shop. Die laatste rust met een warme Milchkaffee of een is de thuisbasis van de Ampelmann/het frisse Hefeweizen. Cultuurliefhebbers Ampelmännchen, het speelse figuurtje raad ik de C/O Berlin aan, een fotogale- In Berlijn kom je ogen, oren en tijd tekort. op de verkeerslichten voor voetgangers rij in het voormalige Postfuhramt van de Ga voor een snelle hap naar de snack- uit het voormalige Oost-Berlijn. Oranienburger Straße. bar in de gewelven van het metrostation Hackescher Markt. Doe zoals de locals en geniet van een Currywurst met saus en Pommes rot-weiß.

Tschüß!

26 Wereldwijs - januari 2012 Check-out

Haal voordeel uit deze apps!

Smartphones en tablets raken almaar beter ingeburgerd in de zakenwereld. Bent u op zoek naar mobiele applicaties voor de werkvloer, maar ziet u door de bomen het bos niet meer? Hier volgt een selectie van handige professionele en gratis apps.

webpagina. Zo hoeft u niet langer URL’s nals van over de hele wereld. U kan er te noteren en wint u tijd. andere zakenlui vinden, gevonden wor- Voor: iPhone, Android, BlackBerry, Ovi, den en samenwerken om gezamenlijk Hiermee kan u teksten, tabellen en do- Windows een doel te bereiken. We nodigen u graag cumenten uitwisselen en opslaan. Een uit om lid te worden van de FIT-groep op: ideale app als u deel uitmaakt van een www.linkedin.com/groups. mobiel team. Bovendien is ook de over- Voor: iPhone, iPad, Android, BlackBerry dracht tussen iPhone en iPad mogelijk. Bel gratis naar een andere Skype-ge- Voor: iPhone, iPad, Android, BlackBerry bruiker, eender waar ter wereld. Ook bellen naar een vaste lijn is mogelijk via Skype, maar dat is niet kosteloos. Toch Via Twitter kan u korte tekstberichtjes liggen de tarieven een pak lager dan bij (140 karakters) of tweets publiceren. Knipselmap voor het opslaan van noti- het ‘klassieke’ telefoonverkeer. Deze app Deze tweets worden getoond op de ge- ties, audiomemo’s, foto’s en ideeën, zo- kan u ook gebruiken voor videoconferen- bruikerspagina (zichtbaar voor iedereen) dat u nooit meer iets vergeet. ties. en bij andere gebruikers die hebben aan- Voor: iPhone, iPad, Android, BlackBerry Voor: iPhone, iPad, Android, BlackBerry gegeven dat ze uw tweets willen ontvangen. Volg FIT op Twitter via twitter.com/ fitagency. Voor: iPhone, iPad, Android, BlackBerry, Scant QR- en barcodes en leidt u vervol- LinkedIn is een netwerk van professio- Windows gens rechtstreeks naar de bijbehorende

Boekentip ‘Niet lullen maar poetsen. De kunst van zelfmanagement’

Wim Stuyck

Hoe komt het dat zo veel goede voor- dat u helpt om uw goede voornemens nemens nooit worden uitgevoerd? Hoe deze keer echt waar te maken. Daarna komt het dat zo veel dromen nooit wor- kan u uiteraard genieten van een wel- den waargemaakt? Gebrek aan zelf- verdiende ontspanning. discipline, vindt auteur Wim Stuyck. En laat dat nu net het prijskaartje van echt Over de auteur leiderschap zijn. Zelfdiscipline is de gewoonte om te doen wat nodig is, ook al Wim Stuyck is eigenaar, trainer en heeft u er op dat moment geen zin in. consultant bij Consul Training, dat trai- Mensen met weinig zelfdiscipline stel- ningsprogramma’s op maat van bedrij- len belangrijke taken uit en dat leidt tot ven aanbiedt. Hij stelt bijvoorbeeld zijn ‘Niet lullen maar poetsen. De kunst tijdsdruk en schuldgevoel. ervaring in verschillende commerciële managementfuncties ter beschikking van zelfmanagement’ Zelfdiscipline is evenwel een gewoonte om de commerciële effectiviteit van on- ISBN 978-90-587-1546-3 die u kan aanleren. Het boek ‘Niet lullen dernemingen te vergroten. Ook sales Uitgeverij Thema, maar poetsen’ helpt u daarbij. Het gaat coaching zit in het aanbod van Consul niet om een filosofische beschouwing, Training, om de verkoopsdoelstellingen distributie door EPO maar wel om een praktisch doe-boek te helpen behalen.

Wereldwijs - januari 2012 27 High tech? Hi world!

Uw technologie, uw innovaties verdienen alle aandacht. Niet alleen bij ons, maar ook in het buitenland. Maar hoe brengt u uw hightech producten en diensten de grens over? Laat u wegwijs maken door ondernemers die al zakendoen met én in het buitenland.

Nu gratis verkrijgbaar via www.ﬂ andersinvestmentandtrade.be

11765-NL-V1-A4.indd 1 18/10/11 09:45